10 Nieuwsbrief 2016/01

ON

DE

R D

E L

OE

P

Dit dossier werd samengesteld door Isabelle Vincke, Philippe Delvaux, Juliette Lenders en voor de synoptische tabellen van subsidies door Camille Lépinay en Etienne Van Den Hove.

DOSSIER: ORGANEN EN MAATREGELEN IN DE STRIJD TEGEN RADICALISME

In de vorige Nieuwsbrief analyseerden we de mogelijke acties die de gemeenten, en vooral dan de burgemeesters, kunnen ondernemen in geval van een radicaliseringssituatie of terreurdreiging. Buiten de gemeente zijn er heel wat instanties die zich inzetten voor deze strijd, wat de laatste tijd gepaard ging met heel wat politieke plannen en beslissingen. Het leek ons dan ook interessant om in dit artikel een overzicht te geven van de belangrijkste organen en maatregelen die deze problematiek op het niveau van de federale Staat, de Gewesten en de Gemeenschappen aanpak-ken. Deze instanties beheren de registers voor preventie en bestraffing op gebieden die direct of indirect een impact hebben op de gemeenten.

Dit overzicht is zeker niet volledig, maar zal de lezers in onze gemeenten hopelijk meer inzicht geven in die actoren.

Subsidies

Om bij te dragen aan de strijd tegen radicalisme en de openbare veiligheid te waarborgen, heeft de Vereniging twee overzichtstabellen gemaakt met alle relevante maatregelen voor de lokale besturen. Deze maatregelen overstijgen het kader van de veiligheidsaspecten en behelzen eveneens preventie, een domein waar de gemeentelijke bevoegdheid beter tot uiting kan komen.U vindt ze op www.vsgb.be > Een subsidie zoeken > Synoptische tabellen.

Het samenleven bevorderen Om de voedingsbodem van radicalisme te verkleinen, is het belangrijk om in te zetten op sociale inclusie, het promoten van diversiteit, positieve identiteitsontwikkeling bij jongeren en het versterken van burgerschap en participatie. In dat opzicht omvat de strijd tegen radicalisering bijna het hele politieke actieterrein. Om dergelijke acties te ondernemen, kunnen de gemeenten steun krijgen van de Gemeenschappen en van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Op het niveau van de GemeenschappenIn Brussel stellen de Gemeenschappen (Federatie Wallonië-Brussel, Vlaamse Gemeenschap en de Vlaamse, de Franse en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie), bevoegd voor onderwijs en bijstand aan personen, maatregelen voor in het kader van dit plan voor de preventie van radicalisme.

Op het niveau van het Brussels Hoofdstedelijk GewestHet Brussels Preventie- en Buurtplan (BPBP) van de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest vormt de basis van de steun van de gemeentelijke acties om het samenleven te bevorderen. De grote pijlers op het vlak van preventie in dit plan zijn namelijk de zichtbare en geruststellende anwezigheid in openbare ruimten, de verlaging van het aantal vroegtijdige schoolverlaters, de strijd tegen onbetamelijk gedrag, conflictbemiddeling en strijd tegen radicalisme.

Voor een algemeen overzicht van de desbetreffende maatregelen en subsidies verwijzen we naar onze overzichtstabel 'De strijd tegen radicalisme in het BHG' in de rubriek 'Synoptische tabellen' op www.vsgb.be (in de rubriek “Een subsidie zoeken“).

Toen de Minister-President in januari 2015 zijn Globaal plan voor de preventie en bestrijding van radicalisme voorstelde, benadrukte hij dat er naast dit beleidsinstrument uiteraard ook ingezet zal worden op andere beleidsdomeinen, zoals openbaar onderwijs, jeugdhulp, opleiding, toegang tot werk en huisvesting, en sociale cohesie in het algemeen.

Debat over radicalisme in de Raad van Bestuur van de VSGB

Op 24 februari boog de Raad van Bestuur van onze Vereniging zich over een brandend actueel thema “de strijd tegen radicalisme”, op basis van uiteenzet-tingen van drie externe sprekers: hoogleraar Grignard, specialist in islamitisch radicalisme, schetste de context van het fenomeen en de modaliteiten; de Mo-lenbeekse burgemeester Françoise Schepmans bracht verslag uit van haar erva-ring op het terrein, maar wees ook op de grenzen van de gemeentelijke actie en plaatste vraagtekens bij de reikwijdte van de lokale aanpak; tot slot schetste de coördinator radicalisme van diezelfde gemeente de problematiek vanuit de invalshoek van een naarstige veldwerker.

Het debat met alle aanwezigen toonde dat de belangstelling voor het thema groot is en zet de VSGB aan om in de toekomst vaker een thematische Raad van Bestuur te houden.

203907-MATHY-Brochure BXL-1-2016-NL.indd 10 10/03/16 14:23

11Nieuwsbrief 2016/01

ON

DE

R D

E L

OE

P

RADICALISME : FEDERALE ACTOREN EN ACTIES

Op federaal niveau zijn er zes grote maatregelen: het regeerakkoord en de beleidsnota van de Minister van Veiligheid, het Nationaal Veilig-heidsplan, het Plan R (en wijzigingen), de plannen in 12 en vervolgens 18 maatregelen - allebei van 2015 - en ten slotte de meer operationele omzendbrief van 21 augustus 2015.

Wat betreft de gespecialiseerde organen die het probleem aanpakken, zullen we het eerst hebben over de instanties voor operationalisering of ontmoeting en coördinatie van de diverse actoren: de Nationale Task-force maar ook de lokale Taskforces en de Taskforce van de federale re-gering. Vervolgens gaan we dieper in op de Nationale Veiligheidsraad, de Unit R, het Orgaan voor de Coördinatie en de Analyse van de Drei-ging en ten slotte de politieke organen die meewerken aan de vertaling van de maatregelen van de regering, namelijk de twee parlementaire commissies van Kamer en Senaat.

1. Maatregelen: het regeerakkoord en de beleidsnota van de Minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken

Het federaal regeerakkoord bepaalt dat:- de Belgische regering op korte termijn een beleid zal uitstippe-

len om preventief op te treden in de strijd tegen radicalisme;- de federale overheid de plaatselijke besturen en de geïnte-

greerde politie zal steunen in hun inspanningen om radicali-sering sneller op te sporen en te bestrijden;

- de regering zal werken aan een ruime sociale mobilisering in de strijd tegen gewelddadig jihadisme, onder meer door een intensieve dialoog aan te gaan met de religieuze verantwoorde-lijken en de burgermaatschappij.

Raadpleeg het federaal regeerakkoord van 2014 'Een econo-misch engagement, een sociaal project' op www.premier.be/nl/regeerakkoord.

De Vereniging heeft een 'Analyse van de impact van het federaal regeerakkoord op de gemeenten' gepubliceerd op www.vsgb.be > documenten [24.04.2015].

Ook de beleidsnota van de Minister van Veiligheid en Binnen-landse Zaken schenkt bijzondere aandacht aan de preventie van radicalisme. Enkele fragmenten hieruit zijn:

"Naast een reactieve aanpak van radicalisering en terrorisme, dient tevens aandacht te worden besteed aan de ontwikkeling van een integrale en preventieve aanpak van radicalisering en terrorisme. Dit zal gebeuren door ondermeer in te zetten op:

- versterking preventiebeleid;- rol lokale overheden;- uitbouw van informatie-uitwisseling.- Een knowledge en evidence-based beleid vormen de pijlers

van het actieprogramma preventie gewelddadige radicalise-ring.

