Stads- en Wijkmonitor

2005

deel WijkStads- en Wijkmonitor

STADS- EN WIJKMONITOR 2005 DEEL WIJK

1

Inleiding 3

Synthese 5

Hoofdstuk 1 Stadscentrum 15

Hoofdstuk 2 Oud-Oost 23

Hoofdstuk 3 Oud-West 33

Hoofdstuk 4 Nieuw-West 45

Hoofdstuk 5 Midden-Zuid 53

Hoofdstuk 6 Zuidrand 63

Hoofdstuk 7 Dukenburg 73

Hoofdstuk 8 Lindenholt 85

Hoofdstuk 9 Waalsprong 97

Bijlage Toelichting tabellen 107

Inhoudsopgavedeel Wijk


2

3

BESTUURSPROGRAMMA EN STADSBEGRO-TING AANGRIJPINGSPUNT

In het huidige Collegeakkoord is het motto ‘sterkewijken, sociale stad’. ‘Schoon, heel en veilig’ en ‘soci-ale samenhang’ zijn daarbinnen belangrijke elemen-ten. De programma’s in de stadsbegroting sluitendaar op aan met doelstellingen over het verbeterenvan de dagelijkse leefomgeving en het versterken vande sociale banden in de stad. Het doel daarbij is ookom waar nodig achterstanden weg te halen en debetrokkenheid en de verantwoordelijkheid van bur-gers te stimuleren. De waardering van burgers voorhun leefomgeving is een belangrijke graadmeter.Om te kunnen zien hoe de stad en de wijken zichontwikkelen en hoe de ontwikkelingen zich verhou-den tot de genoemde beleidsdoelstellingen, heeft hetCollege in 2002 opdracht gegeven om de ‘staat vande stad en de wijken’ te monitoren. Zo ontstond in2003 de Stads- èn Wijkmonitor en is nu de monitor2005 beschikbaar. De Stads- en Wijkmonitor bestaatuit twee aansluitende delen. Het deel ‘Stad’ bestaatuit vijftien themagewijze hoofdstukken. Het deel‘Wijk’ bestaat uit negen hoofdstukken. Elk van denegen hoofdstukken behandelt een stadsdeel en dedaarin liggende wijken.

AANPAK DEEL WIJK

Het deel Wijk van de monitor beschrijft recente ont-wikkelingen op gebiedsniveau en geeft signalen afvoor het wijkbeleid. De beschrijving zelf is gericht opde maatschappelijke werkelijkheid. “Wat gebeurt erin de wijken en wat vinden de wijkbewoners daar-van?”. De bevindingen voor de Wijkmonitor komen uitdrie informatiebronnen:• statistieken (Stadsgetallen);• enquêteresultaten (m.n. de Stadspeiling);• kwalitatief onderzoek onder “werkers” en men-

sen uit bewonersgroepen in de wijken.

TOEPASSING STADSPEILING 2005

De Stadspeiling is de (tweejaarlijkse) bevolkings-enquête onder een groot aantal inwoners van 18 jaaren ouder. Daarbinnen zijn de GSB-thema's leefbaar-heid, veiligheid, participatie en integratie belangrijkeonderdelen. De Stadspeiling 2005 is afgenomen inde periode januari - juni 2005. Eerdere peilingenvonden plaats in 1993, 1996, 1998, 2001 en 2003. In deze Wijkmonitor vergelijken we de situatie in2005 met name met de resultaten van deStadspeiling 2003. In de Stadspeiling 2005 zijnbehalve de standaard-aantallen voor de negen stads-delen extra enquêtes uitgevoerd voor zo’n twintiggebieden, deels wijken, maar deels ook buurtenbinnen wijken1. Over deze wijken en buurten kun-nen we dus specifieker rapporteren.Op de volgende bladzijde staat het overzicht met deverdicht geënquêteerde gebieden.

KWALITATIEF ONDERZOEK METMAILRONDES EN MINISYMPOSIA

Voor het kwalitatieve deel van het onderzoek hebbenwe voor elk stadsdeel 30 tot 40 mensen benaderd diewerkzaam of actief zijn in dit stadsdeel. Het gaathierbij om mensen van zorg, politie, corporatie,gemeente, maar ook scholen, de kerk en bewoners-groepen. We vroegen hen zich per mail uit te latenover de ontwikkelingen, problemen en kansen van“hun” wijken. Met hun informatie wilden we eendiepgaander en samenhangender beeld scheppenvan de Nijmeegse wijken.

LEESWIJZER

Elk “stadsdeelhoofdstuk” in dit deel Wijk is identiekopgebouwd. De eerste bladzijden bieden een bondigoverzicht van de wijken in het stadsdeel met behulpvan kaartjes, een korte typering en enkele kerncijfers.Daarna volgt de analyse van het stadsdeel in eenviertal paragrafen2:• Wat voor mensen wonen er in ...?• In wat voor omgeving wonen de inwoners van …? • Hoe gaan de inwoners van … met elkaar om?• Hoe gaat het alles bij elkaar met …?

Aan het eind van de negen hoofdstukken wordentelkens dezelfde overzichtstabellen gehanteerd, metdaarin cijfers voor Nijmegen, voor het stadsdeel als

Inleiding deel Wijk

1 De meeste van deze wijken/buurten bleken al bij vorige analyses relatief veelproblemen te kennen. Op grond van diverse signalen en op basis van behoef-ten van diverse gemeentelijke afdelingen zijn net als in 2003 enkelewijken/buurten toegevoegd als “verdichtingsgebied” in de steekproef van deStadspeiling.2 In een aantal stadsdelen komen wijken voor die heel klein zijn of puur eenfunctie hebben als bedrijfsterrein. Deze wijken zijn niet apart in de analysemeegenomen, maar kunnen wel aan de orde komen in de beschrijving vanaangrenzende (woon)wijken, wanneer ze een rol spelen bij het woon- en leef-klimaat daarvan.


4

geheel en voor de afzonderlijke wijken binnen hetstadsdeel. De buurten binnen wijken die verdichtzijn geënquêteerd zijn ook opgenomen in deze tabel-len.De opbouw van de tabellen loopt parallel met deparagraafindeling. Het gaat alles bij elkaar om ruim60 indicatoren, deels statistische indicatoren uitregistraties, maar voor het grootste deel enquête-uit-komsten. Ze zijn bijna allemaal afkomstig uit deStadspeiling, maar soms ook uit andere enquête-onderzoeken. Waar in de tabellen kruisjes staan, zijner geen gegevens (op het bewuste gebiedsniveau)beschikbaar. Voor de meeste indicatoren wordt behalve een actu-eel cijfer ook een cijfer gepresenteerd dat de ontwik-keling aangeeft. Voor wat betreft deStadspeilingsgegevens gebeurt dit meestal in verhou-ding tot de resultaten van 2003. De rijen met ont-wikkelingscijfers zijn in de tabellen grijs gearceerd.In de tabellen wordt veelal gewerkt met relatieve cij-fers (bijv. 15 aangiften van diefstal op 100 inwoners).Daardoor kan men wijken en buurten binnen hetstadsdeel met elkaar vergelijken, maar ook met hetstadsdeel-gemiddelde en met Nijmegen. De bijlage bevat een uitgebreide toelichting op de inde tabellen gebruikte indicatoren en de interpretatieervan.

In de synthese, direct volgend op deze inleiding, heb-ben we geprobeerd de positieve en negatieve signalenuit de stadsdelen en wijken, zoals die naar vorenkomen in de verschillende hoofdstukken, zo over-zichtelijk mogelijk bij elkaar te zetten. De synthese bevat tevens een kaart van Nijmegenmet de indeling in stadsdelen en wijken.

STADSGETALLEN

Veel van de cijfers uit het deel Stad en het deel Wijkzijn te vinden in de “Stadsgetallen”3. Op deze appli-catie binnen de gemeentelijke internetsite zijn destatistieken en veel van de enquêtegegevens beschik-baar die de ondergrond vormen voor de Stads- enWijkmonitor.

3 www.nijmegen.nl, en vervolgens via “Leven in Nijmegen” en “Feiten &Cijfers”.

Steekproefgebieden Stadspeiling 2005

(in de grijs gekleurde wijken en buurten zijn extra enquêtes afgenomen)

Stadsdeel Wijk Buurt

Stadscentrum Benedenstad

Centrum

Oud-Oost Bottendaal

Galgenveld

Altrade

Hunnerberg

Hengstdal

Oud-West Nije Veld Willemskwartier

Biezen

Wolfskuil

Nieuw-West Hees

Heseveld

Neerbosch Oost

Midden-Zuid Kwakkenberg

Groenewoud

Hazenkamp

Goffert Kolpingbuurt

St. Anna

Heijendaal

Zuidrand Hatertse Hei

Grootstal

Hatert

Brakkenstein

Dukenburg Tolhuis Tolhuis 52e-75e str.

Zwanenveld

Meijhorst

Lankforst

Aldenhof

Malvert

Weezenhof

Lindenholt 't Acker Zellersacker

De Kamp Voorstenkamp

Gildekamp

't Broek

Waalsprong Oosterhout

Lent Visveld

Oud-Lent

5

1. HOE GAAT HET MET DE STADSDELENEN WIJKEN?

Doel monitor en syntheseHet doel van de stads- en wijkmonitor is om infor-matie aan te dragen die helpt bij het beantwoordenvan de vraag: hoe gaat het met de stad en zijn inwo-ners? We hebben dat gedaan in een deelrapport voorde stad en een deelrapport voor de wijken. In ditdeel hebben we de vraag uitgewerkt voor de negenstadsdelen en daarbinnen liggende wijken (zie kaartvolgende blz.), ieder stadsdeel in een apart hoofd-stuk. In dit synthesehoofdstuk brengen we debelangrijkste bevindingen bij elkaar.

Syntheseschema met conclusiesIn het schema op de bladzijden 3 en 4 hebben we 14kernindicatoren geselecteerd met scores voor stads-delen en wijken/buurten. Behalve enkele statistischeindicatoren betreft het grotendeels enquête-uitkom-sten van de Stadspeiling 2005. Deze enquête-uit-komsten kunnen we wel voor alle stadsdelen, maarniet voor alle wijken/buurten geven. Dat kan alleenin wijken/buurten waarin extra enquêtes zijn afge-nomen (zie ook de inleiding). De scores van de 14 kernindicatoren drukken we inhet syntheseschema uit in een zogenaamde vijf-puntsschaal van 5 naar 1. Hierbij betekent 5 dat ervanuit de betreffende indicator sterke aanleiding isvoor extra (beleids)aandacht. Bij 1 is dat het tegen-deel. In de meeste gevallen kan men 5 ook interpre-teren als een (zeer) ongunstige score op de indicatoren 1 als een (zeer) gunstige score. In het schema hebben we ook aangegeven waar er deafgelopen 2 jaar sprake was van een gunstige (+) ofongunstige (-) ontwikkeling.

Behalve de 14 kernindicatoren betrekken we in dithoofdstuk ook de verdere bevindingen uit de hoofd-stukken. Dat betreft met name gegevens over andereindicatoren en de uitkomsten van het kwalitatieveonderzoek in de wijken, de mailronde.

In dit synthesehoofdstuk trekken we via vier ingan-gen conclusies: • Het sociaal-maatschappelijk profiel van de inwo-

ners (“Wat voor mensen wonen er in …..?”).• De kwaliteit van de ruimtelijk-fysieke omgeving

(“In wat voor omgeving wonen de inwonersvan…..?”).

• Het sociaal klimaat (“Op wat voor manier gaande mensen in ….. met elkaar om?”).

• Het totaalbeeld (“Hoe gaat het alles bij elkaar in…..?”).

Toepassing van de resultatenDe onderzoeksresultaten zijn met name invoer voorde programma’s wijkaanpak, grotestedenbeleid,maar ook voor een aantal thematische programma’szoals wonen, recreatie en spelen, leefomgevingskwa-liteit, samenlevingsopbouw en maatschappelijkezorg en dienstverlening.

2. SOCIAAL-MAATSCHAPPELIJKESCHAKERING VAN STADSDELEN ENWIJKEN

IndicatorenIn het syntheseschema zijn vanuit de sociaal-maat-schappelijke ingang de volgende vier indicatorenopgenomen:• het aandeel allochtone inwoners1;• het aandeel uitkeringsgerechtigden WWB;• het aandeel mensen dat aangeeft zich niet (volle-

dig) gezond te voelen;• het opleidingsniveau van leerlingen uit het derde

en vierde jaar van het voortgezet onderwijs.

In de stadsdeelhoofdstukken is bovendien met diver-se andere indicatoren gewerkt. Voorbeelden daarvanzijn het percentage huishoudens met een laag inko-men, de aandelen cliënten bij het maatschappelijkwerk en de geestelijke gezondheidszorg en de citos-cores en schooladviezen van leerlingen in groep 8van het basisonderwijs.

Een al lang bestaand patroon in Nijmegen is dat (ingrote lijnen) het sociaal-maatschappelijk profiel inde helft van de stadsdelen overwegend positief is. Inde andere helft komen nogal wat wijken voor waarde kwetsbaarheid en problemen groter zijn. De ver-schillen zijn de afgelopen twee jaar niet kleinergeworden.

Synthesedeel Wijk

1 Deze indicator is i.t.t. de andere indicatoren niet te schalen van “gunstig”naar “ongunstig”. Een hoog of laag aandeel allochtone bewoners is op zichniet positief of negatief. De praktijk wijst uit, dat er sterke samenhangen zijntussen de spreiding van achterstand en allochtone groepen. Opleiding, inko-men en werk zijn daarbij belangrijke factoren. De indicaties in het schema bijdeze indicator (schaalscore, + en -) moeten dan ook in deze kontekst begre-pen worden.


6

STADSDELEN EN WIJKEN NIJMEGEN

Stadscentrum

00 Benedenstad01 Centrum

Oud-Oost

02 Bottendaal03 Galgenveld04 Altrade05 Hunnerberg06 Hengstdal09 Ooyse

Schependom

Midden-Zuid

07 Kwakkenberg08 Groenewoud11 Hazenkamp12 Goffert13 St. Anna17 Heijendaal

Lindenholt

40 ‘t Acker41 De Kamp42 ’t Broek43 Kerkenbos47 Westkanaaldijk48 Neerbosch West49 Bijsterhuizen

Oud-West

10 Nije Veld20 Biezen21 Wolfskuil

Zuidrand

14 Hatertse Hei15 Grootstal16 Hatert18 Brakkenstein

Nieuw-West

22 Hees23 Heseveld24 Neerbosch Oost25 Haven- en

industrieterrein

Waalsprong

50 Oosterhout60 Ressen70 Lent

Dukenburg

31 Tolhuis32 Zwanenveld33 Meijhorst34 Lankforst35 Aldenhof36 Malvert37 Weezenhof38 Vogelzang39 Staddijk

SYNTHESE

7

Wat

voo

rm

ense

n

aan

dee

lallo

chto

nen

aan

dee

luit

keri

ng

gez

on

dh

eid

sgev

oel

op

leid

ing

sniv

eau

Wat

voo

ro

mg

evin

g

tevr

eden

hei

dg

roen

erva

rin

gve

rlo

eder

ing

tevr

eden

hei

dsp

eelp

l.

verk

eers

pro

ble

men

On

der

ling

eve

rho

ud

ing

en

vera

ntw

.hei

db

uu

rt

jon

ger

enp

rob

lem

atie

k

soci

aalk

limaa

t

on

veili

gh

eid

sgev

oel

Tota

alo

ord

eel

ach

teru

itg

ang

bu

urt

rap

po

rtci

jfer

bu

urt

Syntheseschema

5 = extra aandacht (ongunstig)

1 = geen extra aandacht (gunstig)

blanco = geen scores beschikbaar

+ = postitieve ontw.

- = negatieve ontw.

Nijmegen 3 3 3 3 2 2 2 3 3 3 3 3 3 3

Stadscentrum 2 3- 1 3 4 3 3 4 4 + 4 5 5 + 1 3

Benedenstad 1+ 4 3- 3 4 + 4 + 1 + 4 3 3 3 4 + 3 3

Centrum 2 2- 1 2 4- 3 5 5 + 4 + 5- 5 5 + 1 3

Oud Oost 2 2 2 2 2 1 1 2 3 1 2 2 1 1

Bottendaal 2- 2 1+

Galgenveld 1 1 1 -

Altrade 1+ 1+ 1

Hunnerberg 1 1 1 -

Hengstdal 3 3 3

Oud West 4 5 4 5 5 4 3 4 + 4 + 4 4 4 4 4 +

NijeVeld 5 5+ 5

Willemskwartier 5 5 4 5+ 4+ 4 4+ 4+ 5- 4 4- 4 4

Biezen 3 5 5+ 4 5 3 4 3 4+ 3 4 4 4 4+

Wolfskuil 5 5+ 4 5 5 4 3+ 4+ 3+ 5+ 4+ 4 3+ 4+

Nieuw West 4- 3 3 4 2 2 2- 3+ 3 4 3 3+ 3 3

Hees 1+ 1 4 1+ 2 1 2 3 3 2 2 3 1 2

Heseveld 4- 4 - 3 4 2 2 1 3 3 3 4 3 3 3

NeerboschOost 5- 4 3 4 2 4 3 2 3 5 4 4 4 4

MiddenZuid 1 1 2 1 1 1+ 1 3 3 1 2 3- 1 1

Kwakkenberg 1+ 1- 1

Groenewoud 2- 1 1

Hazenkamp 1 1 1

Goffert 3 4 4

Kolpingbuurt 5 5 4 2 4 1+ 3+ 5 4 4 3- 1+ 5+

St. Anna 1+ 1 1

Heijendaal 2 1 1

Zuidrand 3 3 3 4 1 1 1+ 2 3 2 3 2 4 3

Hatertse Hei 2 2+ 2

Grootstal 3 3 4

Hatert 4- 5 4 5 1+ 4 3 2 3+ 4 4 3 4+ 3+

Brakkenstein 1 1 2

Dukenburg 4- 4- 4 4 1 3 3 3 3+ 4 3+ 3 3+ 3+

Tolhuis 4- 5- 4

Zwanenveld 4- 4 3+ 4 2 5 5 2 3 3 3 3 5 4

Meijhorst 5- 5 4 5 1 5 3+ 4+ 4 5 5+ 4 3+ 4+

Lankforst 4- 4- 2

Aldenhof 5 5- 4 5- 1+ 2+ 5- 3 3 5 5 4 5 3+

Malvert 5- 5 5+ 5+ 1 3+ 5+ 4+ 3+ 5 3+ 4 3+ 3+

Weezenhof 1+ 1 1

Tolhuis 52-75 5 5 5 5 4 5 2 4 5 5 4 5 5

Lindenholt 4 3 3+ 4 2+ 4 2 2+ 3 3 3 3 3+ 3

't Acker 4 3+ 3+ 5 1+ 4 3+ 2 3 4+ 4 3+ 3+ 3+

Zellersacker 5 3 3 2 5+ 1 2+ 4- 3+ 4+ 4+ 1+ 4+

De Kamp 4 3 3

Voorstenkamp 5 5 4 4 4 2- 1 4 3+ 5 3 2 4-

Gildekamp 5 2 4 3+ 5- 2 1+ 4- 4 5 3+ 3 5

't Broek 3 2- 3

Waalsprong 1- 1- 2 1 4 1- 1+ 2- 1 1 1 1 3 2

Oosterhout 2- 1- 1 3 4+ 1- 1+ 2- 1 2 1+ 1 1- 3

Lent 1 1- 1

Visveld 2 1 1 5 1- 1+ 1 1 1 1 1- 1- 2

Oud-Lent 1 1 3 5 1 4 4 1 1 1 1 5 2


8

Sociaal-maatschappelijke kwetsbaarheid ’thoogst in de stadsdelen Oud-West enDukenburg, maar ook hoog in Hatert,Neerbosch-Oost, de Voorstenkamp en deKolpingbuurtDe wijken van Oud-West en ook de meeste inDukenburg hebben relatief hoge percentages inwo-ners met een zwakke sociaal-economische positie(uitkering, inkomen, opleidingsniveau). Ook zijn erminder mensen dan gemiddeld in Nijmegen die zichvolledig gezond zeggen te voelen. Daarbuiten vallen in Zuidrand Hatert en in Midden-Zuid de Kolpingbuurt op met een ongunstig profiel.In mindere mate zijn ook de scores in twee wijken inNieuw-West en delen van Lindenholt onderge-middeld.Binnen dit beeld zijn er diverse nuances en ontwik-kelingen te geven:

• Binnen Oud-West valt het hoge percentage uit-keringsgerechtigden in Willemskwartier op(13,3% tegen 9,5 voor Biezen en Wolfskuil).Positief voor Willemskwartier is wel, dat het aan-tal uitkeringen de laatste jaren iets sterker isgedaald dan gemiddeld. Dat laatste geldt ookvoor Wolfskuil.

• Binnen Dukenburg steekt een drietal wijken erbovenuit. Meijhorst, Aldenhof en Malvert heb-ben de hoogste percentages allochtone bewonersen uitkeringsgerechtigden en ook is in deze wij-ken de deelname aan vwo en havo het geringst.Maar ook in Tolhuis, Zwanenveld en Lankforstliggen de scores onder het Nijmeegs gemiddelde.Binnen Tolhuis zien we vooral ongunstige scoresin de apart onderzochte buurt 52e-75e straat.Daarbinnen is het aandeel WWBers zeer hoog(21,2%). Extra ongunstig is dat in Dukenburg in enkelewijken (Tolhuis, Lankforst en Aldenhof) het aan-deel wwb-ers de laatste jaren iets is toegenomen,tegen de stedelijke (afname)trend in.Weezenhof tenslotte heeft in sociaal-maatschap-pelijk opzicht een volledig afwijkend profiel, datmeer overeenkomt met de wijken in Oud-Oosten Midden-Zuid.

• Binnen Nieuw-West liggen de scores vanNeerbosch-Oost en Heseveld onder hetNijmeegse gemiddelde. Beide wijken hebben temaken met een toename van het aandeel alloch-tone bewoners, met hoge, niet afnemende, aan-tallen uitkeringen en met veel leerlingen op eenbescheiden onderwijsniveau. Hees daarentegen heeft een gunstig profiel.

• Van de overige gebieden met ongunstige sociaal-maatschappelijke kenmerken vallen deKolpingbuurt en de Voorstenkamp op met eenhoog percentage uitkeringsgerechtigden (14,1%),

en Hatert en ‘t Acker met weinig leerlingen opvwo- en havo-niveau.In ’t Acker is de laatste jaren overigens sprakegeweest van een bovengemiddelde daling van hetaandeel uitkeringen en een bovengemiddeldetoename van het aandeel mensen dat aangeeftzich gezond te voelen.

• Verreweg de meeste gebieden met sociaal-maat-schappelijke kwetsbaarheid worden gekenmerktdoor een (soms sterk) bovengemiddeld aandeelallochtone inwoners (20 tot meer dan 30%, tegen16% voor Nijmegen als geheel). Het percentageallochtone jongeren is in deze wijken nog aan-zienlijk hoger (tot 47% in Nije Veld en Wolfskuil,45% in Neerbosch-Oost, 42% in Hatert, tegen26% gemiddeld in Nijmegen). Alleen in de wijk Biezen in Oud-West is het aan-deel allochtone bewoners gelijk aan hetNijmeegs gemiddelde.

Gunstig profiel in overige stadsdelenVan de overige stadsdelen en wijken heeft Zuidrandals geheel een zeer gemiddeld profiel. Binnen ditstadsdeel zijn de scores voor Hatertse Hei, Grootstalen Brakkenstein aanzienlijk gunstiger dan voorHatert. Verder is Zuidrand een stadsdeel met relatiefveel ouderen. De overige vier stadsdelen, Stadscentrum, Oud-Oost, Midden-Zuid en Waalsprong, zitten duidelijkaan de bovenkant van de sociaal-economische score.Behalve de situatie m.b.t. werk en inkomen, zijn inde wijken in deze stadsdelen in het algemeen ook degezondheidsbeleving en de onderwijsniveaus beter. Binnen deze stadsdelen is alleen de Kolpingbuurtzojuist genoemd als een buurt met ongunstige sco-res. Verder zijn de Benedenstad in het Stadscentrumen binnen Oud-Oost de wijk Hengstdal iets “zwak-ker”.

3. VERBETERING WAARDERINGOMGEVINGSKWALITEIT, OOK INWIJKEN MET LAAGSTE SCORES

IndicatorenDe vier indicatoren die in het schema zijn opgeno-men zijn:• de tevredenheid met het groen in de buurt;• de door de bewoners ervaren verloedering (rom-

mel, vernieling, bekladding, hondenpoep);• de tevredenheid met speelplaatsen;• de mate waarin de bewoners in de buurt ver-

keersproblemen ervaren (agressief rijgedrag, (te)hard rijden, aanrijdingen, stankoverlast, geluids-overlast en parkeeroverlast).

Voorbeelden van andere indicatoren die in de stads-deelhoofdstukken zijn toegepast, zijn de tevreden-heid met het onderhoud van wegen en fietspaden,de hoeveelheid klachten bij de bel- en herstellijn en

SYNTHESE

9

indicatoren met betrekking tot de woningmarkt,bedrijvigheid in de wijk en het milieu.

In nagenoeg alle wijken wordt minder verloedering ervarenIn het deel Stad van de monitor blijkt, dat er in hetalgemeen een vrij grote tevredenheid is in Nijmegenmet de kwaliteit van de openbare ruimte. Er isbovendien sprake van verbetering. Zo is bijvoorbeeldde score op de schaal verloedering (rommel opstraat, graffiti, vernieling, hondenpoep) duidelijkverbeterd. Niettemin noemen mensen het verkeer enhet onderhoud van de openbare ruimte vaak alszaken die het gemeentebestuur met prioriteit dientaan te pakken.

Relatief veel verbetering in wijken met mindergunstige scoresKijken we naar de gebiedsverschillen in waardering,dan zien we dat in het Stadscentrum, Oud-West,Dukenburg, Lindenholt het vaakst negatieve scoresvoorkomen. Maar zeker zo opvallend is, dat er juistin deze gebieden veel voorbeelden te vinden zijn,waaruit blijkt dat de openbare ruimte er volgens debewoners op vooruit is gegaan. Ook nu kunnen we dit beeld wat specifieker maken:

• De bewoners van Centrum en Benedenstadwaarderen het ruimtelijk vernieuwingsproces inde binnenstad. Tegelijk blijven ze de problemenervaren van de centrumfunctie die de binnenstadvoor Nijmegen heeft. Verkeers- en parkeerover-last, weinig groen, geluids- en stankoverlast,maar ook de continue aantasting van de openba-

re ruimte door zwerfvuil zijn daar voorbeeldenvan. Dit soort omstandigheden doet zich al langvoor. Van verergering lijkt hierbij de laatste tweejaar geen sprake. Met name in de Benedenstadervaren de mensen minder verloedering . dan in2003. Ook is de tevredenheid met het groen, despeelplaatsen voor kinderen en het onderhoudvan wegen toegenomen.Verder laten de resultaten van de Stadspeilingzien, dat het oordeel van de Centrumbewonersover het verkeer sinds 2003 is verbeterd.

• Binnen Oud-West liggen zijn de scores ook nunog onder het gemiddelde voor Nijmegen.Niettemin is er op enkele punten sprake van eenverbetering, die sterker is dan voor Nijmegen alsgeheel. De ervaring van verloedering en verkeers-problemen zijn relatief sterker afgenomen. InWillemskwartier is de tevredenheid met hetgroen in de buurt nog niet zo hoog als in detotale stad, maar wel met 10% toegenomen. Ookop andere punten (tevredenheid onderhoudwegen, tevredenheid groen) laten de bewoners inde Stadspeiling positieve geluiden horen. Defunctionarissen brengen daarbij in de mailrondevan het wijkonderzoek wel nuances aan en con-stateren toch vaak zwerf- en huisvuil en rommelop hangplekken voor de jeugd. Alle drie de wijken in Oud-West overigens heb-ben en krijgen te maken met flinke ruimtelijkeontwikkelingen, o.a. in de vorm van herstructu-rering. Deze hebben niet alleen hun weerslag opde fysieke, maar ook op de sociale omgeving.

1

Nijmegen

Stadscentrum

Oud-Oost

Oud-West

Nieuw-West

Midden-Zuid

Zuidrand

Dukenburg

Lindenholt

Waalsprong

2 3 4 5 6

20052003

4

Nijmegen

Stadscentrum

Oud-Oost

Oud-West

Nieuw-West

Midden-Zuid

Zuidrand

Dukenburg

Lindenholt

Waalsprong

4,5 5 5,5 6 7,5

20052003

76,5

Illustratie 1 Score schaal verloedering

Bron: Stadspeiling; verloedering: rommel, bekladding, vernieling, hondenpoep;

hoe lager de score hoe gunstiger

Illustratie 2 Score schaal sociaal klimaat

Bron: Stadspeiling; op basis van 4 vragen over hoe mensen in buurt met elkaar

omgaan; hoe hoger de score hoe gunstiger


10

• In Dukenburg komen relatief negatieve scoresgespreid voor en zeker niet overal of over de helebreedte van de openbare ruimte. Met name in Zwanenveld en Meihorst, wordtnog veel verloedering ervaren, maar ook inDukenburg is dit sinds 2003 afgenomen, inAldenhof en Malvert sterker dan gemiddeld. De tevredenheid met de speelplaatsen voor kin-deren blijft in Meijhorst, Aldenhof en Malvertachter bij het stedelijk resultaat. Maar de bewo-ners van Meijhorst en Malvert geven wel vakeraan dat het beter is dan in 2003.Evenzo vinden de bewoners in Meijhorst enMalvert, meer dan gemiddeld in Nijmegen, deverkeersproblematiek verminderd.De buurt Tolhuis 52e-75e straat laat een ongun-stige uitslag zien op drie van de vier indicatoren(groen, verloedering, speelplaatsen).

• In Lindenholt wordt nog heel wat verloederingervaren, maar deze is net als in heel Nijmegensinds 2003 verminderd, m.n. in Zellersacker. InGildekamp wordt juist wat meer verloederingervaren. Anderzijds zijn daar de scores m.b.t.groen en verkeer bovengemiddeld verbeterd.In het algemeen overigens geldt voor Lindenholt,dat de bewoners tevredener zijn geworden overhet groen in de wijk (een stijging van 10%) eniets minder verkeersproblemen ervaren.

Overige stadsdelen: positief en stabiel beeldIn de stadsdelen Oud-Oost, Midden-Zuid, Nieuw-West, Zuidrand en Waalsprong zijn de scores voorde openbare ruimte over het algemeen goed.Vermeldenswaard zijn de volgende punten:

• In Nieuw-West is de tevredenheid met de speel-plaatsen voor kinderen iets afgenomen, terwijldit stedelijk is verbeterd. Verder ervaart men inNeerbosch-Oost relatief wat meer verloedering.

• Dit laatste geldt ook voor de Kolpingbuurt.Positief hier is, dat men tevredener is over dekinderspeelplaatsen en minder verkeersproble-matiek ervaart.

• Ook in Zuidrand is de tevredenheid met de kin-derspeelplaatsen meer dan gemiddeld toegeno-men, in Hatert bovendien de tevredenheid methet groen in de buurt.

• Delen van Oud-Oost en Midden-Zuid hebben temaken met verkeersproblematiek, door de lig-ging nabij het centrum resp. de universiteit. Opde algehele wijkscore werkt dit niet zichtbaarnegatief door.

• Het Waalspronggebied als gebied in ontwikke-ling laat enerzijds nog een lichte achterstandzien in de tevredenheid met het groen. Verder is

i.t.t. de stedelijke trend de ervaring van verkeers-problematiek iets sterker geworden. Ook, zoblijkt uit het hoofdstuk over de Waalsprong, isde tevredenheid met het openbaar vervoer nietzo groot.Positief is de stijging van de tevredenheid metspeelplaatsen, die m.n. in Oosterhout heel sterkwas.

4. SOCIAAL KLIMAAT: PATROON NIETWEZENLIJK VERANDERD; LICHTEVERBETERINGEN IN AANPAKGEBIEDEN

IndicatorenIn het schema komt de volgende selectie van indica-toren voor:• het gevoel van verantwoordelijkheid voor de

buurt;• de (mogelijke) aanwezigheid van jongerenproble-

matiek, uitgedrukt in een schaal die jongeren-overlast en de verstandhouding tussen ouderenen jongeren én jongeren onderling combineert;

• de sociale kwaliteit van de buurt, wederom eenschaal, maar nu gebaseerd op een aantal vragenover de wijze waarop de mensen in de buurt metelkaar omgaan;

• het onveiligheidsgevoel in de buurt.

Overige indicatoren die zijn toegepast in de analysein de stadsdeelhoofdstukken hebben onder anderebetrekking op de mate waarin mensen (voldoende)sociale contacten hebben en zelfredzaam zijn, opmulticulturaliteit, op veiligheid en op cultuur- ensportdeelname.

Aanpakgebieden hebben de minste scores,maar laten ook verbetering zienDe aanpakgebieden die destijds (1998) zijn vastge-steld in het kader van het wijkbeleid en in 2003 en2005 nagenoeg allemaal verdicht zijn geënquêteerd,laten alle relatief ongunstige uitslagen zien. Hetbetreft ook nu vooral de wijken in Oud-West enDukenburg (wederom uitgezonderd Weezenhof),maar daarnaast ook de stadsdelen Stadscentrum,Lindenholt en Nieuw-West, de wijk Hatert en deKolpingbuurt. Tegelijkertijd zien we verbeteringen, niet in alle aan-pakgebieden, maar wel een flink aantal. Een voor-beeld is, dat in de meeste aanpakgebieden het veilig-heidsgevoel in de buurt de stedelijke trend volgt eniets is verbeterd. Verder is in een aantal aanpakgebie-den de score voor de waardering van het sociaal kli-maat bovengemiddeld gestegen.Ondanks dit soort verbeteringen, is er in deze gebie-den in veel gevallen geen serieuze afname te consta-teren van woon- en jongerenoverlast. Zowel deStadspeiling en politiestatistieken als indrukken vannetwerkers in de wijk geven dit aan.

SYNTHESE

11

Echte integratie komt weinig van de grondIn het deel Stad van de monitor rapporteren we o.a.over de verhouding tussen allochtone en autochtonebewoners. De stadspeilingsresultaten geven een rede-lijk positief beeld met niet veel verandering in deafgelopen twee jaar. In de mailronde echter vielm.b.t. de verhouding tussen autochtone en allochto-ne bewoners op, dat nogal werkers uit uiteenlopendestadsdelen zich zorgen maken over de verhoudingtussen allochtone en autochtone bewoners. Vaakontstaat er binnen de wijken geen echte integratie.Meerdere voorbeelden zijn te noemen. Het opbouw-werk slaagt er niet of moeiljk in om groepen dichterbij elkaar te brengen. Er doen weinig allochtonenmee in bewonersorganisaties en vrijwilligerswerk. Enhet jeugd- en jongerenwerk trekt vaak alleen speci-fieke groepen (allochtone) jongeren aan. Cultuurverschillen en taalachterstand zijn bij ditalles belangrijke factoten. Een andere factor is desterke ruimtelijke concentratie van niet westerse all-ochtonen in deelgebiedjes. Het voorgaande geldt bij-voorbeeld voor Dukenburg, Zuidrand (Hatert) enNieuw-West (Neerbosch-Oost). Men noemt ’t ookt.a.v. Lindenholt, maar ziet daar ook verbetering.

Typering naar gebiedenEen nadere typering naar gebieden wijst het volgen-de uit:

• Voor heel Oud-West blijft de waardering van hetsociaal klimaat, uitgedrukt in een schaalscore,achter bij het gemiddelde in Nijmegen. Binnenhet stadsdeel zijn er verschillen. In de wijk Wolfskuil is de achterstand op hetNijmeegse gemiddelde de afgelopen twee jaarteruggelopen (een verbetering van de score met0,3, terwijl dit voor heel Nijmegen 0,1, was). Dejongerenproblematiek is hier ook afgenomen. In Willemskwartier daarentegen was dit niet hetgeval en door de bewoners een toename gecon-stateerd. In tegenstelling tot het stedelijk beeld isook het veiligheidsgevoel in deze buurt niet ver-beterd, maar iets achteruit gegaan.Positief voor heel Oud-West is dat in alle drie dewijken van Oud-West de mensen aangeven nietminder dan gemiddeld goede sociale contactente hebben en voor zichzelf te kunnen zorgen.Berichten uit de mailronde spreken van onder-linge solidariteit en een gezellige sfeer. Daarmeesamenhangend voelen de mensen, volgens deStadspeiling, meer verantwoordelijkheid voor debuurt en nemen ze vaker deel aan buurtactivitei-ten.

• Ook in het stadsdeel Dukenburg is in een aantalgebieden met een kwetsbaar sociaal klimaat tochverbetering geboekt, net als Wolfskuil in Oud-West. Voor heel Dukenburg is de score met 0,3verbeterd, maar daarbinnen ook afzonderlijkvoor de wijken Meijhorst en Malvert.

Illustratie 3 Aandeel niet-westers allochtone bevolking;

Bron: GBA gemeente Nijmegen

0

Nijmegen

Benedenstad

Centrum

Bottendaal

Galgenveld

Altrade

Hunnerberg

Hengstdal

Nije Veld

Biezen

Wolfskuil

Hees

Heseveld

Neerbosch Oost

Kwakkenberg

Groenewoud

Hazenkamp

Goffert

St. Anna

Heijendaal

Hatertse Hei

Grootstal

Hatert

Brakkenstein

Tolhuis

Zwanenveld

Meijhorst

Lankforst

Aldenhof

Malvert

Weezenhof

‘t Acker

de Kamp

‘t Broek

Oosterhout

Lent

5 10 15 20 35

20052000

3025 40


12

Niettemin blijft Meijhorst in sociaal opzicht dekwetsbaarste wijk, vrij snel gevolgd doorAldenhof en Malvert. Op buurtniveau is de posi-tie van Tolhuis 52e-75e straat opvallend. Net alsMeijhorst heeft deze buurt op alle vier de socialeindicatoren in het overzicht een relatief slechtescore.

• In Lindenholt is de wijk ’t Acker kwetsbaar enverder vooral de buurten Voorstenkamp,Gildekamp en Zellersacker. Nogal wat scores zijnongunstiger dan het stadsgemiddelde. Nietteminzijn in Lindenholt wel wat verbeteringen tebespeuren. In ’t Acker (incl. de Zellersacker) ende Voorstenkamp is er afname van jongerenpro-blematiek. In Zellersacker is de score voor ’t soci-ale klimaat verbeterd en in heel Lindenholt hetveiligheidsgevoel in de eigen buurt.Ander positief punt is de toename van de sport-deelname.Zorgpunten zijn de jongerenoverlast en het risi-co, dat draagkrachtige huishoudens gaan verhui-zen, zeker wanneer er (meer) probleemhuishou-dens komen wonen.

• In Nieuw-West is sprake van een lichte verminde-ring van het sociaal klimaat. Dat blijkt uit debetreffende schaalscore, maar ook uit de bevin-dingen m.b.t. overlast en de verhouding tussenautochtone en allochtone bevolking. De veilig-heidsbeleving in dit stadsdeel is wel bovenge-middeld verbeterd.

• Voor Hatert zijn de scores m.b.t. het sociaal kli-maat niet veel veranderd. Het sociaal klimaat istamelijk zwak, de gehechtheid aan de buurt rela-tief laag en ook de deelname aan buurtactivitei-ten ligt aan de lage kant. Vanuit de mailrondewijst men ook hier op de instroom in de wijkvan kwetsbare huishoudens in de goedkopewoningvoorraad en de risico’s hiervan voor ver-dere aantasting van het sociaal klimaat. Positiefin Hatert is wel de stijging van de deelname aansport.

• De Kolpingbuurt scoort op de 4 indicatoren nietbeter dan 2 jaar geleden. Het veiligheidsgevoel iszelfs iets minder geworden. In de volgende para-graaf zal naar voren komen, dat de bewonersdesondanks positiever gestemd zijn over de wijkals geheel.

Specifieke situatie StadscentrumIn beide wijken van Stadscentrum, Benedenstad enCentrum, is de onveiligheid aanzienlijk groter dangemiddeld in Nijmegen. Dat heeft te maken met deuitgaansfunctie van de binnenstad en de overlast enincidenten die dat met zich meebrengt. De afge-lopen twee jaar zijn de verschillen met de rest vanNijmegen overigens minder geworden. De stadsbre-

de verbetering van het veiligheidsgevoel was in debinnenstad bovengemiddeld. Ook de overlast vanverslaafden en daklozen is met de verplaatsting vanhet MFC naar de Van Schevichavenstraat aan derand van de binnenstad beheersbaar gebleken. Voorhet aan de binnenstad grenzende deel van Oud-Oost, met name Hunnerberg, betekende het vertrekvan het MFC uit de Mr. Franckenstraat een aanzien-lijke vermindering van overlast. Overigens is de over-last van jongeren in de binnenstad naar het idee vande bewoners sinds 2003 sterker geworden.Een ander relevant aspect voor de binnenstad is desociale cohesie. In de binnenstad wonen niet zo veelkinderen en ook het aandeel ouderen is onderge-middeld. Wel is het aandeel jongeren en kamerbewo-ners hoog. In de wijk Centrum is mede daardoor desociale cohesie tussen buurtbewoners relatiefbeperkt. Maar in vergelijking met 2 jaar geleden is ersprake van enige verbetering. Zo is het verantwoor-delijkheidsgevoel voor de buurt toegenomen, evenalsde deelname aan buurtactiviteiten, vermoedelijkmede als gevolg van de Buurt aan Zet projecten inbeide wijken.

Positief beeld Oud-Oost, Midden-Zuid,Zuidrand en WaalsprongDe wijken in Oud-Oost en Midden-Zuid hebbenover het algemeen gunstige uitslagen op de 4 indica-toren. Hetzelfde geldt voor Zuidrand, d.z.w.Grootstal, Hatertse Hei en Brakkenstein. De wijkHatert is zoals gezegd afwijkend van het gemiddeldein dit stadsdeel. De scores voor de wijken in de Waalsprong zijn alleheel positief. Vanuit de mailronde kwam wel de con-statering, dat er nog niet veel contact bestaat tussenkopers en huurders in het gebied en dat dat eenpunt van aandacht vormt.

5. VERBETERING TOTAALOORDELENBUURT

IndicatorenDe twee laatste indicatoren in het schema betreffende vraag of bewoners vinden dat hun buurt het afge-lopen jaar achteruit is gegaan en het rapportcijfervoor de buurt. In de stadsdeelen wijkanalyse wor-den nog twee andere, vergelijkbare indicatoren toe-gepast, namelijk of men de buurt vooruit vindt gaanen een evaluatieve schaalscore op basis van vragenhoe prettig men de buurt vindt om te wonen.Het is interessant om op gebiedsniveau de scores opdergelijke indicatoren te vergelijken met die van devoorgaande drie blokken, omdat ze iets meer kun-nen zeggen over de ontwikkeling van het gebied alsgeheel. Bijvoorbeeld is dat van toepassing op aan-pakgebieden. Is er, ondanks geconstateerde achter-stand in vergelijking met andere wijken, toch sprakevan verbetering, omdat de bewoners de buurt beterzien worden of een behoorlijk rapportcijfer gevenvoor de buurt?

SYNTHESE

13

Bovengemiddelde verbetering totaaloordeel inmeerdere aanpakgebiedenOver de hele stad gemeten vinden minder mensendan twee jaar terug, dat de eigen buurt het afgelopenjaar is achteruitgegaan. Toen was dat 19%, nu 15%.Verder steeg het rapportcijfer voor de buurt heellicht van 7,2 naar 7,3. Gebiedsgewijs bekeken krijgen de aanpakgebieden inOud-West, Dukenburg en Lindenholt, en ook Haterten de Kolpingbuurt over het algemeen de laagstebuurtrapportcijfers. En ook zijn het deze gebieden,waar het aandeel mensen dat achteruitgang van debuurt konstateert het grootst is.Tegelijk zien we dat een aantal van deze gebiedenzich in de afgelopen twee jaar bovengemideld verbe-terden en de achterstand met het gemiddelde ver-kleinden. Dit patroon zagen we eerder bij andereindicatoren, zoals verloedering. En ook nu is dusvast te stellen is, dat er in een aantal aanpakgebiedensprake is van bovengemiddelde verbeteringen in hettotaaloordeel over de buurt:

• In Oud-West steeg het rapportcijfer voor Biezenen Wolfskuil met 0,2. In Wolfskuil daalde boven-dien het percentage mensen dat vond dat debuurt achteruit was gegaan sterk (met 16%).

• Zowel voor Hatert als de Kolpingbuurt stegen descores op beide indicatoren sterker dan voorNijmegen als geheel.

• In Dukenburg geldt dit voor Meijhorst enMalvert, in Lindenholt voor ’t Acker en vooralook voor Zellersacker afzonderlijk (waar slechts6% achteruitgang bespeurt).

In de overige (niet aanpak)gebieden is niet zo veelverandering in de totaalscores. In het Stadscentrum,Oud-Oost, Midden-Zuid en Waalsprong zijn hetmaar kleine percentages bewoners die vinden dathun buurt het afgelopen jaar achteruit is gegaan. InOud-Oost en Midden-Zuid zijn bovendien de rap-portcijfers erg hoog (7,8/7,9) tegen 7,3 gemiddeld.

6. TOTAALBEELD OVER DE STADSDELENEN WIJKEN

In grote lijnen is de driedeling uit de monitor van2003 van toepassing.

Gunstige beelden Oud-Oost, Midden-Zuid enWaalsprongDrie stadsdelen vertonen traditioneel een gunstigbeeld op (nagenoeg) alle terreinen, met weinigopvalllende veranderingen.

• Dat geldt in eerste instantie voor de stadsdelenOud-Oost en Midden-Zuid, waar op bepaaldeplekken verkeers- en parkeerproblematiek noghet zwaarst telt.

Binnen Midden-Zuid is één gebied afwijkend: deKolpingbuurt. Dit aanpakgebied blijft ondankseen aantal verbeteringen (m.n. door het OnzeBuurt aan Zet-project) te maken hebben met eenflinke problematiek, vooral op huishoudensni-veau.

• Voor Waalsprong geldt een gunstig beeld. Descores voor het sociaal-maatschappelijk profielen het sociale klimaat zijn bijzonder goed. De enkele negatieve scores voor de Waalspronghebben vooral te maken met het ontwikkelings-proces (groen) en de bereikbaarheid vanNijmegen aan de andere kant van de Waal.

Wisselende bevindingen in Stadscentrum,Zuidrand, Nieuw-West en Lindenholt • Beide wijken in Stadscentrum, Centrum en

Benedenstad, ondervinden de positieve en nega-tieve effecten van de binnenstadsfuncties.Positief zijn de nabijheid van winkels en uit-gaansmogelijkheden en de binnenstedelijkeambiance. Negatieve punten zijn er m.b.t.. hetgroen, de verkeersproblematiek, de sociale cohe-sie en de onveiligheid. Op enkele van deze pun-ten is enige verbetering te zien, m.n. het veilig-heidsgevoel. Het sociaal-economisch profiel vande bevolking blijft relatief sterk.

• Zuidrand is een stadsdeel dat als geheel goedscoort. Alleen Hatert kent specifieke problema-tiek (op huishoudensniveau, sociaal klimaat).Toch boekt Hatert op enkele punten enige verbe-tering, zoals de tevredenheid met de groenvoor-ziening en het algemeen oordeel van de bewo-ners over hun wijk.

• In Nieuw-West zijn vooral de sociaal-economi-sche kenmerken relatief ongunstig in twee vande drie wijken, Heseveld en Neerbosch-Oost, integenstelling tot de derde wijk, Hees. Ook hetsociaal klimaat is kwetsbaar.

• Ook Lindenholt levert uiteenlopende bevindin-gen op. Op meerdere fronten scoort het stads-deel ondergemiddeld, m.n. verloedering en hetsociaal klimaat. Tegelijkertijd zien we met namein dit stadsdeel verbeteringen, m.n. in ’t Acker enZellersacker. Vanuit Gildekamp komen ook watnegatieve signalen, zoals toename van verloede-ring. Voorstenkamp laat weinig verandering zienen blijft sociaal-maatschappelijk (werk, oplei-ding, etc.) heel kwetsbaar.

Oud-West en Dukenburg stadsdelen metmeeste kwetsbaarheden, maar ook positievetendenzenIn beide stadsdelen zijn de achterstanden en kwets-baar-heden groter en zijn er meerdere wijken enbuurten aan te wijzen waar dat zonder meer voor


14

geldt. In Dukenburg valt Weezenhof buiten dit beelden zijn Meijhorst, Aldenhof, Malvert en de buurtTolhuis 52-75 de gebieden met de meeste problema-tiek.Twee jaar geleden constateerden we desondanks openkele punten verbetering. Dat geldt nu ook weer.

• Op sociaal-maatschappelijk gebied blijft de posi-tie van Oud-West sterk achtergesteld, maar eenpositief signaal is, dat de stedelijke daling vanhet aandeel uitkeringsgerechtigden over de afge-lopen 5 jaar ook hier plaatsvond; in Wolfskuil enNije Veld iets sterker zelfs dan gemiddeld. In Dukenburg zien we dit niet. Tegen de stede-lijke trend in is het aandeel uitkeringen nietafgenomen, m.n. door kleine toenames inTolhuis, Lankforst en Aldenhof.Typerend voor Dukenburg is ook de iets boven-gemiddelde toename van het aandeel allochtoneinwoners.

• Met betrekking tot de woonomgeving geldt ooknu, dat de relatieve positie ten opzichte van deandere wijken en buurten in Nijmegen nogsteeds ongunstig is, maar dat diverse wijken ver-beteringen te zien geven, bijv. op het punt van dedoor de bewoners ervaren verloedering (NijeVeld, Aldenhof, Malvert) en verkeer (Nije Veld,Wolfskuil, Meijhorst).

• Zowel t.a.v. het sociaal klimaat in de buurt alshet totaaloordeel zien we dat de positie van deOud-West en Dukenburg relatief ongunstig is,maar dat de trend in deze wijken meer voor-waarts dan achteruit is gericht.

Benedenstad

Centrum

15

1.1 TYPERING STADSDEEL EN WIJKEN

Het Stadscentrum is een stadsdeel dat veel anderefuncties kent naast het wonen en daardoor veelbezoekers en bedrijvigheid aantrekt. De wijkCentrum is het eigenlijke stadshart, waarin hetwonen gepaard gaat met veel andere functies.Benedenstad is grotendeels een vrij nieuwe woon-wijk, welke in de plaats is gekomen voor de histori-sche benedenstad.

BenedenstadDe Benedenstad ligt ingeklemd tussen de Waal enhet winkel- en uitgaanscentrum van Nijmegen. Bij de herontwikkeling van de Benedenstad zijnoude stratenpatronen en rooilijnen toegepast.Verder is er veel vormvariatie. Binnenterreinen leve-ren voor een deel oplossingen voor het parkerendoor bewoners en zorgen ook voor enig groen enwat speel-mogelijkheden. Er bestaan diverse wandel- en deels speelmogelijkhe-den direct in de buurt (Waalkade, Valkhof,

Kronenburgerpark). De gehele Benedenstad vormteen Beschermd Stadsgezicht. Een belangrijke ontwikkeling aan het eind van de80er jaren was de aanleg van de Waalkade, een vande grote toeristentrekkers en uitgaansconcentratiesvan Nijmegen.

CentrumHet Nijmeegs stadshart, de wijk Centrum, ligt inge-past tussen de singels (tot en met de Bijleveldsingel)en de doorlopende lijn Burchtstraat LangeHezelstraat. De stroken aan de westkant(Kronenburgersingel) en zuidkant (Oranjesingel,Bijleveldsingel) hebben architectonische allure. Zijmaken deel uit van het Beschermd Stadsbeeld 19eeeuwse schil.De bebouwing in het Centrum heeft een hoge dicht-heid en is hoofdzakelijk gestapeld. Een derde isvooroorlogs.

