Revolutionaire Italiaan in Engeland

Het Festival Oude Muziek 2015 is bijna afgelopen: vanavond klinken de laatste klanken in de Grote Zaal. Met het slotconcert, waarin Thomas Tallis centraal staat, werpen Stephan MacLeod en zijn Gli Angeli Genève alvast een blik in de toekomst: in 2016 komen ze terug als artist in residence.

‘Deze muziek van Tallis is buitengewoon schitterend’, vertelt MacLeod. ‘Ik wil heel graag nieuwe klankkleuren creëren door zangstemmen te mengen met renaissance-fl uiten. De muzikale atmosfeer die dat gaat opleveren is volgens mij voor velen nog echt onbekend terrein.Interessant aan Tallis’ muziek en zijn tekst-keuzes vind ik de continue verschuivingen

tussen twee religies: de spanningen tussen het Rooms-katholicisme en protestantisme zijn terug te horen in zijn werk. Het is opvallend dat Tallis in beide stijlen compo-neerde. Hij heeft zich moeten aanpassen aan de religie van de vorst die er...

Slotconcert met blik op de toekomst Alfonso Ferrabosco

lees verder op pagina 2

lees verder op pagina 2

FOTO

: ALE

KSA

NDRA R

ENSK

A

XMarco Mencoboni staat met zijn ensemble Cantar Lontano garant voor opmerkelijke programma’s. Speciaal voor het Festival Oude Muziek verdiepte hij zich in de meesterlijke madrigalen van de Italiaan Alfonso Ferrabosco. Hoe dat klinkt, hoort u vanmiddag om 17.00 uur in de Pieterskerk.

‘Ferrabosco is een uiterst belangrijke muzikale schakel tussen Engeland en het continent, en dan met name Italië’, vertelt Mencoboni. ‘Het was Ferrabosco die de Engelsen liet kennismaken met het Italiaan-se madrigaal. Maar tegenwoordig kennen we zijn madrigalen nauwelijks meer en de meeste stukken op ons programma beleven dan ook hun moderne première. Ferrabosco heeft ons twee boeken met vijfstemmige madrigalen nagelaten. Het madrigaal was het belangrijkste genre in de wereldlijke vocale muziek in Italië, maar in Engeland was het toen Ferrabosco er arriveerde nog volslagen onbekend.’

Van het leven van de in Bologna geboren Ferrabosco is nauwelijks iets bekend. De muzikale aanleg werd doorgegeven...

Gli Angeli Genève

Het aanpassings-vermogen van Thomas Tallis

7 7

91 01 2980

580

Kerken als concertlocatieMasterclasses

ToegiftenVrijwilligers

SeizoensconcertenFestivalkranten

DAGKRANT ZONDAG 6 SEPTEMBER 2015

festivaloudemuziekutrecht

FOTO

: VIA

WEB

SITE

TANJA

OBALS

KI

Vervolg: Revolutionaire Italiaan in Engeland

...door vader Domenico, die zelf ook componeerde. Waarschijnlijk reisde Ferrabosco met zijn oom in 1562 voor het eerst naar Engeland, waar hij werk vond in de hofhouding van koningin Elizabeth I. Gedurende de periode die hij in Enge-land doorbracht, werd hij beschuldigd van meerdere misdaden, waaronder beroving van en moord op een buitenlander.

Met zijn Italiaanse madrigalen moet Ferrabosco in Londen niets minder dan een revolutie hebben veroorzaakt, denkt Mencoboni. ‘Niet alleen hielden de Engel-sen zeer van Ferrabosco’s madrigalen – waarvan ze de teksten waarschijnlijk niet eens verstonden – maar ook ontwik-kelde zich in Engeland een geheel eigen madrigaaltraditie. Het Italiaanse madri-gaal werd een ware hype in Engeland.