- De lokale overheden zullen worden gecoacht inzake de uitwer-king van hun preventiebeleid inzake gewelddadige radicalise-ring."

De beleidsnota van de Minister van Veiligheid en Binnen-landse Zaken van 4 december 2014 is beschikbaar op www.dekamer.be [document 54 0588/016] en op http://jambon.belgium.be.

2. Maatregel: het Nationaal Veiligheidsplan (NVP)

Het nationaal veiligheidsplan is een document dat de Ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie vierjaarlijks opstellen. Door de krachtlijnen van het politiebeleid vast te leggen in dit plan, wordt gezorgd voor de goede (samen)werking van en tussen de federale en de lokale politie. Het vorige plan voor 2012-2015 wordt dus vervangen door een nieuw plan, dat in principe geldig zal zijn tot het einde van de legislatuur.

Het NVP vormt tevens het fundament van de samenwerking tus-sen politie en justitie en heeft de ambitie de werkrelatie te verbete-ren tussen het openbaar ministerie en de politiediensten.

In het plan heeft de federale regering vastgelegd welke veiligheids-fenomenen als prioriteit aangepakt moeten worden. Terrorisme is daar één van.

Het nationaal veiligheidsplan wordt voorbereid door de federale politie. Zij doet dat in nauw overleg en in samenwerking met alle betrokken instanties zoals de lokale politie via de Vaste Commissie van de Lokale Politie, de federale overheidsdiensten Binnenlandse Zaken, Justitie en Mobiliteit, het College van procureurs-generaal, het federaal parket, …

3. Maatregel: het Actieplan Radicalisme (Plan R)

Het Plan R zag eind 2004 het daglicht en stelt voor elke actie vast welke bestuurlijke en gerechtelijke maatregelen genomen kunnen worden op preventief, proactief en reactief vlak.

Het Plan R, waarvan de uitvoering gecoördineerd wordt door het OCAD, is als vertrouwelijk geklasseerd.

Het streeft 4 doelstellingen na:

- Een platform voor gezamenlijk overleg creëren, zowel op na-tionaal niveau (nationale taskforce of NTF, zie punt 7) als op lokaal niveau (lokale taskforce of LTF, zie punt 8).

- Het fenomeen binnen dit overlegforum in kaart brengen.- Een evenwicht vinden tussen een verstorende, preventieve en/

of repressieve aanpak.- Aan de hand van deze acties de impact van radicalisme beper-

ken.

Zoals we in het volgende punt bespreken, heeft de regering in janu-ari 2015 besloten om het plan aan te passen en eind mei 2015 werd een nieuw en al even vertrouwelijk Plan R opgesteld.

Een van de wijzigingen is de uitbreiding van de actoren van dit plan: om het luik preventie volledig te ontwikkelen, voorziet het Plan R in een structurele samenwerking met de Gemeenschappen en Gewesten. Bovendien zijn de Algemene Directie Veiligheid en

203907-MATHY-Brochure BXL-1-2016-NL.indd 11 10/03/16 14:23

12 Nieuwsbrief 2016/01

ON

DE

R D

E L

OE

P

Preventie van de FOD Binnenlandse Zaken en het directoraat-ge-neraal Penitentiaire Inrichtingen van de FOD Justitie opgenomen als permanent leden van de NTF. Het openbaar ministerie maakt ook deel uit van de NTF.

Dit herziene Plan R vormt de basisstructuur in de aanpak van de strijd tegen radicalisering. Het plan moet een integrale en geïnte-greerde aanpak van dit fenomeen kunnen waarborgen .1

4. Maatregel: een plan in 12 punten

Na de aanslag op Charlie Hebdo heeft de regering half januari 2015 twaalf maatregelen goedgekeurd die in de loop van vorig jaar bijna allemaal een concrete vorm kregen:

1. Aanvulling van het strafwetboek met een nieuw terroristisch misdrijf, namelijk verplaatsing naar het buitenland voor terro-ristische doeleinden. Deze maatregel werd omgezet in een wet2.

2. Uitbreiding van de lijst met de strafbare feiten die aanleiding geven tot de toepassing van bijzondere opsporingsmethoden (artikel 90ter van het Wetboek van Strafvordering). Ook deze maatregel werd omgezet in een wet3.

3. Uitbreiding van de mogelijkheden voor het intrekken van de nationaliteit. Het Wetboek van de Belgische nationaliteit werd dienovereenkomstig gewijzigd4. Het intrekken van de Belgi-sche nationaliteit werd uitgebreid voor alle daders van de eer-ste en tweede generatie die veroordeeld zijn voor terroristische misdrijven.

4. Tijdelijke intrekking van de identiteitskaart, weigering tot af-levering en intrekking van paspoorten. Deze wet voorziet in de mogelijkheid om het afleveren van een identiteitskaart aan een Belg te weigeren en om die in te trekken of ongeldig te verklaren (als fysieke intrekking niet mogelijk is)5.

5. Hervorming van de inlichtingen- en veiligheidsinstanties - Nationale Veiligheidsraad (zie punt 10 hierna).

6. Activering van het bij wet voorziene mechanisme ter identifi-catie van personen die betrokken zijn bij de financiering van terrorisme en wier tegoeden bevroren zullen worden6.

7. Herziening van de omzendbrief 'Foreign Fighters' van 25 sep-tember 2014. Deze omzendbrief betreft het informatiebeheer en de opvolgingsmaatregelen voor de Foreign Fighters die in België verblijven. Deze omzendbrief wordt vervangen door de omzendbrief van 21 augustus 2015 (zie punt 6 hierna).

8. Informatie-uitwisseling - Optimalisering van de informatie-uitwisseling tussen bestuurlijke en gerechtelijke diensten en overheden. De Ministerraad van 11 december 2015 heeft een voorontwerp van wet goedgekeurd voor de invoering van een dynamische Foreign Fighters-databank met de namen van po-tentiële verdachten. Deze nieuwe databank wordt dynamisch genoemd omdat ze continu geactualiseerd zal worden.

9. Herziening van het Plan R. De Nationale Taskforce (zie punt 7) van 29 mei 2015 heeft een nieuwe basistekst voor het Plan R goedgekeurd (zie punt 3 hiervoor).

10. Strijd tegen radicalisme in gevangenissen. Deze maatregel is opgenomen in het 'Justitieplan' van de Minister van Justitie7.

11. Inzet van het leger voor bijzondere toezichtsopdrachten. Deze maatregel wordt sinds enkele maanden toegepast.

12. Versterking van de capaciteit van de Staatsveiligheid en over-dracht van de bescherming van vip's naar de federale politie. De werkzaamheden betreffende de in het regeerakkoord ver-melde overdracht van beschermingsassistenten van de Staats-veiligheid naar de federale politie zijn opgestart. De modali-teiten van deze overdracht maken het voorwerp uit van een wetsontwerp houdende diverse bepalingen van de Minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken. Bovendien is bijkomende capaciteit vrijgemaakt voor het inwinnen van inlichtingen8.

5. Maatregel: een tweede plan in 18 punten

Op 19 november 2015 kondigde de federale regering in de Ka-mer nieuwe maatregelen aan om de veiligheid te verbeteren en terrorisme te bestrijden. Deze achttien maatregelen zijn verdeeld over vier domeinen: haatboodschappen uitroeien, de inspanningen specifiek concentreren op individuen die als potentieel gevaarlijk bekendstaan, de middelen van onze veiligheidsdiensten versterken en optreden op internationaal niveau.