In het Centrum zijn geen specifieke woonbuurtenaan te wijzen. Wel zijn er buurten naar type bedrij-vigheid te onderscheiden:• horecaconcentraties, zoals de Grote Markt en de

kop van de Molenstraat;• winkelgebieden, zoals Broerstraat, Burchtstraat,

Marikenstraat;• Mariënburg met daarbinnen het cultuurcentrum

Lux, de bibliotheek en gemeentekantoren, samenmet de Marikenstraat ontwikkeld in het kadervan het vernieuwingsplan Centrum 2000;

• Kelfkensbos, met daarop het nieuwe museum;• Het deels opnieuw ingerichte stationsgebied.

1.2 WAT VOOR MENSEN WONEN ER INSTADSCENTRUM?

In het Stadscentrum wonen relatief weinigkinderen en ouderenZoals overal in binnensteden wonen er in het stads-deel Stadscentrum veel alleenstaanden in vergelij-king met het stedelijk aandeel (46% t.o.v. 35%).

1Stadscentrum

Stadscentrum

Wijken Oppervlakte (ha) Woningen Inwoners

Benedenstad 54 1402 2844

Centrum 75 2576 6430


16

Daarentegen wonen er in Stadscentrum weiniggezinnen met kinderen. Het percentage kinderenonder 14 jaar is slechts 5% ten opzichte van 15%voor Nijmegen gemiddeld. Met name de wijkCentrum kent met 3% weinig jeugdige bewoners. Inde Benedenstad wonen meer kinderen (10%). Voorgezinnen met kinderen leveren de woningen en bui-tenruimte te weinig speelmogelijkheden. Ook ouderen zijn in het Stadscentrum behoorlijkondervertegenwoordigd: een aandeel 65+ers van 9%ten opzichte van 13% voor Nijmegen als geheel.Deels komt dit door het beperkte woningaanbodvoor deze groep. Verder laat ook de toegankelijkheidvan de openbare ruimte voor ouderen te wensenover. De begaanbaarheid van de straten voor oude-ren is door meerdere werkers als een punt van zorgaangewezen. Het aandeel niet-westers allochtone inwoners inStadscentrum blijft met 10% aanzienlijk achter ophet Nijmeegse gemiddelde. Ook de toename vandeze groep gedurende de laatste 5 jaar is mindergroot dan de stedelijke toename. Het aandeel jonge-re allochtonen daarentegen neemt iets sterker toe.

Onderwijsniveaus leerlingen Benedenstadomhoog, in Centrum dalendDe onderwijsgegevens tonen, dat de leerlingen uitCentrum een hoger onderwijsniveau hebben dangemiddeld: minder gewichtsleerlingen, een iets hoge-re citoscore en 55% van de 3e jaars vo-leerlingen ophavo of vwo (stedelijk 46%). Niettemin zie je inCentrum een licht negatieve tendens op deze pun-ten. Dit is ook merkbaar aan de toename van groep8 leerlingen met een “laag”schooladvies.

illustratie 1 percentage niet-westers allochtonen

0% 10% 20% 40%

20052000

Nijmegen

Stadscentrum

Benedenstad

Centrum

30%

In Benedenstad meer uitkeringsgerechtigdenWanneer we kijken naar inkomen en werk in debeide wijken van het Stadscentrum, valt op dat hetaandeel mensen dat een uitkering ontvangt uit dewet werk en bijstand (WWB) in de Benedenstadbovengemiddeld is. Ook wonen er relatief meer men-sen die werken in het kader van de ID- of WIW-rege-ling. In het Stadscentrum als geheel is het aandeelvan deze uitkeringen ondergemiddeld. Dat hangtwaarschijnlijk samen met het grote aandeel jongerenen kamerbewoners in Centrum. De realisatie van (duurdere) appartementen enoptrekken van de huren heeft ervoor gezorgd, dathet aandeel lagere inkomens is teruggelopen, vooralin de Benedenstad.

Inwoners Centrum relatief gezondOp het vlak van gezondheid en zorg wijzen recentegegevens uit, dat men zich vooral in de wijk Centrumgezonder voelt dan gemiddeld in Nijmegen. Debewoners hebben ook minder kontakt met huisartsen specialist en zijn minder vaak cliënt bij maat-schapplijk werk of GGZ. De Benedenstad ligt op ditbeze punten dichter bij het stedelijk gemiddelde.

0% 40 100

2001-20042000-2003

Nijmegen

Stadscentrum

Benedenstad

Centrum

6020 80

De Benedenstadsleerlingen daarentegen zien hunniveau toenemen, o.a. door een aanzienlijke dalingvan het aandeel gewichtsleerlingen en de “hogere’schooladviezen. Hier hoort wel de aantekening bij,dat de leerlingenaantallen niet zo groot zijn. In hetstadsdeel wonen in totaal circa 200 basisschoolleer-lingen en ruim 100 voortgezet onderwijsleerlingen.

1.3 IN WAT VOOR OMGEVING WONEN DEINWONERS VAN STADSCENTRUM?

Stadscentrum nog steeds in ontwikkelingNog steeds zijn er in het Stadscentrum veel ontwik-kelingen gaande. Na de grote ingreep onder de vlagvan Centrum 2000 werden en worden er diverse klei-nere bouwprojecten gerealiseerd in de binnenstad,waaronder op dit moment de St. Josephhof. Aan dewestkant treft men voorbereidingen voor de aanpakvan Plein ‘44, de Hessenberg en het stationsgebied,waar de nieuwbouw van het ROC zal verrijzen. Ookde ringstraten krijgen wat meer aandacht. De profes-sionals in de mailronde noemen al dit soort projec-ten als typerend voor de Nijmeegse binnenstad enhier en daar klinkt nog steeds de waardering doorvan de 5 jaar geleden gerealiseerde Marikenstraat enMariënburgomgeving, inclusief de later aangelegdeMoenenstraat. De groene tussenoplossing voor Plein‘44 werd door een van de mailrespondentengenoemd als een goede bijdrage aan de leefbaarheid.Wel tekent men aan, dat het soms allemaal erg langduurt, voordat projecten op gang raken.

Duidelijke afname verloedering inBenedenstadMet name in de Benedenstad en in lichtere mate inCentrum ervaren de bewoners minder verloederingdan twee jaar geleden. De schaalscore hiervoor,

illustratie 2 percentage havo/vwo-leerlingen binnen 3e jaars vo

STADSCENTRUM

17

samengesteld uit vragen over bekladding, vernieling,rommel en hondepoep, is nog minder gunstig danvoor Nijmegen als geheel, maar is voor deBenedenstad een vol punt beter dan twee jaar gele-den. In heel Nijmegen is de score gunstiger gewor-den, in de Benedenstad dus extra. Ook van de des-kundigen geeft slechts een kleine groep aan, datrommel op straat vaak voorkomt.

Tevredenheid over jongerenvoorzieningenafgenomen, over speelvoorzieningen toegenomenDe bewoners van beide wijken hebben logischerwijsniet zo veel te klagen over het openbaar vervoer. Detevredenheid daarmee is groter dan het toch al hogestedelijke cijfer. M.b.t. de winkels blijft de waarde-ring in de Benedenstad wat achter, hoewel er zo tezien sprake is van verbetering in vergelijking met2003.Met name in Centrum zijn de ontmoetingsmogelijk-heden voor jongeren bovengemiddeld. Toch is dewaardering bij de binnenstadsbewoners voor devoorzieningen voor jongeren teruggelopen, terwijler voor de stad als geheel op dit punt verbeteringoptrad. De speelmogelijkheden voor kinderen daar-entegen worden, net als stedelijk, wel betergewaardeerd dan twee jaar geleden. In deBenedenstad is daarover inmiddels een ruime meer-derheid (74%) tevreden. In Centrum blijft die tevre-denheid ondanks de stijging met 8% nog heel forsachter bij het gemiddelde.

Omvang bedrijvigheid in Stadscentrum lichtgestegen, toch relatieve toename woonfunctieHet aantal bedrijven in de Nijmeegse binnenstad isde laatste 5 jaar iets toegenomen, evenals het aantalarbeidsplaatsen. In de vorige wijkmonitor noemdenwe het verloren gaan van woonruimte. In de loopder jaren zijn bijv. aan de singels veel woonpandenomgezet in kantoren. In de tabellen is te zien, dat dewoonfunctie iets van het verloren gegane terreinterugwint. Het aantal bedrijfsvestigingen per 100woningen is tussen 2000 en 2004 met 2% terugge-lopen.

Geluids- en stankoverlast...De meeste mensen vinden het plezierig wonen in eenveelzijdige binnenstad, maar hebben uiteraard temaken met de nadelen. Het percentage mensen dat geluids- en stankoverlastondervindt is in het Stadscentrum als geheel aan-zienlijk hoger dan het Nijmeegs gemiddelde. Uit hetrecent gehouden milieubelevingsonderzoek komtnaar voren, dat dit verschil het sterkst geldt voor degeluidsoverlast (22%), maar ook voor wat betreft destankoverlast aanzienlijk is (14%).

2 4 7

20052003

Nijmegen

Stadscentrum

Benedenstad

Centrum

53 6

illustratie 3 schaalscore verloedering

Ook op andere aspecten van de ruimtelijke omge-ving is het beeld voor de Benedenstad positief. Methet groen en het onderhoud van wegen zijn de bewo-ners (fors) tevredener dan 2 jaar geleden. Dit zal ookte maken hebben met de opknap van pleinen enstraten in het kader van de “onze buurt aan zetpro-jecten”, die in de mailronde werden genoemd. Van de wijk Centrum zijn de uitslagen wisselend.Opvallend in de Stadspeiling is de afname van detevredenheid bij de bewoners met het groen.Het aantal klachten bij de Bel- en Herstellijn is voorde stadscentrumwijken begrijpelijkerwijs wat hogerdan gemiddeld in de Nijmeegse wijken. Voor deBenedenstad is het verschil na de afname in de laat-ste twee jaar niet zo groot meer.

Parkeren blijft een probleemEen nadeel van het binnenstadswonen is en blijft hetparkeren, al lijken sommige cijfers te wijzen op ver-betering. Het aantal meldingen van parkeeroverlastbij de politie is afgenomen, het sterkst nog in deBenedenstad. De sleutelpersonen in de mailrondela-ten echter weten, dat naar hun ervaring, de proble-matiek niet minder wordt. In het algemeen wordt deleefruimte van de binnenstadsbewoner beknot doorhet gebruik van de openbare ruimte voor parkeren.De parkeerdruk wordt zowel ervaren in deBenedenstad als in de (ring)straten van het centrum.In de ogen van de ondernemers wordt door de par-keerdruk de bereikbaarheid van het centrum aange-tast en blijven bezoekers weg, zo wordt gesteld inenkele van de mails. Ook de recent verschenen Binnenstadsmonitor 2000laat zien, dat het parkeren in de beleving vanbinnenstadsbezoekers niet echt verbetert. Een geluk-kige bijkomstigheid is, dat dit niet leidt tot een min-dere waardering van het Nijmeegse stadscentrum alsgeheel, zo blijkt uit de Binnenstadsmonitor.

illustratie 4 aantal meldingen parkeeroverlast als % van de woningvoorraad

0 2 5

20042002

Nijmegen

Stadscentrum

Benedenstad

Centrum

31 4


18

1.4 HOE GAAN DE INWONERS VANSTADSCENTRUM MET ELKAAR OM?

Verhuisprocessen risico voor sociale cohesie Dit kopje stond ook in de wijkmonitor van 2003.Toen konstateerden we, dat het aandeel ouderen inde binnenstad afnam. Dat hangt onder meer samenmet verschuivingen in de bewoning. “Het gebeurtnogal eens, dat wanneer ouderen uit hun woningvertrekken de woning onmiddellijk wordt verbouwdof verkamerd en vervolgens wordt bewoond doorjongeren. De huisbazen willen inspringen op degrote kamer- en woningvraag in het Stadscentrumvan studenten en yuppen. Deze wonen graag in hetstadsdeel, overigens vaak slechts voor een beperktetijd, wat de sociale cohesie niet altijd ten goedekomt”. Ook ditmaal bleek uit de mailronde, dat dewerkers zich zorgen maken over de sociale cohesie.Bijvoorbeeld wijst men op het risico van verdere ver-zwakking van de sociale structuur wanneer er in hetstadscentrum alleen wordt gebouwd voor hogereinkomens en studenten. Uiteindelijk gaat dat tenkoste van het aandeel mensen dat betrokken is op dewijk. Deels is dit tegen te gaan door nieuwe bewo-ners meer in kontakt te brengen met de mensen dieer al (lang) wonen. Ook wijst men op de noodzaakom voldoende woonruimte voor ouderen te behou-den en bijvoorbeeld de zorgfunctie van wooncen-trum Nieuw-Doddendaal uit te breiden

Enquêteresultaten wijzen niet op verdere aan-tasting sociale samenhangDit gevoel van de professionals en bewonersverte-genwoordigers wordt door de cijfers niet echtbevestigd. Als het gaat om sociale kontakten en goedvoor zichzelf kunnen zorgen is er niet of nauwelijksverschil met de stedelijke uitkomsten. Het percenta-ge vrijwilligers is de laatste jaar iets toegenomen. Inbeide wijken is men zich verantwoordelijker voor debuurt gaan voelen en in Centrum is de deelnameaan buurtactiviteiten flink gestegen. De Buurt aanZetprojecten zullen hier mogelijk een rol in spelen.Toch laat de score op de schaal sociale kwaliteit zien,dat vooral Centrum nog achterloopt. Dat betekent,dat de saamhorigheid en onderlinge omgang minderdan gemiddeld zijn. In de Benedenstad is degehechtheid aan de buurt ook wat groter.Een ander aspect van samenhang betreft de onder-

nemers. De organisatiegraad is groot. Er bestaan inhet Nijmeegse stadscentrum zo’n 20 ondernemers-verenigingen.

Net als in 2003 scoort het stadsdeel op de cultuuras-pecten gelijk of hoger dan Nijmegen als geheel,waarbij met name het aandeel cursisten in de kun-steducatie opvalt, vooral in de Benedenstad. Debewoners van het Centrum gaan weer veel vaker naartheater, musea en bioscoop. Dit alles heeft waar-schijnlijk te maken met de samenstelling van debevolking (jong, hoog opgeleid) en de nabijheid vancultuurcentra, zoals bijvoorbeeld de Lindenberg.Tenslotte zijn de bewoners uit Centrum relatiefactieve sporters.

illustratie 5 score schaal sociale kwaliteit

4 5 6,5

20052003

Nijmegen

Stadscentrum

Benedenstad

Centrum

5,54,5 6 7 7,5

20 40 70

20052003

Nijmegen

Stadscentrum

Benedenstad

Centrum

5030 60 80

1 2 3,5

20052003

Nijmegen

Stadscentrum

Benedenstad

Centrum

2,51,5 3 4

illustratie 6 percentage wekelijkse sporters

illustratie 7 schaalscore overlast

Gevoel van onveiligheid sterk afgenomenOok t.a.v. specifieke veiligheidsaspecten zijn positie-ve ontwikkelingen te zien. Het aantal agressiedelic-ten in Centrum neemt af en in beide wijken lopen devermogensdelicten iets terug.In heel Nijmegen is de afgelopen twee jaar het gevoelvan onveiligheid afgenomen, met 4% in het alge-meen, met 2% in de buurt. In het Stadscentrum zijndeze cijfers nog veel gunstiger. In de Benedenstadbijv. is het percentage bewoners dat zich wel eensonveilig voelt in de eigen buurt teruggelopen van 46naar 30%. Ook de daling in Centrum was zeer aan-zienlijk, van 49% naar 42%. Het onveiligheidsgevoelin de Nijmeegse binnenstad is hiermee nog altijdgroter dan gemiddeld in Nijmegen, zeker inCentrum. De verschillen tussen de Benedenstadenhet stedelijk gemiddelde zijn niet zo groot meer.

STADSCENTRUM

19

Nog wel behoorlijke overlast: jongeren, daklo-zen, drugs, uitgaanspubliekNog niet zo positief is de ontwikkeling m.b.t. deervaren overlast (omwonenden, jongeren, geluid). Deschaal die dit meet geeft voor de Benedenstad weleen verbetering te zien, maar niet voor Centrum. Zoblijft het aandeel bewoners dat vaak of soms temaken heeft met jongerenoverlast hoog, rondom56% (voor Nijmegen in totaal is dit 39%). Ook gevennagenoeg alle respondenten in de mailronde te ken-nen dat er sprake is van jongerenoverlast. De helftzegt soms, de andere helft vaak. Het soort van over-last kan uit dreigen en herrie bestaan, maar ook ver-nielzucht. Ook zijn er enkele lokaties die als hang-plek fungeren. Behalve van jongeren ondervindt men in het stads-centrum overlast van andere groepen. In de mailron-de noemden de werkers o.a. alcoholisten en psychi-sche patiënten, dealers en junks, daklozen en zwer-vers. De aanwezigheid van dit soort groepen hoortals het ware bij het centrum van een grotere stad.Ook geven veel werkers in hun antwoordmail aan,dat drugsoverlast vaak voorkomt. Niettemin latentwee onderzoeken uit het afgelopen jaar zien, dat deoverlast van dergelijke specifieke kategorieën nietper definitie overmatig hoeft te zijn. Ten eerste is erhet Multifunctioneel Centrum (MFC) aan de vanSchevichavenstraat, aan de noordrand van het stads-centrum. De overlast voor bewoners en bezoekersvan deze opvang voor daklozen en verslaafden blijftbinnen de perken, zo wijst de 1-meting van eind2004 uit. De ondernemers ondervinden overigenswel meer overlast.

Een ander onderzoek betreft de evaluatie van deafwerkloods en tippelzone aan de westkant van hetcentrum. Ook hier blijft de overlast voor de omwo-nenden binnen de perken. Vanuit de mailrondekwam de konstatering dat hulpverlening en samen-werking tussen partijen zijn verbeterd.Een algemene groep die nogal eens wordt genoemdbij overlast is het uitgaanspubliek. Maar net als tweejaar geleden signaleren de werkers in het gebieddaarbij ook de toename van het politietoezicht opstraat en het gunstige effect daarvan.Bij overlast in het kernwinkelgebied is relatief vaakMarokkaanse jeugd betrokken. Bij de drugshandelspelen Antilliaanse en Marokkaanse straatdealers

illustratie 8 percentage bewoners dat zich wel eens onveilig voelt in de buurt

0 20 50

20052003

Nijmegen

Stadscentrum

Benedenstad

Centrum

3010 40

een rol. De politie meldt, dat de winkeldiefstal in debinnenstad deels georganiseerd is (en neemt daardan ook zijn maatregelen tegen). Tenslotte bevindtzich in het gebied ‘n aantal drugspanden.

1.5 HOE GAAT HET ALLES BIJ ELKAAR METSTADSCENTRUM?

Bewoners Centrum zien vooruitgang, buurt-waardering Benedenstad op peil geblevenBijna eenderde (31%) van de bewoners in Centrumvindt dat hun buurt het afgelopen jaar vooruit isgegaan. Voor heel Nijmegen is dit cijfer 20%. Ookhet aandeel mensen dat achteruitgang bespeurt isaanzienlijk minder (6% tegen 15%). De algehelewaardering van de buurt ligt verder nog steeds ophet Nijmeegs gemiddelde. Voor de Benedenstad zijn de cijfers gemiddeld, al iser een wat grotere groep mensen (20%) die vindt datde buurt achteruit is gegaan.

Al met al kunnen we konstateren, dat de Nijmeegsebinnenstad door haar bewoners als een aantrekke-lijke woonplek wordt gewaardeerd. De scores zijnpositief, ondanks de hinder die de (uitgaans- enbedrijfs)functies opleveren voor het wonen, maaruiteraard ook dankzij de voorzieningen en ambian-ce.

Ook kun je, net als twee jaar geleden, konstaterendat de bewoners de vernieuwingen in het stadscen-trum waarderen. Voorts zijn ook andere konstaterin-gen nog van toepassing: een redelijk tot goed soci-aal-maatschappelijk profiel, afnemende verloederingen onveiligheid.

illustratie 9 percentage bewoners dat vindt dat de buurt het afgelopen jaar

vooruit is gegaan

illustratie 10 rapportcijfer buurt

0 20 50

20052003

Nijmegen

Stadscentrum

Benedenstad

Centrum

3010 40 60 70

6 6,8 8

20052003

Nijmegen

Stadscentrum

Benedenstad

Centrum

7,26,4 7,6


20

M.b.t. het ondernemingsklimaat plaatsen de werkerskanttekeningen. De ondernemers in de detailhandelhebben het moeilijk door de conjunctuur en de cen-trumfuncties in Nijmegen staan mede daardooronder druk. Ook de filialisering is als een mindergunnstig punt naar voren gebracht.

Sociale samenhang niet verslechterd, maar welkwetsbaarIn dit hoofdstuk hebben we apart stilgestaan bij desociale samenhang onder de binnenstadsbewoners.Deze lijkt in de praktijk niet verder af te brokkelen,maar de risico’s daartoe en de vrees daarvoorbestaan nog wel. Zo wijst men op het belang van hetwijkcentrum het Oude Weeshuis.Het OBAZ-project (Onze Buurt aan Zet) dat de afge-lopen jaren in de centrale wijken draaide lijkt zekerenige betekenis te hebben gehad. Er zijn veel initia-tieven voor en door bewoners geweest. Hoe dewaarde daarvan precies moet worden ingeschat isnog niet duidelijk. Sommige respondenten in demailronde vinden dat OBAZ knelpunten heeft opge-lost en meer cohesie heeft opgeleverd. Een anderereactie spreekt van een beperkte bijdrage aan de leef-baarheid. Op dit moment loopt nog een evaluatie.

samenstelling bevolking

stad stadsd. wijken

Nijmegen Stadsc Benst Centr

% 0-14 jr 15 5 10 3

ontw. 2000-2005 0 0 -1 0

% >64 jr 13 9 11 8

ontw. 2000-2005 0 -1 0 -1

% alleenstaanden 35 46 49 44

ontw. 2000-2005 0 0 +2 -2

% 1-ouder gezinnen 7 3 6 2

ontw. 2000-2005 0 0 0 +1

% niet westerse allocht. 16 10 9 10

ontw. 2000-2005 +3 +2 0 +2

% niet westerse jonge all. 26 20 18 23

ontw. 2000-2005 +2 +3 +2 +4

inkomen en werk

stad stadsd. wijken


% lage inkomens 43 x 38 48

ontw. 1996-2002 -2 x -9 +8

% WWB 5,8 5,1 7,1 4,2

ontw. 2001-2005 -0,5 0,0 -0,2 +0,1

% ID/WIW 1,1 0,9 1,8 0,6

ontw. 2001-2005 -0,8 -1,0 -0,9 -1,1

gezondheid en zorg

stad stadsd. wijken


% cliënten maatsch. werk 1,1 0,9 1,3 0,8

ontw. 2002-2004 -0,6 -0,4 -0,7 -0,3

% cliënten GGZ 3,0 3,0 3,3 2,9

ontw. 1999-2004 +0,5 +0,7 +0,7 +0,7

% voelt zich gezond 2005 78 85 77 88

% contact huisarts 2005 44 40 50 36

% contact specialist 2005 27 20 23 19

onderwijs

stad stadsd. wijken


% gewichtsleerlingen 01-04 33 25 28 17

ontw. 00-02/01-04 +1 -9 -11 +6

gemiddelde citoscore 01-04 535,2 538,2 537,7 539,9

ontw. 00-03/01-04 +0,1 -0,1 +0,1 -0,8

% adv. <vmbo-t/havo 01-04 44 33 33 45

ontw. 00-03/01-04 -1 -2 -6 +9

% ll havo/vwo 3e lrjr 01-04 46 50 49 55

ontw. 00-03/01-04 +1 +2 +3 -4

kwaliteit openbare ruimte

stad stadsd. wijken


% tevredenen groen 75 63 60 65

ontw. 2003-2005 +1 -5 +7 -9

% tevredenen wegen/fietsp. 61 74 75 74

ontw. 2003-2005 +3 +7 +14 5

% klachten in verh. tot won. 13 30 17 37

ontw. 2002-2004 -4 -2 -7 0

schaal verloedering 3,9 4,3 4,6 4,2

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,5 -1,0 -0,3

voorzieningen

stad stadsd. wijken


% tevredenen winkels 88 86 72 91

ontw. 2003-2005 +1 +3 +5 +2

% tevredenen openb. verv. 80 91 90 91

ontw. 2003-2005 -2 +3 +4 +2

schaal voorz. jongeren 3,4 4,1 3,6 4,4

ontw. 2003-2005 +0,3 -0,5 -0,5 -0,5

% tevred. speelmog. kind. 61 52 74 41

ontw. 2003-2005 +6 +9 +13 +8

woningmarkt

stad stadsd. wijken


ontw. aantal won. 00-05 +1991 +121 -9 +130

% laagbouwwoningen 2005 59 14 25 8

% huurwoningen 2005 58 68 88 57

schaal waard. eigen woning 7,3 6,9 6,9 6,9

ontw. 2003-2005 +0,1 0,0 +0,2 -0,2

STADSCENTRUM

21

bedrijvigheid

stad stadsd. wijken


aantal bedrijfsvestigingen 7570 1395 205 1190

ontw. 2000-2004 +445 +30 +25 +5

% bedrijfsvest op won. 11,4 35,1 14,5 46,4

ontw. 2000-2004 +0,4 -0,3 +1,8 -2,1

aantal arbeidsplaatsen 92610 13935 1525 12410

ontw. 2000-2004 +1840 +130 +45 +85

% arbeidspl op bevolk. 58,8 151,3 53,1 195,7

ontw. 2000-2004 -0,8 -7,2 +1,5 -15,3

milieu

stad stadsd. wijken


aant. vergunn.plicht. bedr. 04 2588 575 71 504

ontw. 2002-2004 -254 -47 -6 -41

% op won. voorraad 3,9 14,5 5,0 19,6

ontw. 2002-2004 -0,4 -1,3 -0,4 -1,9

% geluidsoverlast 2005 52,1 74,0 x x

% stankoverlast 2005 40,3 55,4 x x

verkeer

stad stadsd. wijken


% meld. parkeeroverlast 1,0 3,3 1,4 4,2

ontw. 2002-2004 0,0 -0,3 -0,6 -0,2

% meld. verkeersongev. 1,5 5,8 1,6 7,7

ontw. 2002-2004 -0,4 -1,6 -0,9 -2,1

schaal ervar. verkeersprobl. 2,6 3,3 2,9 3,5

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,3 -0,2 -0,4

sociale kontakten

stad stadsd. wijken


% voldoende kontakten 88 89 82 92

ontw. 2003-2005 +1 +3 -2 +5

% goed voor zichzelf zorgt 96 96 95 96

ontw. 2003-2005 +1 -2 -2 -2

% in vrijwilligerswerk 28 26 23 27

ontw. 2003-2005 +5 +4 +3 +5

ervaren sociale omgeving

stad stadsd. wijken


% verantw. voor buurt 84 78 86 75

ontw. 2003-2005 +1 +5 +3 +6

% deeln. buurtact. 31 26 30 24

ontw. 2003-2005 +5 +7 +1 +10

% gehecht buurt 66 63 73 59

ontw. 2003-2005 +1 -1 0 -1

schaal houding jongeren 6,5 5,8 6,4 5,4

ontw. 2003-2005 +0,1 -0,2 +0,4 -0,6

schaal sociale kwaliteit 6,2 5,4 6,1 5,0

ontw. 2003-2005 +0,1 0,0 +0,1 -0,1

multiculturaliteit

stad stadsd. wijken


% cont. met allocht. 79 80 79 80

ontw. 2003-2005 0 +1 +5 0

% positief oordeel 43 50 42 53

ontw. 2003-2005 +1 +2 -1 +3

% negatief oordeel 35 28 21 32

ontw. 2003-2005 -4 -1 +1 -5

% verhouding goed 54 52 63 46

ontw. 2003-2005 +3 +1 +5 +1

cultuur

stad stadsd. wijken


% abonnem. bibliotheek 25 25 31 23

ontw. 1997-2003 +1 +2 +2 +2

% bezoek bibliotheek 48 52 50 53

ontw. 2003-2005 -4 -9 -12 -7

% bezoek theater/schouwb. 57 64 54 68

ontw. 2003-2005 +1 -2 -11 +2

% bezoek musea 61 72 62 76

ontw. 2003-2005 +3 +4 -9 +10

% bezoek bioscoop 67 83 73 87

ontw. 2003-2005 -3 0 -6 +2

% cursisten kunsteduc. <18 6,1 11,1 14,0 5,5

% cursisten kunsteduc. >=18 1,5 2,5 2,9 2,4

sport

stad stadsd. wijken


% wekelijkse sporters 57 65 57 68

ontw. 2003-2005 +7 +11 +11 +11

% actief lid sportclub 26 29 27 30

ontw. 2003-2005 +1 +3 +6 +1

% ziet zichzelf als sporter 29 30 26 32

ontw. 2003-2005 +3 +2 +3 +2

veiligheid

stad stadsd. wijken


% aangiften agressie 0,9 5,1 2,6 6,3

ontw. 2000-2004 -0,1 -0,8 +0,4 -1,5

schaal dreiging 1,1 3,5 2,8 3,8

ontw. 2003-2005 -0,1 -0,4 -0,9 -0,1

% aangiften woninginbraak 1,4 1,7 0,6 2,4

ontw. 2000-2004 -0,9 -1,7 -1,2 -2,1

schaal vermog. delicten 4,2 5,8 5,2 6,0

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,7 -1,0 -0,6

schaal overlast 2,2 3,3 2,9 3,5

ontw. 2003-2005 -0,2 0,0 -0,5 +0,2

% onveilig gevoel algem. 33 41 35 44

ontw. 2003-2005 -4 -8 -13 -6

% onveilig gevoel buurt 25 39 30 42

ontw. 2003-2005 -2 -10 -16 -7


22

algemene oordelen

stad stadsd. wijken


% buurt vooruitgegaan 20 28 19 31

ontw. 2003-2005 +1 +6 0 +9

% buurt achteruitgegaan 15 10 20 6

ontw. 2003-2005 -4 -4 -4 -4

schaal evaluatie buurt 7,5 7,5 7,7 7,5

ontw. 2003-2005 +0,1 0,0 +0,1 0,0

rapportcijfer buurt 7,3 7,2 7,3 7,2

ontw. 2003-2005 +0,1 0,0 0,0 0,0

2Oud-Oost

Ooyse

Schependom

Hunnerberg

HengstdalGalgenveld

Bottendaal Altrade

23


Oud-Oost is een historisch, visueel aantrekkelijk enlevendig stadsdeel, dat nabij het centrum is gelegen.Onder de bevolking van de wijken in Oud-Oostbevinden zich veel (ex)studenten. Er is sprake vaneen flinke menging van functies.

BottendaalBottendaal is een grotendeels 19e eeuwse wijk, vlak-bij het centrum gelegen, tussen de twee grote (ver-keers)radialen St. Annastraat en Graafseweg. Denoordelijke helft ligt in de karakteristieke 19e eeuw-se schil, de zuidelijke is opgebouwd uit minder uit-bundige woningen en straten, veelal van recenterdatum. De meest noordelijke straten zijn door de

Graafseweg als het ware van de rest van de wijk afge-sneden.

GalgenveldGalgenveld is een mooie, middeloude wijk. Ruim dehelft van de woningen is uit de periode van voor deoorlog. De straten binnen de 19e eeuwse schil (o.a. VanSpaenstraat, Fransestraat, Van Slichtenhorststraat)zijn heel populair door het monumentale karakter,de fraaie architectuur en de rijkdom aan details. Tenzuiden hiervan ligt de evenzeer aantrekkelijkeIndische buurt uit de 20er jaren(Berlagearchitectuur).

AltradeAltrade is een oude wijk met verschillende bouwstij-len en identiteiten, die tezamen zorgen voor een aan-trekkelijk woonmilieu. Dit wordt ook veroorzaaktdoor de functiemenging (veel bedrijfsvestigingen).Binnen het sociale woonklimaat kent Altrade geenechte tegenstellingen. De verschillen in architectuuren woningtypen leiden wel tot verschil in bewoning.

HunnerbergHunnerberg is een karakteristieke en gezellige wijk,nabij het centrum gelegen, boven op de stuwwal. Dewijk is niet planmatig opgezet, maar heeft een van-zelf gegroeide structuur en is te splitsen in driebuurten:• Het noordelijk deel bestaat uit straten uit de 19e

eeuwse schil met veel grote panden.• Daaraan grenzend bevindt zich een dichter

bebouwd gedeelte met kleinere, particulierehuurwoningen.

• Aan de zuidkant ligt een tamelijk riante woon-buurt met koopwoningen.

Aan de noord-oostkant van de wijk, bovenop destuwwal bevindt zich een aantal grootschaligebedrijfs- en woongebouwen.

Oud Oost


Bottendaal 38 1653 4373

Galgenveld 85 2304 6340

Altrade 75 2550 6157

Hunnerberg 93 1450 3809

Hengstdal 83 3297 7139

Ooyse Schependom 117 93 225


24

HengstdalHengstdal ligt tegen de stuwwal en de bossen aan,niet zo ver van het centrum. Een opvallende buurtbinnen Hengstdal is het ‘Rooie Dorp’ aan de noord-kant. Deze buurt, van oudsher een volksbuurt, isinmiddels geherstructureerd (sloop en nieuwbouw).Door het grote aandeel goedkope huurwoningenwijken de bevolkingskenmerken in Hengstdal enigs-zins af van de rest van het stadsdeel.

Ooyse SchependomOoyse Schependom is een kleine wijk met minderdan 200 inwoners, gelegen ‘onder aan de stuwwal’,bij de toegang naar de Ooijpolder.

2.2 WAT VOOR MENSEN WONEN ER INOUD-OOST?

Verschillen tussen de wijken naar leeftijd enhuishoudenssamenstellingQua leeftijdopbouw blijft Oud-Oost in totaliteit eenvrij gemiddeld stadsdeel. Binnen het stadsdeel zijnde verschillen tussen de wijken soms groot. Zo is bij-voorbeeld het aandeel ouderen (>64 jaar) inBottendaal met 4% erg laag, terwijl het inHunnerberg met 19% erg hoog is in vergelijking methet Nijmeegse gemiddelde (13%). Binnen de huishoudensverdeling zijn in Oud-Oostde alleenstaanden iets oververtegenwoordigd.Daarnaast wonen er in Oud-Oost relatief veelkamerbewoners.Het percentage 1-oudergezinnen (in Nijmegen 7%)varieert van 2% in Hunnerberg tot 9% in Hengstdal.

Ondervertegenwoordiging allochtone inwoners; afname jeugdige allochtonen inBottendaalHet aandeel niet-westers allochtone inwoners is inOud-Oost laag in vergelijking met Nijmegen (10%tegen 16%). Nog groter is het verschil rond het per-centage jongere allochtonen (15% in Oud-Oost, 26%in Nijmegen). Dat ligt vooral aan de wijkenGalgenveld, Altrade en Hunnerberg. In Bottendaalen Hengstdal is aanwezigheid van etnische groepenop hetzelfde niveau als in Nijmegen. De ontwikkeling van het aandeel niet-westers alloch-tone inwoners in Oud-Oost gedurende de afgelopen5 jaar blijft iets achter bij de stedelijke toename (2%,tegen 3% stedelijk). In Bottendaal zie je als enigewijk geen toename. Binnen het aandeel jeugdige all-ochtonen is daar zelfs een forse daling waarneem-baar (6%).

Sociaal-economisch gunstige kenmerken, in Hengstdal meer mensen met uitkeringSociaal-economisch is Oud-Oost een stadsdeel metoverwegend gunstige kenmerken. Het inkomensni-veau is gemiddeld tot hoog, zeker gegeven het feitdat het wordt gedrukt door de aanwezigheid vanveel jongere alleenstaanden (waaronder kamerbewo-

ners). In Hengstdal is het aantal mensen dat een bij-standsuitkering ontvangt hoger dan gemiddeldevenals het aandeel mensen in een ID- of WIW-tra-ject.


0 20

20052000

Nijmegen

Oud Oost

Bottendaal

Galgenveld

3010 40

Altrade

Hunnerberg

Hengstdal

Gunstige scores gezondheidsgevoel en onderwijsniveau; Bottendaal en Hengstdaldichter bij stadsgemiddelde82% van de bewoners van Oud-Oost geeft in deStadspeiling 2005 aan zich gezond te voelen. Dat isiets meer dan stedelijk (78%). Ook is het percentagehuisartscontacten iets lager. Gegevens over verschil-len in gezondheidsbeleving tussen wijken binnenOud-Oost zijn niet beschikbaar. Wel is in de tabel tezien, dat het percentage mensen dat cliënt is bij hetmaatschappelijk werk of de GGD in Bottendaal enHengstdal iets hoger is.Op onderwijsgebied komen deze verschillen tussende wijken versterkt terug. Voor het stadsdeel alsgeheel zijn de scores voor Oud-Oost aanzienlijkbeter dan voor Nijmegen. Zo is het aandeelgewichtsleerlingen in het basisonderwijs 8%, terwijldat voor heel Nijmegen 31% is. Maar ook nu blijvenBottendaal en vooral Hengstdal wat achter bij hetstadsdeelgemiddelde, maar stedelijk gezien zitten zeop of zelfs nog boven het gemiddelde.


0 40

2001-20042000-2003

Nijmegen

Oud Oost

Bottendaal

Galgenveld

6020 80

Altrade

Hunnerberg

Hengstdal

100

2.3 IN WAT VOOR OMGEVING WONEN DEINWONERS VAN OUD-OOST?

Hoge omgevingskwaliteit Meerdere respondenten in de mailronde spreken inhun reactie (zeer) positief over het eigen karakter ende sfeer van de wijken in Oud-Oost. Het gaat overhet algemeen om stedebouwkundige mooie en ookrustige woongebieden. Wel heeft Bottendaal deelsook een centrumkarakter door de nabijheid van debinnenstad en het station.In de bevolkingsenquête geven de bewoners ook eenpositief oordeel af. Ondanks de hoge bebouwings-graad in het stadsdeel is de waardering van hetgroen op het stedelijk gemiddelde blijven liggen. Detevredenheid met wegen en fietspaden is iets hogeren ook verloedering (rommel, vernielingen, graffiti)wordt er minder gevoeld. Het verschil met de restvan de stad is hierbij overigens wel wat mindergeworden door verbetering in de andere stadsdelen. Vanuit de mailronde maakte men overigens tochenkele malen gewag van zwerfvuil en rommel opstraat, bijv. in Bottendaal.

Positief beeld over LimosterreinIn het minisymposium van 2003 is al uitgebreid stil-gestaan bij de ontwikkeling van het Limosterreinaan de rand van Hengstdal en direct grenzend aande Spoorbuurt in Hengstdal. Men verwachtte eengrote impuls voor de ruimtelijke kwaliteit in dit deelvan Oud-Oost, onder andere door de ruimte diewordt gecreëerd voor groen en speelvoorzieningen.Dit beeld komt in de mailronde van 2005 terug.Men vindt het positief, dat het Limosterein gaande-weg wordt ontsloten als groengebied.

opmerking, dat er steeds meer kleine winkels wor-den gesloten.

Attractieve woningvoorraad; hoog aandeelappartementen en boven- en benedenwonin-genOud-Oost neemt op de woningmarkt een bijzondereplaats in. De meeste woningen zijn vooroorlogs. Eenbelangrijk deel ligt in de karakteristieke 19e eeuwseschil rondom het centrum. De woningen in hetstadsdeel zijn dan ook zeer geliefd (lange wachttij-den in de huursetor) en de bewoners zelf geven huneigen woning een relatief hoge waardering.Het aandeel etagewoningen is hoog. Vaak betreft hetappartementen en boven- en benedenwoningen. Hetsterkst geldt dit nog voor Bottendaal en Altrade.Tegelijkertijd is het aandeel huurwoningen in Oud-Oost laag (47% tegen 58% voor heel Nijmegen).

Veel bedrijvigheid, gemiddelde milieubelasting In vergelijking met de meeste andere stadsdelen is debedrijvigheid in Oud-Oost aanzienlijk. De afgelopenjaren is dit slechts heel licht teruggelopen.Op elke 100 woningen zijn er 13 bedrijven, op elke100 inwoners 38 arbeidsplaatsen. Het aandeelarbeidsplaatsen is de laatste 5 jaar in het stadsdeelals geheel wat teruggelopen. In Hengstdal (+4,4%) enHunnerberg (+4,3%) is er echter juist sprake geweestvan een toename.Onder de bedrijven bevinden zich ruim 300 vestigin-gen met een milieuvergunning. Net als in heelNijmegen is dit aantal de afgelopen jaren wat terug-gelopen. In Hengstal is de aanwezigheid van dezebedrijven minder.De dit jaar bij de bewoners gepeilde stankoverlast inhet stadsdeel is iets ondergemiddeld, de geluidsover-last iets bovengemiddeld.

Hoge parkeerdruk blijft probleemVooral het noordelijk deel van het stadsdeel onder-vindt parkeerproblemen door de ligging nabij hetcentrum. In de straten die het dichtst bij het stads-centrum liggen kan men alleen betaald parkeren ofvia vergunningen. Daaromheen is het gratis en datweten ook veel binnenstadsbezoekers. Deze situatiegeeft de nodige overlast. In de wijken Bottendaal,Altrade en Hunnerberg is het percentage meldingenbij de politie van parkeeroverlast hoger dangemiddeld. Daarbij is er in Hunnerberg Hengstdalin de afgelopen periode sprake geweest van toename.

Ook in de mailronde is de parkeeroverlast een terug-kerend onderwerp. Behalve de noordelijke delen vanOud-Oost komen daarbij ook andere gebieden tersprake. Ten eerste noemt men de effecten van denieuwbouw op het Limosterrein. De parkeerdruk inde buurt zal er door toenemen. Verder heeftHengstdal te maken met parkeerders van de St.Maartenskliniek.Tenslotte wijst men in Bottendaal op de ontwikke-

OUD-OOST

25


2 4

20052003

Nijmegen

Oud Oost

53 6 7

Verbetering voorzieningenniveausIn 2003 zagen we een gemiddelde of bovengemiddel-de tevredenheid met de voorzieningenniveaus, zij hetdat deze tevredenheid op enkele punten iets terug-liep. De afgelopen twee jaar is dit op meerdere fron-ten teruggebogen. Met name de tevredenheid metjongeren- en speelvoorzieningen is toegenomen,sterker dan de stedelijke stijging. Vanuit de mailron-de werd wel de behoefte aangegeven aan meer speel-ruimte voor kinderen in de richting van de Postwegen de Dommer van Poldersveldtweg. Rond hetLimosterrein is behoefte aan een (hang)plek voorjongeren.Ook de winkelvoorzieningen worden sterkgewaardeerd. Vanuit de mailronde kwam wel de

4 5

20052003

Nijmegen

Oud Oost

5,54,5 6 6,5 7 7,5


26

Geen aanwijzingen voor afname sociale cohe-sie; wel aandacht voor ouderen nodigIn de wijkmonitor van twee jaar geleden kwamenook een tegengesteld signaal naar voren, nl. dat er intoenemende mate sprake is van ‘import’ in de wijkenen dat de sociale cohesie mede daardoor langzaamafneemt. De bevindingen van dit jaar bevestigen ofversterken dit signaal niet. Bijvoorbeeld blijkt dit uitde schaal voor de sociale kwaliteit. De score hierop isgebaseerd op een viertal vragen over de wijze waaropde mensen in de buurt met elkaar omgaan en of ersaamhorigheid is. De score uit de Stadspeiling vandit jaar is gunstig (6,7) en ook uit de mailronde kwa-men in dit opzicht geen negatieve berichten. Welwerd aandacht gevraagd voor de ouderen. NIet altijdblijven hun kontakten op peil, maar toch willen zijgraag in hun eigen wijk blijven wonen. Andereaspecten zijn de behoefte aan dienstverlening aanhuis en de bereikbaarheid van de (winkel)voorzie-ningen, zeker bij het verdwijnen van de kleine win-kels “om de hoek”.

Zorg om AZCIn 2005 is het AZC een oriëntatie- en integratiecen-trum geworden. De wijkwerkers brachten hun zorgom het AZC herhaaldelijk onder de aandacht.Zorgen zijn er om de kinderen uit het centrum enom effecten op de omgeving, zoals het grotere risicovan drugsoverlast. Ook de samenhang met de ont-wikkeling van het aangrenzende Limosterrein is eenpunt van aandacht.

Jongerenoverlast ondergemiddeldNet als twee jaar geleden is de overlast van jongerenwel aanwezig in Oud-Oost, maar minder dangemiddeld in Nijmegen. In de tabel blijkt dit uit deschaal ‘houding jongeren’. De ervaren overlast is hiereen aspect van. In Oud-Oost ondervindt 6% van debewoners vaak overlast van groepen jongeren, 23%

ling van het Dobbelmanterrein en de bouw van hetROC bij het station. Dit betekent nog meer mensendie op een klein oppervlak wonen en werken, duseen verhoging van de parkeerdruk.Behalve parkeren is de verkeersonveiligheid vanbelang. Deze lijkt in Bottendaal en Galgenveld ietsgroter, gemeten aan het aandeel verkeersongevallen.Voor het stadsdeel als geheel wijkt de door de bewoners ervaren verkeersproblematiek nietaf van het stadsgemiddelde. Vanuit de mailrondewijzen meerdere functionarissen op het te hard rij-den op zowel de uitvalswegen als bepaalde stratenbinnen de wijken. Voorbeelden zijn deHengstdalseweg en de van ‘t Santstraat.

2.4 HOE GAAN DE INWONERS VAN OUD-OOST MET ELKAAR OM?

Sociale contacten en ervaring sociale omgeving heel positiefOud-Oost wordt ook in sociaal opzicht als een zeergeliefde woonomgeving beschouwd. Zowel qua soci-ale contacten als de ervaring van de sociale omge-ving scoort Oud-Oost hoger dan het Nijmeegsgemiddelde, zo is af te lezen uit de tabel.Bijvoorbeeld geldt dit voor de mate waarin de bewo-ners zeggen voldoende sociale contacten te hebben.Het Nijmeegse percentage is met 88% al hoog, maarOud-Oost scoort nog hoger (91%). Opvallend is ook de grote gehechtheid aan de buurt.Deze is de afgelopen twee jaar iets minder geworden(van 86% naar 80%), maar ligt nog altijd beduidendhoger dan het Nijmeegse cijfer (66%). De scores opandere indicatoren, zoals de verantwoordelijkheidvoor de buurt en de deelname aan buurtactiviteitenzijn gemiddeld tot gunstig. Hetzelfde geldt voor decultuur- en sportbeoefening. Bibliotheek, theater,bioscoop en musea worden aanzienlijk vaker dangemiddeld bezocht. Het aandeel wekelijkse sportersis met 66% hoger dan het stedelijk cijfer (57%).


0 2

20042002

Nijmegen

Oud Oost

Bottendaal

Galgenveld

31 4

Altrade

Hunnerberg

Hengstdal

5



20 40

Nijmegen

Oud Oost

5030 60 70

20052003

OUD-OOST

27

soms. Stedelijk is dit meer, respectievelijk 12% en27%. In de mailronde gaven de werkers in de wijkaan, dat jongerenoverlast wel voorkomt rondom hetAZC en de Spoorbuurt. Soms komt deze bedreigenden intimiderend over. Hierbij is ook opgroeiende all-ochtone jeugd betrokken. Feit is wel, zo meldde eenvan de respondenten, dat jongerenvoorzieningen,zoals hangplekken, werken en de overlast terugdrin-gen.

Veiligheidssituatie op aantal punten verbeterdQua veiligheid scoort Oud-Oost redelijk tot goed.Op de meeste indicatoren is de situatie vergelijkbaarmet of gunstiger dan het Nijmeegs gemiddelde. Zois het aantal aangiften van geweldsdelicten bij depolitie ondergemiddeld (alleen in Bottendaal op hetgemiddelde).In de mailronde meldden enkele (politie)functiona-rissen het relatief vaak voorkomen van woningin-braak, auto-inbraken en autodiefstal. In de tabel iste zien, dat het percentage woninginbraken in Oud-Oost in 2004 hoger is dan het gemiddelde. Maar netals stedelijk heeft zich de afgelopen vier jaar een flin-ke daling voorgedaan. Heel sterk is die te zien inBottendaal, waar het aantal woninginbraken per jaarterugliep van 4,4 per 100 woningen naar 1,7. InGalgeveld en Hunnerberg is het percentage inbrakenhet hoogst.Al met al is net als in heel Nijmegen het veiligheids-gevoel in de buurt verbeterd. De groep mensen diezich wel eens onveilig voelt in de eigen buurt is afge-nomen van 23% naar 21%. Dat is lager dan het stede-lijk cijfer (25%).

van de binnenstad, grenzend aan Oud-Oost. De inde nabijheid liggende delen van Oud-Oost hebbenmogelijk wat meer te maken gekregen met de bijbe-horende aanwezigheid en overlast. Niettemin lijkt deoverlast van dugsgebruikers en zwervers niet toe tenemen. In Hunnerberg is die zonder meer aanzien-lijk afgenomen, zo bleek uit de overlastmeting die in2004 is m.b.t. het functioneren van het MFC is uit-gevoerd.Binnen Bottendaal zijn de omgeving van koffie-shops (de Ruyterstraat) en het Thiemepark plekkenwaar zich drugsverslaafden en dealers ophouden.Door de aanwezigheid van politie en bureauToezicht is dit beheersbaar. De politie signaleertook, dat bewoners meer alert zijn en bereid om aan-gifte te doen als er zich iets voordoet.

2.5 HOE GAAT HET ALLES BIJ ELKAAR METOUD OOST?

Geliefd stadsdeel met weinig problemenVan oudsher staat Oud-Oost te boek als een geliefdstadsdeel met weinig problemen en een hoge totaal-waardering. Behalve het parkeren en enige afgeleidebinnenstadsoverlast doen zich geen echt grote pro-blemen voor. Oud-Oost is en blijft een zeer gewenst woongebied,waar de meeste mensen met plezier wonen. Dit blijkt ook nu weer uit de goede cijfers op deindicatoren voor de totaalwaardering. Op de meestevan deze variabelen scoort Oud-Oost gunstig in ver-gelijking met het Nijmeegs gemiddelde. Het percen-tage bewoners dat vindt dat de buurt het afgelopenjaar achteruit is gegaan is kleiner dan het stedelijkcijfer (9% tegen 15%). En met name het rapportcijfervoor de buurt is na een lichte verbetering sinds 2003met 7,9 erg hoog. De deskundigen in de mailrondebeamen dit beeld volledig en zien weinig vooruit-gang of achteruitgang



1 2

20052003

Nijmegen

Oud Oost

2,51,5 3 3,5 4

1 20

20052003

Nijmegen

Oud Oost

3010 40 50

Verplaatsing opvang daklozen verslaafdenpakt goed uit voor Hunnerberg; negatieveeffecten voor overige wijken beperktEen verandering die ruim anderhalf jaar geledenplaats vond was de verplaatsing van de opvang vanverslaafden en daklozen van de Mr. Franckenstraatin Hunnerberg naar het nieuwe MultifunctioneleCentrum in de van Schevichavenstraat, aan de rand



vooruit is gegaan

1 20

20052003

Nijmegen

Oud Oost

3010 40 50 60 70

6 6,8

20052003

Nijmegen

Oud Oost

7,26,4 7,6 8


28

Geen nieuwe probleemsignalen SpoorbuurtIn de vorige wijkmonitor hebben we de Spoorbuurtbinnen Hengstdal apart onderzocht. Reden waren deleefbaarheids- en veiligheidsproblemen in dezebuurt en de daarmee samenhangende aanpakstatusin het beleid. De conlusie uit het onderzoek van2003 was dat de problemen in de Spoorbuurt vooreen belangrijk deel waren teruggedrongen tot hetniveau van vergelijkbare buurten. De aanpakstatus isvervolgens losgelaten. Daarom is de buurt ditmaalniet apart onderzocht en zijn er bijv. geen extraenquêtes afgenomen in het kader van deStadspeiling. De vraag is of zich sinds 2003 nieuweontwikkelingen in de Spoorbuurt hebben voorge-daan. Uit de enquête valt dit dus niet af te leiden,maar wel kunnen we kijken naar de bevindingen uitde mailronde. Daaruit komt naar voren, dat debuurt logischerwijs nog steeds afwijkt van hetgemiddelde in Oud-Oost, met wat meer sociaal-maatschappelijke achterstand, naar verhoudingmeer allochtone bewoners en wat meer jongeren-overlast. Maar nergens rept men over serieuze pro-


stad stadsd. wijken

Nijmegen Oud O Bottdl Galgv Altr Hunnb Hngstd

% 0-14 jr 15 13 9 11 13 12 16

ontw. 2000-2005 0 0 +1 0 -1 -2 -1

% >64 jr 13 11 4 14 7 19 12

ontw. 2000-2005 0 -1 0 -2 -1 -1 -1

% alleenstaanden 35 39 41 41 38 33 40

ontw. 2000-2005 0 +2 0 +1 0 +2 +4

% 1-ouder gezinnen 7 6 5 3 6 2 9

ontw. 2000-2005 0 0 0 0 0 0 0

% niet westerse allocht. 16 10 13 8 8 7 15

ontw. 2000-2005 +3 +2 0 +2 +1 +2 +2

% niet westerse jonge all. 26 15 20 8 11 13 23

ontw. 2000-2005 +2 +1 -6 +1 +1 +4 +3

inkomen en werk

stad stadsd. wijken


% lage inkomens 43 x 44 37 41 36 44

ontw. 1996-2002 -2 x 0 +2 -2 +5 -6

% WWB 5,8 3,3 3,8 1,4 2,8 1,0 6,4

ontw. 2001-2005 -0,5 -0,8 -0,7 -0,7 -1,1 -0,8 -0,9

% ID/WIW 1,1 1,0 1,3 0,4 1,0 0,5 1,4

ontw. 2001-2005 -0,8 -0,8 -0,8 -0,5 -1,0 -0,4 -1,2

gezondheid en zorg

stad stadsd. wijken


% cliënten maatsch. werk 1,1 0,8 1,1 0,4 0,9 0,2 1,2

ontw. 2002-2004 -0,6 -0,2 -0,2 -0,1 0,0 -0,3 -0,5

% cliënten GGZ 3,0 2,9 3,1 2,2 2,5 2,1 4,1

ontw. 1999-2004 +0,5 +0,7 +0,6 +0,2 +0,4 +0,7 +1,3

% voelt zich gezond 2005 78 82 x x x x x

% contact huisarts 2005 44 40 x x x x x

% contact specialist 2005 27 28 x x x x x

blemen die opnieuw de kop op zouden steken.Bovendien lijkt het “inplaatsen” van huishoudensmet meer inkomen goed te werken.

