Statistische steekproeven :: Hulpmiddel voor accountant of speeltje van EDP-auditor?

Statistische steekproeven Hulpmiddel voor de accountant of speeltje van de EDP-auditor?

Introductie

Wil Peters RE RA

• Ruim 20 jaar ervaring bij Belastingdienst (8 jr) en Douane (14 jr) – Boekenonderzoeken VPB/OB/LB/DR/ACC etc.

– Initiële onderzoeken vergunningverlening douane (AO/IB, geautomatiseerde systemen)

– 2006-2009 : Lid Kennisgroep Vaktechniek Controle, Voorzitter Commissie Vaktechniek EDP-auditing Belastingdienst/Douane

• 3 jaar adviespraktijk KPMG Meijburg & Co – Customs & Trade (50%) + Tax Accounting & Control Services (50%)

• Zelfstandig m.i.v. maart 2012 – IT-audit & Control Services

– Specialisaties: • Tax/customs Audit & Control Services

– Data-analysis

– Statistical sampling

Inhoud

Hoe goed kunnen mensen schatten?

Noodzaak gegevensgerichte controle

Statistische steekproeven

Inbedding in controle-aanpak

Relatie met risico-analyse

Conclusies

Vraag

Hoe goed is het menselijk inschattingsvermogen

© 2013 Prosperius.bv. All rights reserved.

4

?

Wat doet Linda?

“Linda is 31 jaar oud, vrijgezel, erg uitgesproken en slim. Ze is afgestudeerd psychologe. Als student was ze erg betrokken bij onderwerpen als discriminatie en sociale

rechtvaardigheid en ze nam deel aan anti-kernwapen demonstraties.”

Wat is waarschijnlijker?

a) Linda werkt bij een bank.

b) Linda werkt bij een bank en is actief in de vrouwenbeweging


5

Hoeveel kost de gum?

“Een potlood en gum kosten samen € 1,10. De potlood kost 1 euro meer dan de gum.

Hoeveel kost de gum?”


6

“Jumping to conclusions’’


7

Systematische denkfouten

Mensen redeneren niet louter rationeel (homo economicus), maar maken systematische denkfouten (cognitive traps)

Inschatting risico’s en kansen (prospect theory)

Referentieniveau (anchoring and adjustment)

Aversie tegen verlies (loss aversion)

Voorkeur voor het bestaande (status quo bias)

Overschatting kans op een specifiek geval (conjunction fallacy)

http://nl.wikipedia.org/wiki/Daniel_Kahneman


8

Risico-inschatting

Als een accountant besluit tot een kleine steekproef, doet hij dat dan terecht?

Anders geformuleerd: wat is de validiteit van de risico-inschatting door de accountant?

Gemiddeld schatten accountants risico’s vrij aardig in, maar de spreiding is erg groot

In de praktijk beoordeelt vrijwel geen enkele auditor achteraf of de risico-inschattingen juist zijn

Bij continue evaluatie op statistisch verantwoorde manier:

Verhoging kwaliteit risico-analyse

Verhoging efficiency van de controle

Validation of Risk Assessment in Auditing, Ed Broeze, Limpberg Instituut, ISBN 90 8659 0551


9

AR = IR * ICR * DR

Beheersingsraamwerk

Waarde van een control framework


10

Niet onderkend risico

Geaccepteerd risico

Niet werkende beheersmaatregel

Fout in de aangifte a.g.v. niet gedeteceerde risico’s

Transacties

Inrichting: • Niet onderkende risico’s • Geaccepteerde risico’s Operationeel: • Niet werkende beheersmaatregelen

Transacties

Beheersingsraamwerk

Controlemix

• Controlemix = mix(systeem- + gegevensgerichte controlewerkzaamheden)


11


Geaccepteerd risico

Niet werkende beheersmaatregel

Fout in de aangifte a.g.v. niet gedeteceerde risico’s

Controle effectiviteit

beheersings- maatregelen

Gegevensgerichte controle transactie-

gegevens

Omvang is probleem


12

Declaration

Transactions

Data-analyse Sampling

Voordelen statistische steekproeven

1. Steekproef maakt omvang (te) grote populatie hanteerbaar

2. Steekproef is objectief en representatief voor de hele onderzochte verantwoording

3. Steekproef is niet beperkt tot digitale gegevens, ook papieren brondocumenten worden in de controle betrokken

4. Omvang steekproef wordt afgeleid uit vooraf gestelde eisen t.a.v. betrouwbaarheid en materialiteit

5. Materiële fouten worden met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid ontdekt

6. In één steekproef kunnen verschillende controles worden gecombineerd

7. Bevindingen kunnen worden gekwantificeerd in termen van financiële impact

8. Fouten worden geanalyseerd, geduid en gekwantificeerd: structurele fouten worden daarbij afgezonderd en integraal opgelost


13

Hoe werkt het?

Uitgangspunt: we willen goedkeuren

Goedkeuren: resterende fout <= materialiteit

Controlerisico: goedkeuren, terwijl resterende fout > materialiteit

Controle: verzamelen zodanig aantal goede waarnemingen om met 95% zekerheid te kunnen stellen dat resterende fout niet groter is dan materialiteit


14

ff gevoel krijgen: goedkeuren?


