Editie 4-2016

Samenstelling nieuwsbrief S.C.M. Dirven 1

wenst u op de eerste plaats een Zalig Kerstfeest, Prettige Kerstdagen, Fijn Kerstfeest, Gezegend Kerstfeest, Merry

Christmas, Frohe Weihnachten, Joyeux Noël en een Voorspoedig en Gelukkig Nieuwjaar toe.

Reclame

Column voorzitter

Toen nu.

De laatste berichten

Reclame

Ondergrondse Kerstviering

Reclame

Kinderhulp in Burundi

Contact

Met mijn tas gepakt vertrok ik naar Urk, nagekeken door een 5 jarig Sinterklaasje wachtend op zijn familie. Op Urk kreeg ik de rondleiding, “Oorlogstocht door stegen en vluchtwegen”. Urk een gewezen eiland dat geconfronteerd is geweest met twee wereldoorlogen die de geschiedenis van Urk tekent. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was er op het eiland een interneringskamp waarin 39 officieren, zeven Engelsen, twee Fransen en dertig Belgen, werden afgesloten van de rest van de wereld. Omdat Nederland neutraal was tijdens de Eerste Wereldoorlog mochten deze officieren niet terug naar hun eigen land. De Tweede Wereldoorlog begon voor Urk op 10 mei 1940 toen de Duitse bezetter lopend Urk veroverde.

Stichting Ongeland,

vuurtoren met vlag

1

Editie 4-2016

Samenstelling nieuwsbrief S.C.M. Dirven 2

Het eerste wat de Duitsers deden was het verwijderen van de Nederlandse vlag op de vuurtoren. Vanaf dat moment mocht de Nederlandse vlag niet meer worden uitgestoken op hoogtij dagen. Met regelmaat waren er kleine razzia's, ten behoeve van de arbeitseinsatz. Het ging dan om de jongere die op Urk in grote getale aanwezig waren. De Duitsers deden hun invallen veelal op zondag, omdat op dat moment de gezinnen voltallig in de kerk zaten. Zodra de Duitser werden gesignaleerd, vluchten de jonge mannen de kerk uit om al rennend via allerlei steegjes en open deuren van woningen een schuilplek te vinden. Ook in de kerk waren plekken om onder te duiken.

De Duitsers gingen niet graag door de steegjes omdat zij weleens verast werden door open rioolputten of andere obstakels. Er waren niet alleen onderduikplekken voor de eigen bevolking maar ook voor joodse kinderen en piloten van neergestorte vliegtuigen.

Een hele onderneming voor een kleine plaats als Urk waar ook NSB’ers woonden. De Duitsers die op Urk gestationeerd waren, bewaakte strategisch plekken. Daar hoorde ook de haven bij. Tijdens Kerstavond stonden twee jonge Duitsers de wacht te houden. Zij hoorde een gezin kerstliederen zingen rondom hun harmonium. Denkend aan hun eigen kerst hebben deze Duitsers gevraagd of zij ook bij het kerstfeest aanwezig mochten zijn. Het gezin heeft ze toegelaten en als dank werd het gezin gewaarschuwd voor de komende razzia’s zodat de zonen op tijd konden onderduiken. Dit is niet het enige gezin met een dergelijke ervaring. Op 20 april 1945 werd Urk door de Canadezen bevrijd en vanaf dat moment wapperde de rood wit blauwe vlag weer op Urk. Het was niet meer nodig om de was, die op Urk in de straten hing, in de volgorde rood wit blauw op te hangen.

De Tweede Wereldoorlog, zo'n 71 jaar geleden, hel en verdoemenis, vervolgingen, concentratiekampen en vergassing. Iedereen wantrouwt iedereen, vrijheid van meningsuiting bestaat niet. Daarom, opdat we het nooit zullen vergeten! Helaas gaat het oorlogsgeweld nog steeds door in de wereld en wordt er flink aan verdiend.

onderduikplek in de kerk

1

was ophangen

1

haven door de Duitsers bewaakt

1

Editie 4-2016

Samenstelling nieuwsbrief S.C.M. Dirven 3

Ook door landen die de vrede nastreven. Als het ons maar goed gaat, dus een beetje hypocriet zijn we wel. De wapenindustrie is DE PEST VAN VEEL ELLENDE ! De waarde van de Nederlandse wapenexport steeg in 2009 naar 1,41 miljard euro, 12 procent meer dan de recordwaarde van 2008. In 2014 een nieuw record, ruim 2 miljard euro. In 2015 daalde het tot een exportbedrag van 873 miljoen euro. De scherpe afname is vooral te verklaren doordat er in 2014 een exportvergunning voor JSF-onderdelen naar Italië, Turkije en de Verenigde Staten van 700 miljoen euro werd afgegeven. Het grootste deel van de export van onder meer straaljageronderdelen en radarapparatuur gaat naar de landen van de NAVO. Circa 18 procent gaat naar Noord-Amerika en ruim 16 procent naar het Midden-Oosten, met afnemers als Jordanië, Israël en Saudi-Arabië en daar is toch behoorlijk wat aan de hand. Ongeveer 12.000 mensen werken in Nederland in de

