1

Tafelverslagen ‘Samen opleiden in breder perspectief’ 6 december 2017 – Zaalverhuur7 in Utrecht

Op 6 december organiseren PO-Raad en VO-raad in ‘Zaalverhuur 7’ in Utrecht een grote

bijeenkomst onder de titel ‘Samen opleiden in breder perspectief’. Ruim 120 professionals

buigen zich over een breed spectrum van subthema’s.

Tijdens het programmaonderdeel ‘Aan tafel!’ vinden er buitengewoon geanimeerde

groepsdiscussies plaats aan zes gesprekstafels. Hier een samenvatting per tafel.

Tafel 1

Samen opleiden in krimpregio’s

• De vijf deelnemers aan deze discussie (allen werkzaam in een krimpregio) zien met lede ogen

dat de kwaliteit van het opleiden onder druk staat. Het beleid wordt op bestuursniveau

geformuleerd, en als er veel andere prioriteiten zijn, hebben besturen en directies er minder

boodschap aan. Er zit een knip tussen het opleiden van studenten en de kennisdeling. De

cultuur van een leven lang leren is niet overal gemeengoed.

• Tegelijkertijd zeggen de deelnemers dat krimp ook kansen biedt. Omdat de urgentie voor alle

betrokkenen groot is, wordt er vaak heel goed samengewerkt. In hun eentje redden scholen

het immers sowieso niet.

• Op zaken als eigenaarschap en gepersonaliseerd leren wordt wel degelijk ingezet. Maar lang

niet alle leraren zijn even enthousiast om het nieuwe leren vorm te geven. Omdat banen op

de tocht staan, overheerst bij sommigen de gedachte: wat betekent het voor mij, wie vliegt

eruit?

• Wat ook speelt is de tweedeling tussen tekortvakken en overschotvakken. De eerste worden

gefinancierd door de laatste. Als het gaat knellen, hebben schooldirecties er minder

boodschap aan om alles in de lucht te houden.

• Een andere kwestie is die van de lange termijn versus de korte. Over vijf jaar gaan er heel veel

leraren uit omdat ze met pensioen gaan. Besturen kunnen zich dus niet permitteren om

kortzichtig te zijn. Ze hebben jonge docenten met 21st century skills keihard nodig straks, dus

werk mee aan hun opleiding en probeer ze in huis te halen – en te houden!

2

• Doemdenken en een slachtofferrol aannemen helpt natuurlijk nooit, dus blijf positief. Ga

tegen scepsis in, is het motto. Besturen staan vaak achter het concept van samen opleiden, en

directeuren meestal ook. Het stokt echter vaak bij afdelingsleiders en teamleiders. Die zien

het totale plaatje onvoldoende. En IB’ers hebben te weinig tijd.

• Samen opleiden komt vaak als het ware buiten de school te staan. Degenen die er niet

rechtstreeks bij betrokken zij, weten er weinig tot niets van af, zijn niet betrokken. Vaak wéét

men niet eens dat er studenten op de school worden opgeleid! Het is vaak een vreemde eend

in de bijt, ook qua bekostiging: scholen moeten er zelf veel te geld in steken.

• De onderwijsinspectie helpt ook al niet mee. Die kijkt naar het primaire proces, en daar wordt

een school op afgerekend. Opleiden van docenten hoort daar niet bij. Terwijl het een

vanzelfsprekendheid zou moeten zijn.

• Om samen opleiden in de regio in het algemeen en de krimpregio in het bijzonder goed op

poten te zetten, zou dat op nationaal niveau beter geregeld moeten worden. Het gaat immers

om het in stand houden van een beroepsgroep.

• Wat onderzoek betreft: dat moet starten bij de leraren en niet bij de studenten. Leraren

zouden minstens 1 x onderzoek gedaan moeten hebben om te weten wat erbij komt kijken.

Maar zolang een student nog volop worstelt met het geven van lessen, moet je hem niet

willen belasten met onderzoeksopdrachten. En als je dat wel doet, laat het dan onderzoek zijn

wat dicht bij zijn klas ligt!

• Het opleiden van een toekomstige collega heeft in krimpregio’s kortom nog te weinig

aandacht. Er is te weinig geld voor, en er zijn te weinig begeleidingsuren. Prioriteiten liggen

meestal elders. Tip: zorg voor minder onderwijstijd, dan blijft er meer tijd over opleiden!

Tafel 2

Samen opleiden en het lerarentekort

Knelpunten

• Groenpluk: de invalpool probeert studenten aan te trekken: groenpluk is verleidelijk (maar

verderfelijk). Aan het werk gaan tijdens de lerarenopleiding kan een belemmering zijn voor

het (tijdig) krijgen van een diploma. De school heeft andere belangen (namelijk: goede

docenten vinden voor m.n. de tekortvakken) dan de opleiding (zorgen dat de student tijdig

zijn diploma haalt)

3

• Werkplekbegeleiders: het kost moeite om goede te vinden. Het ‘moet’ de beste docent zijn,

die heeft veelal een overvolle baan en dus weinig ruimte voor begeleiding / inzet als

werkplekbegeleider. Geen werkplekbegeleiders betekent geen stageplekken. Hier speelt

korte vs. lange termijn beleid; waar investeer je in? Goede docent vrijmaken voor

begeleiding?

• Voor de tekortvakken zijn met name zij-instromers een oplossing, maar daar zitten

kwetsbaarheden: wat is de kwaliteit van zij-instromers? Maatwerktrajecten zijn nodig voor

deze doelgroep, maar wie gaat daarin investeren? Gaat bijv. een bestuur betalen voor een

assessment terwijl niet zeker is dat de persoon in kwestie opgeleid gaat worden en gaat

werken op de school?

Oplossingen

• Opleiden in de School betekent een nauwe samenwerking tussen scholen en

lerarenopleidingen en kan gezien worden als een voorwaarde voor oplossingen voor het

lerarentekort.

• Goede begeleiding van startende leraren. Maar er zijn in de scholen als het ware twee

werelden: die rondom het opleiden in de school, de ontwikkelgerichte kant, en die van staf en

HRM met andere belangen, de meer zakelijke kant. Conclusie: iedereen in de school zou

moeten denken in termen van de ontwikkeling van leraren, een ontwikkelgerichte mindset.

Die is er nog niet overal/onvoldoende.

• Machiel schetst een voorbeeld van een 13e jaars student leraar scheikunde. Die is ooit als

student de school binnen gehaald om te gaan werken maar dus al 13 jaar bezig om zijn

diploma te halen. Er is een film gemaakt van deze casus, over wat de valkuilen zijn van

‘groenpluk’ en hoe die te voorkomen. De film wordt ingezet voor bewustwording van de

gevolgen van groenpluk. Aspecten die een rol spelen bij groenpluk: wanneer studenten

eenmaal in dienst zijn van de school en de opleiding niet meer loopt, dan is het een flinke stap

om weer naar de opleiding toe te gaan. Aan de andere kant: het kost collegegeld om nog

ingeschreven te staan en doordat men nog geen diploma heeft is er een lagere inschaling dus

ook ene lager salaris. De film zou je kunnen laten zien aan zowel studenten, werkgevers

(scholen, besturen) en werkplekbegeleiders.

