Sturen op maximale beschikbaarheid

A1 Hoevelaken - Barneveld1

RijkswaterstaatA1 Hoevelaken - Barneveld

Sturen op maximale beschikbaarheid

http://www.vernieuwingbouw.nl

Inhoud

1 Samenvatting 32 Projecttypering 43 Projectdoelen 54 Werkwijze 65 Resultaten 96 FAQ’s 107 Bijzonderheden 128 Tips & ervaringen 13


Dit projectblad toont een geslaagd voor-beeld van het aanbesteden volgens het cri-terium van de Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI). Dit is een alternatief voor het traditionele aanbesteden met het criterium volgens de laagste prijs.

De opgaveHet project A1 Hoevelaken - Barneveld vormde een behoorlijke politieke uitdaging. De spits-strook waarvan Rijkswaterstaat dacht dat deze niet open mocht, kon alsnog in gebruik worden genomen. Om echter de snelheid te kunnen verhogen van tachtig naar honderd kilometer per uur moesten er geluidwerende maatregelen getroffen worden. De A1 is een zeer belangrijke weg in Nederland en Rijkswaterstaat wilde daarom de doorstroming kunnen garanderen.

Keuze voor EMVIRijkswaterstaat wil terug naar haar kerntaak: regisseur van infrastructuur. Dat betekent ook dat zij de uitvoeringsrisico’s bij die partij wil leggen die er het beste mee om kan gaan; de aannemer. De marktpartijen zijn vrijgelaten in de keuze voor de uitvoeringsmethode en uitge-daagd de hinder te minimaliseren.

Wat heeft het opgeleverd?Bij de winnende partij heeft de kwaliteit voor zeventig procent meegewogen en de prijs voor dertig procent. Het werk is in ongeveer vier weekenden gerealiseerd, waarbij rekening is gehouden met de omwonenden en de veiligheid tijdens de realisatie. BAM Wegen regio Oost wist op innovatieve wijze barriers toe te passen en kon zo tegen een zeer scherpe prijs een kwalitatief goed project uitvoeren. De kwaliteit van de uitvoering was hoger dan van tevoren was aangenomen. Rijkswaterstaat is door de opdrachtnemer ontzorgd.

De informatie is onder meer verkregen uit interviews. Zonder oogmerk van compleetheid geeft dit projectblad u een doorkijkje naar de aanpak en achtergronden van het project. Voor algemene ervaringen en aanbevelingen over de toepassing van EMVI wordt verwezen naar het overkoepelende rapport ‘Meer waarde voor de je geld, Veertien voorbeelden van aanbesteding op prijs/kwaliteit’ (mei 2010).

Samenvatting1

Samenvatting Projecttypering Projectdoelen Werkwijze

Resultaten FAQ’s Bijzonderheden Tips & ervaringen


Aanbrengen van geluidwerende maatregel: twee laags ZOAB (fase 1).

Ja, het was een Europese openbare aanbesteding met voorafgaande selectie.

€ 8 miljoen (excl. BTW).

Het op de A1, ter hoogte van Hoevelaken-Barneveld, aanbrengen van tweelaags ZOAB. Bij het goed volbrengen van de werkzaamheden bestaat de mogelijkheid voor de Opdrachtgever een meerwerkopdracht te verstrekken voor het aanbrengen van geluidsbeperkende maatregelen naast de weg.

De projecttypering beschrijft wat het project inhield, hoe het project is uitgevraagd en in welke fase het nu verkeerd.

Projecttypering

Projectnaam A1 Hoevelaken - Barneveld

2.1 Typering algemeen

2



Beschrijving/voorwerp van de opdracht

Werkzaamheden in hoofdlijnen

Projectomvang

Openbaar aanbestedings-plichtig

Een geïntegreerd contract, Design & Construct, met de voorwaarden van de UAV-GC 2005.

Rijkswaterstaat Utrecht, dienst Utrecht

Bouworganisatievorm

Opdrachtgever

Griffioenlaan 2, 3526 LA UtrechtTelefoon: (088) 797 3100

Adres opdrachtgever

Herma ZijlmansGeïnterviewde

BAM Wegen regio OostOpdrachtnemer

Juli 2009Moment van gunning

Oktober 2009Start uitvoering

November 2009, met een garantieperiode van 7 jaar.Einde contract

Het project (fase 1) is afgerond.Actuele status (mei 2010)


Het doel van het project was de hinder- beleving van de omgeving te verminderen vanwege de openstelling van de spitsstro-ken A1 Hoevelaken - Barneveld.