Aandachtspunten voor de nabije toekomst inHengstdalVoor Hengstdal als geheel zijn de scores uit de sta-tistieken en de enquête minder gunstig dan voor derest van Oud-Oost. Met name in soiaal-maatschap-pelijk opzicht (inkomen, werk, opleiding) is het pro-fiel wat mindere gunstig. In de woonsituatie doenzich ook zo nu en dan (beperkte) problemen voor.Bij dit alles moet je de samenhang zien met hetwoningaanbod. In Hengstdal staan nogal wat flatsuit 50er en 60er jaren, bijv. in de omgeving van deCipresstraat en de Moerbeistraat. Het wooncomfortbegint te verouderen en er is veel gehorigheid. In demails wordt de herstructurering van de flats als eenaandachtspunt genoemd voor de toekomst.Eerder heeft er al een omvangrijke herstructureringplaats gevonden in de wijk. Via sloop en vervangen-de nieuwbouw is zo’n drie jaar geleden het Rooie

Dorp, aan de oostkantvan de wijk, herbouwd.Een deel van de oudebewoners is terugge-keerd. De wijkwerkershebben hierover in demailronde geen signalenvan problemen afgege-ven.

OUD-OOST

29

onderwijs

stad stadsd. wijken


% gewichtsleerlingen 01-04 33 8 23 0 2 2 16

ontw. 00-02/01-04 +1 +2 -6 0 0 +1 +5

gemiddelde citoscore 01-04 535,2 540,2 536,6 542,0 541,6 542,7 537,6

ontw. 00-03/01-04 +0,1 +0,4 -0,5 +0,7 +0,4 +1,2 +0,6

% adv. <vmbo-t/havo 01-04 44 24 30 20 21 4 41

ontw. 00-03/01-04 -1 0 -2 -1 +5 -5 -2

% ll havo/vwo 3e lrjr 01-04 46 62 66 70 74 70 45

ontw. 00-03/01-04 +1 -2 +9 -7 -3 -7 +1


stad stadsd. wijken


% tevredenen groen 75 76 x x x x x

ontw. 2003-2005 +1 +1 x x x x x

% tevredenen wegen/fietsp. 61 65 x x x x x

ontw. 2003-2005 +3 +3 x x x x x

% klachten in verh. tot won. 13 11 10 14 11 10 8

ontw. 2002-2004 -4 -3 -2 -2 -4 -5 -3

schaal verloedering 3,9 3,5 x x x x x

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,1 x x x x x

voorzieningen

stad stadsd. wijken


% tevredenen winkels 88 92 x x x x x

ontw. 2003-2005 +1 +1 x x x x x

% tevredenen openb. verv. 80 81 x x x x x

ontw. 2003-2005 -2 +3 x x x x x

schaal voorz. jongeren 3,4 3,7 x x x x x

ontw. 2003-2005 +0,3 +0,8 x x x x x

% tevred. speelmog. kind. 61 69 x x x x x

ontw. 2003-2005 +6 +9 x x x x x

woningmarkt

stad stadsd. wijken


ontw. aantal won. 00-05 +1991 +437 -1 +102 -13 +14 +328

% laagbouwwoningen 2005 59 45 25 50 36 47 59

% huurwoningen 2005 58 47 52 32 43 24 69

schaal waard. eigen woning 7,3 7,6 x x x x x

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 x x x x x

bedrijvigheid

stad stadsd. wijken


aantal bedrijfsvestigingen 7570 1385 225 390 295 225 235

ontw. 2000-2004 +445 0 0 +5 -20 -5 +25

% bedrijfsvest op won. 11,4 12,5 13,6 17,0 11,6 15,7 7,6

ontw. 2000-2004 +0,4 -0,2 0,0 -0,5 -0,7 -0,3 +0,5

aantal arbeidsplaatsen 92610 10395 845 2855 1355 2650 2640

ontw. 2000-2004 +1840 -130 -515 +120 -215 +95 +375

% arbeidspl op bevolk. 58,8 37,6 19,4 45,0 21,9 71,0 38,7

ontw. 2000-2004 -0,8 -1,4 -13,1 -0,2 -3,8 +4,3 +4,4


30

milieu

stad stadsd. wijken


vergunn.plicht. bedr. 2004 2588 314 50 70 102 44 42

ontw. 2002-2004 -254 -47 -16 -9 -4 -11 -5

% op won. voorraad 3,9 2,8 3,0 3,0 4,0 3,1 1,4

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,5 -1,0 -0,5 -0,2 -0,8 -0,2

% geluidsoverlast 2005 52,1 58,0 x x x x x

% stankoverlast 2005 40,3 35,4 x x x x x

verkeer

stad stadsd. wijken


% meld. parkeeroverlast 1,0 1,2 1,4 1,0 1,4 1,6 0,8

ontw. 2002-2004 0,0 +0,1 -0,0 -0,1 -0,0 +0,3 +0,3

% meld. verkeersongev. 1,5 1,6 3,2 2,5 0,7 1,7 0,5

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,3 -0,8 -0,3 -0,2 -0,4 0,0

schaal ervar. verkeersprobl. 2,6 2,5 x x x x x

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,2 x x x x x

sociale kontakten

stad stadsd. wijken


% voldoende kontakten 88 91 x x x x x

ontw. 2003-2005 +1 -1 x x x x x

% goed voor zichzelf zorgt 96 97 x x x x x

ontw. 2003-2005 +1 +2 x x x x x

% in vrijwilligerswerk 28 33 x x x x x

ontw. 2003-2005 +5 +7 x x x x x


stad stadsd. wijken


% verantw. voor buurt 84 85 x x x x x

ontw. 2003-2005 +1 -4 x x x x x

% deeln. buurtact. 31 37 x x x x x

ontw. 2003-2005 +5 +3 x x x x x

% gehecht buurt 66 80 x x x x x

ontw. 2003-2005 +1 -6 x x x x x

schaal houding jongeren 6,5 7,1 x x x x x

ontw. 2003-2005 +0,1 0,0 x x x x x

schaal sociale kwaliteit 6,2 6,7 x x x x x

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 x x x x x

multiculturaliteit

stad stadsd. wijken


% cont. met allocht. 79 80 x x x x x

ontw. 2003-2005 0 -3 x x x x x

% positief oordeel 43 54 x x x x x

ontw. 2003-2005 +1 -13 x x x x x

% negatief oordeel 35 23 x x x x x

ontw. 2003-2005 -4 -11 x x x x x

% verhouding goed 54 61 x x x x x

ontw. 2003-2005 +3 +3 x x x x x

OUD-OOST

31

cultuur

stad stadsd. wijken


% abonnem. bibliotheek 25 29 28 28 31 30 29

ontw. 1997-2003 +1 +1 +1 0 +1 -1 2

% bezoek bibliotheek 48 63 x x x x x

ontw. 2003-2005 -4 -1 x x x x x

% bezoek theater/schouwb. 57 73 x x x x x

ontw. 2003-2005 +1 -1 x x x x x

% bezoek musea 61 80 x x x x x

ontw. 2003-2005 +3 0 x x x x x

% bezoek bioscoop 67 80 x x x x x

ontw. 2003-2005 -3 -4 x x x x x

% cursisten kunsteduc. <18 6,1 12,0 10,5 11,0 14,5 19,5 8,1

% cursisten kunsteduc. >=18 1,5 2,7 2,5 2,9 3,0 2,9 2,2

sport

stad stadsd. wijken


% wekelijkse sporters 57 66 x x x x x

ontw. 2003-2005 +7 +5 x x x x x

% actief lid sportclub 26 31 x x x x x

ontw. 2003-2005 +1 0 x x x x x

% ziet zichzelf als sporter 29 33 x x x x x

ontw. 2003-2005 +3 +5 x x x x x

veiligheid

stad stadsd. wijken


% aangiften agressie 0,9 0,6 0,9 0,6 0,5 0,4 0,4

ontw. 2000-2004 -0,1 -0,1 -0,1 0,0 -0,2 -0,1 -0,2

schaal dreiging 1,1 1,0 x x x x x

ontw. 2003-2005 -0,1 -0,2 x x x x x

% aangiften woninginbraak 1,4 2,0 1,7 3,3 1,9 3,0 0,8

ontw. 2000-2004 -0,9 -0,9 -2,7 -0,8 -0,5 -0,5 -0,6

schaal vermog. delicten 4,2 4,5 x x x x x

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,4 x x x x x

schaal overlast 2,2 1,9 x x x x x

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,1 x x x x x

% onveilig gevoel algem. 33 36 x x x x x

ontw. 2003-2005 -4 +1 x x x x x

% onveilig gevoel buurt 25 21 x x x x x

ontw. 2003-2005 -2 -2 x x x x x

algemene oordelen

stad stadsd. wijken


% buurt vooruitgegaan 20 18 x x x x x

ontw. 2003-2005 +1 0 x x x x x

% buurt achteruitgegaan 15 9 x x x x x

ontw. 2003-2005 -4 -2 x x x x x

schaal evaluatie buurt 7,5 8,5 x x x x x

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,2 x x x x x

rapportcijfer buurt 7,3 7,9 x x x x x

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 x x x x x


32

33


Bij alle drie de wijken in Oud-West gaat het om oudevolkswijken. De woningvoorraad in Oud-Westbestaat voor het grootste deel uit kleine, veelal gere-noveerde laagbouw-huurwoningen van voor de oor-log.

Nije VeldDe naam Nije Veld is niet zo bekend als de namenvan de subbuurten waaruit deze (statistische) wijk isopgebouwd. De grootste en bekendste buurt is hetWillemskwartier, een vooroorlogse buurt met kleine,

goedkope huurwoningen in beheer bij een woning-corporatie. Aan de andere kant van de Groenestraatis de Landbouwbuurt gelegen, eveneens een buurtmet kleinere corporatiewoningen, maar dan veelbeperkter in omvang. Tegenover de Landbouwbuurt,aan de overzijde van de Muntweg, ligt een nieuwwoongebiedje, de zogenaamde Muntenbuurt, halver-wege de 80er jaren gebouwd op een voormaligbedrijfsterrein. Tenslotte is aan de oostkant van de wijk, in de nabij-heid van de St. Annastraat, een klein gemengd buur-tje te onderscheiden, met o.a. koopen etagewonin-gen.

BiezenDe wijk Biezen wordt begrensd door de Rivierstraat,de Marialaan, de Waal en de spoorlijn. De wijk heefteen ingewikkelde stedenbouwkundige structuur. Erbestaat een sterke menging van wonen en werken,hoewel er de afgelopen 25 jaar heel wat bedrijvenzijn verdwenen. De naam Biezen is niet zo bekend. Bekender is denaam van de buurt in het noordwestelijk deel van dewijk, namelijk Waterkwartier. Naast hetWaterkwartier zijn er andere, kleinere buurten teonderkennen. Voorbeelden daarvan zijn het complex Gelderland-Tielens vlakbij de Hezelpoort en het bedrijvengebiedlangs de Waal. Dit gebied vormt een harde grens tus-sen woonbebouwing en de rivier. Binnen de wijkbevindt zich overigens ook een aantal straten meteen afwijkende, rijkere architectuur.

WolfskuilWolfskuil is een oude volkswijk, net als enkele ande-re wijken aan de westkant enigszins weggestopt ach-ter barrières, zoals de Graafseweg en de Spoorlijn.De Wolfskuilseweg, Molenweg en Marialaan vormennagenoeg de rest van de begrenzing van de wijk.

3Oud-West

Biezen

Wolfskuil

Nije Veld

Oud West


Nije Veld 85 2304 5295

Biezen 131 3145 6785

Wolfskuil 79 2488 5981


34

Binnen de wijk zijn verschillende buurten af te bake-nen:• Het noordelijk deel (rondom de Tweede Oude

Heselaan), een divers gebied met koopen huur-woningen, bedrijvigheid en een combinatie vanoude en nieuwe bebouwing.

• Het gebied rondom de Koninginnelaan, metdaarbinnen het Nachtegaalplein.

• Het gebied ten westen daarvan, ook wel hetechte Wolfskuilgebied genoemd. De Florawegloopt er dwars doorheen. Tussen de Floraweg ende Graafseweg is het Florapark gerealiseerd.

• De Rozenbuurt, een klein gebiedje, dat sta-tistisch behoort tot Wolfskuil, maar daarvanhelemaal afgesneden is door de Graafseweg.

3.2 WAT VOOR MENSEN WONEN ER INOUD WEST?

Hoog aandeel allochtone bewoners in NijeVeld en Wolfskuil, gemiddeld in BiezenNaar leeftijd is de samenstelling van de bevolking inOud-West tamelijk gemiddeld. In Nije Veld enWolfskuil wonen in vergelijking met Biezen enNijmegen als geheel minder ouderen en tegelijkloopt het aandeel kinderen terug. Bij de huishou-denssamenstelling is te zien, dat Nije Veld en Biezeniets meer alleenstaanden hebben dan gemiddeld endat in alle drie de wijken het aandeel eenoudergezin-nen hoger is (9 tot 11% tegen 7% voor Nijmegen).Het grootste verschil met het Nijmeegse gemiddeldebetreft de etniciteit. Bijna een kwart van de bevol-king behoort tot de categorie niet-westers allochto-nen (23%).

Oud-West met Nijmegen de laatste 5 jaar nietwezenlijk toe- of afgenomen. Zowel stedelijk als inOud-West nam het aandeel allochtone inwoners met2 tot 3% toe. Bovengemiddeld is wel de toename vanhet aandeel niet-westerse allochtone jongeren inWolfskuil (6%). In Wolfskuil bestaat de allochtone bevolking vooraluit Turkse mensen (de helft) en voor een kleiner deeluit Marokkanen (10-15%). De overigen komen uitdiverse andere landen. Ook in Nije Veld is de Turksegroep het grootst, maar minder (ruim een derde). DeMarokkanen vormen hier bijna een kwart van de all-ochtone bevolking.

Veel mensen met een kwetsbare sociaal-maatschappelijke positieOud-West is een stadsdeel waarin relatief veel men-sen wonen met een zwakke of kwetsbare sociaal-maatschappelijke positie. De drie wijken van Oud-West lijken sterk op elkaar als het gaat om de per-centages lage inkomens, uitkeringsgerechtigden(WWB) en ID/WIW-banen. Ze scoren op alle drie dekenmerken aanzienlijk ongunstiger dan hetNijmeegse gemiddelde. Voor wat betreft het aandeelmensen in de bijstand is ook het buurtgegeven voorWillemskwartier bekend. Daaruit blijkt, dat binnenNije Veld Willemskwartier op dit punt extra negatiefscoort.Qua ontwikkeling is het beeld hetzelfde als twee jaargeleden. De achterstand op deze kenmerken in dedrie wijken wordt niet groter. Eerder lijkt er sprakevan een beperkte inhaal. Zo is in Nije Veld enWolfskuil de afname van het aandeel uitkeringsge-rechtigden tussen 2000 en 2005 groter geweest danstedelijk.

Veel problemen achter de voordeurDe sociaalmaatschappelijk kwetsbare positie vanveel mensen in Oud-West leidt ook tot huishoudens-problematiek. ‘Achter de voordeur’ zijn er relatiefveel problemen in het stadsdeel. Meerdere werkersen bewonersvertegenwoordigers signaleren in demailronde een verzwaring van de sociale problema-tiek. Werkloosheid, armoede en schulden, moeilijk-heden met de opvoeding, huiselijk geweld, verslavingzijn zaken waar de werkers in de wijken tegenaanlopen, vaak meerdere problemen tegelijk binnen éénhuishouden, zowel autochtone als allochtone huis-houdens. Dit soort problemen uit zich uit zich natuurlijk ookbuitenshuis. In de buurt geeft het vaker aanleidingtot buren- en jongerenoverlast, schoolverzuim, vor-men van drugsoverlast, etc. Specifieke signalenbetreffen het drank- en drugsgebruik van jongerekinderen. Het lijkt alsof kinderen op steeds jongereleeftijd hiermee in aanraking komen en later opstraat te vinden zijn, m.n. ook meisjes.De grip op de problematiek kan daardoor (nog)minder worden. Ook noemde men het belang vannetwerken rondom jeugdhulpverlening en de Open


0 20

20052003Nijmegen

Oud West

Nije Veld

Biezen

3010 40

Wolfskuil

Willemskwartier

Het Nijmeegs gemiddelde is 16%. Dit verschil wordtveroorzaakt door Wolfskuil en Nije Veld (beide met28% niet-westerse allochtonen). Het aandeel vanBiezen is gelijk aan het Nijmeegs gemiddelde. Dezeverhoudingen gelden ook voor het aandeel niet-westers allochtonen onder de jongeren tot en met 18jaar: in Nijmegen 26%, in Biezen ook 26%, in NijeVeld en Wolfskuil aanzienlijk meer, nl. 47%. Overigens zijn deze verschillen tussen de wijken van

OUD-WEST

35

Wijkscholen. Deze zijn met name noodzakelijk omin lastige opvoedingssituaties te ondersteunen endaardoor problemen te voorkomen en terug te drin-gen.Het gaat bij deze constateringen om ervaringsgege-vens van mensen die in de wijken werken. Ze komendeels overeen met de statistieken van maatschappe-lijk werk en GGZ. Met name in Nije Veld en in min-dere mate ook in Wolfskuil en Biezen is het aandeelcliënten uit de wijk bovengemiddeld. Verder laten degezondheidsenquêtes zien, dat men zich in alle driede wijken iets minder gezond voelt dan gemiddeld. Meer exacte gegevens over omvang en aard van depersoonlijke problematiek zijn eigenlijk zeergewenst, maar niet voorradig.

Achterstand onderwijsniveaus in alle drie de wijkenDe meerderheid van de basisscholleerlingen in Oud-West is van allochtone herkomst. Een groot deel vande leerlingen heeft een verhoogd leerlinggewicht(71% van alle groep 8 leerlingen die in Oud-Westwonen). Ook uit de citoscores en schooladviezen vande leerlingen uit Oud-West blijkt de achterstand inonderwijsniveau. Op alle drie de indicatoren is even-wel een lichte verbetering te bespeuren.

2003 op groeiende deelname en betrokkenheid vanouders en kinderen bij deze scholen. Uit de mailron-de die dit jaar is gehouden, blijkt dat de scholen hunrol in het wijknetwerk spelen. Veel andere informatiekwam niet naar voren.

3.3 IN WAT VOOR OMGEVING WONEN DEINWONERS VAN OUD-WEST?

Grote ruimtelijke veranderingen op tilIn alle drie de wijken dienen zich flinke ruimtelijkeontwikkelingen aan. Deels zijn ze al gaande.Binnen Nije Veld treft men in Willemskwartier voor-bereidingen voor een nieuwe herstructureringsslagin het oostelijk deel van de buurt. In de Wolfskuil is zo’n operatie aan de gang in hetwestelijk deel van de wijk. Ongeveer 200 woningenzijn gesloopt en vervangen door nieuwbouw. De wijk Biezen, en daarbinnen met name de buurtWaterkwartier, krijgt te maken met de grootsteingrepen: herstructurering van een deel van dewoningvoorraad, de realisatie van een aantal groteontwikkelingslokaties, de aanleg van de Stadsbrug,de aanpak van het Waalfront, etc. Deze ruimtelijke ontwikkelingen zullen effectenhebben op de fysieke leefomgeving van de bewoners,maar ook op het sociale vlak. Op enkele plaatsenverderop in dit hoofdstuk komen we daar op terug.

Openbare ruimte ziet er volgens bewonersbeter uit; werkers zijn kritischerOver het algemeen zijn de bewoners van Oud-Westmeer tevreden over de openbare ruimte van hunbuurt dan twee jaar geleden. Het aantal klachten bijde Bel- en Herstellijn is sterker teruggelopen dangemiddeld in Nijmegen. De score op de schaal ver-loedering (rommel, vernieling, bekladding, honden-poep) is weliswaar nog behoorlijk ongunstiger dande Nijmeegse score, maar de verbetering sinds 2003is groter. Ook de tevredenheid met het onderhoudvan wegen en fietspaden is vooruitgegaan en ligt inWolfskuil en Biezen boven het Nijmeegs gemiddel-de. Op het punt van de groenvoorziening is juist inWillemskwartier de waardering aanzienlijk gunstigergeworden en op het niveau van de beide andere wij-ken gekomen.Het oordeel van de experts in de mailronde is min-der eenduidig. Enerzijds erkent men, dat het beeldvan verloedering afneemt door activiteiten als dievan de Z-teams en bewonersgroepen. Anderzijdsmaken nogal wat deelnemers gewag van rommel enzwerfvuil, soms ook gedropt huisvuil. Plekken waarveel rommel en zerfvuil voorkomt zijn de hangplek-ken voor de jeugd en de achterpaden, maar vooralook de afvalverzamelpunten. Een specifieke lokatieis het Tunnelgebied. Verder noemen de werkers hetvaak voorkomen van hondenpoep.


0 40

2002-20042000-2003

Nijmegen

Oud West

Nije Veld

Biezen

6020 100

Wolfskuil

80

Ook in het voortgezet onderwijs zie je de verschillenin onderwijsniveau terug. Terwijl stedelijk bijna dehelft van de Nijmeegse vo-leerlingen in het derdeleerjaar op havo of vwo zit, is dit voor Oud-West28%. Bijna driekwart volgt dus vmbo of lager.Een punt uit monitor van 2003 was het teruglopen-de leerlingenaantal van de basisscholen in de wijk.Deze ontwikkeling zet zich voort. Men brengt hetwel in verband met de onderwijsniveaus van de leer-lingen. Deze zeggen op zich niets over de kwaliteitvan de scholen, maar niettemin hebben de afge-lopen jaren steeds meer ouders (autochtone, maarook allochtone) gekozen voor een basischool buitende wijk.Een ander punt uit de vorige monitor betrof deOpen Wijkscholen. Alle vier de basisscholen in Oud-West zijn Open Wijkscholen. Het activiteitenaanbodvan deze scholen is de afgelopen jaren verder uitge-breid. De eigen ervaringen van de scholen wezen in


36

In Wolfskuil en Biezen verdwijnen veel kleinebuurtwinkels; jongerenvoorzieningen blijvenaandachtspuntDe tevredenheid over de bewinkeling ligt alleen inBiezen iets onder het Nijmeegse gemiddelde.Verschillende deelnemers aan de mailronde noemenevenwel het verdwijnen van de buurtwinkels inBiezen en Wolfskuil als een ongunstige ontwikkeling, m.n.voor de oudere bewoners.Verbetering deed zich volgens de bewoners vanWolfskuil en Willemskwartier voor bij de speelvoor-zieningen voor kinderen. De tevredenheid hierover isvooral in Wolfskuil toegenomen. Ook in de mailron-de kwam dit punt naar voren. In alle drie de wijkenis het Nijmeegse niveau evenwel nog niet bereikt. Voorts was er de opmer-king, dat de ruimtelijke ontwikkelingen en de bijbe-horende bebouwing ten koste zouden kunnen gaanvan de speelruimte.Voor wat betreft de jongerenvoorzieningen zien wemeer tevredenheid in Willemskwartier. De(schaal)score ligt nu boven het Nijmeegse niveau,net als in Biezen. De tevredenheid in Wolfskuil isongeveer gelijk aan die in geheel Nijmegen. Vanuitde werkers in de wijk komen ook minder gunstigegeluiden. M.b.t. Willemskwartier wordt gezegd, dater voor de jongeren uit de wijk (en ook bezoekers uitandere wijken) te weinig te doen is. Men kan elkaarniet binnen ontmoeten, zodat de kans op toenamevan overlast ontstaat.

Veel goedkope laagbouwhuurwoningen; aandeel neemt afEen groot deel van de woningvoorraad in Oud-Westbestaat uit huurwoningen (74%, tegen 58% voor heelNijmegen), waarvan het merendeel laagbouw. Deafgelopen twee jaar is dit percentage in Wolfskuil enBiezen iets afgenomen. De verwachting is, dat dekomende periode in alle drie de wijken een (verdere)daling plaats zal vinden. De oorzaak hiervan is voor-al de eerdere genoemde aanpak van herstructure-ringsgebieden. Bovendien komt het voor, dat ver-huurders (korporaties) huurwoning in de verkoopdoen.Tot dusver zijn de bewoners uit het stadsdeel minder


2 4

20052003

Nijmegen

Oud West

Biezen

53 7

Wolfskuil

Willemskwartier

6

tevreden over hun woning dan gemiddeld in de stad.Met name komt dit door de scores in Wolfskuil enWillemskwartier, hoewel deze buurt zich de afge-lopen twee jaar op dit punt heeft verbeterd.

Lichte toename bedrijven, lichte afnamearbeidsplaatsenDe afgelopen jaren (2000-2004) is het aantal bedrij-ven in de drie wijken van Oud-West met zo’n 30 toe-genomen, terwijl het aantal arbeidsplaatsen met 250terugliep. Niettemin is de werkgelegenheid in hetstadsdeel met ongeveer 4300 arbeidsplaatsen zekervan betekenis, minder dan in Oud-Oost, maar naarverhouding meer dan de nieuwere stadsdelen.Binnen Oud-West zijn in Biezen de meeste bedrijvenen arbeidsplaatsen te vinden. Het aandeel milieuvergunningsplichtige bedrijvenbinnen Oud-West liep iets terug en blijft onder hetNijmeegs gemiddelde. Maar de geluidsoverlast en vooral stankoverlast,zoals beënquêteerd in 2000, zijn met 43% en 39%voor het stadsdeel wel wat hoog ten opzichte van deNijmeegse cijfers (40% en 27%). Het recenteMilieubeleveningsonderzoek (2005) laat zien, dat degeluidsoverlast in het stadsdeel nu iets minder isdan het stedelijk gemiddelde. De stankoverlast isgroter.In het minisymposium van 2003 werd de liggingnabij het industriegebied als oorzaak opgevoerdvoor de stank-, geluids- en verkeersoverlast. Daarbijwerd het gebied rondom Weurtseweg en Waal beti-teld als een vaak vergeten gebied met relatief veelmilieuoverlast.

Te hard rijden op diverse wegen; zorgen voortoekomst Op de doorgaande wegen in het stadsdeel wordtgeregeld hard gereden. Dat was twee jaar geleden zoen wordt ook nu herhaaldelijk naar voren gebrachtin de mailronde. Voorbeelden waar ‘t gebeurt zijn deMolenweg, de 2e Oude Heselaan, de Marialaan, deWillemsweg en de Weurtseweg. Maar er werden ookandere straten genoemd. Parkeeroverlast komt volgens veel werkers in de wijkook voor, m.n. rondom de Molenweg (bij het winkel-centrum) en de Koninginnelaan.Deze ervaringen stemmen slechts voor een deel over-een met de mening van de bewoners, zoals gemetenvia de schaal “ervaring verkeersproblemen”. De sco-res voor Oud-West zijn ongunstiger dan voorNijmegen, maar, zijn de afgelopen twee jaar wel ver-beterd, met name in Wolfskuil. In de jaren vooraf-gaande aan 2003 was hier de ontwikkeling juistandersom.Ook de politiecijfers laten een vrij gemiddeld beeldzien. Wel is in Biezen het percentage meldingen par-keeroverlast wat groter (en de afgelopen jaren ooktoegenomen) en in Nije Veld het aandeel verkeerson-gevallen.In Willemskwartier geeft de Willemsweg als door-

OUD-WEST

37

tage bewoners dat voldoende contacten heeft engoed voor zichzelf zorgt vergelijkbaar met hetNijmeegse gemiddelde. Vanuit de mailronde komenook indrukken, dat er in deze wijken solidaiteit metelkaar is en de sfeer gezellig.De enquêteresultaten laten verder zien, dat de toena-me van het aandeel vrijwilligers wat achter blijft. InOud-West deed zich niet de stijging voor die voor destad als geheel wel plaats vond. I.t.t. het aandeel vrijwilligers is het aandeel deelne-mers aan buurtactiveiten is in Wolfskuil enWillemskwartier overigens wel zichtbaar toegeno-men. Vanuit de mailronde is daaraan voor watbetreft Willemskwartier toe te voegen, dat hier veelbewoners actief zijn en dat een klein groepje vrijwil-ligers “het hart van de wijk”vormt.Een gunstige verandering is voorts het resultaatm.b.t. het verantwoordelijkheidsgevoel voor debuurt. In alle drie de wijken is dit met zo’n 5 tot 6%toegenomen. De achterstand op het stedelijk cijfer isniet meer zo groot.Opvallend is voorts de score op de schaal “houdingjongeren”. Deze schaal is gebaseerd op deelvragenover jongerenoverlast en de omgang met en tussenjongeren. In Biezen en Wolfskuil is sprake van verbe-tering in vergelijking met 2003, in Willemskwartierjuist van verslechtering.De samenvattende indicator “sociale kwaliteit”drukt de waardering van de bewoners uit voor hetsociale klimaat (op basis van vragen of mensen in debuurt elkaar kennen, goed met elkaar omgaan etc.).Deze waardering blijft in Oud-West achter bij hetNijmeegs gemiddelde. Wolfskuil evenwel laat eenverbetering zien.

Zorg om aantasting sociaal klimaat als gevolgvan ontwikkelingsplannenDe herstructureringsplannen in het gebied, sloop ennieuwbouw, boezemen nogal wat mensen onzeker-heid en angst in. Er komen vragen op of men in debuurt kan blijven wonen, wanneer er koopwoningenvoor de middenklasse worden teruggebouwd ofhuurwoningen worden verkocht. En vooral ook ismen bang dat de sociale verbanden verloren gaan.Wat zijn de effecten van plannen? Dit soort vragen leeft breed, maar nog het sterkst bijde senioren. Onder hen, zo werd in een van de mailsgezegd, zijn er nu al heel wat die zich vaker dangemiddeld eenzaam voelen en/of minder thuis in dewijk.

Multiculturaliteit: geen grote spanningen,maar ook geen integratieDe meeste mensen in Oud-West (78%) zeggen weleens contact met mensen uit een andere cultuur.Dat wijkt niet af van het Nijmeegse gemiddelde.Ook het percentage dat positieve c.q. negatieve kan-ten kan noemen bij de aanwezigheid van allochtoneinwoners in de buurt verschilt niet zo veel van hetstedelijk gemiddelde. Wel is in Wofskuil en

gangsroute naar de Graafseweg aanleiding tot ver-keersdrukte en daarnaast ook tot parkeeroverlast enhinder bij het in- en uitladen voor de winkels.De ruimtelijke ontwikkelingen die in het stadsdeelvoor de deur staan gaan ook nogal wat betekenen opverkeersgebied. Vooral de Stadsbrug zal voor meerverkeer gaan zorgen. In de mailronde is gewezen opde extra verkeersdruk die op het gebied zal ontstaan.


0 2

20042002

Nijmegen

Oud West

Nije Veld

31 5

Biezen

Wolfskuil

4

3.4 HOE GAAN DE INWONERS VAN OUD-WEST MET ELKAAR OM?

Op sommige punten verbetering sociaal klimaat De minder gunstige sociaalmaatschappelijkeomstandigheden van (individuele) huishoudens inOud-West werken door op het woon- en leefklimaatin de wijk. Met deze omstandigheden gaan mensenop verschillende manieren om. Enerzijds zijn veelbewoners actief en is men bereid om iets voor debuurt te doen. Anderzijds blijven veel mensen pas-sief of veroorzaken ze zelf problemen. Verder is ertussen bewoners vaak ook sprake van het ontbrekenvan vaardigheden om open met elkaar te praten enelkaar aan te spreken wanneer zaken niet goed gaan.Dit beeld uit de Stads- en Wijkmonitor van 2003 isniet diepgaand veranderd. Maar toch zijn lang nietalle bevindingen negatief. Hier en daar zijn er weldegelijk ook signalen die wijzen op verbetering.De eerste bron vormen de enquêtebevindingen uitde Stadspeiling. In alle drie de wijken is het percen-


4 5

20052003

Nijmegen

Oud West

Biezen

5,54,5 6

Wolfskuil

Willemskwartier

6,5 6 7,5


38

sport gedaan. Het verschil voor theater/schouwburg-en museumbezoek is de afgelopen twee jaar iets gro-ter geworden.In alle drie de wijken is net als in de rest van de stadde sportdeelname gestegen, maar minder sterk. Hetdeelnamepercentage bleef daardoor ruim 10% min-der (46% tegen 57%).

Woon- en jongerenoverlast nog meer dangemiddeld aanwezigDe drie wijken van Oud-West blijven te maken heb-ben met deze vormen van overlast. Dit blijkt zoweluit de enquêtegegevens van de Stadspeiling als demailronde. De score op de overlastschaal (gebaseerdop vragen over bewonersen jongerenoverlast) is weliets verbeterd sinds 2003, maar blijft in Wolfskuil enWillemskwartier relatief ongunstig. Uit niet in de tabel opgenomen enquêteresultatenblijkt bijvoorbeeld dat in Oud-West 48% van deinwoners vindt dat er de afgelopen periode sprakewas van jongerenoverlast (16% zei vaak, 32% soms).Stedelijk ligt dit aandeel 10% lager. Ook vanuit demailronde kwamen ditmaal weer signalen van jonge-renoverlast. Soms bracht men dit in verband meteen tekort aan jongerenactiviteiten. Overigens lijktde ernst van de jongerenoverlast in Wolfskuil enBiezen wat minder te worden. Een van de respon-denten uit de welzijnshoek gaf aan, dat er op ditmoment geen serieuze problemen met hangjongerenzijn. Voor wat betreft het Willemskwartier wordenhet Potgieterplein/Genestetlaan en de Willemswegvaker als lokaties genoemd met jongerenoverlast.Vaak blijkt het bovendien moeilijk (voor volwasse-nen) om jongeren die rotzooi trappen hierop aan tespreken. Dit speelt bijv. in het Willemskwartier alshet Waterkwartier, zo bleek uit de mailronde.In een stadsdeel als Oud-West heb je ook vaker temaken met burenoverlast en overlastgezinnen. Insamenhang met een zwakke sociaal-maatschappe-lijke positie en achtergrond is er minder vaardigheiden bereidheid om elkaar aan te spreken wanneer datnodig is en er samen uit te komen. Er komt vaakook wat meer agressiviteit aan te pas. De bewoners-overlast lijkt niet echt af te nemen. Sommige wer-kers in de wijken bespeuren zelfs toename.

Willemskwartier zowel het aandeel dat negatieve alspositieve punten noemt groter dan in Biezen. Dithangt ongetwijfeld samen met de hogere vertegen-woordiging van allochtonen in de twee eerstgenoem-de wijken. Deze cijfers wijzen voor Oud-West dusniet op grote spanningen tussen allochtone enautochtone bevolking.De werkers in de wijken geven soms aan dat de rela-tie in delen van de wijk niet best is. Ook stelt eenaantal van hen, dat bij sommige mensen in de wij-ken het idee leeft, dat allochtonen een voorkeursbe-handeling krijgen bij de toewijzing van woningen.Ze hebben het niet over grote spanningen maarbenoemen wel diverse punten waaruit blijkt dat deverhouding soms broos is, of op zijn minst, dat deintegratie in deze wijken nog lang niet voor elkaar is.Voorbeelden daarvan zijn:• Het moeilijk integreren van een deel van de all-

ochtone huishoudens; ze blijven te strak vasthouden aan (alleen) hun eigen cultuur en ver-plaatsen zich niet in de Nederlandse. De(niet)beheersing van de Nederlandse taal is daar‘n aspect van. Overigens merkt een van de res-pondenten op, dat er ook allochtone mensenzijn die zich juist hiertegen afzetten en wel wil-len integreren.

• De beperkte communicatie tussen allochtonenen autochtonen; menging van groepen blijktmoeilijk.Perspectief voor meer kontakt is wellicht te vin-den bij de gezinnen met kleine kinderen. Methen (en de school) als aangrijpingspunt zoudenvooral allochtone vrouwen meer naar buitenkunnen treden. Binnen OWS-verband bestaanhiertoe ook projecten.

• Jonge moslims die zich sinds de terrorisme-ont-wikkelingen buiten gesloten (gediscrimineerd)voelen; tegelijk maakt een van de respondentengewag van het feit dat oudere allochtonen die allanger in de buurt wonen meer kontakt maken.

Cultuur- en sportbeoefening blijven achterNet als bij de vorige monitor in 2003 zijn er in Oud-West relatief minder mensen lid van de bibliotheeken wordt er minder aan culturele activiteiten en aan


20 40

20052003

Nijmegen

Oud West

Biezen

5030 60

Wolfskuil

Willemskwartier

70


1 2

20052003

Nijmegen

Oud West

Biezen

2,51,5 3

Wolfskuil

Willemskwartier

43,5

OUD-WEST

39

Op meerdere plaatsen drugsoverlast; inWillemskwartier enige verbeteringDe deelnemers aan de mailronde noemden enkeleplekken in Wolfskuil en Biezen waar drugsoverlastspeelt. Voorbeelden in Wolfskuil zijn de OudeNonnedaalseweg en het Nachtegaalplein, In Biezende Rijnstraat en rondom de Breehofstraat en hetTitus Brandsmagebouw. Bewoners daar zijn bezigmet kweek en handel en er zijn veel drugsverslaaf-den. Ook in Willemskwartier komt drugsoverlast voor,maar is er ook sprake van een gunstige ontwikke-ling. Zo is op de Jacob van Lennepplaats en rondomde Jan Luykenstraat is het dealen sterk afgenomenen is het aantal drugspanden teruggedrongen.Hierbij wijst men in de mailronde op de inzet van depolitie.

Wisselend beeld onveiligheidsgevoel in Oud-West Het aandeel inwoners van Oud-West dat zich weleens onveilig voelt is de afgelopen twee jaar indezelfde mate afgenomen als in Nijmegen. Het ver-schil is dus gebleven. Zo voelt in 2005 32% van deinwoners van Oud-West zich wel eens onveilig in deeigen buurt, terwijl dat voor Nijmegen 25% is.

is gegaan. Voor heel Nijmegen is dat slechts 20%.Opvallend zijn de verschillen binnen het stadsdeel:in Wolfskuil ervaart meer dan een derde (36%) voor-uitgang, een stijging van 11% in vergelijking met deStadspeiling van 2003. In Biezen vindt 27% dat debuurt het afgelopen jaar vooruit is gegaan (een stij-ging van 8%), in Willemskwartier slechts 17%. Dat is9% minder dan in 2003. Tegelijkertijd zijn er in alle drie de wijken ook nogalwat mensen die vinden dat de buurt achteruit isgegaan, meer dan in Nijmegen (22 tegen 15%). Ookhier onderscheid Wolfskuil zich positief: in 2005vindt 18% dat de buurt is achteruitgegaan, 16% min-der dan in 2004, toen 34% van de Wolfskuilers ditvond.De totaalwaardering die men geeft voor de buurtblijft ook nu achter bij het Nijmeegs gemiddelde. Zois het rapportcijfer voor de buurt in Oud-West 6,7tegen 7,3 gemiddeld voor Nijmegen. In de tabel isevenwel te zien, dat het rapportcijfer voor Oud-Westmet 0,2 steeg en dat is een fractie meer dan voorNijmegen (0,1).

Diverse subgebieden te onderscheidenHet beeld is niet op alle onderdelen voor het helegebied of voor hele wijken hetzelfde. Oud-West ken-merkt zich door de aanwezigheid van veel subgebie-den. In enkele van die gebieden spelen specifiekeproblemen of aandachtspunten.

illustratie 8 percentage bewoners dat zich wel eens\onveilig voelt in de buurt

0 20

20052003

Nijmegen

Oud West

Biezen

3010 40

Wolfskuil

Willemskwartier

50

Binnen Oud-West is er wel een opvallend verschil tezien. In Biezen en Wolfskuil is een positieve ontwik-keling te zien. Het onveiligheidsgevoel neemt er tus-sen 2003 en 2005 met respectievelijk 2% en 4% af(het algemene onveiligheidsgevoel in Wolfskuil zelfsmet 10%). In Willemskwartier daarentegen is hetpercentage met 2 gestegen.

3.5 HOE GAAT HET ALLES BIJ ELKAAR METOUD WEST?

Uiteenlopende totaaloordelen; scoresWolfskuil relatief iets beterHet oordeel dat de bewoners van Oud-West over deontwikkeling van hun buurt geven is net als in 2003wisselend, maar met name Wolfskuil en deels ookBiezen geven positieve signalen af.In de Stadspeiling van 2005 zijn er veel mensen indit stadsdeel (26%) die vinden dat hun buurt vooruit


vooruit is gegaan

0 20

20052003

Nijmegen

Oud West

Biezen

3010 40

Wolfskuil

Willemskwartier

7050 60


6 6,8

20052003

Nijmegen

Oud West

Biezen

7,26,4 7,6

Wolfskuil

Willemskwartier

8


40

Wolfskuil• Binnen Wolfskuil is reeds het herstructurerings-

gebied aan de westkant genoemd. De socialestructuur is door de diverse verhuizingen al metal behoorlijk op de schop gegaan in dit gebied.Inmiddels is de nieuwbouw nagenoeg afgerond.De komende tijd moet blijken hoe de socialestructuur zich verder ontwikkelt, hoe de uitein-delijke bevolkingssamenstelling uitvalt en of demensen er zich op hun gemak voelen.

• Een ander gebied binnen Wolfskuil is hetNachtegaalplein. Dit gebied kent nogal wat indi-viduele problemen en problemen met betrekkingtot criminaliteit en veiligheid. In de vorige moni-tor noemden we dit gebied ook apart. Ook nu ishet in de mailronde meerdere malen genoemdals gebied een eigen karakteristiek.De tegenover liggende buurt ‘Onder de Bogen’ iseveneens een sociaal kwetsbaar gebied met deelsvergelijkbare problematiek.

Biezen• In Biezen blijft het gebied Rijnstraat/Lekstraat

een specifiek gebied. Hier vindt herstructureringplaats.

• Het woongebied ter plekke van de voormaligeIJzergieterij (Vogelvlucht) kent ook een aantalproblemen. Het woonklimaat is kwetsbaar en erzijn signalen van jongerenen drugsoverlast.

• Ditmaal kwam in de mailronde ook de buurtachteraan de Kanaalstraat expliciet aan de orde,als een apart gebied met tekenen van verloede-ring.

• Het Tunnelgebied nabij het station, in de mail-ronde de “voordeur van de wijk” genoemd, is eensociaal onveilig gebied. Er wordt gedeald, de ver-lichting is slecht, er is veel rommel en zwerfvuilaan te treffen, evenals vernielde fietsen. Alles bijelkaar levert dit gebied m.n. ‘s avonds een grootgevoel op van onveiligheid.

Nije Veld• Binnen de wijk Nije Veld is Willemskwartier in

dit hoofdstuk als aparte buurt onderscheiden.Overigens zijn de verschillende bouwblokkenbinnen Willemskwartier eigenlijk ook als apartebuurtjes te onderscheiden die qua woonklimaaten sfeer behoorlijk van elkaar kunnen verschil-len.

• Willemskwartier vormt bijna driekwart van dewijk. Naast Willemskwartier zijn er nog tweebuurten te onderscheiden in Nije Veld, namelijkde Landbouwbuurt en de Muntenbuurt. Groteproblemen zijn er niet, maar in sociaal opzichten met het oog op binding aan de buurt is ervolgens de werkers in de buurt wel enige aan-dacht nodig.

Blijvende zorg en optimismeOver het algemeen is de bevolking in de wijken vanOud-West gehecht aan de wijk en is er veel gezellig-heid en onderlinge betrokkenheid. Maar dat neemtniet weg dat er behoorlijk veel sociale en maatschap-pelijke problemen zijn. Er zijn veel verschillendeinstellingen werkzaam in het gebied. Die instellin-gen deden mee aan de mailronde en de betrokkenmedewerkers gaven duidelijk te kennen, dat de soci-ale problematiek in de wijken aanzienlijk is geble-ven, zowel in het sociale klimaat van de buurt alsachter de voordeur. De zorg hiervoor blijft, voor dehuishoudens met sociale problematiek, voor de vei-ligheid, het samenleven van autochtoon en alloch-toon en het aanpakken van bewonersen jongeren-overlast. Niettemin zijn er zonder meer ook positievegeluiden.In de monitor van 2003 gaven we al aan, dat de inte-grale aanpak van de laatste jaren als zeer positiefwerd ervaren. Over de hele linie is dit nog steeds zo.Vanuit de mailronde merken de werkers in de wijkenop, dat de communicatie tussen de partijen verbe-terd is, waaronder het overleg met de gemeente.Verder doen de participanten in het wijkbeleid hunwerk goed (o.a. welzijn, scholen, ouder-kind centra). Voorzichtig wordt zo nu en dan al gesteld, dat dewijken zich verbeteren. Bijvoorbeeld geldt dat voorWolfskuil, n.a.v. de (herstructurerings)projecten inde wijk, maar ook de activiteiten van de OpenWijkschool. Positief is ook, dat de jongerenoverlastmeer onder controle is en dat jongeren actiever mee-praten met politie en de andere instellingen.De herstructurering van de woningvoorraad die inalle drie de wijken is ingezet levert ook vragen opm.b.t. de toekomst van het sociale klimaat in dewijk. Aan de ene kant is er argwaan en angst voor detoekomst. Wat gebeurt er met de sociale samenhangin de buurt? Kunnen de huidige bewoners blijvenwonen? Ontstaat er geen scheiding tussen de huidi-ge (“armere”) bevolking en (“rijkere”) instromers induurdere woningen? Vertrekken de “bindende” men-sen niet uit de buurt? Van de andere kant ziet mental van voordelen: de kwaliteitsverbetering van dehuisvesting en het aanzien van de wijk. Bij dit alleszijn er in het stadsdeel ook nog eens veel ruimtelijkeontwikkelingen gaande (bijvoorbeeld rondom KoersWest in Biezen). Deze leiden ook tot flinke zorgenonder de bevolking, vooral m.b.t. de verkeersdruk. Wat tenslotte ook een konstatering is van enkele res-pondenten uit de mailronde is, dat de plannen metde wijk met interesse worden gevolgd door de bewo-ners en dat de betrokkenheid bij wat er gebeurt in dewijk aan het groeien is.

