Themaviering Tutti 24/25 oktober 1998 · doa achter te keume? Dochterke Nóéeles, kreûp dzjieë...
Transcript of Themaviering Tutti 24/25 oktober 1998 · doa achter te keume? Dochterke Nóéeles, kreûp dzjieë...
Hesselse Ka.l
Tèèdschrif va
Veríéneging virre bescherreming, behaag
èn premeuse van ’t Hessels
Vèèfde joargank - julie 2012
Nummereu 16
Driemaandelijks: mei – juni - juli 2012 • Jaargang 5 nummer 16 Afzender: Veldeke Hasselt vzw, A. Orteliuslaan 4, 3500 Hasselt Afgiftekantoor: 3570 Alken • P911105
België - Belgique P.B. - P.P.
3570 Alken BC 26233
COLOFON
Voorzitter : Marco Clerinx
Ondervoorzitter : Leo Schruers
Secretaris : Monique Cox
Penningmeester: Daniëlle Putzeys
Zetel vzw: Abraham Orteliuslaan 4, 3500 HASSELT
Redactiecomité: Monique Cox
Gerda Sas
Leo Schruers
Xavier Staelens
Marco Clerinx
Hessels-taalkundig advies: Xavier Staelens
Hesselse spelling: Marco Clerinx
Eindredactie en lay-out: Gerda Sas
Email: [email protected]
Website: www.veldekehasselt.be
Drukkerij Aerts, Hasselt
V.u.: Marco Clerinx, Sasput 6, 3500 Sint-Lambrechts-Herk
Alleen de auteur is verantwoordelijk voor zijn bijdrage. Overname is slechts
mogelijk na voorafgaande toestemming van de auteur en de redactie.
Hesselse Ka.l
Tèèdschrif va
Veldeke Hasselt vzw,
Veríéneging virre bescherreming, behaag èn
premeuse van ’t Hessels
Vèèfde joargank - julie 2012 - nummereu 16
Everziech
Everziech ................................. 1
Wieërdsje vanne veerzitter ................ 2
De íéste twejdaagse van ‘t Hessels ........ 5
Tââlkroenkels: Wieërd Va Veldeke schieël,
of ès oazen Harie híévetig verlejf? ...... 8
Keukresep: Bóéenesop bè verrekespóéete ... 10
Harie spriek ............................. 11
Vroagen obbe kwis vanne twejdaagse van ‘t
Hessels ................................. 13
Hesselse Voddekappel: éûtgestorreve
traddejse? .............................. 16
Lejfden ès ...”haiku’s” vir him .......... 20
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 2
Wieërdsje vanne veerzitter
Bèsde vrien èn vriendinne,
De dur Veldeke Hasselt èn de Stad Hasselt gorgannezeerde twej-
daagse van ‟t Hessels ès virbèè. Zoe te hieëre weure de míéste minse
braa kontent. Iech hèb onder ‟t peblejk èn ejder geval allíén mar blèè
geziechte gezejen. Èn, wèè zoe dèk „t geval ès, de aafwezigen haan
wirremal mieër as ongelèèk.
Vir dee aafwezigen ‟t nog „ns goued èn te pieëpere: dzjieëles hèt tus
te vollegende fantastisse aktivvetèète gemankeerd (ve hèbben alles
èn alfabbetisse vollegoarde gezatte, zoeda ter achternoa nejman ne-
míé kan keume rikklammere):
- Ludejke prestâses vanne Banneuxkes ènne vollegende kaffees:
- den Èèlespejgel
- ‟t Heufkaffee (Stadsmès)
- de Kambrejnes
- de Kleen Hal
- ‟t Staddéûs
- de Veugelzank
Nog ‟n sjãs ta de sjampètter ènne gebouere weur; aners weur ‟t bè
dee Banneuxkes mar ‟n zâte persesse gewoare! Mieër informâse
evere prestâses vanne Banneuxkes kun dzje vaarder èn deze num-
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 3
mereu lieëze, èn dan nog wel vanne hand va ni mènder as va Ger-
maine, de koaj sent zellef!