3.1 Bestuurlijke verwachtingen - succesbepalende factoren

Het A1-traject Hoevelaken - Barneveld lag politiek gevoelig en daarom was de opdracht-gever erg gebaat bij een zorgvuldig traject. Dat betekende dat er nauw werd samengewerkt tussen de twee districten van Rijkswaterstaat, maar uiteraard ook met de opdrachtnemer. Daarnaast was het van groot belang de bewo-ners tijdig van de juiste informatie te voorzien. Daarom heeft Rijkswaterstaat samen met de provincies en gemeentes een communicatie-plan opgesteld. Alles werd in het werk gesteld om verrassingen te voorkomen.

3.2 Verwachtingen gebruikers/ burgers - succesbepalende factoren

De omwonenden wilden tijdens de uitvoering van het werk en na oplevering zo min mogelijk last hebben van de werkzaamheden respectie-velijk het gebruik van de weg. Omwonenden zijn tijdens de realisatie in de gelegenheid gesteld op het werk te komen kijken en de aannemer heeft rekening gehouden met de zondagsdienst door tijdens kerktijden niet of zo stil mogelijk te werken. De omwonenden gaven aan dat de overlast (geluid- en verkeershinder) is meegevallen.

3.3 Waarom is gekozen voor EMVI? (Motivatie)

Rijkswaterstaat hanteert het principe “De markt, tenzij…” en wil terug naar haar kerntaak: regisseur van infrastructuur. Dat betekent ook dat zij de uitvoeringsrisico’s bij die partij wil leggen die er het beste mee om kan gaan; de aannemer. De marktpartijen zijn vrijgelaten in de keuze voor de uitvoeringsmethode en uitge-daagd de hinder te minimaliseren.

Projectdoelen3




In dit hoofdstuk wordt uiteengezet hoe Rijkswaterstaat het proces van bestuurlijke besluitvorming tot aan de gunning heeft doorlopen en hoe zij van een idee tot reali-satie is gekomen.

4.1 Bestuurlijke besluitvormingHet traject Hoevelaken - Barneveld wordt door twee verschillende districten beheerd. Dat betekent dat er twee maal goedkeuring verkre-gen moet worden. Bij dit project drong één van de districten aan dat er niet in de weekenden gewerkt mocht worden. Na escalatie naar hogere niveaus is uiteindelijk besloten dat er ook in de weekenden gewerkt mocht worden, mede op aandringen van de marktpartijen. Een aantal marktpartijen zou geen inschrijving indienen als het werk alleen in werkbare uren uitgevoerd mocht worden.

Informatie is zowel intern als extern snel ge-deeld. Daardoor was een snelle besluitvorming mogelijk. Als opdrachtgever snel informeren en dus hard lopen, zorgde ervoor dat andere partijen dat ook deden!

4.2 Aanbestedingsprocedure

4.2.1 Gekozen type procedure• Aankondiging• Selectiefase• Inschrijvingsfasemettweeinlichtingronden• GunningopbasisvanEMVI

4.2.2 AankondigingVia de aanbestedingskalender.

4.2.3 SelectieprocedureSelectie-eisen:• Financiëleeneconomischedraagkracht• Technischebekwaamheid• Omzet:€ 8 miljoen over afgelopen boekjaar• Ervaring:afgelopen5jaareenprojectvan

€ 2,5 miljoen of meer (projecten verkeers-management)

Er waren tien geïnteresseerden en er zijn zeven inschrijvers geselecteerd. Kwaliteit wordt pas beoordeelbaar in het ontwerp en het project-managementplan en daarom heeft het volgens Rijkswaterstaat geen zin om hoge selectie-eisen te stellen.

4.2.4 Dialoog / informatie uitwisselingInlichtingenbijeenkomst en twee maal individu-ele inlichtingen

4.2.5 OntwerpvergoedingJa, € 10.000 (excl. BTW) per inschrijver. Dit is ongeveer tien procent van de tenderkosten.

4.3 EMVI Werkwijze

4.3.1 Waar oplossingsvrijheid en waar voorgeschreven

Oplossingsvrij specificeren is nodig waar de opdrachtgever creatieve oplossingen van de markt wil zien. In dit project lag de oplossings-vrijheid in de uitvoeringsmethode. Voorschrij-ven daar waar je als opdrachtgever precies weet wat je wilt hebben, zoals in dit project de specifieke deklaag.

