Spreken - 123 Lesidee · Web viewJe organiseert op zaterdag 30 oktober een Halloweenparty bij je...
152
Spreken & luisteren. 10 taalopdrachten voor in de klas. 1
Transcript of Spreken - 123 Lesidee · Web viewJe organiseert op zaterdag 30 oktober een Halloweenparty bij je...
Spreken & luisteren.
10 taalopdrachten voor in de klas.
1
Doelstellingen:
Oefening 1 (Griezelquiz)
1. De lln. kunnen op een respectvolle manier hun mening uiten in een klasgesprek.
2. De lln. zijn bereid om hun mening te geven in een klasgesprek over griezelen.
Oefening 2 (Griezelprent)
1. De lln. kunnen duidelijk en op een rustig tempo spreken.
Oefening 3 (Wie of wat ben ik?)
1. De lln. kunnen duidelijke en gerichte vragen stellen.
Oefening 4 (Griezelpoëzie)
1. De lln. verklaren waarom ze een gedicht al dan niet goed vinden.
2. De lln. kunnen bij het expressief voorlezen ‘spelen’ met tempo, volume en gevoelens.
3. De lln. zijn bereid om hun ervaringen rond poëzie met anderen te delen.
Oefening 5 (Griezel zonder klank)
1. De lln. kunnen improviseren bij het uitbeelden van een tv-fragment, zowel met hun lichamelijke expressie als met woorden.
2. De lln. zijn bereid om mee te doen in een rollenspel.
Oefening 6 (Griezelverhalen in de krant)
1. De lln. kunnen a.d.h.v. gerichte vragen de belangrijkste informatie uit een krantenartikel halen.
2. De lln. kunnen de belangrijkste informatie uit een krantenartikel duidelijk en gestructureerd navertellen.
2
Oefening 7 (Griezel erop los)
1. De lln. kunnen zich inleven in een verhaal en het vertellen alsof ze het zelf hebben meegemaakt.
2. De lln. kunnen antwoorden op onverwachte vragen in een interview.
3. De lln. kunnen duidelijke en gerichte vragen stellen in een interview.
4. De lln. kunnen met een minimum aan inhoudelijke voorbereiding een kort interview afnemen.
5. De lln. zijn bereid om een eigen griezelverhaal met anderen te delen.
Oefening 8 (Griezelinstructies)
1. De lln. kunnen luisteren naar een instructie en ze ook uitvoeren.
2. De lln. kunnen de belangrijkste kenmerken van een instructie afleiden uit een gegeven voorbeeld.
3. De lln. kunnen een handeling ontleden in stappen.4. De lln. leren een uitgebreide instructie voorbereiden
en geven.5. De lln. zien het belang van een duidelijke instructie in.
Oefening 9 (Griezeltelefoontjes)
1. De lln. kunnen aan de hand van een voorbeeld afleiden of een gesprek formeel of informeel is.
2. De lln. kunnen gespreksconventies toepassen in eenvoudige formele en informele telefoongesprekken.
3. De lln. kunnen een eenvoudig formeel en informeel telefoongesprek voeren a.d.h.v. door de leerkracht opgegeven rollen.
4. De lln zijn bereid om elkaar op een eerlijke en rechtvaardige manier te beoordelen a.d.h.v. een beoordelingsfiche.
3
Oefening 10 (Griezelboeken)
1. De lln. kunnen zich voorbereiden op een presentatie van een griezelboek a.d.h.v een spreekplannetje.
2. De lln. kunnen duidelijk en op een rustig tempo spreken.
3. De lln. kunnen een zelf gekozen fragment uit een griezelboek expressief voorlezen.
4. De lln. kunnen in een presentatie van een griezelboek verwoorden waarom ze voor dat boek gekozen hebben.
5. De lln. kunnen reflecteren op een presentatie a.d.h.v. gerichte vragen.
6. De lln. beleven leesplezier bij het lezen of beluisteren van een fictionele tekst.
4
1. Griezelquiz
Eens zien wat jij van griezelen afweet. Test hier je kennis!
1. De naam ‘Dracula’ betekent:a) zoon van de duivelb) zoon van de draakc) zoon van de vampierd) zoon van de vleermuis
2. En vampier kan niet tegen zonlicht:a) juistb) fout
3. Een vampier kamt zijn haren voor de spiegel:a) juistb) fout
4. Je kunt een vampier doden door:a) zijn keel over te snijdenb) hem knoflook te laten ruikenc) met een houten stok (essenhout) door zijn hart te stekend) een kruisbeeld te tonen
5. Een vampier slaapt:a) nooitb) ’s nachts op het kerkhofc) overdag in zijn bedd) overdag in een doodskist
6. Waar komt Dracula oorspronkelijk vandaan?a) Transsylvaniëb) Duitslandc) Engelandd) Nieuw-Zeeland
7. Een vampier wordt ‘s nachts:a) een ratb) een vleermuisc) een wolfd) de 3 antwoorden zijn mogelijk
8. Wat is Dracula’s echte voornaam? a) Sigismund
b) Vladc) Alexandrud) Radu
5
Opdracht:
Voer met de leerlingen een klasgesprek over griezelen.Zorg ervoor dat iedere leerling aan bod komt.De leerkracht kan volgende vragen stellen:
Denk je dat vampiers echt bestaan of echt bestaan hebben? Wat is er zo speciaal aan vampiers? Ben jij bang van het donker of van iets anders? Heb jij al eens iets griezeligs meegemaakt?
Vb.: geesten oproepen, vreemde gebeurtenis,… Kijk je wel eens naar griezelfilms? Vind je dat eng of juist
niet?
6
2. Griezelprent
Versie A:
Beschrijf, aan de leerling die naast je zit, heel precies wat je allemaal
ziet in deze prent. Je medeleerling zal proberen te schetsen wat jijaan hem/haar vertelt.
7
Versie B:
De leerling die naast je zit gaat je vertellen wat hij/zij ziet.Probeer dit te schetsen.
Neem nu een kijkje op de vorige pagina. Gelijken je schets en de originele tekening op elkaar? Hoe komt dat?
Conclusie:
Als je spreekt, is het heel belangrijk dat je de ander heel precies laat
8
verstaan wat je bedoelt.Je moet duidelijk en op een rustig tempo spreken.
Opdracht:
De leerkracht verdeelt de klas in 2 groepen vooraleer de werkbladen uit te delen. De leerlingen die links van de bank zitten, krijgen versie A.
De leerlingen die rechts van de bank zitten, krijgen versie B.Leerling A beschrijft heel gedetailleerd aan leerling B wat hij/zij ziet,
terwijl leerling B dit alles probeert te schetsen.Na het schetsen vergelijkt leerling B zijn/haar schets met de
originele tekening.Bespreek vervolgens met de leerlingen waarom deze opdracht niet
zo gemakkelijk was.Volgende aspecten komen aan bod:
Luisteren en tekenen tegelijk is niet gemakkelijk. Je moet heel precies vertellen wat je ziet, anders mislukt de
tekening. …
Daarna vult de leerkracht samen met de leerlingen de conclusie in.
9
3. Wie of wat ben ik?
Iedereen krijgt om de beurt een kaartje met daarop een woord. Probeer te raden welk woord er op dat kaartje staat.Je mag enkel ja/neen - vragen stellen.Schrijf de woorden die je gevonden hebt rond de pompoen.
Conclusie:
10
Als je vragen stelt, is het heel belangrijk dat je precies te weten komt, wat je wilt weten.Je moet duidelijke en precieze (gerichte) vragen stellen.
Opdracht:
Geef iedere leerling om de beurt een kaartje.De andere leerlingen proberen te raden welk woord er op dat kaartje staat. De leerlingen mogen enkel ja/neen - vragen stellen aan de leerling met het kaartje.Vb.:
Is het een persoon? Heeft het vleugels? …
Heks Spook Tovenaar
Monster Mummie Spin
Rat Wolf Vampier
Vleermuis Duivel Toverstok
Heksenketel Kasteel Bezem
*Je kunt de kaartjes eventueel uitknippen en op een stukje karton kleven.
Na het spelletje bespreekt de leerkracht met de leerlingen wat er moeilijk was aan deze opdracht.Volgende aspecten komen aan bod:
Je moet vragen stellen die je veel informatie opleveren.
11
Je moet goed onthouden wat je al gevraagd hebt. …
Daarna vult de leerkracht samen met de leerlingen de conclusie in.
4. Griezelpoëzie
Donker
Ik lig in bed het licht gaat uit. Gedaan is nu de pret!Wie gluurt er door mijn ruit?
De spullen om me heen zijn anders dan voorheen. Mijn pop lijkt wel een vuilniszak. Ik voel me niet op mijn gemak!
Door en door nat staar ik naar dat donkere gat: mijn schooltas met open muillijkt wel een diepe kuil.
Als ik nu even knip aan het lichtKrijgt de pop dan weer haar lief gezicht en ben ik dan niet meer bang?Waarom duurt een nacht zo lang?
Nele Warson
Allemaal sprookjes
De slechterik had een blauwe baardde boze wolf verslond jede nobele prins had een sneeuwwit paardde prinses was een glimlachend blondje
op de kromme rug van de valse hekszat altijd een krijsende kathet goede was wit en het kwade was zwartzo duidelijk als wat.
Maar nu ik in de brugklas zitvallen de maskers afboze heksen vallen wel meeRoodkapjes vind ik laf
Wat moet ik nog met een toverfee?Een en eenblijkt zelden twee.
Thera Coppens
Conclusie:
12
Voor niets bang
Ik ben voor niets en niemand bang,niet voor gezichten op ’t behang. ’t Is elke avond dikke pretmet het skelet onder mijn bed.
Ook heb ik helemaal geen last,van al die monsters in mijn kast.En springt er ’s nachts om 12 uur,alweer een mummie uit de muur,
Dan zeg ik: “Jammer beste vent,dat jij zo ingewikkeld bent.”
Als je voorleest, kan je dat op heel veel verschillende manieren doen.We kunnen tijdens het voorlezen spelen met onze stem.
Opdracht:
De leerkracht leest eerst de gedichten voor.Daarna wordt er een klasgesprek gehouden.De leerkracht kan volgende vragen stellen:
Lees je wel eens een gedicht? Wat is er (niet) leuk aan? Schrijf je wel eens een gedicht? Welk gedicht uit de reeks vind je het mooist? Waarom? …
Vervolgens lezen de leerlingen de gedichten hardop voor.Daarna geeft de leerkracht de leerlingen volgende opdracht:Lees een van de gedichten voor, op volgende manier:
Stemming:- angstig- verdrietig- vrolijk- boos- …
Tempo:- snel- traag
Volume:- luid- zacht
Hierna vult de leerkracht samen met de leerlingen de conclusie in.
13
5. Griezel zonder klank.
Je leerkracht laat je een klein stukje zien uit een griezelige serie of film.Luister naar de opdracht van de leerkracht.
Conclusie:
14
Het kan al eens gebeuren dat je onvoorbereid iets moet zeggen of doen,je moet dan improviseren.Opdracht:
De leerkracht brengt een film of DVD van een griezelige film of serie mee, die de leerlingen aanspreekt.
Vb.: - Buffy, the Vampire Slayer.- The Addams Family- Harry Potter- …
Op voorhand selecteert de leerkracht enkele korte fragmenten (het aantal kies je zelf) die gemakkelijk na te spelen zijn. In de klas, toont de leerkracht de fragmenten aan de leerlingen. * Zet wel het geluid af en verberg de ondertiteling.
Na het bekijken van het fragment laat de leerkracht de leerlingen nadenken waarover het fragment gegaan zou kunnen hebben.Dan laat de leerkracht het fragment nog een keer zien aan de leerlingen.Daarna roept de leerkracht enkele leerlingen naar voren en vraagt hen om het fragment uit te beelden, met beeld én klank deze keer.
De leerkracht doet hetzelfde met de volgende fragmenten. *Als de leerlingen goed kunnen improviseren, wordt het fragment desnoods maar één keer getoond.
Na het uitbeelden van het fragment vraagt de leerkracht aan de rest van de groep:
Wat vond je ervan? Waarover denk jij dat het fragment ging?
Na het uitbeelden van het fragment vraagt de leerkracht aan de leerlingen die hebben meegespeeld:
Was het moeilijk om zo onvoorbereid naar voren te komen? Waarom?
Hierna vult de leerkracht samen met de leerlingen de conclusie in.
15
6. Griezelverhalen in de krant
a) Zoek een krantenartikel over een spannende, akelige, … gebeurtenis.
Vb.: een moord, een verdwijning, een inbraak, …Kleef je krantenartikel hier op.
16
b) Lees je krantenartikel nog eens grondig door en probeer de onderstaande vragen zo goed mogelijk te beantwoorden. Je moet geen volledige zinnen schrijven, het mogen ook losse woorden zijn.
Wat is er precies gebeurd?............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Waar?......................................................................................................................................................................................................
Wanneer?......................................................................................................................................................................................................
Wie is het slachtoffer? Geslacht, leeftijd, kledij, woonplaats, …?.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Wie is de dader? Geslacht, leeftijd, woonplaats, …?.........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
Getuigen?......................................................................................................................................................................................................
Andere dingen die belangrijk zijn ….........................................................................................................................................................................................................................................................................................................
c) Vertel nu je verhaal aan een klasgenoten. Denk eraan dat je klasgenoot niets van de gebeurtenis afweet. Je moet alles dus stap voor stap uitleggen.