wapenindustrie! Nederland behoort tot de top 5 van

wapenleveranciers!! Hoezo oorlog en vrede? Hulp

bieden met de wapen- en geldkraan open!! Zonder die

verdomde wapens in verkeerde handen, zou de wereld

er geheel anders uit zien! Elk land die ze levert is

medeschuldig aan deze ellende.

Oorlog is geen fijne tijd, er is van alles tekort. Maar bij

feestdagen probeert iedereen er het beste van te maken.

Kerst, Oud en nieuw, wordt zo goed mogelijk gevierd,

zowel door vriend als vijand en soms spelen er zich

bijzondere taferelen af. Maar velen bidden dat het met

de oorlog snel gedaan mag zijn. Oorlog is een woord dat

we zouden moeten schrappen uit onze dikke van Dalen.

Er is geen vertrouwen meer in de politiek en populisten

maken daar handig gebruik van, men zorgt voor

verdeeldheid en sluit hele groepen uit. Maar ook de

gevestigde orde doet hier aan mee, ik hoorde van de

week nog zeggen: “Wij beschaafden moeten

daadkrachtiger worden en net zo goed de barricade op”.

Als het populisme 40% aanhang heeft en het electoraat

60%, wie zijn dan in godsnaam de beschaafden. Vele

weten door zo’n uitspraak meteen waar ze niet op

moeten stemmen.

Men zegt dat de aarde een lichaam is, behandel het dan ook zo! Het gebonk van wapens op de aardkloot, het winnen van fossielen brandstoffen, grond en zee vol stoppen met afval, kernafval, plastic velden van meer dan honderd vierkante kilometer op vijf plekken in onze oceanen, CO2 uitstoot, het uitroeien van planten en dieren enz. enz. Dit alleen maar voor geld. Je kunt niet ongestraft doorgaan, er zijn inmiddels vele andere wegen om te bewandelen. Ga niet alleen voor macht en geld en leer eerlijker te verdelen. Armoede de wereld uit geeft minder problemen en minder volksverhuizingen

S.C.M. Dirven

Het vertellersproject.

Scholen kunnen zich aanmelden voor een lezing van een

ooggetuige. Dit kunt u doen door een berichtje te mailen

naar de Secretaris de Hr. S.C.M. Dirven

secretaris@stichtingongeland.nl Profiteer er nu nog van,

want de groep met ooggetuigen van de WO II is niet zo

Editie 4-2016

Samenstelling nieuwsbrief S.C.M. Dirven 4

groot meer. Zij vertellen hun eigen verhaal, dus geen

opsomming van gebeurtenissen en jaartallen.

1. Verhalen van ooggetuigen. Als u zelf vind dat uw

verhaal gehoord en bewaard moet blijven kunt u dat

naar ons opsturen. Als u het zelf niet wilt schrijven

kunnen wij u ook komen interviewen. Het hoeft niet

alleen over de 2e WO te gaan.

2. Vrijwilligers voor:

Het afnemen van interviews.

Het uitwerken van opgenomen interviews. Sponsors of donateurs kunnen zich aanmelden bij penningmeester@stichtingongeland.nl De minimum donateursbijdrage is € 10, - per jaar Ook giften zijn van harte welkom, ons Cultuur ANBI nummer is 86385. De website. Over de website hoor ik regelmatig complimenten. Onze website wordt dan ook over de gehele wereld bekeken, Australië, Amerika, Nieuw Zeeland en zelfs Rusland. Rusland bijvoorbeeld met een openingsdichtheid van 6%. We blijven er dan ook met alle plezier aan werken. Zeewolde. Alles is klaar, de palen zijn al in Zeewolde en de infoborden zijn in ons bezit. Ook alle ontheffingen zijn binnen, dus kunnen we gaan plaatsen. Nu alleen nog een datum afspreken om er een officieel tintje aan te geven. Geborgen in de polderklei. Ook de 2e druk van dit boek is bijna klaar, verhaal en lay-out komen dit jaar af en dat betekend dat er alleen nog genoeg financiën moeten binnenkomen. Zoals u weet kunt u ons daar bij helpen.