- Ènne Hesselse kwis woarte de Hesselieëre dur Monique Cox
braa streng obbe ríéster geleed. Den íéste prèès, ne Gram-
mèèr van ‟t Hessels, woart bè ne millemèèter veersproenk ge-
wonne dur Eddy Mulkens. Nen dieke proffejsijjat an dieë straffe
kjââl. Monique zèrregde doanieëve euch nog vir ‟n Hessels
Ouer ever “Van Hendrik Van Veldeke tot oas Hessels va néû”.
- Harie Va Veldeke weur terbèè, louerden alles éût èn zee da‟t goued
weur.
- Harie zoug ten anere gouedkerend téû wèè schepene Karoline Mon-
delaers de bank va Xa-
vier Staelens obbe Red-
delberreg offesjeel ont-
hulde.
- De beteugeling vanne
eupenbare dronken-
schap èn zedelekèèd
vouel ondere responsa-
beletèèt vanne sjampèt-
ter va dins.
- Verschielige stadsgidse
hèbbe de deelnemers èn „n onvervals Hessels lengs onbekante hiek-
skes vanne stad rondgeleed.
- Èn dan ès ter nog „n Hesselse lès gegeuve gewieës dur ni mènder
as Xavier Staelens zellef, den onvolpreze nestoar van ‟t Hessels!
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 4
- De ongewóéen ma doaveer ni mènder geslaagde kombinnâse va
stadsbejardejer Kenneth Theunissen èn Jos Tuts lede de twej-
daagse no ongekante híégdes.
Jos, oazen Hesselsen bard, mizzekââl ondersteund dur oaze veel-
beleuvende stadsbejardejer, zèrregde vir e grandiejoos spektakel.
Ter woard mejgezoenge, mejgedaas, mejgesjans, ..., èn íé woard
“gróéete ãbiejãs” de volle bak!
- Veldeke Hasselt vzw weur zellef nattejerlek euch vanne partèè bè e
krieëmke obbe gróéete merrek èn – vir ‟t lèsde ma zekér ni ‟t mènste
– bè ‟n gezellige èn zonnige resepsen ènnen heuf van „t Stadsmès.
Èntèssentèèd ès te zeumer stillekes èn ‟t land bè alle stres van ‟t kof-
fers pakke da doa bèèkim. Ma proffeteert va tèèd tot tèèd euch mar
gewóéen vanne zon, ‟t grejen da alle kante zoe wèèwielig opschiet èn
van e terraske, èn oas schóéen stad of obb‟n aner.
Vir mieër fottos: kiek obb‟oaze sait.
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 5
De íéste twejdaagse van ‘t Hessels
Daag allemoal,
Iech wil e wieërdjse plasseren evere gank va zake bè de twejdaagse
van ‟t Hèssels ènne moajnd appril.
Dankzèè de organnezâse va veerzitter Marco Clerinx èn z‟n vreu Ger-
da va Veldeke Hasselt hèbbe de Banneuxkes vir annemâse gezèrreg
ènne bènnestad van Hasselt.
Èn verschielege kaffees moste vieë tefrente kieëren e kemeedzjestèk-
ske spele.
De róéejen droad van oaze sketsj woart geschreve dur Wim Reys-
kens, veerzitter vanne Banneuxkes, (euch sjampètter) èn de rès weur
egen improvvezâse.
Zoe‟t schènt hebbe de vreulej (virrral Germaine, iech dus…) nogal van
hinnen tak gemaak, veel lewaat èn gestiechel tot te sjampètter zèè
karnè‟ke uit zèèn broek troek èn de vreulej obbe bong schreef.
Ma de sjampètter hèt a slââdhart èn hieë woart imgekoch bè bejer èn
spek. Euch “tante kwezel” kwaam de sjampètter obben aander gedach
brènge. Zoe koste de vreulej dan opgelèch no ‟t lof ènne kèrrek goan.