17
Conclusie:
Als je een gebeurtenis aan iemand vertelt, moet je stap voor stap te werk gaan. Je mag geen belangrijke informatie overslaan en je moethet verhaal in de juiste volgorde vertellen.Opdracht:
a) Benodigdheden: - kranten- lijm- scharen
Breng een stapel kranten mee naar de klas en laat de leerlingen een
krantenartikel over een spannende, akelige, … gebeurtenis zoeken.Laat de leerlingen het krantenartikel uitknippen en opplakken op
hun werkblad.
b) Overloop met de leerlingen de vragen en kijk of alle woorden duidelijk zijn.Als alles duidelijk is, lezen de leerlingen hun krantenartikel grondig
en proberen ze de vragen te beantwoorden. De leerkracht loopt rond in de klas en helpt waar nodig.
c) Laat enkele, of alle, leerlingen hun verhaal aan de klas vertellen.Na het spelletje bespreek je met de leerlingen wat er moeilijk en
minder moeilijk was aan deze opdracht. Volgende aspecten komen aan bod:
Je bent al voorbereid op wat je moet zeggen, doordat je de vragen reeds beantwoord hebt.
Je mag geen informatie vergeten te vertellen. Je moet het verhaal in de juiste volgorde vertellen.
Daarna vult de leerkracht samen met de leerlingen de conclusie in.
18
7. Griezel erop los
Leerling 1:
a) Bedenk zelf een griezelverhaal, een spannende gebeurtenis, … Je mag vertellen over iets dat je zelf hebt meegemaakt of je mag je verhaal helemaal verzinnen. Let er wel op dat je het verhaal moet kunnen vertellen alsof je het zelf hebt meegemaakt.
Als je geen inspiratie hebt, kan het volgende tekstje je misschien op ideeën brengen.
Het was een donkere nacht.De harde wind sloeg de regen bij vlagen in mijn gezicht.
Het pad voor mij was amper te zien.Ik wist, dat mocht ik van de weg af geraken, het moeras mij zou verzwelgen.
Toch ging ik verder.
b) Vertel nu je verhaal aan een medeleerling.
19
Conclusie:
Nuttige tips voor de geïnterviewde (=persoon die geïnterviewd wordt): - Wees voorbereid op onverwachte vragen. - Probeer overtuigend te zijn, ook al is je verhaal verzonnen.
20
Leerling 2:
a) Je bent een journalist van een bekende krant. Je hebt juist een telefoontje gekregen van iemand die je een heel spannend verhaal te vertellen heeft. Je wilt dit verhaal niet missen en daarom ben je nuonderweg naar een interview met die persoon.Je weet niet waarover het verhaal precies zal gaan.Je bent dus helemaal niet voorbereid op dit interview.Toch zijn er een paar algemene vragen waarop je zeker een antwoord wilt krijgen tijdens het gesprek.Schrijf de vragen die je te binnen schieten hier op.
Tip: kijk eens terug naar de vragen bij het krantenartikel.
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………
b) Neem het interview af.Zorg ervoor dat je een antwoord krijgt op al je vragen.Als je wilt, mag je tijdens het gesprek notities nemen zoals een echte journalist dat doet.
Conclusie:
Nuttige tips voor de interviewer (=persoon die het interview afneemt):
21
- Stel duidelijke en precieze vragen. - Laat je niet verrassen, blijf doorvragen.Opdracht:
De leerkracht verdeelt de klas in 2 groepen. De leerlingen die links van de bank zitten, krijgen de opdracht voor leerling 1.
De leerlingen die rechts van de bank zitten, krijgen de opdracht voor
leerling 2.Leerling 1 bedenkt zelf een griezelverhaal of spannende gebeurtenis
en vertelt dit aan de leerling die naast hem/haar zit.Leerling 2 speelt een journalist van een krant. Hij/zij bereidt zich
voor op het interview met leerling 1 door enkele vragen te noteren.Vervolgens laat de leerkracht een duo voor de klas komen.Na het interview wordt samen met de leerlingen besproken wat moeilijk is aan de opdracht.Volgende aspecten komen aan bod:
Je moet als geïnterviewde voorbereid zijn op onverwachte vragen en overtuigend overkomen.
Als interviewer moet je duidelijke en precieze vragen stellen en steeds blijven doorvragen.
Daarna vult de leerkracht samen met de leerlingen de conclusies in.Laat nog een of twee duo’s voor de klas komen, deze leerlingen kunnen nu rekening houden met de tips.
22
8. Griezelinstructies
a) Een voorbeeld van een griezelinstructie:
Ijzingwekkende ijsblokjes:1. Neem wat veterdrop en maak er piepkleine spinnetjes mee.2. Neem een doosje om ijsblokjes mee te maken.3. Giet water in de vakjes.4. Doe in elk van de vakjes een spin.5. Zet het doosje enkele uren in de diepvries.
Resultaat: van deze ijsblokjes zullen je griezelvrienden de rillingen krijgen.
Wat is belangrijk bij het geven van een instructie?1. Zeg voor je begint, waar de instructie toe leidt.
2. Duidelijkheid: je zorgt ervoor dat iedereen alles begrijpt.3. De verschillende stappen in de juiste volgorde zetten.4. Elke stap begint met een werkwoord (=doe-woord).5. Volledigheid: sla geen stappen over.
b) Zet de stappen van de volgende instructie in de juiste volgorde.
Mummieogen met mensenbloed:3. Druk op ieder bolletje een dikke rozijn5. Giet wat limonadesiroop op het ijs als bloed.1. Neem een bolletje vanille-ijs en een bolletje chocolade-ijs.4. Teken met de achterkant van een lepeltje de oogleden.2. Doe de 2 bolletjes ijs in een ijscoupe.
c) Schrijf nu zelf een griezelinstructie. Je instructie telt maximaal 10 stappen.
Vb.: een griezelrecept, de spelregels van een griezelspel, een bezemsteel maken, jezelf in een spook verkleden, …
1. .......................................................................................................2. .......................................................................................................3. .......................................................................................................4. .......................................................................................................5. .......................................................................................................6. .......................................................................................................
23
7. .......................................................................................................8. .......................................................................................................9. .......................................................................................................
10. .......................................................................................................
d) Geef nu deze instructie aan je klasgenoten.Opdracht:
a) Benodigdheden: - veterdrop- doosje om ijsblokjes mee te maken- water- diepvriezer
Breng deze benodigdheden mee naar de klas.De leerkracht geeft de instructie en laat die uitvoeren door één of meerdere leerlingen. *De ijsblokjes kunnen bijvoorbeeld in de diepvriezer van het
biologielokaal gestopt worden en achteraf aan de leerlingen getoond worden.
Vervolgens gaat de leerkracht d.m.v. een onderwijsleergesprek samen met de leerlingen op zoek naar de belangrijke aspecten van een instructie.
Volgende vragen komen aan bod:
Waarmee ben ik mijn instructie begonnen? Heb ik moeilijke woorden gebruikt? Wat zou er gebeuren als ik de stappen niet in de juiste
volgorde zet? Waarmee begint elke stap van de instructie? …
Aan de hand van dit onderwijsleergesprek vult de leerkracht samen met de leerlingen het kadertje in.
b) Laat de leerlingen de stappen van de instructie in de juiste volgorde zetten.
c) Laat de leerlingen nu zelf een griezelinstructie schrijven. De leerkracht kan de leerlingen zelf laten kiezen ofwel een
opdracht toewijzen.
d) Vooraleer de leerlingen hun instructie geven herhaalt de leerkracht nog eens waar ze op moeten letten. (zie e)
24
De leerlingen geven de instructie aan hun klasgenoten. Als het zinvol en mogelijk is, kunnen de leerlingen materiaal meenemen waarmee iemand de handelingen die bij de instructie
horen echt kan uitvoeren. De instructies kunnen dan wel pas de volgende les gegeven worden, omdat de leerling waarschijnlijk materiaal van thuis moeten meebrengen.
e) Na elke gegeven instructie worden volgende aspecten besproken: Rustig en duidelijk gesproken? Contact gehouden met het publiek? Werd er in het begin verteld waar de instructie toe zou leiden? Werd alles stap voor stap uitgelegd? Werden er geen stappen overgeslagen?
25
9. Griezeltelefoontjes
a) Informele gesprekken
Informele gesprekken: gesprekken met mensen die je goed kent. Vb.: een telefoontje naar je vriend(in), tante, …
Hoe pak je dat aan?- Je naam zeggen als je opneemt/belt.- Niet door elkaar praten.- Groeten voor je ophangt.
Voer nu zelf een informeel telefoongesprek. Je leerkracht geeft je de opdracht.
b) Formele gesprekken
Formele gesprekken: gesprekken met mensen die je niet (goed) kent. Vb.: telefoneren naar het secretariaat van de school, …
Hoe pak je dat aan?- Je naam zeggen als je opneemt/belt. - Duidelijke afspraak maken.- Niet door elkaar praten. - Goed luisteren.- Groeten voor je ophangt. - Schrijf voor het gesprek op - Beleefd zijn. wat je wilt zeggen/vragen.
Voer nu zelf een formeel telefoongesprek. Je leerkracht geeft je de opdracht.
26
Opdracht:
De leerkracht begint de les met een onderwijsleergesprek:Volgende vragen komen aan bod:
Telefoneer je wel eens? Met wie zoal? …
De leerkracht vraagt 2 leerlingen om zich even in te beelden dat ze naar elkaar telefoneren.
De leerlingen spelen het begin en het einde van het gesprek.De leerkracht zegt dat dit een voorbeeld is van een informeel gesprek en legt uit.De leerkracht leidt samen met de leerlingen uit het voorbeeld af, hoe zo’n gesprek precies wordt aangepakt. (kader werkblad invullen)
De leerkracht verdeelt de klas in groepjes van 2 en geeft ieder groepje 2 rollenspelkaartjes. (zie rollenspelkaartjes)De leerlingen krijgen 10 à 15 minuten voorbereidingstijd om het telefoongesprek voor te bereiden en brengen het daarna voor de klas.
*Laat de helft van de groep aan bod komen.Voordat de leerlingen het gesprek voor de klas brengen, deelt de leerkracht de beoordelingsfiches uit en geeft wat uitleg. (zie beoordelingsfiche: spreektechnieken – voorbereid spreken)Na elk telefoongesprek wordt er gereflecteerd aan de hand van de beoordelingsfiche en een cijfer gegeven.
Leerkracht vraagt: Voeren jullie ook wel eens een gesprek met mensen die jullie
(niet) goed kennen? Bijvoorbeeld om informatie te bekomen, …
…De leerkracht zegt dat dit een voorbeeld is van een formeel gesprek en legt uit.De leerkracht leidt samen met de leerlingen uit het voorbeeld af, hoe zo’n gesprek precies wordt aangepakt. (kader werkblad invullen)
De leerkracht verdeelt de klas in groepjes van 2 en geeft ieder groepje 2 rollenspelkaartjes. (zie rollenspel kaartjes)De leerlingen krijgen 10 à 15 minuten voorbereidingstijd om het telefoongesprek voor te bereiden en brengen het daarna voor de klas.
*Laat de andere helft van de groep nu aan bod komen.Voordat de leerlingen het gesprek voor de klas brengen, deelt de leerkracht de beoordelingsfiches uit en geeft wat uitleg.(zie beoordelingsfiche: spreektechnieken – voorbereid spreken)Na elk telefoongesprek wordt er gereflecteerd aan de hand van de beoordelingsfiche.
27
Rollenspelkaartjes
Informeel telefoongesprek 1:
1AJe krijgt een telefoontje van je beste vriend(in) die je op zaterdag 30 oktober wilt uitnodigen voor een Halloweenparty bij zijn/haar thuis.Je vraagt of zegt hem/haar: - om hoe laat dat feestje begint en eindigt. - dat je zeker wilt komen, maar dat je dat eerst aan je ouders moet vragen. - dat je hem/haar zeker voor woensdag iets laat weten.
1BJe organiseert op zaterdag 30 oktober een Halloweenparty bij je thuis.Je feestje begint om 18.30 uur en eindigt om 21.00 uur.Je wilt graag je hele vriendengroep uitnodigen.Je begint met te telefoneren naar je beste vriend(in) en je vraagt: - of hij/zij vrij is op 30 oktober. - of hij/zij zin heeft om naar je Halloweenparty te komen. - of hij/zij je voor woensdag kan laten weten of ze mag komen of niet.
Informeel telefoongesprek 2:
2AJe krijgt een telefoontje van je neef/nicht die vraagt of je zin hebt om aanstaande woensdag naar ‘Scary Movie II’ te gaan kijken in Kinepolis Hasselt.Je vraagt of zegt hem/haar: - om hoe laat de film begint en eindigt. - dat je zeker wilt meegaan, maar dat je dat eerst aan je ouders moet vragen. - hoe jullie ter plaatse zullen geraken. - dat je hem/haar zeker zult terugbellen.
2BJe wilt aanstaande woensdag samen met je neef/nicht naar ‘Scary Movie II’ gaan kijken in Kinepolis Hasselt.De film begint om 15.00 uur en eindigt om 16.45 uur.Je moeder heeft al beloofd dat ze jullie wel zou brengen.Je telefoneert naar je neef/nicht en je vraagt: - of hij/zij aanstaande woensdagnamiddag iets gepland heeft.
28
- of hij/zij zin heeft om naar ‘Scary Movie II’ te gaan kijken in Kinepolis Hasselt. - of hij/zij wil terugbellen om te zeggen of het al dan niet in orde is.