4.3.2 EMVI gunningcriteria• Inschrijvingsprijs• Minimaleverkeershinder:inzichtinver-

keershinder op de A1 en het onderliggend wegennet. De inschrijver drukt dit uit in de tijd per rijbaanafsluiting en de risico’s dat dit niet gehaald wordt.

• Projectmanagementplan:hiermeewilRijkswaterstaat inzicht krijgen in het risico dat de werkzaamheden uitlopen tot de maandagochtendspits. De inschrijver dient inzicht te geven in de risico-analyse en beheersmaatregelen, de go/no-go momen-ten, de uitloop scenario’s, welke processen kritisch zijn en tot uitloop kunnen leiden en de interne communicatie(momenten) met de opdrachtgever.

Werkwijze4




4.3.3 EMVI afwegingsmodel• Minimaleverkeershinder:maximaal

€ 1 miljoen fictieve korting• Projectmanagementplan:maximaal

€ 0,5 miljoen fictieve korting

4.3.4 Meetbaar maken van criteriaRijkswaterstaat probeert het stellen van onmo-gelijke eisen te voorkomen. Zij tracht realis-tische criteria op te stellen door aan criteria budgetten te koppelen. Sindsvorigjaarisermeerfocusopveiligheiden wordt er proactief gestuurd op de garantie van de veiligheid. Een criterium als veiligheid wordt onder andere meetbaar gemaakt door te controleren op de vrije ruimte tussen het wegverkeer en daar waar de werkzaamheden worden uitgevoerd. Ook moet het personeel zich verzamelen op een rustplaats en met één of meerdere busjes naar het werk vervoerd worden. Gebeurt dit niet dan wordt dit gemeld bij de politie. Zowel Rijkswaterstaat als de BAM kan hier vervolgens op aangesproken worden.

4.3.5 Beoordeling van de aanbiedingenHet beoordelen is altijd een strijd tussen afvin-ken en creativiteit. Wordt er te gedetailleerd gespecificeerd, dan is het afvinken en is er geen beoordelingscommissie nodig maar heeft de inschrijver ook weinig oplossingsruimte. Te weinig specificeren is ook niet wenselijk, want dan is het voor de inschrijvers niet helder waar RWSmeerwaardeinziet.De uiteindelijke beoordeling heeft plaatsgevon-den op basis van punten en vervolgens door fictieve kortingen. (**). Daarbij is er sprake van een teambeoordeling in consensus, en niet een gemiddelde van individuele beoordelingen.

4.3.6 Keuze verhouding prijs/kwaliteitKwaliteit is voor zeventig procent gewogen en de prijs voor dertig procent. Middels deze ver-houding wilde Rijkswaterstaat aangegeven dat de uitvoeringsmethode en de minimale hinder als erg belangrijk werden gezien.

De gehanteerde rekenmethodiek ziet er als volgt uit.


Met de volgende relatie tussen rapportcijfers en kwaliteitswaarde.

(**) NB. Inzichten over goede EMVI methodie-ken ontwikkelen zich nog steeds. Vernieuwing Bouw hecht veel waarde aan de toepassing van uniforme getoetste EMVI methoden. Raadpleeg hiervoor ook www.leidraadaanbesteden.nl en de site van vernieuwing bouw.

4.4 RisicobeheersingRijkswaterstaat heeft met behulp van de be-schikbare risicodatabase, de vijf belangrijkste risico’s geselecteerd en deze meegenomen in de EMVI-berekening. Rijkswaterstaat stond op afstand qua techniek, maar zat er bovenop als het gaat om doorstroming en mijlpalen. De markt werd uitgedaagd om het verkeerspro-bleem op te lossen. Risicosturing en -verdeling is gedaan op basis van open communicatie tij-dens de aanbestedingprocedure en open com-municatie met de uiteindelijke opdrachtnemer.