Iech, Germaine, goan néû vir altèd teur as “koaj vreu” va Lom ènne
bènnestad.
Dzjieë gelíéf „t of ni, ma da díé goued! Da‟s e tíéken da oas speel
dzjuus ech weur. Veel minse dachte da vieë ech prul (h)aan onder
mekanere.
De liedsjes dee Germaine zoenk, woarte dur ‟t vollek gesmaak.
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 6
Zèè (h)èt tan euch beleuf ten teks op te schrèève. Hèè keume ze:
Liedsje va Lewiske
Lewiske stond te pisse
Obben (h)oek vanne Grand Café
Doa kwame twej pelissen èn ze noume Lewiske mej
Och Hieëre loat miech lóépe, iech (h)èb toch nieks gedoan
Iech zal me brieksken optrèkken èn rap no téûs téûgoan ...
Liedsje van ‟t houerke
Koem mar bènne, zee ze
Koem mar beuve, zee ze
Koem „ns vejele, zee ze
amme gâât
Ma betâle, zee ze
Aners vlieg dzje, zee ze
Bèt ouer klóéete, zee ze
vannen trap
Avé, avé, …..
Oa mè diallek, „t Hèssels, moe zèèt dzjiëe nottéû? „t Wieërd nog
krieëg gespreuke ...
As echte Hesselos dié da pèèn!
Wa bèn iech fejer da iech mè stíénke (h)èb meuge bèèdrage vir ‟t
Hessels te premeuten èn ènne verref te zètte!
Nog ne proffejsijjat an Veldeke Hasselt èn de Stad.
Dzjiskes èn meschins tot tekeumed joar ...
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 7
Germaine, de koaj medam (alias Liliane Mistiaen, onderveerzitter
vanne Banneuxkes; íéste medam va rechs).
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 8
Tââlkroenkels: Wieërd Va Veldeke
schieël, of ès oazen Harie híévetig
verlejf?
Monique Cox
Lèstes kwaam iech nog „ns lèngs te Grejene Boelvaar, moe oaze
joeng op z‟ne kaae stíén ziet.
Iech dènk ta‟ch óéets, zellefs op pappejer, hèb bekant da‟ch ech ‟n
íégsken op him haa, ma néû begèn iech toch zwoar mèènen oasem
èn te hage. Soemwèèle vejel iech „t: “Hieë hèt ‟n aner, mèè gedach!”...
Tristig, èn dejp èn mèèn hartsje kejkend, dènk iech: ”Wèè kan ‟m ‟t
miech âândouen?”
Awwel, híél fèl hèb iech toa fèètelek me verstand ni vir mutte pèèn
douen.
Gut néû ‟ns rech vir Harie stoan èn bekiek „m goued, dan mujje téû-
gieëve da mènstes íén van z‟n óége, den dèksen tèèd te rechse, híé-
legans no béûete draat. Joarelang haag iech „m ènne mot èn al ‟n
tèèdsje vroag iech miech aaf wèè da zoe ènins gekeumen ès.
Néû ès mèène frang everlès gevalle (bè ne boenk), èn alleman meug
‟t wete, lèèstert …
As iech ne néûe bril mut hebbe, dan gebeert ta bè den optieker Nóée-
les (Nolens), Harie z‟ne noatste gebouer. Dzje weet ta ne gujje ge-
bouer dèk bieëter ès as vaar fammieldzje, èn moe mut Harie ocherrem
fammieldzje goan zieke?
Robbèèr Nóéeles hèt altèèd kompasse gad bè dieën íénzame siege-
lieër op z‟ne kaae stíén, doaveer kreup hieë ne kieër of twej per joar
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 9
obben aad lieërke èn spejelden him z‟n óége preupel bè zoe e fleske
“nattejerleke troane”. Zoe zoug Harie temènste wir wa ter obbe Boel-
vaar passeerde.
Ma wa‟s ter néû effekes leen gebeerd?
