SYMBOLENLIJST ISSOisso.nl/fileadmin/user_upload/downloads/d104-6-symbolenlijst.pdf · Richtlijn...

Doc. nr.: D104-6 Datum: 1-9-2009Versie: 1.0

KE

NN

ISIN

ST

ITU

UT

VO

OR

DE

INS

TA

LL

AT

IES

EC

TO

R

Richtlijn

SYMBOLENLIJST ISSO

Richtlijn Symbolenlijst ISSO

Pagina 2 van 20

VERSIEBEHEER Versie Datum Wijzigingen Persoon 1.0 01-09-09 Document aangemaakt. MV


Pagina 3 van 20

INHOUDSOPGAVE 1 Grieks alfabet ......................................................................................................................................................................... 4

2 Alfabetische lijst .................................................................................................................................................................... 5

3 Grafische symbolen .......................................................................................................................................................... 16

3.1 Leidingcoderingen ................................................................................................................................................. 16

3.2 Symbolen voor apparaten en appendages ................................................................................................... 17

3.3 Kleurcodering leidingen ....................................................................................................................................... 19


Pagina 4 van 20

1 GRIEKS ALFABET

Onderstaand een overzicht van het griekse alfabet: Symbool Symbool Uitspraak

alfa bta

gamma delta epsilon

zta eta thta

ita kappa lambda

mu nu

ksi omicron pi

rh sigma tau

upsilon phi chi

psi omega


Pagina 5 van 20

2 ALFABETISCHE LIJST A

B

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Aantal n - Aantal cilinders compressor z - Aantal graaddagen G K d d Aantal graaduren G K h h Aantal moleculen of deeltjes n - Aantal per tijdseenheid n s -1

Aantal uren N h Aantal windingen N - Aanvoertemperatuur C aanv Absolute druk p Pa abs Absolute Temperatuur T K Absolute vochtigheid x kg/kg Absolute vochtigheid van verzadigde vochtige lucht x kg/kg s Absolute vochtigheid,buitenlucht x kg/kg e Absorptiecofficint - Actief vermogen P W werkzaam

vermogen Admittantie Y S Afstand (afgelegde weg) s m Akoestisch vermogen P, (W) W Akoestische impedantie Z Pa s/m a Arbeid W J Asvermogen P W a Autoriteit a -

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Bedrijfsuren t h Bedrijfsuren per jaar t h/a Belichting H lx s Bestralingssterkte, irradiantie, ontvangen E, (Ee W/ ) Beweging, hoeveelheid van p kg m/s impuls (van een

massa) Breedte b m diepte Breedtegraad B Brekingsindex n - Buitenlucht temperatuur, gemiddeld C e,gem Buitenlucht temperatuur, maximum e, C max Buitenlucht temperatuur, minimum C e, min Buitenluchttemperatuur C e Buitentemperatuur, gecorrigeerd voor temperatuuroverschrijding

C e,c


Pagina 6 van 20

C

D

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Calorische bovenwaarde H J/kg;J/m s Calorische onderwaarde H J/kg;J/m i Capaciteit C F Celsiustemperatuur t,() C Cirkelfrequentie s -1 Condensatie druk p Pa c Constante waarde CW Constante waarde, netto NCW

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Dampgehalte in koudemiddel x kg/kg Dauwpuntstemperatuur C d Dempingscofficint, decrescentie s -1 Diameter equivalent d m eq Diameter hydraulisch d m h Diameter inwendig d m Diameter uitwendig D m Dichtheid kg/m volumieke massa Dichtheid bij gegeven temperatuur kg/m Diffusiecofficint D m/s Dikte d m Dikte isolatielaag d m is Dikte materiaallaag n d m n Dode tijd t s d Doorsnede, leiding A m l Drogeboltemperatuur C Druk p Pa Druk, atmosferisch B,p Pa atm Druk, dynamische p Pa dyn Drukverlies door plaatselijke weerstanden Z Pa Drukverschil p Pa Drukverval R Pa/m Duitse hardheidsgraad D 10(mgCaO)/l Dynamische viscositeit Pa s