1. Het budget in de begroting 2016 wordt opgetrokken. In totaal wordt 400 miljoen euro vrijgemaakt voor de veiligheid en de strijd tegen terrorisme.

2. Versterking van de politiecontroles aan de grenzen.

3. Inzet van 520 militairen om de veiligheid op te drijven. De in-zet van militaire troepen wordt sindsdien regelmatig verlengd via beslissingen van de Ministerraad. De beslissing van 5 fe-bruari (de laatste toen dit artikel geschreven werd) handhaafde 700 militairen voor het toezicht op straat.

4. Herziening van het Wetboek van Strafvordering, vooral wat de bijzondere opsporingsmethoden betreft. De inlichtingendien-sten zullen gebruik kunnen maken van nieuwe technologieën (stemherkenning, uitbreiding van de telefoontap, onder meer voor onderzoek naar de wapenhandel). Op voorstel van de Minister van Justitie heeft de Ministerraad op 11 december 2015 een voorontwerp van wet goedgekeurd, waarin dit punt bepaald werd.

5. Herziening van de Grondwet. De voorlopige hechtenis, die door artikel 12 van de Grondwet beperkt is tot 24 uur, zou voor terroristische daden verlengd worden naar 72 uur. Om de Grondwet te wijzigen, is een tweederdemeerderheid nodig. De partijen van de federale coalitie (MR, N-VA, CD&V en Open Vld) hebben een voorstel ingediend voor deze verlenging van de duur. Toen dit artikel geschreven werd, werd hierover heftig gediscussieerd in de Kamercommissie voor radicalisme.

6. Wetswijziging om 24 uur op 24 huiszoekingen te kunnen doen voor terroristische misdrijven. Op voorstel van de Minister van

1 VAN VLIERBERGHE, E., Het "actieplan radicalisme", Het Politiejournaal, september 2015, p. 14.2 Wet van 20 juli 2015 tot versterking van de strijd tegen het terrorisme.3 Wet van 20 juli 2015 tot versterking van de strijd tegen het terrorisme.4 Art. 23/2, §3, ingevoegd door de wet van 20/7/2015.5 Identiteitskaart: wet van 10.08.2015 (KB 26.12.2015), Paspoorten: Consulair Wetboek - artikel 65 van het Consulair Wetboek gewijzigd door de wet van 10.08.2012 en artikel 65/2 van het Consulair Wetboek (KB van

16.12.2015).6 Het koninklijk besluit van 28 december 2006 inzake specifieke beperkende maatregelen tegen bepaalde personen en entiteiten met het oog op de strijd tegen de financiering van het terrorisme voorziet in de bevriezing van de

tegoeden van personen en entiteiten die terroristische misdrijven plegen of pogen te plegen. 7 Parlementaire vraag van 10/08/2015 aan de Eerste Minister, Implementatie van de twaalf maatregelen in de strijd tegen radicalisme en terrorisme (MV 2455).8 Parlementaire vraag van 10/08/2015 aan de Eerste Minister, Implementatie van de twaalf maatregelen in de strijd tegen radicalisme en terrorisme (MV 2455).

203907-MATHY-Brochure BXL-1-2016-NL.indd 12 10/03/16 14:23

13Nieuwsbrief 2016/01

ON

DE

R D

E L

OE

P

Justitie heeft de Ministerraad op 11 december 2015 een voor-ontwerp van wet goedgekeurd, waarin dit punt bepaald werd.

7. Foreign fighters worden bij hun terugkeer naar België gevan-gen gezet.

8. Personen die geregistreerd staan bij de dreigingsanalysedien-sten moeten een elektronische (enkel)band dragen.

9. Registratie van de gegevens van alle passagiers in transport-middelen. Zonder het Europese project af te wachten, zal België een systematische controle uitvoeren op de registratie van alle passagiers in transportmiddelen (vliegtuigen en ho-gesnelheids-treinen). De Ministerraad van 4 december 2015 heeft een voorontwerp van wet goedgekeurd, waarin dit punt bepaald werd.

10. Uitsluiting van haatpredikers. Alle predikers worden gescreend en iedereen die haat predikt, wordt onder huisarrest geplaatst, van zijn vrijheid beroofd of uitgewezen.

11. Ontmanteling van niet-erkende cultplaatsen die het jihadisme verspreiden.

12. Afschaffing van anonieme prepaidkaarten. De Ministerraad van vrijdag 11 december 2015 heeft een voorontwerp van wet goedgekeurd, waarin dit punt bepaald werd.

13. Invoering van een actieplan voor preventie en repressie in Mo-lenbeek. Op 29 januari 2016 heeft de Minister van Binnen-landse Zaken zijn 'Kanaalplan' voorgesteld, ter vervanging van het 'Molenbeekplan'.

Op 5 februari kondigde de federale regering aan dat er 39 mil-joen euro9 vrijgemaakt is voor politie en justitie in het kader van een actieplan "tegen radicalisering, gewelddadig extremis-me en terrorisme in de kanaalzone".

Dit plan heeft betrekking op 7 Brusselse gemeenten: Laken (entiteit van de stad Brussel), Sint-Gillis, Anderlecht, Molen-beek, Koekelberg, Sint-Joost en Schaarbeek, alsook de randge-meente Vilvoorde. Bij dit transversale plan zijn ook het Brussels Gewest, 5 politiezones en 2 gerechtelijke arrondissementen be-trokken. Het plan maakt deel uit van een grotere strategie om 1.000 extra politieagenten in te zetten tegen 2019.

Concreet stelt het plan 21,8 miljoen euro beschikbaar voor het luik politie en 17,1 miljoen euro voor het luik justitie. Er is sprake van 160 extra politieagenten voor de gerechtelijke politie en 325 extra politieagenten voor de bestuurlijke politie, goed voor een totaal van 485 politieagenten voor de kanaalzo-ne. Er zullen vanaf dit jaar 300 politieagenten ingezet worden door enkele verschuivingen, te beginnen met 50 in Molenbeek en 20 in Vilvoorde.10

Nog volgens de pers zal de lokale politie onder meer belast worden met de controle van moskeeën en gebedsruimten maar ook met de opsporing van gebouwen die opgesplitst zijn in niet-reglementaire huureenheden. De agenten zullen een opleiding krijgen in de controle van geradicaliseerde personen. Hiervoor zullen nieuwe politieagenten aangeworven moeten worden.

Last minute: Bij het ter perse gaan van dit artikel antwoordde minis-ter Jambon op 2 maart uitgebreid op een interpellatie in de parle-mentaire commissie Binnenlandse Zaken, betreffende het Kanaal-plan. De interpellatie is te vinden op www.dekamer.be

14. Versterking van de screening voor de toegang tot gevoelige jobs.

15. Uitbreiding van het netwerk van camera's voor de herkenning van Belgische nummerplaten.

16. Afsluiten van websites die haat prediken.

17. Evaluatie met het oog op een aanpassing van de wetten in verband met de noodtoestand. Er komt een mogelijkheid om tijdelijke en uitzonderlijke maatregelen te nemen die de open-bare veiligheid moeten waarborgen.

18. Deelname van België op het internationale toneel aan de strijd tegen IS door middel van militaire operaties.

Voor een versnelde uitvoering van de maatregelen werd eind novem-ber een speciale commissie opgericht in de Kamer. We komen daar in punt 13 op terug.