‟t Ès ni den íéste kieër èn d‟histeure van Hasselt da de minsen onder-
íén zègge: “‟t Aad Nóéelesken ès op pensiouen”, want ta ès fiktejf ge-
beerd. Virre klandejse ni zoe erreg, want wa zejen ve ènne brille-
wienkel: ‟t schunste joenk, ongetréûed mèdske vanne stad, “de volle-
gende zjinnerâse Nóéeleskes”. Èn kappabel, iech kan ‟t wete ...
Dzje kunt oech èntèssen al lieëvetig veerstèlle da oazen Harie z‟n
óége, zoe dèk as „m daart, no rechs aafdraan. Want hieë kan doa
djuus obb‟ d íéste verdejp, moe da medsken altèèd èn eren ateljee
an‟t wèrreken ès, bènnekejke.
Iech kan ni gelíéve da ze‟t zellef nog ni ènne mot hèt!
Blif te penejbele vroag: ès Harie schieël gewoare of ès „m verlejf (vir
ne kjââl va stíén, ferrem híévetig dan toch), èn wa‟s te remeedzje vir
doa achter te keume?
Dochterke Nóéeles, kreûp dzjieë (wach mar tot ‟t al goued èn wel
doenkel ès, zeu‟ch zègge) „ns op ta lieërke van ouere pa, èn giet ewa
van dee guj drèpkes èn z‟n bestèbde óége. Had „m terwèèle goued
ènne mot, meschin kujje doa al ejt éût opmake, moe ve wèèzer va
wieëre.
Gebrèèk toanoa ‟n tèèdsjen ouer pasjense, ma as ta gelouer ni éût-
scheed, dan mujj ‟t anes oplosse: wir da lieërken op èn „m aaf èn téû
‟n malse póéen gieëven op z‟n kaa wengskes, vroag of pa ‟t lieërke
vazzield, want ajje dèk mos verschejte van ‟m, reddel dzje vanne Red-
delberreg aaf èn dènke de minse dajj‟éût te Cambrinus koemp ge-
zwadderd bè e stèk èn ouer vejt.
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 10
Want wa dzjieë vir ouer ege goued toch zeud mutte wete, ès ta de
geschejdenisbiekskes vertèlle da Harieke al vrèè joenk èn bènnen- èn
béûteland gekant weur as ‟n híét toekerke.
Én wèèvaar stoan ve dan, zul dzje zègge.
Doa ès tan nog mar íénen allerlèsden éûetwieëg, nen echten óégdok-
tóéer èn ‟n óégopperâse, moebèè z‟n louerspejere diffenetejf wieëre
vasgezatte. Gedoan bè louere, gelèèk of ‟t va mezere weur of va grel-
lege verlejfdechèds!
Ma wieë wielt tee responsabeletèèt drage, want hèt Harie wel „n guj
asseranse?
Keukresep: Bóéenesop bè verrekes-
póéete
Zèt 250 gr gedríégde bóéene staags teveren ènne
week. Zèt drèè verrekespóéeten op èn 4 lejter kaad
wâter, aafschéûmen as ‟t wâter begient te keuke.
Douet ter de bóéene bèè, 2 lerejerblieëdsjes, ne
killeu èn blèkskes gesneen petatte, 3 stammekes
peur, ewa sèlderie, 2 jéûne. Loat alles keuke tot te
bóéenen èn de verrekespóéete mèrref zèèn. Douet ter de beljong bèè,
pieëper èn zaat èn loat nog effekes deurkeuke. Meschin mut dzje aaf
èn téû ewa wâter bèègejte, zoeda alles onder stíé.
Werrem opgedejend hèjje doa ni mieër bèè nóéedig as ne bréûne
beuteram vir ouer biekske lekker vol t‟ieëte.