Formeel telefoongesprek 1:
1AJe bent bediende bij Kinepolis Hasselt.Je krijgt een telefoontje van iemand die woensdagnamiddag naar “Scary Movie II” wil komen kijken.Je geeft volgende informatie:
- Film speelt om 15 uur en om 17 uur- Duur: 1uur 45 min- Prijs: € 5,50
1BJe wilt woensdagnamiddag naar de film in Kinepolis Hasselt.Je zou graag “Scary Movie II” gaan kijken met je beste vriend(in).Je belt naar Kinepolis Hasselt en vraagt volgende informatie:
- Wanneer de film die avond speelt- Duur- Prijs van een toegangsticket
Formeel telefoongesprek 2:
2AJe bent bediende op de inlichtingendienst van de NMBS.Je krijgt iemand aan de lijn die op zaterdag 30 oktober vanuit Hasselt naarSint-Truiden wil en terug.De persoon zou voor 18.30 uur in Sint-Truiden willen zijn en ’s avonds rond 21.00 uur terug willen vertrekken in Sint-Truiden.Je geeft volgende informatie:
- Exacte tijdstippen (zie foldertje NMBS)- Prijs heen en terug: € 8
2BJe belt naar de NMBS om enkele inlichtingen te vragen. Je vriend(in) organiseert een Halloweenparty bij zijn/haar thuis in Sint-Truiden.Je wilt op zaterdag 30 oktober vanuit Hasselt naar Sint-Truiden en terug.Je zou om 18.30 uur in Sint-Truiden willen zijn en ’s avonds rond 21.00 uur terug willen vertrekken in Sint-Truiden.Je vraagt volgende informatie: - Exacte tijdstippen (aankomst en vertrek)
29
- Prijs van een ticket heen en terug
Beoordelingsfiche: Spreektechnieken - Voorbereid spreken
Naam: Klas:
1. Echtheid Natuurlijk, vlot
gesprek5 – 4 – 3 – 2 – 1 Gemaakt,
houterig gesprek
2. Duidelijkheid Correct tempo
Duidelijke afspraak/
inlichting
5 – 4 – 3 – 2 – 1
5 – 4 – 3 – 2 – 1
Te traag, te snel(= stiltes/door elkaar praten)
Vage, onduidelijke
afspraak
3. Beleefdheid Keurige taal
Beleefd groeten bij opbellen/ opnemen
5 – 4 – 3 – 2 – 1
5 – 4 – 3 – 2 – 1
Slordige taal
Onbeleefd, onduidelijk of niet groeten
Score: /10
30
10. Griezelboeken
a) Heb je al eens een griezelboek gelezen? Schrijf de titel en de auteur hier op.
.............................. ..............................
............................. ..........................
............................. ..........................
............................ .........................
............................ ........................
............................ ........................
............................ ........................
................................. ..............................…
31
b) Presenteer nu zelf een griezelboek naar keuze.
1) Kies uit dat boek een kort fragment (1 à 2 pagina’s) dat je zelf voorleest. Aan de hand van je gekozen fragment moeten anderen kunnen beslissen of ze het boek al dan niet willen gaan lezen.
2) Je geeft een korte inleiding, waarin je iets vertelt over: - de personages:
Naam? Hoe zien ze eruit? Hoe is hun karakter? Wat hebben ze te maken met de andere
personages?- de gebeurtenissen:
Wat gebeurt er allemaal in het verhaal?
*Let op: verklap het einde niet!!!
3) Leg uit waarom je dit boek hebt gekozen. De gehele presentatie duurt ongeveer 5 minuten. Gebruik een spreekplannetje.
32
Opdracht:
a) De leerkracht vraagt de leerlingen of ze al eens griezelboeken gelezen hebben. De titels en auteurs worden opgeschreven. Als de leerlingen nog niet veel van deze boeken gelezen hebben, dan
geeft de leerkracht een aantal titels en auteurs als voorbeeld. Vb.: - De Griezelbus door Paul van Loon - Harry Potter door J.K. Rowling - Griezels op school door Patrick Lagrou - …
b) De leerkracht laat de leerlingen, voor één van de volgende lessen,
een griezelboek meebrengen dat ze gelezen hebben. Tijdens de volgende les(sen) laat de leerkracht de leerlingen aan de opdracht werken. De leerkracht helpt waar nodig. De leerlingen schrijven tijdens hun voorbereiding eerst uitgebreid op wat ze gaan vertellen. Als ze hiermee klaar zijn, helpt de leerkracht hen om een spreekplannetje te maken. Alleen kernwoorden worden opgeschreven.
c) Vooraleer de leerlingen hun presentaties geven, vertelt de leerkracht waarop ze beoordeeld zullen worden. (zelf te bepalen)
De leerlingen geven dan hun presentaties. Na iedere presentatie volgt er een reflectie door de leerkracht. De toeschouwers beslissen of ze het boek willen gaan lezen of niet
en leggen uit waarom.
33
Deel II:
Luisteren
34
Doelstellingen:
1. De lln kunnen hun luisterdoel bepalen.2. De lln kunnen zich concentreren bij het luisteren.3. De lln kunnen een instructie correct uitvoeren.4. De lln kunnen vragen stellen indien er een
informatietekort is.5. De lln kunnen een luistertaak verwerken m.b.v. een
invulrooster.6. De lln kunnen reflecteren over hun luistergedrag.
35
1. Een tv-avondje bij de familie Draculinus.
Oriënteren en voorkennis activeren:Hoe ziet een tv-dagje bij de lln eruit?
Soorten programma’s:- Documentaire- Soap- Journaal- Spelprogramma- Film- Tekenfilm- Reclameboodschap- Jeugdserie- Weerbericht- Muziekprogramma
lkr overloopt samen met lln het niet ingevulde rooster
Uitvoeren van de luistertaakLaten we even kennismaken met de familie Draculinus. Het gezin telt 4 leden: vader Vladder, moeder Griezèle, zoon Gustaaf en dochter Draculina.Aangezien de familie Draculinus vampieren zijn, moeten ze de hele dag binnenblijven. Gelukkig heeft papa Vladder nog niet zo lang geleden een televisie gestolen. Nu kan de hele familie genieten van lange dagen tv-plezier.Omdat ons lieve gezinnetje iedere keer moet wachten totdat de zon ondergaat, brengen ze al hun dagen voor de buis door. Met de afstandbediening dus in de hand zapt elk gezinslid van het ene vampierenkanaal naar het andere. Laten we eens horen hoe één van hun “zap-dagjes” eruit zag.
Luister aandacht naar het tv-avondje van de familie Draculinus en vul het rooster aan.
Om 13u zapte de 15-jarige Gustaaf naar het muziekprogramma “Griezeltop 50” op TMF. Gustaaf is verzot op de vele internationale en nationale gruwelclips die er gedraaid worden. Drie uur lang zat zoonlief naar clips te kijken. Om 17u pakte de 12-jarige Draculina de afstandsbediening af van haar broer. Draculina is een grote fan van “Karrespookiet”, het journaal voor jonge kijkertjes. Dit vond ze natuurlijk zéér interessant, want er kwamen een heleboel leuke onderwerpen aan bod zoals een spooktocht voor jonge vampiers.Na het jeugdjournaal dat 10 minuten duurde, ging Draculina weg en zapte Gustaaf vlug over naar VT4 waar de soap “Dawson’s Haunted Creek” al bezig was. Gustaaf vond het geen goede aflevering omdat er niemand werd vermoord!
36
Zappen was dus de boodschap en de volgende halte was TV1. De soap “Burengeesten” begon juist om 17u35. Gustaaf en Draculina waren net op tijd om het begin helemaal te zien. Eindelijk eens iets op tv wat het hele gezin graag zag.Om 18u begon het korte “Bloednieuws” op TV1, maar alle familieleden kijken liever naar het uitgebreid journaal om 19u. Dus zap zap naar VTM waar om 18u “Bloedmooi en Meedogenloos” begon, de favoriete serie van vader en moeder Draculinus. Maar om 18u30 begon “Spookblokjes”. Papa Vladder en zoon Gustaaf deden alsof ze de kandidaten waren van het spelprogramma met Ben Crabbé. Vader en zoon vinden iedere aflevering spannend tot de laatste minuut.Om 19u was er dan op TV1 “Het Bloedjournaal”. Om 21u begon op Kanaal 2 de film “Blade” met Wesley Snipes in de hoofdrol. Het was een actiefilm over een half-vampier die jacht maakte op vampieren. Enkel moeder Griezèle keek naar de film. Meneer Snipes was immers haar idool, ondanks het feit dat hij vampieren doodde. Om 23u was de film spijtig genoeg gedaan. Ondertussen was het nu al donker genoeg om te gaan jagen. Iedereen maakte zich klaar om te vertrekken naar de stad om late feestvierders nog te verrassen met een kleine beet in de nek. Moraal van dit verhaal: zorg steeds dat je voor 23u in je bed ligt!
Uur Zender Titel programma Soort programma Wie keek er?
13u TMF “Griezeltop 50” Muziekprogramma Gustaaf17u “Karrespookiet” Jeugdjournaal Gustaaf en
Draculina17u10 VT4 “Dawson’s Haunted
Creek” Soap Gustaaf
17u35 TV1 “Burengeesten” Soap Het hele gezin18u TV1 “Bloednieuws” Nieuws Niemand
18u VTM “Bloedmooi en Meedogenloos”
Vader Vladder en moeder
Griezèle18u30 “Spookblokjes” Spelprogramma Vader Vladder
en Gustaaf19u TV1 “Het
Bloedjournaal” Nieuws
21u Kanaal 2 “Blade” Actiefilm Moeder Griezèle
Na de luisteroefening gaan de lln per 2 hun ingevulde roosters met elkaar vergelijken.
Reflectie door leerkracht: Heb je alles kunnen invullen Hoe komt het dat je niet alles hebt kunnen invullen?
37
Wat moet je doen, als je alles wil ingevuld zien? Welke vragen zou je aan mij stellen om de lege hokjes in te vullen?
38
2. De duivel
Wie is de duivel ? En bestaat die echt ? Officieel hebben we geen bewijs. De duivel wordt bekeken als al het kwade en slechte wat de mens kan overkomen. Men geeft de duivel de schuld omdat hij zijn invloed gebruikt om de mens op het slechte pad te zetten en zo zieltjes te winnen voor zijn duistere rijk, die we vaak de hel noemen. De duivel kent veel namen : satan, Lucifer, prins der duisternis, het Kwaad, antigod, hellekoning, Hades, etc.De duivel probeert altijd mensen voor zich te winnen. Veel macht heeft de duivel op aarde niet, maar hij kan wel gebruik maken van onze slechte kanten die in elk mens zit. Het zijn juist die slechte kanten die de duivel bij ons tracht te stimuleren. De duivel wordt meestal uitgebeeld als een figuur met horentjes, een mens met bokkenpoten en bokkenkop, een drietand als wapen, vleugels, etc. Het woord duivel komt van het Griekse Diabolos. Meestal zie je duivelfiguurtjes als tegenhanger van engeltjes.
Luister aandachtig naar de instructies die je leerkracht je geeft.
Je moet goed luisteren naar de volgende instructies. Neem een potlood, een gom en een liniaal. Ik ga iedere keer zeggen hoeveel hokjes of cm je potlood zal moeten verplaatsen. Zet om te beginnen je potlood op het aangegeven punt.
1. Ga 1 hokje naar rechts2. Ga 5cm recht naar beneden3. Ga nu 5cm naar rechts4. Ga vervolgens 13cm recht naar beneden5. Ga 2cm naar rechts6. Ga nu 13cm recht naar omhoog7. Ga vervolgens 5cm naar rechts8. Ga 5cm recht naar omhoog9. Ga 1 hokje naar rechts, dit is even je eindpunt10. Leg je potlood neer 11. Ga met je vinger twee hokjes omhoog en daarna twee hokjes
naar links12. Zet daar nu met je potlood een punt13. Verbind je eindpunt nu met dat punt (je bent nu schuin 2
hokjes naar linksboven gegaan)14. Ga op dezelfde manier schuin 2 hokjes naar linksonder 15. Ga 1 hokje naar rechts16. Ga 4cm naar beneden17. Ga nu 4,5cm naar links18. Ga 4cm naar boven19. Ga 1 hokje naar rechts20. Ga nu schuin 2 hokjes naar linksboven (zelfde methode als
daarstraks)21. Ga schuin 2 hokjes naar linksonder
39
22. Ga 1 hokje naar rechts23. Ga 4cm naar beneden24. Ga 4,5cm naar links25. Ga 4cm naar boven26. Ga 1 hokje naar rechts27. Ga nu schuin 2 hokjes naar linksboven (zelfde methode als
daarstraks)28. Ga schuin 2 hokjes naar linksonder
Wat heb je nu getekend?
Wanneer je zijn/haar instructies hebt gevolgd zie je een drietand.Dit is het wapen van de duivel.
40
41
3. Griezelverklaringen
Luister naar de volgende griezelverklaringen. Zeg om wie of wat het gaat door uit onderstaande lijst te kiezen.
duivel – skelet – spookdier – monster – heks – vampier – zombie – geest – trol – spook
Griezelverklaring 1 : Vrouw die werd verdacht van het bezit van boze krachten: heksGriezelverklaring 2 : Een kleine, boze dwerg: trolGriezelverklaring 3 : Een dode persoon die weer tot leven wordt gewekt: zombieGriezelverklaring 4 : Een geraamte: skeletGriezelverklaring 5 : Een bloedzuigende mens: vampierGriezelverklaring 6 :Een in Indonesië en op de Filippijnen voorkomend aapachtig diertje: spookdierGriezelverklaring 7 : Een boze hellegeest, een gevallen engel: duivelGriezelverklaring 8 : Een afgrijselijk ding of wezen, een gedrocht: monsterGriezelverklaring 9 : Een wezen zonder lichaam: geestGriezelverklaring 10 : Een rondvliegende geest of schrikbeeld: spook
42
4. Peter ,An en het ondeugende spookje!
Oriënteren en verkennen:- Luister je graag naar enge verhalen? Waarom- Wat is belangrijk als je luistert?