OUD-WEST

41


stad stadsd. wijken buurten

Nijmegen Oud W Nije Vld Biez Wlfsk Willkw

% 0-14 jr 15 16 16 15 16 16

ontw. 2000-2005 0 -1 -2 0 -2 x

% >64 jr 13 9 9 11 8 9

ontw. 2000-2005 0 0 0 -1 0 x

% alleenstaanden 35 37 38 39 32 37

ontw. 2000-2005 0 +1 +1 +1 +1 x

% 1-ouder gezinnen 7 10 11 10 9 11

ontw. 2000-2005 0 0 0 +1 -1 x

% niet westerse allocht. 16 23 28 16 28 32

ontw. 2000-2005 +3 +3 +3 +2 +3 x

% niet westerse jonge all. 26 40 47 26 47 x

ontw. 2000-2005 +2 +3 +2 +2 +6 x

inkomen en werk



% lage inkomens 43 x 56 51 53 x

ontw. 1996-2002 -2 x -2 -4 -4 x

% WWB 5,8 10,3 12,0 9,6 9,5 13,3

ontw. 2001-2005 -0,5 -0,8 -1,0 -0,3 -1,0 x

% ID/WIW 1,1 1,9 2,0 1,7 2,1 x

ontw. 2001-2005 -0,8 -1,1 -1,0 -1,1 -1,2 x

gezondheid en zorg



% cliënten maatsch. werk 1,1 1,5 1,7 1,4 1,5 x

ontw. 2002-2004 -0,6 -1,2 -1,4 -0,8 -1,3 x

% cliënten GGZ 3,0 3,5 3,7 3,3 3,4 x

ontw. 1999-2004 +0,5 +0,3 +0,9 0,0 -0,1 x

% voelt zich gezond 2005 78 72 x 68 71 73

% contact huisarts 2005 44 45 x 50 45 41

% contact specialist 2005 27 29 x 29 31 26

onderwijs



% gewichtsleerlingen 01-04 33 71 62 71 79 x

ontw. 00-02/01-04 +1 -4 -9 +7 -6 x

gemiddelde citoscore 01-04 535,2 529,5 530,4 530,6 527,8 x

ontw. 00-03/01-04 +0,1 +0,4 +1,5 +0,3 -0,6 x

% adv. <vmbo-t/havo 01-04 44 66 65 59 75 x

ontw. 00-03/01-04 -1 -1 -2 -3 +3 x

% ll havo/vwo 3e lrjr 01-04 46 28 27 34 24 x

ontw. 00-03/01-04 +1 0 0 +3 -2 x




% tevredenen groen 75 55 x 56 52 51

ontw. 2003-2005 +1 0 x -1 -2 +10

% tevredenen wegen/fietsp. 61 66 x 70 64 60

ontw. 2003-2005 +3 +5 x +9 +5 +5

% klachten in verh. tot won. 13 11 10 12 11 x

ontw. 2002-2004 -4 -6 -6 -3 -8 x

schaal verloedering 3,9 4,6 x 4,5 4,9 5,0

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,7 x -0,5 -0,4 -1,0


42

voorzieningen



% tevredenen winkels 88 85 x 79 89 92

ontw. 2003-2005 +1 +1 x -1 -1 +6

% tevredenen openb. verv. 80 81 x 75 81 91

ontw. 2003-2005 -2 -2 x -1 -4 0

schaal voorz. jongeren 3,4 3,6 x 3,6 3,3 3,6

ontw. 2003-2005 +0,3 +0,3 x +0,1 +0,1 +0,4

% tevred. speelmog. kind. 61 52 x 48 57 50

ontw. 2003-2005 +6 +5 x 0 +11 +4

woningmarkt



ontw. aantal won. 2000-2005 +1991 -74 +22 +86 -182 x

% laagbouwwoningen 2005 59 67 67 60 76 x

% huurwoningen 2005 58 74 81 72 69 x

schaal waard. eigen woning 7,3 6,9 x 7,2 6,6 6,9

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 x +0,2 -0,1 +0,4

bedrijvigheid



aantal bedrijfsvestigingen 7570 635 175 270 190 x

ontw. 2000-2004 +445 +30 +10 +15 +5 x

% bedrijfsvest op won. 11,4 8,0 7,6 8,6 7,7 x

ontw. 2000-2004 +0,4 +0,5 +0,4 +0,2 +0,7 x

aantal arbeidsplaatsen 92610 4300 1155 2080 1065 x

ontw. 2000-2004 +1840 -250 -30 -250 +30 x

% arbeidspl op bevolk. 58,8 23,8 21,6 30,9 17,8 x

ontw. 2000-2004 -0,8 -1,1 -0,9 -4,1 +1,4 x

milieu



aant. vergunn.plicht. bedr. 2004 2588 196 55 93 48 x

ontw. 2002-2004 -254 -42 -13 -17 -12 x

% op won. voorraad 3,9 2,5 2,4 3,0 1,9 x

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,5 -0,6 -0,6 -0,3 x

% geluidsoverlast 2005 52,1 45,5 x x x x

% stankoverlast 2005 40,3 48,3 x x x x

verkeer



% meld. parkeeroverlast 1,0 1,1 0,8 1,5 0,8 x

ontw. 2002-2004 0,0 +0,1 -0,2 +0,4 0,0 x

% meld. verkeersongev. 1,5 1,3 2,1 1,1 0,8 x

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,3 +0,2 -0,1 -1,0 x

schaal ervar. verkeersprobl. 2,6 3,0 x 2,6 3,3 3,3

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,4 x -0,3 -0,6 -0,2

sociale kontakten



% voldoende kontakten 88 88 x 87 88 91

ontw. 2003-2005 +1 +3 x +2 +5 +4

% goed voor zichzelf zorgt 96 95 x 95 95 95

ontw. 2003-2005 +1 0 x -4 +1 +2

% in vrijwilligerswerk 28 22 x 23 23 23

ontw. 2003-2005 +5 +1 x +2 +1 +1

OUD-WEST

43




% verantw. voor buurt 84 78 x 77 79 75

ontw. 2003-2005 +1 +6 x +5 +6 +6

% deeln. buurtact. 31 22 x 19 23 27

ontw. 2003-2005 +5 +3 x -2 +5 +6

% gehecht buurt 66 56 x 57 56 54

ontw. 2003-2005 +1 0 x -3 -1 +2

schaal houding jongeren 6,5 5,9 x 6,5 5,5 5,5

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,3 x +0,3 +0,8 -0,6

schaal sociale kwaliteit 6,2 5,8 x 5,8 5,8 5,8

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 x -0,1 +0,3 +0,1

multiculturaliteit



% cont. met allocht. 79 78 x 73 80 83

ontw. 2003-2005 0 -3 x -5 -3 -2

% positief oordeel 43 44 x 36 50 45

ontw. 2003-2005 +1 -1 x -4 +1 -4

% negatief oordeel 35 39 x 26 44 48

ontw. 2003-2005 -4 -3 x -8 -3 -2

% verhouding goed 54 52 x 53 49 47

ontw. 2003-2005 +3 +2 x +4 -3 +5

cultuur



% abonnem. bibliotheek 25 20 20 19 20 x

ontw. 1997-2003 +1 +2 +3 +1 +1 x

% bezoek bibliotheek 48 41 x 37 45 42

ontw. 2003-2005 -4 -3 x -6 +3 -3

% bezoek theater/schouwb. 57 44 x 49 46 42

ontw. 2003-2005 +1 -4 x -1 -1 +4

% bezoek musea 61 49 x 49 52 46

ontw. 2003-2005 +3 0 x 0 +4 -3

% bezoek bioscoop 67 60 x 59 62 60

ontw. 2003-2005 -3 -2 x -5 0 0

% cursisten kunsteduc. <18 6,1 3,2 2,1 4,3 3,0 x

% cursisten kunsteduc. >=18 1,5 1,1 1,0 1,1 1,3 x

sport



% wekelijkse sporters 57 46 x 46 45 47

ontw. 2003-2005 +7 +5 x +6 +9 +4

% actief lid sportclub 26 20 x 24 17 17

ontw. 2003-2005 +1 -1 x +3 -4 -4

% ziet zichzelf als sporter 29 26 x 26 25 28

ontw. 2003-2005 +3 +1 x +3 +1 +4


44

algemene oordelen



% buurt vooruitgegaan 20 26 x 27 36 17

ontw. 2003-2005 +1 +2 x +8 +11 -9

% buurt achteruitgegaan 15 22 x 24 18 22

ontw. 2003-2005 -4 -6 x -3 -16 -3

schaal evaluatie buurt 7,5 6,7 x 7,0 6,5 6,4

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,2 x +0,2 +0,3 +0,2

rapportcijfer buurt 7,3 6,7 x 6,8 6,6 6,6

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,2 x +0,2 +0,2 +0,1

veiligheid



% aangiften agressie 0,9 1,1 1,1 1,2 0,9 x

ontw. 2000-2004 -0,1 0,0 0,0 +0,4 -0,5 x

schaal dreiging 1,1 1,6 x 1,6 1,6 2,0

ontw. 2003-2005 -0,1 -0,1 x -0,4 0,0 0,0

% aangiften woninginbraak 1,4 1,9 1,9 1,9 2,0 x

ontw. 2000-2004 -0,9 -1,7 -1,9 -1,2 -2,2 x

schaal vermog. delicten 4,2 4,7 x 4,6 4,8 4,9

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,6 x -0,8 -0,6 -0,2

schaal overlast 2,2 2,9 x 2,4 3,3 3,3

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,1 x -0,1 -0,2 -0,1

% onveilig gevoel algem. 33 36 x 39 33 41

ontw. 2003-2005 -4 -4 x 0 -10 +2

% onveilig gevoel buurt 25 32 x 33 32 35

ontw. 2003-2005 -2 -1 x -2 -4 +2

45


Binnen dit stadsdeel wijkt Hees af van de twee ande-re wijken, omdat het ontstaan is rondom een oudedorpskern. Heseveld en Neerbosch Oost zijn in dejaren 1950 en 1960 tot stand gekomen en hebbeneen duidelijke structuur, waarin zowel laagbouw alsgestapelde bouw voorkomen.

HeesHees is een qua inwonertal niet zo’n grote wijk die isgebouwd rondom een gave, oude dorpskern metmooie en statige panden, veel laagbouwwoningen en

woningen in de koopsector, en vooral ook een aan-trekkelijke groenstructuur. De wijk is gebouwd langs oude wegen en heeft eenlage bebouwingsdichtheid. Er bevinden zich meerde-re karakteristieke straten, zoals de Bredestraat, deKerkstraat en de Schependomlaan.

Binnen de wijk bestaat zeker behoorlijk wat varië-teit, maar echte deelgebieden met een specifiekkarakter of eigen thematiek zijn niet als zodanig teonderscheiden.

HeseveldHeseveld is gebouwd volgens een gridsysteem enkent een menging van laagbouw en etagebouw metgazons ertussen. De noordkant van de wijk (wat rui-mer) en de zuidkant (aan de overzijde van deGraafseweg, deels vooroorlogs) wijken af van dezestructuur.

Door het groen tussen de woningen is er een leven-digheid ontstaan, welke hier en daar wordt versterktdoor oudere panden en in het centrum door demarkt (Daniëlsplein). Voorts zijn er fraaie voorbeel-den van ‘Bossche Schoolarchitectuur’ te vinden. Aan de randen van de wijk bevinden zich ‘fysieke’barrières (Graafseweg en spoorlijn).

De volgende buurtjes zijn te onderscheiden:• Jeruzalem, aan de zuidoostkant van de wijk; klei-

ne laagbouw en smalle straten.• De Planetenbuurt aan de noordoostkant, met

etage- en laagbouw.• Afrika/Bouwmeesterbuurt rondom de

Daniëlsweg (etage- en laagbouw in de huursec-tor).

Neerbosch OostIn stedenbouwkundig opzicht is Neerbosch Oosteen homogene wijk, met een eenvoudig rechttoerechtaan wegenpatroon, waarin de woonfunctie

4Nieuw-West

Haven- en

industrieterrein

Hees

Heseveld

Neerbosch

Oost

Nieuw-West


Hees 88 1101 2750

Heseveld 100 2840 6089

Neerbosch Oost 141 3395 7385

Haven- en industrieterrein 295 67 177


46

overheerst. Centraal in de wijk zijn winkels, wijkge-bouwen en een sporthal gelegen.

De wijk is voor het grootste deel gebouwd in de peri-ode 1965-1975 en bestaat voor iets minder dan dehelft uit laagbouw (koop en huur) en voor ruim dehelft uit huurflats. Tussen de bebouwing is eengroenstructuur aangelegd met gazons en beplanting.De bedrijvigheid in de wijk is zeer beperkt.

Het Maas-Waalkanaal, de Neerbosscheweg en deGraafseweg oefenen alledrie een barrièrewerking uit.De ligging van Neerbosch Oost is daardoor geïso-leerd.

De bevolking van Neerbosch Oost is in de negenti-ger jaren toegenomen, o.a. door de bouw van enkeleetagecomplexen aan de rand van de wijk en wonin-gen boven het winkelcentrum.

Haven- en IndustrieterreinHet Haven- en Industrieterrein is een wijk met eengroot oppervlak, bijna volledig benut door bedrijvig-heid. Er wonen bijna 200 mensen in het gebie

4.2 WAT VOOR MENSEN WONEN ER INNIEUW WEST?

Percentages ouderen en niet-westerse allochtonen bovengemiddeldOp enkele punten wijkt de bevolkingssamenstellingvan Nieuw-West af van die van Nijmegen. Bovendientreden daarbij ook nog eens verschillen op tussen dedrie wijken die samen het stadsdeel vormen.• Het aandeel ouderen (ouder dan 64 jaar) in het

stadsdeel is met 17% zo’n 4% hoger dan stedelijk.Dat wordt in sterke mate veroorzaakt door Hees(28% is ouder dan 64 jaar), maar ook het grotereNeerbosch Oost (17%). In Heseveld is het aan-deel ouderen gelijk aan het Nijmeegse gemiddel-de (13%).

• Vooral in Neerbosch Oost, maar ook in Heseveldis het percentage niet-westerse allochtonenhoger dan het Nijmeegs gemiddelde (25 resp.19% tegenover 16% voor Nijmegen als geheel).Onder de jeugd is het aandeel niet-westerse all-ochtonen nog een stuk hoger: 45% in NeerboschOost en 33% in Heseveld tegenover 26% voorheel Nijmegen.

Met name in Neerbosch Oost vinden we deelgebie-den waar veel allochtonen bij elkaar wonen. In enke-le deelgebieden ligt het aandeel niet-westerse alloch-tonen rond of boven de 50% ligt: gebiedje met mai-sonnettes (73%), de Tubastraat en omgeving (53%)en de Balladestraat en omgeving (47%). In de mail-ronde uiten de werkers in de wijken zorgen over desterke concentratie van allochtonen in delen vanNieuw-West, omdat dat de verhouding tussen all-ochtonen en autochtonen onder druk kan zetten.

Soms zijn er al problemen tussen allochtone enautochtone bewoners en men ziet een groeiendescheiding tussen allochtone en autochtone jongeren. Circa de helft van de niet-westerse allochtonen inNieuw-West bestaat uit Turken en Marokkanen.


0 10

20052000

Nijmegen

Nieuw West

Hees

20 30

Heseveld

Neerbosch Oost

40

Het aandeel jeugd in Nieuw-West is ongeveer gelijkaan het Nijmeegse gemiddelde. Dat geldt ook voorde drie wijken binnen dit stadsdeel.

Relatief veel bijstandsafhankelijkheid inHeseveld en Neerbosch OostIn vergelijking met Nijmegen als geheel zijn inNieuw-West wat meer mensen afhankelijk van debijstand. Binnen het stadsdeel zijn de sociaal-econo-mische kenmerken voor de wijk Hees gunstiger dandie voor Heseveld en Neerbosch Oost. Met name hetaandeel WWB-gerechtigden in Hees is laag (2,8%tegenover 7,4 in Heseveld en 7,6% in NeerboschOost). Ook het aandeel bewoners, dat werkzaam isvia een ID- of WIW-baan, is in deze wijken hoger.

Gemiddeld beeld voor wat betreft de gezondheidDe gezondheidsscores voor Nieuw-West wijken nietveel af van de gemiddelde scores voor Nijmegen. InHees is het aandeel, dat zich gezond voelt, wat lagerdan in Heseveld en Neerbosch Oost. Ook hebbenmeer mensen er contact met een specialist gehad.Daarbij moet wel bedacht worden dat het aandeelouderen in Hees een stuk hoger ligt dan in de ande-re twee wijken. De behoefte aan geestelijke gezondheidszorg is inHees juist wat kleiner. Heseveld en Neerbosch Oosttellen wat meer maatschappelijk werken GGZ-cli-ënten. In de mailronde werd gewag gemaakt van de aanwe-zigheid van nogal wat sociaal kwetsbare gezinnenmet meervoudige sociale problemen in Heseveld enNeerbosch Oost.

Grote verschillen tussen de wijken voor deonderwijsgegevensQua citoscores, schooladviezen en aandeel gewichts-leerlingen scoort Hees duidelijk beter dan hetNijmeegse gemiddelde. Heseveld - en meer nog

NIEUW-WEST

Neerbosch Oost - blijven daar bij achter. Zo is degemiddelde citoscore voor groep 8-leerlingen is inNeerbosch Oost een stuk lager dan in Hees (532,7resp. 539,4). Wel lijkt dit verschil wat kleiner te wor-den. De gemiddelde score voor Heseveld ligt daar-tussenin (535,1).

47

tevreden over het openbaar vervoer en in Heseveldwat minder tevreden over de winkels is. Een aantal werkers in de wijk geeft aan dat winkel-centrum Notenhout sleetse plekken vertoont.

In 2003 was de tevredenheid met de jongerenvoor-zieningen wat hoger dan stedelijk. In 2005 blijkt datniet meer het geval. In tegenstelling tot het beeldvoor Nijmegen, is de tevredenheid over de speelmo-gelijkheden voor kinderen wat afgenomen. Werkersin de wijken geven aan dat er vooral in de omgevingvan flats weinig speelruimte is en dat het onderhoudvan de speelplekken beter kan.De beoordeling van de bewoners van de jongeren-voorzieningen is weinig veranderd. De werkers in dewijken noemen enkele positieve ontwikkelingen ophet vlak van jongerenvoorzieningen, namelijk desuccesvolle verplaatsing van het jongerencentrumnaar het wijkcentrum in Neerbosch Oost en het par-ticulier opgezette zaalvoetbalproject voor jongeren.Anderen merken op dat jongerencentrum DeJukebox te klein is.

Waardering voor eigen woning verschilt perwijkBinnen Nieuw-West valt Hees op met veel koop- enlaagbouwwoningen. De dorpsstructuur is er nogduidelijk te ontdekken. Neerbosch Oost kent juist wat minder laagbouw enveel huurwoningen. Het is een naoorlogse wijk uitde jaren 1950/1960 met veel verschillende typenwoningen, gebouwd in een rasterstructuur.Bovendien valt deze wijk op door de duidelijkebegrenzingen van water en grote wegen.In Heseveld bevindt zich veel sociale woningbouw.Als het gaat om de aandelen huur- en laagbouwwo-ningen, zit deze wijk precies tussen de twee anderewijken in. De waardering van de eigen woning is voor hetstadsdeel Nieuw-West als geheel precies gelijk aanhet Nijmeegse gemiddelde. In Heseveld is de waarde-ring lager (7,0) en in Hees hoger (7,7).

Meer bedrijvigheid in Hees dan in de anderetwee wijkenIn het stadsdeel Nieuw-West hebben ongeveer 8.800mensen hun werkplek, maar circa de helft hiervankomt voor rekening van de ‘bedrijfsterreinwijk’Haven- en Industrieterrein. In zowel Heseveld als Neerbosch Oost is het percen-tage arbeidsplaatsen op de bevolking aanzienlijklager dan gemiddeld in Nijmegen (20,1 resp. 22,4%versus 58,8%). Hees komt daar met 51,5% dichter bij. De aanwezigheid van vergunningsplichtige bedrijvenis in Heseveld en Neerbosch Oost geringer in verge-lijking met de gemiddelde andere wijk in Nijmegen. De helft van de bewoners van Nieuw-West ervaartgeluidsoverlast. Dat is iets minder dan gemiddeld inNijmegen. Voor stankoverlast is het beeld omge-keerd: dat wordt door relatief wat meer bewoners


0 40

2001-20042000-2003

Nijmegen

Nieuw West

Hees

60 80

Heseveld

Neerbosch Oost

10020

4.3 IN WAT VOOR OMGEVING WONEN DEINWONERS VAN NIEUW-WEST?

Relatief gunstige waardering voor openbareruimte en voorzieningenIn vergelijking met heel Nijmegen zijn de inwonersvan Nieuw-West wat meer tevreden over het groenen het onderhoud van wegen en fietspaden. Het per-centage klachten bij de Bel- en Herstellijn ligt op eengemiddeld niveau.De score voor verloedering op basis van vragen aanbewoners over zwerfvuil, vandalisme, bekladding enhondenpoep is in Nieuw-West wat gunstiger dan in2003, maar dat geldt voor heel Nijmegen. Uit demailronde blijkt dat er wel plekken binnen de wijkzijn, waar relatief veel vervuiling voorkomt, zoals inde omgeving van winkelcentrum Notenhout (“zwer-vende” winkelwagentjes) en van de flatcomplexenaan de Neerbosscheweg, in vijvers en bij hangplek-ken. In Neerbosch Oost is de score voor verloederingrelatief ongunstig en in Hees juist relatief gunstig.


2 4

20052003

Nijmegen

Nieuw West

Hees

5 6

Heseveld

Neerbosch Oost

73

Ook over het openbaar vervoer en de winkels is menin Nieuw-West wat meer tevreden dan in Nijmegenals geheel. Wel valt op dat men in Hees wat minder


48

van Nieuw-West ervaren (44,6% tegenover 40,3% vanalle Nijmegenaren).

Relatief weinig verkeersproblematiek, maarhard rijden blijft probleemDe gemiddelde score voor door de bewoners ervarenverkeersoverlast is gunstiger dan in 2003 (gedaaldvan 3,1 naar 2,7). Dat is een sterkere daling dan westedelijk zien. Opvallend is het lage aantal meldin-gen van verkeersongevallen in Heseveld. Ook de parkeeroverlast in Nieuw-West is benedenge-middeld. Toch kent het stadsdeel diverse straten engebieden met meer verkeerproblemen. In de mail-ronde geven de werkers in de wijken aan dat er vaakte hard gereden wordt op doorgaande wegen, zoalsde O.C. Huismanstraat (enige toegangsweg totNeerbosch Oost), de Wolfskuilseweg en de door-gaande wegen in Hees en Heseveld richting hetstadscentrum. Parkeeroverlast doet zich vooral voorbij winkelcentrum Notenhout en de sporthal, bij debasisscholen en in deelgebieden met smalle straten.

aantal punten wat minder gunstig dan gemiddeld. Het aandeel bewoners, dat voldoende contactenheeft, ligt in Nieuw-West op een voor Nijmegengemiddeld niveau. Dat geldt ook voor het aandeel,dat zich verantwoordelijk voor de buurt voelt. Maarop andere punten scoort het stadsdeel wat minder:de groep die zich inzet als vrijwilliger is verhou-dingsgewijs wat kleiner, de gehechtheid aan debuurt is iets lager en men neemt wat minder aanbuurtactiviteiten deel. Voor Hees geldt het tegen-deel. Daar is de buurtbetrokkenheid hoger dangemiddeld in Nijmegen. De gemiddelde schaalscorevoor de sociale kwaliteit ligt in die wijk op 6,6 tegen-over 6,2 voor Nijmegen. In Neerbosch Oost enHeseveld ligt die score gemiddeld op 5,7 resp. 5,8. In vergelijking met 2003 is de bewonerscore voorsociale kwaliteit weinig veranderd. En ook uit deinformatie uit mailronde valt op dit vlak geen duide-lijke opwaartse of neerwaartse spiraal af te leiden.

Sporten kan een belangrijke activiteit zijn voor hetonderhouden van contacten. Net als in heelNijmegen is de sportdeelname in Nieuw-West flinkgestegen. Het aandeel bewoners, dat lid van eensportclub is, is licht gestegen. Het aandeel sportclu-bleden - en ook het aandeel dat zich sporter voelt - isgemiddeld voor Nijmegen. Bij de cijfers m.b.t. cultuurdeelname scoort Nieuw-West steeds (wat) minder dan Nijmegen als geheel.Kijken we naar de wijken, dan blijft de cultuurdeelna-me vooral in Neerbosch Oost achter. In Hees valt dehoge deelname van jongeren aan kunsteducatie op.

Signalen voor toegenomen scheiding tussenallochtone en autochtone jongerenDe schaal houding jongeren geeft een beeld van jon-gerenoverlast en van de verstandhouding tussen jon-geren onderling én tussen jong en oud. In vergelij-king met 2003 is de gemiddelde score op deze schaalvoor Nieuw-West wat minder gunstig. De score ligtnu wat lager dan gemiddeld in Nijmegen. Kijken wealleen naar het ervaren van jongerenoverlast, danblijkt er geen verschil met het gemiddelde Nijmeegsebeeld (12% ervaart “vaak” jongerenoverlast en 27%“soms”). In de mailronde wordt regelmatig gewezenop overlast door (hang)jongeren, bijvoorbeeld in de


0 2

20042002

Nijmegen

Nieuw West

Hees

3 4

Heseveld

Neerbosch Oost

51

4.4 HOE GAAN DE INWONERS VAN NIEUW-WEST MET ELKAAR OM?

Sociale contacten en buurtbetrokkenheid ietsminder gunstig tot gemiddeldIn 2003 lagen veel uitkomsten met betrekking tot desociale samenhang in de buurt van het gemiddeldevoor Nijmegen. In 2005 scoort Nieuw-West op een


4 5

20052003

Nijmegen

Nieuw West

Hees

5,5 6

Heseveld

Neerbosch Oost

7,54,5 6,5 7


20 40

20052003

Nijmegen

Nieuw West

Hees

50 60

Heseveld

Neerbosch Oost

7030

NIEUW-WEST

49

omgeving van het winkelcentrum en de maisonnet-tes in Neerbosch Oost. Diverse werkers stellen dat deoverlast verhoudingsgewijs vaak door Marokkaansejongeren veroorzaakt wordt. Verder wordt gewezenop de beperking van het jeugd- en jongerenwerk alsmedeoorzaak voor de overlast.Zorgen zijn er over de in hun ogen groter wordendescheiding tussen allochtone en autochtone jongeren.Men is moeilijk voor gezamenlijke activiteiten teporren. Autochtone jongeren worden nauwelijksmet het jeugd- en jongerenwerk bereikt. Ook hetgevoel dat het gezag van en de controle door ouderssteeds vaker ontbreekt, vindt men zorgelijk. Enkelepersonen spreken van veel opvoedkundige proble-men en van complexe cultureel bepaalde problema-tiek, onder meer binnen Marokkaanse gezinnen.

Meer risico’s op het vlak van multicultureelsamenlevenMeer in het algemeen zijn de scores met betrekkingtot multiculturaliteit wat minder gunstig dan in2003. Zo is het aandeel bewoners, dat het samenle-ven tussen allochtonen en autochtonen in de buurtgoed vindt gaan, licht gedaald naar 44%, terwijl ditaandeel in Nijmegen als geheel gestegen is naar 54%.Verder zien relatief veel bewoners van Nieuw-Westnegatieve kanten aan de aanwezigheid van mensenuit andere culturen in de woonbuurt. Werkers in de wijken zien van twee kanten uitgedrag, dat de integratie niet bevordert. Groepen all-ochtonen hebben een te passieve houding als hetgaat om willen integreren en zetten zich sporadischin voor vrijwilligerswerk. En men ziet groepenautochtonen, die zich discriminerend opstellen. Zepleiten voor meer opbouwwerk, gericht op betereverhoudingen tussen allochtonen en autochtonen. Enkele werkers menen dat de verhouding tussen all-ochtonen en autochtonen in Neerbosch Oost in hetalgemeen wat beter is dan in Heseveld. Een positievefactor daarin is de open wijkschool, die een positieveuitstraling heeft op de omgang tussen autochtoneen allochtone ouders. Maar ook in Neerbosch Oostzijn er problemen in de omgang tussen beide groe-pen, bijvoorbeeld in de omgeving van de Tubastraat.In de mailronde is vaker gewaarschuwd voor hetontstaan van te grote concentraties allochtonen indeelgebiedjes binnen Neerbosch Oost en Heseveld.Men pleit voor een zekere sturing van de balans tus-sen allochtoon en autochtoon bij de toewijzing vanhuurwoningen.

Lichte afname criminaliteit en minder onveiligheidsgevoelensIn de wijkmonitor 2003 zagen we voor Nieuw-Westenkele ongunstige ontwikkelingen op het vlak vande veiligheid (meer aangiftes; toename van onveilig-heidsgevoelens). Deze ontwikkeling heeft zich nietvoortgezet. Vooral de cijfers met betrekking tot deonveiligheidsbeleving zijn nu een stuk gunstiger.Het aandeel dat last heeft van onveiligheidsgevoe-

lens is in Nieuw-West sterker dan gemiddeldgedaald. Verder is het aantal aangiftes voor agressiegedaald. Tevens is het aantal aangiftes voor woning-braak gedaald, maar wel minder dan gemiddeld inNijmegen. Tenslotte schatten bewoners de hoeveel-heid vermogensdelicten in de buurt deze keer gun-stiger in en hebben bewoners niet het idee dat over-last en dreiging nu vaker of minder vaak dan in2003 voorkomen.


1 2

20052003

Nijmegen

Nieuw West

Hees

2,5 3

Heseveld

Neerbosch Oost

41,5 3,5


0 20

20052003

Nijmegen

Nieuw West

Hees

30 40

Heseveld

Neerbosch Oost

5010

4.5 HOE GAAT HET ALLES BIJ ELKAAR METNIEUW-WEST?

Geen grote problemen, maar wel punten vanzorgAlles bij elkaar komt Nieuw-West als stadsdeel rede-lijk gemiddeld uit de bus, zonder al te grote proble-men. Wel is het gemiddelde op veel aspecten hetresultaat van bovengemiddelde scores van Hees, engemiddelde tot ondergemiddelde en soms slechtescores voor Heseveld en Neerbosch-Oost.Er zijn dan ook grote verschillen tussen de drie wij-ken onderling en binnen de wijken, bijvoorbeeldrond het aandeel allochtone inwoners, het aandeelbijstandgerechtigden, het onderwijsniveau en debuurtbetrokkenheid.De openbare ruimte in het stadsdeel wordt gunstigervaren, alleen zijn er wel wat minpunten ten aan-zien van de verkeersintensiteit. Wat betreft het sociale klimaat is de groeiende con-centratie van allochtonen in deelgebieden de groot-


50

ste zorg. Werkers in de wijken ervaren steeds meerdat er sprake is van een scheiding tussen de leefwe-relden van groepen allochtonen en autochtonen, diedeels te maken heeft met de scheiding tussen lage enhogere inkomensgroepen. Men vindt dat slecht voorde sociale samenhang en vreest dat er in de toe-komst meer problemen tussen allochtonen enautochtonen gaan ontstaan. De Stadpeiling-uitkom-sten laten zien dat ook de bewoners in Nieuw-Westmeer dan gemiddeld problemen op het vlak vanmulticulturaliteit ervaren.De werkers maken zich ook zorgen over de jeugd.Ook bij de jongeren zien ze een sterke scheiding tus-sen allochtonen en autochtonen. Verder zien ze veelopvoedingsproblemen, evenals een gebrekkig toe-zicht door ouders op waar hun kinderen zijn en watze doen.

Totaalwaardering buurt iets ondergemiddeldIn vergelijking met 2003 vinden nu wat meer bewo-ners van Nieuw-West dat hun woonbuurt erop voor-uit gegaan is (gestegen van 18% in 2003 naar 22% in2005). In vergelijking met heel Nijmegen zien watmeer bewoners een vooruitgang, maar ook wat meerbewoners een achteruitgang. De totaalwaardering voor de buurt is in Nieuw-Westwat lager. De bewoners van dit stadsdeel gevengemiddeld een 7,1 voor het wonen in de buurt, ter-wijl de gemiddelde score voor alle Nijmegenaren op7,5 ligt. Vooral in Neerbosch-Oost is de totaal-waardering laag: 6,7.

Deelgebieden blijven extra aandacht nodighebbenIn de wijkmonitor 2003 werden verschillende gebie-den genoemd, waar relatief veel problemen spelen.In de mailronde van 2005 zijn dezelfde gebieden alsaandachtsgebieden genoemd: • Jeruzalem (Boksdoorn- en Duindoornstraat en

omgeving) en Pieter Postplein in Heseveld;omgeving maisonnettes, omgeving Tubastraat,flatcomplexen langs de Neerbosscheweg, flats inBalladestraat in Neerbosch Oost.

Problemen, die men in die deelgebieden binnen dewijken signaleert, zijn: overlast, vernieling, vervui-ling, problemen in de onderlinge verhouding tussenbewoners, aanwezigheid van probleemgezinnen, inti-midatie door asociale gezinnen, opvoedproblemen,drugshandel en bewoners met psychische proble-men. Maar op grond van de informatie kunnen weniet zeggen hoe sterk de verschillende problemen inde afzonderlijke gebiedjes spelen.De werkers geven aan dat de extra inspanningendoor gemeente, politie, bewonersgroepen, individue-le bewoners en open wijkscholen effect hebben.Positieve geluiden zijn er onder meer over het conve-nant voor de maisonnettes in Neerbosch Oost, dat isopgesteld door bewonersgroepen, de politie, degemeente, welzijnsorganisatie Tandem en de corpo-raties. Enkele werkers hebben ervaren, dat bij hetverslappen van de aandacht voor probleemgebiedende situatie snel weer kan verslechteren. Een deel van de werkers meent dat het stadsdeel erin het algemeen op vooruit is gegaan, met nameNeerbosch Oost. Enkele werkers voegen daaraan toe,dat ze het wat negatieve imago van de wijk nietterecht vinden. De wijk kent zeker problemen, maarin het algemeen is het een prettige, gezellige wijk. Een kleinere groep werkers ziet achteruitgang inNieuw-West, vooral in de gebiedjes met een zwakkersociaal-maatschappelijk profiel.


vooruit is gegaan


0 20

20052003

Nijmegen

Nieuw West

Hees

30 40

Heseveld

Neerbosch Oost

7010 50 60

6 6,8

20052003

Nijmegen

Nieuw West

Hees

7,2 7,6

Heseveld

Neerbosch Oost

86,4

NIEUW-WEST

51


stad stadsd. wijken

Nijmegen Nieuw W Hees Hesev Neerb O

% 0-14 jr 15 16 15 16 16

ontw. 2000-2005 0 +1 +2 +1 0

% >64 jr 13 17 28 13 17

ontw. 2000-2005 0 -1 -1 -1 0

% alleenstaanden 35 38 33 38 40

ontw. 2000-2005 0 0 +2 -1 0

% 1-ouder gezinnen 7 7 2 8 7

ontw. 2000-2005 0 +1 0 +1 +1

% niet westerse allocht. 16 20 6 19 25

ontw. 2000-2005 +3 +4 +1 +4 +5

% niet westerse jonge all. 26 34 8 33 45

ontw. 2000-2005 +2 +4 0 +3 +6

inkomen en werk

stad stadsd. wijken


% lage inkomens 43 x 43 47 46

ontw. 1996-2002 -2 x -2 0 0

% WWB 5,8 6,8 2,8 7,4 7,6

ontw. 2001-2005 -0,5 -0,2 -0,6 0,0 -0,1

% ID/WIW 1,1 1,1 0,9 1,1 1,2

ontw. 2001-2005 -0,8 -1,0 -0,1 -1,4 -1,0

gezondheid en zorg

stad stadsd. wijken


% cliënten maatsch. werk 1,1 1,1 0,5 1,3 1,2

ontw. 2002-2004 -0,6 -0,7 -0,2 -0,8 -0,7

% cliënten GGZ 3,0 3,2 2,8 3,2 3,3

ontw. 1999-2004 +0,5 +0,6 +0,4 +0,5 +0,8

% voelt zich gezond 2005 78 76 72 76 78

% contact huisarts 2005 44 43 42 45 42

% contact specialist 2005 27 31 34 30 31

onderwijs

stad stadsd. wijken


% gewichtsleerlingen 01-04 33 43 13 38 56

ontw. 00-02/01-04 +1 +1 +5 -5 +6

gemidd. citoscore 01-04 535,2 534,5 539,4 535,1 532,7

ontw. 00-03/01-04 +0,1 +0,1 -0,9 +0,1 +0,4

% adv. <vmbo-t/havo 01-04 44 50 29 53 57

ontw. 00-03/01-04 -1 +1 -1 -1 +3

% ll havo/vwo 3e lrjr 01-04 46 39 64 35 35

ontw. 00-03/01-04 +1 +2 +9 0 +2


stad stadsd. wijken


% tevredenen groen 75 78 76 79 79

ontw. 2003-2005 +1 -5 x x x

% tevredenen wegen/fietsp. 61 64 62 66 63

ontw. 2003-2005 +3 +3 x x x

% klachten in verh. tot won. 13 12 11 11 12

ontw. 2002-2004 -4 -3 -5 -5 -1

schaal verloedering 3,9 4,1 3,0 4,0 4,7

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,4 x x x

voorzieningen

stad stadsd. wijken


% tevredenen winkels 88 91 92 85 94

ontw. 2003-2005 +1 -2 x x x

% tevredenen openb. verv. 80 84 73 84 89

ontw. 2003-2005 -2 -2 x x x

schaal voorz. jongeren 3,4 3,5 2,9 3,7 3,6

ontw. 2003-2005 +0,3 +0,1 x x x

% tevred. speelmog. kind. 61 61 61 68 54

ontw. 2003-2005 +6 -3 x x x

bedrijvigheid

stad stadsd. wijken


aantal bedrijfsvestigingen 7570 740 130 240 230

ontw. 2000-2004 +445 +20 0 -10 +45

% bedrijfsvest op won. 11,4 10,0 11,9 8,5 6,8

ontw. 2000-2004 +0,4 +0,3 0,0 -0,4 +1,3

aantal arbeidsplaatsen 92610 8780 1425 1210 1655

ontw. 2000-2004 +1840 -455 +5 -115 +230

% arbeidspl op bevolk. 58,8 53,6 51,5 20,1 22,4

ontw. 2000-2004 -0,8 -3,8 -0,4 -2,3 +2,9

milieu

stad stadsd. wijken


vergunn.plicht. bedr. 2004 2588 307 43 56 94

ontw. 2002-2004 -254 -14 -7 -9 +5

% op won. voorraad 3,9 4,2 3,9 2,0 2,8

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,2 -0,6 -0,3 0,1

% geluidsoverlast 2005 52,1 50,3 x x x

% stankoverlast 2005 40,3 44,6 x x x

verkeer

stad stadsd. wijken


% meld. parkeeroverlast 1,0 0,7 0,4 0,5 0,7

ontw. 2002-2004 0,0 -0,1 -0,2 -0,1 0,1

% meld. verkeersongev. 1,5 1,4 1,6 0,3 1,4

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,5 -0,3 -0,5 -0,4

schaal ervar. verkeersprobl. 2,6 2,7 2,8 2,8 2,5

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,4 x x x

woningmarkt

stad stadsd. wijken


ontw. won. 2000-2005 +1991 +37 +10 +24 +6

% laagbouwwoningen 2005 59 53 72 56 44

% huurwoningen 2005 58 60 35 57 71

schaal waard. eigen woning 7,3 7,3 7,7 7,0 7,3

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,0 x x x


52

sociale kontakten

stad stadsd. wijken


% voldoende kontakten 88 87 87 87 88

ontw. 2003-2005 +1 +2 x x x

% goed voor zichzelf zorgt 96 96 94 96 97

ontw. 2003-2005 +1 +3 x x x

% in vrijwilligerswerk 28 25 32 23 24

ontw. 2003-2005 +5 +3 x x x


stad stadsd. wijken


% verantw. voor buurt 84 83 85 82 83

ontw. 2003-2005 +1 +1 x x x

% deeln. buurtact. 31 26 35 22 26

ontw. 2003-2005 +5 +2 x x x

% gehecht buurt 66 63 75 64 58

ontw. 2003-2005 +1 +3 x x x

schaal houding jongeren 6,5 6,1 6,8 6,6 5,5

ontw. 2003-2005 +0,1 -0,2 x x x

schaal sociale kwaliteit 6,2 5,9 6,6 5,8 5,7

ontw. 2003-2005 +0,1 -0,1 x x x

multiculturaliteit

stad stadsd. wijken


% cont. met allocht. 79 74 80 74 72

ontw. 2003-2005 0 -1 x x x

% positief oordeel 43 38 40 41 36

ontw. 2003-2005 +1 +1 x x x

% negatief oordeel 35 47 44 41 52

ontw. 2003-2005 -4 +3 x x x

% verhouding goed 54 44 38 47 43

ontw. 2003-2005 +3 -2 x x x

cultuur

stad stadsd. wijken


% abonnem. bibliotheek 25 22 25 21 20

ontw. 1997-2003 +1 -2 +1 0 -4

% bezoek bibliotheek 48 40 44 43 36

ontw. 2003-2005 -4 -3 x x x

% bezoek theater/schouwb. 57 52 58 56 46

ontw. 2003-2005 +1 +6 x x x

% bezoek musea 61 54 63 55 51

ontw. 2003-2005 +3 +4 x x x

% bezoek bioscoop 67 62 62 64 61

ontw. 2003-2005 -3 +2 x x x

% cursisten kunsteduc. <18 6,1 3,8 8,5 3,6 2,5

% cursisten kunsteduc. >=18 1,5 1,2 1,7 1,2 1,0

sport

stad stadsd. wijken


% wekelijkse sporters 57 52 64 53 47

ontw. 2003-2005 +7 +8 x x x

% actief lid sportclub 26 26 31 27 22

ontw. 2003-2005 +1 +2 x x x

% ziet zichzelf als sporter 29 29 26 29 31

ontw. 2003-2005 +3 +5 x x x

algemene oordelen

stad stadsd. wijken


% buurt vooruitgegaan 20 22 25 21 21

ontw. 2003-2005 +1 +4 x x x

% buurt achteruitgegaan 15 18 10 15 23

ontw. 2003-2005 -4 -1 x x x

schaal evaluatie buurt 7,5 7,1 7,8 7,2 6,7

ontw. 2003-2005 +0,1 0,0 x x x

rapportcijfer buurt 7,3 7,1 7,5 7,0 6,9

ontw. 2003-2005 +0,1 -0,1 x x x

veiligheid

stad stadsd. wijken


% aangiften agressie 0,9 0,7 0,5 0,7 0,7

ontw. 2000-2004 -0,1 -0,2 0,0 0,0 -0,3

schaal dreiging 1,1 1,1 0,9 0,9 1,3

ontw. 2003-2005 -0,1 0,0 x x x

% aangiften woninginbraak 1,4 1,7 1,6 1,5 1,8

ontw. 2000-2004 -0,9 -0,4 +0,2 -1,1 0,0

schaal vermog. delicten 4,2 4,5 3,5 4,6 4,9

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,8 x x x

schaal overlast 2,2 2,1 1,5 2,0 2,4

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,2 x x x

% onveilig gevoel algem. 33 35 33 37 34

ontw. 2003-2005 -4 -7 x x x

% onveilig gevoel buurt 25 28 24 28 31

ontw. 2003-2005 -2 -6 x x x

5Midden-Zuid

Goffert

Hazenkamp

St Anna Heijendaal

Kwakkenberg

Groenewoud

53


De wijken in Midden-Zuid staan bekend als aantrek-kelijke, relatief ruim opgezette wijken met veel laag-bouwkoopwoningen. Binnen de wijk Goffert wijktde Kolpingbuurt van het algemene beeld af. Dezevolksbuurt heeft meer het profiel van Oud-West

KwakkenbergDe wijk Kwakkenberg ligt aan de zuid-oostrand vanNijmegen, in het ruime, beboste gebied waarvan ookde naburige kernen Berg en Dal en de Heilig LandStichting deel uitmaken. De wijk is opgebouwdlangs diverse oude boswegen, zoals deKwakkenbergweg, de Sophiaweg en de Bosweg.De woningen, laagbouw en in de koopsector, bevin-den zich op ruime tot zeer ruime percelen. De dicht-heid ligt ongeveer op drie woningen per hectare. Debebouwing heeft in overwegende mate een villaka-rakter.

GroenewoudGroenewoud is een ruime en groene wijk, gebouwdin de 50’er en 60’er jaren. De wijk ligt in een bosrijke omgeving. Deels is er

sprake van een ruim opgezette blokverkaveling, deelsvan een wisselende verkaveling met vrijstaande pan-den. Het betreft bijna allemaal laagbouw in de koop-sector, veelal met platte daken. Afwijkend van ditbeeld is de noordwestpunt van de wijk. Daar bevindtzich rond de halte van de NS een voorzieningenge-bied met GGD, brandweer en een bowlingcentrum.

HazenkampDe Hazenkamp is een halfvooroorlogse, half naoor-logse wijk, omsloten door de Wezenlaan, Vossenlaanen Groenestraat. Van zichzelf en door het aangren-zende Goffertpark is de wijk ruim en groen vankarakter.Het noordwestelijk deel van de wijk is wat andersvan karakter dan de rest van de wijk, met bedrijfs-functies en schoolgebouwen, kleinere laagbouwwo-ningen en 50’er jaren flats. Afgezien van het noord-westelijk deel van de wijk, is de functiemenging inde Hazenkamp beperkt.

GoffertHet grootste deel van het oppervlak van de wijkGoffert wordt ingenomen door groen en recreatie(het Goffertpark, het stadion en het zwembad) en

Midden Zuid


Kwakkenberg 160 394 1167

Groenewoud 107 577 3178

Hazenkamp 83 2207 5278

Goffert 340 1035 2702

St. Anna 56 1516 3117

Heijendaal 168 750 1758


54

door het uitgebreide bedrijventerrein Winkelsteeg.De woonfunctie op het resterende oppervlak bestaatuit drie gebieden: • De Kolpingbuurt: ongeveer 300 kleine, goedkope

huurwoningen in beheer bij een woningbouw-vereniging, ingeklemd tussen de Muntweg en despoorlijn.

• Twee flatcomplexen aan de Heideparkseweg,vooral bewoond door alleenstaanden.

• Het park JonkerboschAan de andere kant van dewijk. Het is begin jaren ‘90 gereedgekomen enbestaat uit laagbouw koopwoningen en huur-appartementen, aantrekkelijk gelegen in het bos,maar daardoor wel afgezonderd van de rest vande wijk en de aangrenzende wijken.

St. AnnaSt. Anna ligt nabij het Radboudziekenhuis en deuniversiteit. De wijk bestaat in feite uit twee gedeel-ten die gescheiden zijn door de Hatertseweg. Hetwestelijk deel, tussen de Hatertseweg en deVossenlaan, sluit in karakter precies aan bij de aan-grenzende wijk Hazenkamp. Het oostelijk deel heefteen onduidelijke opbouw en is in de loop der tijden‘opgevuld’ tussen oude wegen.

HeijendaalDe statistische wijk Heijendaal wordt begrensd doorde Heijendaalseweg, Groenestraat en spoorlijn, St.Annastraat en Houtlaan. De wijk is eigenlijk slechtsvoor een beperkt deel een woonwijk. Het wijkopper-vlak wordt grotendeels ingenomen door de gebou-wen van de Radboud Universiteit Nijmegen en hetRadboudziekenhuis. Binnen Heijendaal is verderook gelegen een landgoed met daarop het ChaletBrakkenstein en een manege. De helft van de 750 woningen in de wijk is in denegentiger jaren gebouwd op de nieuwbouwlocatieHeijendaal die vrijkwam na de sloop van hetCanisius-Wilhelmina-ziekenhuis.

5.2. WAT VOOR MENSEN WONEN ER INMIDDEN-ZUID?

Verschillen tussen wijken naar leeftijd en huishouden, aandeel allochtone inwonersblijft gering In dit stadsdeel zijn er qua bevolkingssamenstellinggrote verschillen tussen de wijken. Die verschillenzijn in grote lijnen hetzelfde van karkter als in demonitor van twee jaar geleden:• In Hazenkamp en de Kolpingbuurt is het aan-

deel kinderen tot 14 jaar flink bovengemiddeld(resp. 20% tegen 15% in Nijmegen), terwijl hetaandeel in Kwakkenberg en vooral Groenewoudondergemiddeld is (12% en 7%).

• In Groenewoud is, net als in St. Anna, het per-centage ouderen erg hoog (21% en 23%, tegen13% voor Nijmegen). In beide wijken is dit per-centage overigens nog steeds aan het dalen.

• Voor wat betreft de huishoudenssamenstellingvalt het hoge aandeel alleenstaanden in St. Annaop (46%) en nog sterker de 15% eenoudergezin-nen in de Kolpingbuurt, twee keer zoveel als hetNijmeegs gemiddelde (maar wel iets minder dande 17% uit 2003).

• Een gemeenschappelijk kenmerk van de wijkenin Midden-Zuid is dat er aanzienlijk minder all-ochtone mensen wonen dan gemiddeld in deNijmeegse wijken. Alleen de wijk Goffert bena-dert het Nijmeegse percentage, maar dat komtdoor het hoge aandeel allochtonen in deKolpingbuurt (26%), onder wie veel bewonersvan Turkse afkomst. In de andere delen vanGoffert, met name de buurt Jonkerbosch, is hetaandeel veel geringer.


0 20

20052000

Nijmegen

Midden Zuid

Kwakkenberg

3010 40

Groenewoud

Hazenkamp

Goffert

St. Anna

Heijendaal

Kolping

Bovengemiddelde scores inkomens, gezondheid en onderwijsniveauIn sociaal-maatschappelijk opzicht bevinden de wij-ken in Midden-Zuid zich alle aan de gunstige kantvan de scores. De inkomensniveaus zijn over hetalgemeen hoger dan gemiddeld en het aandeelWWB-ers blijft ver achter bij dat in andere stadsde-len. In Kwakkenberg en Groenewoud staan veel stu-dentenwoningen, waardoor het percentage lageinkomens relatief hoog ligt.Ook zijn er in het stadsdeel naar verhouding ietsminder mensen die zich niet gezond voelen. Heel gunstig zijn net als in 2003 de scores op deonderwijsindicatoren (hoge citoscores en een hoogaandeel leerlingen op havo en vwo). Afwijkend is de Kolpingbuurt. Het WWB-percentageis daar bijna drie maal zo hoog als in Nijmegen alsgeheel. De andere sociaalmaatschappelijke gegevenszijn niet op buurtniveau beschikbaar, maar datKolping ook daar over het algemeen ongunstigafsteekt is te zien aan de scores van de wijk Goffertdie voor een derde bepaald worden door de

MIDDEN-ZUID

55

Kolpingbuurt. Het sterkst is dat nog te zien bij deonderwijsaspecten. De wijk Goffert blijft daar aan-zienlijk achter bij de andere wijken van het stads-deel.Dit beeld komt ook uit de mailronde naar voren.Afgezien van de Kolpingbuurt ervaart men de wij-ken in het stadsdeel als goede en welvarende gebie-den.

Wat betreft het groen in de buurt en het onderhoudvan wegen en fietspaden is de waardering vanuit deKolpingbuurt niet minder dan vanuit de rest van hetstadsdeel. Op het eerste punt is de tevredenheid integenstelling tot het stadsdeel als geheel op niveaugebleven.Samenhangend met het algemene beeld is, dat hetaantal klachten in verhouding tot het aantal wonin-gen in Midden-Zuid iets ondergemiddeld is. Metname vanuit St. Anna en Heijendaal zijn de scoreslaag.

Tevredenheid winkelvoorzieningen blijft achterDriekwart van de bewoners van Midden-Zuid istevreden over de winkelvoorzieningen in de buurt.Dat is minder dan het Nijmeegs gemiddelde (88%).Oorzaak hiervan is, dat het winkelaanbod in enkelewijken in dit stadsdeel wat minder is, bijv.Groenewoud, Goffert en Heijendaal. In de Kolpingbuurt is de tevredenheid over de win-kelvoorzieningen wel beduidend minder. Het ont-breken van bewinkeling in deze buurt zorgt ersamen met de geïsoleerde ligging van de wijk voor,dat deze tevredenheid hier zeer laag is (33%).Over de voorzieningen voor jongeren is men inMidden-Zuid meer tevreden dan gemiddeld inNijmegen. De verbetering die we in de vorige moni-tor al konstateerden heeft zich doorgezet. In heelsterke mate is dit gebeurd in de Kolpingbuurt. Deopening van het eigen buurtcentrum de Inloop zo’ntwee jaar geleden heeft inmiddels geleid tot een sterkbovengemiddelde tevredenheid met de jongeren-voorzieningen in de buurt.Ook over de speelmogelijkheden voor kinderen iseen ruime meerderheid tevreden (70%). Ook nu geldtvoor de Kolpingbuurt, dat de situatie volgens debewoners sterk is verbeterd. Het percentage tevrede-nen nam de afgelopen twee jaar toe met 19% toe tot65%. De mailronde onder de werkers in de wijk voegt hierniet veel aan toe. Een signaal is de behoefte aan meerouderenvoorzieningen in een wijk als deHazenkamp.

Daling waardering eigen woning zet niet doorBijna tweederde van de woningvoorraad in Midden-Zuid bestaat uit koopwoningen. Alleen in Goffert ishet aandeel huurwoningen groter dan het aandeelkoopwoningen. Dit komt door de Kolpingbuurt(uitsluitend huur) en de huurappartementen in hetpark Jonkerbosch die daar deel uitmaken van dewoningvoorraad. Het overwicht aan koopwoningenis het sterkst in de wijken Groenewoud, Hazenkampen Kwakkenberg. In deze wijken bestaat verder zo’n70% of meer uit laagbouw.Opvallend in de monitor van 2003 was de daling(sinds 1998) van de waardering van de eigen woning.Deze daling is tot rust gekomen. De laatste twee jaaris de waardering juist weer iets toegenomen.


0 40

2001-20042000-2003

Nijmegen

Midden Zuid

Kwakkenberg

6020 100

Groenewoud

Hazenkamp

Goffert

St. Anna

Heijendaal

80

5.3 IN WAT VOOR OMGEVING WONEN DEINWONERS VAN MIDDEN-ZUID?

Goede waarderingen openbare ruimte, welenige afname tevredenheid onderhoud wegenDe kwaliteit van de openbare ruimte is goed, vindende inwoners van Midden-Zuid. In heel Nijmegenervaart men minder verloedering (bekladding, zwerf-vuil), maar in Midden-Zuid is de betreffendeschaalscore sterker dan gemiddeld teruggelopen.Vanuit de mailronde wees men op het (traditionele)voorkomen van rommel langs het spoor, zoals bij deLandbouwstraat.Het groen wordt goed gewaardeerd (84% tevredenentegen 75% voor Nijmegen als geheel). Ook de tevre-denheid met wegen en fietspaden is niet slecht, maaris in vergelijking met de Stadspeiling van twee jaargeleden wel iets afgenomen (van 64% naar 58%).Voor Nijmegen als geheel steeg deze tevredenheidss-core juist.


2 3 4 7

20052003

Nijmegen

Midden Zuid

Kolping

5 6


56

Concentratie van werk door ziekenhuizen, universiteit en bedrijfsterrein; laatste vier jaartoename arbeidsplaatsen met 10%Meer dan eenderde van de Nijmeegse werkgelegen-heid (circa 34.000 arbeidsplaatsen) bevindt zich indit stadsdeel. De laatste vier jaar zijn de aantallenbedrijven en arbeidsplaatsen bovendien toegenomenmet zo’n 10% tussen 2000 en 2004. Deze concentratie van werk is ontstaan doordatbinnen de wijk Heijendaal de universiteit en het aca-demisch ziekenhuis zijn gevestigd. Bovendien liggenin Goffert het CWZ-ziekenhuis en het bedrijventer-rein Winkelsteeg, met daarop de vestiging vanPhilips en een groot aantal andere bedrijven.Hiervan zijn er vele vergunningplichtig binnen hetmilieubeleid. In het gebied bevinden zich bijvoor-beeld diverse garagebedrijven.In de andere wijken ligt de werkgelegenheid, uitge-drukt als het aantal arbeidsplaatsen per 100 inwo-ners, op het Nijmeegs gemiddelde, afgezien vanKwakkenberg waarbinnen weinig mensen werkzaamzijn.De ruim aanwezige bedrijvigheid in het stadsdeelMidden-Zuid leidt niet tot extra stank- of geluids-overlast. De ervaring van dit soort overlast lag onderhet recent gehouden milieubelevingsonderzoek dui-delijk onder het stedelijk gemiddelde.