6. Maatregel: de omzendbrief Foreign Terrorist Fighters

We hebben deze omzendbrief van 21 augustus 2015 al eens besproken in het eerste deel van ons artikel over de rol van de gemeenten in de strijd tegen radicalisering (in Nieuwsbrief 2015/6).

Deze omzendbrief gaat over de wijze van opvolging van de Foreign Terrorist Fighters, de versterking van de samenwerking tussen diensten - vooral naar het lokale niveau toe - en de verbetering van de informa-tie-uitwisseling tussen diensten.

De burgemeesters worden er overigens in verzocht binnen hun gemeen-te een Lokale Integrale Veiligheidscel (LIVC) op te richten die door het federale niveau beschouwd wordt als drijvende kracht voor een integrale aanpak van het fenomeen op lokaal niveau.

7. Orgaan: de Nationale Taskforce

De Nationale Taskforce (NTF) is het strategische stuurcomité van het Plan R.

De NTF wordt voorgezeten door het OCAD en brengt eenmaal per maand de actoren samen die we hoger al vermeld hebben maar sinds de goedgekeurde uitbreiding in mei 2015 ook de federale procureur, de federale politie, de Staatsveiligheid, de Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid van de Krijgsmacht, de FOD Binnenlandse Zaken, de FOD Buitenlandse Zaken, de Algemene Directie Crisiscentrum, de Perma-nente Commissie van de lokale politie, de Cel voor Financiële Informa-tieverwerking (CFI) en de Dienst Vreemdelingenzaken.

Elke deelnemende dienst coördineert volgens zijn eigen specificiteit de verzameling van informatie op een van de volgende 7 gebieden: ideo-logen en propagandisten, culturele centra en vzw's, propagandacentra, websites en internet, radio- en tv-uitzendingen, groeperingen en ge-vangenissen. De verzamelde gegevens worden na analyse verenigd in een gemeenschappelijke databank, namelijk de Joint Information Box (JIB), die beheerd wordt door het OCAD en die op het punt staat een dynamische databank te worden (zie punt 4)11.

8. Organen: de Lokale TaskForces (LTF)

De LTF vloeien ook voort uit het Plan R. "Toen het fenomeen van de foreign fighters in 2013 de kop opstak, werd een Nationale Taskforce Sy-rië opgericht", zegt Erwin Van Vlierberghe, liaison officer - coördinator Plan R bij het OCAD. "Die taskforce stond in voor de coördinatie en de steun aan de lokale besturen. Ondertussen is de taskforce ontbonden en ligt

9 Dit bedrag zou vrijgemaakt zijn op basis van de goedgekeurde 400 miljoen euro in punt 1 van de 18 maatregelen van 19 november 2015.10 De details zijn terug te vinden in het persbericht van 5 februari 2016 'Maatregelen eerste fase: provisie terrorisme en radicalisme' op www.premier.be.11 GUNST, J.-Cl., 'De Lokale Taskforce', Het Politiejournaal, september 2013, p. 11.

203907-MATHY-Brochure BXL-1-2016-NL.indd 13 10/03/16 14:23

14 Nieuwsbrief 2016/01

ON

DE

R D

E L

OE

P

het coördinatie-accent op lokaal vlak bij de Lokale TaskForces (LTF). Die LTF’s worden georganiseerd op het niveau van het gerechtelijk arrondisse-ment en zijn samengesteld uit de lokale en federale politie, de inlichtingen-diensten, het OCAD, eventueel aangevuld met een vertegenwoordiger van het lokale parket." 12.

Het OCAD maakt een gecoördineerde lijst van de strijders op, de per-sonen die teruggekeerd zijn en de personen die mogelijk vertrekken. De verschillende LTF worden hiervan op de hoogte gesteld. De korpschef van de lokale politie, die betrokken is bij de Lokale Taskforce, brengt de burgemeester(s) van zijn zone op de hoogte als dat nodig is.

9. Orgaan: de Taskforce van de federale regering

De federale regering heeft een taskforce opgericht die zich buigt over het fenomeen radicalisme bij vreemdelingen.

Deze werkgroep heeft op 19 november 2015 voor het eerst vergaderd en komt wekelijks bijeen.

De kabinetten Justitie, Binnenlandse Zaken, Defensie en Asiel en Mi-gratie bemannen de taskforce. De Dienst Vreemdelingenzaken, het CGVS, Fedasil, het OCAD, het crisiscentrum, de FOD Binnenlandse Zaken, de strafinstellingen, de Staatsveiligheid, de militaire inlichtin-gendienst en de federale politie zijn ook vertegenwoordigd.

De bedoeling van de werkgroep is experts te verzamelen rond "de pro-blematiek van geradicaliseerde buitenlanders, niet enkel asielzoekers, maar ook andere migranten", aldus Federaal Staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken. Ook "incidenten" die te maken hebben met "radicalisme en migratie" worden geanalyseerd. De taskforce staat eveneens in voor de optimalisering van de screening van asielzoekers en de opleidingen en 'awareness trainings' voor de asielinstanties in sa-menspraak met de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Ook de proble-matiek van de radicale imams en haatpredikers zal aandacht krijgen in deze nieuwe structuur.

10. Orgaan: de Nationale Veiligheidsraad

Het Koninklijk Besluit van 28 januari 2015 richt de Nationale Veilig-heidsraad (NVR) op ter vervanging van het Ministerieel Comité voor inlichting en veiligheid. De Nationale Veiligheidsraad stippelt het alge-mene beleid inzake inlichting en veiligheid uit, staat in voor de coördi-natie van het beleid en bepaalt de prioriteiten van de inlichtingen- en veiligheidsdiensten. Deze instantie is ook bevoegd voor de coördinatie van de strijd tegen de financiering van terrorisme en de verspreiding van massavernietigingswapens. Tevens legt de Nationale Veiligheidsraad het beleid inzake de bescherming van gevoelige gegevens vast.

De NVR wordt voorgezeten door de Premier en bestaat daarnaast ook uit de Ministers bevoegd voor Justitie, Defensie, Binnenlandse Zaken en Buitenlandse Zaken, evenals de Vicepremiers die niet bevoegd zijn voor deze aangelegenheden. De administrateur-generaal van de Staats-veiligheid, de chef van de Algemene Dienst Inlichting en Veiligheid van de Krijgsmacht, de commissaris-generaal van de Federale Politie, de directeur van het Orgaan voor de Coördinatie en de Analyse van de Dreiging (OCAD), de voorzitter van het Directiecomité van de Fede-rale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken, een vertegenwoordiger van het College van Procureurs-generaal en de federale procureur nemen deel aan de vergaderingen van de Nationale Veiligheidsraad wanneer hun aanwezigheid vereist is.

11. Orgaan: de Unit Radicalisme

De FOD Binnenlandse Zaken richtte de Unit Radicalisme (of kortweg Unit R) op in september 2014.

De Unit R is belast met de federale coördinatie van de initiatieven voor preventie en beheersing van gewelddadige radicalisering.

Deze unit staat meer bepaald in voor de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van het veiligheids- en preventiebeleid van de Minister van Veiligheid en Binnenlandse Zaken. De unit focust op de coördinatie, het uitbrengen van adviezen en de strijd tegen gewelddadige radicalise-ring. Strategische communicatie speelt hierbij een belangrijke rol. Ver-der bouwt de Unit R wetenschappelijke kennis en expertise over radica-lisering en de onderliggende mechanismen en processen op. Een derde actiegebied heeft betrekking op het trainen en coachen van professio-nals en eerstelijnswerkers van de maatschappelijke dienstverlening.