4.5 Contractmanagement

4.5.1 Contractuele incentivesEr waren geen contractuele incentives.

4.5.2 Penalties bij niet voldoen contracteisen

De beoordelingscommissie zag erop toe dat tijdens de uitvoering de beloftes uit het plan van aanpak nagekomen werden. Hier stond een eventuele boete op van 1,5 x het gewonnen EMVI bedrag (de fictieve korting).


Dit hoofdstuk beschrijft het succes van de gehanteerde werkwijze voor gunnen op waarde.

5.1 Waarom was dit project succesvol

5.1.1 FinancieelDe inschrijfbedragen lagen ruim onder de door Rijkswaterstaat geraamde kosten en er zaten geen grote verschillen tussen de inschrijf-bedragen.

5.1.2 Kwaliteit van de inschrijvingenDe opdrachtnemer BAM scoorde maar liefst een negen op kwaliteit en de nummer twee een zeven. De inschrijvingen waren dus allemaal op een redelijk niveau, maar de BAM stak er met kop en schouders bovenuit, omdat zij zich in de oplossingsmethode onderscheidden met een verplaatsbare barrier waardoor sneller en met minder hinder gewerkt kon worden.

5.2 Opgetreden projectverstoringen

5.2.1 Juridische complicatiesEr waren geen juridische complicaties.

Resultaten5




Door het delen van ervaringen wordt het inzicht vergroot in de werkwijze bij een aan-besteding volgens gunnen op waarde. In dit hoofdstuk wordt antwoord gegeven op de meest gestelde vragen rondom dit proces.

1. Hoe selecteer je de juiste partijen?Stelniettehogeeisen,deselectieisslechtsbedoeld om zeker te zijn dat de inschrijvers het werk aankunnen. De kwaliteit van de oplossing blijkt pas bij inschrijving, spreek in de aanbe-steding vooral de creativiteit van de marktpar-tijen aan.

2. Hoe bepaal je de verhouding tussen prijs en kwaliteit?

Allereerst door te kijken wat er mogelijk is qua budget en hoe dat te relateren aan de risico’s. RWSwilstandaardietszienoverpublieksge-richt werken (zo weinig mogelijk hinder/files/zichtbeperking/...), sinds kort ook duurzaam-heid en projectbeheersing (aangezien er op afstand gestuurd wordt en niet meer over de schouders meegekeken wordt. De opdrachtne-mer moet getoetst worden op zijn ‘werkende’ kwaliteitssysteem(denkaanbijvoorbeeldISOcertificaten). Als de risico’s hierin hoog zijn zal de opdrachtgever er meer voor over hebben. Er ligt hier geen rekensom aan ten grondslag.

3. Welke projecten lenen zich wel en welke niet voor gunnen op basis van EMVI en waarom?

EMVI is altijd beter dan de laagste prijs, want als opdrachtgever kan je zelf bepalen welke risico’s als EMVI-criteria gelden en welke in-schrijver deze risico’s het beste beheerst. Voor projecten van Rijkswaterstaat betekent dat vaak: risico’s op het gebied van verkeershinder en risico’s op het gebied van veilig werken ver-sus beschikbare werkvensters.EMVI is ongeschikt als de opdrachtgever niet in staat is de risico’s te benoemen en dus ook niet in staat is de aanbiedingen als zodanig te

beoordelen. Als het kennisniveau binnen de organisatie met betrekking tot processen en producten ontbreekt, verwordt EMVI al snel tot laagste prijs, bijvoorbeeld als alleen bepaalde prestatiecriteria gelden zoals een eerdere oplevering. Dit kan haaks staan op veiligheid of kwaliteit.

4. Wat zijn hier de voordelen van gunnen op waarde?

Door de markt uit te dagen ontstond een oplossing tegen een scherpe prijs, terwijl de kwaliteit hoger was dan verwacht. Door een goede afstemming met de omgeving bleef deze tevreden tijdens de realisatie.

5. Wanneer is de opdrachtgever er klaar voor?

Rijkswaterstaat benadert projecten vanuit de risico’s. Uit de inventarisatie blijkt dat veel risico’s in het realisatieproces liggen. De op-drachtgever moet hier naar kunnen kijken om dit als gunningscriterium op te nemen.

6. Welke risico’s brengt gunnen op waarde met zich mee?

Een risico is dat de opdrachtgever enkel gunt op bepaalde criteria (toprisico’s) en niet op eventuele innovatie. Het enkel gunnen op procesvoordelen is als de toefjes op een taart, maar kijken naar innovatie levert een andere taart op. Om onderscheidende oplossingen te vragen moet er een beoordeling op produc-tinnovatie inzitten.