Relatief veel verkeersoverlast in HeijendaalOp basis van de Stadspeilingen van de laatste jarenervaart men in Midden-Zuid als geheel niet meerverkeersproblematiek dan elders in Nijmegen. Maarer zijn wel enige nuances. • In de Kolpingbuurt was dit twee jaar geleden

nog niet het geval. De verkeersoverlast was ertoen bovengemiddeld. Inmiddels ligt de schaals-core op het Nijmeegse gemiddelde.

• De parkeerdruk a.g.v. universiteit en ziekenhuisis groot. Voor St. Anna en vooral Heijendaalkomen er veel meldingen binnen van parkeero-verlast.

• Bovendien is in deze wijken en in de wijk Gofferthet aantal verkeersongevallen naar verhoudinggroot.

Voorts noemen de werkers in de wijken ook nu opde verkeersproblematiek bij de scholen, rondom hethalen en brengen. Tegelijk geeft men aan, dat degemeente er de nodige aandacht aan besteedt.

GoffertparkIn de mailronde zijn niet veel opmerkingen gemaaktover het Goffertpark. De evenementen op deGoffertwei brengen wel extra werk met zich mee,maar er zijn geen tekenen van grote overlast ofonvrede. Ook verder bracht men geen specifieke sig-nalen naar voren.

5.4 HOE GAAN DE INWONERS VANMIDDEN-ZUID MET ELKAAR OM?

Sterk en stabiel sociaal klimaatDe bewoners van Midden-Zuid wijken niet veel afvan het Nijmeegs gemiddelde als het gaat om socialecontacten. Na een daling tussen 1998 en 2003 is hetaandeel bewoners met voldoende sociale contactenweer gestegen en met 89% weer op het Nijmeegseniveau gekomen. Ook is er een toename te zien in dedeelname aan vrijwilligerswerk. De Kolpingbuurtblijft niet zo ver achter bij deze scores. Een ander aspect is de beleving van het sociale kli-maat in de buurt. Deze is in Midden-Zuid wat posi-tiever dan gemiddeld in Nijmegen. Met name hetpercentage mensen dat deelneemt aan buurtacti-viteiten is hoger (41% tegen 31% voor Nijmegen).Verder ervaart men minder problemen met jongerenen heeft men een hogere waardering voor de socialekwaliteit van de buurt waarin men woont. Typerendis, dat de verbetering die Nijmegen op deze indicato-ren te zien geeft in Midden-Zuid zowat allemaal nogiets sterker zijn.In het minisymposium dat in 2003 is gehouden hadmen eerst het idee dat de buurtparticipatie inMidden-Zuid laag was. Dat kwam omdat men uit-ging van de organisatiegraad, die op zich niet grootis. Op de meeste plaatsen is geen permanente bewo-nersorganisatie. Dit betekent evenwel niet dat erniets wordt georganiseerd of dat de mensen nietgoed met elkaar omgaan. Van tijd tot tijd zijn er optal van plaatsen in het stadsdeel zeker wel buurtacti-viteiten, zoals buurtfeesten. En als er aanleiding toeis worden er ad hoc bewonerscomités opgericht. Demailronde die dit keer is gehouden bevestigt ditbeeld. Vanuit de welzijnskant geeft men bijvoorbeeldaan dat er behalve in de Kolpingbuurt in het stads-deel niet of nauwelijks behoefte is aan bewoners-ondersteuning.Buiten dit alles zijn de bewoners ook als het gaat omcultuur en sport actief. Het bezoek aan bibliotheek,theater, musea én bioscoop is hoger dan gemiddeld.En dat geldt ook voor de deelname aan cursussen inde Lindenberg. Het percentage wekelijkse sporters isillustratie 4 aantal meldingen parkeeroverlast als % van de woningvoorraad

0 2

20042002

Nijmegen

Midden Zuid

Kwakkenberg

31 5

Groenewoud

Hazenkamp

Goffert

St. Anna

Heijendaal

4

MIDDEN-ZUID

57

nog sterker gestegen dan stedelijk en ligt met 64%zo’n 7% hoger dan het Nijmeegse cijfer.

Deelname activiteiten in Kolpingbuurt verbeterd; sociaal klimaat in de kern hetzelfdegeblevenDe afgelopen jaren heeft Kolping meegedaan aanhet landelijke project Onze Buurt aan Zet (OBAZ).De sociaal-maatschappelijke problematiek was daaraanleiding toe. Bewoners, woningcorporatie Talis,gemeente en diverse andere organisaties hebben deafgelopen periode tal van buurtactiviteiten opgezetmet het doel de bewoners zelf in touw te krijgen omhun buurt te verbeteren. Voorbeelden daarvan zijnprojecten met werklozen en met buurtconciërges.Een belangrijk wapenfeit was de totstandkomingvan het buurtcentrum de Inloop.

familie”, in zichzelf gekeerd en met een grote onder-linge sociale controle, hier en daar ook wel leidendtot intimidatie. Echte deelgroepen zijn niet te onder-kennen. In de persoonlijke levenssfeer zijn er heelveel problemen. Veel huishoudens zijn te beschou-wen als multiprobleemgezinnen met hardnekkigeproblematiek, waaronder werkloosheid, gezondheid,verslaving en opvoedingsproblemen. Typerend wasde volgende konstatering uit een de mailreacties:“Oppervlakkig gaat het beter, onder oppervlakte isnog een hoop aan de hand”.

4 4,5 6 7,5

20052003

Nijmegen

Midden Zuid

Kolping

6,5 75,55


Het afgelopen jaar is OBAZ in Kolping vanuit ver-schillende optieken geëvalueerd. Op dit momentwordt daarvan een samenvattende rapportagegemaakt. Uit de beschikbare informatie is al wel duidelijk datOBAZ voor het buurtleven een aantal positievezaken heeft opgeleverd. Veel buurtbewoners hebbengeparticipeerd in de buurtactiviteiten, een flink deelvan hen ook als vrijwilliger. De betrokkenheid isdaardoor vergroot. Zo laat ook de Stadspeiling 2005zien dat het percentage deelnemers aan buurtacti-viteiten sinds 2003 toenam met 10%.Tegelijk moeten we constateren dat er op diverseandere sociale aspecten niet echt verbetering isgeboekt. Dat geldt bijvoorbeeld voor het aandeelbewoners dat zich verantwoordelijk voelt voor debuurt, voor de gehechtheid aan de buurt en desamenvattende schaalscore voor het sociale klimaat.Ook is het aandeel mensen dat positieve kanten zietaan de aanwezigheid van allochtone bewoners in debuurt iets afgenomen. Tenslotte is ook de deelnameaan de diverse cultuuruitingen niet gestegen.Wel is er verbetering te zien in de actieve sportbeoe-fening. De Kolpingbuurt blijft nog ver achter als hetgaat om het aandeel wekelijkse sporters (41% tegen64% voor Nijmegen), maar de achterstand is de afge-lopen twee jaar wel verkleind door een stijging met14%.De kwalitatieve informatie uit de mailronde onderdeskundigen en bewonersvertegenwoordigers onder-steunt dit beeld en voegt er ook wat aan toe.De bewonersgroep wordt o.a. betiteld als “een grote


20 30 60 70

20052003

Nijmegen

Midden Zuid

Kolping

5040

Beeld veiligheid positief, zij het met kleine toe-name onveiligheidsgevoelMet betrekking tot de veiligheidsindicatoren bevin-den de wijken van Midden-Zuid zich over het alge-meen op een gemiddeld tot gunstig niveau. Het aan-tal meldingen van agressie en de ervaring van drei-ging is net als twee jaar geleden wat lager dan inNijmegen. Het percentage inbraken is sterkergedaald dan gemiddeld in Nijmegen. AlleenGroenewoud vormt een duidelijke uitzondering meteen hoog inbraakpercentage en een ongunstige ont-wikkeling tussen 2000 en 2004.Op het punt van overlast scoort Midden-Zuid gun-stiger dan gemiddeld. Ook uit andere, niet in detabel voorkomende cijfers blijkt dat de jongerenover-last beperkter is dan elders in Nijmegen.


1 1,5 3 4

20052003

Nijmegen

Midden Zuid

Kolping

2,52 3,5


1 10 40 50

20052003

Nijmegen

Midden Zuid

Kolping

3020


58

Al met al is het onveiligheidsgevoel in de eigen buurtdan ook iets minder groot is (23%) dan in degemiddelde Nijmeegse wijk. Maar wel moet wordengezegd dat het in tegenstelling tot de stedelijketrend iets is toegenomen.Wederom is het beeld voor de Kolpinbuurt afwij-kend. De Stadspeiling geeft aan dat de Kolpingbuurtop meerdere aspecten aanzienlijk ongunstiger scoortdan het stadsdeelgemiddelde, en te vergelijken ismet bepaalde wijken uit andere stadsdelen, zoalsOud-West. Bijvoorbeeld geldt dat voor dreiging enoverlast en inbraken. Het onveiligheidgevoel in deKolpingbuurt is de afgelopen twee jaar ook iets gro-ter geworden en gestegen van 23% naar 27%, evenzodus tegen de stedelijke trend in.

5.5 HOE GAAT HET ALLES BIJ ELKAAR METMIDDEN-ZUID?

Oordelen positief tot zeer positief geblevenHet algemeen oordeel over hun buurt van de bewo-ners uit Midden-Zuid is in vergelijking met twee jaargeleden onveranderd positief. Het rapportcijfer voorde buurt is 7,8, terwijl dat voor Nijmegen 7,3 is. Ookde schaalscore “evaluatie buurt” blijft positief afste-ken tegen de Nijmeegse score die op zich ook al gun-stig is. Bij deze goede scores zijn er relatief weinig mensendie vinden dat de buurt het afgelopen jaar vooruit isgegaan, maar ook weinig mensen die vinden dat debuurt achteruit is gegaan. De mailronde geeft geen aanleiding tot bijstellingvan deze uitkomst. De wijken in Midden-Zuid,Kwakkenberg, Groenewoud, Hazenkamp, Goffert, StAnna en Heijendaal vindt men over het algemeenrustige en zeer gewaardeerde woonwijken. Op eenaantal verkeersproblemen na (m.n. de parkeerproble-matiek in en rondom Heijendaal) is er niets speciaalsaan de hand. Nog steeds hebben de aanwezigheid en nabijheidvan allerlei andere activiteiten, zoals het ziekenhuis,de universiteit en het bedrijventerrein Winkelsteegin de wijk Goffert, geen negatieve invloed op dewaardering van het wonen en de woonbuurt.

Kolpingbuurt blijft aandachtsgebiedDe bewoners van de Kolpingbuurt zijn wel degelijkvan mening dat hun buurt de afgelopen twee jaarvooruit is gegaan. Maar liefst 55% antwoordde dat inde Stadspeiling voorjaar 2005. Dat is 21/2 keerzoveel als gemiddeld in Nijmegen. In 2003 was descore ook al hoog (51%). Het aandeel mensen dathun buurt achteruit ziet gaan is opnieuw aanzienlijkteruggelopen (van 16% naar 7%).Deze scores steken nogal positief af tegen de scoresop andere indicatoren. Die laten ook wel positievetendenzen zien, maar zeker niet zo sterk.Bijvoorbeeld geldt dat voor het rapportcijfer voor debuurt dat stijgt van 6,1 naar 6,3. In de vorige para-graaf bleek verder al dat er ook op een aantal socialeindicatoren niet veel vooruitgang was te zien. Al met al blijft de constatering van twee jaar geledenstaan: de Kolpingbuurt is nog steeds een buurt meteen eigen cultuur en moraal en een buurt die veelruimtelijke en vooral sociale problematiek kent. Het‘Buurt Aan Zet’- project lijkt positieve effecten op dedeelname aan activiteiten op te leveren en daardoorook aan de betrokkenheid. Er is evenwel nog veelproblematiek op individueel en huishoudensniveaudie de aandacht blijft vragen.De werkers in de mailronde geven dat op verschillen-de manieren aan. Enerzijds is, zo stelt men, voortzet-ting van OBAZ gewenst. Anderzijds is naast de op debuurt gerichte, collectieve, ondersteuning een aan-pak op individueel niveau gewenst. Dan pas kun jeserieus tegemoet komen aan de problemen van huis-houdens.


vooruit is gegaan

1 10 40 70

20052003

Nijmegen

Midden Zuid

Kolping

3020 50 60


6 6,4 7,6 8

20052003

Nijmegen

Midden Zuid

Kolping

7,26,8

MIDDEN-ZUID

59



Nijmegen Midden Z Kwakb Groenw Hazenk Goffert St Anna Heijend Kolping

% 0-14 jr 15 15 12 7 20 16 15 13 20

ontw. 2000-2005 0 0 0 +1 0 -2 +1 -1 x

% >64 jr 13 16 15 21 14 11 23 12 7

ontw. 2000-2005 0 -1 -1 -3 -1 +1 -2 +4 x

% alleenstaanden 35 36 25 33 32 39 46 29 29

ontw. 2000-2005 0 0 -2 -2 -1 +1 -1 +5 x

% 1-ouder gezinnen 7 4 4 3 4 7 3 3 15

ontw. 2000-2005 0 0 0 0 0 0 +1 +2 x

% niet westerse allocht. 16 9 8 12 6 14 5 11 26

ontw. 2000-2005 +3 +2 +1 +4 +2 +3 +1 +2 x

% niet westerse jonge all. 26 9 9 10 7 18 9 7 x

ontw. 2000-2005 +2 +1 -1 -1 +2 +1 +1 0 x

inkomen en werk



% lage inkomens 43 x 41 56 30 46 36 x x

ontw. 1996-2002 -2 x +3 +3 -1 -2 -3 x x

% WWB 5,8 2,5 0,9 1,7 1,0 7,6 3,0 0,4 14,1

ontw. 2001-2005 -0,5 -0,3 0,0 -0,1 -0,1 -0,4 -0,6 -0,4 x

% ID/WIW 1,1 0,4 0,2 0,1 0,2 0,9 0,8 0,0 x

ontw. 2001-2005 -0,8 -0,3 -0,1 -0,1 -0,2 -0,2 -0,6 -0,3 x

gezondheid en zorg



% cliënten maatsch. werk 1,1 0,4 0,5 0,3 0,2 0,5 0,6 0,1 x

ontw. 2002-2004 -0,6 -0,3 -0,2 -0,1 -0,3 -0,5 -0,5 -0,2 x

% cliënten GGZ 3,0 2,5 4,2 3,0 2,0 2,5 2,9 1,6 x

ontw. 1999-2004 +0,5 +0,8 +1,4 +1,7 +0,8 -0,6 +1,5 -0,2 x

% voelt zich gezond 2005 78 84 x x x x x x 73

% contact huisarts 2005 44 43 x x x x x x 46

% contact specialist 2005 27 22 x x x x x x 25

onderwijs



% gewichtsleerlingen 01-04 33 7 0 3 2 30 1 0 x

ontw. 00-02/01-04 +1 0 0 -4 0 -9 +1 0 x

gemidd. citoscore 01-04 535,2 540,8 543,3 542,5 541,8 534,3 539,9 544,4 x

ontw. 00-03/01-04 +0,1 -0,6 +1,2 -1,0 -0,6 -1,9 -1,1 +0,7 x

% adv. <vmbo-t/havo 01-04 44 22 11 9 19 50 21 11 x

ontw. 00-03/01-04 -1 +2 -1 -2 +3 0 +1 0 x

% ll havo/vwo 3e lrjr 01-04 46 71 90 76 74 41 71 90 x

ontw. 00-03/01-04 +1 -1 +4 -2 0 -5 -4 5 x




% tevredenen groen 75 84 x x x x x x 79

ontw. 2003-2005 +1 +1 x x x x x x -1

% tevredenen wegen/fietsp. 61 58 x x x x x x 67

ontw. 2003-2005 +3 -6 x x x x x x +1

% klachten in verh. tot won. 13 11 14 11 12 14 7 8 x

ontw. 2002-2004 -4 -3 -8 -4 -3 0 -4 -1 x

schaal verloedering 3,9 2,9 x x x x x x 4,8

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,8 x x x x x x -0,6


60

voorzieningen



% tevredenen winkels 88 76 x x x x x x 33

ontw. 2003-2005 +1 -3 x x x x x x -2

% tevredenen openb. verv. 80 84 x x x x x x 93

ontw. 2003-2005 -2 +3 x x x x x x +2

schaal voorz. jongeren 3,4 3,8 x x x x x x 5,9

ontw. 2003-2005 +0,3 +0,4 x x x x x x +2,1

% tevred. speelmog. kind. 61 70 x x x x x x 65

ontw. 2003-2005 +6 +6 x x x x x x +19

woningmarkt



ontw. aantal won. 00-05 +1991 +26 +5 +1 +20 +2 -1 -1 x

% laagbouwwoningen 2005 59 62 68 83 71 54 59 39 x

% huurwoningen 2005 58 36 31 10 17 72 44 48 x

schaal waard. eigen woning 7,3 7,5 x x x x x x 6,2

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 x x x x x x 0,0

bedrijvigheid



aantal bedrijfsvestigingen 7570 865 60 90 220 180 145 165 x

ontw. 2000-2004 +445 +70 -5 +20 +10 +15 +5 +15 x

% bedrijfsvest op won. 11,4 13,4 15,2 15,6 10,0 17,4 9,6 22,0 x

ontw. 2000-2004 +0,4 +1,0 -1,5 +3,4 +0,4 +1,4 +0,3 +2,0 x

aantal arbeidsplaatsen 92610 34290 440 2075 2465 13065 1410 14835 x

ontw. 2000-2004 +1840 +2960 +55 +225 +360 +150 +140 +2035 x

% arbeidspl op bevolk. 58,8 200,2 38,5 67,3 46,8 477,7 45,4 825,5 x

ontw. 2000-2004 -0,8 +11,5 +5,3 +2,1 +5,2 -0,6 +4,2 +96,6 x

milieu



vergunn.plicht. bedr. 2004 2588 266 15 20 68 101 43 19 x

ontw. 2002-2004 -254 -14 +1 -1 -5 -4 -4 -1 x

% op won. voorraad 3,9 4,1 3,8 3,5 3,1 9,8 2,8 2,5 x

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,2 +0,2 -0,2 -0,3 -0,4 -0,3 -0,1 x

% geluidsoverlast 2005 52,1 46,7 x x x x x x x

% stankoverlast 2005 40,3 26,1 x x x x x x x

verkeer



% meld. parkeeroverlast 1,0 1,0 1,1 0,2 0,8 1,1 1,4 2,2 x

ontw. 2002-2004 0,0 0,0 +0,6 -0,5 +0,4 +0,1 -0,1 -0,0 x

% meld. verkeersongev. 1,5 1,5 1,2 0,5 0,3 3,3 2,7 2,1 x

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,5 -1,3 -0,1 -0,3 -0,7 -1,0 0,6 x

schaal ervar. verkeersprobl. 2,6 2,6 x x x x x x 2,6

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,0 x x x x x x -0,7

MIDDEN-ZUID

61

sociale kontakten



% voldoende kontakten 88 89 x x x x x x 84

ontw. 2003-2005 +1 +6 x x x x x x 0

% goed voor zichzelf zorgt 96 96 x x x x x x 94

ontw. 2003-2005 +1 -1 x x x x x x -4

% in vrijwilligerswerk 28 34 x x x x x x 24

ontw. 2003-2005 +5 +8 x x x x x x +3




% verantw. voor buurt 84 86 x x x x x x 65

ontw. 2003-2005 +1 +2 x x x x x x -2

% deeln. buurtact. 31 41 x x x x x x 28

ontw. 2003-2005 +5 +7 x x x x x x +10

% gehecht buurt 66 71 x x x x x x 52

ontw. 2003-2005 +1 +3 x x x x x x -5

schaal houding jongeren 6,5 7,3 x x x x x x 5,9

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,2 x x x x x x +0,1

schaal sociale kwaliteit 6,2 6,5 x x x x x x 5,8

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 x x x x x x -0,1

multiculturaliteit



% cont. met allocht. 79 78 x x x x x x 77

ontw. 2003-2005 0 +5 x x x x x x -8

% positief oordeel 43 52 x x x x x x 30

ontw. 2003-2005 +1 +4 x x x x x x -7

% negatief oordeel 35 26 x x x x x x 31

ontw. 2003-2005 -4 -10 x x x x x x -2

% verhouding goed 54 66 x x x x x x 50

ontw. 2003-2005 +3 +14 x x x x x x +3

cultuur



% abonnem. bibliotheek 25 27 28 20 33 23 27 26 x

ontw. 1997-2003 +1 +2 -3 +2 +2 +2 +1 -2 x

% bezoek bibliotheek 48 55 x x x x x x 37

ontw. 2003-2005 -4 -3 x x x x x x -6

% bezoek theater/schouwb. 57 65 x x x x x x 32

ontw. 2003-2005 +1 +2 x x x x x x +6

% bezoek musea 61 73 x x x x x x 36

ontw. 2003-2005 +3 +3 x x x x x x +1

% bezoek bioscoop 67 74 x x x x x x 53

ontw. 2003-2005 -3 -5 x x x x x x -6

% cursisten kunsteduc. <18 6,1 10,8 18,6 14,0 10,6 7,4 10,1 11,8 x

% cursisten kunsteduc. >=18 1,5 1,9 1,4 1,6 2,8 1,0 1,7 1,8 x


62

sport



% wekelijkse sporters 57 64 x x x x x x 41

ontw. 2003-2005 +7 +9 x x x x x x +14

% actief lid sportclub 26 29 x x x x x x 20

ontw. 2003-2005 +1 +5 x x x x x x +6

% ziet zichzelf als sporter 29 32 x x x x x x 21

ontw. 2003-2005 +3 +5 x x x x x x +3

algemene oordelen



% buurt vooruitgegaan 20 14 x x x x x x 55

ontw. 2003-2005 +1 -2 x x x x x x +4

% buurt achteruitgegaan 15 6 x x x x x x 7

ontw. 2003-2005 -4 -6 x x x x x x -9

schaal evaluatie buurt 7,5 8,0 x x x x x x 6,0

ontw. 2003-2005 +0,1 0,0 x x x x x x +0,1

rapportcijfer buurt 7,3 7,8 x x x x x x 6,3

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 x x x x x x +0,2

veiligheid



% aangiften agressie 0,9 0,6 0,6 0,4 0,2 1,4 0,7 0,6 x

ontw. 2000-2004 -0,1 -0,2 -0,2 +0,1 0,0 -0,7 -0,1 0,0 x

schaal dreiging 1,1 0,7 x x x x x x 2,5

ontw. 2003-2005 -0,1 0,0 x x x x x x 0,0

% aangiften woninginbraak 1,4 1,0 1,8 3,5 0,5 1,1 0,4 1,5 x

ontw. 2000-2004 -0,9 -1,5 -0,5 +1,2 -1,9 -2,0 -1,6 -1,5 x

schaal vermog. delicten 4,2 3,9 x x x x x x 4,7

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,7 x x x x x x -0,4

schaal overlast 2,2 1,9 x x x x x x 3,5

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,3 x x x x x x +0,2

% onveilig gevoel algem. 33 32 x x x x x x 34

ontw. 2003-2005 -4 -6 x x x x x x -3

% onveilig gevoel buurt 25 23 x x x x x x 27

ontw. 2003-2005 -2 +2 x x x x x x +4


De wijken in Zuidrand zijn in de eerste plaats woon-wijken. Ze zijn gerealiseerd in de jaren vijftig enzestig en zijn ontworpen volgens duidelijke steden-bouwkundige structuren (rechthoekige bouwblok-ken met groenvoorzieningen ertussen). In het stads-deel als geheel is tot het midden van de negentigerjaren sprake geweest van een bevolkingsafname, diedaarna onder meer door nieuwbouw tot staan isgekomen.

Hatertse HeiHatertse Hei wordt omsloten door de St.Annastraat, de Slotemaker de Bruïneweg, deHatertseweg en de Heiweg. De wijk bestaat uit diver-se deelplannen of buurten, die tussen de genoemde‘oude draden’ (wegen) zijn ‘opgespannen’. Centraal in de wijk vormt een sterflat als het wareeen visueel centrum. In de zuidwesthoek is een con-centratie met schoolgebouwen een apart gedeelte. Er

6Zuidrand

Brakkenstein

Haterse Hei

Grootstal

Hatert

63

is verder sprake van een beperkte functiemenging.De groenvoorziening in de wijk is beperkt.

GrootstalGrootstal wordt omsloten door de Grootstalselaan,de Hatertseweg, de Heiweg en de St. Annastraat. Hetis een rustige woonwijk met een gevarieerdeopbouw. Er is een afwisseling in stedenbouwkundigevormen in samenhang met hoogteverschillen. Ook iser sprake van een zekere eenheid tussen het groen ende (woon)bebouwing in de wijk.De Nieuwe Mollenhutseweg zorgt voor een duide-lijke scheiding met het niet-woongedeelte aan denoordwestkant. In de betreffende driehoek zijn ver-schillende bedrijven gelegen. In het zuidelijk deelvan deze driehoek is begin negentiger jaren hetnieuwbouwplan Grootstal uitgevoerd.

HatertHatert is een wijk met een eigen identiteit, inge-klemd tussen het Maas-Waalkanaal, het industrieter-

Zuidrand


Hatertse Hei 56 1917 3889

Grootstal 99 2508 5354

Hatert 132 4419 9724

Brakkenstein 136 1647 3828


64

rein Winkelsteeg, de Grootstalselaan en deMalderburchtstraat. Het is in inwoneraantal (onge-veer 9500) de grootste wijk van Nijmegen.Het noordelijk deel van de wijk, ten noorden van deHatertseweg, is anders van karakter dan het grotere,zuidelijk deel. Het noordelijk deel bestaat, afgezienvan enkele etagecomplexen, voornamelijk uit koop-woningen (de zogenaamde edelstenenbuurt). Het gebied ten zuiden van de Hatertseweg bevatoverwegend goedkope laagbouw huurwoningen.Maar ook zijn er diverse grote etagecomplexen, metname aan de wijkranden.

BrakkensteinBrakkenstein is van oudsher een ‘dorp’ aan de randvan de stad, met aan twee zijden een directe uitloopnaar groen en bos. De wijk wordt begrensd door deSt. Annastraat, de Scheidingsweg, de Driehuizerwegen de Houtlaan en is rondom een oude dorpskernopgebouwd. De Heijendaalseweg is als het ware nogeen hoofddorpsstraat.Overigens is binnen de bevolking het oude dorpska-rakter wel verschoven. De wijk wordt lang niet meeralleen bewoond door Brakkensteiners of mensen diedaar uit het verleden een binding mee hebben.Karakter, ligging en rust maken Brakkenstein toteen geliefde woonwijk.

6.2. WAT VOOR MENSEN WONEN ER INZUIDRAND?

Relatief veel 65+-ersIn drie van de vier wijken binnen Zuidrand is hetaandeel 65+-ers hoger dan in Nijmegen in totaliteit:in Grootstal en Hatert is 21% 65 jaar of ouder en inBrakkenstein (waar twee verzorgingshuizen staan)23%. In Hatertse Hei is het aandeel 65+-ers evenhoog als in Nijmegen als geheel (13%). Ten opzichtevan 2000 is het aandeel ouderen in Hatert enGrootstal gelijk gebleven en in Brakkenstein enHatertse Hei licht gedaald. In de mailronde is gepleitvoor voldoende aandacht voor ouderen als het gaatom wonen, welzijn en zorg. Tegelijk constateert mendat er al het een en ander op dat vlak gaande is (rea-lisering seniorenwoningen; groeiende samenwerkingtussen instellingen op gebied van wonen, zorg enwelzijn). Bij het aandeel jongeren zien we wat kleine verschui-vingen (lichte toename in Hatertse Hei, lichte afna-me in Hatert en Brakkenstein), maar voor Zuidrandals geheel is het percentage jongeren gelijk gebleven;een voor Nijmegen gemiddeld aandeel van 15%behoort tot de 0-14-jarigen. De huishoudenssamenstelling in het stadsdeel is vrijgemiddeld, zij het met een iets hoger percentagealleenstaanden (in met name Hatert en HatertseHei).

Groot aandeel etnische groepen in HatertIn Zuidrand als geheel wonen naar verhouding

ongeveer evenveel niet-westerse allochtonen als in derest van Nijmegen. Het totaalcijfer verhult echtergrote verschillen tussen de vier wijken. In HatertseHei, en al helemaal in Brakkenstein, ligt het aandeelallochtone inwoners met respectievelijk 12% en 7%fors onder het Nijmeegs gemiddelde van 16%. OokGrootstal zit daar met 14% iets onder. In Hatertdaarentegen is het aandeel allochtone inwonersbovengemiddeld (23%). Bovendien is dit aandeel deafgelopen 5 jaar sterker gestegen (met 5%) dan inNijmegen (met 3%). In de drie andere wijken was destijging van het aandeel allochtonen juist licht onderhet gemiddelde. Hetzelfde patroon is te zien bij de allochtone jonge-ren. Op dit moment is in Hatert 42% van de jonge-ren tot en met 18 jaar niet-westerse allochtoon, watcirca tweemaal zoveel is als in Hatertse Hei enGrootstal en bijna vijf maal zo veel als inBrakkenstein.Binnen de niet-westerse allochtone bevolking vanHatert vormen de Turkse bewoners de grootstegroep (6% van de bewoners van Hatert). Verderomvat de allochtone bevolking een grote diversiteitaan etnische groepen. Binnen Hatert zijn er deelgebieden met een hogeraandeel niet-westerse allochtonen. In deKastelenbuurt is ruim de helft niet-westerse alloch-toon. In de mailronde uiten diverse werkers in de wijkenhun zorgen over het groeiende aandeel allochtonenin Hatert, vanwege de daarmee samenhangende inte-gratieproblematiek. Ze vrezen dat gemeente, politie,verenigingen en andere instanties in toenemendemate tegen lastig op te lossen problemen, die metcultuurverschillen te maken hebben, zullen aan-lopen.


0 20

20052000

Nijmegen

Zuidrand

Hatertse Hei

3010 40

Grootstal

Hatert

Brakkenstein

Sociaal-maatschappelijk profiel HatertkwetsbaarIn vergelijking met de drie andere wijken inZuidrand - en ook met andere wijken in Nijmegen -heeft Hatert in sociaalmaatschappelijk opzicht eenbeduidend zwakker profiel. In Grootstal enBrakkenstein is het percentage huishoudens met eenlaag inkomen in de periode 1996-2002 gedaald,

ZUIDRAND

65

maar in Hatert is dat percentage ongeveer gelijkgebleven. Ruim de helft van de huishoudens inHatert heeft een laag inkomen, tegenover 39% tot43% in de drie andere wijken en 43% in Nijmegen alsgeheel. Ook het aandeel bijstandsgerechtigden is inHatert aanzienlijk hoger (9,1% tegen 5,8% voorNijmegen). Ook bij de gezondheids-, zorgen onderwijsindica-toren is het Hatert dat op nagenoeg alle variabelenongunstiger scoort dan de andere wijken. Het per-centage bewoners dat een beroep doet op maat-schappelijk werk is weliswaar relatief sterk gedaald,maar met 1,8% nog altijd relatief hoog. Het percen-tage bewoners dat zich gezond voelt is wat lager(72% tegenover 76% In Zuidrand en 78% inNijmegen). Meer dan de helft van de basisschoolleer-lingen in Hatert is gewichtsleerling (61%). InZuidrand en heel Nijmegen is dat aandeel veel lager(38% resp. 33%). Daarmee samenhangend zijn decitoscores er lager dan in Nijmegen en de andere wij-ken van Zuidrand. Ook is het percentages leerlingen,dat binnen het voortgezet onderwijs het advies krijgtom een vmbo-richting te gaan doen, er aanzienlijkgroter. Op het vlak van onderwijs scoort ook Grootstalondergemiddeld.

met 2003 zijn de bewoners meer tevreden over hetgroen en de wegen en fietspaden en hebben ze min-der klachten gemeld. Dat de bewoners van Hatert wel nog relatief veel ver-loedering ervaren sluit aan bij gegevens uit de mail-ronde. In Hatert komt rommel op straat naar hunmening meer voor dan in de andere wijken (ondermeer bij het winkelcentrum).


0 60

2001-20042000-2003

Nijmegen

Zuidrand

Hatertse Hei

8040 100

Grootstal

Hatert

Brakkenstein

20

6.3 IN WAT VOOR OMGEVING WONEN DEINWONERS VAN ZUIDRAND?

Oordeel over openbare ruimte in Hatert watgunstiger dan in 2003De tevredenheid in Zuidrand over de openbareruimte is over het geheel genomen niet ongunstig.De tevredenheid over het groen is toegenomen enhoger dan in Nijmegen als geheel. Het aandeelklachten bij de Bel- en Herstel-lijn is relatief watlager dan gemiddeld in Nijmegen. En de bewonersvan Zuidrand ervaren minder verloedering dan deNijmegenaren. In 2003 viel Hatert uit de toon metminder gunstige scores ten aanzien van de openbareruimte. Deze keer liggen de scores voor Hatert (metuitzondering van die voor verloedering) veel dichterbij die voor Zuidrand in totaliteit. In vergelijking


0 60

20052003

Nijmegen

Zuidrand

Hatert

8040 10020

Ook veranderingen in oordeel over voorzieningenIn vergelijking met 2003 is het aandeel bewoners vanZuidrand dat tevreden is over het openbaar vervoermet acht procent gedaald naar 76%. Daarmee is detevredenheid hierover op een lager niveau dangemiddeld in Nijmegen gekomen (80% tevreden inNijmegen). Bij de speelvoorzieningen zien we het tegenoverge-stelde. De tevredenheid daarover is bovengemiddeldtoegenomen en ligt nu hoger dan in Nijmegengemiddeld. Ook de tevredenheid over de jongeren-voorzieningen zit in de lift, met name in Hatert.Hierbij aansluitend valt op dat er in de mailrondeweinig melding van behoefte aan extra jeugdvoorzie-ningen gemaakt is. De tevredenheid over de winkelvoorzieningen isbovengemiddeld gebleven.

Zorg over bevolkingssamenstelling vanwegegrote aanbod goedkope huurwoningen inHatertZowel het percentage laagbouwwoningen als hetpercentage huurwoningen is in Zuidrand hoger danhet Nijmeegs gemiddelde. Hatert en Grootstal zijnwijken met veel huurwoningen, zowel in de laag-bouw als in de etagebouw en veelal in de goedkoperesectoren. In Hatertse Hei en met name Brakkensteinstaan meer laagbouwkoopwoningen. Voor Zuidrandals geheel ligt de waardering voor de eigen woningwat lager dan gemiddeld in Nijmegen (7,1 tegenover7,3 in Nijmegen). In Hatert ligt de waardering nogwat lager (6,9)Het grote aanbod goedkope huurwoningen inHatert heeft aantrekkingskracht op bepaalde groe-pen huurders, met name groepen met bescheideninkomens. Dit heeft effect op het sociaal-maatschap-pelijk profiel van de wijk. Werkers in de wijken spre-ken hun zorg uit over een te sterke instroom vanrelatief kwetsbare groepen (multiprobleemgezinnen,eenoudergezinnen met lage inkomens, laag opgelei-


66

de allochtonen, gezinnen waarin opvoedingsproble-matiek speelt).Er zijn al de nodige grotere fysieke ingrepen inHatert (en ook andere wijken in Zuidrand) gedaan,maar het is nog niet voldoende, stelt men. Om in detoekomst een voldoende gemêleerde bevolking tehouden, moet goed nagedacht worden over ingrepenin de fysieke omgeving en de woningvoorraad incombinatie met het op peil houden van het voorzie-ningenniveau.

Niet zo veel bedrijvigheidIn Zuidrand zijn relatief weinig bedrijven aanwezig.Dit is terug te vinden in de cijfers van het aandeelbedrijfsvestigingen op de woningvoorraad. Zuidrandkomt hier met 5,7% laag uit ten opzichte van hetNijmeegse gemiddelde van 11,4%. Wel is het aantalbedrijfsvestigingen in Hatert opvallend gestegen(+35). Het aandeel arbeidsplaatsen op de bevolking is meteen gemiddelde van 12,9 arbeidsplaatsen op 100bewoners opvallend laag ten opzichte van 58,8%voor Nijmegen. Grootstal kent hierbij het grootsteaandeel met 19% en Hatert het laagste met 8,9%. Samenhangend met de geringe bedrijvigheid inZuidrand zijn de percentages vergunningsplichtigebedrijven in het stadsdeel laag.In Zuidrand ervaren relatief weinig bewonersgeluidsoverlast (44% tegenover 52% van deNijmegenaren). Wel ervaart een iets groter aandeeldan gemiddeld in Nijmegen stankoverlast (42,3%tegenover 40,3% van de Nijmegenaren).

Verkeerssituatie relatief gunstig In de mailronde is weinig gemeld over verkeerspro-blematiek. De meeste opmerkingen gaan over par-keeroverlast in Brakkenstein in de omgeving van deuniversiteit en de sportvelden. Te hard rijden komt(zoals overal) wel voor, maar niet vaak.Ook uit de Stadspeiling 2005 komt geen overmatigeverkeersproblematiek naar voren. De ervaring vanverkeersproblematiek is in Zuidrand iets gunstigerdan het stedelijk gemiddelde. Verder blijft ook hetaantal meldingen van parkeeroverlast bij de politie

aan de lage kant. Dat geldt nog sterker voor het aan-tal verkeersongevallen; in 2004 kwamen bij de poli-tie 0,6 meldingen per 100 inwoners van Zuidrandbinnen, tegenover 1,5 meldingen per 100Nijmegenaren.

6.4 HOE GAAN DE INWONERS VANZUIDRAND MET ELKAAR OM?

Sociale contacten goed, sportdeelname in delift, cultuurdeelname lagerNet als twee jaar geleden geven de bewoners vanZuidrand in de Stadspeiling 2005 aan dat ze vol-doende sociale contacten hebben en goed voor zich-zelf kunnen zorgen. Zuidrand scoort op deze pun-ten op een voor Nijmegen gemiddeld niveau. Datgeldt ook voor de deelname aan vrijwilligerswerk.Ruim een kwart van de bewoners van Zuidrand zetzich als vrijwilliger in. Het stadsdeel blijft wel achterals het gaat om de deelname aan buurtactiviteiten. Een ander aspect van participatie is de deelname aancultuur en sport. De deelname aan sport is bovenge-middeld gestegen en ligt nu ongeveer even hoog alsin heel Nijmegen. Opvallend is de inhaalslag vanHatert, waar de sportdeelname fors gestegen is. Dedeelname aan cultuur daarentegen is in Zuidrandrelatief laag. Dat geldt onder meer voor het biblio-theekbezoek, dat meer dan gemiddeld gedaald is,voor het museumbezoek en voor de deelname aankunsteducatie. In Hatert liggen de scores voor cul-tuurdeelname lager dan in de andere wijken inZuidrand.

Kwetsbaar sociaal klimaat in delen van HatertHet aandeel bewoners van Hatert, dat zich verant-woordelijk voelt voor de woonbuurt ligt op een voorNijmegen gemiddeld niveau. Maar het aandeel datzich gehecht aan de buurt voelt is er relatief watlager. En het aandeel bewoners dat meedoet aanbuurtactiviteiten is in Hatert opvallend klein (16%tegenover 25% in Zuidrand en 31% in Nijmegen). Inaansluiting hierop waarderen de bewoners van Hatert de sociale kwa-liteit van hun buurt relatief laag; ze zijn mindertevreden zijn over de onderlinge contacten en desaamhorigheid in de buurt.


0 3

20042002

Nijmegen

Zuidrand

Hatertse Hei

42 5

Grootstal

Hatert

Brakkenstein

1


4 6,5

20052003

Nijmegen

Zuidrand

Hatert

75,5 7,54,5 65

In de mailronde worden diverse zaken genoemd dieeen negatieve invloed op het sociale klimaat binnenHatert hebben: in deelgebieden ziet men een relatief

ZUIDRAND

67

sterke instroom van mensen in een sociaalmaat-schappelijk zwakkere positie, een groeiend aandeelallochtonen en daarmee samenhangende integratie-problemen en een toename van het aantal probleem-gezinnen. Er wordt gewaarschuwd voor het ontstaanvan een te scheve balans in de bevolkingssamenstel-ling in delen van Hatert. Overigens komen de verhalen van de werkers nietaltijd overeen. De een heeft het over steeds meerbewoners die Hatert willen verlaten, omdat ze zicher niet meer thuis voelen, terwijl de ander aangeeftdat het tussen de bewoners vaak goed gaat en dat debewoners weer wat positiever over Hatert zijn gaandenken.Wel menen de meeste werkers dat de extra aandachtvan gemeente, politie en andere instanties voor deleefbaarheid en het sociale klimaat in Hatert moetworden voortgezet.

geren voor overlast. En ook in Grootstal komt jonge-renoverlast voor.


20 50

20052003

Nijmegen

Zuidrand

Hatert

6030 7040

Extra aandacht voor jongerenoverlast blijftnodigDe score op de schaal “houding jongeren”, samenge-steld uit vragen over de relatie in de wijk tussen jon-geren onderling én tussen jong en oud, is voorZuidrand relatief gunstig. In Hatert is de score min-der gunstig, maar wel licht verbeterd.De meeste werkers in de wijken hebben bijna alle-maal aangegeven dat jongerenoverlast soms voor-komt. Ze zijn positief over de initiatieven om jonge-renoverlast aan te pakken. Onder meer wordt gewe-zen op het nut van de integrale projecten, waar-binnen diverse instellingen samen met de politie aanhet aanpakken van jeugdcriminaliteit werken. Erlopen projecten voor 15- en 18-plussers en mogelijkkomt er ook een project voor 12-15-jarigen. Ookwijst men op de groep Marokkaanse vaders inHatert die zich inzet voor een betere verstandhou-ding tussen jong en oud. De indruk bestaat dat dejeugdoverlast in Zuidrand over het algemeen wat isafgenomen, maar er zijn nog steeds gebieden metmeer jeugdoverlast en groepjes die voor veel overlastzorgen. Men noemt laaggeschoold zijn en weinigtoekomstperspectief hebben, problemen binnen hetgezin en beperkte sociale controle als zaken die daareen rol een in spelen. Over de Kastelenbuurt wordt gemeld dat daar tot ‘savonds laat groepen overlast veroorzakende jonge-ren op straat rondzwerven. Ook zijn er problemenmet jongeren in een deel van de Staatsliedenbuurt.In Hatertse Hei zorgt een groepje Marokkaanse jon-


1 3

20052003

Nijmegen

Zuidrand

Hatert

3,52 42,51,5

Verhouding autochtoon - allochtoon: geen grote spanningen, maar wel zorg over de toekomstZoals eerder naar voren kwam, is het aandeel alloch-tonen in Zuidrand als geheel gemiddeld, maar in dewijk Hatert fors bovengemiddeld. Het algehele beelddat bewoners van het samenleven van autochtone enallochtone bewoners in de buurt hebben is in Hatertwat minder gunstig: 47% van de bewoners vanHatert oordeelt er positief over, tegenover 54% voorNijmegen in totaal. Ook is in Hatert het aandeelmensen dat negatieve kanten aan de aanwezigheidvan mensen uit andere culturen in de woonbuurtziet hoger dan gemiddeld in Nijmegen.

In de mailronde worden geen voorbeelden genoemdvan ernstige problemen tussen allochtone enautochtone bewoners. Wel spreken veel werkers hunzorg uit over de verdere groei van het aandeel alloch-tonen in delen van Hatert. Ze vrezen dat gemeente,politie, verenigingen en andere instanties in toene-mende mate te maken zullen krijgen met moeilijkop te lossen problemen, die met cultuurverschillente maken hebben. Gepleit wordt voor het krachtigvoortzetten van programma’s gericht op verdraag-zaamheid en integratiebevordering. Niet alleen cul-tuurverschillen, maar ook de beperkte beheersingvan de Nederlandse taal vormt een barrière tussenallochtonen en autochtonen.

Gunstig veiligheidsbeeldWat betreft agressie, dreiging, woninginbraak, ver-mogensdelicten en overlast scoort Zuidrand (wat)gunstiger dan het gemiddelde beeld voor Nijmegen.Positief is ook dat het aandeel bewoners met onvei-ligheidsgevoelens in dit stadsdeel wat sterker is afge-nomen dan in Nijmegen in totaliteit.


1 40

20052003

Nijmegen

Zuidrand

Hatert

20 503010


68

Voor Hatert zijn de veiligheidsscores minder gunstigdan die voor heel Zuidrand, maar ze wijken niet veelaf van de gemiddelde cijfers voor Nijmegen.Ook de werkers in de wijken hebben niet de indrukdat er in Zuidrand relatief veel overlast en crimina-liteit is. Maar de politie schetst een wat minder gun-stig beeld. Met name in Hatert zijn er deelgebiedendie om veel aandacht van de politie vragen. Bepaaldevormen van overlast komen ook in Hatertse Hei enGrootstal voor, zoals drugsoverlast (drugspanden),overlast door omwonenden, jeugdoverlast en gezins-problematiek.

6.5 HOE GAAT HET ALLES BIJ ELKAAR METZUIDRAND?

Hatert wat vooruit gegaan, maar extra aan-dacht blijft nodigIn de voorgaande paragrafen bleek dat Zuidrand opdiverse gebieden gemiddeld tot goed scoort. Kijkenwe naar het totaaloordeel van de bewoners vanZuidrand over hun buurt, dan blijkt dat oordeel opeen voor Nijmegen gemiddeld niveau te liggen. Datzien we zowel bij het rapportcijfer voor de buurt alsbij de schaalscore ter evaluatie van de buurt.

Hoewel het algehele beeld van Hatert wat gunstigeris dan twee jaar geleden blijft deze wijk wel om demeeste aandacht vragen als het gaat om (jeugd)over-last, opvoedingsproblematiek, criminaliteit, het soci-ale klimaat en het aanpakken van de fysieke struc-tuur. De werkers in de wijken geven aan dat de pro-blemen zich niet overal in Hatert voordoen, maar indelen van het wijkgebied ten zuiden van deHatertseweg.Zorg is er over de relatief sterke groei in deelgebied-jes van het aandeel allochtonen (groei van proble-men die samenhangen met cultuurverschillen) envan mensen in een sociaal-maatschappelijk kwetsba-re positie. Voor de open wijkschool betekent dat bij-voorbeeld dat het aantal kinderen op school metproblematische gezinssituaties toeneemt.

Grootstal en Hatertse Hei: over het algemeenrustige wijken met wel wat problemen Deze keer kunnen we minder uitspraken over dezewijken doen omdat er geen verdichte steekproevenin de wijken getrokken zijn. Maar de cijfers voorZuidrand als geheel, afgezet tegen die voor Hatert,wijzen niet op grote problemen in deze wijken.Volgens de werkers in de wijken zijn het over hetalgemeen rustige en prettige woongebieden. In delenvan de wijken signaleert men wel problemen alsjeugdoverlast, drugsoverlast, overlast door omwo-nenden en gezinsproblematiek, maar er is geen spra-ke van een duidelijk toe- of afname van deze proble-men. In Brakkenstein, dat door de werkers wederom alseen rustig dorp binnen de stad wordt omschreven,spelen weinig problemen. Het meest gesignaleerdeknelpunt is de parkeeroverlast rondom de RU en desportvelden.


vooruit is gegaan

1 60

20052003

Nijmegen

Zuidrand

Hatert

30 704010 20 50

Het vertrouwen in de buurt blijft enigszins achter,want minder bewoners van Zuidrand dan gemiddeldin Nijmegen vinden dat hun buurt het afgelopenjaar vooruit is gegaan, en meer Zuidrandbewonersconstateren een achteruitgang. In 2003 was dat ookhet geval en kon dat worden toegeschreven aan deminder gunstige cijfers voor de wijk Hatert. Dezekeer kan dat niet, want bij de bewoners van Hatertblijkt het vertrouwen in de buurt te zijn gegroeid.Het aandeel bewoners dat vindt dat de buurt vooruitis gegaan, is in Hatert nu groter dan in Zuidrand alsgeheel (19% respectievelijk 11%). En het aandeel datvindt dat de buurt achteruit is gegaan is in Hatertduidelijk afgenomen en nog maar een fractie hogerdan in Zuidrand (24% respectievelijk 22%). Verder ishet totaaloordeel over de buurt in Hatert licht geste-gen. Uit de mailronde blijkt dat ook de werkers in dewijken vooral in Hatert wat vooruitgang zien, waar-bij wordt verwezen naar de extra aandacht die dewijk van verschillende instanties krijgt, en naar deintegrale aanpak van zaken (integrale aanpak jeugd-overlast, open wijkschool).