In Ferrabosco’s werk vind je soms bizarre harmonieën, juist waar je ze niet zou verwachten. Dat maakt zijn muziek onge-lofelijk spannend en een genot om te zingen en om naar te luisteren. De kunst van de woordschildering, wat mij betreft de kern van het madrigaal, beheerste Ferrabosco tot in de perfectie. Zijn werken zijn nog relatief onbekend. Ik ben ervan overtuigd dat er in zijn oeuvre nog veel meer te ontdekken valt. Het zou mooi zijn als ons concert het beginpunt wordt van verdere studie naar Ferrabosco.’ «

FERRABOSCO’S MADRIGALENPossoPorpora Ensemble & Cantar Lontano / Marco Mencobonizo 6 sep, 17.00 uur / Pieterskerk

Laat ons weten wat u van het Festival Oude Muziek vindt en praat mee met #FOMU15

@oudemuziek

@JGronden In licht opgewonden staat van

verwachting op Purcell’s Dido van @larpeggiata bij festival @oudemuziek in uitverkocht @TiVre_Utrecht vanavond

@PiaPircher Had an amazing time in #Utrecht in

this perfect sounding venue! Thank you @oudemuziek #great Experience #FabulousFringe

@ElmyLiefferink Feestje met Anne Azema en Shira

Kammen #FOMU15 #st-willibrordkerk

...op dat moment op de troon zat. Hij creëert een wereld van onzekerheid. Dit weerspiegelt misschien wel zijn balanceren tussen het protestantisme en katholicisme, maar mogelijk wilde hij ons laten zien dat beide religies naast elkaar konden bestaan.’Het Festival Oude Muziek is een hoog-tepunt voor Gli Angeli Genève. ‘Voor mij en vele anderen is Nederland een soort wonderland, met meer muziek en meer publiek dan waar dan ook. Ik hou ontzet-tend van Utrecht. Deze stad voelt echt als een tweede thuis. Het Festival Oude Muziek vind ik ongelofelijk: zoveel activiteiten en zo’n gepassioneerd publiek. Zo herinner ik me een lezing van Sigiswald Kuijken waar wel tweehonderd mensen naar luisterden. Dat soort dingen gebeurt echt alleen in Nederland. Opvallend is ook dat er meer jong publiek is dan in andere landen. Dit heeft denk ik te maken met de Nederlandse pragmatische manier van handelen: als er iets gebeurt is het direct heel intens, en als mensen iets waarderen, dan waarderen ze het ook echt.’

De uitnodiging om volgend jaar als artist in residence naar Utrecht te mogen komen ziet MacLeod als een prachtige erkenning van hun werk. ‘We zijn al druk bezig met de voorbereidingen: ik ben me gaan interes-seren in de muziek van Johann Rosenmüller. Hij werkte lange tijd in Duitsland, waar hij op een goed moment moest vluchten omdat hij werd beschuldigd van kindermisbruik. Hij vluchtte naar Italië en werd een zeer succes-

vol en gerespecteerd musicus in Venetië. Aan het einde van zijn carrière keerde hij terug naar Duitsland en bracht de Italiaanse muziektraditie en -kennis met zich mee. Volgend jaar is Venetië het thema van het Festival Oude Muziek. We zullen onze resi-dentie rondom Rosenmüllers onbekendere werk concentreren. Ook daar zie ik bijzon-der naar uit.’ «

SLOTCONCERT: THOMAS TALLISGli Angeli Genève / Stephan MacLeodzo 6 sep, 20.00 uurTivoliVredenburg, Grote Zaal

Vervolg: Het aanpassingsvermogen van Thomas Tallis

Ruim 50 muziek-instrumentenbouwers, bladmuziekuitgevers en cd-producenten staan klaar met advies of voor een demonstratie van hun instrumenten. Dé kans voor professionals en amateurs om historische strijk-, tokkel-, toets,- en blaasinstrumenten zelf uit te proberen en te vergelijken.

FESTIVALCENTRUM TIVOLIVREDENBURGZondag 6 september: 10.00 - 17.00

Gratis toegang

Oude Muziek Markt 2015

FOTO

: M

ARIE

KE

WIJN

THES

Thomas Tallis

Workshop Engelse renaissance Foto’s: Marieke Wijntjes

Vox Luminis, dat tijdens dit Festival als artist in residence een sleutelrol vertolkt, zal op de BachDag het avondprogramma verzorgen.