Het is belangrijk dat de lln aandachtig luisteren. De tekst krijgen ze pas na de luisteroefening.
Uitvoeren luistertaak:Er was eens een spookje dat Griebel heette. Griebel was 106 jaar oud, wat voor een spook niet zo oud was. Het was een lief maar ondeugend spookje. kindertjes plagen vond hij het leukst. Dat deed hij vooral als ze sliepen. Wanneer ze dan verschrikt wakker werden, begonnen ze te wenen. Griebel moest daar erg om lachen. Wat Griebel ook een goeie grap vond was om bekers met drinken om te gooien. Zo gooide hij An haar bekertje omver, zodat haar ouders boos op haar werden: “Wees toch voorzichtig, kijk eens wat je nu hebt gedaan.” Niemand kon Griebel zien dus hij kon ongestraft allerlei kattenkwaad uithalen.Soms moesten Peter en An hun kamer opruimen. Nadat ze daarmee klaar waren holden ze trots naar beneden: “ Mama, papa, kom eens gauw kijken hoe netjes we onze kamer hebben opgeruimd!” Ze liepen naar boven om hun kamer dan te bewonderen, maar Griebel had alles gauw weer door elkaar gegooid! Weer moest Griebel hartelijk lachen. De ouders geloofden An en Peter niet toen ze zeiden dat ze écht, maar dan ook écht hun kamer hadden opgeruimd. Boos gingen ze dan maar opnieuw opruimen. Op een dag zat An op de schommel in de tuin. Griebel duwde haar heel hard, ze ging hoger en hoger. Eerst vond An het wel leuk, maar toen werd ze bang. Ze gilde: “Stop, stop”, maar Griebel stopte niet. En toen gebeurde het: An vloog door de lucht en viel op de grond. Ze begon hard te huilen en haar vader kwam aangerend: “Wat doe je. Je moet je handjes toch goed vasthouden en niet te hoog schommelen!”“Dat deed ik ook,” zei An, “maar ik werd eraf geduwd.” Papa geloofde haar niet want hij zag niemand. Hij zei: “Ja, ja, het spookt hier zeker.” “En waarom niet,” riep An boos. En toen werden ze allebei stil. Ze dachten aan alle rare dingen die de laatste tijd gebeurd waren. Het kon inderdaad wel eens zijn dat er een vervelend spookje rondspookte. Hoe konden ze dit oplossen? Hoe konden ze het spookje laten ophouden?Papa keek in het telefoonboek en vond het telefoonnummer van een spokenjager, meneer Boe. Papa belde meneer Boe op en hij kwam langs. Meneer Boe had een raar soort fototoestel bij zich. Hij maakte van alle kamers en de tuin foto’s en ging weer naar huis. De volgende dag belde een opgewonde meneer Boe: “Ik heb een klein spookje gezien op de foto’s, hij is vast nog erg jong. Ik kom eraan om hem weg te jagen.” Na 10 minuten stond meneer Boe al voor de deur met een grote microfoon en radio. Daarmee kon hij met spoken praten. Hij zat wat te rommelen aan de radio, er was een hoop geruis te horen. “Hallo, hallo, spookje, neem contact met mij op, over.” Na een tijdje hoorden ze het stemmetje van het
43
spookje. Hij klonk een beetje zielig omdat hij wist dat ze boos op hem waren. Hij zei: “Het spijt me, ik wilde het meisje echt niet van haar schommel duwen, alleen een beetje spelen.” Meneer Boe had een toverspray bij zich, spoot daarmee in de lucht en als een wonder was het spookje nu zichtbaar. Hij zag er erg schattig uit, helemaal niet eng.Meneer Boe vroeg waarom hij Peter en An zo plaagde. Het spookje antwoordde: “Ik voel me een beetje alleen en verveel me zo. Ik heb niemand om mee te spelen.”Meneer Boe wilde het spookje nu wegjagen door heel hard boe in de microfoon te roepen, maar An zei: “Stop, ík wil wel met hem spelen!” Iedereen was verbaasd. Wie wil er nou met een spookje spelen. Maar An hield vol: “Ik vind het zielig voor hem dat hij niemand heeft om mee te spelen. Als hij beloofd ons niet meer te plagen wil ik best met hem spelen.” Griebel was blij, vloog in het rond en riep: “ Joepie, joepie, ik heb iemand om mee te spelen. Ik zal jullie nóóit meer plagen. En ik zal jullie leren vliegen en leren hoe je door dichte deuren kan lopen.” Bron: http://www.kinderverhalen.com/
Voor een zwakke klas is het beter om de tekst te verdelen in drie stukken. Je volgt de strategie: - lezen- invullen- herlezen- invullen
* let op: bepaalde woorden uit de lijst zijn niet bruikbaar in de tekst.
Reflectie: Vond je de tekst moeilijk? Ja/Neen, waarom? Kon je alles invullen? Wat moet je doen als je niet alles hebt kunnen invullen? …
44
5. Bange woorden
De leerkracht leest een woordenrij. Daarna herhaalt hij/zij die rij, maar hij/zij laat één woord weg.
1. heks – vampier – spook – duivel – zombie2. kerkhof – knoflook – ruïne – doden – kruisbeeld3. spoken – spookje – spookkasteel – spookschip – spookdrankje4. volle maan – bloed – nek – tanden – monster 5. bloedbad – bloeddorstig – bloedvergiet – bloedvergiftiging –
bloedplas6. bang – bangelijk – verschrikken – verschrikker – bangerd
45
Deel III:
Schrijven
46
Doelstellingen:
1. De lln kunnen de woordenschat (oktober, pompoen, verkleden, doodshoofd, skelet, vampier, spinnenweb) schrijven.
2. De lln kunnen een e-card sturen.3. De lln kunnen gegevens over zichzelf invullen in
een digitaal invulformulier.4. De lln kunnen een uitnodiging neerschijven (e-
card).5. De lln kunnen zinnen bouwen bij een
prentenreeks.6. De lln kunnen instructies formuleren.7. De lln kunnen tekstballonnetjes van een
stripverhaal invullen.8. De lln kunnen aansluitend bij een opgegeven zin
een tweede, dan een derde zin bedenken enz., zodat het een samenhangend geheel wordt.
9. De lln kunnen een verhaaltje aanvullen.10.De lln kunnen kopiërend schrijven.11.De lln kunnen woorden herkennen in een woordraster.
47
1. Happy Halloween
Een plaaggeest heeft de letters door elkaar geschud! Zoek de woorden.
rbokteo : oktober
poenpom : pompoen
verdenkle : verkleden
vleuiserm : vleermuis
dooofdodsh : doodshoofd
sketel : skelet
vieramp : vampier
nenwspineb : spinnenweb
2. Halloweenparty!
Surf nu naar http://www.digitaldrawn.nl/ en stuur een elektronische Halloweenkaart naar je leerkracht [email protected]. Vul de gegevens juist in en schrijf er ook een tekstje bij.
De halloweenkaarten staan onder ‘digitale kunst kaarten’ en ‘cartoon kaarten’.
48
3. Pompoenen uithollen!Schrijf naast de foto’s hoe we te werk moeten gaan.
1. Snij een opening aan de bovenkant van de pompoen.
2. Hol de pompoen uit.
3. Teken een gezicht op een blad papier en leg het op de pompoen.
4. Prik of snij op de lijnen van het blad in de pompoen.
5. Prik of snij de openingen uit.
49
De leerkracht vertelt op voorhand over de betekenis van Halloween.Halloween is een grote griezelfeest in Amerika dat elk jaar op 31 oktober terugkeert. De naam is afkomstig van ‘All Hallows Eve’, d.i. ‘de vooravond van Allerheiligen’. Kinderen verkleden zich dan en gaan met een lantaarn, meestal een uitgesneden pompoen, van deur tot deur en vragen om een traktatie.
Dan wordt oefening 1 gemaakt: woordenschat.Als de leerlingen moeite hebben met het vinden van een woord, geef hen dan een tip, zoals bijvoorbeeld bij het eerste woord: het is een maand.
Bij oefening twee wordt de website eerst doorgenomen met de leerlingen, zodat ze weten waar ze wat moeten schrijven (typen).Op een uitnodiging moeten deze gegevens er ook bij staan: datum, adres, uur, verkleden (of niet), …
50
4. Stripverhaal
Vul de ballonnen in.
De lln vullen de tekstballonnetjes in.
5. Griezelverhalen schrijven.
Kopieer de opgegeven zin op een blad en schrijf een griezelige vervolgzin op de opgegeven zin. Geef door aan een volgende leerling die op zijn beurt ook een vervolgzin schrijft op de jouwe enzovoort. Ben jij ook benieuwd welk eng verhaal hieruit voortkomt?
Janneke hoorde een vreselijk krijsend geluid op zolder.
Eén leerling schrijft deze zin op een blad papier, vult het aan met een andere zin en geeft het papier door aan de volgende leerling. De volgende leerling schrijft op zijn beurt ook één zin en geeft het door aan de volgende leerling enzovoort. Zorg dat de zinnen goed op elkaar aansluiten, zodat je een samenhangend griezelig verhaal krijgt. Zeg de leerlingen naar het einde toe, dat ze het verhaal moeten afronden.Wanneer iedereen een aantal keren aan de beurt is geweest, afhankelijk van het aantal leerlingen in de klas, leest de leerkracht het hele verhaal voor aan de klas.
51
6. Een griezelvervolg
Het was een donkere nacht. De volle maan scheen door de takken van de bomen. De wind huilde en deed de bladeren op het kerkhof van het kasteel ritselen. Of waren het de hongerige bloedhonden van de alom gevreesde kasteelheer?
“Zie je nu wel,” zei Sam boos, “we zijn verloren gelopen! En dat is allemaal jouw schuld! Jij wilde weer je zin hebben en op zoek gaan naar die zogezegde spooksporen van je!” “Ik ben bang, Sam”, zei Eline verdrietig, “Ik heb honger en mijn voeten doen pijn. Ik wil naar huis.”
Het duo arriveerde bij het hek van het kasteel Duisterburg. Dorpelingen beweerden dat de kasteelheer er rondspookte, nadat hij bloederig onthoofd werd door de geest van een vroegere bewoner. Sam en Eline zochten een schuilplaats voor de nacht en klopten aan…
Gebruik je fantasie en knoop er een griezelig vervolg aan!
De leerkracht leest de opgegeven zinnen expressief voor. De leerlingen schrijven dan individueel het vervolg op het verhaal.
52
7. Woordzoeker
Zoek de opgegeven woorden in het raster en omcirkel ze.
K A Z E L R T Y U I O P Q S D F G H J KK L G R U W E L I J K K H O A A E R E MG F T E G E R T M I S T I G I O K Y U HL O O G U E E A F S C H U W E L I J K JS C F R B V A N G S U I G V A A K L L EV H A K E L I G O O G R T Y X Z A B K LE P O O R U I S C H R I K W E K K E N DR E U G R I O T A A D T E R V F A V D ES E S P O O K A C H T I G F R E E R A IC H U I S D E A R E I D R A S Q L E N GH U I V E R I N G W E K K E N D I E O RR E E U I A O J S T R E E P B A L S G II O R A N J E A N G S T I G R O E D K EK V E R B A A G J U I S T B A N G L I ZK O M O N S T E R L I J K I J Z I G I EE Z W A R T E N K A T M A A N H U I S LL E A L I J K D R E I G E N D U S A A II V A D O N K E R S R E E U W S T U I GJ E S S E N U I T V L E E R M U I S O MK N U S G R E E U O I I N G O Z G A A N
LUGUBERGRUWELIJKANGSTAANJAGENDAFSCHUWELIJKVERSCHRIKKELIJKAKELIGBEVREESDSCHRIKWEKKENDSPOOKACHTIGENGGRIEZELIGHUIVERINGWEKKENDANGSTIGMONSTERLIJKDREIGEND
De woorden worden uitgelegd bij het overlopen.
53
Deel IV:
LEZEN
54
Doelstellingen:
Oefening 1
1. De lln kunnen een fictionele tekst onderscheiden van een zakelijke.
Oefening 2
1. De lln kunnen nadenken over de bedoeling waarmee de schrijver van een tekst zich tot zijn lezerspubliek richt.
Oefening 3
2. De lln kunnen gegeven informatie ordenen.3. De lln kunnen een simpele instructie uitschrijven.
Oefening 4
1. De lln kunnen met behulp van een woordenboek de betekenis van een woord opzoeken.
2. De lln kunnen een eigen vervolg op een verhaal bedenken en uitschrijven.
3. De lln kunnen gericht naar informatie zoeken in een fictionele tekst.
4. De lln leren leesplezier verwerven.5. De lln kunnen hun mening geven over een fictionele
tekst en deze beargumenteren.
