Stralingsveiligheid niveau 5B

|

bureau van de universiteit health, safety & environmental services

06-12-20111

Stralingsveiligheid niveau 5B

René Heerlien, MSc

|


06-12-20112

DosimetrieUitwendige besmetting - kwadratenwet

› Dosistempo rechtevenredig met de activiteit› Dosistempo omgekeerd evenredig met het kwadraat van

de afstand

› Voor α- en β-straling binnen de dracht van de straling

- 3H – 0,007 mm in weefsel- 35S / 14C - < 30 cm

|


06-12-20113

DosimetrieUitwendige besmetting – γ-straling en bronconstante

D = A t / r2

E / 7 (E in MeV, in Gy m2 MBq-1 h-1)

nuclide (Gy m2 MBq-1 h-1)22Na 0,3360Co 0,3699mTc 0,023125I 0,034131I 0,066137Cs 0,093192Ir 0,14201Tl 0,017241Am 0,017

|


06-12-20114

Dosimetrie› Vuistregels

op 1 m van een -bron van 1 MBq is het dosistempo 10 Gy/h

op 1 m van een -bron van 1 MBq is het dosistempo E / 7 Gy/h

op 1 m van de anode van een röntgenbuis is het dosistempo 10 mGy/min

bij een -besmetting van 1 kBq/cm2 is het huiddosistempo 2 mGy/h

|


06-12-20115

DosimetrieInwendige besmetting - routes

› Via de mond

› Via de huid (3H)

› Via de ademhalingswegen (aërosolen)

|


06-12-20116

DosimetrieInwendige besmetting – effectieve volgdosis

E(50) = e(50) A

› e(50) = eff. volgdosiscoëfficiënt (Sv·Bq-1)

› de effectieve dosiscoëfficiënt hangt af van radiotoxiciteit van het nuclide chemische samenstelling van de stof besmettingsroute (ingestie, inhalatie, wondbesmetting, huid)

|


06-12-20117

DosimetrieInwendige besmetting – effectieve volgdosiscoëfficiënt e(50)

nuclide e(50)inh T½

(Sv/Bq)

3H (H2O) 1,8 10-11 12,3 j14C (CO2) 6,5 10-12 5730 j22Na 2,0 10-9 2,6 j32P 2,9 10-9 14,3 d35S 1,2 10-10 87,5 d45Ca 2,3 10-9 163 d99mTc 2,9 10-11 6,0 h125I 7,3 10-9 60 d131I 1,1 10-8 8,0 d226Ra 1,2 10-5 1600 jnat. Th 6,2 10-5 1,4 1010 jnat. U 5,7 10-5 4,5 109 j

|


06-12-2011

Henri Becquerel

In 1896 deed Henri Becquerel een opzienbarendeontdekking. Hij verrichte in die tijd experimenten meteen uraniumzout en borg na de experimenten heturaniumzout op in een bureaula waarin ook een inbruin papier gewikkelde fotogevoelige plaat lag.

Op zekere dag stelde hij vast dat de fotografischeplaat een zwarting vertoonde op de plaats waar heturaniumzout gelegen had.

Ontdekking radioactiviteit

|


06-12-2011

Toepassingen van open bronnen

(bio)chemische analyselabeling 3H, 14C, 32P, 125I 1 MBq - 10 GBq

medische diagnostiekbot, hart 99mTc 500 MBqlongen 83Kr 600 MBqschildklier 123I 20 MBqtumoren 111In 100 - 200 MBqPET 11C, 13N, 15O 500 MBq

medische therapiehyperactieve schildklier 131I 100 MBq - 1

GBqschildkliertumor 131I 2 - 6 GBq

|


06-12-201110

Veiligheidsmaatregelen› Open bronnen – klassieke maatregelen

› bescherming tegen inwendige besmetting› verminder hoeveelheid activiteit (ALARA)› voorkom verspreiding (containment, morsbak)› verwijder luchtactiviteit (ventilatie, zuurkast)› verhinder opname in lichaam (werkdiscipline, protocol)

|


06-12-201111

Veiligheidsmaatregelen› Open bronnen – organisatorische maatregelen

› periodieke besmettingscontrole gebruik van een dosistempometer is zinloos waarschuw verantwoordelijk deskundige ontruim laboratorium controleer medewerkers bij verlaten laboratorium stel omvang van besmetting vast decontamineer besmetting