Pagina 7 van 20

E

F

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Effectief vermogen P W e Elasticiteitsmodulus E Pa Elektrische bronspanning U V potentiaalverschil Elektrische flux C Elektrische geleiding , S/m Elektrische inductantie L - Elektrische lading Q C Elektrische potentiaal V V Elektrische stroom I A Elektrische susceptibiliteit , - e Elektrische veldsterkte E V/m, N/C Elektrische verplaatsing D C/m elektrische fluxdichtheid Elektrische weerstand, resistentie R Elektromagnetische golfsnelheid in vacum, c - Elektromotorische kracht E V Emissiefactor - emissiecofficint Energie E J Energie, potentile E J p Energiedichtheid w J/m Energiestroom P W Enthalpie H J Entropie S J/K

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Fasecofficint m -1 Faseverschil, faseverschuiving rad Frequentie f Hz (s-1 )


Pagina 8 van 20

G

H

I

J

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Gasconstante R J/(kmol K) Geleiding G S conductantie Geluiddemping D dB Geluids energiedichtheid E (J/m) Geluids intensiteit I,J W/m Geluidsdrukniveau L dB p geluidsdrukpeil,

geluidsniveau Geluidssnelheid c m/s Geluidsvermogensniveau L dB w Gemiddelde etmaal temperatuur in vertrek C i Gemiddelde snelheid V m/s gem Geregelde grootheid x - Gewicht G N Golflengte m

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Hoek , , enz. rad Hoeksnelheid rad/s Hoekversnelling rad/s Hoogte h m Hoogte boven gekozen referentie punt Z,z m Hoogte boven zeeniveau H m Hydraulische diameter d m h Hydrostatische druk p Pa h

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Impedantie Z Integratietijd t s i Inwendige energie E J

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Jaar - a Jaarlijks gemiddelde buitentemperatuur C me Jaarlijkse warmtebehoefte Q kWh/a tot


Pagina 9 van 20

K

L

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Kanaal, Hoogte a m Kanaalsectie n,j - Kanaaltemperatuur C k Kanaaltemperatuur (retour) C kr Kanaaltemperatuur (uitgaand) C ku Kinematische viscositeit m/s Kinetische energie E J k Kledingweerstand I clo clo Klepcofficint K m/(hbar) v Klepcofficint van klep bij max. lichthoogte K m/(hbar) vs Koelcapaciteit W o Koellast W Koudefactor - Kracht F N Kringversterking V - o Kubieke uitzettingscofficint K -1

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Lengte l m Lengte graad L Licht emittantie M Im/m gemitteerde

lichtstroomdichtheid Licht, hoeveelheid Q Im s Lichtsterkte I cd Lichtstroom Im Lineaire uitzettingscofficint K -1

Luchtdruk P kPa Luchtfactor n - Luchthoeveelheid V m Luchtsnelheid v m/s Luchttemperatuur C l Luchtweerstand P Pa A Luminantie L cd/m


Pagina 10 van 20

M

N

O

P

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Magnetische flux Wb Magnetische inductie, magnetische fluxdichtheid B T Magnetische veldsterkte H A/m, N/Wb Massa m kg Massastroom q kg/s m Massastroom buitenlucht bij mechanische ventilatie q kg/s m,m Massastroomdichtheid kg/(s m) Massaverhouding kg/kg Maximale partile waterdampspanning of - druk p bar d,max Mechanische impedantie Z N s/m m Middellijn D m Minimale partile waterdampspanning of - druk p bar d,min Molair volume V m/mol m Molaire massa M kg/mol Moment van koppel T N m Moment van kracht M N m Momentane geluidsdruk, (wisseldruk) p Pa Momentum F N, kg m/s

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Natteboltemperatuur C n Normaalspanning Pa

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Omgevingstemperatuur C a Omtrek O m Omtrek kanaal O M Ontwerp buitentemperatuur C e Ontwerp binnentemperatuur C i Operatieve temperatuur C o Oppervlakte A m Oppervlaktespanning N/m Opvoerhoogte ventilator P Pa Opwarmtoeslag W o Opwarmtoeslag, specifiek P W/m Overdrachtsfactor van regelkring K - Overtemperatuur T K of C o