Oefening 5
1. De lln kunnen gericht naar informatie zoeken in een zakelijke tekst.
2. De lln kunnen een voorgevormd schema van een zakelijke tekst aanvullen.
Oefening 6
1. De lln kunnen hun mening geven over een gedicht en deze beargumenteren.
2. De lln kunnen zelf hun gevoelens of gedachten neerschrijven in een gedichtje.
55
Oefening 7
1. De lln kunnen gericht naar informatie zoeken in een fictionele tekst.
2. De lln kunnen in een opstel beschrijven hoe een heksenschool er volgens hen uitziet.
3. De lln kunnen hun mening geven over een fictionele tekst en deze beargumenteren.
4. De lln leren leesplezier ervaren.
Oefening 8
1. De lln kunnen gericht naar informatie zoeken in een zakelijke tekst.
2. De lln kunnen een eigen kort griezelverhaaltje schrijven.
Oefening 9
1. De lln kunnen zelf een eigen vervolg op een verhaal schrijven.
2. De lln leren leesplezier verwerven.
Oefening 10 (boekenlijst)
1. De lln leren leesplezier ervaren.
56
1. Tekstsoorten
Wat de kraan ook had opgehoest, dit was geen water. Het was smerig rood, de kleur van roest. De kranen sputterden nog eens en braakten weer een portie van het dikke stroperige goedje uit. Het sprong op van de bodem van het bad en spatte tegen de zijkanten. Isabel begon een beetje misselijk te worden. Voor de kranen een derde portie van - wat het ook was - konden afleveren, greep ze ze beet en draaide ze allebei helemaal dicht. Ze voelde de buizen nog even naschokken in haar handen, maar toen was het voorbij. Het sidderen hield op. De rest van de vloeistof werd weer opgeslokt door het leidingennet.Maar het was nog niet voorbij. De bodem van het bad was bedekt met een laagje vloeistof, dat nu onwillig in de richting gleed van de afvoer die alles gretig opslokte. Isabel keek nog eens goed. Werd ze nu gek, of zat er echt iets in de afvoer? Isabel was ervan overtuigd dat ze de stop erin had gedrukt maar nu zat hij er maar half in zodat ze in de afvoer kon kijken. En daar zat iets. Het leek een witte bal die langzaam ronddraaide, zich samentrok, iets dat vochtig glinsterde, iets dat leefde. En het kwam omhoog, het was op weg naar het oppervlak….
De politie van Napels pakte meer dan 50 mensen op. Ze worden verdacht van vele misdaden voor de maffia. De maffia zijn bendes van misdadigers. De maffia begon 200 jaar geleden in Sicilië. Dat is een eiland van Italië. Maar nu noemt men ook andere bendes in Italië zo.
57
De maffia heeft zijn eigen gewoonten en strenge regels. Ook Napels heeft zijn maffia. Napels is een grote stad in het zuiden van Italië.De streek is arm. De overheid probeert er al lang de armoede enmisdaad op te lossen. De maffia blijft echter bestaan. Bendesverkopen er drugs. Ze eisen geld van winkeliers. Ze kopenmensen in de politiek om. Maar er is ruzie in de maffia van Napels.Leden van de maffia vermoorden elkaar. Ze blazen elkaars auto's op.Moordenaars op brommers schieten andere misdadigers neer. Anderen worden in restaurants doodgeschoten. Door de ruzie in de maffia vielen er dit jaar al 114 doden. Daarbij waren ook onschuldige mensen.
58
Is het eerste verhaal echt gebeurd? Neen
Is het tweede verhaal echt gebeurd? Ja
Wat is de bedoeling van het eerste verhaal? amuseren
Wat is de bedoeling van het tweede verhaal? informeren
Is er een verschil in schrijfstijl tussen beide verhalen? In de eerste tekst worden veel details beschreven terwijl in de tweede tekst alles veel korter verteld wordt.
Conclusie:
Een tekst wiens doel het is te amuseren en die een verzonnen verhaal beschrijft noemen we een fictionele tekst.
Een tekst wiens doel het is te informeren en die een waar gebeurd verhaal beschrijft noemen we een zakelijke tekst.
59
2. Tekstdoelen
Tekst 1Doel: amuseren
Soort tekst: fictionele tekst
Tekst 2
Doel: overtuigen
60
2. Tijdens Halloween ondergaat Six Flags Holland een ware metamorfose. Het park ademt een griezelige, onherkenbare sfeer uit. De verlichting, het decor en ook de muziek zijn helemaal in de Halloweensfeer. De Halloweird Horror Show is speciaal ontwikkeld door Six Flags Holland voor het Halloween Horror Fest. 'Grumor' (griezelen en humor) is het keyword van de show.
3. De Egyptenaren mummificeerden hun doden zodat het lichaam van de overledene in goede staat naar het hiernamaals kon gaan. Eerst werd er een snede in de zij gemaakt waarlangs de organen werden verwijderd. Die werden dan schoongemaakt, geolied, ingewikkeld en daarna in canopen gedaan. De hersenen werden langs de neus verwijderd met een lange haak.
1. De man haalde een pistool te voorschijn. Harry zette grote ogen op. Hij was niet echt bang, eerder verbijsterd. Hij had wel duizend keer een pistool gezien, op de tv. In tv-stukken en films schoten mensen elkaar aan de lopende band overhoop. Maar dit was wat anders. Deze vent, deze volkomen onbekende kerel, stond een paar stappen bij hem vandaan. Midden in de Cramwell Grove. En hij had een …De man hief het wapen op en legde aan. Harry gaf een schreeuw en dook omlaag. De man vuurde. De kogel boorde zich in de deur, tien centimeter boven zijn hoofd, en versplinterde het hout.
4. België stuurt speurders naar Guatemala. Dat land ligt inMidden-Amerika. De speurders zullen er onderzoek doen naar 2 paters.De pater Walter Voordeckers werd er in 1980 vermoord. De speurderswillen de daders nu vinden. De andere pater is Serge Berten. Hij werdin 1982 ontvoerd. Sindsdien is er geen spoor meer van hem. Despeurders zullen nu zoeken naar getuigen. De overheid van Guatemaladeed al die jaren niets om hem te vinden. De moord en de ontvoeringgebeurden tijdens de burgeroorlog in dat land. Die duurde 36 jaar.Meer dan 200.000 mensen werden gedood. Arme indianen verzetten zichtoen tegen een regering van soldaten. De 2 paters steunden deindianen.
5. Kook rijst gewoon in water met een beetje zout erin. Is de rijst gaar? Laat deze dan uitlekken en doe deze dan in een schotel. Giet dan een koffielepel olie over de rijst. Roer alles goed door elkaar. De glimmende rijstkorrels lijken nu echt op maden. Vergeet de schotel niet een beetje te bewegen bij het opdienen. Dan lijkt het net alsof ze door elkaar krioelen.
Soort tekst: reclametekst
Tekst 3
Doel: informeren / leren
Soort tekst: schoolboektekst
Tekst 4
Doel: informeren / aanleren
Soort tekst: instructie
Tekst 5
Doel: informeren
Soort tekst: krantenartikel / zakelijke tekst
3. Instructies
Je hebt een leuk Halloween feestje gepland voor al je vrienden en vriendinnen. Nu wil je dit feestje wat gaan opvrolijken door het huis te versieren met uitgesneden pompoenen. Er is echter iemand die jouw plannen in de war wil sturen. Deze persoon heeft de instructies voor het uithollen van een pompoen helemaal door elkaar gegooid. Nummer
61
de verschillende delen van de instructie om deze zo terug in de juiste volgorde te plaatsen.
Een pompoen uithollen!
5 Dan kan u aan de buitenkant van de pompoen met een stift een tekening maken van een liefst zo griezelig mogelijk monster.
2 Zorg ervoor dat u schuin naar binnen snijdt want anders valt de deksel naar binnen als de pompoen leeg is.
1 Eerst neem je met een scherp mes de hoed (het bovenste deel) van de pompoen weg.
4 Deze dient u dan helemaal uit te hollen, liefst door zoveel mogelijk vruchtvlees weg te nemen.
6 Deze tekening breng je tot leven door deze uit te snijden in de wand van de pompoen.
3 Zodoende krijgt u een komvorm.
Schrijf nu zelf een instructie bestaande uit 5 stappen voor het maken van een Halloweenversiering of -recept.
De leerkracht biedt hier beter zoveel mogelijk begeleiding. Reik onderwerpen aan. Overloop opnieuw de regels van een instructie. Help hen bij de verschillende stappen
* Tip: De instructies kunnen achteraf eventueel voorgelezen en zelf uitgeprobeerd worden. Maak het zo realistisch mogelijk.
62
4 . Fictie
FRAGMENT UIT: "De druïde van Kerleac", Detty Verreydt, Bakermat, 1999
Opdracht voor het lezen:
1. Zoek de betekenis van de volgende woorden op in een woordenboek!
druïde: persoon met magische krachten bij de Kelten en de Galliërs.
kwakzalver: iemand die aan geneeskunde doet (zoals een dokter) maar dit helemaal niet kan.
legende: een oud verhaal dat niet noodzakelijk echt gebeurd is. paranormaal: niet normaal, magisch. kwalen: blijvende of telkens terugkerende ziektes. handoplegging: genezen door middel van de handen.loofbos: bos van bomen met bladeren.vertekend: vervormdgreppel: smalle en ondiepe gleuf voor de afvoer van water.eb: het moment dat de zee op het laagste punt is.hypnose: toestand waarin je niet meer weet wat je doet.
Situering: Op vakantie in het Bretonse dorpje Kerleac komt Michiel in aanraking met een vreemde man, die over magische krachten beschikt. De dorpsbewoners zien in hem de genezende druïde uit een plaatselijke legende, maar volgens de dokter is hij een kwakzalver. Toch blijven de dorpsbewoners deze man opzoeken met allerlei kwalen en hem betalen voor genezing door handoplegging. Samen met zijn vriendin Gwenn gaat Michiel op onderzoek uit om achter het geheim van de druïde te komen. Hij ontdekt dat hij ook zelf paranormale gaven heeft.Op dit moment in het verhaal heeft de druïde een samenkomst georganiseerd voor alle mensen van het dorp. Michiel en Gwenn vertrouwen het zaakje niet en gaan wat dichterbij kijken.
Gebukt baanden we ons een weg door de greppel in de richting van de bochelspar. Ik hoorde alleen mijn eigen gejaagde ademhaling en kon ze met geen mogelijkheid onder controle krijgen. Steeds vaker flitste de bliksem en rommelde de donder. Overdag leek de bochelspar vlakbij. Nu vreesde ik dat we er al voorbij waren gelopen. "Kom," zei Gwenn en trok me bij mijn hand uit de greppel. Ik herkende het bemorste verfblik. We hadden het daar in onze haast achtergelaten en nu bleek het een goed herkenningsteken te zijn. De verf lichtte prima op. Het touw had iets dikker mogen zijn om een duidelijker lijn te vormen, maar we kenden
63
de weg. Aan het eind van de sparrenaanplant moesten we op de tast verder gaan. We hadden het niet gewaagd om in het loofbos markeringen aan te brengen. Maar bij de laatste spar zagen we de gloed van een houtvuur op de open plek.Het was zo fascinerend dat we alle voorzichtigheid vergaten en rechtop verder liepen. Pas toen we vlakbij waren, beseften we het gevaar weer en we verstopten ons achter de struiken. Opnieuw bekroop me die wezenloze, onaardse sfeer die ik hier de eerste keer gevoeld had. Hoewel het nauwelijks vier uur kon zijn, was de bijeenkomst al volop bezig. Boven de bomen stond de volle maan. De mensen op de banken en de druïde bij het vuur hielden hun armen in de hoogte. Hun gezichten zagen er door de vlammengloed vreemd vertekend uit. De druïde zong met zijn luide, bronzen stem. Op het eentonige ritme van de vreemde melodie en de Latijnse klanken bewogen de ontelbare armen zacht heen en weer. Het leek wel een zee die bij eb door de volle maan naar zich toe werd gezogen om bij vloed met nog meer kracht tegen de rotsen te slaan. Steeds weer zong de druïde dezelfde melodie. Nu stapte hij rond het vuur en gooide er kruiden in, die knetterend oplaaiden en een vreemde geur verspreidden. Af en toe rukte een korte, onverwachte wind aan de vlammen. Aan de voet van de brandgeul werd geroepen en vlak daarna weerklonk een schot. De druïde verstijfde. Hij liet zijn armen zakken. In het licht van de flakkerende vlammen zag ik zijn skeletachtige gezicht vertrekken van de angst. Eén voor één zakten de armen in de menigte. Beneden startte de jeep. De motor loeide kwaadaardig. Daarop stroopte de druïde zijn mouwen op en holde zijn huis binnen.
Opdrachten tijdens het lezen: 1. Wat denk je dat er gaat gebeuren of gebeurd is? Schrijf je eigen vervolg op dit stukje.