• Gesprekken tussen scholen en lerarenopleidingen over het in dienst nemen van studenten is

essentieel. Per student zou kunnen worden bekeken of groenpluk wel of niet kan. Let wel;

besturen hebben er grote belangen bij.

4

• Wanneer studenten wel gaan werken in de school zonder dat ze hun diploma hebben

behaald; voorwaarden bespreken, zoals motivatie van de student om te gaan werken,

mogelijke begeleiding op de school, voor beperkt aantal uren inzetten zodat ze hun opleiding

tijdig af kunnen maken en ze na een aantal jaar volledig inzetbaar zijn.

• PO: meer maatwerk nodig in de opleidingen zodat de studenten die al gaan werken in hun

studietijd, flexibeler in gezet kunnen worden. De opleidingen en scholen moeten met elkaar

afstemmen welke dagdelen bijv. bepaalde onderdelen van de opleiding plaatsvinden en welke

dagdelen de student kan werken op de school.

• Oplossingen liggen niet bij de studenten. Hoe serieus neem je je opleiding als je een student

al na twee jaar voor de klas zet? In plaats van inzet op studenten voor de klas: goede

begeleiding van startende leraren zodat uitval zoveel mogelijk wordt voorkomen. Maar: door

de hoge werkdruk van leraren is de begeleiding van starters ook kwetsbaar!

• Organiseer de begeleiding van startende leraren bovenschools en geef de schoolopleider er

een belangrijke rol in. Dat werkt beter dan op de individuele scholen zelf het organiseren.

• Voorbeeld van wat bij de Opleidingsschool Rotterdam (OSR) gebeurt: startende leraren

hebben een soort ‘paspoort’ , een document waarmee gepersonaliseerd leren mogelijk

wordt, er staat bijv. in wat de starter nog nodig heeft n.a.v. de ICALT observaties. Dat

paspoort heeft tot doel consequent op ontwikkeling in te zetten om de starter te behouden

voor de school / uitval te voorkomen.

• Besturen moeten degenen die een rol of taak hebben bij de begeleiding van starters goed

faciliteren.

• Werken en leren moeten op een flexibele manier gecombineerd worden; blended (=deels

online, deels f2f) leren, just-in-time; vraagt maatwerk van lerarenopleidingen.

• Verhogen van instroom van de opleidingen om te kunnen voldoen aan de vraag. En; zoveel

mogelijk voorkomen van uitstroom gedurende de opleiding. Met name een groot deel van de

jongens valt uit tijdens de pabo. Oorzaken: zij herkennen zich onvoldoende in het beroep op

het moment dat zij stage gaan lopen door de vele vrouwen op de werkvloer. Oplossingen:

meer gericht plaatsen van mannelijke studenten, bijv. in de bovenbouw en/of bij een

mannelijke leraar stage laten lopen. Aansluiten bij de behoefte van de student.

5

• Inzetten op de werving van nieuwe studenten door positief / breed beroepsbeeld. Organiseer

kijkdagen en meeloopdagen.

• Werving voor leraren in het VO: vis ook in je eigen vijver, te weten leerlingen uit de

bovenbouw havo/vwo. Vertel in de lessen over het beroep van leraar, laat

bovenbouwleerlingen de leerlingen / lessen in de onderbouw ondersteunen om te gaan

ervaren wat het lerarenberoep inhoudt. Dat gebeurt bij Fontys in Sittard al.

• Zorg dat masteropgeleide leraren behouden blijven voor de school. Bijv. door (brede)

loopbaanpaden voor leraren te hebben zodat zij zich kunnen blijven ontwikkelen / hun

expertise benut kan worden in de school.

• De opleidingsschool biedt bij uitstek ontwikkelperspectief voor leraren, door de verschillende

rollen, taken en functies die daar (extra) zijn, bijv. gerelateerd aan onderzoek, opleiding en

begeleiding, strategisch meedenken, coördinatie. In de school of bovenschools.

Functiedifferentiatie. Zorg ook voor facilitering van de (extra) taken en rollen.

• In het MBO zijn er nu practoraten, daar vindt onderzoek dus letterlijk plaats in de school. Zou

dat in kleinere vorm ook haalbaar zijn voor het VO (en PO)? Bijv. op niveau van besturen,

academies, kenniscentra?

• Denk aan korte vs. lange termijn perspectief: ontwikkelrichtingen bieden aan leraren vs.

handen nodig in de klas.

• Van de politiek is een keuze nodig: gaan we zorgen dat we meer mensen opleiden / er meer

instroom komt of blijven we het beroep van leraar verzwaren door administratieve lasten,

passend onderwijs, etc.?

• Schotten tussen PO en VO weghalen bij zowel scholen en lerarenopleidingen: dat biedt ruimte

voor optimaal inzetten van leraren. Zie bijv. Teachers College van Windesheim, waar

studenten zowel voor PO als voor VO opgeleid kunnen worden. Dat sluit aan bij de

ontwikkeling van ‘10-14 scholen’.

• Organiseer het onderwijs anders om leraren zodoende meer tijd te geven. Denk aan: sturen

op zelfstandigheid en eigenaarschap van leerlingen, teamonderwijs, slim fit.

6

Tafel 3

Samen opleiden en onderzoek

Inleiding

• Aan tafel zat een gevarieerde groep van in totaal elf mensen. Vier van hen gaven aan dat ze

vooral aanschoven om te luisteren. De gemeenschappelijke leervragen waren: hoe versterk

en borg je een onderzoekende houding in de school én hoe zorg je voor implementatie van de

resultaten van het onderzoek. De sessie kenmerkte zich door het open gesprek en de vele

vragen die door de aanwezigen werden gesteld. Diverse deelnemers konden op grond van

hun ervaring met onderzoek in de school, op die vragen een helder antwoord geven.

Onderstaand een overzicht van wat is besproken:

• Aangegeven wordt dat in sommige scholen men huiverig is om te beginnen met onderzoek.

Het voelt aan als extra werk en de omvang van vooral academisch onderzoek schrikt af. Als

oplossingsrichting wordt aangegeven te kiezen voor een breed onderzoeksthema,

waarbinnen je op deelonderwerpen onderzoek uitvoert. Ook wordt aangegeven dat

praktijkgericht (dus niet-academisch) onderzoek binnen de school, sneller wordt

geaccepteerd en omarmd.