Vox Luminis is slechts één van de ensem-bles die het Seizoen te bieden heeft: in totaal komen 14 musici en ensembles aan bod. Blokfluitiste Saskia Coolen kijkt verwachtingsvol uit naar haar concerttour-nee, beginnend in het kerkje op Schokland. ‘Tijdens elf concerten speel ik op originele oude blokfluiten werken van Nederlandse componisten uit het begin van de acht-tiende eeuw. In mijn voorbereiding stuitte ik op een bijzondere Terton-blokfluit. De oude krant die erin gepropt zat, dateert uit 1912. Na een kleine restauratie blijkt dit instru-ment nog een zieltje te hebben. Deze fluit en nog veel andere oude instrumenten ga ik weer tot leven te wekken.’

Op haar programma staan werken van onder meer Graaf Unico Willem van Wassenaer en Jacobus Nozeman. ‘Waar de muziek van Van Wassenaer al in de jaren ‘80 werd herontdekt, is die van Nozeman recenter onder een laagje stof vandaan gekomen. Deze concerten zijn echte snoep-jes in het Seizoen. Samen met mijn conti-nuo, met Rainer Zipperling (viola da gamba en cello) en Patrick Ayrton (klavecimbel), vertellen we met deze composities het verhaal achter de bijzondere fluiten.’ «

Benieuwd naar de rest van het programma van het Seizoen Oude Muziek? Vraag een brochure bij een van onze medewerkers of kijk op www.oudemuziek.nl

Op de mooiste historische locaties

Het Seizoen Oude Muziek 2015/2016

Terwijl we het Festival Oude Muziek Utrecht afsluiten blikken we alvast gretig vooruit naar het aanstaande Seizoen Oude Muziek. Werk van bekende componisten (Handel, Bach) en zelden gehoorde meesters (Ciconia, Orejón y Aparicio) wordt uitgevoerd door jong talent en gevestigde ensembles. Ook jonge musici krijgen de ruimte om zich te manifesteren tijdens het Seizoen en kunnen hiermee hun carrière een boost geven.

Natuurlijk keert de Bachdag terug. Het weekend van 30 en 31 januari 2016 zal in het teken staan van de Duitse grootmeester, met concerten, presentaties en de Bach-Scratch. Het veelgeprezen vocaalensemble

het gedicht

VOX LUMINIS

In een kerk zag ik acht stemmen. Ik kon ze zien met dichte ogen, alsof ik sonar had.Hoe ze de wereld ontstegen, de ruimte zochten en vonden. Wie oren had moest luisteren. De stemmen, soms leken het er wel dertien, klommen in elkaar omhoog als strengen dna, bouwden kathedralen op grote hoogte, roetsjten op hun eigen echo naar beneden,

vonden hout en lucht en steen en keerden terug als galm, stegen op, kwamen weer los en sloten zich aaneen tot een vloed van lichtdie alles wat stoffelijk/sterfelijk was omgaf.

Het is te stil in de hemel, te luid op aarde. Het meeste geluid is niet te vertrouwen, het staat de stilte in de weg als schelle blokken beton – maar dan dit ijle,

volle, warme, hoge, diepe, schijnbaar lichte zingen – ik hoorde het en kon mijn tranen, wie weet waarvandaan ze kwamen, niet bedwingen.

Ingmar Heytze

colofonREDACTIE: Jules van der Leeuw (hoofdredactie), Juliette Dufornee, Susanne Vermeulen, Nicolien van der VeerM.m.v.: Yuri Visser (Historiek.net)VORMGEVING: Esther de Bruijn, Rob Bömer

© The Boughton Times is de dagkrant van het Festival Oude Muziek Utrecht 2015

twitter.com/oudemuziek facebook.com/oudemuziek youtube.com/FestivalOudeMuziek

Muiderslot

In opdracht van het Festival Oude Muziek Utrecht heeft dichter Ingmar Heytze dit gedicht geschreven om de residentie van Vox Luminis te vieren. Dit werk is hen gisteravond gepresenteerd tijdens de laatste Eventalk in de Hertz.

de bezoeker

Robert Dudley, de graaf van Leicester, werd tegen het eind van 1585 naar de Nederlanden gestuurd, waar hij door de opstandige gewesten tot Engels landvoogd werd benoemd. De Staten Generaal hadden steun gezocht in Engeland na de moord op Willem van Oranje en koningin Elizabeth had besloten de Nederlanden militair te ondersteunen. Voor Engeland was dit ook van belang, want er waren berichten dat Spanje via de Nederlanden een landing in Engeland voorbereidde. In ruil voor de militaire steun ontving de Engelse koningin Vlissingen en Den Briel als onderpand.