7. Risico’s naar de markt, hoe werkt dat?Stelalsopdrachtgevervastwelkerisico’sje ziet en maak ze bespreekbaar tijdens de aanbesteding. Laat de inschrijvers aantoonbaar maken hoe ze met de risico’s omgaan in hun projectmanagementplan en scoor dit plan in de EMVI-beoordeling.

FAQ’s6




8. Wat zijn belangrijke aandachtspunten in de procesbeheersing van de aanbesteding?

• Weestransparantininterneenexternecommunicatie.

• Betrekdemarktinhetproces,laatze meedenken over innovaties, risico’s, de hele oplossing.

9. Hoe organiseer je het beoordelings- proces van oplossingen?

In dit project zijn deskundigen gevraagd plaats te nemen in een commissie. Voordat het beoor-delen aan de orde is wordt samen stilgestaan bij de criteria en welke gedachten de opdracht-gever hierbij heeft. Gezamenlijk bepalen ze wanneer iets een 6, 8 of een 10 is. Dit is een zeer belangrijke stap om de uniformiteit van de beoordelingen te borgen.

10. Hoe voorkom je ongewenste oplossingen?

Probeertijdensdeinlichtingrondeinzichttekrijgen in de oplossingen en stuur desnoods bij.


In dit hoofdstuk worden opvallende project-kenmerken met betrekking tot gunnen op waarde beschreven.

OmschrijvingEr moesten werkzaamheden uitgevoerd worden op een belangrijke verkeersader met minimale hinder in een zo kort mogelijk tijdbestek. De verkeershinder op de A1 was minder dan verwacht, de geluid- en verkeershinder op het onderliggende wegennet was volgens de omwo-nenden ook minder dan verwacht en aannemer BAM heeft geen gebruik hoeven maken van het (reserve) vijfde weekend.

Bijzonderheden7




In dit hoofdstuk wordt weergegeven hoe de betrokken partijen terug kijken op de aanbestedingsprocedure.

8.1 Uitgevoerde evaluatiesEr is na aanbesteding een evaluatie uitgevoerd waarbij de inschrijvers en opdrachtgever posi-tief terugkeken op het aanbestedingsproces.

8.2 Tips en ervaringen van de opdrachtgever

De opdrachtgever kijkt zeer positief terug op dit project, de kwaliteit van de oplossing was hoger dan verwacht, tegen een lagere prijs dan verwacht.Enkele tips van de opdrachtgever:• Kijkeensbijeenandereopdrachtgeverin

de keuken.• Maakgebruikvanelkaarscontractmodellen.• KiesbewustvoorEMVI;deorganisatiemoet

bereid zijn de focus te verleggen. Lang-zaamaan moet de organisatie omgevormd worden en de focus verplaatsen van wat naar hoe. Laat de markt met een oplossing komen, maar houd controle op hoe het gebeurd.

• Biedtdemogelijkheidvooruitlegenevalu-atie aan.

• Leghetbeoordelingsmodelgoeduit.• Gatijdensdeinlichtingenfasemetelkaar

in gesprek. • Communiceerniet alleen per mail. Met

name tijdens gesprekken krijg je als op-drachtgevereenbeeldvandeideeënvande inschrijver, waardoor je er uiteindelijk samen beter van wordt.

8.3 Tips en ervaringen van de inschrijver(s)

De keuze voor de aannemer werd goed onder-bouwd door de opdrachtgever, waardoor de verliezende partijen begrip konden opbrengen voor de keuze. De afgevallen inschrijvers zijn zelfs uit interesse op het werk van BAM komen kijken. Men sprak de waardering uit voor de open-heid van de opdrachtgever en vond het positief dat men zich kon onderscheiden op kwaliteit. Logischerwijs hebben er geen rechtszaken plaatsgevonden.

Algemene tip:Aanbevolen wordt ook nadere tips te raadplegen via www.leidraadaanbesteden.nl en de CROW publicatie ‘Gunnen op waarde’.

Tips & ervaringen8



Sturen op maximale beschikbaarheid

Documents

Transcript of Sturen op maximale beschikbaarheid