© NEVI pag.: 1 van 2 code: ORG-LEID-kre-002-bl versie 1.1

Stijlen van leidinggeven: het managerial grid van Blake & Mouton

Robert R. Blake en Jane S. Mouton onderkenden het dilemma van leiders in het streven naar taakgerichtheid enerzijds en relatiegerichtheid anderzijds.

Een sterke taakgerichtheid van de leidinggevende blijkt onder meer uit: • Het plannen en het organiseren van de werkzaamheden voor de medewerkers, ‘Ik geef de

koers aan’. • Het weinig delegeren van taken aan de medewerkers. • Het overreden van medewerkers om het werk op een bepaalde manier te doen. • Het stellen van hoge eisen aan het werktempo. • Het voornamelijk belangstelling hebben voor het werk, en niet voor de mens die het werk

verricht.

Een sterke relatiegerichtheid van de leidinggevende blijkt onder meer uit: • Het geven van de ruimte aan de medewerker om op hun eigen manier te werken. • Het toejuichen van eigen initiatieven van de medewerker. • Het bevorderen van inspraak en oordeelsvorming over de te verrichten werkzaamheden bij

de medewerker. • De medewerker de kans geven om in een bepaald werktempo te groeien. • De bereidheid om afspraken en procedures bij te stellen. • Het tonen van belangstelling voor het persoonlijk welbevinden van de medewerker.

Effectief leiderschap is volgens Blake en Mouton situatieonafhankelijk. In het managerial grid hebben zij de taakgerichtheid en relatiegerichtheid als twee loodrecht op elkaar staande componenten getekend. In dit raster worden een aantal combinaties van deze twee ken-merken aangegeven. Het raster kent vijf eruit springende posities, de vijf stijlen van leiderschap.

Stijl 1.1: verschraald leiderschap Geringe zorg voor productie, geringe zorg voor mensen. De leider presteert niet meer dan nodig is om in dienst van de organisatie te blijven. Hij vervult zijn functie zoals formeel is aangegeven, en doet zeker niet meer. Er ontbreekt elke merkbare gerichtheid in beide richtingen. Hij communiceert zonder contact met de groep te hebben. Hij voelt zich niet bij de uitwisseling betrokken en wil dat ook niet.

Stijl 1.9: de relatiegerichte leider Geringe zorg voor productie, grote zorg voor mensen. De leider besteedt zorgzame aandacht aan de behoeften van zijn mensen, aan een gezellige werksfeer en aan vriendschappelijke verhoudingen. Het leidt tot een laag maar prettig werktempo. Hij zal eerder verwarring stichten dan duidelijkheid brengen.

Stijl 9.1: de taakgerichte leider Grote zorg voor de productie, geringe zorg voor mensen. De leider streeft naar hoge productie, hij is resultaatgericht. Zijn wil wil hij opgelegd zien. Het leidt tot werkomstandig-heden waarin de mens zich slechts in minimale mate kan doen gelden. Gevoelens van zijn medewerkers zullen een zeer geringe rol spelen.

© NEVI pag.: 2 van 2 code: ORG-LEID-kre-002-bl versie 1.1

Stijl 5.5: de compromisstijl Middelmatige zorg voor productie, middelmatige zorg voor mensen. De stijl van de gulden middenweg kiezen. Hij zal snel meegaan in een groep. De vraag wat nodig is om het werk redelijk te doen in een aardige sfeer staat hier centraal.

Stijl 9.9: de teamleider Hoge mate van zorg voor de productie, hoge mate van zorg voor de mensen. Het ideale ‘kruispunt’. In deze positie zal er sprake zijn van zorg voor een sterke onderlinge band en wederzijdse verantwoordelijkheden voor een optimaal productieproces.

afbeelding: managerial grid

groot stijl 1.9

stijl 9.9

zorg

voor de

stijl 5.5

mensen

klein stijl 1.1

stijl 9.1

klein zorg voor het werk

groot

De theorie van Blake en Mouton leent zich niet alleen voor illustratie, maar is ook bruikbaar als hulpmiddel voor het vinden van een globale positie in het raster die typerend voor een leidinggevende is. In feite komt dit neer op de beantwoording van de vraag: in welke positie ziet u zichzelf? Of, als u geen leiding geeft: in welke positie plaatst u uw chef?

Het belangrijkste van deze visie is het gegeven, dat het daarbij niet gaat om datgene wat de leidinggevende zegt na te streven, maar voornamelijk om het feit wat zijn omgeving ziet of meent te zien in het gedrag van de leidinggevende. Ieder mens heeft een eigen dominante stijl, hetgeen betekent dat hij deze bij voorkeur toepast. Daarnaast beschikken de meeste mensen over een alternatieve stijl, die zij kunnen inzetten als hun aanpak minder goed ‘valt’.

Volgens Blake en Mouton is de 9.9-stijl de stijl die men als leidinggevende zou moeten nastreven. Hoewel dit ideaal lijkt, zijn er tal van situaties te bedenken waarin een leiding-gevende beter vanuit een andere positie kan reageren. Soms zijn er situaties waarin uiterst snel een belangrijke beslissing genomen moet worden. Er kunnen situaties zijn waarin emoties hoog oplopen. Waarschijnlijk is op die momenten een (tijdelijke) puur zakelijke of persoonsgerichte benadering meer op haar plaats.