Dudley arriveerde in de Zeven Provinciën met een troepenmacht bestaande uit vijf-duizend man voetvolk en duizend ruiters. Een succes werd zijn verblijf echter niet. Tot onvrede van de regenten en kustprovincies stelde hij bijvoorbeeld een verbod in ‘op handel op de vijand’ en als militair bleek de landvoogd weinig succesvol. Onder zijn bevel werd in september 1586 bijvoorbeeld

de Slag bij Zutphen verloren en de val van Deventer in 1587 werd hem door de regen-ten ook zwaar aangerekend.

De graaf van Leicester vertrok eind 1586 voor korte tijd naar Engeland. In die periode leverden Engelse offi cieren schansen (verde-digingswerken) in Deventer en Zutphen uit aan de hertog van Parma, Alexander Farnese. Hierdoor daalde in de Nederlanden het vertrouwen in de Engelse militaire steun tot een dieptepunt.

Toen Robert Dudley een jaartje later terug-keerde kwam hij er achter dat alle soevereine bevoegdheden hem ontnomen waren. Zelfs de leiding over het leger was hij kwijt. Dudley probeerde nog tevergeefs een volksopstand tegen de regenten te ontketenen. In decem-ber 1587 keerde hij terug naar Engeland. «

Historiek.netRobert Dudley, een weinig succesvolle landvoogd

Edna uit Hamburg en Johan uit Hilversum verheugen zich op Dido and Aeneas van L’Arpeggiata. ‘Dat is ons eerste concert sinds we een stel zijn’, vertelt Johan. Edna: ‘We zijn benieuwd hoe dicht we bij de beleving van oude muziek kunnen komen uit de tijd van de muziek zelf. We kunnen er misschien alleen maar over fantaseren, zeker weten zullen we het nooit.’

Belien (49) uit Deventer zit rustig op de trappen van Plein 6 te wachten tot het concert van Paul O’Dette begint. ‘Luitmu-ziek vind ik erg mooi. Mijn broer heeft me uitgenodigd. Die houdt erg van alles wat maar Engels is. Muziek, poëzie, literatuur. Van dit luitconcert ga ik zeker genieten, dat weet ik wel zeker.’ «

Noa (4) en haar vader Jarl (37) uit Utrecht zijn toevallig op de Oudemuziekmarkt terecht gekomen. De lange roltrappen waren voor Noa op zich al een avontuur. ‘Het staat hier vol met oude instrumenten, die we nog niet kenden. Noa is vooral geboeid door de viola da gamba’, vertelt Jarl. ‘Zelf kom ik wel eens in TivoliVredenburg, maar dan voor een concert van Angus & Julia Stone.’

‘Zonder geschiedenis weten we niet wie we zijn. Daarom brengt Historiek.net u dagelijks een relevant verhaal uit de geschiedenis dat goed past bij het concert-programma van de dag. Zo werpen we een vluchtige blik in de wereld waarin de oude muziek is ontstaan. Vandaag: Robert Dudley.

Robert Dudley

Opening uitfeest

De laatste Eventalk van dit Festival Oude Muziek staat volledig in het teken van het Uitfeest. Deze opening van het culturele seizoen zal muzikaal worden omlijst door artist in residence Vox Luminis met een unieke uitvoe-ring van Thomas Tallis’ muziekstuk Spem in Alium.Het spectaculaire, veertigstemminge motet Spem in Alium werd in ongeveer

1570 gecomponeerd door de Engelse Thomas Tallis. Hij schreef het voor liefst acht vijfstemmige koren. Velen beschouwen dit als een van de mooist gecomponeerde koorwerken ooit.