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 11
Harie spriek
Wa hieër iech toch néû va mèène bieldeflèès-
terieër? ‟n Zeker Medam Monniek vanne veríé-
neging dee mèène naam drieg, dee dienk ta
iech nog „ns verlejf zeu zèn …
Och mèdske toch, weur ‟t mar woar, ma dieën
tèèd ès bè miech allang virbèè. Vrieger, joa, wèè iech nog ne joengen
èn frissen diechter weur èrregerans an ‟t Hof èn Dèètsland, touen
vouele de mèdskes èn de sjieke Damme as vlejge vir miech, èn gelíéf
miech, iech hèb aaf en téû rap m‟n bejze mutte pakken as Menieër
den Hertog of te Graaf toa loch va kreeg! Ma zejt miech hèè néû zitte,
iech zeu nog ni kunne lóépe goan vir ‟n schieldpad …
Níéníé, allemoal voltóéejd verleden tèèd! Ni da iech te schóéën mèds-
kes nemie gjâân zejen, ma iech zejen alle Hesseloskes néû ieëve
gjâân, diek of din, aad of joenk, blond of zwart, iech bekejk ze allemoal
bè dezellefde lejfden èn simpattie. Èn euch tee van obb ‟n aander; zou
fannatejk bèn iech euch allang nemíé da„ch íén va Zeuneve of Toen-
gere scheef zeu bekejke!
Èn tenaandere, ‟t zeu nogal ejt zèn as zou ‟n aa schejer wèè iech nog
„ns èn brand zeu schejte, doa zeu nogal vollek op aafkeume, vanne
stadsreporter totte VTM, èn iech seu ni wille da dee twej toffe kaffees
hèè achter miech mej zeuen aafbranne. Da zeu pas sonde zèn!
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 12
Nattejerlek ès ta kènd va Nóéeles, da de brillewienkel van here pa hèt
evergeneume, e bieldsje vir no te kejke, èn zeker meug se aaf en téû
„ns m‟n óége keume noakejke èn bè e zach zíéplejterken aafwasse, ze
meuch sellefs ta lieërke van here pa tege m‟n karkas opzètte! Ma ver-
lejf wieëre, níé, loat ta mar anne joeng kjâle!
Of wèè íéne va m‟n aa kollegas óéet zee: vir alles ès ter nen tèèd èn
allíén de gek probbeert „m doa tege te verzètte. Da ès néû „ns versten-
dzjige kal, ‟t kos va miechsellef gewieës zèn, zee de stoefer!
Ãfẽ, hadd‟oech èn wèè ‟t gezeed ès!
Leo, de bieldeflèèsterieër
Iech (h)èb m‟n óégen euch ni èmm‟n mââl!
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 13
Vroagen obbe kwis vanne twejdaagse
van ‘t Hessels
Monique Cox
1.Wa ès ne zemelekníéper?
a -een psychiater O
b -een vitter O
c -een gierigaard O
2. “Dieën hèt bollen onder z‟n errem” wielt zègge:
a -hij is te dik O
b -hij is lui O
c -hij is overijverig O
3. “Dee vreu ès dzjuus e melepjâârd” wielt zègge:
a -het is een grote, struise O
b -het is een meegaande O
c -het is een harde werkster O
4. “Wieë ès amme retiekuleke gewiës, ‟t ès kappot”.
Wa ès toa kappot?
a -mijn wekkertje O
b -mijn handtasje O
c -mijn “fichuke” (een kantje in een décolleté) O
5. Wieë zit: “Bieëter snéû obb‟ouer daak as gin panne?”
a -iemand die kou heeft O
b -een grijsaard O
c -een kaalkop O
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 14
6. Wieë kan va stront bróéed make?
a-een opschepper (stoefer) O
b-een nietsnut O
c-een tovenaar O
7. Wa ès ‟n tejlebèèske?
a -een bloem O
b -een flauw vrouwtje O
c -een insect O
8. Wa betíékent: “Hieë ès te zèènes ‟t schaarkiekske?”
a -de plezantste O
b -het nakomertje O
c -het verwend enig kind O
9. “Iech hèb ‟n foenkelnéû ieëtkamer”. Wa hèb iech?