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Partile waterdampspanning of druk p bar d Periode aantal m,n - Permittiviteit F/m dilektrische

constante Potentiaalverschil, U V Proportionele band x - p


Pagina 11 van 20

R

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Radiantie, stralingsenergiestroomdichtheid L, (Le W/m ) Reactantie X Regelafwijking, statisch x - w Regelbereik x - h Regeldifferentie x - d Regelfactor R - Relatieve (massa)dichtheid d - Relatieve atoommassa (van een element) A - r Relatieve molecuulmassa (van een stof) M - r Relatieve permittiviteit - r Relatieve vochtigheid % Relatieve wandruwheid - Relatieve zonneschijnduur ZDU % Relatieve zonneschijnduur om 12 uur ZDU % 12 Rendement - Rendement, direct - dir Rendement, indirect - ind Rendement, ventilator - v Resulterende temperatuur C r Retourtemperatuur C ret Retourwatertemperatuur C r Reynoldsgetal Re - Rotatiefrequentie n s -1

Ruimtehoek sr


Pagina 12 van 20

S

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Schoorsteentemperatuur C sch Schuifspanning Pa Snelheid v m/s Snelheid, optimale v m/s opt Soortelijk volume v m/kg Soortelijke enthalpie h J/kg Soortelijke entropie s J/(kg K) Soortelijke geleiding , S/m conductiviteit Soortelijke inwendige energie e J/kg Soortelijke warmte c J/(kg K) Soortelijke warmte bij constant volume c J/(kg K) v Soortelijke warmte bij constante druk c J/(kg K) p Soortelijke weerstand m resistiviteit Specifiek volume m/kg Specifieke akoestische impedantie Z Pa s/m s Spectrale absorptiefactor - Spectrale emissiefactor, monochromatische - Spectrale reflectiefactor - Spectrale transmissiefactor - Statische druk p Pa s evenwichtsdruk Stof, hoeveelheid n mol Storende grootheid z - Straal r m Stralingscofficint - Stralingsemittantie, gemitteerde M, (Me W/ m ) Stralingsenergie Q J Stralingsflux, stralingsenergiestroom , P, (e W ) Stralingsfluxdichtheid, stralingsenergiestroomdichtheid

W/m 2

Stralingssterkte, stralingsintensiteit, I, (Ie W/sr ) Stralingstemperatuur C s Stroomdichtheid J A/m


Pagina 13 van 20

T

U

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Uitzettingscofficint, lineair K l -1

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Temperatuur, aanvoerwater C a Temperatuur, absolute T K Temperatuur, gemiddelde buitenlucht C e,gem Temperatuur, maximum buitenlucht e, C max Temperatuur, minimum buitenlucht C e, min Temperatuur, ontwerp binnen C i Temperatuur, ontwerp buiten C e Temperatuur, operatieve C o Temperatuur, resulterende C r Temperatuur, vertreklucht C l Temperatuur, winterperiode C el Thermodynamische temperatuur T,() K Tijd t s Tijdconstante t s c Transmissiecofficint U W/(m.K) Transmissiewarmteverlies W t Trillingstijd T s Periode(duur)


Pagina 14 van 20

V

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen

Veerstijfheid c N/m Ventilatievoud n m/(m/h) Verdampingsdruk p Pa o Verdampingstemperatuur T K of C o Verdampingswarmte r kJ/kg Verdunning z - Vereffeningstijd t S v Verlichtingssterkte E Lx Vermogen, elektrisch P W energiestroom Vermogen, Opgenomen elektrisch P W el Versnelling a m/s Versnelling van de vrije val g m/s Vervuilingsfactor R m/K/W Verzwakkingscofficint m -1 Viscositeit, dynamische Pa.s Viscositeit, kinematische m/s Vloeistofsnelheid v m/s Vochtigheidsgraad - Vochtproductie g kg/s Vochtrendement warmteterugwinningapparatuur - s Vochtstroom g kg/(m s) Vochtstroomdichtheid X kg/kg Voelbare warmte Q J v Volume V m inhoud Volumestroom, q m/s v debiet Volumetrisch rendement m/m Volumieke lading p C/m (ruimtelijke)