- (grenswaarde is 4 Bq/cm2)

|


06-12-201112

Veiligheidsmaatregelen› Open bronnen – maatregelen op de werkplek

o opname via mond niet eten en drinken niet roken geen make-up aanbrengen

o opname via longen risico van jodiumdamp (zuurgraad pH > 4) risico van aërosolvorming bij

schuddenvortexencentrifugerenopenen van flesjesschuren

o opname via huid opname via open wonden opname van 3H via huid

|


06-12-201113

Radionuclidenlaboratoriao open radioactieve stoffen mogen uitsluitend in een

radionuclidenlaboratorium worden toegepast

o men kent B-, C- en D-laboratoria

o de inrichtingseisen zijn het strengst voor een B-laboratorium en het minst streng voor een D-laboratorium

o de toegelaten activiteit is het grootst in een B-laboratorium en het kleinst in een D-laboratorium

|


06-12-201114

RadionuclidenlaboratoriaRichtlijn Radionuclidenlaboratoria

Er zijn 2 verschillende opvattingen:

het risico wordt bepaald door de herhaalde opname van kleine hoeveelheden radioactieve stof (Gezondheidsraad, 1985)

1. het risico wordt bepaald door incidenten (HARAS-rapport, 1997)

De Richtlijn Radionuclidenlaboratoria is gebaseerd op opvatting 1.Maximaal te hanteren activiteit:

Amax = 0,02 10 p+q+r / e(50)inh (A in Bq, e(50) in Sv/Bq)

p = verspreidingsparameterq = laboratoriumparameterr = lokale ventilatieparameter (let op: r q)

|


06-12-201115

Radionuclidenlaboratoria

p toepassing

-4 sterk spattende bewerkinghanteren van poeders in open systemen

-3 labeling met vluchtig nuclidekoken van vloeistof in gesloten systeem

-2 labeling met niet vluchtig nuclideeenvoudige chem. bepaling met tracers (RIA)

-1 kort, zeer eenvoudig nat werkopslag van afval in werkruimte

|


06-12-201116


q ruimte

0 werkruimte buiten laboratoriumbeheer

1 D-laboratoriumnevenruimte bij laboratorium

2 C-laboratorium

3 B-laboratorium

|


06-12-201117


r lokale ventilatievoorziening

0 geen voorzieningen

1 zuurkast (geen DIN-keur)

2 zuurkast (wel DIN-keur)

3 gesloten werkkast

|


06-12-201118

Veiligheidsmaatregelen› Open bronnen – Specifieke onderwerpen - Jood

› Vorming van vluchtig jood› Hoge equivalente dosis op de schildklier

Voorraadpotjes / afvalvaten zo kort mogelijk openen Nooit in zuur milieu gebruiken Parafilm laat jood ddor! Vloeibaar afval pH>4 en afbinden (NA2S2O3 of Na2S)

|


06-12-201119

Veiligheidsmaatregelen› Open bronnen – Specifieke onderwerpen – Tritium

› Uitwisseling met waterstof› Diffusie door parafilm / handschoenen› Condensatie waterdamp (koelkast / vriezer)› Risico op inwendige besmetting (lage E(50))

|


06-12-201120

Veiligheidsmaatregelen› Open bronnen – Specifieke onderwerpen – Gelabelde

eiwitten

› Moleculen kunnen zich in cellen nestelen› Aparte e(50) waarden toegekend

|


06-12-201121

Veiligheidsmaatregelen› Open bronnen – Specifieke onderwerpen – Patiënten die

met radionucliden zijn behandeld

› Tijdelijk verblijf ziekenhuis

Waarschuwingsborden op verblijfsruimte Geen bezoek Gescheiden rioolafvoer via tanks- (Halveringstijd 131I = 8 dagen)

|


06-12-201122

Radioactief afval

› afval waarbij zowel de vrijstellingsgrens voor activiteitsconcentratie als de vrijstellingsgrens voor activiteit wordt overschreden

› ook afval dat lijkt op radioactief afval !!!› geen radioactiviteitstickers bij gewoon bedrijfsafval

› afvoer is duur: in 2005 ongeveer € 1300 per 100 liter› mag uitsluitend via de COVRA worden afgevoerd

|


06-12-201123

Radioactief afvalradioactieve stoffen mogen worden overgedragen aan derdenindien hetzij de activiteitsconcentratie, hetzij de activiteitonder de vrijstellingsgrens blijft

nuclide concentratie activiteit(Bq/g)

(Bq)

3H 106 109

14C 104 107

32P 103 106

35S 105 108

99mTc 102 107

125I 103 106

131I 102 106

226Ra 1 104

238U 10 104

|


06-12-201124

Radioactief afval› Maatregelen op de werkvloer

› voorkom afval gebruik zo weinig mogelijk activiteit gebruik kortlevende nucliden gooi niet-actief afval bij gewoon bedrijfsafval

› scheid afval vast en vloeibaar afval organisch en anorganisch afval lang- en kortlevend afval telpotjes kadavers bronnen

› lever afval aan in standaard COVRA-vaten

|


06-12-201125

Radioactief afval› Lozingen

› lozing is aan strenge regels gebonden› lozing naar de lucht› lozing naar het riool› dosistempo op terreingrens

› deze regels vallen buiten het bestek van de cursus niveau 5

Stralingsveiligheid niveau 5B

Documents

Transcript of Stralingsveiligheid niveau 5B