a -een nieuw lief O
b -een nieuw gebit O
c -een nieuw huis O
10. “Z‟n joenkmansbroek verbranne” wielt zègge:
a -op trouwen staan O
b –verjaren O
c -oud worden O
11. “Hieë ès hejmele”. Wa ès „m douen?
a -op vrijersvoeten O
b -aan ‟t verhuizen O
c –gestorven O
12. “‟t Klieërt op achter Ulbeek” wielt zègge:
a -ze heeft haar goed humeur terug O
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 15
b -wij zijn het opnieuw eens met elkaar O
c -het wordt mooi weer O
13. “Iech trieëden obb ‟n bejzap”. Moe trieëden iech op?
a -een rups O
b -een meikever O
c -een mot O
14. “De djzatten hèbben óéere” wielt zègge:
a -de koffie is op O
b -er luisteren kinderen mee O
c -de buren maken ruzie O
15. “Néû gej me kesken éût” wielt zègge:
a -ik begrijp het niet O
b -ik ben dronken O
c -ik ga naar huis O
16. “Da‟s nen echte lilleke nèrrek” wielt zègge:
a -een valsaard O
b -een brompot O
c -een onbeschofterik O
Allè minse, doa meug dzj‟ns nen tèèd op sjieke, ‟t ès te zègge tot te
vollegende nummereu van okteuber. Doa vèn dzje de zjuuste ant-
woarden èn. Dan weeje derek wajje wjâârd
zèèt wa ouer Hessels betref.
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 16
Hesselse Voddekappel:
éûtgestorreve traddejse?
Francis Delauré
„t Íéste wa iech weu douen, wèè iech e joar of vejer geleen e prouf-
schrif weu schrèèven evere Hesselse Voddekappel, weur obbe plââts
ins goan kejke wèè ze ter bèè loug. Iech wis se mar al te goued liege,
dach iech, ... obbe Lèèkerstíéwieëg, ni wèèd vanne plââts moe iech
gróéet gewoare zèn, dach iech... èn doabèè, ter stíé e plieëtsje virre
wieëg te wèèze, dach iech. Èn as te websait va KADOC virre "Kapel
O-L-Vrouw Ter Koorts te Hasselt", as addres Lèèkerstíéwieëg 120 op-
gief, dan zal da zoe wel zèn, dach iech.
Féût gedach, dus. Da addres va KADOC klob-
de lengs gin kante, dieë wieëgwèèzer ès vurt
èn doa ès ondertèsse zoeveel ge- en verbeud
obbe Lèèkerstíéwieëg, da wa iech miech rap-
peleerde, gin sjiek nemíé wjâârd weur. Noa
rondvroag bè de gebouere bleek ta sommige
de kappel wel kante va naam, ma ze toch ni
zjuus wiste te sittewere, aner haan ter nog
nóéeni va gieërd. Ma den aanhager wient, da
weet alleman! Van obbe stíéwieëg kun dzje ze
nemíé zejen liege, ma de Voddekappel ès ter
wel degelek nog altèèd, op „t èn van e smââl
stieëgske achter „t héûs, ni op nummereu 120
ma op 245.
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 17
Néû d'ach s'èèndelek gevonnen haa, kreeg iech euch al derek ant-
woard obb ‟n vroag, dee miech allang bezighouel: "Wieërd tee kappel
nog wel gebrèèk vir wa ze bedoeld ès, ‟t ès te zègge “kors aafbènne?"
Ma dan mut iech meschin íés e wieërdsje zèggen ever „t aad volleks-
gebrèèk van oas Slevreu vanalles èn here kèrref te déûen, moe ve
zellef gjâân vanaaf wille.