ladingsdichtheid


Pagina 15 van 20

W

Z

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Wachttijd t s w Wanddikte d m Wandruwheid m Warmte, Hoeveelheid Q J Warmte, latente Q J l Warmtecapaciteit C J/K Warmtedampspanning in de lucht P Pa d Warmtedoorgangscofficint bouwkundige constructie

U W/(m K)

Warmtedoorgangscofficint van warmtewisselaar K W/(m K) Warmtefactor COP - Warmtegeleiding G W/K Warmtegeleidingcofficint W/(m K) Warmte-isolatiecofficint M K.m/W Warmteoverdrachtscofficint W/(m K) Warmteoverdrachtscofficint binnen W/(m K) i Warmteoverdrachtscofficint buiten W/(m K) e Warmteoverdrachtscofficint voor convectie W/(m K) c Warmteproductie, interne Q J i Warmtestroom W Warmtestroomdichtheid q, () W/m 2

Warmteverlies totaal W tot Warmteverlies, ventilatie W v Warmtevermogen benodigd W Warmteweerstand R m K/W Warmteweerstand binnen R mK/w i Warmteweerstand buiten R mK/w e Warmteweerstand constructie R m K/W c Warmteweerstand lucht op lucht R mK/w l Warmteweerstand, spouw R m K/W sp Waterdebiet q l/s v Weerstand, leiding R Pa/m l Weerstandscofficint, kanaal - Weerstandsfactor voor pijpen,wrijvingsfactor - Weglengte s M Werkgebied corrigerende grootheid Y - h Wobbe-index W J/m Wrijvingsfactor - Wrijvingsvermogen P W f

Omschrijving Symbool Eenheid Synoniemen Zelfinductie L H (elektrische)

inductantie Zonne-energie op een gevel q kWh z Zonnestralingsintensiteit E W/m o Zontoetredingsfactor ZTA - Zuurgraad pH (log[H+]) Zwaartekracht g N/kg


Pagina 16 van 20

3 GRAFISCHE SYMBOLEN

3.1 LEIDINGCODERINGEN Leidingen aangeven met behulp van getrokken lijnen waarin een lettercode voor het te transporteren medium. Kent het systeem een retourleiding, dan wordt deze aangegeven met een streeplijn, voorzien van dezelfde lettercodering. Voorbeelden:

hwa cv

hemelwaterafvoerleiding

retourleiding cv-water

De volgende codering te gebruiken voor: Soort leiding Code Betekenis waterleidingen dw

kw ohw vwa ww

demi water koud tapwater onthard water vuilwaterafvoer warm tapwater

gasleidingen e.d. g me p ss v z

aardgas methaan perslucht stikstof vacum zuurstof

koelleidingen e.d. gkw k

gekoeld water koelwater

warmtedistributie cv htw tho s

warmwaterverwarming heetwaterverwarming thermische olie stoom

brandbeveiliging bg dbr dsp nbr nsp

blusgas droge brandleiding droge sprinklerleiding natte brandleiding natte sprinklerleiding

algemeen sz stofzuiginstallatie NB: condensaatleiding aan te geven als c


Pagina 17 van 20

3.2 SYMBOLEN VOOR APPARATEN EN APPENDAGES

ketel voor gasvormige brandstof

(atmosferische brander)

ketel voor gasvormige brandstof

(ventilatiebrander)

warmtekrachtaggregaat

pomp

pomp met variabele rotatiefrequentie

schroefcompressor

zuigercompressor

centrifugaal compressor

absorptiekoelmachine

condensor watergekoeld

condensor luchtgekoeld

koeltoren voor open koelsysteem

koeltoren voor gesloten koelsysteem

afsluiter

inregelafsluiter

inregelafsluiter met meetnippel

regelafsluiter met servomotor

gewichtsveiligheid

veerveiligheid

terugslagklep

reduceertoestel

vul- en aftapkraan

thermostatische afsluiter

thermostatische afsluiter met voeler op afstand

koudwatertappunt

warmwatertappunt

persluchttappunt

vacumtappunt


Pagina 18 van 20

centrifugaal ventilator: AV = afvoerventilator

TV = toevoerventilator

axiaal ventilator

dakventilator axiaal

dakventilator centrifugaal

inregelklep

brandklep

motorisch bediende klep.