• Het merendeel van de aanwezigen geeft aan dat ze óf hebben geworsteld met het opstellen

van een onderzoeksagenda of geregeld worstelen met een dergelijke agenda. ‘Zorg voor

voldoende focus, stel je zelf de vraag wat de resultaten van onderzoek betekenen voor jouw

school, jouw afdeling’, aldus een tip van een van de gesprekspartners. Een andere tip is te

voorkomen dat onderzoeken uitmonden in controleonderzoeken, in het zoeken naar een

antwoord op vraag waar het fout gaat. De vraag moet zijn; waar en hoe kunnen we

verbeteren.

• Daarop voortbordurend komt de vraag op tafel wat de rol van de diverse deelnemers is. Wie

is leidend en wat is bijvoorbeeld de invloed van de student en/of de opleidingsschool. Wat is

bijvoorbeeld het mandaat van de docent die deelneemt aan een werkgroep die bezig is met

het onderzoek. Mogen docenten en studenten bijvoorbeeld onderwerpen aandragen voor

onderzoek? Alle deelnemers vinden dat de onderzoeksvraag van de school in alle gevallen

leidend moet zijn en moet blijven en dat de schoolleider daarin ook een rol heeft. De

gespreksleider geeft aan dat een heldere communicatie met de opleidingsscholen van cruciaal

belang is in deze.

• De rol van de schoolleider bij onderzoek in de school is zeer belangrijk benadrukken alle

aanwezigen. ‘…Het basisprincipe van een onderzoekende houding in een school moet zijn:

7

hoe weten wij zeker dat dit wel zo is. De schoolleider moet die houding uitdragen…’ aldus een

van de deelnemers. De gespreksleider geeft aan dat een dergelijke houding ook goed zou

passen binnen het HR-beleid van een school. Daarnaast geeft men aan dat de schoolleider het

onderzoek voldoende moet faciliteren en aan docenten en studenten ruimte moet bieden om

het onderzoek uit te voeren en te begeleiden. Diverse deelnemers geven aan dat een

onderzoek vastliep door gebrek aan tijd en/of financiële middelen.

• Diverse deelnemers geven aan dat de implementatie van de onderzoeksresultaten in de

praktijk lastig soms lastig is. Dan blijft het bij papier. Diverse oplossingen worden aangereikt.

Zorg dat het onderzoek past binnen de visie en het beleid van de school en dat er een

gespreid eigenaarschap is rond het onderzoek. Een van de deelnemers zegt: '... gun jezelf de

tijd in de resultaten in te voeren...'.

• De gespreksleider geeft aan dat het belangrijk is om met collega's en medewerkers het

gesprek aan te gaan over de onderzoeksresultaten. '...een dialoog met diepgang over de

resultaten is soms belangrijker dan de resultaten zelf. Probeer de discussie in de

onderzoekswerkgroep te verbreden in de school. De ervaring is dat collega's dan vanzelf

vragen gaan stellen...'

• Een van de deelnemers geeft aan dat de 'Scan onderzoekscultuur in de school' een zeer goed

instrument is om a) de bestaande onderzoekscultuur in een school in kaart te brengen en b)

veel handvatten biedt om vervolgens de discussie aan te gaan. '...Die moet je eigenlijk elk jaar

uitvoeren in je school...'stelt een van de deelnemers. '...En elke jaar een nieuw actieplan

maken rond schoolontwikkeling en onderzoek...'

• Een van de deelnemers geeft aan dat hij in zijn school '... de studenten inzet als breekijzer om

de resultaten bespreekbaar te maken...'. Tot slot wordt aangegeven dat het belangrijk is om

te laten zien wat de onderzoeksresultaten concreet kunnen opleveren in een school en welke

effecten ze kunnen hebben op bijvoorbeeld de onderwijskwaliteit.

• Een van de deelnemers geeft aan dat onderzoek in de school leidt tot een hogere belasting

van docenten. Ook de financiële middelen spelen een rol in het besluit om wel of geen

onderzoek te laten uitvoeren. '...Er is geen mentale ruimte...' Het gesprek komt op de 200 uur

ontwikkeltijd die docenten hebben. '...Die kun je benutten voor onderzoekstijd, maar dat

moet je wel vastleggen...', aldus een van de deelnemers. Een van de deelnemers rekent voor

dat een masteropleiding voor een docent circa € 16.000,- per jaar kost. '...Voor drie docenten

die een masteropleiding volgen, kan ik ook een formatieplaats betalen...'

8

• De deelnemers zijn het erover eens dat een onderzoekscoördinator (net zoals een kwaliteits-

of zorgcoördinator) een belangrijke rol kan spelen om masteronderzoek in een school te

bevorderen. De stagebegeleider zou een dergelijke rol op zich kunnen nemen. Een en ander is

wel afhankelijk van de omvang van de school.

• De discussie komt op het verschil tussen scholen die verbonden zijn aan een opleidingsschool

en scholen die niet verbonden zijn. Algemeen vindt de groep dat ook de niet-aangesloten

scholen aangehaakt zouden moeten worden. '...Je zou in een regio een expertgroep kunnen

inrichten, bijvoorbeeld rond ICT...' suggereert een van de deelnemers. '...Studenten die dat

een interessant thema vinden, kunnen ook deelnemen aan een dergelijke expertgroep. En

natuurlijk scholen die aan de slag willen met ICT...' De suggestie vindt algemeen bijval.

• Alle deelnemers hebben het open gesprek als zeer zinvol ervaren. Er zijn diverse tips en trucs

gedeeld en er is kennis en ervaring uitgewisseld. Men is het erover eens dat de suggesties

omtrent de expertgroepen en de rol als onderzoekscoördinator verder uitgediept kunnen

worden.

Tafel 4

Samen opleiden en HRM

Ambities

• In de inductie periode van startende docenten mag meer inzet worden vanuit kwaliteiten

van de personen. In deze fase moet het ook vanzelfsprekend zijn dat je werkplek ook een

leerplek is.

• Ten aanzien van zittende (meer ervaren medewerkers) zou je vanuit de doorlopende

leerlijn een lerende houding binnen de organisatie de norm willen maken. Waarbij niet

ontwikkelen geen optie is. En dat met elk individu (HRM) het gesprek gevoerd wordt wat

men wil t.a.v. persoonlijke ontwikkeling ook t.b.v. de ambitie die de school zichzelf stelt.

Daarbij zit een belangrijke rol van leidinggevende/HRM met benutten van kennis

schoolopleider helder te hebben wat de mogelijkheden voor ontwikkeling zijn en dit te

faciliteren (individueel en collectief). Die combinatie van perspectieven en mogelijkheden

wordt nog niet optimaal benut.

• Naast het individueel leren ook het collectief leren meer georganiseerd mag worden,

vanuit het collectief belang: de school ontwikkelen. Door ontmoeting en samenwerking te

faciliteren kunnen erg mooie dingen ontstaan.