Iech daar ter me kèpken op verwèdde da zèè dee ènne joare '60 op 't
Keleezje no „t scheul goenke, „t nog gezoengen èbbe: "Liefde gaf U
duizend namen". Èn èn dieën tèèd brouk dzj‟ouer ossele doa zoe ni
ever, ma ajj ‟t goued noagut, dan klop tieën teks wel. Dènk mar an:
Slevreu va Zeven Smarten, va Bezoeking, va Barmartigheid, van
Troost, ... Híél goued gekant zèn de name vanne plââtse moe Ze zeu
verschene zèèn: Slevreu va Lourdes, va Banneux, va Fatima, va
Salette ... Ma meschin mènder gekant ès te Slevreu dee de naam
krieg van de kwâlen of ziekdes moeveer ze anroepe wieërt. Èn Boek-
rek stíé par èkzempel „n Grinskappel éût Kotsheuve, moe de joeng
mouederkes no téû goenken as hinne klene te veel grinsde. Híél
spissjââl ès te Slevreu "van 't Zog" of "van het Mammetje", dee an-
bieëd woart dur vreulej dee ne klenen anne bors aan, tegen ‟t zwieër-
sel èn tepelkleuve. En dan ès ter dus euch oas Slevreu vanne Kors,
èn Hasselt bieëter gekant as "de Voddekappel".
Èn dee lèsde kattegorrie va kappelle gìé „t ten dèksen tèèd ni allíén
ever anbieë vir verlos te gerake van „n kwââl, ma euch ever ‟t zoege-
níémde "aafbènne". Híél vrieger (Kelte???) bonte de minse dan e klíé-
dingstèk of e stèk stof da „t liechaam va ne zieke geraak haa, an ‟n
wèè (aad Hessels vir “wilg). „t Ès ten anere ni vir nieks da oas aspe-
rinne gemaak zèn van acetylsalicylzuur, moe de Lattèènse naam van-
ne wèè, Salix Alba, nog altèèd ènziet. Ze gelíéfde da de kors, ‟t
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 18
zwieërsel, enzoevaarder, dan evergoenk op tieë bóém èn da de zieke
ter vanaaf weur. Lâter, wèè de minse
lejver gelíéfden èn oas Slevreu dan èn „n
wèè (bè e gelieërd woard heet ta
"Christianisering"), deen ze da aafbènne
dan mar obb ‟t bield van oas Slevreu of
anne kappel moe heer bield ènstond. Dzje
kunt „t tus „t bèsde vergelèèke bè e diech-
sel da vieë vrieger opzeeën tege den hiek:
Iech hèb te hiek,
iech hèb te piek,
Iech heb ne veugel èngesliek.
gif ‘m an nen anere man
dieë dieën hiek verdrage kan
En doabèè heupde dzje da dzjieë ter vanaaf weurt èn da nen anere
terbè zouet opgescheep.
Bè da aafbènne hieërde ten anere den dèksen
tèèd e vas ritteweel. Èn „t geval vanne Vodde-
kappel gíé da as volleg: Dzje bènd „n himmeke,
e striekske, íénder wa as „t „t liechaam vanne
zieke mar geraak hèt, anne trâândzjels vanne
kappel. Dan zèk dzje lètterlek de volgende
wieërd:
Wèè, iech bèn de kors al an ouer prèè
En dan draat dzj‟oech im èn maak tajje, zonder
nog im te kejke, zoe rap megelek de veur aaf
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 19
zèèt.
Iech loat „t an de mieër tââlkundig onderlede minsen èn oas veríé-
neging vir ‟n èksplikkâse van de wieërd "wèè" èn “prèè". Allè, Marco,
koem mar éût ouer pèèp.
Bõ, allemoal goued èn wel, hieër iech oech al zègge, ma koem miech
néû ni vertêlle da de modderne mins ten daag va vandaag nog gelíéf
èn dee fantezejkes. Wel, iech zèn ènne peerjode da‟ch bezig weur an
da proufschrif, tefrente kirre goan kejken anne Voddekappel èn ejdere
kieër hoenke ter aner vodde anne trâândzjels. Dajjéûr, mès dzje nog
twèèfele, kan iech oech allíén mar âânroajen vir ins lengs te lóépen
obbe Lèèkerstiewieëg 245 èn ouer ege te goan evertèège da traddej-
ses ni gemekkelek kappot te krèège zèn.