6 7,6

20052003

Nijmegen

Zuidrand

Hatert

6,4 86,8 7,2

ZUIDRAND

69


stad stadsd. wijken

Nijmegen Zuidr Hat Hei Grootst Hatert Brakkstn

% 0-14 jr 15 15 16 16 13 17

ontw. 2000-2005 0 0 +2 0 -1 -1

% >64 jr 13 20 13 21 21 23

ontw. 2000-2005 0 -1 -2 0 0 -2


ontw. 2000-2005 0 +1 0 +1 +2 0

% 1-ouder gezinnen 7 8 6 8 9 8

ontw. 2000-2005 0 +1 +1 +2 0 0


ontw. 2000-2005 +3 +3 +2 +2 +5 +2

% niet westerse jonge all. 26 27 19 24 42 9

ontw. 2000-2005 +2 +3 +2 -1 +6 +1

inkomen en werk

stad stadsd. wijken


% lage inkomens 43 x 42 43 52 39

ontw. 1996-2002 -2 x -1 -7 +1 -4

% WWB 5,8 6,4 4,8 5,3 9,1 2,7

ontw. 2001-2005 -0,5 -0,6 -1,0 -0,2 -0,5 -0,6

% ID/WIW 1,1 1,3 1,2 1,2 1,5 1,0

ontw. 2001-2005 -0,8 -0,6 -0,7 -0,5 -0,8 -0,2

gezondheid en zorg

stad stadsd. wijken


% cliënten maatsch. werk 1,1 1,4 1,5 1,0 1,8 0,5

ontw. 2002-2004 -0,6 -0,4 +0,2 -0,2 -0,8 -0,2

% cliënten GGZ 3,0 3,2 2,9 3,3 3,3 3,1

ontw. 1999-2004 +0,5 +0,6 +0,6 +0,6 +0,5 +1,0

% voelt zich gezond 2005 78 76 x x 72 x

% contact huisarts 2005 44 47 x x 51 x

% contact specialist 2005 27 26 x x 23 x

onderwijs

stad stadsd. wijken


% gewichtsleerlingen 01-04 33 38 17 36 61 6

ontw. 00-02/01-04 +1 0 -2 -2 -4 +4

gemidd. citoscore 01-04 535,2 533,4 537,0 532,6 529,7 539,3

ontw. 00-03/01-04 +0,1 +0,4 +1,2 +0,2 +1,0 -0,7

% adv. <vmbo-t/havo 01-04 44 49 44 55 61 29

ontw. 00-03/01-04 -1 -1 -1 +4 -4 -1

% ll havo/vwo 3e lrjr 01-04 46 42 54 37 29 61

ontw. 00-03/01-04 +1 0 -2 -5 +3 +5


stad stadsd. wijken


% tevredenen groen 75 82 x x 80 x

ontw. 2003-2005 +1 +4 x x +7 x

% tevredenen wegen/fietsp. 61 55 x x 52 x

ontw. 2003-2005 +3 +9 x x +7 x

% klachten in verh. tot won. 13 11 8 12 12 11

ontw. 2002-2004 -4 -2 -4 -1 -3 -1

schaal verloedering 3,9 3,6 x x 4,6 x

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,5 x x -0,4 x


70

voorzieningen

stad stadsd. wijken


% tevredenen winkels 88 95 x x 92 x

ontw. 2003-2005 +1 +2 x x 0 x

% tevredenen openb. verv. 80 76 x x 77 x

ontw. 2003-2005 -2 -8 x x -5 x

schaal voorz. jongeren 3,4 3,4 x x 3,2 x

ontw. 2003-2005 +0,3 +0,4 x x +0,7 x

% tevred. speelmog. kind. 61 65 x x 51 x

ontw. 2003-2005 +6 +10 x x +7 x

woningmarkt

stad stadsd. wijken


ontw. aantal won. 00-05 +1991 +371 +37 +137 +136 +61

% laagbouwwoningen 2005 59 67 61 71 61 83

% huurwoningen 2005 58 68 50 73 81 43

schaal waard. eigen woning 7,3 7,1 x x 6,9 x

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 x x +0,1 x

bedrijvigheid

stad stadsd. wijken


aantal bedrijfsvestigingen 7570 595 135 140 190 130

ontw. 2000-2004 +445 +55 +10 +10 +35 +5

% bedrijfsvest op won. 11,4 5,7 7,0 5,7 4,4 7,9

ontw. 2000-2004 +0,4 +0,4 +0,4 +0,2 +0,8 0,0

aantal arbeidsplaatsen 92610 2925 440 1010 855 615

ontw. 2000-2004 +1840 +415 +50 +205 +80 +75

% arbeidspl op bevolk. 58,8 12,9 11,4 19,0 8,9 16,0

ontw. 2000-2004 -0,8 +1,5 +0,9 ++3,0 +0,6 +1,9

milieu

stad stadsd. wijken


aant. vergunn.plicht. bedr. 20042588 201 40 54 61 46

ontw. 2002-2004 -254 -18 -8 -4 0 -6

% op won. voorraad 3,9 1,9 2,1 2,2 1,4 2,8

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,2 -0,4 -0,2 0,0 -0,3



verkeer

stad stadsd. wijken


% meld. parkeeroverlast 1,0 0,6 0,6 0,4 0,7 0,6

ontw. 2002-2004 0,0 +0,1 +0,3 -0,1 +0,2 +0,2

% meld. verkeersongev. 1,5 0,6 0,6 0,6 0,5 0,5

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,2 -0,2 -0,1 -0,3 -0,4

schaal ervar. verkeersprobl. 2,6 2,3 x x 2,5 x

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,3 x x -0,1 x

ZUIDRAND

71

sociale kontakten

stad stadsd. wijken


% voldoende kontakten 88 86 x x 85 x

ontw. 2003-2005 +1 +1 x x -1 x

% goed voor zichzelf zorgt 96 96 x x 95 x

ontw. 2003-2005 +1 +2 x x +2 x

% in vrijwilligerswerk 28 27 x x 24 x

ontw. 2003-2005 +5 +6 x x +6 x


stad stadsd. wijken


% verantw. voor buurt 84 86 x x 83 x

ontw. 2003-2005 +1 +2 x x +5 x

% deeln. buurtact. 31 25 x x 16 x

ontw. 2003-2005 +5 +5 x x +1 x

% gehecht buurt 66 67 x x 60 x

ontw. 2003-2005 +1 -1 x x +1 x

schaal houding jongeren 6,5 6,7 x x 6,0 x

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,2 x x +0,2 x

schaal sociale kwaliteit 6,2 6,1 x x 5,7 x

ontw. 2003-2005 +0,1 0,0 x x 0,0 x

multiculturaliteit

stad stadsd. wijken


% cont. met allocht. 79 75 x x 74 x

ontw. 2003-2005 0 0 x x -2 x

% positief oordeel 43 39 x x 36 x

ontw. 2003-2005 +1 +6 x x +1 x

% negatief oordeel 35 40 x x 50 x

ontw. 2003-2005 -4 0 x x +3 x

% verhouding goed 54 52 x x 47 x

ontw. 2003-2005 +3 +3 x x +2 x

cultuur

stad stadsd. wijken


% abonnem. bibliotheek 25 24 25 23 20 33

ontw. 1997-2003 +1 +2 +1 +1 +1 +2

% bezoek bibliotheek 48 39 x x 35 x

ontw. 2003-2005 -4 -7 x x -7 x

% bezoek theater/schouwb. 57 51 x x 44 x

ontw. 2003-2005 +1 0 x x +1 x

% bezoek musea 61 54 x x 49 x

ontw. 2003-2005 +3 +3 x x +6 x

% bezoek bioscoop 67 55 x x 54 x

ontw. 2003-2005 -3 -7 x x -2 x

% cursisten kunsteduc. <18 6,1 4,7 4,4 5,7 2,4 8,2

% cursisten kunsteduc. >=18 1,5 0,8 1,2 0,7 0,5 1,5

sport

stad stadsd. wijken


% wekelijkse sporters 57 55 x x 52 x

ontw. 2003-2005 +7 +12 x x +14 x

% actief lid sportclub 26 25 x x 26 x

ontw. 2003-2005 +1 +4 x x +6 x

% ziet zichzelf als sporter 29 26 x x 30 x

ontw. 2003-2005 +3 +4 x x +11 x


72

algemene oordelen

stad stadsd. wijken


% buurt vooruitgegaan 20 11 x x 19 x

ontw. 2003-2005 +1 -3 x x +4 x

% buurt achteruitgegaan 15 22 x x 24 x

ontw. 2003-2005 -4 -2 x x -8 x

schaal evaluatie buurt 7,5 7,4 x x 6,9 x

ontw. 2003-2005 +0,1 0,0 x x +0,2 x

rapportcijfer buurt 7,3 7,3 x x 7,0 x

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 x x +0,2 x

veiligheid

stad stadsd. wijken


% aangiften agressie 0,9 0,5 0,4 0,4 0,9 0,2

ontw. 2000-2004 -0,1 +0,2 +0,2 +0,2 +0,3 0,0

schaal dreiging 1,1 0,7 x x 1,0 x

ontw. 2003-2005 -0,1 0,0 x x 0,0 x

% aangiften woninginbraak 1,4 1,0 0,8 1,2 1,0 0,8

ontw. 2000-2004 -0,9 -0,6 -2,0 0,0 -0,4 -0,2

schaal vermog. delicten 4,2 3,6 x x 4,2 x

ontw. 2003-2005 -0,5 0,0 x x 0,0 x

schaal overlast 2,2 1,9 x x 2,4 x

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,1 x x -0,2 x

% onveilig gevoel algem. 33 25 x x 31 x

ontw. 2003-2005 -4 -6 x x -5 x

% onveilig gevoel buurt 25 19 x x 27 x

ontw. 2003-2005 -2 -3 x x -2 x

73


De Dukenburgse wijken zijn gebouwd vanaf hetmidden van de jaren ‘60 tot halverwege de jaren ‘70.Er is sprake van een ruime opzet. De woonfunctie(laagbouw en etagebouw) overheerst sterk.Bedrijvigheid bevindt zich met name aan de randvan Zwanenveld en Tolhuis, in de Brabantse Poort,met daarbinnen het stadsdeel(winkel)centrum. Erzijn verder nog drie wijkwinkelcentra, in Meijhorst,Weezenhof en Malvert.

TolhuisTolhuis heeft een duidelijke ruimtelijke opbouw metdaarbinnen een hiërarchisch stratenplan (in steden-bouwkundige termen een boomstructuur). Vanaf deVan Schuylenburgweg vertakt de 10e straat zichnaar links en rechts in substructuren. Aan de noord-west-kant rondom de 52e en 75e straat, grenzendaan het woonwagencentrum Teersdijk, wonen veelvoormalige bewoners uit dit centrum. Er is in ditgebiedje sprake van een eigen wooncultuur.

ZwanenveldTussen het Maas-Waalkanaal, de Graafseweg en deVan Schuylenburgweg ligt de wijk Zwanenveld.Binnen de wijk bevinden zich enkele ‘rondlopende’hoofdstraten, waaraan woonblokken zijn aange-haakt. In de meeste van deze woonblokken is sprakevan “buurten” waarin men elkaar kent en waar eenbewonersorganisatie actief is. De wijk is, in vergelij-king met andere delen van Dukenburg, wat minderruim opgezet.

MeijhorstLangs de hoofdstraten (de 10e t/m 14e straat en de60e straat) is de wijk opgebouwd in een mengelingvan hoog- en laagbouwcomplexen. Met bijna 60%etagebouw is Meijhorst in het stadsdeel Dukenburgde wijk met naar verhouding de meeste woningenvan dit type. Een deel daarvan betreft de hoogbouwaan de 14e/15e straat en de 63e/64e straat, bij derest gaat voor een belangrijk deel om maisonnette-bouw. In het oorspronkelijk als stadsdeelcentrumbedoelde gebied bij de 60e straat zijn nu enkelegezondheidsbedrijven gevestigd.

LankforstDe wijk Lankforst ligt tussen de van Appelterenweg,de Nieuwe Dukenburgseweg en het Maas-

7Dukenburg

Zwanenveld

Malvert

Tolhuis

Meijhorst

Aldenhof

Weezenhof

Vogelzang

Staddijk

Dukenburg


Tolhuis 77 1606 3529

Zwanenveld 87 2332 4687

Meijhorst 59 1599 3534

Lankforst 50 1048 2202

Aldenhof 43 1133 2764

Malvert 51 1243 2844

Weezenhof 86 1703 3738

Vogelzang 56 1 1

Staddijk 200 16 200

Lankforst


74

Waalkanaal. Ook in Lankforst wordt de structuurbepaald door enkele hoofdstraten (10 t/m 13), waar-aan de diverse bouwblokken zijn aangetakt. De wijkheeft aantrekkelijke kenmerken, o.a. tot uitingkomend in een open structuur met behoorlijk watgroen- en speelvoorzieningen en een basisschool. Erzijn geen winkels in de wijk. In Lankforst springende cultuurhistorische kenmerken van het vroegereDukenburg nog het meest in het oog, met de vroege-re Orangerie (nu Landhuis Duckenburgh) en laan-structuren

AldenhofSamen met Malvert behoort Aldenhof tot de oudstewijken van Dukenburg (eind zestiger jaren). Gelegentussen de van Boetbergweg, van Appelterenweg enpark Staddijk kent Aldenhof een duidelijke ruimte-lijke opzet: een ‘vierkante’ hoofdweg door de wijk,waaromheen en -tussen zich zijstraten met bouw-blokken bevinden. Net als in Lankforst zijn er in dewijk nauwelijks voorzieningen. Ook het aantalbedrijven en arbeidsplaatsen is beperkt. Wel is er inde wijk een basisschool (Open Wijkschool) en is ereen dependance gevestigd van het kunst- en educa-tiecentrum de Lindenberg.

MalvertOok in Malvert bestaat de ruimtelijke opbouw uiteen vierkante hoofdstraat, van waaruit zijstratennaar de diverse buurtjes aftakken.Malvert bestaat voor de ene helft uit laagbouw, voorde andere uit etagebouw. Het is de enigeDukenburgse wijk waarin destijds geen koopwonin-gen zijn gebouwd. In de wijk ligt een omvangrijkmaisonnettecomplex. De (huur)laagbouw bestaat uit(deels grote) goedkope woningen, maar ook(middel)dure.

WeezenhofDe wijk Weezenhof wijkt in vele opzichten af van deandere wijken in Dukenburg. De wijk is heel ruimvan opzet, met straten die zich in een boomstruc-tuur steeds verder vertakken en met veel groen tus-sen de bouwblokken. De nabijheid van het groenge-bied Vogelzang aan de zuid-westkant van de wijk isgunstig. Weezenhof heeft een winkelcentrum.Het laagbouwaandeel is zeer aanzienlijk (bijna 75%).Hieronder bevinden zich veel koopwoningen enduurdere huurwoningen.

Vogelzang en Staddijk Vogelzang, in de zuidoosthoek van Dukenburg iseen natuurgebied. De wijk Staddijk bestaat groten-deels uit het park Staddijk. Aan de noordwestkantbevindt zich het woonwagencentrum Teersdijk.

7.2 WAT VOOR MENSEN WONEN ER INDUKENBURG?

Naar leeftijd en huishouden gemiddeld stadsdeel; wel verschillen tussen de wijkenDe leeftijdsverdeling van de bevolking vanDukenburg als geheel komt sterk overeen met die vanNijmegen. Het percentage kinderen (16%) ligt dichttegen het Nijmeegse gemiddelde aan. Het percentageouderen is iets hoger (15% tegen 13%) en stijgend.Ook de Dukenburgse huishoudensverdeling is verge-lijkbaar met de stedelijke verdeling. Ruim een derdevan de huishoudens bestaat uit alleenstaanden en hetaandeel eenoudergezinnen is met 8% net iets hogerdan het Nijmeegse cijfer (7%).Tussen de wijken van Dukenburg zijn er qua leeftijden huishouden wel diverse verschillen:• In enkele wijken (Meijhorst en Aldenhof ) is het

aandeel kinderen wat groter (18%). In Weezenhofis het aandeel 0- tot 14-jarigen aan het teruglopen.Twee jaar geleden was het 19%, in 2005 17%. In deapart onderzochte buurt Tolhuis 52-78 wonennaar verhouding veel kinderen (23%). Het aantal65+ers is er zeer gering (4%).

• In Malvert en Weezenhof zijn de percentages oude-ren met resp. 22% en 21% aanzienlijk hoger dan hetDukenburgse en Nijmeegse gemiddelde. InWeezenhof was dit aandeel 2 jaar geleden nog 19%.

• In Zwanenveld wonen naar verhouding meeralleenstaanden, in Aldenhof minder. Het verschilis hier wel minder aan het worden.

• In vier van de zeven wijken (Tolhuis, Meijhorst,Aldenhof en Malvert) is het aandeel eenouder-gezinnen bovengemiddeld (9 tot 11%). In debuurt Tolhuis 52-78 is het met 23% extreem hoog.

Forse oververtegenwoordiging van allochtonegroepen in Meijhorst, Malvert en AldenhofIn vergelijking met de monitor uit 2003 is het beeldgetalsmatig nauwelijks veranderd. Het aandeel niet-westerse allochtone inwoners in Dukenburg is met22% relatief hoog, nl. 6% hoger dan voor heelNijmegen. Ook de toename gedurende de afgelopen 5jaar was in Dukenburg iets sterker dan stedelijk (4%tegen 3%). De laatste 2 jaar overigens neemt het aan-deel allochtone inwoners in Dukenburg niet meer toe.Voor de leeftijdsgroep tot 18 jaar is het verschil tussenDukenburg en Nijmegen nog groter. In Dukenburg ismeer dan een derde (36%) van de jongeren niet-westers allochtoon. Voor heel Nijmegen is dat eenkwart (26%). Bij bijna de helft van de 22% allochtone inwoners gaathet om de traditionele groepen Surinamers (2%),Antillianen (3%), Turken (3%) en Marokkanen (3%)mensen. Iets meer dan de helft (12%) betreft inwonersuit de overige niet-westerse landen.

Qua etniciteit zijn de verschillen tussen de zeven wij-ken groter dan bij de leeftijds- en huishoudensverde-ling:

DUKENBURG

75

• In Meijhorst, maar ook Malvert en Aldenhof lig-gen de aandelen allochtonen naar verhoudinghet hoogst (resp. 35%, 30% en 27%). Hetzelfdegeldt voor Tolhuis 52-78 (30%). In Meijhorst enMalvert vormen onder de jongeren de allochtonegroepen de meerderheid (met respectievelijk 58%en 55%).

• In alle drie de wijken gaat het om uiteenlopendeetniciteiten. Het aandeel Marokkanen is hierbijgroter dan het Turkse aandeel. In Meijhorstwonen naar verhouding veel Antillianen.

• Ook in Tolhuis, Zwanenveld en Lankforst is hetaandeel allochtone inwoners groter dangemiddeld in Nijmegen. De oververtegenwoordi-ging is evenwel aanzienlijk minder dan inMeijhorst, Malvert en Aldenhof, maar ook hier issprake van een toename die de afgelopen 5 jaaris sterker geweest dan de stedelijke tendens.

• In Weezenhof tenslotte wonen weinig allochto-nen (8%).

Weezenhof scoort belangrijk gunstiger. Opvallend isde sterke daling van het aandeel lage inkomens inMeijhorst tussen 1996 en 2002.

Meer dan gemiddelde gezondheidsproblemenen problemen achter de voordeurDe scores op de gezondheidsindicatoren laten zien,dat de bewoners van Dukenburg iets meer dangemiddeld met gezondheidsproblemen te kampenhebben. Het aandeel mensen dat zich gezond zegt tevoelen (73%) is lager dan voor heel Nijmegen (78%)en men gaat vaker naar een arts of specialist. Ook nu zijn er verschillen tussen de wijken. Malvertis de wijk die het meeste opvalt. Twee jaar geledenwas dit Meijhorst. Het percentage mensen dat zichgezond voelt ligt in Malvert op 67% en de contactenmet de medische sector, maatschappelijk werk engeestelijke gezondheidszorg zijn er het frequentst.Uitgezonderd Weezenhof scoren alle wijken op eenof meerdere punten relatief ongunstig in vergelij-king met het Nijmeegs gemiddelde.De bevindingen in de mailronde wijzen op tenden-zen die hiermee samenhangen. Diverse werkers inDukenburg maken melding van het grote aantalhuishoudens in het stadsdeel met meervoudige pro-blematiek, huishoudens met financiële problemenen de problematiek m.b.t. Marokkaanse enAntilliaanse gezinnen. De sociale problemen “achterde voordeur” hebben ook vaak te maken met opvoe-ding. Net als twee jaar geleden blijkt, dat dat zichvaak uit op de (Open Wijk) scholen. In de mails isook gewezen op het zware bestaan van alleenstaandemoeders.Dit alles werkt ook door in het sociale klimaat, want- zo wordt wel gezegd - veel mensen hebben onvol-doende vaardigheden om sociaal met anderen (in debuurt) om te gaan.

Dukenburgse onderwijsscores ondergemiddeldAls stadsdeel vertoont Dukenburg op de onderwijs-indicatoren een achterstand op de meeste anderestadsdelen. Dit was in de vorige monitor zo en datbeeld is niet zo veel veranderd. In het basisonderwijsis het aandeel gewichtsleerlingen hoger, degemiddelde citoscore is lager en meer leerlingen krij-gen een vmbo-advies. Ook op het voortgezet onder-wijs is het verschil zichtbaar: in heel Nijmegen doet46% van de 3e klassers havo of vwo, in Dukenburg isdit 40%. De drie wijken die de achterstandskenmer-ken het sterkst vertonen zijn Meijhorst, Aldenhof enMalvert, kort gevolgd door Zwanenveld. In Aldenhofvalt de daling op van het aandeel 3e jaarsleerlingenmiddelbaar onderwijs dat havo of vwo volgt (met7%)Weezenhof blijft een buitenbeentje met zeer gunsti-ge scores op alle onderwijsvariabelen, maar ookLankforst zit aan de gunstige kant van hetgemiddelde met bijv. een relatief hoog middelbareschoollleerlingen op havo en vwo.


0 20

20052000

Nijmegen

Dukenburg

Tolhuis

3010

Zwanenveld

Meijhorst

Lankforst

Aldenhof

Malvert

Weezenhof

Tolhuis 52-78

40

Hoog aandeel uitkeringsgerechtigdenIn Dukenburg is het percentage bijstandsgerechtig-den aanzienlijk hoger dan gemiddeld in Nijmegen,namelijk 8,5 op elke 100 inwoners van 15 tot en met64 jaar, terwijl voor heel Nijmegen dit cijfer 5,8 is.Behalve Weezenhof (2,2) hebben alle wijken een ver-gelijkbaar hoog cijfer, met Meijhorst als uitschieter(11,2).Wederom is het Meijhorst vanwaaruit het grootseaandeel mensen werkzaam zijn in een ID- of WIW-baan. In Tolhuis, Zwanenveld, Lankforst enAldenhof is dit aandeel ook relatief hoger, maar ishet verschil met het Nijmeegs gemiddelde kleiner.Ondanks het hoge aandeel uitkeringsgerechtigdenligt in de meeste wijken het aandeel lage inkomensin 2002 rond het Nijmeegse gemiddelde. Alleen


76

het groen gestegen en in Malvert de tevredenheid methet onderhoud van wegen en fietspaden.Zwanenveld heeft te maken met de nabijheid van hetwinkelcentrum Dukenburg, het NS-station en hetbusstation, de woonboulevard en het Triavium. Ditleidt tot intensief gebruik van de openbare ruimte. Insamenhang met de nogal krappe opzet van de wijkgeeft dat vooral rondom het winkelcentrumDukenburg leefbaarheids- en beheersproblemen.

llustratie 2 percentage havo/vwo-leerlingen binnen 3e jaars vo

0 60

2001-20042000-2003

Nijmegen

Dukenburg

Tolhuis

8020

Zwanenveld

Meijhorst

Lankforst

Aldenhof

Malvert

Weezenhof

10040

7.3 IN WAT VOOR OMGEVING WONEN DEINWONERS VAN DUKENBURG?

Verbetering waardering openbare ruimte bijbewonersWat betreft de openbare ruimte zijn de meningen vande bewoners in Dukenburg net als in 2003 wat wissel-vallig. De tevredenheid met het groen is bovenge-middeld (82%), maar als het gaat om het onderhoudvan wegen en fietspaden is men juist minder tevreden(55% tegen 61%) dan het Nijmeegs gemiddelde. Ookervaren de bewoners een hogere mate van verloede-ring dan gemiddeld in de stad. Niettemin is te zien,dat de lichte verbetering in Nijmegen op deze puntenook geldt voor Dukenburg. Veel mensen uit de mail-ronde loven overigens ook het groen in Dukenburg.Ook geven meerdere werkers aan, dat de wijken erbeter uitzien en de aanpak leidt tot vermindering vanhet zwerfvuil. Dit geldt echter zeker niet overal enaltijd, want ruim de helft van de professionals enbewonersvertegenwoordigers vindt nog altijd, dat ervaak rommel op straat voorkomt in Dukenburg.Vier Dukenburgse wijken zijn in de Stadspeiling apartonderzocht, namelijk Zwanenveld, Meijhorst, Malverten Aldenhof en bovendien een deel van Tolhuis (52e-75e straat). Van deze gebieden hebben we dus ookenquêtegegevens op wijkniveau, in tegenstelling totde andere wijken. Uit de enquête komt voor deze wij-ken naar voren, dat de bewoners van Zwanenveld enMeijhorst en iets mindere mate de buurt in Tolhuismeer verloedering van hun buurt ervaren dan de ove-rige bewoners van Dukenburg. Tegelijk is waarneem-baar dat de situatie de afgelopen twee jaar in dezegebieden is verbeterd. In de wijken Meijhorst,Aldenhof en Malvert is de score op de schaal verloede-ring duidelijk verbeterd en is het aantal klachtenmel-dingen m.b.t. de openbare ruimte gedaald. InAldenhof en Malvert is daarnaast de tevredenheid met


2 5

20052003

Nijmegen

Dukenburg

Zwanenveld

63

Meijhorst

Aldenhof

Malvert

Tolhuis 52-78

74

Tevredenheid over winkels en openbaar vervoerDe tevredenheid bij de bewoners van Dukenburgover de winkels in de buurt is goed (87%). Met namemoet dan worden gedacht aan het stadsdeelcen-trum. Dit geldt als voorzieningenhart voorDukenburg en de wijdere omgeving. Tegelijkertijdwijzen respondenten in de mailronde op de (moge-lijk) negatieve effecten van de vergroting van hetstadsdeelcentrum, met name de verdere toenamevan de parkeerdruk, maar ook het risico van verdereverloedering en overlast van jongeren.De winkelvoorzieningen in de rest van het stadsdeelstaan steeds meer onder druk. Steeds meer kleinevestigingen moeten verdwijnen en vooral de ouderenin het stadsdeel zijn hier de dupe van. Voor wat betreft het openbaar vervoer is de tevreden-heid op het niveau van Nijmegen als geheel, al isdeze in Aldenhof, Malvert en de buurt in Tolhuiswel wat lager. Met name in Aldenhof, maar ook inMalvert is de tevredenheid de laatste twee jaar terug-gelopen. In 2003 gaven de werkers aan dat in hetgehele stadsdeel het openbaar vervoer als onhandigwordt ervaren, omdat men voor een bestemmingaan de andere kant van het kanaal meestal van(minstens) twee lijnen gebruik moet maken.

Achterblijvende voorzieningen voor jongerenen speelvoorzieningen; duidelijke verbeteringin MeijhorstAls het gaat om de voorzieningen voor jongeren,wordt er op stadsdeelniveau een tekort ervaren,maar niet in Meijhorst, waar men er juist relatieftevreden over is. In 2003 was dit ook al zo.

DUKENBURG

77

Waarschijnlijk heeft dit te maken met de hervattingdestijds van de jongerenactiviteiten in het jongeren-centrum ‘de Boerderij’.Ook de tevredenheid met de speelmogelijkhedenvoor kinderen blijft in Dukenburg achter bij hetNijmeegs gemiddelde (52% tegen 61%). De waarde-ring is wel toegenomen (met 3%), maar minder danvoor Nijmegen als geheel. In alle apart geënquêteerde wijken blijft het tevre-denheidspercentage achter bij het gemiddelde voorDukenburg, behalve in Meijhorst. De aanleg van eenspeelterrein voor kinderen heeft de tevredenheid met17% opgestuwd. Overigens is ook in Malvert sprakevan verbetering van de waardering op dit punt.

Iets meer koopwoningen, iets minder huurwo-ningen; bewoningsproblematiek serieus themaQua eigendomssituatie wijkt de woningvoorraad inDukenburg af van die van de andere stadsdelen. Hetaandeel huurwoningen (71%) is hoger dan gemiddeld(58%), het sterkst in Meijhorst en Malvert. Wel zie jeoveral in het stadsdeel, net als in Nijmegen, het aan-deel huurwoningen langzaam afnemen als gevolg vande verkoop van huurwoningen. Het percentage laag-bouw in het stadsdeel is wel gemiddeld (58%). Over het hele stadsdeel gemeten zijn de bewoners vanDukenburg een fractie minder tevreden over hunwoning dan gemiddeld. In Meijhorst is sprake van eenkleine verbetering.Wel is er hier en daar sprake van bewoningsproblema-tiek, bijvoorbeeld rondom de drie maisonnette-com-plexen. Hiervoor zijn tussen bewoners en instanties(gemeente, politie, woningcorporatie en welzijnsorga-nisatie) woonconvenanten afgesloten. Deze lopen nuenkele jaren. De resultaten van elk convenant wordengemeten in een tweetal peilingen. De eerste meting inMeijhorst laat zien, dat het convenant een gunstigeinvloed heeft. Het ontwikkelen van meer betrokken-heid van de bewoners en van samenwerking tussenbewoners, woningcorporatie, politie en gemeenteheeft daar al een flinke verbetering teweeg gebracht. Een negatief punt dat werd ingebracht in de mailron-de is de toename op een aantal plaatsen van de vesti-ging van zwak-sociale gezinnen. Het lijkt er soms op,dat de herstructurering elders in de stad gevolgenheeft voor Dukenburg. Hier en daar leidt dit tot afne-mende verhuurbaarheid van woningen. Meer differen-tiatie in de bewonersopbouw zou gewenst zijn. Deverkoop van huurwoningen is nog te beperkt geweestom dergelijke effecten te bewerkstelligen.

Toename bedrijfsvestigingen afgelopen 4 jaarHet aantal bedrijven in Dukenburg is de afgelopenvier jaar met ongever 80 toegenoemen tot meer dan700. Het aantal arbeidsplaatsen bleef met bijna 4700ongeveer op peil. De helft van alle arbeidsplaatsen iste vinden in Zwanenveld en Tolhuis, samenhangendmet het Stadsdeelcentrum en het het aangrenzendebedrijventerrein Brabantse Poort. Ook in Meijhorstzijn er veel arbeidsplaatsen, zij het dat dit aantal wel

wat is gedaald de afgelopen jaren.In de vorige monitor leek de bedrijfshinder albeperkt. Het aantal (potentieel) milieuhinderlijkebedrijven is in Dukenburg niet zo groot. En hetrecente milieubelevingsonderzoek (2005) laat eenrelatief laag percentage inwoners met stankoverlastzien. De geluidsoverlast daarentegen is iets sterker.

Ervaren verkeersoverlast iets verminderd, tehard rijden blijft serieus probleemIn heel het stadsdeel zijn er veel klachten over te hardrijden. Dit vindt niet alleen plaats op de ontsluitings-wegen rondom de wijken, maar ook in de woongebie-den zelf. Dukenburg scoort als geheel dan ook wathoger op de schaal verkeersoverlast, zoals vastgesteldop basis van de laatste Stadspeiling. In Meijhorst enMalvert is de overlast het grootst, maar tevens valt op,dat er in vergelijking met twee jaar geleden sprake isvan verbetering. Dit lijkt een beetje in tegenstellingmet diverse reacties uit de mailronde van professio-nals en bewonersvertegenwoordigers. De helft meldt,dat te hard rijden vaak voorkomt in Dukenburg. Ookde evaluaties van de maisonnetteconvenanten wijzenop een serieuze klachten op dit punt.


0 3

20042002

Nijmegen

Dukenburg

Tolhuis

41

Zwanenveld

Meijhorst

Lankforst

Aldenhof

Malvert

Weezenhof

52

Wat betreft parkeren concentreren de meeste proble-men zich traditiegetrouw rond het stadsdeelcentrumin Zwanenveld. Niettemin laten de statistieken overde laatste twee jaar een verbetering zien en scoortZwanenveld maar nauwelijks minder dan de andereDukenburgse wijken. Dit heeft ook te maken meteen doorgevoerde uitbreiding van het gebied voorbetaald parkeren.De werkers geven aan, dat er hier en daar ook opandere plaatsen in het stadsdeel parkeeroverlast is.Zo noemt daarbij het plein in Meijhorst.Qua verkeersongevallen volgt Dukenburg deNijmeegse trend met een daling van het percentageverkeersongevallen per hoofd van de bevolking.


78

7.4 HOE GAAN DE INWONERS VANDUKENBURG MET ELKAAR OM?

Geen groot tekort aan sociale contactenAls relatief nieuw, suburbaan stadsdeel stelt men zichDukenburg wel voor als een plek waar veel mensen inanonimiteit leven. Net als in 2003 geven de bevindin-gen uit de Stadspeiling geven geen directe aanleidingtot sombere conclusies in dit verband. Het percentagemensen dat zegt voldoende sociale contacten te heb-ben is met 86% net iets minder dan gemiddeld inNijmegen. En hetzelfde geldt voor het aandeel men-sen dat goed voor zichzelf kan zorgen (95%). De deel-name aan vrijwilligerswerk de laatste twee jaar zelfslicht toegenomen. Wel zie je, dat m.b.t. deze socialeaspecten Dukenburg iets achter blijft bij de lichte ver-betering van Nijmegen als geheel in de laatste tweejaar. Voor de aparte gebieden, Zwanenveld, Meijhorst,Aldenhof, Malvert en buurt 52e-75e straat in Tolhuiszijn deze cijfers vergelijkbaar.Dit beeld past bij een aantal indrukken van de profes-sionals en de bewonersvertegenwoordigers. In hunreacties in de mailronde maken zij gewag van de aan-wezigheid van veel actieve bewoners in het stadsdeelen een toename van de betrokkenheid op medebewo-ners en op het eigen woongebied.

Minder deelname aan cultuur en sportOp het vlak van cultuur- en sportbeoefening blijftDukenburg wel achter. Met name blijkt dit uit deaandelen inwoners die bibliotheek, theater, museaen bioscoop bezoeken en de percentages cursistenbij de Lindenberg. Over de hele linie liggen die voorDukenburg lager en ook nu vooral in de vier apartonderzochte deelgebieden. In de wijken Weezenhof,Lankforst en Tolhuis (exclusief de 52e-75e straat)liggen scores gemiddeld hoger, m.n. in Weezenhof.Voor wat betreft de sportuitoefening zijn er verge-lijkbare verschillen met de Nijmeegse cijfers. Hetaandeel wekelijkse sporters is in Dukenburg 48%(tegen 57% voor Nijmegen). Malvert en deTolhuisbuurt blijven hier het sterkst achter.Hetzelfde patroon doet zich voor bij het lidmaat-schap van sportverenigingen

Gevoel van verantwoordelijkheid voor eigenbuurt toegenomenIn de afgelopen twee jaar is het aandeel bewonersdat zich verantwoordelijk voelt voor de buurt met5% gestegen tot 85%. Het ligt nu op het niveau vanNijmegen als geheel. Ook de deelname aan buurtac-tiviteiten is, net als in heel Nijmegen, toegenomen inde Dukenburgse wijken, inclusief de apart onder-zochte (achterstands)gebieden. Niettemin blijft metname in Aldenhof, Malvert en Tolhuis 52-75 hetdeelnemingspercentage nog sterk achter.Samenhangend met deze bevindingen is de toenamevan de gehechtheid aan de buurt, voor Dukenburgals geheel maar in het bijzonder voor Meijhorst.Deze wijk lag in 2003 nog heel erg achter op het

gemiddelde, maar heeft deze achterstand de laatstetwee jaar danig verkleind. Inmiddels zegt meer dande helft zich gehecht te voelen aan de buurt. Dezebevindingen stroken goed met een andere indicator:de sociale kwaliteit. Deze schaalscore typeert hetsociale klimaat in de buurt op basis van vragen hoemensen met elkaar omgaan. Voor Dukenburg is descore verbeterd (van 5,6 naar 5,9). De achterstand ophet Nijmeegse cijfer is daarmee wat verkleind. Ookin de wijken Meijhorst en Malvert, met nogal watachterstandsproblematiek, is deze score verbeterd.



4 6,5

20052003

Nijmegen

Dukenburg

Zwanenveld

74,5

Meijhorst

Aldenhof

Malvert

Tolhuis 52-78

7,55,5 65

20 50

20052003

Nijmegen

Dukenburg

Zwanenveld

6030

Meijhorst

Aldenhof

Malvert

Tolhuis 52-78

7040

Jongerenoverlast bovengemiddeld aanwezigIn het onderzoek werken we met een schaal die dehouding m.b.t. jongeren weergeeft. Dit gebeurt opbasis van vragen over overlast en de wijze waarop jon-geren onderling en jong en oud in de buurt metelkaar omgaan. De scores zijn ongunstiger dangemiddeld in Nijmegen. De overlast van jongeren ligtin Dukenburg een paar procent hoger dan elders. Inde apart onderzochte gebieden is dit beeld nogongunstiger. In Meijhorst en Aldenhof is bovendiensprake van enige achteruitgang, i.t.t. de rest vanDukenburg.Ook in de mailronde onder professionele sleutelper-

DUKENBURG

79

sonnen in Dukenburg komt het thema jongeren c.q.jongerenoverlast vaak naar voren. Behalve op de over-last van (hang)jongeren wijst men op zaken als drugs-gebruik en criminaliteit. Opvallend is, dat het om uit-eenlopende plekken gaat en dat alle wijken hierbij aande orde komen, zoals bijv. de winkelcentra inWeezenhof en Meijhorst, de maisonnettebuurten,Tolhuis 52e-75e straat en het gebied rondom hetROC in Zwanenveld. Verder geeft men aan, dat hetrelatief vaak gaat om Marokkaanse en Antilliaansejongeren (in Zwanenveld, Malvert en Meijhorst).

tone inwoners. Voor Nijmegen is het percentagemensen dat positieve kanten ziet aan de aanwezig-heid van groepen allochtonen in de buurt hetzelfdegebleven, in Dukenburg is het met 10% toegenomen.Daarentegen is het aandeel dat negatieve kantennoemt afgenomen, sterker dan Nijmegen als geheel.Opvallend zijn de gunstige scores van Meijhorst.Aldenhof en Malvert blijven daarbij achter.Gunstig is het, dat het percentage inwoners inDukenburg dat alles bij elkaar een positief beeldheeft van het samenleven van allochtone en autoch-tone mensen in de buurt niet veel lager is dan inheel Nijmegen (52% tegen 54%). Meijhorst enAldenhof blijven daarbij wel achter.De scores zijn over het geheel genomen niet zoongunstig. Ze mogen echter niet de aandacht afhou-den van andere verschijnselen. Deelnemers aan demailronde signaleerden bijv. een “witte vlucht” uithet stadsdeel. Door het grote aandeel goedkopehuurwoningen neemt het aandeel allochtone inwo-ners toe, m.n. op specifieke plekken. In het kielzogdaarvan noemt men andere processen, zoals de ten-dens dat veel (autochtone) kinderen in een anderewijk naar de basisschool gaan. Verder wijst men ophet gebrek aan daadwerkelijke integratie, de taal-achterstand bij veel allochtonen en de soms merkba-re tegenstelling tussen de islamitische en de westersecultuur. Deze processen hebben in de wijken vanDukenburg vooralsnog niet geleid tot grote span-ningen of excessen.

Gunstige tendensen veiligheid in Dukenburg,maar minder dan voor Nijmegen als geheelDe veiligheidsindicatoren geven voor Dukenburgeen gemengd beeld. Het relatieve aantal agressieaan-giften ligt in de buurt van het Nijmeegse gemiddeldeen is in enkele wijken afgenomen (Tolhuis,Lankforst, Malvert). In Weezenhof was daarentegensprake van enige stijging. Het aantal woninginbraken in het stadsdeel liep tus-sen 2000 en 2004 terug, m.n. in Lankforst, Aldenhofen Malvert. Deze verbeteringen bleven evenwel iets achter bij dievoor Nijmegen in zijn geheel. Dat geldt ook voorandere indicatoren. De score op de schaal overlast isiets verbeterd, maar is nog steeds ongunstig in verge-lijking met de rest van Nijmegen, het sterkst inMeijhorst en Tolhuis 52-75.Voorts bleef voor heel Dukenburg het onveiligheids-gevoel in de buurt hetzelfde (28%), terwijl dat voorNijmegen was teruggelopen met 2%. Tenslotte zijn vanuit de mailronde enkele serieuzeveiligheidsproblemen genoemd. Men bracht onderandere het voorkomen van complexe criminaliteit enintimidatie naar voren, maar ook huiselijk geweld endrugsgerelateerde onveiligheid (dealen op straat,“wiettaxi’s”, overlast).


1 2,5

20052003

Nijmegen

Dukenburg

Zwanenveld

3,51,5

Meijhorst

Aldenhof

Malvert

Tolhuis 52-78

42 3

Er zijn veel meerdere groepen overlastgevende jonge-ren te onderscheiden. Enerzijds heb je te maken met“lossere” groepen die wat chill-gedrag vertonen enlicht overlastgevend zijn of groepen die overlast gevendoor verveling waarbij lichte vernielingen aan de ordezijn. Anderzijds zijn er hechtere groepen die zichschuldig maken aan zware overlast, intimidatie vanandere personen, vernieling en in enkele gevallengeorganiseerde (drugs)criminaliteit. Bij dat laatstegaat het bijna altijd om oudere jongeren, waarondernaar verhouding veel Antillianen en Marokkanen. Tegelijkertijd signaleert men in de mailronde overi-gens, dat je moet uitkijken voor te negatieve beeldvor-ming t.o.v. jongeren. Vaak is de tolerantie erg beperkt,zoals ook in 2003 bleek. Verder, stelt men, is er voorjongeren niet zo veel te doen. Zo lijkt het jongeren-werk de afgelopen periode wat minder van de grondte zijn gekomen, o.a. door reorganisatie bij de wel-zijnsinstelling.

Verhouding allochtone en autochtone bevolking: oordeel over samenleven niet verslechterd81% van de inwoners van Dukenburg zegt wel eenscontact te hebben met mensen uit een andere cul-tuur. Dat is nauwelijks meer dan gemiddeld inNijmegen (79%). Ook in Meijhorst, Aldenhof enMalvert, wijken met veel allochtone inwoners, ligtdit percentage, net als in 2003, niet hoger. Wat wel enigszins veranderd is, is de beoordeling vanhet samenleven in de wijk van allochtone en autoch-


80

de goede kanten van deze wijken moeten niet wor-den vergeten. Daartegenover spelen er in wijken zon-der grote problematiek, zoals Lankforst enWeezenhof, ook wel eens zaken. Die konstateringklopt nog steeds. Zowel de enquêtebevindingen uitde Stadspeiling wijzen hierop als de antwoorden opde vragen uit de mailronde. Heel opvallend is hetsamengaan van flinke problemen en positieve gelui-den. De flinke problemen betreffen de sociale problema-tiek, de jongerenoverlast waaronder die vanMarokkaanse en Antilliaanse groepen, het gebrek aanintegratie, en de handel in en het gebruik van drugsmet alle onveiligheid en overlast daaromheen. Ookstellen sommigen, dat de aanpak tekort schiet, o.a.door bezuinigingen op welzijn en zorg, het verminde-ren van de toezichtrol van de politie en te weinigmedewerking bij de aanpak van sociale problemen.

De positieve geluiden betreffen vooral de concentra-tie van activiteit in Dukenburg van de laatste jaren:de gemeente met haar planontwikkeling, de instan-ties die meer energie in het stadsdeel steken, de aan-pak van het voorzieningcentrum in Meijhorst, demaisonnetteconvenanten, de komst van de OpenWijkscholen, het stadsdeeloverleg “de Zevensprong”,de wijkplatforms etc. Veel deelnemers aan de mail-ronde betogen, dat hierdoor het vertrouwen bij deDukenburgers aan het terugkomen is, maar ook dathierdoor de inwoners van het stadsdeel zelf actieveren betrokkener worden. Men konstateert, dat er veelinitiatieven zijn vanuit bewonersgroepen en dat deprobleemwijken vooruit zijn gegaan door samenwer-king en acties.


0 30

20052003

Nijmegen

Dukenburg

Zwanenveld

10

Meijhorst

Aldenhof

Malvert

Tolhuis 52-78

5020 40

7.5 HOE GAAT HET ALLES BIJ ELKAAR METDUKENBURG?

Indicatoren totaaloordeel wijzen enigzins inpositieve richtingDe Dukenburgers vinden zelf dat het wat beter gaatmet hun stadsdeel. 22% zag de eigen buurt het afge-lopen jaar vooruitgaan (in heel Nijmegen was dat20%) en 19% zag de eigen buurt achteruitgaan. Datis nog altijd 4% boven het stedelijk gemiddelde,maar betekent wel een verbetering met 8% in verge-lijking met 2003. Zeer opvallend is het hoge aandeelrespondenten uit Meijhorst dat vindt dat de buurterop vooruit is gegaan (41%). In Malvert enAldenhof is dit veel minder. In Aldenhof is, net als inTolhuis 52-75 en Zwanenveld, ook het aandeel men-sen hoger dat vindt dat de buurt is achteruitgegaanhet afgelopen jaar.Ondanks deze verbetering is voor Meijhorst hettotaaloordeel over de huidge situatie nog altijd min-der dan in Zwanenveld, Aldenhof en Malvert. Ditblijkt zowel uit de scores op de schaal “evaluatiebuurt” als uit het rapportcijfer. Alleen Tolhuis 52-75blijft daarbij (sterk) achter.Van de professionals en bewonersvertegewoordigersneemt bijna de helft vooruitgang waar in het stads-deel. Een veel kleinere groep (14%) konstateertachteruitgang. Deze positieve balans geldt voor dewijken Tolhuis (als geheel), Meijhorst, Lankforst,Malvert en Weezenhof. Voor Zwanenveld geldt hettegengesteldeL: het aandeel van de respondenten uitde mailronde dat vindt dat deze wijk is achteruitge-gaan is tweemaal zo groot als de groep die vooruit-gang ziet. In Aldenhof tenslotte is de groep die voor-uitgang ziet even groot als de groep die vindt dat dewijk het afgelopen jaar achteruit is gegaan.

Stadsdeel met problemen én perspectiefIn 2003 schreven we, dat het niet goed mogelijk wasom een algemene conclusie te trekken over een grooten gedifferentieerd stadsdeel als Dukenburg.Bepaalde wijken kennen veel problemen, maar ook


vooruit is gegaan

0 30

20052003

Nijmegen

Dukenburg

Zwanenveld

10

Meijhorst

Aldenhof

Malvert

Tolhuis 52-78

7020 40 50 60

Het lijkt erop, dat het negatieve imago waarDukenburg nogal wat last van heeft thans voor eendeel wordt gecompenseerd door nieuw elan. Eenkanttekening die meerdere malen is geplaatst is, datbij alle plannen de communicatie vanuit de gemeen-te met de wijkbevolking niet altijd optimaal is en ermede daardoor onrust en verwarring ontstaat.

DUKENBURG

81

Sociaal-maatschappelijk profiel blijft ongunstig In de monitor van 2003 konstateerden we, datDukenburg als stadsdeel een relatief groot en groterwordend aandeel huishoudens met een zwakke soci-aalmaatschappelijke positie herbergt. Dat beeld isnog steeds zo. Het zorgt voor knelpunten in hetsociale klimaat, waaronder de verhouding tussen all-ochtone en autochtone bevolking en de zorgen enproblemen rond jongeren en kinderen. Andere specifieke aandachtspunten in sociaalopzicht die worden gemeld zijn het behoud van devoorzieningenniveaus (m.n. voor ouderen)

Gebieden binnen Dukenburg die extra aandacht vragenDe wijken Zwanenveld, Meijhorst, Malvert enAldenhof en de buurt Tolhuis 52e-75e straat zijnextra onderzocht, omdat zij binnen het wijkbeleideen aanpakstatus hebben. Diverse van de genoemdeknelpunten blijken in deze gebieden sterker te spe-len. Dit geldt zowel voor de sociaaleconomischepositie van de huishoudens als het sociale klimaat inde wijk. Dit geldt ook voor het aan Tolhuis grenzen-

de Woonwagencentrum. In het voorgaande is ditcentrum niet apart behandeld, maar het heeft temaken met vergelijkbare achterstandskenmerken ensociale en veiligheidsproblematiek. Niettemin, zo bleek in de voorgaande paragrafen,zijn ook in de gebieden met relatief veel problema-tiek diverse positieve ontwikkelingen waar te nemen


6 7,2

20052003

Nijmegen

Dukenburg

Zwanenveld

6,4

Meijhorst

Aldenhof

Malvert

Tolhuis 52-78

86,8 7,6



Nijmegen Dukenb Tolhs Zwanvld Meijhrst Lankfrst Aldenh Malvrt Weezenh Tlhs 52-75

% 0-14 jr 15 16 17 15 18 15 18 16 17 23

ontw. 2000-2005 0 0 +1 0 -1 0 -1 -2 -2 x

% >64 jr 13 15 9 11 15 13 14 22 21 4

ontw. 2000-2005 0 +2 +3 +1 +1 +1 +2 +2 +4 x

% alleenstaanden 35 35 34 41 38 32 27 33 35 29

ontw. 2000-2005 0 +1 +1 -2 +1 -1 +3 +3 +2 x

% 1-ouder gezinnen 7 8 10 7 9 8 11 9 5 23

ontw. 2000-2005 0 +1 +2 +2 +1 0 +1 0 0 x

% niet westerse allocht. 16 22 20 20 35 20 27 30 8 30

ontw. 2000-2005 +3 +4 +5 +4 +4 +4 +3 +4 0 x

% niet westerse jonge all. 26 36 28 30 58 31 40 55 13 x

ontw. 2000-2005 +2 +3 +6 +6 +3 +5 +1 +2 0 x

inkomen en werk



% lage inkomens 43 x 42 44 44 36 44 46 27 x

ontw. 1996-2002 -2 x +2 -2 -9 -2 -3 0 -1 x

% WWB 5,8 8,5 9,6 8,5 11,2 8,1 9,9 9,2 2,2 21,2

ontw. 2001-2005 -0,5 +0,1 +1,3 -0,3 -0,5 +0,7 +0,3 -0,5 -0,3 x

% ID/WIW 1,1 1,2 1,3 1,4 1,9 1,4 1,3 0,9 0,2 x

ontw. 2001-2005 -0,8 -0,7 -0,3 -0,7 -1,5 -0,6 -0,7 -1,5 -0,2 x

gezondheid en zorg



% cliënten maatsch. werk 1,1 1,3 1,3 1,7 1,6 0,9 1,1 1,6 0,5 x

ontw. 2002-2004 -0,6 -0,6 -0,5 -0,2 -0,9 -0,8 -1,1 -0,8 -0,2 x

% cliënten GGZ 3,0 3,3 3,7 4,1 3,3 2,7 3,4 4,0 2,0 x

ontw. 1999-2004 +0,5 +0,6 +0,6 +1,0 +0,2 -0,9 +1,2 +0,9 +0,5 x

% voelt zich gezond 2005 78 73 x 75 71 x 73 67 x 65

% contact huisarts 2005 44 47 x 48 50 x 41 57 x 48

% contact specialist 2005 27 32 x 29 35 x 27 34 x 25


82

onderwijs



% gewichtsleerlingen 01-04 33 41 26 49 66 22 55 58 6 x

ontw. 00-02/01-04 +1 +2 0 +4 +4 +8 +2 +1 +1 x

gemiddelde citoscore 01-04 535,2 533,1 533,3 531,0 528,4 537,4 529,9 530,6 542,2 x

ontw. 00-03/01-04 +0,1 +0,0 +1,2 -1,9 +1,1 +1,2 0,0 -0,5 -0,2 x

% adv. <vmbo-t/havo 01-04 44 56 64 65 70 47 74 64 14 x

ontw. 00-03/01-04 -1 -2 -5 +4 -1 -6 0 +1 0 x

% ll havo/vwo 3e lrjr 01-04 46 40 38 33 24 61 23 30 75 x

ontw. 00-03/01-04 +1 0 -4 0 0 +1 -7 +8 0 x




% tevredenen groen 75 82 x 76 82 x 85 83 x 57

ontw. 2003-2005 +1 +1 x x 0 x +9 +5 x x

% tevredenen wegen/fietsp. 61 55 x 57 58 x 46 50 x 55

ontw. 2003-2005 +3 +3 x x -5 x -1 +12 x x

% klachten in verh. tot won. 13 14 17 12 12 9 17 16 14 x

ontw. 2002-2004 -4 -6 -4 -5 -10 -8 -6 -7 -4 x

schaal verloedering 3,9 4,5 x 5,2 5,1 x 4,1 4,4 x 4,9

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,5 x x -0,6 x -0,8 -0,9 x x

voorzieningen



% tevredenen winkels 88 87 x 95 88 x 75 81 x 92

ontw. 2003-2005 +1 -1 x x -4 x +2 -10 x x

% tevredenen openb. verv. 80 79 x 86 80 x 67 70 x 64

ontw. 2003-2005 -2 -4 x x +5 x -22 -12 x x

schaal voorz. jongeren 3,4 3,0 x 2,7 3,9 x 3,0 3,1 x 2,7

ontw. 2003-2005 +0,3 +0,2 x x 0,0 x 0,0 +0,2 x x

% tevred. speelmog. kind. 61 52 x 35 57 x 40 44 x 35

ontw. 2003-2005 +6 +3 x x +17 x -1 +11 x x

woningmarkt



ontw. aantal won. 2000-2005 +1991 -21 -22 0 0 0 +1 0 0 x

% laagbouwwoningen 2005 59 58 69 55 42 47 66 53 74 x

% huurwoningen 2005 58 71 59 71 86 76 75 80 58 x

schaal waard. eigen woning 7,3 7,2 x 7,1 7,1 x 7,1 7,1 x 6,1

ontw. 2003-2005 +0,1 0,0 x x +0,1 x -0,1 -0,1 x x

bedrijvigheid



aantal bedrijfsvestigingen 7570 715 100 210 110 55 55 45 120 x

ontw. 2000-2004 +445 +80 +15 +10 +10 +5 +15 +10 +10 x

% bedrijfsvest op won. 11,4 6,7 6,2 9,0 6,9 5,2 4,9 3,6 7,0 x

ontw. 2000-2004 +0,4 +0,8 +1,0 +0,4 +0,6 +0,5 +1,3 +0,8 +0,6 x

aantal arbeidsplaatsen 92610 4675 970 1370 730 125 255 295 290 x

ontw. 2000-2004 +1840 -55 -130 -25 -70 +5 -10 +115 +35 x

% arbeidspl op bevolk. 58,8 19,6 27,5 28,6 20,5 5,5 9,0 10,2 7,7 x

ontw. 2000-2004 -0,8 -0,3 -3,5 -1,2 -2,4 +0,2 -0,4 +4,1 +1,0 x

DUKENBURG

83

milieu



aant. vergunn.plicht. bedr. 2004 2588 211 24 104 25 9 5 15 14 x

ontw. 2002-2004 -254 -16 +2 -6 -3 0 -3 +2 -4 x

% op won. voorraad 3,9 2,0 1,5 4,5 1,6 0,9 0,4 1,2 0,8 x

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,1 +0,1 -0,3 -0,2 0,0 -0,3 +0,2 -0,2 x

% geluidsoverlast 2005 52,1 59,1 x x x x x x x x

% stankoverlast 2005 40,3 27,3 x x x x x x x x

verkeer



% meld. parkeeroverlast 1,0 0,8 0,7 0,8 0,5 1,5 0,5 0,7 0,7 x

ontw. 2002-2004 0,0 0,0 -0,2 -0,4 +0,1 +1,0 -0,1 +0,2 +0,3 x

% meld. verkeersongev. 1,5 0,9 1,7 1,0 0,5 0,4 0,8 0,7 0,9 x

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,4 -0,1 -0,3 -0,3 -0,5 -0,4 -0,0 +0,2 x

schaal ervar. verkeersprobl. 2,6 2,8 x 2,5 3,1 x 2,7 3,2 x 2,5

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,1 x x -0,4 x -0,2 -0,6 x x

sociale kontakten



% voldoende kontakten 88 86 x 88 86 x 85 87 x 82

ontw. 2003-2005 +1 0 x x +6 x -1 0 x x

% goed voor zichzelf zorgt 96 95 x 94 92 x 94 96 x 93

ontw. 2003-2005 +1 0 x x -4 x -1 +1 x x

% in vrijwilligerswerk 28 26 x 22 25 x 24 27 x 25

ontw. 2003-2005 +5 +3 x x -2 x -5 +4 x x




% verantw. voor buurt 84 85 x 83 77 x 83 83 x 76

ontw. 2003-2005 +1 +5 x x +3 x +3 +5 x x

% deeln. buurtact. 31 26 x 27 27 x 16 19 x 20

ontw. 2003-2005 +5 +6 x x +7 x +9 +7 x x

% gehecht buurt 66 60 x 56 52 x 59 56 x 45

ontw. 2003-2005 +1 +5 x x +10 x 0 +2 x x

schaal houding jongeren 6,5 6,2 x 6,3 5,4 x 5,6 5,2 x 5,6

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,2 x x -0,3 x -0,2 0,0 x x

schaal sociale kwaliteit 6,2 5,9 x 6,0 5,4 x 5,5 5,9 x 5,1

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,3 x x +0,3 x +0,1 +0,3 x x

multiculturaliteit



% cont. met allocht. 79 81 x 77 85 x 77 82 x x

ontw. 2003-2005 0 +1 x x +4 x -3 +2 x x

% positief oordeel 43 41 x 39 45 x 37 34 x 29

ontw. 2003-2005 +1 +10 x x +9 x -4 +3 x x

% negatief oordeel 35 38 x 30 45 x 51 49 x 31

ontw. 2003-2005 -4 -7 x x -15 x -3 -7 x x

% verhouding goed 54 52 x 53 42 x 40 49 x 56

ontw. 2003-2005 +3 +2 x x +7 x -3 +1 x x


84

cultuur



% abonnem. bibliotheek 25 24 25 23 21 27 20 18 31 x

ontw. 1997-2003 +1 +1 -1 0 -1 +2 0 -2 -1 x

% bezoek bibliotheek 48 45 x 43 41 x 38 37 x 47

ontw. 2003-2005 -4 0 x x -4 x -6 +3 x x

% bezoek theater/schouwb. 57 50 x 51 41 x 43 36 x 27

ontw. 2003-2005 +1 +1 x x -3 x -2 -2 x x

% bezoek musea 61 53 x 49 44 x 41 43 x 27

ontw. 2003-2005 +3 +5 x x -7 x -5 -1 x x

% bezoek bioscoop 67 59 x 58 51 x 63 48 x 50

ontw. 2003-2005 -3 -3 x x -11 x +8 -8 x x

% cursisten kunsteduc. <18 6,1 5,2 5,7 3,2 2,5 6,8 4,3 2,5 11,4 x

% cursisten kunsteduc. >=18 1,5 1,0 1,0 0,7 0,8 1,2 0,6 0,5 2,5 x

sport



% wekelijkse sporters 57 48 x 45 51 x 48 40 x 36

ontw. 2003-2005 +7 0 x x +10 x +6 -6 x x

% actief lid sportclub 26 22 x 23 22 x 22 16 x 14

ontw. 2003-2005 +1 -5 x x +2 x +3 -6 x x

% ziet zichzelf als sporter 29 25 x 24 20 x 36 20 x 29

ontw. 2003-2005 +3 0 x x -2 x +9 +2 x x

veiligheid



% aangiften agressie 0,9 0,8 0,6 1,1 1,0 0,3 0,7 0,7 0,6 x

ontw. 2000-2004 -0,1 -0,1 -0,4 0,0 +0,1 -0,3 0,0 -0,3 +0,5 x

schaal dreiging 1,1 0,8 x 0,9 1,4 x 1,0 0,9 x 1,5

ontw. 2003-2005 -0,1 -0,1 x x -0,1 x -0,1 -0,5 x x

% aangiften woninginbraak 1,4 1,0 1,6 1,1 0,9 0,4 1,1 0,2 1,5 x

ontw. 2000-2004 -0,9 -0,4 +0,1 +0,3 -1,0 -0,7 -0,6 -0,9 -0,2 x

schaal vermog. delicten 4,2 4,5 x 5,1 5,2 x 4,1 3,8 x 5,8

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,2 x x -0,4 x 0,0 -0,5 x x

schaal overlast 2,2 2,4 x 2,5 2,9 x 2,4 2,6 x 3,5

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,1 x x -0,5 x -0,4 -0,2 x x

% onveilig gevoel algem. 33 34 x 34 36 x 37 38 x 38

ontw. 2003-2005 -4 -1 x x -6 x -6 -6 x x

% onveilig gevoel buurt 25 28 x 26 32 x 30 36 x 35

ontw. 2003-2005 -2 0 x x -2 x -2 -2 x x

algemene oordelen



% buurt vooruitgegaan 20 22 x 25 41 x 16 19 x 26

ontw. 2003-2005 +1 +3 x x +16 x -4 +7 x x

% buurt achteruitgegaan 15 19 x 28 18 x 29 16 x 29

ontw. 2003-2005 -4 -8 x x -11 x -4 -19 x x

schaal evaluatie buurt 7,5 7,0 x 6,7 6,2 x 6,7 6,9 x 5,5

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,2 x x +0,5 x 0,0 +0,1 x x

rapportcijfer buurt 7,3 7,2 x 6,9 6,8 x 7,0 7,0 x 6,3

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,2 x x +0,5 x +0,2 +0,2 x x

8Lindenholt

West

Kanaaldijk

Neerbosch

West

De Kamp

‘t Acker

‘t Broek

Kerkenbos

Bijster-

huizen

85


Met de bouw van Lindenholt is in het midden vande jaren 1970 gestart. Elk van de drie woonwijken inLindenholt is onderverdeeld in apart ontworpensubwijken, in totaal 17, met elk gemiddeld 400 tot500 woningen. In tegenstelling tot Dukenburg ligtin Lindenholt het accent sterk op laagbouw.