9

• Er zijn al enkele voorbeelden waar het collectief leren en samenwerken georganiseerd

wordt (tussen lerarenopleiding en VO scholen). Bijvoorbeeld in leergemeenschappen op

thema’s.

• Een specifiek bestuur heeft het ‘niet ontwikkelen is geen optie’ ook als basis in de

gesprekkencyclus om het gesprek met medewerkers te voeren over hun persoonlijke

ontwikkeling.

Knelpunten

• Er is veel opgepakt en geïnitieerd rondom samen opleiden en BSL. Daarna is dat wel klaar.

Vraagstuk wat nog voorligt is hoe je ervaren collega’s fris en bevlogen (en in ontwikkeling)

houdt.

• Verschillende loopbaanfases geven ook ander behoeften van medewerkers.

• Individueel leren en collectief leren structureel naast elkaar organiseren. Waarbij ontmoeten

en samenwerken ook benut wordt als leren en ontwikkelen (en zo ervaren wordt).

• Samenwerking tussen niveaus biedt veel kansen, maar heeft ook nog een knelpunt op korte

termijn vanuit de potentiële uitstroom (PO’ers die naar VO vertrekken omdat dat

aantrekkelijker is). Op lange termijn is wederzijdse doorstroom interessant.

• Zijinstromers worden niet overal structureel meegenomen in het samen opleiden of bijv. het

werkplekleren. Ook voor hen zou dit er gunstig kunnen zijn.

• In kleine scholen is het lastiger om de starter ook in de luwte te zetten. Daar moet wel wat

aan gebeuren. Kun je hier bijvoorbeeld ook in de regio op samenwerking?

• Kennis die starter heeft opgedaan tijdens de studie, worden de kwaliteiten die zij daar

hebben laten zien (en gedocumenteerd hebben) ook voldoende benut? Sommigen hebben

het idee dat zij na die 4 jaar alweer vanaf 0 moeten beginnen.

Wie en wat

• Nadenken over professionaliseren en ontwikkeling: kennis van HRM’ers en schoolopleiders

gezamenlijk beter benutten: beiden zijn zij bezig met het ontwikkelen van collega’s, maar we

benutten de kansen van uit de verschillende perspectieven nog niet voldoende.

10

• Aandachtspunt daarbij is wel de invulling van HRM wat nog vaak verschilt (HRM strategisch

ingezet of operationeel uitvoerend).

• Het gesprek over persoonlijke ontwikkeling moet onderdeel zijn van gesprek in

gesprekkencyclus. Heeft de teamleider of schoolleider die dit gesprek voert voldoende zicht

op de mogelijkheden om het gesprek over verdere professionalisering te volgen?

Welke ondersteuning?

• Uitwisseling met elkaar; kennisdeling en ontmoeting wordt het meeste benoemd. (binnen

scholen; in samenwerkingen en ook op sectorniveau).

Overig

• ‘Elkaar ontmoeten’ doen we nog te weinig, zeker als je het gesprek in die ontmoeting wil

koppelen aan de onderwijsontwikkeling. Terwijl in de ontmoeting juist leren en ontwikkelen

plaatsvindt. Ook al herkent niet iedereen dat.

• De vraag stellen: waar zit voor iedereen de waarde van dit proces en waar zit de gedeelde

meerwaarde? Daar de samenwerking (tussen VO/HO/PO of scholen) op inrichten.

Tafel 5

Samen opleiden en kwaliteitszorg

• Van doelen naar criteria is geen probleem, maar uiteindelijk wordt het zo gedetailleerd; dat je

de grote lijn uit het oog verliest. En als je de criteria hebt, hoe meet je ze dan aan kwaliteit?

Het kernwoord is ‘alignment’; afstemming van de doelstellingen. Een beperkt aantal

doelststellingen zijn neergezet in indicatoren, zodat je kunt sturen. Hoe gedetailleerder, hoe

lastiger het is om te meten. Want aan welke kwaliteit meet je af?

• In samenwerkingen blijkt dat partijen allemaal zelf het wiel aan het uitvinden zijn; hoe kan

hierin een efficiëntieslag gemaakt worden?

• NVAO bepaalt op dit moment of een opleidingsschool een opleidingsschool wordt. Terwijl de

kwaliteit van de school beoordeelt wordt door de inspectie. In hoeverre zou dit moeten

blijven? Zou peer review ook een manier kunnen zijn om de kwaliteit van de opleidingsschool

te beoordelen?

11

• (Gedrags)doelstellingen zijn geformuleerd. Er moet een omwenteling bij de

werkplekbegeleider plaatsvinden van begeleiden naar werkplekleren. In de scholen is

draagvlak voor opleiden in de school. Vanuit het opleidingsperspectief kijken naar wat de

student kan leren; de praktijkkant. Vraag is of de goede kwaliteit in huis is om daarin te

begeleiden.

• Probleem is dat de kwaliteit van werkplekbegeleiders zo divers is (onervaren tot ervaren). Er

zijn trainingen ingezet om dit recht te trekken. Hier zit een spanningsveld ten aanzien van de

kwaliteitszorg. Er worden themabijeenkomsten georganiseerd met eigen curricula op de

werkplek.

• We willen graag handvatten om interne audits uit te kunnen voeren; als

kwaliteitsontwikkelingsinstrument.

• Wat houden de beroepsopdrachten precies in en hoe kun je de student daarbij helpen?

Niemand blijkt dit echt te weten. Werkbegeleiders hebben vaak geen tijd om naar de

werkplekbijeenkomsten te gaan en dat proberen we naar de school te halen.

• Kwaliteit komt in alle lagen naar boven. Alles komt samen bij de student, de startende

leerkracht. Hoe kijken wij als begeleiders naar kwaliteit? En hoe kijken wij naar een

doorgaande lijn? Vooral op uitvoerend niveau.

• Ronald Herksen meldt dat de hierboven genoemde knelpunten zijn gepasseerd in zijn

organisatie. En dat komt m.n. door de goede samenwerking. Het pedagogisch/didactisch

gedeelte van het curriculum is volledig zelf geschreven. Kwaliteitszorg moest dusdanig

dominant aanwezig zijn dat de vraag opkwam; wanneer mag ik gewoon weer aan het werk?

Veelheid van werk door bijv. kwaliteitsmetingen. Nu is de kwaliteitszorg teruggebracht en

behapbaar.

• Het spanningsveld ligt bij dat 1/3 van de docenten zich bewust is van dat ze onderdeel

uitmaakt van een opleidingsschool. Er moet meer bewustzijn komen in alle lagen, ook bij het

management. Hoe krijg je het totale team overal bewust dat je school een opleidingsschool

is?