Eigen mening
64
Vervolg:
Dit leek wel het sein voor een massale paniek. De mensen stonden tegen elkaar aan en wisten niet meer welke kant ze uit moesten. Ze konden niet weg langs het bospad: dan moesten ze langs het huis van de druïde, waar ondertussen een geweerloop dreigend uit het venster stak. Ook aan de voet van de brandgeul werd er geschoten. Ze zaten in de val. Terwijl de druppels steeds dichter vielen, hoorden we opeens de stem van de dokter: "Hierlangs! Volg het fluorescerende touw!" Ze zwaaide met een zaklamp. De mensen verdrongen elkaar om bij haar te komen. Ze probeerde de mensen rustig naar benden te sturen. Het lukte niet. Ze waren op brutale wijze uit hun hypnose gerukt en de meesten waren volkomen overstuur. Beneden bij de greppel werden we opgevangen door een achttal gendarmes. Ze leidden iedereen naar de straat waar een ambulance en enkel combi's met opengeschoven zijdeuren klaarstonden.Een rijkswachtofficier verzocht om stilte. "Terwijl u boven bijeen was op de heuvel, hebben twee mensen gebruik gemaakt van uw afwezigheid om in te breken." Er werd geschrokken gemompeld. "Wanneer de identiteit van de aanwezigen is genoteerd kunt u onder rijkswachtbegeleiding naar huis terugkeren, waar nog de nodige vaststellingen zullen gebeuren.""En de druïde?" riep Laure Dumas schril. "Wat is er met hem gebeurd?""Hij is ingerekend," antwoordde de officier. Er steeg protest op. "Het was duidelijk dat hij in het complot zat," verklaarde de officier.
Opdrachten na het lezen:
1. Waarom zaten al die mensen met hun armen in de lucht heen en weer te zwaaien?
Ze waren gehypnotiseerd door de druïde.
2. Waarom gaat de druïde plots lopen?
Hij hoort schoten en vreest dat de politie zijn plan op het spoor is.
3. Waarom waren al die mensen verdwaald en in paniek?
Ze waren op brutale wijze (door de schoten) uit hun hypnose gerukt.
4. Waarom had de druïde de dorpsbewoners uitgenodigd om 's nachts naar het bos te komen?
Terwijl de dorpsbewoners in het bos waren konden zijn handlangers de achtergelaten huizen beroven.
65
5. Had de dokter uiteindelijk gelijk? Was de druïde eigenlijk en kwakzalver?
Ja, hij was een oplichter.
6. Kies uit onderstaande woordjes, twee woorden die volgens jou bij het verhaal passen. Leg uit waarom je die drie woordjes gekozen hebt.
saai spannend droevig grappig mooi
voorspelbaar verrassend griezelig maakt nieuwsgierig
niet mooi slaapverwekkend moeilijk
Eigen mening
7. Zou jij het boek "de druïde van Kerleac" willen lezen? Waarom wel of waarom niet?
Eigen mening
Tip: Lees het fragment expressief voor aan de leerlingen. Creëer eerst een griezelige sfeer. Geef hen wat achtergrondinformatie over de magie van de druïden. Laat hen eventueel zelf een stukje voorbereiden om expressief voor te lezen. Geef hen wel genoeg tijd om zich voor te bereiden.
66
5. Zakelijke tekst
De oorsprong van Halloween
Halloween is 2000 jaar oud. Het is van oorsprong een Keltisch feest. De Kelten leefden lang geleden in Europa, in een gebied wat we nu kennen als Engeland, Ierland en Frankrijk. Op 31 oktober vierden ze de afsluiting van het oude jaar: 'Samhain'. De Kelten dachten dat op die avond de zielen van de mensen die waren gestorven naar het dodenrijk zouden gaan. Maar eerst zou de koning van de doden, de geesten nog even terugsturen naar de aarde. De Kelten waren heel bang voor de geesten van de doden. Ze verkleedden zich omdat ze dachten dat de geesten hen dan niet zouden herkennen als mensen en hen met rust zouden laten. Eeuwen later werd 'Samhain' een kerkelijk feest met de naam 'All Hallow's Eve'. Daar komt het woord Halloween vandaan. De lantaarn, waar veel kinderen tijdens Halloween mee lopen, komt van een ander verhaal. Volgens die legende viel een man, Jack, uit een boom en stierf. Jack was niet zo'n aardige man. Hij mocht niet naar de hemel, maar kon ook niet naar de hel. Hij moest dus ronddwalen op aarde. De duivel gaf Jack wel een stukje gloeiend hout om een beetje licht te hebben
in de donkere nacht. Jack stopte het hout in een uitgeholde biet, zodat het langer zou branden. De mensen herkenden zijn geest aan het lichtje dat hij steeds bij zich droeg. Men noemt zo'n lantaarn nog steeds een "Jack-o- lantern". Halloween wordt in Angelsaksische (Engelstalige) landen gevierd, vooral in Amerika. Het feest is meegebracht door Ierse immigranten die hun geluk beproefden in de Nieuwe Wereld. De Amerikanen vonden de verhalen wel leuk en gingen ook Halloween vieren. Hier waren meer pompoenen te vinden dan bieten. De Amerikanen hebben de bietlantaarn dan ook vervangen door een
pompoenlantaarn. Tijdens Halloween lopen de kinderen in Amerika verkleed langs de huizen en bellen aan. Dan roepen ze: "trick-or-treat!" En wee als ze geen 'treats' (snoepgoed) krijgen, dan halen ze 'tricks' (kattenkwaad) uit!
Opdrachten:
1. Hoe oud is Halloween? Halloween is een 2000 jaar oud feest.
2. Bij welk volk is Halloween ontstaan?
67
Halloween is ontstaan bij de Kelten.
3. Wat gebeurde er vroeger op 31 oktober?
Op deze dag werd het einde van het jaar gevierd. De Kelten geloofden dat tijdens deze nacht de geesten van de doden terug naar aarde konden keren.
4. Waarom verkleedden de Kelten zich?
Zij dachten zich zo te vermommen voor de geesten. Deze zouden hen dan niet herkennen als mensen en hen dus met rust laten.
5. Waarom noemt men een Halloweenlantaarn een Jack-O-Lantern?
Dit is uitgevonden door een man genaamd Jack, die volgens de legende zowel verstoten was uit de hel als uit de hemel. Hij gebruikte een uitgeholde biet met daarin een gloeiend stuk hout als verlichting in de donkere nachten.
6. Hoe is het feest in Amerika terechtgekomen?
Ierse immigranten hebben het feest meegenomen naar Amerika.
7. Waarom gebruikt men nu een pompoen als lantaarn?
In Amerika waren veel meer pompoenen te vinden dan bieten.
8. Wat doe je als je 'trick-or-treat' gaat doen?
Dan ga verkleed bij huizen aanbellen en vragen om snoepgoed.
68
9. Vul onderstaande schema aan:
Oorsprong Halloween:
2000 jaar oud ontstaan bij de Kelten
31 oktober: - afsluiting van het oude jaar- voor 1 avond keerden de geesten van de
doden terug naar de aarde.
eeuwen later: kerkelijk feest, genaamd All Hallows Eve
door Ierse immigranten meegebracht naar Amerika hier lopen op Halloween kinderen verkleed langs de huizen en roepen 'trick-or treat'.
Tip: Laat de leerlingen vertellen aan mekaar over eigen Halloweenervaringen. Zouden zij graag Halloween vieren zoals men dat in Amerika doet? Gaan zij graag naar verkleedfeestjes? Als wat verkleden ze zich graag?
69
6. Gedichten
70
Griezelbeest
Halloween is mijn favoriete feest.Dan ben ik verkleed in en griezelbeest.Met Halloween ben je welkom in de hel,Je krijgt de kriebels en dan bibber je uit je vel.
Griezelige Halloween
Rond het huis en binnenZitten allemaal griezelige spinnenEr is geen beweging op straat, Alleen een griezel die heen en weer gaat.De griezelige pompoenen staan aan de deurDaarin een theelicht met een rare geur.Het is zo goed als volle maanEn een vampier begint op de ramen te slaan.De felle wind maakt een akelig geluidEn plots vallen de lichten uit.De honden beginnen te janken.Dit allemaal heb je aan Halloween te
Niet bang zijn
Ik ben voor niets en niemand bang,ook niet voor gezichten op 't behang.'T is elke avond dikke pret,met het skelet onder mijn bed.Ook heb ik helemaal geen last,van al die monsters in mijn kast.En springt er straks om twaalf uur, alweer een mummie uit de muur,dan zeg ik: Jammer beste vent,dat jij zo ingewikkeld bent!
Heksendrank
Geitenstaart of bokkenpoot,Kikkersoep met kokend lood,Spinnenweb brand okkernoot,Drink een slok en val dan dood!
Roeren, roeren in de kom,Heksen dragen neuzen krom,Draai de lepels tweemaal om,Dikke trollen slaan de trom.
Slangevel en hagedisBrobbel, spetter en gesis,Vinnen van een rotte vis.Proef eens hoe dit
1. Welk griezelgedicht spreekt jou het meest aan? Waarom?
Eigen mening………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Kies uit onderstaande woorden één woord dat het best past bij het door jou gekozen gedicht. Leg ook uit waarom je dat woord gekozen hebt.
Herkenbaar griezelig grappig mooi
ontroerend leuk droevig
Ik heb gekozen voor het woord …………………………………… omdat
Eigen mening………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3. Schrijf je eigen griezelgedichtje. Je mag rijm gebruiken maar dit is niet noodzakelijk.
Tip: Je kan de leerlingen eventueel één van bovenstaande gedichten laten voorbereiden om voor te dragen. Je kan hen ook hun eigen gedicht laten voordragen. Geef hen wel genoeg voorbereidingtijd hiervoor.
71
7. Fictie
FRAGMENT UIT: "Grieselstate", Anthony Horowitz, facet, Antwerpen, 1997.
DODEKOPEILAND
Situering: Nadat David Eliot van school is gestuurd, lijkt het enige alternatief een precies op zijn behoeften afgestemd internaat, dat met recht Grieselstate heet. Daar gebeuren vreemde, onheilspellende dingen. Na een mislukte ontsnapping wordt alles duidelijk: Grieselstate is een Heksenacademie.In dit fragment komen David en zijn vrienden pas aan op Grieselstate.
De man was afschuwelijk misvormd. Als hij een verschrikkelijk auto-ongeluk zou krijgen en vervolgens onder een stoomwals zou worden doorgehaald, zou hij er hoogstens op vooruitgaan. Hij was anderhalve meter lang - of kort, want zijn hoofd bevond zich dichter bij zijn voeten dan bij zijn schouders. Gedeeltelijk kwam dat doordat zijn ruggengraat scheen te zijn dubbelgevouwen, en gedeeltelijk door de enorme bult op zijn rug. Hij had maar één oog, dat een centimeter of tien lager zat dan waar het behoorde te zitten, en verder opgezwollen wangen en dun piekhaar. Hij droeg een wijd leren jasje en een slobberbroek. De mensen op het station deden zo hard hun best om niet naar hem te kijken, dat een
onfortuinlijke dame per ongeluk van het perron viel. Het was moeilijk om niet naar hem te kijken. Hij had een bordje op en stok bij zich, waarop stond 'Grieselstate'. David liep op hem af terwijl het hart hem in de schoenen zonk. Jill en Jeffrey kwamen achter hem aan. 'Ik ben Gregor,' zei de man. Zijn stem klonk als een schor gerochel. 'Hebben jullie een goede reis gehad?'Hij moest het helaas wel herhalen want wat David de eerste keer verstond was: 'Hewwe juwwie nhoeie weizzehatd?'Toen David het uiteindelijk verstaan had, knikte hij alleen maar, want hij wist echt niet wat hij zeggen moest. 'Kom dan met de koffers, jongeheren en jongedame,' rochelde Gregor. 'De auto staat buiten.'De auto was een lijkwagen. Ze hadden hem overschilderd en de naam van de school op de zijkant gezet, maar dat model kon je niet verbloemen, die lange lage ruimte achterin, waar de ijselijke lading ooit had gestaan. De mensen op straat lieten zich evenmin zand in de ogen strooien. Terwijl de drie kinderen met gezwinde spoed naar hun nieuwe school werden gevoerd, bleven de voorbijgangers stilstaan onder eerbiedig zwijgen en namen hun hoed af. David vroeg zich af of het misschien en akelige nachtmerrie was, waaruit hij straks zou ontwaken, in bed, in de L. Lendestraat. Voorzichtig kneep hij zich eens in zijn arm. Maar het hielp niet. De gebochelde vloekte, en
72
toeterde tegen een vrachtwagen. De lijkwagen reed dwars door een rood licht. Ze hadden de stad inmiddels achter zich gelaten en volgden nu de kustweg, in noordelijke richting. En toen moet David in slaap gevallen zijn, want het volgende ogenblik was de hemel opeens veel donkerder, en dacht hij dat ze door de zee reden. Hij wreef zijn ogen uit en keek uit het zijraampje. Het was de zee niet, maar een uitgestrekt vlak weiland. Wat hij voor deining had aangezien was lang gras dat golfde in de wind. Het weiland was verlaten, maar in de verte verhief zich een grote witgeschilderde houten molen die nog de laatste stralen van de avondzon weerkaatste. Hij huiverde. Gregor had de kachel in de auto aangezet, maar hij voelde hoe de troosteloosheid van het landschap de wagen binnendrong, ondanks het kussen van warme lucht. En toen zag hij de zee zelf. De weg waarop ze reden - en het was amper meer dan een karrenspoor - voerde omlaag naar een kromgetrokken houten steiger. Daar lag een scheepje op hen te wachten, half verscholen achter het gras. Het was een oude vissersboot, die van roest en mos aan elkaar hing. Zwarte rook borrelde op in het water bij de achterplecht. Aan dek stond en stapel kratten onder een smerig visnet. Boven het scheepje dreef een zeemeeuw die zachte snikgeluiden slaakte. David voelde zich zelf niet veel vrolijker. Er verscheen een kerel die van het scheepje op de steiger sprong. Hij droeg lieslaarzen en een schipperstrui. Zijn gezicht ging vrijwel helemaal schuil onder een baard, die even zwart was als de ogen die hen toefonkelden van onder een klittenbos van haar. In zijn linkeroor hing een gouden ringetje. Met een zwaard en een ooglapje erbij, had hij zo kunnen zijn uit schateiland.