De Unit R brengt regelmatig steden en gemeenten bijeen voor een coördinatievergadering. Alle deelnemers aan deze vergaderingen heb-ben de preventie van gewelddadige radicalisering opgenomen in hun strategie en/of krijgen een financiële toewijzing in het kader van een proefproject.

De unit treedt via zijn experts op als aanspreekpunt voor burgemeesters die vragen hebben over radicalisering in hun gemeente of die professi-onele hulp wensen13.

12. Orgaan voor de Coördinatie en de Analyse van de Dreiging (OCAD)

Het OCAD werd opgericht door de wet van 10 juli 2006 betreffende de analyse van de dreiging. Wij verwijzen naar het eerste deel van ons artikel, in Nieuwsbrief 2015/6, voor meer informatie.

13. Orgaan: een tijdelijke commissie voor terrorisme in de Kamer

Eind november 2015 werd een tijdelijke commissie voor terrorisme opgericht in de Kamer om de door de regering aangekondigde maat-regelen zo snel mogelijk toe te passen. De meerderheid en de oppositie hebben aangekondigd dat ze constructief zullen samenwerken om de teksten af te krijgen. Toen dit artikel geschreven werd, had de Commissie haar werkzaamhe-den nog niet afgerond of bekendgemaakt.

Raadpleeg www.dekamer.be voor de samenstelling van deze com-missie.

14. Orgaan: een commissie radicalisering in de Senaat

De 'bijzondere commissie radicalisering' werd opgericht in mei 2015 en kwam al zes keer samen toen dit artikel geschreven werd.Deze commissie wil een oplijsting maken van alle maatregelen en initi-atieven die de verschillende overheden genomen hebben. De verslagen van de vergaderingen zijn nog niet beschikbaar. Aan het einde van de werkzaamheden van deze commissie wordt een eindverslag verwacht, dat bezorgd zal worden aan alle parlementen en regeringen.

Raadpleeg www.senaat.be voor de samenstelling van deze commissie.

12 BESAFE 35, juni 2015, p. 1.13 De Unit R kan gecontacteerd worden op unit-r@ibz.fgov.be

203907-MATHY-Brochure BXL-1-2016-NL.indd 14 10/03/16 14:23

15Nieuwsbrief 2016/01

ON

DE

R D

E L

OE

P

1. Maatregel: het regeerakkoord

Het gewestelijke veiligheidsbeleid staat beschreven in de derde para-graaf van hoofdstuk 3 van het regeerakkoord 2014-2019. Dit zijn de belangrijkste passages:

"De recentste institutionele hervorming biedt een aantal heuse opportu-niteiten om het gewestelijk preventie- en veiligheidsbeleid te ontwikkelen en te versterken. De Regering wil deze ten volle benutten door onder meer een autonome gewestelijke veiligheids- en preventiedienst in het leven te roepen, die rechtstreeks afhangt van de Minister-President.

Ter bevordering van het overleg over en de coördinatie van het vei-ligheidsbeleid in Brussel, is het noodzakelijk om – in het kader van deze autonome gewestelijke dienst – een permanente conferentie van de openbare veiligheidsinstanties op te richten, waarin alle actoren verenigd zijn, meer bepaald: de federale Ministers van Binnenlandse Zaken en Justitie, de Minister-President en de functioneel bevoegde Ministers, de zonevoorzitters en de korpschefs, de DirCo, de DirJud en het parket van de Procureur des Konings (of, al naargelang het geval, de Procureur-Generaal of het federale Parket). Deze conferentie kan, afhankelijk van het thema dat aan bod komt, uitgebreid worden met andere actoren, zoals de vertegenwoordigers van de penitentiaire inrich-tingen, de Justitiehuizen, de balie, de actoren van de jeugdbijstand, ...

Deze autonome gewestelijke veiligheids- en preventiedienst zal belast worden met de opmaak van het globaal veiligheids- en preventieplan (…).

Het Gewest beschikt voortaan over een effectieve bevoegdheid op het vlak van preventie. De Regering zal een uniek regelgevend kader voor het Gewest laten goedkeuren, hetgeen de doeltreffendheid en de effici-entie van het preventiebeleid in het Gewest moet bevorderen.

Samen met de bevoegde beleidsniveaus zal zij een overkoepelend Brussels overlegorgaan van de preventieactoren in het leven roepen, dat meer bepaald de opdracht zal krijgen het aan "preventie" gewijde hoofdstuk van het globaal veiligheids- en preventieplan voor te berei-den. Zij zal in iedere gemeente en/of wijk de ontwikkeling aanmoedi-gen van een coördinatie van de preventieactoren, waarbij ook de scho-len betrokken worden.

De strijd tegen radicalisme zal een van de fundamentele prioriteiten zijn in het veiligheids- en preventiebeleid tijdens deze legislatuur. Ieder beleidsniveau moet als partner meewerken aan een aanpak die gestoeld moet zijn op een nóg intensere inzet van alle betrokken actoren. De permanente Conferentie zal zo snel mogelijk een strategie voorbereiden die aansluit bij de nationale strategie. "

De 'autonome gewestelijke veiligheids- en preventiedienst' werd de ION 'Brussel Preventie en Veiligheid', die in een volgend punt voor-gesteld wordt.

Raadpleeg het Brusselse regeerakkoord op www.parlbru.irisnet.be.

2. Maatregel: het Globaal plan voor de preventie en bestrijding van radicalisme in 8 punten

Eind januari 2015 heeft de Minister-President van het Brussels Gewest, bevoegd voor veiligheid sinds 1 juli 2014 door de zesde staatshervor-ming, zijn Globaal plan voor de preventie en bestrijding van radicalis-

me toegelicht. "De voorgestelde maatregelen zullen opgenomen worden in het gewestelijk preventieplan en overlegd worden met de andere beleidsni-veaus, zodat op een complementaire manier te werk kan worden gegaan", verduidelijkte de Minister-President.

1. De coördinerende rol van het Gewest: hiervoor moet een ge-structureerd netwerk van contact- en verbindingspersonen opgezet worden bij de verschillende beleidsniveaus. Het Kabinet neemt de coördinatie op zich en de opvolging gebeurt door het Brussels Observatorium voor Preventie en Veiligheid (BOPV) (zie verder).

2. De gestructureerde terbeschikkingstelling van een arsenaal aan bronpersonen (deskundigen van lokale en federale dien-sten en van de universiteiten) om het fenomeen beter te begrij-pen en op te treden met gepaste instrumenten. Er wordt een specifieke en maatgeknipte opleiding verstrekt aan de project-leiders die dat wensen.

3. Sensibiliserings- en vormingsacties opstarten, steunen en uitbouwen. Dit initiatief beoogt een gemeenschappelijke actie in de scholen en de associatieve middens (AMO, buurt- en jeugdhuizen).

4. De verschillende partners informeren over de initiatieven die al bestaan in het Brussels Gewest en elders om ze be-kend te maken met Belgische en buitenlandse goede praktij-ken. Deze inspanning moet gebeuren in samenwerking met het Belgisch Forum voor Preventie en veiligheid in de Steden (BFPVS), dat nu al gelijkaardig werk verricht.

5. Een informatie- en bijstandspunt organiseren voor de be-geleiding van jongeren, ouders en betrokken of ongeruste derden. De Minister-President benadrukte het feit dat dit punt beantwoordt aan een elementaire sociale urgentie, onder meer voor ouders die niet weten tot wie zij zich moeten wen-den om verontrustende gedragingen of attitudes te melden. De ouders van de betrokken jongeren zijn al veel langer vra-gende partij hiervoor, maar hebben nooit een afdoende ant-woord gekregen. "De invoering van een groen nummer of van een website lijkt mij in dit verband absoluut noodzakelijk", zei hij. De organisatie van dit informatiepunt is nog volop aan de gang, zoals we lezen in het interview met het Observatorium.