‘t AckerDe wijk ‘t Acker is gelegen aan de noordkant van hetstadsdeel. De wijk bestaat uit 7 buurten:de Horstacker, de Steekse Acker, de Meeuwse Acker,Drieskensacker, Zellersacker, Heeskesacker enHillekensacker.

Binnen de wijk zijn de verschillen in woonomgevingen woonklimaat tussen de 7 buurten niet zo heelgroot. De buurten hebben alle een eigen ontsluitingen veel groen en water aan de randen.

De KampVan de Lindenholtse wijken is de Kamp het eersteaangelegd (tweede helft 70’er jaren). De wijk ligttegen het Maas-Waalkanaal aan, en bestaat uit zesbuurten: de Geerkamp, de Hoefkamp, deKluijskamp, de Wellenkamp, de Voorstenkamp, ende Gildekamp. De woningbouw varieert nogal. In Voorstenkampstaan alleen huurwoningen en bestaat bijna de helftvan de voorraad uit etagewoningen. In de Geerkamp,Hoefkamp en Kluijskamp staan hoofdzakelijk laag-bouwkoopwoningen. In de Gildekamp en de Wellenkamp is de woning-voorraad het meest gemengd: zowel laagbouw, koopen huur, als etagehuurwoningen.De Voorstenkamp en een deel van de Gildekampzijn krapper opgezet dan de andere vier buurten. De groenvoorzieningen zijn vooral rondom dewoonbuurten te vinden.

‘t Broek‘t Broek is als laatste van de Lindenholtse wijkengerealiseerd en bestaat uit 4 buurten: Hegdambroek,Holtgesbroek, Leuvensbroek en Wedesteinbroek.In Holtgesbroek ligt de nadruk op laagbouwkoop-woningen. Ook in de andere drie subbuurten ligt denadruk sterk op laagbouw, half in de koop-, half inde huursector. Met name in Leuvensbroek enWedesteinbroek bevindt zich ook etagebouw. Indeze laatste buurt staat ook een complex met woon-eenheden. De subbuurten in ‘t Broek worden gekenmerkt dooreen ruimtelijke opzet, met veel ruimte tussen enrondom de bouwblokken.

Lindenholt


't Acker 151 2152 5740

De Kamp 131 2293 5894

't Broek 96 1519 4294

Kerkenbos 77 8 18

Westkanaaldijk 142 10 27

Neerbosch West 67 28 139

Bijsterhuizen 161 5 9


86

Kerkenbos, West Kanaaldijk, Neerbosch Westen BijsterhuizenIn deze vier (statistische) wijken staat voornamelijkbedrijfsbebouwing. In totaal wonen er nog geen 200mensen.

8.2. WAT VOOR MENSEN WONEN ER INLINDENHOLT?

De drie Lindenholtse wijken die we hier beschrijven,‘t Acker, de Kamp en ‘t Broek, zijn zoals gezegd elkopgedeeld in diverse buurten waartussen behoorlijkeverschillen kunnen bestaan. Drie van die buurtenzijn apart onderzocht: in de wijk ‘t Acker de buurtZellersacker en in de wijk de Kamp de buurtenVoorstenkamp en Gildekamp. In alle drie de geval-len gaat het om zogenaamde aanpakgebieden, in1998 vastgesteld in het kader van het wijkbeleid.De overige buurten worden ook apart vermeld wan-neer daar op basis van de bevindingen, met name uitde mailronde, aanleiding toe is.

Jonge bevolkingsopbouw Lindenholt heeft in verhouding tot Nijmegen eenjonge bevolkingsopbouw. Hoewel het aandeel kin-deren (0-14 jaar) in dit stadsdeel in de afgelopen vijfjaar gedaald is van 24 naar 21%, is het op deWaalsprong na nog steeds het stadsdeel met naarverhouding de meeste kinderen. Van de totaleNijmeegse bevolking behoort 15% tot de leeftijdsca-tegorie 0-14 jaar.

Het percentage 15-24-jarigen in Lindenholt (15%)ligt dicht tegen het Nijmeegse gemiddelde aan (16%)en is de afgelopen vijf jaar met 1% toegenomen. Inde mailronde wordt gewezen op de behoefte aanvoorzieningen voor de groeiende groep tieners in dewijk. Daarbij noemt men vooral het tekort aanaccommodatie voor jongerenactiviteiten (ruimtevoor jongeren in wijken jongerencentra). Het aandeel ouderen is in Lindenholt nog erg laag(4% tegen 13% voor Nijmegen), maar in de mailron-de wordt (vooruitkijkend op de te verwachten groeivan het aandeel ouderen) aangedrongen op het bij-tijds gaan nadenken over de toekomstige behoefteaan ouderenvoorzieningen. De huishoudensverdeling in Lindenholt wijkt afdoor het geringe percentage alleenstaanden (22%tegen 35% in Nijmegen als geheel). Dit heeft temaken met het grote aandeel eengezinswoningen inhet stadsdeel. Alleen in de Voorstenkamp woont eengroter aandeel alleenstaanden door de grotere aan-wezigheid van etagewoningen (35%).Kenmerkend is tenslotte het relatief hoge aandeeleenoudergezinnen in de wijken ‘t Acker (10%) en ‘tBroek (12%) en in de buurten Zellersacker (11%) enVoorstenkamp (12%).

Hoger aandeel allochtone inwoners in ‘t Ackeren de KampIn twee van de drie wijken, ‘t Acker en de Kamp, ishet percentage niet-westerse allochtone inwonersduidelijk hoger dan gemiddeld (22% tegenover 16%van de Nijmeegse bevolking). Voor de jongere leef-tijdscategorieën is dit verschil nog niet zo groot,maar wel is het aandeel allochtone jongeren in alledrie de Lindenholtse wijken iets sneller toegenomendan gemiddeld in Nijmegen. De drie onderzochtebuurten kennen alle een oververtegenwoordigingvan allochtone groepen. In Zellersacker enVoorstenkamp is het aandeel niet-westerse allochto-nen het grootst, met 36% en 46%. Het gaat in beidebuurten om uiteenlopende etniciteiten.


0

20052000

Nijmegen

Lindenholt

‘t Acker

2010 40

De Kamp

‘t Broek

Zellersacker

Voorstenkamp

Gildekamp

30

In de mailronde wordt gewezen op het belang vaneen goede balans tussen het aandeel allochtone enautochtone bewoners. Nu is er nog vooral saamho-righeid tussen de verschillende etnische groepen,maar men voorziet dat de snelle groei van het aan-deel allochtonen in straten en deelgebiedjes tot pro-blemen kan leiden. Volgens de werkers zijn de afge-lopen jaren in deelgebiedjes binnen buurten alsVoorstenkamp, Zellersacker en Gildekamp veel all-ochtonen komen wonen.

Sociaal-maatschappelijk profiel in ‘t Ackerminder dan in de twee andere wijken Op grond van het hogere aandeel lage inkomens(46%) en het hogere WWB-percentage (6,6%) kanmen stellen dat ‘t Acker sociaal-economisch ietsminder sterk is dan de twee andere wijken. Daarbijdienen we wel de uitzonderingspositie vanVoorstenkamp in de wijk de Kamp te vermelden. InVoorstenkamp is het aandeel WWB-ers opvallendgroot (14,1% tegenover 5,1% voor heel de Kamp en5,4% voor heel Lindenholt).Het verschil tussen ‘t Acker enerzijds en de Kamp en‘t Broek anderzijds is ook waarneembaar bij een aan-tal indicatoren voor onderwijs. In ‘t Acker is het aan-

LINDENHOLT

87

deel gewichtsleerlingen het hoogst (38%) en het aan-deel vo-leerlingen op havo-vwo-niveau het laagst(26%). Niet alleen ten opzichte van de andere wijkenin Lindenholt, maar ook ten opzichte van hetNijmeegs gemiddelde, scoort ‘t Acker op het vlakvan onderwijs ongunstig. Voor de gezondheidskenmerken sluit het beeld voorLindenholt aan bij dat voor heel Nijmegen. Wel zijner verschillen tussen de deelgebieden. In de wijk ‘tAcker is het aandeel dat een beroep doet op degeestelijke gezondheid wat groter. En de buurtVoorstenkamp scoort ongunstiger als het gaat omhet gezondheidsgevoel en het bezoek aan huisarts enspecialist.

van volwassenen gaan opruimen; z-teams). Behalve door zwerfvuil kan de kwaliteit van de open-bare ruimte ook aangetast worden door vandalisme,bekladding en hondenpoep. Aan de bewoners zijnhierover aparte vragen gesteld die omgerekend toteen schaalscore een beeld geven van de verloedering.De gemiddelde score van bewoners op die schaalblijkt te zijn gedaald van 5,4 naar 4,7, wat duidt opeen afname van de verloedering in de Lindenholt.Wel scoort Lindenholt op dit punt nog steeds slech-ter dan het Nijmeegse gemiddelde (3,9); het verschilis wel kleiner geworden. Met name in de Gildekamp is de score voor verloe-dering ongunstiger. In Zellersacker is de score duide-lijk beter dan in 2003.


0

2001-20042000-2003

Nijmegen

Lindenholt

‘t Acker

6040 100

De Kamp

‘t Broek

8020

8.3 IN WAT VOOR OMGEVING WONEN DEINWONERS VAN LINDENHOLT?

Verloedering lijkt afgenomen, maar blijft puntvan aandachtLindenholt is een ruim opgezet stadsdeel met veellaagbouw en veel groen. In de vorige wijkmonitorconstateerden we een afname van de tevredenheidover het groen in dit stadsdeel, die leek samen tehangen met de grote hoeveelheid zwerfvuil in degroenstroken. Maar in 2005 blijkt de tevredenheidover het groen te zijn gestegen naar een niveau hogerdan het Nijmeegs gemiddelde (79% “tevreden”tegenover 75% voor Nijmegen). In Voorstenkamp isde tevredenheid over het groen, net als in 2003, eenstuk lager (64%). In Gildekamp is het aandeel tevre-denen gegroeid.Of de toegenomen tevredenheid over het groensamenhangt met een betere zwerfvuilaanpak of hetminder voorkomen van zwerfvuil in openbaar groenkunnen we moeilijk zeggen. De mailronde levertnamelijk veel klachten over zwerfvuil en het dumpenvan tuinafval in openbaar groen op, vooral op plek-ken waar jongeren rondhangen, bij schoolgebouwenen in wijken met veel huurwoningen (bewoners vankoopwoningen zouden meer genegen zijn om rom-mel rond huis op te ruimen). Positief in dit verband is dat bewoners in enkeledeelgebieden meewerken aan initiatieven om hetzwerfvuil te verwijderen (kinderen die met de hulp


2

20052003

Nijmegen

Lindenholt

‘t Acker

54 7

Zellersacker

Voorstenkamp

63

Gildekamp

Aansluitend bij de betere score voor verloedering isook het aantal klachten uit Lindenholt bij de Bel- enHerstellijn sterker dan gemiddeld in Nijmegengedaald. Met betrekking tot een ander aspect van de openba-re ruimte, het onderhoud van wegen en fietspaden,scoort Lindenholt gemiddeld.

Tekort aan “sociale accommodatie” De tevredenheid onder de bewoners van Lindenholtover de voorzieningen is ongeveer gelijk aan die inNijmegen als geheel. Wel is men relatief wat mindertevreden over het openbaar vervoer, maar dat geldtniet voor de bewoners van Voorstenkamp. Ook de tevredenheid met de jongerenen de speel-voorzieningen is over het hele stadsdeel beziengemiddeld, hoewel er meer sporten speelplekken zijndan in andere stadsdelen. Zowel in Lindenholt als inheel Nijmegen is de tevredenheid over de jongeren- enspeelvoorzieningen toegenomen, maar nog steedslaag. Aansluitend bij die lage tevredenheid heeft demailronde veel opmerkingen opgeleverd over het aan-bod van extra binnenaccommodatie en extra activitei-ten voor de jeugd. Dit om meer te kunnen bieden aande groeiende groep tieners en aan zich vervelendeen/of overlast veroorzakende groepen (hang)jongeren.Nadelig in dit verband is dat de verkochte sporthal inHorstacker niet beschikbaar is voor particuliere initia-tieven en buitenschoolse activiteiten.


88

Niet alleen voor de jeugd, maar ook voor de volwas-sen en oudere bewoners zou er volgens de werkersmeer “sociale accommodatie” moeten komen, ondermeer in de Kamp. Overigens valt Voorstenkamp op met een gunstigebewonersscore voor jongerenvoorzieningen.

Waardering voor woning op gemiddeld niveauDe bewoners van Lindenholt, grotendeelswoonachtig in laagbouw en voor bijna de helft inkoopwoningen, hebben een gemiddelde waarderingvoor hun woning (7,2). In Voorstenkamp waarderenbewoners hun woning lager (6,7).De deelnemers aan de mailronde laten zich in grotelijnen positief uit over het Lindenholtse woonkli-maat (veel ruime woningen, mooie, ruim opgezettewijken, veel groen, leuke, prettige wijken). Tegelijkwaarschuwen ze voor veroudering van een deel vande fysieke infrastructuur, onder meer voor snelle slij-tage bij een deel van woningen en verouderde wijk-winkelcentra. Daardoor dreigen delen vanLindenholt minder aantrekkelijk te worden.

Veel bedrijvigheid aan de rand van Lindenholt,veel stankoverlastLindenholt is een stadsdeel waar veel bedrijvigheidaanwezig is. Deze is echter voornamelijk te vinden inde aangrenzende industrieterreinen Kerkenbos,Neerbosch-West en Westkanaaldijk. Dit heeft totgevolg dat de cijfers voor het stadsdeel wijzen op eenaanzienlijk hogere bedrijvigheid dan geldt voor dedrie wijken die we in dit hoofdstuk onderscheiden.Dit is vooral zichtbaar bij het percentage arbeids-plaatsen op de bevolking. Als stadsdeel, inclusief deindustriegebieden, scoort Lindenholt met 69,5%hoger dan de 58,8% voor Nijmegen als geheel. Wel ishet aantal arbeidsplaatsen in Lindenholt met 855gedaald. De Kamp kent nog de meeste bedrijvigheid(percentage arbeidsplaatsen op de bevolking ligt op37,6%). In de woonwijken ‘t Acker en t Broek is debedrijvigheid zeer beperkt. Ook het percentage ver-gunningsplichtige bedrijven is in alle drie de wijkenerg laag, maar bovengemiddeld voor het stadsdeelals geheel. Bijna tweederde van de bewoners vanLindenholt ervaart stankoverlast. Op dit punt scoortLindenholt het slechtst van alle stadsdelen.Waarschijnlijk hangt dit samen met de vestiging vanhet afvalverwerkingsbedrijf (ARN), die in de buurtvan dit stadsdeel ligt. Verder heeft bijna de helft vande bewoners te maken met geluidsoverlast, wat ietsonder het gemiddelde voor Nijmegen is.

Dezelfde verkeersklachten als in 2003Op verkeersgebied leveren de enquêtecijfers voorLindenholt een relatief gunstig beeld op. Het aantalmeldingen bij de politie van parkeeroverlast en ver-keersongevallen is wat lager dan gemiddeld.Meldingen van verkeersongevallen komen vooralminder voor in ‘t Acker en ‘t Broek en in de Kamp ishet aantal meldingen lager dan in 2003.

In Voorstenkamp gaf men in de Stadspeiling aanminder vaak verkeersproblematiek te ervaren dan inde rest van Lindenholt.Niettemin zijn er door de werkers in de wijken (netals in 2003) enkele duidelijke verkeersklachten naarvoren gebracht: te hard rijden op de grotere rondwe-gen en doorgaande wegen in de wijken, te hard rij-dende bromfietsen en scooters, parkeeroverlast bijscholen en winkelcentra en een tekort aan parkeer-ruimte door de snelle groei van het aantal auto’s.

8.4 HOE GAAN DE INWONERS VANLINDENHOLT MET ELKAAR OM?

Sociale contacten in ordeAls stadsdeel scoort Lindenholt redelijk tot goed alshet gaat om sociale contacten. Het aandeel inwonersdat voldoende sociale contacten zegt te hebben, iseen fractie kleiner dan gemiddeld in Nijmegen. Hetpercentage deelnemers aan buurtactiviteiten is lichtgestegen naar 28%, maar wat minder dan stedelijk(31%). En het aandeel vrijwilligers in het stadsdeelligt op het stedelijke niveau (28%).


0

20042002

Nijmegen

Lindenholt

‘t Acker

32 5

De Kamp

‘t Broek

41


4

20052003

Nijmegen

Lindenholt

‘t Acker

6,56 7,5

Zellersacker

Voorstenkamp

75,5

Gildekamp

4,5 5

Contacten kan men onder meer opdoen via desportclub of ongeorganiseerd sporten. In Lindenholtblijkt het aandeel wekelijkse sporters (55%) sinds2003 meer dan gemiddeld in Nijmegen gestegen.Verder is het percentage sportclubleden nu ongeveereven hoog als in Nijmegen (27%). Ook in de buurtenVoorstenkamp en Zellersacker is het aandeel spor-ters gestegen, maar dat geldt minder of niet voor het

LINDENHOLT

89

aandeel sportclubleden in deze buurten. Gildekampis de uitzondering. Daar is de sportdeelname en hetpercentage sportclubleden sinds 2003 afgenomen.In de mailronde wordt aandacht gevraagd voor deslechte staat van het sportpark in Lindenholt.

Werkers zien verbeteringen sociaal klimaat,maar ook risico’sEen gemiddeld aandeel bewoners van Lindenholtvoelt zich verantwoordelijk voor de buurt (83%). Hetpercentage dat zich gehecht voelt aan de buurt islicht gestegen naar 57%, maar is nog wel lager dangemiddeld in Nijmegen (66%).In de mailronde zijn enkele positieve ontwikkelin-gen op het vlak van het sociale klimaat gemeld, zoalseen toenemende betrokkenheid van bewoners bijwat er in de buurten gebeurt en een groeiend aantalactieve bewonerscomités. Wel zijn de allochtonebewoners slecht in die comités vertegenwoordigd.Maar er wordt ook gewezen op risico’s. Als dekomende periode onvoldoende aandacht besteedwordt aan de sociale samenhang en de verouderendefysieke structuur, zullen actieve en meer draag-krachtige bewoners naar andere locaties verhuizen,bijvoorbeeld de Waalsprong. Verder lijken er door destrenge aanpak van bewoners die voor problemenzorgen in andere stadsdelen meer probleemgevallenin Lindenholt terecht te komen. Tenslotte geeft menaan dat straten en deelgebiedjes met naar verhou-ding steeds meer allochtone bewoners tot proble-men kunnen gaan leiden. Men is van mening dateen goede balans tussen het aandeel allochtone enautochtone bewoners van belang is voor socialesamenhang.

Werkers zien positieve ontwikkelingen inbuurten met minder gunstig sociaal klimaatDe buurten Zellersacker, Voorstenkamp enGildekamp scoren wat betreft het sociale klimaatminder gunstig dan heel Lindenholt. In Zellersackeren Voorstenkamp voelen relatief wat minder mensenzich verantwoordelijk voor de buurt. En inZellersacker - en ook in Gildekamp - is het aandeeldat zich bij de buurt betrokken voelt lager dan in

2003. In Gildekamp is verder het aandeel vrijwilli-gers aan de lage kant. Tenslotte voelen de bewonersvan de drie genoemde buurten zich wat minder vaakgehecht aan de buurt. De mailronde geeft meer kleuring aan dit beeld. Veelwerkers zien vooruitgang in Voorstenkamp. Dezebuurt heeft steeds meer de sfeer van een dorpbinnen de stad, met een groep zeer actieve bewonersals voortrekkers. En ook in andere buurten groeiende kernen van actieve bewoners (onder meer inGildekamp en Horstacker). Minder positief is menover Zellersacker. Weliswaar ziet men ook daar actie-ve bewonerskernen, maar het blijft een gebied waarveel in de sociale samenhang geïnvesteerd zal moe-ten worden. De uitkomsten van de Stadspeiling laten een anderbeeld zien. In Zellersacker is het oordeel van debewoners over de sociale kwaliteit (hoe de bewonersmet elkaar omgaan) gestegen naar een voorLindenholt gemiddeld niveau; in Voorstenkamp enGildekamp is dat niet het geval en is de gemiddeldescore voor sociale kwaliteit wat minder gunstig.

Oordeel over verhouding allochtoon - autoch-toon gunstiger dan gemiddeldHet algehele beeld over de verhouding tussen alloch-tonen en autochtonen is in Lindenholt wat gunsti-ger dan gemiddeld voor de stad; 59% oordeelt posi-tief over die verhouding, tegenover 54% van alleNijmegenaren. Voorstenkamp en Zellersacker stekendaar nog eens extra gunstig bij af, wat in 2003 nogniet het geval was. Hierbij aansluitend merken wer-kers in de wijken op dat de saamhorigheid tussen deverschillende etnische groepen in Voorstenkamp ver-beterd is. De Stadspeilingcijfers laten verder zien dat de groepbewoners die positieve kanten aan de aanwezigheidvan mensen uit andere culturen in de woonbuurtziet, gedaald is van 44% in 2003 naar 35% nu. Hetpercentage dat daar negatieve kanten aan ziet is het-zelfde gebleven. In Voorstenkamp (en in minderemate ook Zellersacker) zien we het tegenovergesteldebeeld: daar zien meer bewoners dan in 2003 positie-ve kanten aan de aanwezigheid van mensen uitandere culturen in de woonbuurt, en minder bewo-ners negatieve kanten. Dit alles neemt niet weg dat een goede balansbinnen subgebieden tussen het aandeel allochtoneen autochtone bewoners een aandachtspunt is.


20

20052003

Nijmegen

Lindenholt

‘t Acker

5040 70

Zellersacker

Voorstenkamp

6030

Gildekamp


90

Minder bewoners ervaren jongerenoverlast;behoefte aan voorzieningen voor groeiendegroep tienersDe schaal “houding jongeren” geeft een beeld van deverstandhouding tussen jongeren onderling en tus-sen jong en oud én van jongerenoverlast. Degemiddelde score voor Lindenholt is positiever danin 2003 (gestegen van 5,9 naar 6,3). Dat geldt nogsterker voor de buurten Zellersacker enVoorstenkamp, waar de gemiddelde score 1,4 respec-tievelijk 0,7 is gestegen.Ook wanneer we alleen naar jongerenoverlast kijken,valt op dat daar nu minder mensen last van hebbendan in 2003 (15% heeft er vaak last van, tegenover21% in 2003).In de mailronde is vaker melding van jongerenover-last gemaakt. Het gaat bijvoorbeeld om het wegjagenvan kinderen bij speelplekken; vernielingen, bedrei-ging en mishandeling door Matrixx-bezoekers; ver-nielingen, onder meer bij schoolgebouwen; jonge-renoverlast bij winkelcentrum Leuvensbroek, bij dewielerbaan, op de Weteringweg en bij de JOP inGildekamp. Tegelijk wijzen de werkers op een tekortaan voorzieningen voor jongeren. Vooral het gebrekaan binnenaccommodatie voor jongerenactiviteitenziet men als een probleem. In Lindenholt is er spra-ke van een groeiende groep tieners. Als er te weinigvoor deze leeftijdscategorie te doen is bestaat hetgevaar dat verveling en rondhangen gaan leiden totmeer jongerenoverlast. De bewoners zijn wat positiever over de aanwezig-heid van jongerenvoorzieningen dan in 2003, maarde gemiddelde score is nog altijd laag en dus ongun-stig. Dat geldt overigens voor heel de stad. Over de speelmogelijkheden voor kinderen is eenkleine meerderheid tevreden.Het oordeel in Lindenholt over de voorzieningenvoor jongeren en kinderen ligt op een voorNijmegen gemiddeld niveau.

Veiligheid in Lindenholt iets beter dangemiddeldDe politiecijfers en enquêtebevindingen laten voorhet stadsdeel als geheel een gemiddeld tot gunstig

beeld zien. De bewoners in Lindenholt voelen zichveiliger dan gemiddeld en de bewonersscores aan-gaande het voorkomen van dreiging en vermogens-delicten zijn relatief gunstig. Ten opzichte van 2003zijn er twee duidelijke verbeteringen. Minder men-sen hebben de indruk dat er in de buurt veel vermo-gensdelicten (vormen van diefstal) plaatsvinden enhet percentage dat zich in de buurt onveilig voelt ismet 4% gedaald naar 22% (tegenover 25% voor deNijmeegse bevolking). De resultaten in de drie onderzochte buurten zijnminder gunstig, maar het verschil met de gemiddel-de veiligheidssituatie in Lindenholt is wel kleinergeworden. Zo is het onveiligheidsgevoel in de buur-ten Zellersacker en Gildekamp relatief sterk gedaald.Wel is het onveiligheidsgevoel er nog sterker dangemiddeld in Lindenholt. In alle drie de buurten isde schaalscore voor dreiging relatief sterk gedaald,oftewel minder bewoners hebben de indruk dat ditin hun buurt wel eens voorkomt. En in Zellersackeren Voorstenkamp is ook de schaalscore voor overlastrelatief sterk gedaald. In de mailronde zijn met name de volgende soortencriminaliteit en overlast genoemd: overlast door dewat oudere (hang)jongeren, bedreiging, mishande-ling en vernieling door Matrixx-bezoekers, drugs-handel (onder meer vanuit panden) en drugsgebruik(door jongeren), te hard rijden en rommel maken.


0

20052003

Nijmegen

Lindenholt

‘t Acker

3020 50

Zellersacker

Voorstenkamp

4010

Gildekamp

8.5 HOE GAAT HET ALLES BIJ ELKAAR METLINDENHOLT?

Stadsdeel is er op diverse punten licht opvooruit gegaanOver het geheel gezien kan Lindenholt wordenomschreven als een rustig en gedifferentieerd woon-gebied. In vergelijking met 2003 is de situatie opdiverse punten licht verbeterd: minder verloedering,minder onveiligheidsgevoel, minder criminaliteit en(jongeren)overlast, een betere verhouding tussen all-ochtonen en autochtonen en een hogere sportdeel-name. In vergelijking met 2003 vinden nu meerbewoners dat hun woonbuurt er het afgelopen jaar


1

20052003

Nijmegen

Lindenholt

‘t Acker

32,5 4

Zellersacker

Voorstenkamp

3,52

Gildekamp

1,5

LINDENHOLT

91

op vooruit is gegaan (gestegen van 21% naar 25%) enzien minder bewoners een achteruitgang (gedaaldvan 24% naar 16%). Daarbij aansluitend vindt hetmerendeel van de werkers dat Lindenholt als geheelhetzelfde gebleven of vooruitgegaan is.

Maar ze zien ook problemen: jeugdoverlast gekop-peld aan een gebrek aan voorzieningen voor tieners,opvoedingsproblemen, verkeersoverlast en zwerfvuil.Ze pleiten voor strenger toezicht en een strengereaanpak van de probleemveroorzakers. Verder waarschuwen ze voor de negatieve gevolgendie de verouderende fysieke structuur in delen vanLindenholt voor de sociale samenhang zou kunnenhebben. De neiging om te verhuizen naar stadsdelenwaar meer vernieuwing is mag niet te groot worden.

Verbetering in Zellersacker en VoorstenkampDe hierboven genoemde verbeteringen zien we ookin de buurten met meer problemen en een mindersterk sociaal-maatschappelijk profiel: Zelleracker,Voorstenkamp en Gildekamp. Op enkele punten isde verbetering in de buurten zelfs sterker dan inLindenholt als geheel (verhouding allochtoon-autochtoon en veiligheid). Wel liggen de buurten opdiverse punten nog steeds op achterstand. Dat geldtonder meer voor het sociale klimaat, maar de wer-kers in de wijken zien wel enkele positieve ontwikke-lingen op dit vlak (actieve bewonerskernen, groeien-

de betrokkenheid bewoners). In 2003 werd geconstateerd dat Voorstenkamp in delift zat. Gezien de opmerkingen in de mailronde overdeze buurt heeft deze ontwikkeling zich voortgezet.En ook de bewoners van Voorstenkamp vinden ver-houdingsgewijs vaak dat hun woonbuurt vooruit isgegaan. Aandacht blijft nodig voor deelgebiedenbinnen de buurt, zoals de gebieden met hoogbouw.De situatie in Zellersacker zou volgens de werkersniet verbeterd of verslechterd zijn, maar de bewonersvan deze buurt oordelen in 2005 over het algemeengunstiger over hun woonbuurt dan in 2003. Zo ishet aandeel dat vindt dat de buurt vooruit is gegaanin vergelijking met 2003 fors gestegen (van 32 naar49%), en een stuk hoger dan gemiddeld inLindenholt (25%). Het gemiddelde rapportcijfer voorde buurt is een half punt gestegen naar 6,8 en ligtnu in de buurt van het gemiddelde voor Lindenholt(7,0). Enkele deelgebieden vragen speciale aandacht,zoals de omgeving van de 13e straat, van de poor-twoningen en van de open wijkschool.Ook Gildekamp is volgens de werkers een buurtwaar extra aandacht nodig blijft. Het gaat dan voor-al om enkele deelgebiedjes, zoals de omgeving vande 40e straat en van de poortwoningen. De bewo-ners van deze buurt zien vaker vooruitgang danachteruitgang, maar de scores zijn niet zo gunstigals voor Voorstenkamp en Zellersacker.Tenslotte vragen de werkers extra aandacht voordelen van Hillekensacker (onder meer het gebiedmet HAT-eenheden).

Ondanks verbeteringen nog wel een lagerebuurtwaardering dan gemiddeld in NijmegenDe hierboven genoemde verbeteringen in Lindenholt(en de onderzochte buurten daarbinnen) vertalenzich in Zellersacker in een hoger gemiddeld rapport-cijfer voor de buurt. In Voorstenkamp enGildekamp is dit rapportcijfer ongeveer gelijk geble-ven. Ook het gemiddelde cijfer voor heel Lindenholtis onveranderd (7,0). Nog steeds is de gemiddeldewaardering voor het wonen in Lindenholt wat lagerdan gemiddeld in Nijmegen (7,3).Bij de schaalscore voor de waardering van de buurtzien we hetzelfde patroon: de grootste stijging inZellersacker en nog steeds een redelijk verschil methet hogere Nijmeegse gemiddelde (7.0 voorLindenholt en 7,5 voor Nijmegen).


vooruit is gegaan

0

20052003

Nijmegen

Lindenholt

‘t Acker

3020 70

Zellersacker

Voorstenkamp

4010

Gildekamp

6050


6

20052003

Nijmegen

Lindenholt

‘t Acker

7,26,8 8

Zellersacker

Voorstenkamp

7,66,4

Gildekamp


92



Nijmegen Lindenh Acker Kamp Broek Zellack Voorstk Gildek

% 0-14 jr 15 21 21 19 24 22 19 22

ontw. 2000-2005 0 -3 -3 -2 -3 x x x

% >64 jr 13 4 3 5 5 2 5 3

ontw. 2000-2005 0 +1 +1 +1 +1 x x x

% alleenstaanden 35 22 22 24 18 18 35 20

ontw. 2000-2005 0 0 -2 0 +1 x x x

% 1-ouder gezinnen 7 9 10 7 12 11 12 8

ontw. 2000-2005 0 +1 +1 +1 +2 x x x

% niet westerse allocht. 16 20 22 22 14 36 46 25

ontw. 2000-2005 +3 +3 +2 +3 +2 x x x

% niet westerse jonge all. 26 25 27 30 18 x x x

ontw. 2000-2005 +2 +3 +3 +4 +3 x x x

inkomen en werk



% lage inkomens 43 x 46 39 36 x x x

ontw. 1996-2002 -2 x +5 0 +1 x x x

% WWB 5,8 5,4 6,6 5,1 4,3 6,5 14,1 4,5

ontw. 2001-2005 -0,5 -0,5 -1,2 -0,3 0,1 x x x

% ID/WIW 1,1 0,6 0,7 0,7 0,3 x x x

ontw. 2001-2005 -0,8 -0,5 -0,7 -0,5 -0,3 x x x

gezondheid en zorg



% cliënten maatsch. werk 1,1 1,3 1,4 1,4 1,0 x x x

ontw. 2002-2004 -0,6 -0,8 -1,2 -0,6 -0,6 x x x

% cliënten GGZ 3,0 3,0 3,4 2,9 2,6 x x x

ontw. 1999-2004 +0,5 +0,4 +0,4 +0,7 0,0 x x x

% voelt zich gezond 2005 78 78 79 x x 78 72 74

% contact huisarts 2005 44 43 47 x x 40 43 39

% contact specialist 2005 27 26 30 x x 20 27 18

onderwijs



% gewichtsleerlingen 01-04 33 33 38 28 33 x x x

ontw. 00-02/01-04 +1 +5 +1 0 +13 x x x

gemiddelde citoscore 01-04 535,2 534,4 533,3 536,6 533,0 x x x

ontw. 00-03/01-04 +0,1 -0,4 +0,4 -1,0 -0,6 x x x

% adv. <vmbo-t/havo 01-04 44 51 57 46 52 x x x

ontw. 00-03/01-04 -1 +1 -5 +5 +4 x x x

% ll havo/vwo 3e lrjr 01-04 46 40 26 52 46 x x x

ontw. 00-03/01-04 +1 +3 +1 +4 +3 x x x




% tevredenen groen 75 79 82 x x 78 64 72

ontw. 2003-2005 +1 +10 +12 x x +5 +1 +11

% tevredenen wegen/fietsp. 61 60 58 x x 59 70 53

ontw. 2003-2005 +3 -1 -2 x x +8 0 -5

% klachten in verh. tot won. 13 15 15 15 12 x x x

ontw. 2002-2004 -4 -6 -7 -6 -3 x x x

schaal verloedering 3,9 4,7 4,7 x x 5,5 4,7 6,3

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,7 -0,7 x x -1,2 -0,7 -0,2

LINDENHOLT

93

voorzieningen



% tevredenen winkels 88 88 75 x x 79 98 83

ontw. 2003-2005 +1 +3 +4 x x +1 +2 -8

% tevredenen openb. verv. 80 75 79 x x 72 94 63

ontw. 2003-2005 -2 -7 -7 x x -7 0 -5

schaal voorz. jongeren 3,4 3,3 3,3 x x 3,7 4,7 3,3

ontw. 2003-2005 +0,3 +0,3 +0,4 x x +0,8 -0,2 +0,5

% tevred. speelmog. kind. 61 61 57 x x 65 59 61

ontw. 2003-2005 +6 +7 +14 x x +9 -3 0

bedrijvigheid



aantal bedrijfsvestigingen 7570 875 160 200 125 x x x

ontw. 2000-2004 +445 +100 +40 +10 +10 x x x

% bedrijfsvest op won. 11,4 14,5 7,4 8,7 8,2 x x x

ontw. 2000-2004 +0,4 +1,5 +1,8 +0,2 +0,7 x x x

aantal arbeidsplaatsen 92610 11240 445 2210 590 x x x

ontw. 2000-2004 +1840 -855 +50 -565 +110 x x x

% arbeidspl op bevolk. 58,8 69,5 7,7 37,6 13,7 x x x

ontw. 2000-2004 -0,8 -4,9 +0,9 -10,9 +2,9 x x x

woningmarkt



ontw. aantal won. 2000-2005 +1991 +77 +13 +59 +1 x x x

% laagbouwwoningen 2005 59 84 88 76 90 x x x

% huurwoningen 2005 58 47 51 43 47 x x x

schaal waard. eigen woning 7,3 7,2 7,1 x x 7,3 6,7 7,1

ontw. 2003-2005 +0,1 0,0 +0,1 x x +0,2 -0,1 0,0

milieu



aant. vergunn.plicht. bedr. 2004 2588 325 21 39 16 x x x

ontw. 2002-2004 -254 -18 +1 -2 0 x x x

% op won. voorraad 3,9 5,4 1,0 1,7 1,1 x x x

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,4 0,0 -0,1 0,0 x x x

% geluidsoverlast 2005 52,1 48,6 x x x x x x

% stankoverlast 2005 40,3 64,8 x x x x x x

verkeer



% meld. parkeeroverlast 1,0 0,7 0,7 0,6 0,5 x x x

ontw. 2002-2004 0,0 -0,1 +0,3 -0,4 -0,0 x x x

% meld. verkeersongev. 1,5 1,2 0,5 1,3 0,3 x x x

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,7 -0,2 -0,7 -0,2 x x x

schaal ervar. verkeersprobl. 2,6 2,4 2,5 x x 2,3 1,9 2,0

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,4 -0,2 x x -0,6 -0,3 -0,9


94

sociale kontakten



% voldoende kontakten 88 86 85 x x 85 82 86

ontw. 2003-2005 +1 +2 +3 x x +3 +7 +7

% goed voor zichzelf zorgt 96 97 95 x x 98 93 98

ontw. 2003-2005 +1 -1 -2 x x 1 0 0

% in vrijwilligerswerk 28 28 26 x x 27 30 22

ontw. 2003-2005 +5 +1 0 x x +10 +20 -6




% verantw. voor buurt 84 83 81 x x 75 73 78

ontw. 2003-2005 +1 -2 -3 x x -12 -1 -9

% deeln. buurtact. 31 28 21 x x 23 35 26

ontw. 2003-2005 +5 +2 +6 x x +4 +1 -2

% gehecht buurt 66 57 58 x x 50 49 46

ontw. 2003-2005 +1 +3 +13 x x +4 -2 -3

schaal houding jongeren 6,5 6,3 6,2 x x 6,4 6,4 5,8

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,4 +0,6 x x +1,4 +0,7 +0,3

schaal sociale kwaliteit 6,2 5,9 5,7 x x 5,8 5,0 5,4

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 +0,2 x x +0,7 -0,1 -0,1

multiculturaliteit



% cont. met allocht. 79 85 85 x x 88 92 85

ontw. 2003-2005 0 -3 -4 x x -6 +2 -5

% positief oordeel 43 35 31 x x 36 49 37

ontw. 2003-2005 +1 -9 -3 x x +4 +23 -7

% negatief oordeel 35 31 30 x x 29 38 32

ontw. 2003-2005 -4 0 +2 x x -6 -11 -8

% verhouding goed 54 59 58 x x 70 64 54

ontw. 2003-2005 +3 +3 +13 x x +29 +12 +1

cultuur



% abonnem. bibliotheek 25 26 23 28 30 x x x

ontw. 1997-2003 +1 -2 -3 -3 +1 x x x

% bezoek bibliotheek 48 46 42 x x 40 44 49

ontw. 2003-2005 -4 -9 -8 x x -11 -5 -4

% bezoek theater/schouwb. 57 49 42 x x 41 39 44

ontw. 2003-2005 +1 +1 +11 x x -6 0 -3

% bezoek musea 61 47 43 x x 33 39 50

ontw. 2003-2005 +3 +3 +14 x x -6 -5 +3

% bezoek bioscoop 67 68 69 x x 73 57 60

ontw. 2003-2005 -3 -6 +5 x x +2 -11 -20

% cursisten kunsteduc. <18 6,1 3,1 2,5 2,8 4,1 x x x

% cursisten kunsteduc. >=18 1,5 0,8 0,5 1,1 0,8 x x x

LINDENHOLT

95

sport



% wekelijkse sporters 57 55 54 x x 42 38 45

ontw. 2003-2005 +7 +12 +10 x x +8 +12 -4

% actief lid sportclub 26 27 29 x x 18 14 19

ontw. 2003-2005 +1 +4 +8 x x -1 +3 -10

% ziet zichzelf als sporter 29 30 33 x x 25 28 22

ontw. 2003-2005 +3 +4 +9 x x +3 +11 -5

algemene oordelen



% buurt vooruitgegaan 20 25 32 x x 49 54 36

ontw. 2003-2005 +1 +4 +12 x x +17 -3 +3

% buurt achteruitgegaan 15 16 15 x x 6 11 17

ontw. 2003-2005 -4 -8 -18 x x -14 -5 -6

schaal evaluatie buurt 7,5 7,0 6,9 x x 6,5 6,3 6,4

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 +0,1 x x +0,3 0,0 +0,1

rapportcijfer buurt 7,3 7,0 7,0 x x 6,8 6,7 6,4

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,0 +0,2 x x +0,5 -0,1 0,0

veiligheid



% aangiften agressie 0,9 0,8 0,7 0,7 0,5 x x x

ontw. 2000-2004 -0,1 -0,1 -0,1 +0,1 -0,2 x x x

schaal dreiging 1,1 0,8 0,8 x x 0,9 1,1 1,0

ontw. 2003-2005 -0,1 -0,2 -0,2 x x -0,7 -0,6 -0,4

% aangiften woninginbraak 1,4 1,3 1,8 1,1 1,0 x x x

ontw. 2000-2004 -0,9 -0,1 +0,8 -0,7 -0,3 x x x

schaal vermog. delicten 4,2 3,6 3,6 x x 3,7 4,0 4,8

ontw. 2003-2005 -0,5 -1,1 -0,7 x x -1,1 -1,3 -1,0

schaal overlast 2,2 2,3 2,5 x x 2,5 2,6 2,6

ontw. 2003-2005 -0,2 -0,4 -0,5 x x -1,0 -0,9 -0,3

% onveilig gevoel algem. 33 30 28 x x 36 29 31

ontw. 2003-2005 -4 0 -9 x x 0 0 -4

% onveilig gevoel buurt 25 22 26 x x 34 29 28

ontw. 2003-2005 -2 -4 -6 x x -7 +1 -7


96

97


De drie wijken in dit stadsdeel horen sinds 1 januari1998 alle drie tot Nijmegen en maken deel uit vande ontwikkeling van deze vinexlocatie. Het eerstenieuwbouwproject is in 1998 opgeleverd.Uiteindelijk (tot 2020) moeten er in de Waalsprongruim 12.000 woningen gebouwd worden.

OosterhoutHet gebied ten oosten van de oude kern Oosterhout,tot dan behorend tot de gemeente Valburg, maaktsinds 1 januari 1996 deel uit van Nijmegen. Hetgebied bestond, voordat er met woningbouw begon-nen werd, voor het grootste deel uit onbebouwdlandbouwgebied. Het omvat tevens het beboste land-goed Oosterhout. Het totale bouwprogramma voor

Oosterhout, waarvan een deel in de afgelopen jarenis uitgevoerd, leidt over 15 jaar tot ruim 4.000woningen, voornamelijk laagbouwwoningen. Dewijk Oosterhout zal door een gebied met groen enplassen van het andere grote woongebied binnen deWaalsprong - Lent - gescheiden blijven. In de noor-delijke helft van het gebied, dat tegen de A15 aanligt, zal extra ruimte komen voor bedrijven en instel-lingen.

RessenDe wijk Ressen maakte tot 1 januari 1997 onderdeeluit van het iets noordelijker gelegen dorp Ressen(gemeente Lingewaard). Het stuk van Ressen dat nubij Nijmegen hoort bestaat bijna geheel uit onbe-bouwd landbouwgebied. In de oorspronkelijke plan-nen voor de Waalsprong werd ook in dit gebied aan-zienlijke woningbouw voorzien. Hierbij ging men uitvan de bouw van ongeveer 2.000 woningen. Na demilieu-effectrapportage, die in 2001/2002 is uitge-voerd, zijn de plannen in het najaar van 2002 ver-nieuwd. Volgens die plannen blijft het gebied Ressengroen en open.

LentDe kern Lent maakte tot 1998 deel uit van degemeente Elst en behoort sindsdien tot Nijmeegsgrondgebied. In Lent staan bijna 1500 woningen,het inwoneraantal is ongeveer 3900. Het aantal bedrijven in Lent bedraagt 250, waarvanveel in de landen tuinbouw (kassen) en transport.Het landelijke dorp Lent zal in het kader van deWaalsprongplannen worden uitgebouwd tot een ste-delijke woonwijk. Het totale bouwprogramma voorLent, waarvan een deel inmiddels is uitgevoerd, leidtover 15 jaar tot ruim 8.000 extra woningen, vooralcompacte laagbouw, maar ook de nodige etagebouw.Daartussen komen de benodigde voorzieningen(winkels, scholen, sport, gezondheid, welzijn, etc.).Aan de noordkant zal de bebouwing overgaan in eenlandschapszone.

9Waalsprong

Lent

Oosterhout

Ressen

Waalsprong


Oosterhout 417 904 2648

Ressen 234 28 82

Lent 716 1490 4060


98

9.2. WAT VOOR MENSEN WONEN ER IN DEWAALSPRONG?

Van de drie wijken in de Waalsprong - Lent,Oosterhout en Ressen - is Ressen eigenlijk niet tebeschouwen als een woonwijk. Het aantal inwonersis met circa 80 erg beperkt. Het gebied zal in de toe-komst ook niet worden bebouwd en zijn landschap-pelijk karakter blijven behouden.Ressen is daarom niet meegenomen bij de beschrij-ving. Oosterhout en binnen Lent de nieuwbouwvlekVisveld en het oorspronkelijke dorp Lent (in dithoofdstuk Oud-Lent genoemd) zijn apart onder-zocht en in de Stadspeiling als aparte steekproefge-bieden meegenomen.