Opdrachten:
1. Wat is er zo speciaal aan Gregor?
Hij ziet er afschuwelijk uit. Hij is klein, gebocheld en heeft maar één oog. Zijn hele gezicht is misvormd.
2. Hoe worden David en zijn vrienden naar het schip gebracht?
Zij worden gebracht in een lijkwagen, bestuurd door Gregor.
3. Wie staat hen daar op te wachten?
De kapitein van het schip. Hij lijkt wel op en piraat.
4. Tijdens de rit naar het schip nemen sommige mensen hun hoed af als zij voorbij komen. Waarom?
De mensen denken dat dit een echte lijkwagen is en het is traditie om uit respect je hoed af te nemen voor een lijkwagen die langskomt.
73
5. Je hebt al een voorsmaakje gekregen van het personeel van Grieselstate en van hun vervoersmiddelen. Hoe zou zo'n school er nu volgens jou uitzien en wie zouden de andere personeelsleden zijn? Hoe zou het er aan toe gaan? Laat je fantasie de vrije loop!
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
6. Zou jij graag naar zo'n school gaan? Waarom wel of waarom niet?
Eigen mening ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
7. Zou jij het boek 'Grieselstate' willen lezen? Waarom wel of waarom niet?
Eigen mening ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Tip: Lees het fragment expressief voor aan de leerlingen. Creëer de juiste sfeer in de klas. Laat hen eventueel zelf een stukje voorbereiden om expressief voor te lezen. Geef hen genoeg tijd om voor te bereiden.
74
8. Zakelijke tekst
HET GRIEZELGENOOTSCHAP EN DE GRIEZELCLUB
Het griezelgenootschapAlle schrijvers van het Griezelgenootschap zijn bij hun geboorte uitverkoren om lid te worden van het GG. Alleen wisten ze dat natuurlijk nog niet. Bij elk lid is het een ander verhaal.Toen ze uiteindelijk beseften dat voor hen een belangrijke rol was weggelegd, begonnen de bijeenkomsten. De negen schrijvers kwamen
regelmatig bij elkaar om griezelverhalen te vertellen, net zoals andere Griezelgenootschappen voor hen. Griezelgenootschappen bestaan namelijk al heel lang. Op een dag kwamen de schrijvers erachter dat een van hen het geheim door had verteld en verhalen, die de GG leden aan elkaar hadden verteld, had uitgegeven onder zijn eigen naam. Om de schade te beperken, hebben ze
zich toen maar bekend gemaakt. Sindsdien verscheen elk jaar een bundel verhalen, met het thema van de Kinderboekenweek. Tien jaar lang heeft Het Griezelgenootschap elk jaar een bundel verhalen uitgegeven. Maar er was meer. Zo schreven drie schrijvers, die zichzelf Duisterlingen noemden, boeken over Kim, Bas en Tosca. Ook verschenen er twee "Je eigen griezelverhaal" boeken en twee "Griezelverzen". Het Griezelgenootschap zat niet stil! Deze boeken vind je natuurlijk in de Griezelbieb.
De griezelclubVeel kinderen schreven brieven dat zij ook lid wilden worden van Het
Griezelgenootschap. Dat ging niet, natuurlijk. Toen is de Griezelclub bedacht. Hiervan konden zoveel kinderen als wilden lid worden. Ze kregen vier keer per jaar de Griezelkrant en allerlei extraatjes. Ook werd de jaarlijkse Griezelclubdag een groot succes.De website van het GC werd steeds meer bezocht, vooral toen de Webklever zich ermee ging bemoeien. Regelmatig werd de hele website vernieuwd. Na een paar jaar ging het GG en de GC mee met hun tijd en werd de Griezelkrant een elektronische versie. Elke maand vers griezelnieuws, gratis, op de digitale deurmat. Maar helaas komt aan alles een einde... toen het GG
moest onderduiken, hield ook de Griezelclub op te bestaan. Maar de website is er nog steeds, onder een andere naam, wachtend op de nieuwe nacht, wanneer het GG weer tevoorschijn komt! Voorlopig kan je terecht op www.griezel.net.
75
Opdrachten:
1. Wat doet een griezelgenootschap?
Een griezelgenootschap komt samen om aan elkaar griezelverhalen te vertellen.
2. Wie zijn lid van dit griezelgenootschap?
Het griezelgenootschap bestaat uit negen jeugdauteurs.
3. Wat deed het griezelgenootschap elk jaar?
Elk jaar brengen zij en gezamenlijke bundel met griezelverhalen uit.
4. Wat is de griezelclub?
De griezelclub is een club, opgericht voor kinderen die bij het griezelgenootschap wilden komen.
5. Wat gebeurde er met de griezelkrant?
De griezelkrant is elektronisch geworden.
6. Zou jij lid worden van de griezelclub? Waarom wel of waarom niet?
Eigen mening ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
76
7. Schrijf je eigen griezelverhaal van ongeveer 15 regels. Je kan je werk later ook doorsturen naar de griezelsite als je dat wilt.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Tip: Ga met de leerlingen naar de site www.griezel.net. Hier kunnen ze allerlei leuke dingen in verband met griezel, het griezelgenootschap, … te weten komen. Ze kunnen hier ook op zoek gaan naar griezelige boeken in de griezelbibliotheek.
77
9. FICTIE
Kortverhaal uit: 'De griezelbus 1", Paul van Loon, Elzenga, 1998.
DE STROP
Situering: Tijdens de Kinderboekenweek nodigt een bekend schrijver een leraar met zijn klas uit voor een speciale tocht met zijn Griezelbus. Tijdens de rit zal de schrijver griezelverhalen voorlezen uit zijn nieuwe boek. Hierbij gebruikt hij een aantal voorwerpen die hij in de bus heeft uitgestald. Maar naarmate de tocht vordert, blijkt dat iemand in de bus een akelig geheim verbergt. Of zijn er meer die iets verbergen?
De vader van Max kwam thuis met en plat vierkant pak."Kijk eens wat ik op de kop getikt heb," zei hij.
Max en zijn moeder keken nieuwsgierig naar het bruine pakpapier.Met zijn zakmes sneed vader het touw los en vervolgens ritste hij het papier open. Glimlachend toonde hij het schilderij dat onder het papier verborgen zat. "En? Wat vinden jullie ervan?"Max en zijn moeder keken beiden met een blik van wat-krijgen-we-nou? Ze wisten dat vader dol was op kunst en hij kwam wel vaker met een schilderijtje thuis. Maar dit exemplaar was het meest bizarre dat hij ooit had meegebracht. "Verschrikkelijk!" zei moeder ten slotte. "Hoe kun je zoiets kopen!"Het schilderij stelde een vreemd tafereel voor. Een
hoge houten galg stond op een kale akker, waarboven enkele zwarte vogels door de grijze lucht vlogen. Aan de galg bengelde een man met uitpuilende ogen. Hij zag eruit als een woesteling. Zijn hele gezicht leek begroeid met haar. Enkele meters van de galg vandaan stond een blonde jongen, die en beetje spottend omhoog keek naar de gehangene."Verschrikkelijk!" zei moeder nog eens. "Dit ding wil ik niet in de kamer hebben. Een mens zou er nachtmerries van krijgen.""Maar liefje, dit is kunst!" zei vader op een beledigde toon. "Moet je eens zien hoe knap het geschilderd is. Bovendien zit er een historisch verhaal aan vast. De man die je daar ziet hangen, was een moordenaar die leefde omstreeks zestienhonderd. Het was een kerel die 's nachts veranderde in een bloeddorstig monster, omdat hij zijn ziel aan de duivel verkocht had. De jongen die je daar links op het schilderij ziet, was zijn eigen zoon, die hem uiteindelijk aan de politie verraden heeft. Daardoor kwam hij aan de galg terecht."Hij wreef met zijn vinger wat stof weg uit de hoeken van het schilderij. "Het is echt heel knap geschilderd. Als je goed kijkt, zie je dat die jongen een beetje op Max lijkt. Dat vond ik er zo leuk aan."
78
"Wat je maar leuk noemt!" zei moeder. "Hij lijkt helemaal niet op Max. Soms heb jij rare ideeën, Simon."Maar Max moest zijn vader gelijk geven. De jongen op het schilderij leek wel en beetje op hem. Hetzelfde blonde haar, en zelfs sproeten rond de neus, net als hij."Nou ja, hoe dan ook," zei vader lichtelijk geïrriteerd, "dit schilderij was zo spotgoedkoop, dat ik het niet kon laten staan. Ik heb het gekocht in die zak met tweedehandsspulletjes op de markt. Het leek wel of de eigenaar het per se kwijt wou, want ik heb maar één derde van de prijs hoeven betalen.""Vreemd," zei moeder. "Waarom doet die man het zo goedkoop weg, als het zo'n geweldig kunstwerk is?"Vader haalde zijn schouders op. "Hij beweerde dat er een vloek op het schilderij rust. Bijgelovige onzin. Je weet hoe die lui zijn. Waarschijnlijk zit er een luchtje aan de zaak. Misschien is het wel gestolen van de een of andere rijke stinkerd en wilde hij er daarom snel van af."Max wist niet 'hoe die lui zijn' maar het schilderij had een vreemde uitwerking op hem. Hij moest er naar blijven kijken. Het was net of de uitpuilende ogen van de gehangene hem aanstaarden, hem vasthielden met een woeste blik vol moordlust. Hij kreeg het gevoel dat alles om hem heen vervaagde en er alleen nog die starende ogen waren. Hij voelde opeens een windvlaag en het leek of hij het schelle gekras van kraaien hoorde."Alles goed en wel," zei moeders stem, ergens op de achtergrond, "maar dat ding komt niet in de kamer. Wat moeten onze vrienden en kennissen wel niet van ons denken, als zoiets boven de bank hangt. Hang het maar ergens op een donker plekje op de overloop, zodat het niet opvalt. En ik hoop voor jou dat het niet gestolen is, want dan maak je je schuldig aan heling en kan er op een dag wel eens politie voor de deur staan."Vader mopperde wat binnensmonds en legde zich neer bij de beslissing van moeder. Hij pakte het schilderij onder zijn arm en nam het mee de trap op. Het vreemde gevoel van Max verdween en hij zag de kamer weer helder voor zich. Ik moet iets eten, dacht hij. Waarschijnlijk voelde ik me en beetje flauw omdat ik vandaag nog niks op heb. Hij liep naar de keuken en smeerde voor zichzelf een dikke boterham met pindakaas. Het schilderij hing nu al een paar dagen in een donker hoekje op de overloop, waar het nauwelijks opviel. Max merkte dat hij er om de een of andere reden haast niet naar durfde kijken. Als hij boven kwam, liep hij zo snel mogelijk met zijn hoofd afgewend van het schilderij naar zijn kamer. Hij was een beetje bang voor de uitpuilende ogen van de gevangene. "Flauwekul!" zei hij tegen zichzelf. "Waarom zou ik bang zijn voor een schilderij?"Maar toch kreeg hij telkens een angstig gevoel, als hij de overloop opkwam. En 's nachts kreeg hij vaak vreemde dromen, waarin grote zwarte vogels krassend door zijn kamer vlogen. Op een dag zei Max: "Papa, ik heb de pest aan dat schilderij. Ik droom er zelfs van. Heel eng!"Zijn vader keek hem vernietigend aan. "Begin jij nu ook al? Wat is er toch aan de hand met jullie? Mag ik tegenwoordig in mijn eigen huis niet eens
79
meer een leuk schilderijtje ophangen? Het blijft waar het is. Basta! Ik wil er niks meer over horen."Max schrok van de heftige reactie van zijn vader. Normaal deed zijn vader nooit zo lelijk tegen hem. Het leek wel of hij veranderd was, sinds hij dat schilderij gekocht had. Bovendien had hij sinds een paar dagen blijkbaar besloten een baard te laten staan, want hij had zich al twee dagen niet geschoren. Zijn wangen en kin zaten vol stoppels. Die nacht droomde Max weer over zwarte vogels. Hij hoorde hun gekras zo luid, dat het leek of ze echt in zijn kamer rond vlogen. Hij schrok wakker en schoot met een ruk overeind in zijn bed. Het was doodstil in de kamer, maar even dacht hij dat hij ver weg een schor gekras hoorde, als een echo uit zijn dromen. Hij veegde het zweet van zijn voorhoofd en merkte dat hij naar het toilet moest. Met ogen half dicht van de slaap strompelde Max zijn kamer uit, de overloop over naar de badkamer. Hij plaste kletterend in de wc-pot, trok door en ging weer terug. Halverwege de overloop bleef hij staan. Het was donker maar ergens vandaan kwam een vreemde gloed. Moeizaam opende Max zijn ogen helemaal en keek waar de gloed vandaan kwam. Hij moest zich inhouden om niet te schreeuwen. De gloed was afkomstig van het schilderij, van het gezicht van de gehangen moordenaar. Zijn ogen waren twee gloeiende punten in het duister, die Max vol haat aanstaarden. Max stoof zijn kamer in, smeet de deur dicht en dook weg onder de donkere veiligheid van de dekens. Zo lag hij met ingehouden adem en luid bonzend hart doodstil te luisteren. Na wat een eeuwigheid leek, kwam hij eindelijk tot rust. Wat hij gezien had, of meende gezien te hebben, leek zo onwerkelijk, dat hij dacht dat hij alles gedroomd had. Met een hoofd vol verwarde gedachten viel hij tenslotte in slaap. De volgende morgen, op weg nar de badkamer, wierp hij vlug een blik op het schilderij. Het zag er net zo uit als anders. Natuurlijk gloeiden de ogen van de moordenaar niet. Dat was allemaal verbeelding geweest dacht Max. Waarschijnlijk had hij zelfs gedroomd dat hij naar het toilet ging en was hij zijn bed niet uit geweest. Hij zette het hele voorval uit zijn hoofd en ging nar beneden om te ontbijten."Sst! Niet zo hard!" zei zijn moeder, toen hij de deur van de keukenkast dichtsmeet. "Wat is er?" vroeg Max verbaasd."Papa slaapt nog," zei moeder. "Hij is ziek en heeft koorts. Hij gloeit helemaal.""Papa ziet er slecht uit de laatste dagen," zei Max. Hij nam een hap uit een boterham met hagelslag en vervolgde met volle mond: "Volgens mij komt het door dat schilderij. Hij maakt er zich zo druk omdat wij het niet mooi vinden, dat hij nergens anders meer aan denkt. Hij scheert zich zelfs niet meer."