6. Optreden als doorgeefluik voor vragen van de gemeenten aan de politieke en gerechtelijke overheid (de administratieve overheden beter informeren en de opvolging van 'returnees' verbeteren).

7. Een netwerk van externe partners opzetten voor de opvol-ging van individuele situaties. Een begeleiding verzorgen die preventief is (dat wil zeggen van bij de eerste eventuele teke-nen van radicalisering) OF 'curatief' na de terugkeer uit Syrië (of een ander land). Dat kan gaan van sociale bemiddeling, tot rechtshulp en psychomedische hulpverlening.

8. Steun zoeken op federaal, Europees en internationaal ni-veau bij erkende bronnen van deskundigheid en projectfi-nanciering.

De meeste maatregelen hebben duidelijk betrekking op coördinatie, bemiddeling, het delen van middelen en voorlichting. De integratie in

RADICALISME : GEWESTELIJKE ACTOREN EN ACTIES

203907-MATHY-Brochure BXL-1-2016-NL.indd 15 10/03/16 14:23

16 Nieuwsbrief 2016/01

ON

DE

R D

E L

OE

P

het gewestelijke preventieplan dat de Minister-President aankondigde, zal afhangen van de totstandkoming van dit plan, dat dus nog niet op-gesteld was toen dit artikel geschreven werd.

Opgelet: het 'Globaal plan voor de preventie en bestrijding van radica-lisme', waarover we het hier hebben, is niet hetzelfde als het 'Globaal veiligheids- en preventieplan'. Net als de plannen in 12 en 18 maatre-gelen, die op federaal niveau goedgekeurd zijn in januari en november 2015, is het 'Globaal plan voor de preventie en bestrijding van radica-lisme', zoals de naam het zelf zegt, specifiek bedoeld voor radicalisering en werd het aangekondigd als reactie op de actualiteit. Het 'Globaal veiligheids- en preventieplan' is daarentegen algemener en omvat dus een luik radicalisme. Het werd al aangekondigd in het regeerakkoord maar moet nog uitgewerkt worden.

Raadpleeg het 'Globaal plan voor de preventie en bestrijding van ra-dicalisme' op http://rudivervoort.be > 'Rudi Vervoort lanceert zijn preventieplan om het radicalisme te bestrijden en het samenleven te bevorderen' [23.01.2015].

3. Maatregel ... op komst: het Globaal veiligheids- en preventieplan

De hoeksteen van het gewestelijke beleid zal dus gebaseerd zijn op dit Globaal veiligheids- en preventieplan. In het regeerakkoord werd aan-gekondigd dat het acht pijlers zal overnemen van het plan van januari 2015. Brussel Preventie en Veiligheid, dat momenteel nog samenge-steld wordt, is belast met de opmaak van het plan ... Maar op dit mo-ment is het plan dus nog niet opgesteld.

4. Orgaan: de Gewestelijke Veiligheidsraad

De Gewestelijke Veiligheidsraad is vastgelegd in artikel 37bis, door de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 77 van de Grondwet ingevoegd in de wet van 7 december 1998 tot organisatie van een geïntegreerde politie-dienst, gestructureerd op twee niveaus. De Gewestelijke Veiligheidsraad bestaat uit het parket van Brussel, de bestuurlijke directeur-coördinator en de gerechtelijke directeur van de federale politie, de voorzitters van de politiecolleges en de korpschefs van de politiezones van het bestuurlijk arrondissement Brussel-Hoofdstad.

De Gewestelijke Veiligheidsraad werkt mee aan de uitwerking van het gewestelijk veiligheidsplan. Dit plan moet een geïntegreerd stedelijk vei-ligheidsbeleid op het grondgebied van het bestuurlijk arrondissement Brussel-Hoofdstad waarborgen en wordt uitgewerkt door de Brusselse agglomeratie, voordat de zonale veiligheidsplannen van de politiezones van het arrondissement goedgekeurd worden en rekening houdend met het nationaal veiligheidsplan.

Nadat het OCAD het dreigingsniveau naar vier verhoogd had, heeft een Gewestelijke Veiligheidsraad, uitgebreid tot de 19 burgemeesters en korpschefs, op 21 november 2015 vergaderd om meerdere beslissingen te nemen en aanbevelingen te formuleren gezien de bijzonder ernstige en ongeziene situatie in het Brussels Gewest.

5. Orgaan: de ION Brussel Preventie & Veiligheid

'Brussel Preventie en Veiligheid' werd opgericht door de ordonnantie van 28 mei 2015 tot oprichting van een instelling van openbaar nut (ION) waarin het beheer van het preventie- en veiligheidsbeleid in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is samengebracht.

De algemene taken van deze ION zijn het voorbereiden en het uitvoe-ren van de beslissingen die genomen zijn door:

- de regering in het kader van de uitwerking van het Gewestelijk Veiligheidsplan en de uitoefening van het toezicht op de budgetten van de politiezones;

- de Minister-President in het kader van het behoud van de openbare rust, de openbare veiligheid en de volksgezondheid, de coördinatie van het veiligheidsbeleid en de harmonisering van de gemeentelijke politieverordeningen;

- de hoge ambtenaar betreffende de veiligheid van de burgers en de uitwerking van de plannen voor noodsituaties.

In het kader van de strijd tegen radicalisme zal deze ION belast worden met "de opmaak van het Globaal veiligheids- en preventieplan, dat moet aansluiten bij zowel het Nationaal Veiligheidsplan als bij de zo-nale plannen en de lokale preventieplannen. Dit plan moet dienen als permanent instrument voor het bepalen van de gewestelijke prioriteiten op het vlak van preventie en veiligheid. En dit in voortdurende samen-werking met de federale politie, evenals met de gemeenten en de poli-tiezones, als zijnde de gezagsniveaus die het best geplaatst zijn om een geïntegreerde aanpak van de problemen in verband met onveiligheid en overlast te bevorderen, en tot slot ook met de verschillende actoren uit de preventiesector. Het Plan moet in hoofdzaak de nadruk leggen op veiligheid en preventie op wijkniveau en zo een volwaardig territoriaal beheer van deze materies mogelijk maken."14.

Toen dit artikel geschreven werd, was de ION nog niet helemaal opera-tioneel en werd ze nog gevormd.

6. Orgaan: het Brussels Observatorium voor Preventie en Veilig-heid (BOPV)

Het Brussels Observatorium voor Preventie en Veiligheid (BOPV) werd opgericht in samenspraak met de sector via een beslissing van de Regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest op 16 juli 2010, aan-vankelijk binnen Brussel Plaatselijke Besturen.

Het BOPV is intussen opgenomen in de ION Brussel Preventie & Veiligheid en is belast met taken die door de Minister-President toe-vertrouwd worden.

In het kader van de strijd tegen radicalisme coördineert en steunt het BOPV de initiatieven op lokaal niveau. Daarom heeft het een gewes-telijk platform voor radicalisme op touw gezet, waaraan de gemeente-lijke ambtenaren deelnemen die fungeren als contactpersoon voor het BOPV in de gemeente.

Het BOPV is dus ook belast met de coördinatie van de uitvoering van het actieplan in acht punten van het Brussels Gewest.