Bevolkingssamenstelling: overgang van dorpnaar stedelijke nieuwbouwwijkIn de afgelopen periode heeft de nieuwbouw in deWaalsprong gezorgd voor een bevolkingssamenstel-ling met een toenemend aantal gezinnen en kinde-ren. Het aandeel kinderen (0-14 jaar) is inmiddelstoegenomen tot 24% (tegenover 15% voor Nijmegenin totaliteit). Vooral in Oosterhout is het aantal inwoners de afge-lopen 5 jaar erg gegroeid, van nog geen 200 in 2000tot meer dan 2600 op 1 januari 2005. Het aandeelkinderen is er erg hoog (31%), het aandeel 65-plus-sers is laag (2% tegenover 13% in Nijmegen). En datgeldt ook voor het aandeel alleenstaanden (15%tegenover 35% in Nijmegen).In Lent geschiedt de verjonging veel langzamer. Hetoorspronkelijke dorp Lent is nog steeds veel groterdan het nieuwbouwgebied Visveld. Het aandeel jon-geren in Lent is de afgelopen vijf jaar met 2% toege-nomen tot 20%. Het aandeel 65-plussers is er onge-veer even hoog als in heel Nijmegen.Het percentage niet-westerse allochtone inwoners inde Waalsprong ligt nog aanzienlijk onder dat van destad, maar is door de bouw in met name Oosterhoutrelatief sterk gestegen; 10% van de bewoners en 12%van de jongeren in deze wijk is van allochtone her-komst.

Nu nog niet veel huishoudens met een laaginkomenIn Lent zijn weinig mensen afhankelijk van eenWWB-uitkering. Het aandeel huishoudens met eenlaag inkomen wijkt niet veel af van het gemiddeldevoor Nijmegen. In het nieuwbouwgebiedOosterhout wonen minder huishoudens met eenlaag inkomen (30%) en is de uitkeringsafhankelijk-heid nog lager.De bouw in de komende jaren van huurwoningen ensociale woningbouw in de Waalsprong kan dit beeldgaan veranderen.

Gunstig gezondheidsbeeld in de nieuwbouwgebiedenIn de nieuwbouwgebieden Oosterhout en Visveldvoelen meer mensen zich gezond dan in Oud-Lent,waar de gezondheidsbeleving gemiddeld is. Verdermaken minder bewoners er gebruik van de huisartsen zien we een laag aandeel GGZ-cliënten. Deze ver-schillen zullen zeker deels samenhangen met de rela-tief jonge bevolkingsopbouw in de nieuwbouwgebie-den. In de mailronde is opgemerkt dat er sprake zouzijn van een groeiend aandeel nieuwe bewoners meteen flink huisartsendossier.Het aandeel maatschappelijk werk-klanten ligt zowelin Lent als in Oosterhout iets boven het gemiddelde.Uit de mailronde blijkt dat het om uiteenlopendeklachten gaat. In de nieuwbouwwijken spelen vooral30-ers problemen (relatieproblemen; overbelastingbij tweeverdieners), in Oud-Lent meer problemenm.b.t. de zorg voor de ouders.

Weinig gewichtsleerlingenZowel in Lent als in Oosterhout is het aandeelgewichtsleerlingen onder de basisschoolleerlingenlaag. Voor Lent geldt dat we dat terugzien in degegevens over leerlingenprestaties. De gemiddeldecitoscore is in vergelijking met Nijmegen hoog enweinig leerlingen krijgen een advies lager dan vmbo-t/havo. Voor Oosterhout is dat niet het geval. Daarligt de gemiddelde citoscore nog onder hetgemiddelde voor Nijmegen als geheel en is het aan-deel met een advies lager dan vmbo-t/havo relatiefgroot. Hierbij moet wel bedacht worden dat de cij-fers voor de school in Oosterhout betrekking heb-ben op een klein absoluut aantal leerlingen, die van-uit andere scholen op deze school terechtgekomen

0

20052000

Nijmegen

Waalsprong

Oosterhout

2010 40

Lent

Visveld

30

Oud-Lent



0

2001-20042000-2003

Nijmegen

Waalsprong

Oosterhout

6040 100

Lent

8020

WAALSPRONG

99

zijn. Omdat de school in Oosterhout flink aan hetgroeien is, zullen de toekomstige cijfers over deonderwijsprestaties in deze wijk op meer leerlingenbetrekking hebben. Bovendien gaat het dan om leer-lingen die langer op deze school gezeten hebben.Dan zullen we een beter beeld kunnen schetsen.

9.3 IN WAT VOOR OMGEVING WONEN DEINWONERS VAN DE WAALSPRONG?

Ontwikkelingen hebben effect op tevredenheidvoorzieningenDe Waalsprong zit midden in een langdurig woning-bouwproces. Kenmerkend voor nieuwbouwwijken isdat de opbouw van het voorzieningenniveau vaakwat achterblijft bij de opbouw van de nieuwe buur-ten. Maar geleidelijk aan moet het voorzieningenni-veau wel met de woningkwantiteit in overeenstem-ming worden gebracht. We zien dat dit proces vaninvloed is op de waardering van bewoners voor devoorzieningen. Op een aantal punten is de waarde-ring duidelijk gestegen, maar op andere puntenblijft de waardering duidelijk achter bij hetgemiddelde voor Nijmegen.

Groeiende tevredenheid over deel voorzieningen in OosterhoutIn Oosterhout is er sprake van een toegenomentevredenheid over het groen, de winkels en de speel-mogelijkheden voor de jeugd. Wel is de tevredenheidover het groen en de winkels is nog lager dangemiddeld in Nijmegen. De tevredenheid over despeelvoorzieningen daarentegen is een stuk hogerdan in Nijmegen. Ook het oordeel over de jongeren-voorzieningen is wat gunstiger dan twee jaar gele-den, maar wel nog benedengemiddeld. Dit sluit aanbij de bevindingen uit de mailronde. De werkers inde wijken maken zich vooral zorgen over een tekortaan voorzieningen voor de groter wordende groepoudere jeugd. Positief is verder de opening van het voorzieningen-hart De Klif in Oosterhout, dat een sterke impulsgegeven heeft aan het aantal activiteiten voor endoor bewoners. Een minpunt is de gedaalde tevredenheid over hetopenbaar vervoer. De tevredenheid daarover isondergemiddeld. En ook de tevredenheid over dewegen en fietspaden is gedaald, maar is wel nogaltijd hoger dan gemiddeld in Nijmegen.

Lage tevredenheid over openbaar vervoer inVisveldOok in Visveld is de tevredenheid over de speel- enjongerenvoorzieningen en over de winkels (wat) toe-genomen. Tevens is de tevredenheid over de wegenen fietspaden er toegenomen. Dit in tegenstellingtot in Oosterhout. De tevredenheid over het open-baar vervoer, die twee jaar geleden al heel laag was, isechter nog wat verder gedaald; een minderheid van36% van de bewoners van Visveld is er tevreden over,

tegenover 80% in Nijmegen. In de mailronde wordt gepleit voor het vasthoudenaan de planning voor het nieuw te bouwen voorzie-ningenhart. Ten eerste groeit de huidige school sneluit zijn voegen en moet nu met noodlokalengewerkt worden. En ten tweede is een wijken jonge-rencentrum nodig om meer buurtgevoel te latenontstaan en jongerenoverlast te voorkomen.

Oordeel in Oud-Lent wijkt op een aantal punten sterk afIn Oud-Lent zijn de bewoners naar verhouding min-der tevreden over de wegen en fietspaden (54% tegen-over 70 resp. 81% in Oosterhout en Visveld) en despeelmogelijkheden voor kinderen (47% tegenover 85resp. 69% in Oosterhout en Visveld). Verder valt opdat vanuit Lent relatief veel klachten bij de Bel- enHerstellijn worden gemeld. Niet verrassend is dat de bewoners van Lent nog meertevreden over de winkelvoorzieningen zijn, maar detevredenheid daarover is in Oosterhout en Visveld aanhet toenemen. Overigens is de tevredenheid over dewinkels lager dan gemiddeld in Nijmegen en sprekende werkers in de wijken hun zorg uit over de ontwik-keling van het winkelbestand in Lent.


2

20052003

Nijmegen

Waalsprong

Oosterhout

54 7

Lent

Visveld

6

Oud-Lent

3

Voor alle deelgebieden in de Waalsprong geldt datde score voor verloedering relatief gunstig is (lagerescore dan in Nijmegen; hoe lager de score, des teminder verloedering men ervaart). Voor zover in demailronde melding van zwerfvuil is gemaakt, noem-de men veelal rondslingerend afval bij nieuwbouw-projecten.

Laagbouw- en koopwoningen overheersendDe laagbouw is nog steeds sterk overheersend in hetWaalspronggebied (91%). Van de uiteindelijk ruim12.000 te realiseren woningen zal ruim een kwartetagebouw zijn.Het aandeel huurwoningen in de Waalsprong ligtthans met 30% een stuk onder het Nijmeegse cijfer(58%). Wat uiteindelijk het aandeel huurwoningenzal zijn, is nog niet te zeggen. Een groot deel van dein de afgelopen jaren opgeleverde woningen zijnkoopwoningen. In de komende twee jaar zullen er


100

circa 3.000 nieuwe woningen gebouwd worden,waarvan circa een zesde huurwoningen. De werkersin de wijken hopen dat de nieuw op te leveren huur-woningen niet te veel huishoudens met problemenzullen aantrekken en vragen zich af of daar nietenige sturing in mogelijk is. In Lent ziet men eentoename van huurders van buiten het dorp en vanhet aantal probleemhuishoudens. Voor de langeretermijn verwacht men meer sociale problematiek inde Waalsprong.Voor zover er in de nieuwbouwgebieden al sprake isvan een mix van koopen huurwoningen, zien dewerkers in de wijken nog niet veel contact tussen dekopers en huurders. De voorzieningenharten kun-nen hierin een stimulerende factor zijn.

Het hoge aandeel koopen laagbouwwoningen inOosterhout zien we vertaald in een hoge gemiddeldewaardering van de eigen woning (gestegen naar 8,0tegenover 7,3 voor heel Nijmegen).

Cijfers m.b.t. bedrijvigheid in beweging De cijfers rond bedrijvigheid en milieu veranderensterk gedurende de ontwikkeling van deWaalsprong. Er zullen nog bedrijven bijkomen enverdwijnen. In 2004 waren er in de Waalsprongongeveer 370 bedrijven gevestigd (65 meer dan in2000) met in totaal 2070 arbeidsplaatsen.Door de vele nieuwbouwwoningen daalt het aandeelbedrijfsvestigingen op het totaal aantal woningen.Wel ligt het aantal bedrijfsvestigingen als percentagevan het aantal woningen in Waalsprong nog hogerdan in Nijmegen als geheel (15,5% respectievelijk11,4%). Het aantal arbeidsplaatsen op de bevolkingligt in Waalsprong duidelijk lager dan in Nijmegenals geheel. In Waalsprong heeft ruim een kwart stankoverlast.In vergelijking met alle Nijmegenaren, van wie 40%stankoverlast heeft, is dat een laag aandeel. Ookervaren minder Waalsprongbewoners geluidsoverlast(42% tegenover 52% voor heel Nijmegen).

Verkeersontsluiting als blijvend aandachtspuntDe Waalsprong heeft minder dan gemiddeld inNijmegen last van parkeerdruk. In de mailrondewordt melding gemaakt van bewoners in nieuwbouw-gebieden, die parkeerruimte bij hun tuin trekken. Vanuit Oosterhout komen er bij de politie relatiefweinig meldingen van verkeersongevallen binnen.Daarbij aansluitend ervaren de bewoners in dezewijk minder verkeersproblematiek (agressief of hardrijden, aanrijdingen, parkeer-, geluids- of stankover-last) dan gemiddeld in Nijmegen. In Visveld is descore voor verkeerproblematiek nog een stuk gunsti-ger dan in Oosterhout. Maar in Lent ervaren juistwat meer bewoners dan gemiddeld in Nijmegen ver-keersoverlast. Daarbij past dat er vanuit Lent ookwat meer meldingen van verkeersongevallen binnen-komen. In de mailronde is vaker gewezen op het velebouwverkeer. De werkers in de wijken zien dat van-

wege het groeiend aantal jonge kinderen op straatals een toenemend risico. Daarnaast blijven ze deverbinding met de stad als een probleem zien (slech-te bereikbaarheid; files). De zorg bestaat dat de tebouwen tweede stadsbrug een aanzuigende werkingop het regionale verkeer zal hebben. Ook wijst men erop dat de toekomstige verkeers-drukte op de Vrouwe Udasingel niet te groot magworden. Aan deze singel zal het voorzieningenhart,met daarin de basisschool, gebouwd worden. Veelschoolkinderen en andere bezoekers zullen straks deVrouwe Udasingel moeten oversteken.


0

20042002

Nijmegen

Waalsprong

Oosterhout

32 5

Lent

41


4

20052003

Nijmegen

Waalsprong

Oosterhout

5,55 7,5

Lent

Visveld

6

Oud-Lent

4,5 6,5 7

9.4 HOE GAAN DE INWONERS VAN DEWAALSPRONG MET ELKAAR OM?

Een gunstig sociaal klimaat, ook in de nieuw-bouwgebiedenVolgens de werkers in de wijken is het dorpsgevoelin Lent gebleven. De mensen kennen elkaar, er isgezelligheid en saamhorigheid, er zijn groepenbewoners die activiteiten organiseren en zich inzet-ten voor de leefbaarheid en men probeert problemeneerst zelf op te lossen. Wel zien de werkers de eersteveranderingen in het sociale klimaat. Het aantalbewoners van buitenaf, die vaak wat andere leefge-woonten hebben, neemt toe. In de huurwoningenkomen geleidelijk aan meer probleemhuishoudenste wonen. En er ontstaan wat subgebiedjes met watmeer sociale problematiek, die om speciale aandachtvragen.

WAALSPRONG

101

Bij de bewoners in de nieuwbouwgebieden is volgensde werkers in de wijken wel enig buurtgevoel ont-staan, onder meer door het samen optrekken bij pro-blemen rondom de infrastructuur en door de rol vangroepen actieve bewoners. Maar er zou nog te weinigsaamhorigheid tussen de bewoners en samenhangtussen de woongebiedjes zijn. Ook kost het nog moei-te om voldoende vrijwilligerskader te vinden.Opvallend is dat de bewoners van de betreffendegebieden via de Stadspeiling een ander beeld latenzien. Meer dan in Lent - en duidelijk meer dan inNijmegen in totaliteit - nemen de bewoners inOosterhout en Visveld deel aan buurtactiviteiten. Enook het aandeel dat zich verantwoordelijk voor debuurt voelt is er bijzonder hoog. Verder zetten in dezegebieden meer bewoners dan in Nijmegen - maar welminder dan in Lent - zich als vrijwilliger in (circa een-derde in Oosterhout en Visveld tegenover 28% inNijmegen en 47% in Lent). Niet alleen in Lent, maarook in de beide nieuwbouwgebieden (Oosterhout,Visveld) is er een actieve bewonersgroep.Tenslotte is de gehechtheid aan de buurt in Visveldgemiddeld en in Oosterhout, evenals in Lent, boven-gemiddeld. In vergelijking met 2003 is de gehecht-heid aan de buurt en de deelname aan buurtacti-viteiten in Oosterhout flink toegenomen. Aansluitend bij de bovenstaande gegevens geldt vooralle gebieden binnen de Waalsprong dat de score vande bewoners voor de sociale kwaliteit duidelijk gun-stiger is dan gemiddeld in Nijmegen. De score geefteen beeld van de onderlinge omgang, de saamhorig-heid en het je thuis voelen in de wijk. Ook de verhouding tussen allochtonen en autochto-nen wordt relatief gunstig gewaardeerd, waarbij wehet hebben over een gebied waarin relatief weinig all-ochtonen wonen.

Wijkverschillen voor sporten cultuurdeelnameDe bewoners van Oosterhout sporten meer dan deNijmegenaren. In Visveld en Oud-Lent ligt de sport-deelname meer in de buurt van het Nijmeegsgemiddelde. Ook bezoeken relatief veel bewonersvan Oosterhout theatervoorstellingen. Het aantal

bibliotheekabonnees is er duidelijk lager; 13% van debevolking is lid van de bibliotheek tegenover 28% inLent en 25% in Nijmegen. En ook de deelname aankunsteducatie is in Oosterhout lager dan in Lent.

Jeugdoverlast geen groot probleem, maar weleen aandachtspunt voor de toekomstIn de mailronde wordt opgemerkt dat de groei vanhet aantal tieners in Oosterhout voor de nodigejeugdoverlast heeft gezorgd. Ook in deelgebiedjesbinnen Lent spelen soms wat jongerenproblemen,die in een aantal gevallen tot ruzies tussen oudershebben geleid. Maar volgens de werkers in de wijkenis jeugdoverlast op dit moment in de Waalspronggeen groot probleem, waarbij gewezen wordt op depositieve effecten van de extra inzet van welzijnsor-ganisatie Tandem. In alle wijken binnen de Waalsprong is de gemiddel-de score op de schaal “houding jongeren” gunstigerdan in Nijmegen. Wel is de score in Oosterhout lagerdan in Visveld en Oud-Lent. De score geeft aan hoejongeren onderling en jong en oud met elkaaromgaan en hoeveel jongerenoverlast er is. Kijken wealleen naar jongerenoverlast, dan zien we dat hetaandeel Waalsprongbewoners, dat “vaak” overlastvan groepen jongeren ervaart, gedaald is van 3,4% in2003 naar 0,7% in 2005. Wel is de groep die somsjongerenoverlast ervaart wat groter geworden (geste-gen van 21 naar 25%).Diverse werkers geven aan dat er nog te weinig voor-zieningen voor de jeugd vanaf pakweg 14 jaar zijn.Wetende dat het aantal tieners in dit stadsdeel in detoekomst sterk zal groeien, zal er op tijd nagedachtmoeten worden over het realiseren van extra voorzie-ningen, teneinde te voorkomen dat jeugdoverlasteen groot probleem wordt.


20

20052003

Nijmegen

Waalsprong

Oosterhout

5040 70

Lent

Visveld

60

Oud-Lent

30


1

20052003

Nijmegen

Waalsprong

Oosterhout

2,52 4

Lent

Visveld

3

Oud-Lent

1,5 3,5

Gunstig veiligheidsprofielOok met betrekking tot de veiligheid scoort deWaalsprong gunstig. Op alle variabelen m.b.t. ditonderwerp zijn de scores beter dan het Nijmeegsegemiddelde. Dat geldt zowel voor de politiecijfers(aangiften wegens agressie en woninginbraak) als deresultaten van de Stadspeiling. Zo ervaren de bewo-


102

ners minder overlast dan gemiddeld in Nijmegen enis het onveiligheidsgevoel in de woonbuurt erg laag.Zeven procent voelt zich wel eens onveilig in debuurt. In Nijmegen is dat 25%.

0

20052003

Nijmegen

Waalsprong

Oosterhout

3020 50

Lent

Visveld

40

Oud-Lent

10


9.5 HOE GAAT HET ALLES BIJ ELKAAR METWAALSPRONG?

Hoge waarderingen voor de buurt als geheelHet stadsdeel de Waalsprong is nog volop in ontwik-keling. Dat is van invloed op de beantwoording vande vraag aan bewoners of de buurt vooruit of achter-uit is gegaan. In de nieuwbouwgebieden Oosterhouten Visveld vinden relatief veel bewoners dat de buurtvooruit is gegaan (44 resp. 31% tegenover 19% inOud-Lent en 20% in Nijmegen). In vergelijking met2003 is het aandeel, dat vooruitgang ziet, welgedaald. Maar het aandeel, dat achteruitgang ziet, iseen stuk kleiner.


vooruit is gegaan

De bewoners van Oud-Lent hebben de afgelopenjaren al veel rondom hun “dorp” zien veranderen.Maar dat lijkt nog niet sterk van invloed op hunoordeel over de directe woonomgeving. De scores,die staan voor een totaaloordeel voor de buurt, lig-gen in Lent hoger dan in Nijmegen. En het aandeelbewoners van Oud-Lent, dat vindt dat de buurt inhet afgelopen jaar achteruit is gegaan (25%), is nietveel groter dan het aandeel, dat vindt dat de buurt indie periode vooruit is gegaan (19%). Wel is het per-centage Oud-Lentenaren dat achteruitgang ziet watgroter dan gemiddeld in Nijmegen (25 versus 15%).Niet alleen in Lent, maar ook in Oosterhout enVisveld, liggen de scores voor de algemene waarde-ring van de buurt hoger dan gemiddeld inNijmegen.

Ontwikkelingen in de gaten houdenOok de werkers in de wijken zien vooral positieveontwikkelingen in de Waalsprong. Grofweg kunnenwe zeggen dat de helft van de werkers vindt de situa-tie in de wijken stabiel is, terwijl de andere helftvindt dat de wijken erop vooruitgegaan zijn. Er zijngeen problemen, waarvan meer werkers zeggen datdeze zich vaak voordoen. De wijken wordenomschreven als prettige en mooie woongebiedenmet kwalitatief goede woningen met een voorsprongop het gemiddelde beeld in Nijmegen.Wel zien de werkers diverse risico’s voor de toe-komst. Ondanks de geplande aanleg van de tweedestadsbrug, zijn er zorgen over de verbinding met destad en de toekomstige bereikbaarheid van hetstadsdeel. Dit omdat onduidelijk is in hoeverre denieuwe stadsburg een aanzuigende werking op hetregionale verkeer zal hebben. Verder denkt men dat er geleidelijk aan meer socialeproblematiek in de Waalsprong zal komen, waarbijvoorkomen moet worden dat deze problematiek zichin deelgebiedjes gaat concentreren. Ook voorzietmen een groei van de overlast door de oudere jeugd,die kan worden ingeperkt door te zorgen voor vol-doende jongerenvoorzieningen voor de groeiendegroep tieners.

0

20052003

Nijmegen

Waalsprong

Oosterhout

5020 70

Lent

Visveld

60

Oud-Lent

10 4030


6

20052003

Nijmegen

Waalsprong

Oosterhout

7,2 8

Lent

Visveld

7,6

Oud-Lent

6,86,4

Ook de cijfers over de nieuwbouwgebieden in devoorgaande paragrafen laten vooral vooruitgangzien (toename tevredenheid over voorzieningen; ver-beteringen in het sociaal klimaat). Een opvallendminpunt is de lage waardering voor het openbaarvervoer.

WAALSPRONG

103



Nijmegen Waalspr Oosterh Lent Visvld Oud-Lnt

% 0-14 jr 15 24 31 20 30 70

ontw. 2000-2005 0 +7 x +2 x x

% >64 jr 13 9 2 14 5 16

ontw. 2000-2005 0 -6 x -2 x x


ontw. 2000-2005 0 0 x +2 x x

% 1-ouder gezinnen 7 4 4 5 3 5

ontw. 2000-2005 0 0 x 0 x x


ontw. 2000-2005 +3 +5 x +3 x x

% niet westerse jonge all. 26 11 12 10 x x

ontw. 2000-2005 +2 +5 x +3 x x

inkomen en werk



% lage inkomens 43 x 30 41 x x

ontw. 1996-2002 -2 x x x x x

% WWB 5,8 1,3 0,9 1,5 1,7 1,5

ontw. 2001-2005 -0,5 +0,1 +0,2 +0,1 x x

% ID/WIW 1,1 0,4 0,5 0,4 x x

ontw. 2001-2005 -0,8 -0,2 -0,1 -0,3 x x

gezondheid en zorg



% cliënten maatsch. werk 1,1 1,2 1,2 1,3 x x

ontw. 2002-2004 -0,6 x x x x x

% cliënten GGZ 3,0 1,3 1,6 1,2 x x

ontw. 1999-2004 +0,5 +0,9 x +0,8 x x

% voelt zich gezond 2005 78 83 89 80 86 79

% contact huisarts 2005 44 44 37 47 37 50

% contact specialist 2005 27 26 25 27 26 27

onderwijs



% gewichtsleerlingen 01-04 33 13 15 12 x x

ontw. 00-02/01-04 +1 -2 x +1 x x

gemiddelde citoscore 01-04 535,2 538,2 531,5 540,5 x x

ontw. 00-03/01-04 +0,1 -0,6 x -0,7 x x

% adv. <vmbo-t/havo 01-04 44 33 54 26 x x

ontw. 00-03/01-04 -1 +1 x +2 x x

% ll havo/vwo 3e lrjr 01-04 46 64 46 68 x x

ontw. 00-03/01-04 +1 +2 x +4 x x




% tevredenen groen 75 60 62 58 59 58

ontw. 2003-2005 +1 -3 +7 x +1 x

% tevredenen wegen/fietsp. 61 62 70 59 81 54

ontw. 2003-2005 +3 +6 -8 x +17 x

% klachten in verh. tot won. 13 19 13 22 x x

ontw. 2002-2004 -4 -1 -6 +1 x x

schaal verloedering 3,9 2,6 2,8 2,5 2,3 2,5

ontw. 2003-2005 -0,5 -0,1 -0,2 x +0,2 x


104

voorzieningen



% tevredenen winkels 88 72 61 78 63 81

ontw. 2003-2005 +1 +4 +9 x +3 x

% tevredenen openb. verv. 80 56 52 59 36 64

ontw. 2003-2005 -2 -13 -35 x -3 x

schaal voorz. jongeren 3,4 2,8 2,6 3,0 3,3 2,9

ontw. 2003-2005 +0,3 +0,2 +0,7 x +0,4 x

% tevred. speelmog. kind. 61 65 85 50 69 47

ontw. 2003-2005 +6 +19 +55 x +11 x

woningmarkt



ontw. aantal won. 2000-2005 +1991 +1017 +844 +175 x x

% laagbouwwoningen 2005 59 91 96 88 x x

% huurwoningen 2005 58 30 17 37 x x

schaal waard. eigen woning 7,3 7,7 8,0 7,6 7,5 7,6

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 +0,2 x -0,2 x

bedrijvigheid



aantal bedrijfsvestigingen 7570 370 135 225 x x

ontw. 2000-2004 +445 +65 +65 0 x x

% bedrijfsvest op won. 11,4 15,5 15,4 15,1 x x

ontw. 2000-2004 +0,4 -6,2 x -2,0 x x

aantal arbeidsplaatsen 92610 2070 800 1230 x x

ontw. 2000-2004 +1840 +85 +60 0 x x

% arbeidspl op bevolk. 58,8 32,4 32,7 31,8 x x

ontw. 2000-2004 -0,8 -21,1 x -3,9 x x

milieu



aant. vergunn.plicht. bedr. 2004 2588 193 59 121 x x

ontw. 2002-2004 -254 -38 -9 -30 x x

% op won. voorraad 3,9 8,1 6,7 8,1 x x

ontw. 2002-2004 -0,4 -2,0 -1,9 -2,0 x x



verkeer



% meld. parkeeroverlast 1,0 0,6 0,6 0,6 x x

ontw. 2002-2004 0,0 -0,0 +0,1 -0,1 x x

% meld. verkeersongev. 1,5 1,4 0,8 1,7 x x

ontw. 2002-2004 -0,4 -0,2 -0,3 -0,2 x x

schaal ervar. verkeersprobl. 2,6 2,5 2,3 2,7 1,6 2,9

ontw. 2003-2005 -0,2 +0,4 +0,1 x -0,1 x

WAALSPRONG

105

sociale kontakten



% voldoende kontakten 88 89 88 89 82 91

ontw. 2003-2005 +1 0 +2 x +3 x

% goed voor zichzelf zorgt 96 98 100 96 97 96

ontw. 2003-2005 +1 +2 +2 x -2 x

% in vrijwilligerswerk 28 41 34 45 32 47

ontw. 2003-2005 +5 +8 +8 x +9 x




% verantw. voor buurt 84 94 94 93 97 92

ontw. 2003-2005 +1 +1 0 x +3 x

% deeln. buurtact. 31 62 73 55 61 55

ontw. 2003-2005 +5 +11 +17 x -4 x

% gehecht buurt 66 76 75 77 66 79

ontw. 2003-2005 +1 +4 +20 x -10 x

schaal houding jongeren 6,5 7,5 6,8 7,8 7,9 7,7

ontw. 2003-2005 +0,1 0,0 +0,1 x +0,2 x

schaal sociale kwaliteit 6,2 7,3 7,2 7,4 7,2 7,5

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 +0,3 x 0,0 x

multiculturaliteit



% cont. met allocht. 79 78 87 73 80 72

ontw. 2003-2005 0 +5 +2 x -4 x

% positief oordeel 43 49 54 44 52 39

ontw. 2003-2005 +1 +15 +19 x +8 x

% negatief oordeel 35 14 7 22 11 28

ontw. 2003-2005 -4 +1 -4 x -5 x

% verhouding goed 54 75 80 70 81 65

ontw. 2003-2005 +3 +1 +7 x -5 x

cultuur



% abonnem. bibliotheek 25 22 13 28 x x

ontw. 1997-2003 +1 x x x x x

% bezoek bibliotheek 48 46 42 48 55 47

ontw. 2003-2005 -4 -3 -3 x -6 x

% bezoek theater/schouwb. 57 68 76 64 63 64

ontw. 2003-2005 +1 +9 +14 x 0 x

% bezoek musea 61 61 58 63 67 62

ontw. 2003-2005 +3 +3 -2 x +8 x

% bezoek bioscoop 67 69 74 67 86 63

ontw. 2003-2005 -3 -5 -9 x +1 x

% cursisten kunsteduc. <18 6,1 5,0 3,3 6,6 x x

% cursisten kunsteduc. >=18 1,5 1,2 1,1 1,3 x x

sport



% wekelijkse sporters 57 61 70 56 53 56

ontw. 2003-2005 +7 +1 -1 x +5 x

% actief lid sportclub 26 34 42 31 27 31

ontw. 2003-2005 +1 -4 -6 x -1 x

% ziet zichzelf als sporter 29 29 36 25 27 24

ontw. 2003-2005 +3 -4 -3 x 0 x


106

algemene oordelen



% buurt vooruitgegaan 20 29 44 21 31 19

ontw. 2003-2005 +1 -6 -18 x -10 x

% buurt achteruitgegaan 15 17 6 23 8 25

ontw. 2003-2005 -4 +3 +2 x +2 x

schaal evaluatie buurt 7,5 8,0 7,8 8,0 7,8 8,1

ontw. 2003-2005 +0,1 +0,1 +0,4 x -0,4 x

rapportcijfer buurt 7,3 7,5 7,4 7,5 7,5 7,6

ontw. 2003-2005 +0,1 0,0 +0,1 x 0,0 x

veiligheid



% aangiften agressie 0,9 0,2 0,2 0,2 x x

ontw. 2000-2004 -0,1 -0,2 x -0,1 x x

schaal dreiging 1,1 0,3 0,2 0,3 0,1 0,4

ontw. 2003-2005 -0,1 +0,1 0,0 x 0,0 x

% aangiften woninginbraak 1,4 0,8 0,5 1,1 x x

ontw. 2000-2004 -0,9 -3,7 -17,9 -2,7 x x

schaal vermog. delicten 4,2 2,1 2,2 2,1 0,9 2,3

ontw. 2003-2005 -0,5 0,0 -0,7 x +0,1 x

schaal overlast 2,2 1,5 1,7 1,4 1,2 1,4

ontw. 2003-2005 -0,2 +0,3 0,0 x 0,0 x

% onveilig gevoel algem. 33 18 20 18 25 16

ontw. 2003-2005 -4 -9 -5 x 0 x

% onveilig gevoel buurt 25 7 5 9 6 10

ontw. 2003-2005 -2 0 0 x +4 x

107

Titel - Bij iedere tabel wordt in de titel aangegeven om welk thema het gaat.

Kolommen - In de eerste kolom bevinden zich de namen van de indicatoren binnen dit thema. - De tweede kolom betreft de waarden voor Nijmegen als geheel.

- De derde kolom laat de waarden zien voor het betreffende stadsdeel als geheel, bijvoor-beeld Lindenholt.

- De vierde en volgende kolommen laten de waarden van de indicatoren zien voor de ver-schillende wijken binnen het stadsdeel. In het geval van Lindenholt gaat het om drie kolom-men, namelijk voor de wijken ‘t Acker, de Kamp en ‘t Broek.

- In zes van de negen stadsdelen zijn een of meer buurten (binnen wijken) specifiek onder-zocht, onder andere door verdichte enquêtering in de Stadspeiling 2003 maar ook in de sta-tistische analyse. Voor de betreffende stadsdelen bevat(ten) de laatste kolom(men) de cijfersvoor deze buurten. In het geval van Lindenholt gaat het om de buurten Zellersacker,Voorstenkamp en Gildekamp.

Rijen - Voor de meeste variabelen worden twee waarden gegeven: het recentst beschikbare (statisti-sche) cijfer en meteen daaronder een (dynamisch) cijfer voor de ontwikkeling over de laatstejaren. - Steeds zijn de jaren waar het om gaat aangegeven. Zo laat de eerste variabele in de eerstetabel ‘ontw. 98-03 van % 0-14 jr zien hoe het percentage 0 tot 14 jarigen zich vanaf 1998 tot2003 heeft ontwikkeld. Hierbij is het aandeel 0 tot 14 jarigen in 1998 van het aandeel 0 tot 14jarigen in 2003 afgetrokken.

Cellen - Bij de ontwikkelingscijfers wordt een toename weergegeven met een ‘+’ en een afname meteen ‘-’.- Een ‘x’ wil zeggen dat er op het betreffende gebiedsniveau geen cijfers beschikbaar zijn voordie variabele.

Omschrijving indicatoren - Voor de beschrijving van de indicatoren volgt hieronder een tabel. In de eerste kolom staatde naam zoals ook in de tabellen in de verschillende hoofdstukken wordt gehanteerd. Detweede kolom betreft de omschrijving en eventueel ook de bron van de indicatoren.

Samenstelling bevolking% 0-14 jr Het percentage mensen van 0 tot 14 jaar% >64 jr Het percentage mensen ouder dan 64 jaar

% alleenstaanden Het percentage mensen dat alleen woont en leeft% 1-ouder gezinnen Het percentage huishoudens bestaande uit één ouder + kind(eren)

% niet westerse allochtonen Het percentage mensen dat tot de niet westerse allochtonen wordt gerekend. Dit betreffen demensen die zelf of waarvan een van de ouders in een zogenaamd B-land is geboren. BiZa/VNG gaan uit van de volgende verdeling t.a.v. land van herkomst en etniciteit:A1-land: Nederland;A2-landen: overige ‘rijke’ landen, géén onderwerp van achterstandsbeleid;B-landen: overige landen, potentiële doelgroepen van achterstandsbeleid.Voor het bepalen van de etnische herkomst van een persoon, wordt de volgende proceduregevolgd:- is een persoon of één van beide ouders geboren in een B-land, dan is dit land bepalend (inhet geval van meerdere B-landen gaat het geboorteland van de persoon zelf vóór dat van zijn

Bijlage Toelichtingtabellen


108

moeder en dat weer vóór dat van de vader);- is dit niet het geval, dan wordt gekeken of de persoon of één van beide ouders geboren is ineen A2-land (bij meerdere A2-landen: dat van de persoon zelf vóór dat van de moeder en datweer vóór dat van de vader);-is ook dit niet van toepassing, dan wordt gekeken of zowel de persoon als beide ouders gebo-ren zijn in Nederland, in dat geval wordt de etnische herkomst Nederlands;- is ook dit niet het geval, dan is de etnische herkomst onbekend.

% niet westerse jonge all. Het percentage jongeren tot en met 18 jaar die tot de niet westerse allochtonen worden gere-kend. Voor de beschrijving van deze categorie, zie hierboven

Inkomen en werk% lage inkomens Het percentage lage inkomens afgeleid van het gemiddeld besteedbaar huishoudensinkomen

van particuliere huishoudens met inkomen. Niet meegenomen zijn studentenhuishoudens ende bevolking in instellingen of tehuizen.

Het CBS heeft de inkomens van particuliere huishoudens met inkomen in klassen verdeeldnaar hoogte van het besteedbaar huishoudensinkomen. De klassegrenzen zijn zodanig geko-zen dat telkens twintig procent van de particuliere huishoudens in Nederland in een klassezijn opgenomen. De 20% klassegrenzen van het besteedbaar huishoudensinkomen in 2000zijn als volgt:laagste twintigprocentsgroep: lager dan 14.400 eurotweede twintigprocentsgroep: 14.000 tot 20.000 euroderde twintigprocentsgroep: 20.100 tot 27.100 eurovierde twinigprocentsgroep: 27.100 tot 35.900 eurovijfde twintigprocentsgroep: 35.900 euro en meer

Tot de lage inkomens worden gerekend de inkomens in de laagste en de tweede twintigpro-centsgroep.

% WWB Het aantal uitkeringsgerechtigden in de Wet Werk en Bijstand als percentage van het aantal15 t/m 64 jarigen

% ID/WIW Het aantal mensen dat gebruik maakt van de in-en doorstroombanen (ID) of de wet inschake-ling werkzoekenden (WIW) als percentage van het aantal 15 t/m 64 jarigen

De regeling in-en doorstroombanen voor langdurig werklozen is per 1-1-1999 in de plaatsgekomen van de Regeling extra werkgelegenheid voor langdurig werklozen (Melkert 1 -rege-ling). Deze zogenaamde ID-regeling subsidieert dienstbetrekkingen in de collectieve en non-profit sector. Onder de doelgroep vallen in de eerste plaats personen die langer dan een jaarwerkloos zijn.

De Wet inschakeling werkzoekenden is per 1 januari 1998 in werking getreden, onder gelijk-tijdige intrekking van de Jeugd werkgarantie en de Banenpoolregeling. De doelgroep van deWIW bestaat uit langdurig werklozen, uitkeringsgerechtigden en werkloze jongeren tot 23jaar.

Gezondheid en zorg% cliënten maatsch. werk Het aantal cliënten dat gebruik maakt van het maatschappelijk werk van het NIM, de

Nijmeegse Instelling voor Maatschappelijk werk, als percentage van het aantal inwoners.Het totaal aantal cliënten betreft zowel de nieuwe aanmeldingen als de ‘doorstromers’ uit hetvoorgaande jaar.

% cliënten GGZ Het aantal cliënten dat gebruik maak van de Geestelijke Gezondheidszorg Nijmegen, als per-centage van het aantal inwoners.Met cliënten worden hoofdcliënten en subcliënten (gezinsleden e.d.) bedoeld.

% voelt zich gezond 2005 Het percentage mensen dat aangeeft een zeer goede of goede gezondheid te hebben.(Stadspeiling 2005).

% contact huisarts 2005 Het percentage mensen dat aangeeft de afgelopen drie maanden contact te hebben gehad metde huisarts over gezondheidsklachten van zichzelf (Stadspeiling 2005).

% contact specialist 2005 Het percentage mensen dat aangeeft de afgelopen twaalf maanden opgenomen te zijn geweestin het ziekenhuis en/of behandeld door een specialist (Stadspeiling 2005).

BIJLAGE

109

Onderwijs% gewichtsleerlingen 01/04 Het gemiddelde percentage gewichtsleerlingen in groep 8 van het basisonderwijs over de

schooljaren 2001/2002 t/m 2003/2004.Leerlingen met een verhoogd risico op onderwijsachterstanden krijgen een gewicht toege-kend. De gewichten die aan leerlingen worden toegekend, zijn:-gewicht 1,25, voor Nederlandse leerlingen van wie beide ouders een laag opleidings- enberoepsniveau hebben- gewicht 1,40, voor schipperskinderen- gewicht 1,70, voor woonwagen- en zigeunerkinderen- gewicht 1,90, voor een aantal categorieën allochtone leerlingen waarvan minstens een van deouders een laag opleidingsniveau heeft of de meest verdienende ouder een laag beroepsniveau.Alle overige leerlingen hebben gewicht 1,00

gemiddelde citoscore 01-04 De gemiddelde citoscore behaalt in de periode 2001-2004.De cito-eindtoetsscore geeft het prestatieniveau van de leerling weer op basisvaardigheden(taal, rekenen/wiskunde en informatieverwerking), uitgedrukt in een schaalscore liggend tus-sen de 500 en 550.

% adv. <vmbo-t/havo 01-04 Het percentage basisschoolleerlingen uit groep 8 dat in de periode 2001-2004 in verband metde toetreding tot het voortgezet onderwijs een advies kreeg lager dan vmbo-theorie/havo.

% ll havo-vwo 3ejr 01-04 Het percentage leerlingen in het 3e leerjaar van het voortgezet onderwijs dat havo of vwo volgt. Het betreft Nijmeegse leerlingen ongeacht in welke gemeente ze een school bezoeken.

Kwaliteit openbare ruimte% tevredenen groen Het percentage mensen dat heeft aangegeven tevreden of zeer tevreden te zijn over de groen-

voorzieningen in de eigen buurt (Stadspeiling). % tevredenen wegen/fietsp. Het percentage mensen dat heeft aangegeven tevreden of zeer tevreden te zijn over het onder-

houd van de wegen en fietspaden in de eigen buurt (Stadspeiling).% klachten in verh. tot won. Het totaal aantal klachten vanuit een stadsdeel of wijk geregistreerd door de Bel & Herstellijn

in verhouding tot het aantal woningen in dat stadsdeel of die wijk. De klachten kunnenbetrekking hebben op huisvuil, onderhoud straat, onderhoud groen/speeltuin/bos, meldin-gen wrakken/illegale stort of overige meldingen.

schaal verloedering Schaalscore, opgemaakt uit vier vragen uit de Stadspeiling over het voorkomen in de buurtvan bekladding van muren en/of gebouwen, vernieling van telefooncellen en bushokjes, rom-mel op straat en hondenpoep. Hoe hoger de score hoe ongunstiger.

Voorzieningen% tevredenen winkels Het percentage mensen dat heeft aangegeven tevreden of zeer tevreden te zijn over de winkels

voor de dagelijkse boodschappen in de eigen buurt (Stadspeiling). % tevredenen openb. verv. Het percentage mensen dat heeft aangegeven tevreden of zeer tevreden te zijn over het open-

baar vervoer in de eigen buurt (Stadspeiling). schaal voorz. jongeren Schaalscore opgemaakt uit drie vragen uit de Stadspeiling met betrekking tot de beoordeling

van ontmoetingsplaatsen in de buurt waar jongeren elkaar in hun vrije tijd kunnen ontmoe-ten en van activiteiten en voorzieningen voor jongeren in de buurt. Hoe hoger de score hoegunstiger.

% tevred. speelmog. kind. Het percentage mensen dat heeft aangegeven tevreden of zeer tevreden te zijn over de speel-mogelijkheden voor kinderen in de eigen buurt (Stadspeiling).

Woningmarktontw. aantal woningen 00-05 De ontwikkeling van het aantal woningen. Het gaat hier om de mutaties van alle zelfstandige

woningen volgens de definities van het CBS. % laagbouw-woningen 2005 Het percentage woningen dat tot de categorie laagbouwwoningen kan worden gerekend.

Laagbouwwoningen hebben betrekking op bungalows, vrijstaande-, tussen-, hoek- en 2-onder-1-kap-woningen.

% huurwoningen 2005 Het percentage woningen dat tot de categorie huurwoningen kan worden gerekend. Hierbijzijn laagbouw-huur en etage-huur bij elkaar opgeteld.

schaal waard. eigen woning Schaalscore opgemaakt uit vier vragen uit de Stadspeiling over de waardering van de eigenwoning, namelijk met betrekking tot de indeling, de grootte, het onderhoud en de sfeer vande woning. Hoe hoger de score hoe gunstiger


110

Bedrijvigheidaantal bedrijfs-vestigingen Het aantal aanwezige vestigingen van bedrijven en instellingen in Nijmegen, verkregen uit de

Provinciale Werkgelegenheidsenquête van de Provincie Gelderland. De cijfers zijn afgerond opvijftallen.

aantal bedrijfsvest op won. Het aantal vestigingen van bedrijven en instellingen als percentage van het aantal woningen. aantal arbeidsplaatsen Het aantal arbeidsplaatsen in Nijmegen, verkregen uit de Provinciale

Werkgelegenheidsenquête van de Provincie Gelderland. De werkende die de arbeidsplaatsbezet komt niet per definitie uit Nijmegen. De cijfers zijn afgerond op 5-tallen.

% arbeidspl. op bevolk. Het aantal arbeidsplaatsen als percentage van de bevolking van 15 tot en met 64 jaar.

Milieuaant. vergunn.plicht. bedr. 04 Het aantal milieutechnisch vergunningsplichtige bedrijven.

% op won. voorraad Het aantal milieutechnisch vergunningsplichtige bedrijven als percentage van de woningvoor-raad.

% geluidsoverlast 2005 Het percentage adressen dat vaak of wel eens hinder heeft van geluid in de buurt. (MilieuBelevingsonderzoek 2005)

% stankoverlast 2005 Het percentage adressen dat vaak of wel eens hinder heeft van stank of vieze lucht in debuurt. (Milieu Belevingsonderzoek 2005)

Verkeer% meld. parkeeroverlast Het aantal meldingen parkeeroverlast de Politie als percentage van de woningvoorraad.

% meld. verkeersongev Het aantal meldingen verkeersongevallen bij de Politie als percentage van de bevolking.schaal ervar. verkeersprobl. Schaalscore opgemaakt uit zes vragen uit de Stadspeiling met betrekking tot de beleving van

verkeersoverlast in de eigen buurt. Het betreft de volgende aspecten: agressief rijgedrag, (te)hard rijden, aanrijdingen, stankoverlast, geluidsoverlast en parkeeroverlast. Hoe hoger descore hoe ongunstiger

Sociale contacten% voldoende contacten Het percentage mensen dat heeft aangegeven voldoende contacten te hebben met andere

mensen, dat wil zeggen buiten werk, school of eigen huishouden (Stadspeiling). % goed voor zichzelf zorgt Het percentage mensen dat heeft aangegeven goed voor zichzelf te kunnen zorgen

(Stadspeiling).% in vrijwilligerswerk Het aantal mensen dat heeft aangegeven op de één of andere manier actief te zijn als vrijwilli-

ger (Stadspeiling).

Ervaren sociale omgeving% verantw. voor buurt Het aantal mensen dat heeft aangegeven zich medeverantwoordelijk te voelen voor de leef-

baarheid in de eigen buurt (Stadspeiling). % deeln. buurtact. Het percentage mensen dat heeft aangegeven de afgelopen twee jaar wel eens mee te hebben

gedaan aan activiteiten in de eigen buurt (Stadspeiling). % gehecht buurt Het percentage mensen dat heeft aangegeven gehecht of zeer gehecht te zijn aan de eigen

buurt (Stadspeiling). schaal houding jongeren Schaalscore opgemaakt uit vier vragen uit de Stadspeiling met betrekking tot de houding Ten

opzichte van jongeren in de eigen buurt. Het betreft de volgende aspecten: de wijze waaropjongeren in de buurt met elkaar omgaan, de wijze waarop oud en jong in de buurt met elkaaromgaan en de overlast van (groepen) jongeren.

schaal sociale kwaliteit Schaalscore opgemaakt uit vier vragen uit de Stadspeiling met betrekking tot de sociale kwa-liteit van de eigen buurt. Het betreft de volgende aspecten: kennen de mensen in de buurtelkaar, de wijze waarop mensen in de buurt met elkaar omgaan, de saamhorigheid in de buurten de mate waarin mensen zich thuis voelen bij anderen in de buurt. Hoe hoger de score hoegunstiger.

Multiculturaliteit% contact met allochtonen Het percentage mensen dat heeft aangegeven wel eens contact te hebben met mensen die van

oorsprong uit een ander land komen, of die een andere cultuur hebben dan de respondentzelf (Stadspeiling).

% positief oordeel Het percentage van de mensen die in een buurt zeggen te wonen met enigszins of veel alloch-tone mensen en positieve kanten noemen van de aanwezigheid van deze groepen in hunbuurt (Stadspeiling).

% negatief oordeel Het percentage van de mensen die in een buurt zeggen te wonen met enigszins of veel alloch-

BIJLAGE

111

tone mensen en negatieve kanten noemen van de aanwezigheid van deze groepen in hunbuurt (Stadspeiling).

% verhouding goed Het percentage van de mensen die in een buurt zeggen te wonen met enigszins of veel alloch-tone mensen, dat zegt dat het samenleven in de buurt tussen de allochtone en autochtoneinwoners goed of heel goed gaat (Stadspeiling)

Cultuur% abonnem. bibliotheek Het aantal mensen dat abonnee is bij de Nijmeegse bibliotheek als percentage van de bevol-

king. (Openbare Bibliotheek Nijmegen)% bezoek bibliotheek Het percentage mensen dat heeft aangegeven minstens één maal per jaar een bibliotheek te

bezoeken. (Stadspeiling)% bezoek theater/schouwb. Het percentage mensen dat heeft aangegeven minstens één maal per jaar een theater of

schouwburg te bezoeken. (Stadspeiling)% bezoek musea Het percentage mensen dat heeft aangegeven minstens één maal per jaar een museum te

bezoeken. (Stadspeiling)% bezoek bioscoop Het percentage mensen dat heeft aangegeven minstens één maal per jaar een bioscoop

bezoekt (Stadspeiling)% cursisten kunsteduc. <18 Het aantal jongeren onder de 18 jaar dat deelneemt aan cursussen kunsteducatie van de

Lindenberg als percentage van de bevolking tot 18 jaar.

Sport% wekelijkse sporters Het percentage mensen dat heeft aangegeven een of enkele malen per week te sporten

(Stadspeiling).% lid sportclub Het percentage mensen dat heeft aangegeven lid te zijn van een sportclub (Stadspeiling).

% ziet zichzelf als sporter Het percentage mensen dat heeft aangegeven zich als sporter te zien. (Stadspeiling)

Veiligheid% aangiften agressie Het aantal aangiften bij de Politie van agressie als percentage van de bevolking.

schaal dreiging Schaalscore opgemaakt uit vijf vragen uit de Stadspeiling met betrekking tot dreiging in deeigen buurt. Het betreft de volgende aspecten: het voorkomen in de buurt van bedreigingen,lastvallen, geweldsdelicten, drugsoverlast en tasjesroof. Hoe hoger de score hoe ongunstiger.

% aangiften woninginbraak Het aantal aangiften bij de Politie van woninginbraak als percentage van de woningvoorraad.Aangiftes betreffen die incidenten waarbij een procesverbaal is opgemaakt.

schaal vermog. delicten Schaalscore opgemaakt uit vier vragen uit de Stadspeiling met betrekking tot vermogensdelic-ten in de eigen buurt. Het betreft de volgende aspecten: het voorkomen in de buurt van fiet-sendiefstal, diefstal uit auto’s, beschadiging of vernieling aan auto’s, diefstal vanaf auto’s eninbraak in woningen. Hoe hoger de score hoe ongunstiger.

schaal overlast Schaalscore opgemaakt uit drie vragen uit de Stadspeiling met betrekking tot het voorkomenvan overlast in de eigen buurt. Het betreft de volgende aspecten: geluidsoverlast (anders danvan verkeer), overlast van groepen jongeren en overlast door omwonenden. Hoe hoger descore hoe ongunstiger.

% onveilig gevoel algem. Het percentage mensen dat heeft aangegeven zich in het algemeen wel eens onveilig te voelen(Stadspeiling).

% onveilig gevoel buurt Het percentage mensen dat heeft aangegeven zich wel eens onveilig te voelen in de eigenbuurt (Stadspeiling).

Algemene oordelen% buurt vooruitgegaan Het percentage mensen dat in heeft aangegeven dat de buurt waarin men woont het afge-

lopen jaar vooruit is gegaan (Stadspeiling)% buurt achteruitgegaan Het percentage mensen dat heeft aangegeven dat de buurt waarin men woont het afgelopen

jaar achteruit is gegaan (Stadspeiling).schaal evaluatie buurt Schaalscore opgemaakt uit vijf vragen uit de Stadspeiling met betrekking tot het totaaloor-

deel over de eigen buurt. Het betreft de volgende aspecten: het plezier waarmee men in debuurt woont, de eventuele (dringende) wens om uit de buurt te verhuizen en de gehechtheidaan de buurt. Hoe hoger de score hoe gunstiger.

rapportcijfer buurt Het gemiddelde rapportcijfer dat mensen hebben gegeven aan hun woonomgeving(Stadspeiling).

Stads- en Wijkmonitor

Documents

Transcript of Stads- en Wijkmonitor