• Lerarenopleidingen blijken niet zoveel uit te wisselen. Scholen binnen een partnerschap

zoeken elkaar wel wat vaker op. Terwijl je binnen een opleidingsinstituut toch veel kan leren

van elkaar binnen de diverse partnerschappen.

12

• Concepten helder hebben, zodat we weten waar we het met elkaar over hebben: Wat

betekent werkplekleren, wat betekent opleiden op de werkplek?

• Willen we samen een verdiepingsslag maken, dan hebben we een beroepsbeeld nodig over

wie we willen opleiden. In gesprek gaan; wat hebben we op dit moment nodig in onze regio?

Want dat verschilt per regio.

• Waarom vinden we samen opleiden belangrijk? De visie helder hebben. Weet je school waar

ze goed in is en waarin niet? En wat ga je daarmee doen? Miranda denkt vanuit een

doorgaande leerlijn van opleiden naar professionaliseren en denk dan vanuit de school;

samenwerken aan goed onderwijs. Hieraan kan het instituut bijdragen. De school mag

beïnvloeden wat het instituut aanbiedt; vanuit ervaring in de school, de praktijk.

Samenwerken is het sleutelwoord.

• Je visie moet kloppen met hoe je leren en opleiden vormgeeft, hoe je je personeel en

organisatie vormgeeft en uiteindelijk ook voor je kwaliteitszorg. En dit monitoren. Congruent

zijn. Visie over het geheel en kwaliteitszorg afstemmen op het geheel.

• Om te komen tot een slogan krijgen we eerst de volgende uitspraken: Kwaliteit is zicht krijgen

op: ‘hoe leert de leerling?’ Kwaliteit draait om leren. Kwaliteit is een manier van zijn (continu

bewustzijn hebben op wat je doet en hoe je het doet).

• Interessante websites/bijdragen:

www.steunpuntopleidingsscholen.nl/factsheets-kwaliteitszorg-en-hrd-online/

www.lerarenopleider.nl/velon/ledensite/files/2009/12/30_4_3TimmermansKlarusLanen.pdf

www.lerarenopleider.nl/velon/wp-content/uploads/2017/11/KBkatern4printfile.pdf

www.avans.nl/binaries/content/assets/nextweb/onderzoek/lectoraat-

leerkracht/kwaliteit_van_de_opleidingsschool.pdf

www.avans.nl/binaries/content/assets/nextweb/onderzoek/lectoraatleerkracht/leerkracht-

lectorale-rede-spreads.pdf

13

Tafel 6

Samen opleiden en regionale samenwerking

Knelpunten

• Van bovenaf gestuurd (top down), Pabo penvoerder, hiërarchie. Moet meer van binnenuit

komen, intrinsieke motivatie en enthousiasme vanuit scholen(vanuit de Praktijk)

Schoolleiders spelen hierbij een grote rol.

• Belang van samenwerken wordt niet gezien door schoolleiders, ivm lerarentekort

• Belang van samenwerking wordt ook niet gezien tussen onderlinge besturen, andere

belangen en spanningen

• Schilscholen die nu buiten de partnerschappen vallen

• Regionale samenwerkingen met verschillende Hogescholen/ Universiteiten en verschillende

curricula waar opleidingsscholen mee moeten samenwerken.

• Binnen het samenwerkingsverband afstemming al heel moeilijk is.

• Structuur opzetten HR beleid kost geld, gelaagdheid in scholen parallel hebben, bestuurders,

middenmanagement mee nemen. Als regionale samenwerking maakt het heel ingewikkeld.

• Geen landelijke termen, kennisdeling minimaal.

• Specifieke punten: VO, verschillende opleidingstrajecten en tussen verschillende instellingen

en curriculum, waardoor er veel verschillende lijnen zijn en de communicatie minimaal is.

• Organisatorische knelpunt. Communicatiestructuur is lastig.

• Meer tijd en meer geld.

Oplossingen

• Directeuren die enthousiast zijn kunnen mensen op het werkveld beter enthousiasmeren dan

een bestuurder of de Pabo.

• Klein beginnen, regio’s in de regio

14

• Top down prikkelen. Meer de insteek kiezen vanuit professionalisering en niet vanuit de

student, niet alle scholen hebben de nadruk liggen op opleiden van studenten.

• Niet spreken van cursussen, maar meer in de doorgaande lijn van professionalisering.

• Gemeenschappelijke taal, in taal en handelen moet het zitten, zeker als het geld weggeeft.

• Onderwijsmensen moeten leren om over de schutting heen te kijken.

• Persoonlijke contact: Veel bijeenkomsten organiseren op verschillende lagen/ groepen, ook

studiereizen.

• Tijd van de dagelijkse zaken/ planning en niet als extra tijd zien.

Wie en wat?

• Vanuit het partnerschap en over het partnerschap heen.

• Op alle niveaus en lagen niet primair via de besturen, de werkvormen projecten, werkgroepen

die er zijn, professionaliseren, studenten en schoolopleiders. Vanuit welk niveau?

vakopleidingen en didactisch. Er moet een gemeenschappelijk hart zijn vanuit de scholen.

Welke ondersteuning?

• Inspirerende voorbeelden, contact brengen, gemeenschappelijke studiedagen, mensen die

binnen gehaald kunnen worden. Katernen. Praktijkgerichte expertise naast inhoudelijke

expertise. Onderling uitwisselen en gefaciliteerd. Mensen naar binnen halen met expertise.

• In leven houden van de opleidingsscholen. Ze zijn gestart, maar in leven houden is een lastige

kwestie. Als de subsidie wegvalt. Maar subsidie kan ook een dreiging zijn!

Overig

• Geen gedragsfeedback meer feedback op inzicht en houding tijdens de doorgaande lijn van

professionalisering. Mocht je wel bij de ondergrens door zakken dan moet je daarop wel

acteren, meer kwaliteit inspelen.

15

• Sterker aansluiten bij kwaliteiten moet je dan meer keuze hebben binnen een regionale

samenwerkingsverband om een bepaald pad te kiezen. Dimensies te kiezen. Bijv

gepersonaliseerd leren moet je daar naar toe….De ruimte moet er zijn en moet benoemd

worden. Moet dit gekaderd worden?

• Opleidingen bieden gratis cursussen aan zodat andere verenigingen/besturen kunnen

aansluiten en met eigen middelen de begeleiding kunnen opzetten.

• Ook moeten we ons meer richten op organisaties. Daar kunnen studenten veel kennis en

vaardigheden opdoen. Deze ook betrekken bij de regionale samenwerking.

Tafel 7

De toekomst volgens de PO-raad

Samen opleiden - Welke knelpunten worden ervaren in het samen opleiden?

(wat speelt nu)

Sanne (HS Leiden) DNA knelpunt

HS leiden – met 5 besturen. bestuur; schoolleiders; maar daarna stopt het. We willen - van één

mentor gekoppeld aan één student; maar een opleiding in de school. De mentor wil het bij zich

zelf houden. Het zich nog niet in DNA van mentoren om ontwikkeling in de school te plaatsen

Marie-José (STAIJ?)