15

ff gevoel krijgen: goedkeuren?


16

Maximaal aantal rode knikkers?


17

Goed 1 x trekking

Maximale fout na 1 x trekken groene knikker


18



19



20

Maximale fout na n x trekken groene knikker


21

Bepalen steekproefomvang, ingewikkeld?

n = steekproefomvang

p = maximaal toelaatbare foutfractie = materialiteit / populatieomvang (M)

(*) Bij vooraf verwachte fout (VVF) = 0 en betrouwbaarheid 95%


22

n x p = 3(*)

Voorbeelden

Voorbeeld 1

Betrouwbaarheid 95%

VVF = 0

M = € 10 mln

Materialiteit € 100K

Vraag 1

Steekproefomvang n?

Voorbeeld 2

Betrouwbaarheid 95%

VVF = 0

M = € 10 mln

p = 2%

Vraag 2

Steekproefomvang n?

Materialiteit?


23

p n

1% 300

2% 150

3% 100

4% 75

5% 60

Cell sampling

Cel interval = J = M/n Transacties worden geraakt naar rato van hun omvang Heel grote transacties (>2J, zgn. “2J-posten”) worden per definitie geraakt,

dus integraal (buiten steekproef om) gecontroleerd Geraakte transacties wordt gecontroleerd mbv. bronbescheiden,

evt. aangetroffen foutfractie is representatief voor de betreffende cel Als transactie in meer dan één cel is geraakt:

1x controleren telt voor 2 of 3 keer mee Maar, evt. geconstateerde fout telt dan ook 2 of 3 keer mee…


24

Steekproef

Transacties

Cel intervallen

Transacties worden geraakt naar rato van

hun omvang

Te controleren posten

1 1 3 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Foutfractie (taint)


25

Bookvalue Auditvalue Error Taint

10.000 9.000 1.000 0,1

20 10 10 0,5

400 0 400 1

300.000 330.000 -30.000 -

Trekkingslijst


26

Trekkingslijst


27

Foutbegrippen

Bekende fout (BF)

Maximale fout (MF: complexe berekening)

Geprojecteerde fout (PF: som taintings * J)

Waarschijnlijke fout (PF - BF)

Toevallige fout

Systematische fout


28

Evaluatie


29

Start

systematische afwijkingen

geconstateerd?

integraal herstellen systematische afwijkingen

toevallige afwijkingen

geconstateerd?

goedkeuren populatie

geringe, toelaatbare afwijkingen?

overleg met Belastingdienst,

totale omvang afwijking = foutprojectie

herstellen bekende afwijkingen

herstel populatie mogelijk/haalbaar?

opsporen en identificeren afwijkingen

Belastingdienst accepteert correctie

foutprojectie?

corrigeren foutprojectie

Einde

ja

ja

ja ja

ja

nee

nee

nee

nee

nee

Dus géén risico-analyse meer…?

Afwezig zijn van inherente risico’s + Kwaliteit interne beheersing kan worden uitgedrukt in korting op steekproef: Ontbreken inherente risico’s: korting 20% (+onderbouwen)

Adequate AO/IB: korting 75% (+toetsen b/w)

Specifieke fiscale maatregelen: korting 85% (+toetsen b/w)

Controle door derden: korting 100% (+dossierreview)

Dus, stel: Bruto-steekproef 300 euro’s

AO/IB adequaat, korting 225 euro’s + bestaan en werking AO/IB op toereikende wijze vaststellen

Netto-steekproef 75 euro’s


30

Dual purpose testing


31

Steekproef

Beheersingsraamwerk


Geaccepteerd risico Niet werkende

beheersmaatregel

Transacties

Cel intervallen

1 1 3 1 1 1 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1

Transacties worden geraakt naar rato van

hun omvang

Controle getrokken

posten

A

Beheersmaatregelen van aantal getrokken posten beoordelen

B

Statistical sampling

Is krachtig hulpmiddel

Staat niet los van risico-analyse

Moet worden ingebed in controle-aanpak

Vormt onmisbare schakel in te verzamelen controlebewijs, als onderzoekspopulaties (te) groot zijn, en

andere controlemiddelen falen (of inefficiënt zijn)


32

Tijdbesteding

Onder voorwaarde van (vlotte) beschikbaarheid data: IT-auditwerk (datadefinitie, -collectie, -validatie): 2-4 uur

Uren IT klant: 2-4 uur

Sampling werk (trekking, samenstellen steekproeflijst, evaluatie): 2-4 uur

Verzamelen posten Uren klant: 4-8 uur

Beoordeling posten: 6-12 uur

Rapportage: 4-6 uur

Overleg: 4 uur


33

IT-auditor Accountant Klant Totaal

IT-audit 2-4 2-4 4-8

Sampling 2-4 2-4

Verzamelen 4-8 4-8

Controle 6-12 6-12

Rapportage 2-3 2-3 4-6

Overleg 2 2 4

Totaal 8-13 10-17 6-12 24-42

Statistische steekproeven :: Hulpmiddel voor accountant of speeltje van EDP-auditor?

Economy & Finance

Transcript of Statistische steekproeven :: Hulpmiddel voor accountant of speeltje van EDP-auditor?