Het was koud in het militaire voertuig dat in de avond van 24 december 1944 richting de Sint Pietersberg reed bij Maastricht. De inzittende Amerikaanse militairen voelden hoe de vorst beet aan hun handen en voeten. Onderweg naar hun eindbestemming raakten ze verdwaald op de verduisterde wegen, waardoor ze vreesden te laat te komen. Ze arriveerden echter ruimschoots op tijd en zouden nooit vergeten wat ze die nacht meemaakten. “Nooit eerder hadden we zo’n prachtige mis bijgewoond op zo’n geschikte plek voor een kerstnachtmis”, aldus één van hen.

Op 14 september 1944 werd Maastricht bevrijd door Amerikaanse troepen. De stad bleef een veldslag bespaard doordat de meeste Duitsers reeds verdwenen waren. Ongeveer 800 Amerikanen werden belast met de handhaving van de orde en het beveiligen van de stad. De katholieke aalmoezenier Dobrzynski zag toe op het zielenheil van de troepen. Met de kerstdagen op komst vatte hij het idee op om op een bijzondere plek de nachtmis te vieren. Als locatie had hij een mergelgroeve in de Sint Pietersberg op het oog, die eigendom was van de Broeders van de Onbevlekte Ontvangenis van Maria, een in 1840 opgerichte kloosterorde die in Maastricht beter bekend is als de Broeders van de Beyart.

Groeve De Schark

De mergelgroeve staat bekend als groeve De Schark, vernoemd naar de buitenplaats waarvan deze onderdeel was. De broeders verwierven de groeve en de bijbehorende grond in 1921 en gebruikten de locatie om

Editie 4-2016

Samenstelling nieuwsbrief S.C.M. Dirven 5

te ontspannen. Ze konden op het buitenterrein voetballen, kegelen en hun schutterskunsten vertonen op een schietbaan; voor de veelal jonge mannen een aangename onderbreking van hun sobere levensstijl in het klooster. Kunstzinnige broeders versierden de wanden in de mergelgroeve met reliëfs en houtskooltekeningen. Na de bevrijding van Maastricht werden er militairen gelegerd op de buitenplaats. Andere Amerikanen waren gelegerd in een school, waar in de kelder ook broeders verbleven nadat op 17 september 1944 een vleugel van hun klooster door een bominslag verwoest was.

De Amerikanen en de broeders waren dus geen onbekenden voor elkaar en het kostte de Amerikaanse pater vermoedelijk weinig overtuigingskracht om de kloosterorde te enthousiasmeren voor zijn idee. Magister Lidwino de Koning, de leider van het klooster, gaf zijn toestemming (volgens een andere bron was de viering zijn idee geweest). Ook de verantwoordelijke Amerikaanse generaal ging akkoord, hoewel het niet veel had gescheeld of de mis was niet doorgegaan vanwege het Ardennenoffensief dat op 16 december was losgebarsten. De generaal zou volgens een getuige zelf ook de dienst bijwonen, hoewel hij niet katholiek was. Dat zou ook voor andere aanwezigen gegolden hebben, maar toch genoten ze allemaal van de bijzondere kerstviering, die hen volgens een aanwezige Amerikaan deed herinneren aan de kerstviering thuis.

Superbijeenkomst

Een gang in de groeve was van tevoren door de broeders klaargemaakt voor de bijeenkomst. Er was van mergelsteen een altaar gemaakt met daarachter een muurtekening van herders die van de engelen de boodschap kregen over de geboorte van Jezus. Een Amerikaanse militair tekende op een andere wand een tafereel van de bevrijding van Europa. Op een lege plek op de muur zouden de Amerikanen na afloop van de mis hun handtekening mogen zetten. Om de uitrusting van de tijdelijke kapel compleet te maken werd ook een harmonium vanuit het klooster overgebracht naar de groeve. Het instrument zou tijdens de viering bespeeld worden door zowel een monnik als een Amerikaanse militair. Omstreeks 23:00 uur werden de broeders met

twee legertrucks opgehaald, geëscorteerd door twee motoren van de militaire politie voorop en twee achterop. Het was pikdonker en uitgestorven in de stad. Onderweg ging het luchtalarm af. Twee keer werd het konvooi door militairen tot stoppen gemaand en aan een

controle onderworpen. Ook korporaal Allan J. English van het 127 AAA Bataljon, een luchtafweereenheid, was die koude en donkere avond met zijn maten onderweg naar de groeve. Ondanks zijn vrees om te laat te komen, arriveerde hij vijftig minuten te vroeg voor de bijeenkomst. In een brief aan zijn moeder van een dag later beschreef hij hoe hij de groeve betrad en door lange gangen de met kleine lampen verlichte ondergrondse kapel bereikte. Hij was onder de indruk van “de prachtige houtskooltekeningen op de muur en de gebeeldhouwde pilaren, gangen, kamers en de hele plek leek wel een kunstwerk. Het was een plek die je nergens anders in de wereld kan vinden.”