Knelpunt bij mentoren. Mentoren hebben vaak hun oordeel. Bezig met het versterken van

reflectie zonder oordeel.

Annemarie (Marnix)

Opleiders ook les gaan geven – als het nodig is. klas los durven laten. Andere manier van denken

Peter (Opleiding – Zuid Nederland?)

Het gaat heel erg over de leercultuur in de school. Maar het zou eigenlijk in de leercultuur tussen

opleiding en scholen. Het gaat over het niveau van de samenwerking. Soms lukt het wel.

Een school/leercultuur. Stagiaire wordt onderdeel van lerende cultuur van organisatie. Niet twee

dagen stage in de school. We willen beweging – zowel in ontwikkeling van student en

ontwikkeling van school.

16

• Sanne: kritischer kijken naar wie de opleidingsscholen worden. Waar zien we de leercultuur in

alle lagen. Niet alleen opleider, bestuurder maar ook schoolleider en mentoren.

• Annemarie: ik zou me niet willen beperken tot de successen. Volgens mij is het de uitdaging is

om iedereen mee te krijgen. Hoe krijg je de rest mee. Juist de scholen waar

innovatie/schoolontwikkeling niet vanzelfsprekend is ook meenemen in OidS.

Los van strategie (breed of smal) is er ook een organisatorisch vraagstuk. We hebben veels te

weinig plekken. Door het lerarentekort komen er minder plekken. Scholen zeggen: we kunnen het

onderwijs al niet meer behappen. Daarom kunnen we nu geen goede begeleiding bieden voor

studenten.

• Anko (PO-Raad): we zien natuurlijk ook de beweging van de groenpluk. En nu zitten alle

besturen op de lijn: ik wil studenten hebben - want een lijn naar nieuw personeel. De vraag is

hoe we korter termijn probleem in langer termijn oplossingen kunnen pakken.

• Peter: de schoolleider is linking pin. Bestuurders kijken naar langer termijn – strategisch

denken. Die hebben de wens voor aanwas nieuwe leraren. En kijken dus ook over korte

termijn capaciteiten problemen heen. Maar schoolleider heeft een ander perspectief: ik heb

een tekort aan leraren, en wel bomvolle klassen. Hoe moeten we dan begeleiding

vormgeven?

• Annemarie: andere vorm van begeleiding is nodig. Ook tijdens de opleiding. We willen vanuit

Marnix met aantal partner scholen experimenteren met meer/eerder studenten voor de klas

zetten onder begeleiding van een leraar/coach. De leraar/coach begeleidt meerdere

studenten, en kan daarmee meerdere klassen bedienen. Een manier om het tekort aan te

pakken. Voorwaarde voor een dergelijk project: professionele cultuur in de school.

Aanstaande en startende leraren moeten goed begeleid worden. Niet alleen voor de klas

zetten om een groep te vullen.

• Sanne: het lerarentekort versterkt het out of the box opleiden. Dat kan ook kwalitatieve

impuls geven aan ‘reguliere’ opleiding.

• Annemarie: dat vraagt wel Opleiden in de School als randvoorwaarde/kennis.

• Anko: daar zit voor de sector wel een pijnpunt. Nu doorlopen slechts 20% van de studenten

een opleiding via OidS. Slechts 14-15% van de besturen is onderdeel van een bekostigde

opleidingsschool. Het overgrote deel van onze sector nog niet!

17

• Arry (Opleiding): Ik ben daarom erg geïnteresseerd in een breedte strategie: hoe krijgen we

het ideale van OidS naar alle scholen? En hoe houden we alle scholen erbij betrokken. Het

gaat dan ook om “her-certificering” – en het mee blijven ontwikkelen.

• Marie-José: In de praktijk ervaar ik het vraagstuk soms anders. Er zit meer dan alleen maar

‘hoe houden we ze betrokken’. Soms zit ik tegenover ‘verslagen’ leraren die werkdruk ervaren

en het OidS als extra belasting ervaren. Hoe krijgen we hen betrokken bij de volgende stap?

Maar ook; hoe houden we het behapbaar – hoe blijven we in verbinding met de praktijk.

• Annemarie: Ik pleit er dan ook voor om niet te kiezen – niet scholen laten gaan; we moeten

beweging vast houden. Ze bewegen wel allemaal die kant op. Niet even snel, maar toch.

• Henk: scholen gaan ‘om’ als het blijkt dat het succesvol is. We hebben soms de neiging om

voor scholen te denken. Scholen moeten zelf de omslag maken. We moeten juist ook voor de

scholen zorgen die er nu niet bij horen. Inspireren, goede voorbeelden etc.

• Arry: wie is daar dan de initiator?

• Henk: het krachtigste is als scholen met elkaar in gesprek gaan over – opleiden, inductie,

doorgaande professionalisering.

• Sanne: ik vind het krachtig als we het samen doen. We hebben in Leiden koppels gemaakt

tussen instituutsopleiders en schoolopleiders. Als voorbeeld dat het echt een partnerschap is.

• Annemarie: hoe organiseer je dat dan? En hoe bekostig je dat dan?

• Sanne: Dat is ook een strategische keuze vanuit HS Leiden. We investeren hierin omdat we

denken dat het meerwaarde heeft.

Een vraagstuk is wel waar de gezamenlijke verantwoordelijkheid is belegd voor het samen

opleiden en professionaliseren. Formeel is die er niet. Het hangt vaak samen aan

personen/opvattingen; op stelsel niveau is er te weinig gezamenlijke verantwoordelijkheid.

• Peter: er zijn een aantal plaatsen waar de gezamenlijkheid wordt gevoeld.

• Anko: Er zijn wel mooie voorbeelden, Maar voelen scholen zich verantwoordelijk voor alle

studenten die in de pabo? En andersom: Voelt een hogeschool zich ‘verantwoordelijk’ voor

het lerarentekort?

18

• Henk Jacobs: Ik denk dat we op de goede weg zijn, maar nog veel te bereiken. Sommige

collega’s nog te veel intern gericht. Het liefst zou ik mijn collega’s de school in jagen zodat ze

ervaren waar de praktijk mee bezig is, en samen de agenda kunnen vormen.

• Sanne: het is wel een zoektocht hoe we de verantwoordelijkheid kunnen delen. We zijn aan

het experimenteren hoe we gezamenlijk verantwoordelijkheid kunnen nemen voor de eerste

7 jaar. Dat is al een eerste stap.

• Liliane: We zijn ook heel basaal bezig – bijvoorbeeld het organiseren van stagiaires. Maar

binnen convenant dat samenwerking Thomas More met veld organiseert: grote

betrokkenheid met het samen opleiden. Daarin zijn al grote stappen gezet; maar er zijn ook

nog stappen te zetten.