Onlangs heeft het BOPV een gewestelijke coördinatrice Polarisatie-Ra-dicalisme aangeworven. Lees in deze Nieuwsbrief ons interview met deze nieuwe gewestelijke contactpersoon en met de directrice van het BOPV Christine Rouffin.

7. Orgaan: de Gezamenlijke Plenaire Commissie

De Uitgebreide Bureaus van het Parlement van het Brussels Hoofd-stedelijk Gewest, het Franstalig Brussels Parlement en de Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie hebben besloten om samen te debat-teren over een per definitie transversaal thema, namelijk de maatregelen die genomen moeten worden op het vlak van veiligheid, preventie en de strijd tegen radicalisme.

De drie bovengenoemde parlementen hebben besloten dit onderwerp te bespreken in een gezamenlijke plenaire commissie op 6 februari

14 Gewestelijk regeerakkoord.

203907-MATHY-Brochure BXL-1-2016-NL.indd 16 10/03/16 14:23

17Nieuwsbrief 2016/01

ON

DE

R D

E L

OE

P

2015. Zo wilde de regering het ook. Dit initiatief is een primeur voor het Brussels Gewest.

Het verslag van de werkzaamheden van deze Gezamenlijke Plenaire Commissie vindt u terug op www.pfb.irisnet.be > Bulletin des in-terpellations et des questions orales 1 (2014-2015)

Of via de twee verslagen van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement: I.V. 18 (14/15) Integraal verslag van de gezamenlijke plenaire com-missie – 6/2/2015 PM I.V. 17 (14/15) Integraal verslag van de gezamenlijke plenaire com-missie – 6/2/2015 AM

8. Subsidies

- Het Brussels Preventie- en Buurtplan (BPBP) van de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest: in dit plan is de preventie van de polarisatie en radicalisering opgenomen.

Ieder jaar wordt een steun van 30 miljoen euro toegewezen aan de gemeenten. Voor de nieuwe cyclus 2016-2019 werd het budget met 10 miljoen euro verhoogd. Het bedraagt nu 125 miljoen euro15;

- Europese toppen: de Brusselse regering kent de 19 gemeenten van het Gewest, binnen de mogelijkheden van de beschikbare budget-taire middelen, een financiële tegemoetkoming toe om de kosten te dekken voor de preventie van criminaliteit in het kader van Europese toppen en andere initiatieven die verband houden met de internati-onale functie van de stad Brussel en van de Brusselse gemeenten.

We verwijzen u naar de databank van de subsidies op de website van onze Vereniging voor de toekenningsvoorwaarden van deze subsidies.

15 BHP – zitting 2015-2016 – Commissie voor de Binnenlandse Zaken – 2/2/2016 – vraag over de gewestelijke financiering van een nieuw project op het vlak van preventie en bestrijding van radicalisme.

2 & 3 JUNI 2016

TOUR & TAXIS

BRUSSEL

2 dagen, meer dan 150 exposanten uit verschillende sectoren en talloze conferenties!

BEZOEK GRATIS ONZE BEURS, registreer u alvast op onze website

www.publica-brussels.com

INFORMATIE & INSCHRIJVINGEBP | Av. Bourg. E. Demunterlaan 3 Bus 6 • 1090 Brussel | Tel.: +32 (0)2 894 29 29 • Fax: +32 (0)2 706 23 89 • contact@publica-brussels.com

© S

tasi

que

150 EXPOSANTEN

50 CONFERENTIES

4 AWARDS

GRATIS TOEGANG VOOR ALLE BELEIDSMAKERS UIT DE PUBLIEKE SECTOR

Nationaal evenement, de 3 regio’s vertegenwoordigd!

TARG-15-15735-Annonce Publica TU NL 210x148-af-050216-bat.indd 1 5/02/16 10:17

203907-MATHY-Brochure BXL-1-2016-NL.indd 17 10/03/16 14:23

18 Nieuwsbrief 2016/01

ON

DE

R D

E L

OE

P

Naast het federale niveau en de initiatieven van het Brussels Hoofd-stedelijk Gewest kan nog een derde Belgisch machtsniveau een impact hebben op de werkzaamheden van de gemeenten in hun strijd tegen radicalisering, namelijk de Gemeenschappen.

Voor Brussel wordt de materie meer behandeld door de Gemeenschap-pen zelf dan door de Gemeenschapscommissies (VGC, FGC en GGC). We stellen kort enkele maatregelen van de Federatie Wallonië-Brussel en de Vlaamse Gemeenschap voor.

1. Federatie Wallonië-Brussel

1.1 Maatregel: het Plan 'Initiatives de prévention du radicalis-me et du bien-vivre ensemble'

Dit globale en transversale plan reikt de betrokken sectoren tools aan om meer inzicht te krijgen in dit fenomeen en gepaste antwoorden te bieden. Het stelt 3 transversale acties voor die gekoppeld zijn aan pre-ventie-initiatieven per sector.

1. Oprichting van het ‘Réseau AntiRadicalisme’ (RAR): dit netwerk zal bestaan uit alle diensten van de betrokken alge-mene besturen en door ministeriële vertegenwoordigers. De rol van dit netwerk is de transversale beleidsvormen coördi-neren, toezien op de samenhang van de antwoorden die de actoren in de praktijk moeten krijgen en follow-up geven aan de Regering. De voornaamste werkterreinen zijn ten eerste goede praktijken uitwisselen over sensibiliseringsprogram-ma's en opleidingen voor de eerstelijnsactoren en erop toe-zien dat die verspreid worden onder de actoren, ten tweede de samenhang van de pedagogische preventiemiddelen voor de eerstelijnsactoren organiseren en verbeteren (website, groen nummer, brochures, ...) en ten derde de kennis en expertise over radicalisme opbouwen. Het RAR zal moeten samenwer-ken met alle soortgelijke structuren die opgericht werden op de verschillende machtsniveaus om de middelen te verdelen en samenhangende antwoorden te bieden.

2. Deelname aan de nationale preventiestrategie in het over-leg comité, de vergaderingen van de procureurs-generaal en de uitwerking van het nationaal veiligheidsplan.

3. Versterkte actie in de strijd tegen racisme, discriminatie, an-tisemitisme en islamofobie op basis van het antidiscriminatie-plan.

De vage termen 'betrokken sectoren' ('secteurs concernés') en 'actoren in de praktijk' ('acteurs de terrain') worden verduidelijkt in een verkla-rende PowerPoint-presentatie op de website van Rudy Demotte. De sectoren en actoren zijn uiteraard die van de bevoegdheidsniveaus van de Gemeenschap: jeugd en onderwijs, gelijke kansen, sociale promotie, sport, cultuur en media.

Verder heeft de Federatie Wallonië-Brussel nieuwe diensten gelanceerd om de naaste familieleden te helpen van personen die het slachtof-fer zijn van gewelddadig radicalisme. Sinds juni 2015 is er een groen

nummer om die familieleden naar de juiste diensten door te verwijzen: 0800 20 000.

Raadpleeg het plan 'Initiatives de prévention du radicalisme et du bien-vivre ensemble' op www.federation-wallonie-bruxelles.be.

Raadpleeg de verklarende Powerpoint-presentatie 'Initiatives de pré-vention du radicalisme et du bien-vivre ensemble' [16.01.2015] op http://rudydemotte.be.

1.2 Organen: nieuwe inrichtingen voor preventie en bestrij-ding van radicalisme

Eind januari 2016 werd het RAR (zie punt 1.1) via deze nieuwe inrich-ting uitgebreid met twee operationele centra en een strategisch comité voor antiradicalisme.