Komt allen tezamen

English was één van de bijna 300, meest jonge, Amerikanen die in de groeve bijeenkwamen. Sommige soldaten zouden vanaf het front aangevoerd zijn om even bij te kunnen komen. “Ze waren allemaal bewapend, hadden het geweer in de aanslag”, zo verklaarde broeder Lucianus, één van de bijna dertig eveneens aanwezige broeders, in 2012 in het Limburgs Dagblad. “Want het kon gebeuren dat ze moesten uitrukken. Er was ons van tevoren ook gezegd dat mogelijk midden onder de plechtigheid de dienst stilgelegd moest worden. Je voelde de druk van de

Editie 4-2016

Samenstelling nieuwsbrief S.C.M. Dirven 6

oorlog.” Bij binnenkomst zong het koor, bestaande uit jonge broeders, het kerstlied “Adeste fideles”, in het Nederlands bekend als “Komt allen tezamen”. Nadat er eerst gelegenheid was om te biechten, begon de eigenlijke viering. “Het was een superbijeenkomst”, aldus broeder Lucianus. “Een geweldige sfeer. Zo rustig, zo intens. Het was zo… zo écht. Het gaat om de geboorte van Christus en dan zit je ook nog in een grot! Het was romantisch, maar we waren ons ook heel bewust van de ernst van de zaak.”

Na afsluiting van de religieuze dienst speelde een

Amerikaan het Amerikaanse volkslied, gevolgd door andere liederen, die volgens één van de broeders “niet veel met Kerstmis te maken hadden.” Daarna zetten de Amerikanen hun naam of handtekening met houtskool op de daarvoor bestemde muur. De bijeenkomst werd afgesloten met een “mok hete koffie met room plus een schep poedersuiker en een flinke zeer voedzame doughnut (soort oliebol)”, zo werd na de oorlog uit de mond van een monnik opgetekend. Een gepland gezamenlijk ontbijt vond geen doorgang. De militairen keerden na afloop van het samenzijn terug naar hun onderkomens, evenals de broeders, die in hun klooster nogmaals de nachtmis vierden. Sommige soldaten zouden kort na kerstavond naar het front in de Ardennen gestuurd worden en daar sneuvelen. De bewering dat het merendeel van de soldaten die de nachtmis bijwoonden zou sneuvelen, is echter niet gegrond op feiten.

Vleermuizen en rondleidingen

Tegenwoordig is de kapel in de groeve ingericht als Amerikaanse gedenkplaats. Behalve de namenwand zijn ook enkele reliëfs en een plaquette op de muur te vinden, die herinneren aan de Tweede Wereldoorlog. De herinnering aan de bijzondere nachtmis wordt in stand gehouden door Stichting Herdenking Amerikaanse Kerstviering 1944. In de afgelopen jaren sinds de oorlog keerden meerdere Amerikaanse aanwezigen van toen terug naar de groeve om herinneringen op te halen aan de kerstviering waar ze met warme gevoelens op terugkeken. De groeve is in 2010 grondig opgeknapt en tegenwoordig eigendom van de ENCI (Eerste Nederlandse Cement Industrie). Het is een belangrijke overwinterplaats voor vleermuizen. Om de diertjes tijdens hun winterslaap niet te verstoren worden enkel tussen 1 april en 1 oktober rondleidingen georganiseerd voor bezoekers. Daarbij wordt ook stilgestaan bij de kerstviering van 1944. Meer informatie over het bezoeken van de groeve is te vinden op de online ENCI Groeve Gids of de website Maastricht Underground.

Kevin Prenger,

Bron:

Omdat we ook van gisteren zijn.

Editie 4-2016

Samenstelling nieuwsbrief S.C.M. Dirven 7

Steun ook de Stichting Kinderhulp in Burundi

De Oeverloper 301

8251 HM Dronten

Tel.++31321382660

Mail: stichtingkinderhulpinburundi@yahoo.com

Contact, stichting ”ONGELAND” Secretaris: S. Dirven Adres: De Schepel 52

Plaats: Dronten. Postcode: 8252JL Tel: 0321-381965

E-mail secretaris@stichtingongeland.nl scmdirven1952@kpnmail.nl

André Kuipers zag onze planeet vanuit de ruimte en is nog steeds verbluft over haar schoonheid, tevens zag hij ook de kwetsbaarheid. Dit probeert hij aan een ieder duidelijk te maken. Luisteren dus!