Vir aaf te ronne nog dit. Maddam Durlinger schrif op 19/12/1986 ne
brejf an „t Belengske moe-èn z‟ir braa koad maakden ever „t fèèt da ze
de Voddekappel ferrem an't téûbeuen zèn èn da de minse nemíé rond
te kappel kunne pesjoenkele. Néû mutte ve toch effen ejt rechzètte. „t
Woard "pe(r)sjoenkele” ès aafgeleed van „t dèrrepke Portiuncula (3
km. béûten Assisi). Sint Franciscus ès toa èn „n erremujjig hèske
gestorreve. Ever da hèske hèbbe de minse lâter 'n bazzelejk gebeud
moe ze tot ten daag va vandaag keume pe(r)sjoenkele; ‟t ès te zègge
bènnegoan, e gebèdsjen opzèggen èn béûtegoan, wir no bènne goan,
bieën èn wir no béûte goan èn zoe vaarder. Ejdere kieër dajje bènne
gut, ès nen aafloat èn wèè dèkker dajje bènnen en béûte gut wèè
bieëter den aafloat. Rond „n kappel wandele, wèè Maddam Durlinger
èn here brejf beschreef, heet egelek "circumambulatio". Ma gif néû
téû, pe(r)sjoenkele klienk vil schunder.
Mieër wete: surref no
http://www.hasel.be/_uploads/Erfgoedcel/downloads/voddekapelleke.pdf
_____________________________________________
Hesselse Ka.l nummereu 16 20
Lejfden ès ...
“haiku’s vir him ...
gistere virbèè
op ta bang hartsje va miech
blienk e krieënke
wènterwènd, lejfste
kleerden oas hoar ewa witter
oas hart werremer
had miech mar fèl vas
iech bèn va pejer perslaan
lèk miech ènne wat
as iech val, koem dan
want ejder blââd vielt allíén
valt tan kort bè miech
ever oech èn miech
van ‟t miech altèèd èn oech
loat ni los, ‟t ès
iech dieën iech kèn
bèn iech iech of zèèt dzjieë
de iech dieën iech bèn
Monique Cox
Aktivvetèète -Zondaag 23 september om 15 o. i.s.m. „t Stadsmus: Hessels ouer: De
kèrremes va vrieger (Jean-Paul Lambrichts)
Zondaag 25 novvember om 15 o. i.s.m. „t Stadsmus: Hessels ouer:
onderwerrep nog ni bekand
Oaze wienkel
-Plekker “Vieë kallen Hessels”: €1 (evere pos €2,5) -Spellinggids: € 2,5 (aafgehââld of èn Uit in Hasselt), evere pos €4,5 -Grammèèr van ‟t Hessels: € 25 (aafgehââld of bè Standaard Boek-
handel + Uit in Hasselt), € 32,50 (evere pos) of € 45 (evere pos vir ‟t béûteland: Nederland, Frankrek, Luksemburreg, Dèètsland)
Lidgeld:
Gewóéen lid: € 8
Steunlid: € 10 of mieër
Jeuglid (tot 25 joar): € 5
Béûteland: € 18
Te storten op rieëkening BE91 979-2463483-76 va Veldeke
Hasselt vzw, A. Orteliuslaan 4, 3500 Hasselt bè de zjuuste
vermelding va wajje gjâân hèbbe wielt.
Naam, addres en e-mail ni vergieëten asteblejf!
Veldeke Hasselt vzw,
Veríéneging virre bescherreming, behaag èn premeuse van ‟t Hessels
Iech goan no téûs
dzjieë gut no toueres
hieë gíé no te zèènes
zèè gíé no teres
vieë goan no téûs
dzjieëlejs gut no toueres
zèè goan no tinnes
vir
Hesselse Ka.l te lieëze