M: elektromotor E: elektromagnetische motor P: pneumatische motor

kleppenregister, gelijkroterend

kleppenregister, contraroterend

geluiddemper

cilindrische demper, geluiddempende

slang

naverwarmer

koeler

filter :AF: absoluut filter

EF: elektrostatisch filter KF: koolfilter NF: nafilter VF: voorfilter

bevochtiger SB: stoom

WB: water

waterterugwinbatterij

ventilatorsectie AV: afvoer TV: toevoer

dempersectie

druppelvanger

roterende warmtewisselaar

kruisstroomwisselaar

inductiekast met verwarming

inductiekast met koeling

inductiekast met verwarming en

ventilatorconvector met verwarming

ventilatorconvector met koeling


Pagina 19 van 20

koeling (2 elementen)

ventilatorconvector met verwarming

en koeling (2 elementen)

is het algemene symbool voor regeltechnische functies/onderdelen als voeler, regelaar, schakelaar, e.d. Het symbool wordt voorzien van 2 letters

1e aard van het proces letter 2e functie letter F: stroming, debiet A: alarm L: niveau C: regelaar M: vochtigheid E: opnemer (voelend) P: druk I: aanwijzend instrument Pd: drukverschil P: proefaansluitpunt S: toerental, snelheid R: registrerend T: temperatuur S: schakelaar T: opnemer (zendend)

Voorbeelden: FS: stromingsschakelaar LA: niveaualarm PC: drukregelaar TI: temperatuuraanwijzer (thermometer) PT: drukopnemer

3.3 KLEURCODERING LEIDINGEN Basis-kenkleuren: Kleur Ral-nummer Betekenis Groen 6010 water Zilvergrijs 9005 stoom Okergeel 1004 gassen en vloeibare gassen (uitgezonderd lucht) Lichtblauw 5012 lucht Rood blusmiddelen Zwart andere vloeistoffen, exclusief olin (bruin) en zuren/basen (violet) De codering door middel van gekleurde stroken tape op de leidingen aanbrengen, letterhoogte 5 mm Onderstaande tabel geeft de kleur van de stroken tape op de leidingen, de kleur van de letters en de te gebruiken teksten. Codering en teksten bij stroken tape: Tape Letters Tekst groen zwart CV aanvoer, CV retour

gekoelde wateraanvoer, gekoeld water retour heet water aanvoer, heet water retour


Pagina 20 van 20

koelwater aanvoer, koelwater retour koud tapwater, warm tapwater demi water, onthard water

geel zwart aardgas, perslucht, vacum (dan wel naam van het gas als zuurstof/stikstof etc.)

zwart wit hemelwaterafvoer, vuilwaterafvoer, vuilwater beluchting, vuilwater persleiding, stofzuig, bluswater,condensaat.

rood zwart blusmiddel vermelden

1 GRIEKS ALFABET2 ALFABETISCHE LIJST3 GRAFISCHE SYMBOLEN3.1 LEIDINGCODERINGEN3.2 SYMBOLEN VOOR APPARATEN EN APPENDAGES3.3 KLEURCODERING LEIDINGEN

SYMBOLENLIJST ISSOisso.nl/fileadmin/user_upload/downloads/d104-6-symbolenlijst.pdf · Richtlijn...

Documents

Transcript of SYMBOLENLIJST ISSOisso.nl/fileadmin/user_upload/downloads/d104-6-symbolenlijst.pdf · Richtlijn...