- Centrum voor bijstand en opvang voor personen: dit centrum wordt het aanspreekpunt tussen de Federatie Wallonië-Brussel en personen die zich in een situatie van gewelddadige radicalisering bevinden.

- Centrum voor ondersteuning en hulpmiddelen voor de diensten van de Federatie Wallonië-Brussel: ondersteunende dienst voor de andere diensten van het Ministerie van de Federatie Wallo-nië-Brussel en haar ION's door de middelen voor de verschillende besturen te coördineren om te beantwoorden aan de behoeften in de praktijk. Dit centrum zal ook een expertise- en onderzoekscapa-citeit opbouwen.

- Het Strategisch Comité is belast met het stimuleren van acties op basis van de behoeften waarover de algemene besturen dit comité informeren, het bekrachtigen van de strategische beleidslijnen en het toezicht op de verdeling van de initiatieven en het zoeken naar synergie.

Omzendbrieven

- Omzendbrief van 23/01/2015 - Plan voor de preventie van radica-lisme op school - Ref. nr. 5133 - lijst alle tools en acties op die ter beschikking gesteld worden van scholen.

- Omzendbrief van 16/11/2015 - Minuut stilte op maandag 16 no-vember 2015 om 12 uur voor de slachtoffers van de aanslagen van 13 november 2015 in Parijs - Ondanks de titel beschrijft de om-zendbrief de pedagogische hulpmiddelen voor leerkrachten.

2. Vlaamse Gemeenschap

2.1 Maatregel: Actieplan ter preventie van radicaliseringspro-cessen die kunnen leiden tot extremisme en terrorisme

“De Vlaamse regering heeft op 3 april 2015 het actieplan goedgekeurd ter preventie van radicaliseringsprocessen die kunnen leiden tot ex-tremisme en terrorisme. Met dit actieplan krijgt de gecoördineerde aanpak van radicalisering op Vlaams niveau vorm en wil de Vlaamse overheid een antwoord bieden op de ondersteuningsnoden die lokaal aangevoeld worden.

RADICALISME : OOK DE GEMEENSCHAPPEN STRIJDEN MEE

203907-MATHY-Brochure BXL-1-2016-NL.indd 18 10/03/16 14:23

19Nieuwsbrief 2016/01

ON

DE

R D

E L

OE

P

Het actieplan vormt een concretisering van de conceptnota die werd goedgekeurd op 16 januari 2015 en de krijtlijnen vastlegde voor een actieplan gericht op preventie. Het plan bevat een reeks maatregelen binnen een aantal prioritaire actiedomeinen en kwam tot stand na overleg met verschillende stakeholders, zoals het Vlaams Platform Ra-dicalisering, de VVSG en de VGC en verschillende steden (Antwerpen, Kortrijk, Maaseik, Mechelen en Vilvoorde), de Moslimexecutieve en diplomatieke vertegenwoordigers van verschillende landen.

De focus van het geïntegreerd actieplan ligt op informatiedeling, bete-re samenwerking en sterkere coördinatie. Een van de sleutelelementen van het plan is het overbruggen van verschillende bestuurlijke niveaus, met bijzondere aandacht voor de rol van de lokale besturen en de eer-stelijnsmedewerkers. Het actieplan omvat 40 concrete maatregelen, gegroepeerd rond 11 assen, die samen moeten zorgen voor een gelaag-de aanpak waarbij alle relevante actoren gesensibiliseerd, gevormd en betrokken worden om radicalisering te herkennen en er op de juiste manier mee om te gaan.

De voorgestelde maatregelen hebben onder meer betrekking op onder-steuning van steden en gemeenten, expertiseontwikkeling, ondersteu-ning van eerstelijnswerkers en ouders, versterken van de weerbaarheid van jongeren en het ondersteunen van hun zoektocht naar een eigen identiteit. De uiteindelijke doelstelling is om jongeren en jongvolwas-senen die risico lopen om te radicaliseren zo snel mogelijk te detecteren en hen zo aan boord te houden van onze samenleving.

De coördinatie, systematische opvolging en evaluatie van het actieplan is de taak van het Vlaams Platform Radicalisering, samengesteld uit ex-perten van onder meer de beleidsdomeinen Welzijn, Onderwijs, Jeugd, Werk en Integratie, aangevuld met een afgevaardigde van de VVSG. De meeste maatregelen worden geïmplementeerd in 2015, sommige zijn reeds in uitvoering. In 2018 volgt een globale evaluatie van het actieplan.

Bovendien rapporteert het Platform halfjaarlijks aan het Vlaamse Par-lement. De commissie Radicalisering hield in dat verband verschillende hoorzittingen en de Vlaamse Regering zal in de verdere aanpak van radicalisering rekening houden met de aanbevelingen die daaruit voort-vloeien”16.

De nota “Actieplan ter preventie van radicaliseringsprocessen die kunnen leiden tot extremisme en terrorisme” kan gedownload wor-den op http://binnenland.vlaanderen.be

2.2 Parlementaire Commissie voor de bestrijding van geweld-dadige radicalisering

Het Vlaams Parlement heeft op 14 januari 2015 een tijdelijke parle-mentaire commissie opgericht die zich moet buigen over mogelijke ini-tiatieven en maatregelen om gewelddadige radicalisering te voorkomen en te bestrijden.

De commissie is samengesteld uit 15 vaste en 15 plaatsvervangende leden en moest voor het zomerreces 2015 over deze thematiek hoorzit-tingen organiseren, vragen en interpellaties behandelen, ... Het was de bedoeling dat het Vlaams Parlement beleidsvoorstellen zou formuleren aan de Vlaamse regering, om binnen de bevoegdheden van de Vlaamse Gemeenschap aan die problematiek te remediëren. De commissie heeft ook de voorstellen besproken die de Vlaamse regering in een concept-nota heeft gebundeld.

Tot besluit van de werkzaamheden van de commissie werd een voorstel van resolutie ingediend, met 55 maatregelen. Dat voorstel werd bespro-ken in de plenaire vergadering van 27 mei 2015 en goedgekeurd.

De conclusies van deze commissie kunnen geraadpleegd worden op:https://www.vlaamsparlement.be > Dossiers > Bestrijding van gewelddadige radicalisering.De resolutie is beschikbaar op https://www.vlaamsparlement.be.

Het Belgisch Forum voor Preventie en Veiligheid in de Steden (BFPVS)

Naast het federale niveau willen we ook deze vzw vermelden, die opgericht werd door Belgische gemeenten en die al geruime tijd actief is op het vlak van preventie. Het BFPVS brengt 93 Belgische steden, gemeenten en provincies samen om na te denken over een lokaal beleid voor criminaliteitspreventie en over de strijd tegen het onveiligheidsgevoel.

Het BFPVS creëerde een platform voor de preventie van radicali-sering ter ondersteuning van de gemeentelijke acties. Het doel van dit platform is de gemeenten sensibiliseren voor deze problematiek, maar ook de ontwikkeling van initiatieven ondersteunen en nuttige uitwisselingen bevorderen, zodat de gemeenten desgewenst gepaste preventievoorzieningen kunnen invoeren.

www.urbansecurity.be

16 Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (vzw), http://www.vvsg.be/nieuws/Paginas/Vlaams-actieplan-goedgekeurd-ter-preventie-van-radicalisering.aspx

203907-MATHY-Brochure BXL-1-2016-NL.indd 19 10/03/16 14:23