Voor ons is de PABO verantwoordelijk voor het opleiden; de besturen delen de

verantwoordelijk. We hebben goede contacten tussen opleiding en bestuur. bijvoorbeeld als

een student vast loopt wordt er gezamenlijk gekeken wat er beter gemaakt kan worden.

…de direct betrokken werken vaak goed samen. Schoolopleider en instituutsopleider bijv.

Maar de relatie met de rest van het team blijft een uitdaging. De schoolopleider heeft een

belangrijke taak. Gaat soms goed.

• Sanne: Schoolopleider: zo’n spin in het web. Een rol als ‘boundry crosser’. We zijn bezig om

hier gezamenlijk een opleiding voor te ontwikkelen. Want het is ook een lastige rol. Moet

passen bij iemands persoonlijkheid. En hij/zij moet de competenties voor hebben.

• Henk: Ik denk dat het absoluut een meerwaarde heeft om schoolopleiders en

instituutsopleiders gezamenlijk te professionaliseren

Oplossingen

• Sanne: accreditatie verschuift. Niet alleen maar de focus op de eindbeoordeling van de ene

student. Maar veel meer verschuiving naar samenwerking. Dat gaat ons helpen.

• Henk; voor de verdere toekomst. De praktijk centraal stellen. Nu is het toch vooral een

opleiding vanuit Hogeschool. Ik denk dat dat de toekomst van het samen opleiden veel meer

gericht is om de praktijk sturend te laten zijn in het onderwijsproces.

• Peter: We werken naar één curriculum. We hebben het gehad over de rol van boundry

crossers schoolopleiders/instituutsopleiders. Hoe zit onderzoek daar in?

19

• Marie-José: Ik ervaar dat het samen onderzoeken al veel meer is gegroeid. De iPabo heeft

besloten het onderzoek te verplaatsen in het curriculum. Vervolgens heb ik vanuit de scholen

allemaal vragen gekregen. Scholen vragen aan mij waar ze de schoolontwikkelvragen ‘kwijt’

kunnen. Ik zie dit als een positieve ontwikkeling. Het doen van onderzoek in de school is echt

geland. Het heeft een plek gekregen

Het voorbeeld is tegelijkertijd illustratief dat het samen opleiden moeilijk is. Want waarom

bepaald de Pabo dat het onderzoek op een andere plek in het curriculum komt, onder dit af

te stemmen met de scholen?

• Sanne: We zijn een initiatief gestart om onderzoek te laten uitvoeren in een ‘learning lab’.

Doel is dat studenten samen met praktijk onderzoek uitvoeren. Interessant is dat de learning

labs soms worden begeleid vanuit de hogeschool. Maar soms ook juist vanuit de praktijk.

Binnen het partnerschap zijn er leerkrachten die de rol pakken om ook onderzoek te

begeleiden.

• Anko: Daar zit mijn zorg: dit geheel drijft op subsidies. Het heeft iets heel goeds bereikt. Wat

gaat er gebeuren als het geld eruit getrokken wordt? Ik vraag het af of we het nu financieel

kunnen trekken.

• Arry: het voorbeeld van een learninglab klinkt erg mooi. Hoe wordt dat gefaciliteerd? de

scholen betalen dit ook zelf. De school investeert hier, want ze snappen wat het oplevert.

• STAAIJ Ik deel jouw zorg. Het bestuur ziet te weinig opbrengsten op leerling niveau. Moeilijk

om dat hard te maken. Dat zou een reden kunnen zijn om niet opnieuw te investeren in

werkplaatsen. Want bekostiging van organisatie sluit niet aan bij doelstelling van

werkplaatsen.

• Peter: er zou een soort bodem financiering moeten zijn om regionaal onderzoek te kunnen

uitzetten.

• Henk: Ik denk dat het belangrijk is dat de sector zelf ook de regie neemt op dit vraagstuk.

Natuurlijk zijn financiën belangrijk. Maar een inhoudelijke visie gaat daaraan vooraf.

• Annemarie: en we moeten ook het signaal serieus nemen als scholen geen directe

meerwaarde ervaren. Uiteindelijk is dat toch het doel: bijdrage aan de kwaliteit van het

onderwijs. We moeten het niet te plat slaan, niet elke innovatie zie je direct terug in de klas.

Maar er moet wel een ervaren meerwaarde zijn, ook op dat niveau.

20

• Henk: dat is een spannende vraag rondom het opleiden in de school. Alle relaties die er nu

zijn lopen via studenten. En omdat ik nu weinig studenten heb moet ik terughoudend zijn met

wie ik een relatie aan ga. Dat vind ik eigenlijk niet kunnen, want we hebben het ook over

onderwijsontwikkeling.

• Anko: we hebben aangetoond hoe succesvol het OidS is. Als we alleen de successen

benoemen zorgt dat niet voor systeem/stelsel verandering.

• Sanne: Ook bij ons staat iedereen staat aan de deur. Door het lerarentekort willen alle

besturen wel toegang. Maar dat kan niet; er zijn nu geen plekken.

• Henk – is het mogelijk om ook andere scholen te betrekken.

• Marie-José: We moeten het Opleiden in de School – echt gaan kantelen. Het gaat over leren

van kinderen, studenten, mentoren. De gehele school.

• Sanne: Als je wilt instappen. Dan moet je in de bekostiging daar ook een grote bijdrage aan

leveren. Zowel vanuit besturen als opleidingen.

• Anko: Minister stelt: de scholen hebben zo lang aan infuus gehangen. Wanneer ga je

verbreden.

• STAAIJ: als we het gaan verdelen dan is er niks mee. Wat ziet OCW dan als de toekomst?

• Anko: Vanuit het PO zijn we heel erg tevreden over de 20% besturen die nu onderdeel

uitmaken van OidS. OCW stelt: als je er zo tevreden over bent. Wat let je om de 100% te

realiseren?

• Peter: Natuurlijk moeten we vanuit eigen kracht werken. Het verbreden van OidS naar meer

regionale functie is belangrijk. maar bepaalde randvoorwaarden zijn wel relevant.

Iedereen die aan opleiden in de school werkt, raakt geïnspireerd. Maar waarom lukt het dan niet

om het OidS nog breder neer te zetten.

• Sanne: De toekomst van opleiden: van wij-zij naar wij-samen. Maar we zijn er nog niet.

Spanning is onder andere – hoe verbreden we het? Want niet elke school is er klaar voor.

21

• Peter: Het raakt de beroepstrots van ons allen. Hier staan we, dit hebben we bereikt. Als er

eenmaal sprake is van een krachtige samenwerking dan ‘loopt’ het: het geeft zoveel energie.

De energie is er; dat zorgt ook voor een duurzame borging van het OidS.