OPENING UITFEESTThomas Tallis’ Spem in AliumVox Luminis / Lionel MeunierIngmar HeytzeTivoliVredenburg, Grote Zaal gratisI.s.m. Uitfeest / Culturele Zondagen

Eventalk

09.00 Festivalcentrum TivoliVredenburg Festivalkassa en cd-verkoop

09.00 Workshop handmatig klokluiden Utrechts Klokkenluiders Gilde DOMTOREN GRATIS

AANMELDEN VIA INFO@KLOKKENLUIDERS.NL

09.30 Zomerschool: Peter Holman Out of Handel’s Shadow Voertaal: Engels TIVOLIVREDENBURG, CLOUD NINE € 5

10.00 Oude Muziek Markt TIVOLIVREDENBURG GRATIS

11.00 Charles Daniels c.s. For Several Friends: Lawes, Locke, Lawes en Jenkins TIVOLIVREDENBURG, HERTZ € 22 / € 19 / € 10

11.00 Openbare repetitie: Thomas Tallis’ Spem in Alium

Vox Luminis / Lionel Meunier TIVOLIVREDENBURG, GROTE ZAAL GRATIS

11.00 Jonatan Alvarado FRINGE

Pajarillos fugitivos… OUDAEN * GRATIS

11.00 Floridante FRINGE

Alla Romana FUNDATIE VAN RENSWOUDE * GRATIS

11.00 The Musical Garden FRINGE

Red Rose: Sentimental Journey with a Piano Trio HUIZE MOLENAAR * GRATIS

12.30 OPENING UITFEEST:Thomas Tallis’ Spem in AliumSpem in Alium

Vox Luminis / Lionel Meunier Ingmar Heytze TIVOLIVREDENBURG, GROTE ZAAL GRATIS

13.00 Aapo Häkkinen Virginalisten: William Byrd (II) LUTHERSE KERK A € 18 / € 16 / € 10

B € 16 / € 14 / € 10

14.00 Consort Mirabile FRINGE

Love in the Time of Orlando and Susanne SONNENBORGH * GRATIS

14.00 The Scroll Ensemble FRINGE

Love’s Mistress, or the Queen’s Masque HUIZE MOLENAAR * GRATIS

15.00 La Morra / Corina Marti & Michal Gondko

Dunstaple, Bedyngham, Frye, Morton LEEUWENBERGH € 22 / € 19 / € 10

15.00 Charles Daniels & Capella de la Torre / Katharina Bäuml

Harry our King DOMKERK A € 22 / € 19 / € 10 B € 19 / € 16 / € 10

Signeersessie na afl oop

15.30 Arta Helsinki Dolci gli ritorni TIVOLIVREDENBURG, HERTZ GRATIS

15.30 Jonatan Alvarado FRINGE

Pajarillos fugitivos… CENTRAAL MUSEUM, TUINZAAL * GRATIS

15.30 Aleksander Mocek FRINGE

Frescobaldi, Byrd e.a. FUNDATIE VAN RENSWOUDE * GRATIS

16.00 Malgosia Fiebig BEIAARDFESTIVAL

Dowland, Tallis, Locke en Simpson op beiaard DOMTOREN, FLORA’S HOF GRATIS

17.00 RossoPorpora Ensemble & Cantar Lontano / Marco Mencoboni

Ferrabosco’s madrigalen PIETERSKERK A € 22 / € 19 / € 10

B € 19 / € 16 / € 10

17.00 Cappella Amsterdam / Daniel Reuss Out of Handel’s Shadow: Funeral music voor de hertog van Marlborough GEERTEKERK

18.00 Festivaljournaal / AVROTROS / Radio 4

FESTIVALCENTRUM TIVOLIVREDENBURG

20.00 Gli Angeli Genève / Stephan MacLeod Slotconcert: Thomas Tallis TIVOLIVREDENBURG, GROTE ZAAL

€ 36 / € 32 / € 10

* GRATIS = GRATIS KAARTEN AFHALEN IN FESTIVALCENTRUM

concertladderzondag 6 september 2015

www.oudemuziek.nl/seizoen

Meer oude muziek? Bezoek de concerten van het Seizoen Oude Muziek. Kijk voor meer informatie op

2015/2016

BESTEL ONLINE

Capella de la Torre