Tafel 8

De toekomst volgens de VO-raad

Conclusies

• Nadenken over klaroenstoot, oproep tot revolutie: er moet echt iets gebeuren.

• Gesprek voeden, meenemen naar eigen omgeving en aanpalende omgeving om draagvlak te

versterken.

• VO-raad: met nieuwe kabinet om tafel over dit thema.

• Voorkom paniekvoetbal.

• Oproep van de gesprekspartners aan opleidingen en samenwerking met VH: flexibilisering en

maatwerk.

NB. De aanwezigen in de workshop (zowel lerarenopleidingen als scholen) willen graag met de

bewindslieden in gesprek over dit thema, als ‘Opleiders in actie’, als vertegenwoordigers vanuit

de opleidingsscholen. Er moet beweging komen op dit dossier!

Aandachtspunten

• Verschillen tussen lerarenopleidingen

• Eigenaarschap < > curriculum

• Academische opleidingsscholen > hernieuwde aandacht voor nodig!

• Volgende fasen: onderzoekende component inbedden in de scholen

• Kwaliteit, en zorgen dat het juiste wordt gedaan?

• Samen Opleiden verder verankeren, zodat het een vanzelfsprekender manier van opleiden

wordt, niet afhankelijk van bekostiging

• Tevredenheid over Samen Opleiden

• Komen tot een duurzame inrichting van opleiden/ duurzaam borgen

• Uitdaging: structuur Samen Opleiden plek geven in stelsel, veld opleidingen en

lerarenopleidingen en kwaliteit verder helpen

Introductie Hein van Asseldonk:

• VO-raad/ vo-veld

o Opleiden in de school als standaard opleidingsmodel

o Scholenveld dan ook committeren

22

o Uitvoeringsvraagstukken, ook i.r.t. lerarenopleidingen

• Bouwstenen voor deze lijn + reacties

o Scholen als stageschool? < > meer of mindere mate > straks geen stagescholen meer

o Ook onderdeel van doorlopende leerlijn leraren

o Niet de budgetten voor de opleidingsscholen ter discussie stellen > budgetten staan niet

ter discussie

• Dus: fundamenteel gesprek over de bekostiging

o Aandeel van de scholen wordt groter

o Samen Opleiden moet ‘in de school opleiden’ worden > breder concept

o Businessmodel nodig: hoe ziet verdeling van kosten er uit, rollen, etc. > dat kan de sector

zelf doen

• “Ja, maar…” > waarom gebeurt het opleiden in de school nog niet op alle plekken?

o Opleiden in de School is succesvol omdat de middelen gelabeld zijn;

o Scholen stoppen er zelf ook nog middelen in!

o ‘Gezelschap gelovigen’ > alleen kapitaalkrachtige kunnen het dragen; middelen

verdunnen zorgt voor imploderen > grote zorg > dus houd oog voor uitvoeringspraktijk

o Scholen kunnen het niet dragen, als je er niet de middelen bij hebt

• 40% van de opleiding wordt in scholen verzorgd > reallocatie van middelen?

o < > verlieslatende lerarenopleidingen

o Verlangt van Hoger Onderwijs nieuwe kijk op opleiden

• Er ontstaat ongelijkheid binnen de sector – grote steden pompen er extra geld in

o Echt doorbrekend beleid ontbreekt, en in dat gat (dat de overheid laat) springen de

gemeenten; ad hoc en gericht op politiek sturen

• Regionale inrichting van lerarenopleidingen/ opleiden van leraren > er zijn veel gevestigde

belangen > tegenkrachten nodig > haakje in het Regeerakkoord? > ook structurele aanpak

o Herziening van bekostigingsstromen

o Geen top down systeem, maar wel: nu heel erg versnipperd;

o Faculteiten universiteiten maken de dienst uit; smalle vakmasters < > wereld is veranderd

> op ministerieel niveau ingrijpen

o Lerarenopleidingen indalen in masterstudies, om volume groter te maken > veel

gevestigde belangen

o Meer modulaire aanpak

o Loskomen van instituutsbelangen

23

o Vb. Bètaplatform

• Politieke agenda, of ook meer oog voor kwaliteitsargumenten

• Lerarentekort

o op korte termijn meer maatwerk bij het opleiden van leraren

o Deltaplan, of zijn er bewindslieden die fundamenteel willen doorpakken (hangt ook van

Ingrid van Engelshoven af > werk maken van lerarenopleidingen

o Opleiden in de School > “iemand binnen = studeren. Punt.”

• Wat zijn overwegingen voor scholen om (nog) niet mee te doen aan Opleiden in de School?

o Geld, middelen

o Wil om opleidingsschool te worden

o Kweekvijver

o Zichtbaar maken van meerwaarde

o Stabielere leraren opleiden

o Om het op te lossen moet je eerst het probleem erger maken

o Duikgedrag > scholen die het eigenlijk niet meer kunnen uitvoeren, maar bijv. studenten

die geen begeleiding meer krijgen > begint steeds meer af te brokkelen

o Scholen die andere prioriteiten hebben (bijv. Inspectie), en alles uit hun handelen laten

vallen

o Kleine scholen, in secties te weinig bevoegde leraren, komen niet meer toe aan

begeleiden leraren/ opleiden leraren.

o Aspirant opleidingsscholen met 40% onbevoegden

o Onderling elkaar houden aan kwaliteitseisen

• Wat kun je doen?

o Mensen die bevoegd willen worden ruimhartig faciliteren

o Naar andere organisatievormen in het onderwijs

o Opleidingen moeten ruimte in kunnen/ willen vullen, terwijl er ook tal van andere

leervormen zijn

o Deel van scholen is zoveel verder dan de lerarenopleidingen [inhoud/ aanpak]

o Lerarenopleidingen moeten echte stap maken naar de toekomst

o Leraren in opleiding worden meegenomen in oude slipstream

o Uit het leraarschap stappen, meer gericht op context

o Als het gaat om Echt Samen OPLEIDEN

o Samen nadenken over Samen ontwikkelen

24

o Diplomering afgegeven door lerarenopleidingen > hoef je niet uit handen te geven, maar

gesprek erover beter voeren en vertrouwen in elkaars kunnen: welke vakken bieden we

aan?

• Bevoegdhedenstelsel

o Stapelen van bevoegdheden

o Oordeel van bevoegd moet bredere scope hebben dan smalle vakmaster

o Verschillende combinaties van modules moeten kunnen leiden tot een bevoegdheid

o Er is niet 1 koninklijke weg naar een bevoegdheid

• Revolutie organiseren > pamflet (‘klaroenstoot’)

o Nationaal Actieplan met onconventionele denklijnen

o “Beuken langs de gestaalde vergadertafels…”

• Vragen over Opleiden in de School:

o Is meerwaarde ook (voldoende) onderbouwd?