80
Opdrachten:
1. Verzin zelf en vervolg op dit verhaal.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. Zou jij het boek 'De griezelbus 1' willen lezen? Waarom wel of waarom niet?
Eigen mening………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Tip: lees expressief voor en laat hen eventueel zelf een stukje voorbereiden om expressief voor te lezen. Je kan de leerlingen hun vervolg op het verhaal aan mekaar laten voorlezen. Achteraf kan je eventueel zelf voorlezen of vertellen hoe het verhaal afloopt. Te vinden in 'de griezelbus 1' Paul van Loon, Elzenga, 1998, p.17 t.e.m p. 27
81
10. Griezelboekenlijst
Voor de griezelfans onder jullie enkele aanraders onder de griezelboeken.
Eddy C. Bertin Bloedrode kamersDe dertiende nacht Dorstige schaduwen Duivelse dromen Happy H@lloween Kille dromen Metro van de angst Overal vuur Valentina's Schaduwboek
Bies van EdeAchter donkere ramenEen hart van suiker IJskoude handen De man met de staak Tophits!
Het griezelgenootschap
Patrick LagrouGruwelbad De Halloweenheksen Volgelingen van Satan De wraak van de mummie
Anthony HorowitzAngst Bangelijk De dag van de draak De graal van het kwaad De nacht van de schorpioen De overstap Duivel en duivelsmaatje Grieselstate Het oma-complot Horowitz Horror Kernenergie voor de duivel Meer angst De zilveren citadel
Henk van KerkwijkHet bloed van de duivel
Annette Curtis KlauseBloed en chocoladeDe zilveren kus
Paul van LoonDe beet van de demon Gezicht van de nacht Griezellige beesten Griezellige bosavonturen Griezellige feestdagen Griezellige gasten Griezellige hobby's Griezellige klanken Griezellige schooldagen Griezellige tijden Griezellige vertellingen Griezellige zeeverhalen Griezelverzen 1 Griezelverzen 2 Het hart van de duisternis In de greep van de duisternis Maak me niet wakker, alsjeblieft! Nieuw bloed Dolfje Weerwolfje Geesten, geraamten en ander Gespuis Gezicht in de mist Griezelbeelden De griezelbus 0 De griezelbus 1 De griezelbus 2 De griezelbus 3 De griezelbus 4 De griezelbus 5 Griezelhandboek De grijpgrip Jimi's hit Nooit de buren bijten Vampier in de school Vampierhandboek Volle maan Weerwolvenbos Wolven in de stad
82
Els RooijersEen koets vol spoken De poort naar het toverrijkDe strijd om de toversteen Spoken en bliksems Een spook in bed
Tais TengDe beschermgeest Bloedzusters Het derde antwoord Dode ogen Het goud van de farao Gruwelgeintjes Heksenbaantjes Klauwen van IJs Langs de Duisterweg Voorbij de zerken De wolven van Rome De wortels van het woud Zwartekattenkwaad
Jacques WeijtersDood spel Lekker slapen? Lievelingsplekje
Robert Lawrence StineDe eerste gruwel De eerste schreeuw Eet smakelijk... De ergste nachtmerrie Het feest van de dood Ga niet naar de kelder Geketend Gevangen De grote dorst De hardste schreeuw Horrorland Hou ze in de gaten! Kamp Nachtmerrie KoppensnellersDe laatste kans
Deel V:
Spelling
Alfabet
Alfabetisch rangschikken
Doelstellingen:
1. De lln. kennen het alfabet2. De lln. kunnen woordenrijen met verschillende
en dezelfde eerste letter alfabetisch ordenen.3. De lln. zien het nut in van alfabetisch ordenen.
Griezelnamen
Schrijf de namen van je klasgenootjes in onderstaand rooster (kolom 1). Vergeet natuurlijk jezelf niet! Rangschik je klasgenoten alfabetisch volgens de achternaam (kolom 2)
Schrijf eerst het alfabet hier nog eens op.A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Kolom 1 Kolom 2
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
………………………………………………. ……………………………………………….
Verzin een leuke griezelachternaam voor jezelf.Bv. Tom Vandenrijt Tom Vandenvampieren
Schrijf de gekozen griezelachternamen van je klasgenoten alfabetisch op in de onderstaande kolom.
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
Conclusie:
Om alfabetisch te rangschikken, kijken we eerst naar de eerste letter van de woorden.Wanneer er woorden zijn met eenzelfde beginletter, kijken we naar de tweede letter, enz….
Voornaam en achternaam beginnen STEEDS met een hoofdletter.
Alfabetisch rangschikken
Rangschik de volgende reeksen alfabetisch
1. bloed – volle maan – spook – heks – grafbloed – graf – heks – spook – volle maan
2. vampier – weerwolf – hoektanden – knoflook – zilverhoektanden – knoflook – vampier – weerwolf – zilver
3. Transsylvanië – bang – zombie – griezelen – kerkhofbang – griezelen – kerkhof – Transsylvanië – zombie
4. geest – vleermuis – alien – grafzerk – grafdelveralien – geest – grafdelver – grafzerk – vleermuis
5. grafkelder – grafsteen – grafschrift – grafzuil – DraculaDracula – grafkelder – grafschrift – grafsteen – grafzuil
6. bloedzuiger– trol – monster – kruisbeeld – doodskistbloedzuiger – doodskist – kruisbeeld – monster – trol
7. spookhuis – spookkasteel – bloedvlek – satan – duivelbloedvlek – duivel – satan – spookhuis – spookkasteel
8. bloedspat– bloedplas – wolf – gehuil – zwartbloedplas – bloedspat – gehuil– wolf – zwart
9. zwart – bloed – zilver – grafzerk – alienalien – bloed – grafzerk – zilver – zwart
10. trol – heks – tovenaar – spook – grafzuilgrafzuil – heks – spook – tovenaar – trol
Klinkers
Doelstellingen:
Oefening 1 (griezelbus)
4. De lln. kunnen vijf woorden met een korte klinker uit een tekstje halen.
5. De lln. kunnen vijf woorden met een lange klinker, enkel geschreven uit een tekstje halen.
6. De lln. kunnen vijf woorden met een lange klinker, dubbel geschreven uit een tekstje halen.
Oefening 2 (dorstige schaduwen)
1. De lln. kunnen de juiste klinkers invullen in een invultekst.
Oefening 3 (klauwen van ijs)
1. De lln. kunnen de juiste klinkers invullen in een invultekst
DE WRAAK VAN DE MUMMIE, Patrick Lagrou
1. De mummie heeft wel degelijk wraak willen nemen en heeft in onderstaande tekst een aantal letters vervangen door hiërogliefen (het geschrift van de oude Egyptenaren). Kan je de tekst toch nog lezen?
Wat staat er op de achterkantJan en zijn broer Jo, twee haantjes-de-voorste, komen ongewild in de problemen met een moordzuchtige mummie uit het museum, die tot leven is gekomen tijdens een hevig onweer. Ze raakten in het museum opgesloten na een bezoek vanuit een verregend zomerkamp. Met behulp van Joske, een andere kampbewoonster, zoeken ze de volgende dagen naar de oorzaak van die moordende mummie. Ze blijken zelf gevaar te lopen als de mummie het op hen gemunt heeft. Met behulp van een gouden amulet en een toverspreuk weten ze de mummie terug naar de onderwereld te verwijzen.
2. Hoe noemen we de klanken die weggelaten zijn?
Dat zijn klinkers
3. Spreek nu de weggelaten klanken traag uit. Wat merk je op? Sommige klanken worden kort uitgesproken. Zoals: mummie
kamp behulp
Andere klanken worden lang uitgesproken.Zoals: zomer
moord dagen
We herkennen 2 soorten klinkers:
- de korte (gedekte) klinker wordt altijd kort geschreven.
- de lange (vrije) klinker wordt kort of lang geschreven
kort in een open lettergreep,
lang in een gesloten lettergreep.
4. Lees de volgende tekst aandachtig. Ga op zoek naar zeker vijf woorden met een korte klinker, vijf woorden met een lange klinker (enkel geschreven) en vijf woorden met een lange klinker (dubbel geschreven). Vul deze in in onderstaande tabel.
De griezelbus 3, Paul van Loon
De ijzeren poort van het kerkhof zwaait open. Het is ver voorbij middernacht en alles is rustig. De bewoners van het kerkhof slapen allemaal stil onder de grond. Een donkere gedaante stapt door de poort naar binnen. Hij kijkt even in het rond en loopt dan snel, zonder aarzelen, het pad op. Hij kent de weg, hij weet waar hij naartoe wil, want hij is hier al eerder geweest. Deze zelfde avond nog, met anderen, maar het lijkt al lang geleden, heel lang. De anderen zijn nog slechts naamloze schimmen in zijn herinnering. Gek, het is maar en paar uur geleden, maar hij weet niet eens meer precies wat er gebeurd is, alsof een rode mist zijn gedachten vertroebelt. Op dit moment kan hij zijn eigen naam zelfs niet herinneren. Hij weet alleen dat hij op deze
plek moet zijn.
Korte klinker Lange klinker (enkel geschreven)
Lange klinker(dubbel geschreven)
kerkhof bewoners poort
grond avond gedaante
pad geleden naamloze
gek open alleen
mist rode allemaal
5. Iemand heeft een hoop klinkers uit de volgende tekst weggehaald. Vul jij ze snel terug in?
Dorstige schaduwen, Eddy C. Bertin
"Mijn moeder is dood," snikt Valentine. "Door mijn schuld. En daar kan ik niets aan veranderen." Of toch?In een boek van Anton leest ze: het bloed van een vampier kan een bron van leven zijn voor de doden.Valentina weet waar ze een vampier kan vinden. Ze heeft zijn koude lippen op haar hals gevoeld in haar nachtmerries. Ze grijpt haar kans als ze Huyze Steenveld kan bezoeken, want van die plaats heeft ze gedroomd. Maar zijn de bewoners wel vampiers? Ze wandelen gewoon in de zon... ze hebben alleen een vreemde witte vlek op hun gezicht.In Huyze Steenveld vindt Valentina een verschrikking die veel erger is dan een vampier. Niets is wat het lijkt. Alsof het huis 's nachts in een andere wereld verandert. Dode dingen dwalen door de gangen en schaduwen maken zich los van de koude muren.Dorstige schaduwen.
6. Ook in deze tekst zijn kwade krachten bezig geweest. Ook hier hebben ze een hele hoop klinkers doen verdwijnen. Maak jij de tekst terug heel?
Klauwen van ijs, Tais Teng
Drie meisjes staan om het magische boek."Zullen we deze geest oproepen?" Tess wijst het plaatje aan."Niet Teinashu! Het is al gevaarlijk om zijn naam uit te spreken.""Maar je deed het zelf. Je riep...""Hou je mond, stommeling! Zeg die naam nooit meer. Roep maar een lagere geest op uit het laatste hoofdstuk."
Even later schrikt de Heer van het IJs wakker uit een jarenlange sluimer. Iemand heeft zijn naam uitgesproken en dat hoort een god altijd. En hij ziet drie meisjes en een magische cirkel en hij weet dat zij hem binnenkort zullen bevrijden.Maar de meisjes weten nog van niets...
Tweeklanken
Doelstellingen:
1. De lln. kunnen woorden met ei en ij foutloos schrijven.
2. De lln. kunnen de volgende woorden verklaren: onheilspellend, teisteren, onveilig, vlijmscherp, ravijn, verbijsterd, ijzig, inwijden, venijn, lijk, rijten, gruwelijk.
3. De leerlingen kunnen een limerick verzinnen.
Hier vind je een lijst van woorden met ei/ij. Schrijf ze bij de juiste verklaring.
Woorden met ei: onheilspellend - teisteren - onveilig
in gevaar: onveilig
kwellen, beschadigen: teisteren
ongeluk voorspellend: onheilspellend
Woorden met ij: vlijmscherp - ravijn - verbijsterd - ijzig - inwijden - venijn - lijk - rijten - gruwelijk
heel scherp: vlijmscherp
het plechtig in gebruik nemen: inwijden
uit elkaar scheuren: rijten
kloof: ravijn
nijd en valsheid in iemands woorden of blikken: venijn
afschuwelijk, afgrijselijk, huiveringwekkend: gruwelijk
stomverbaasd: verbijsterd
een dood lichaam: lijk
koud als ijs: ijzig
De tweeklanken zijn verdwenen! Kun jij de limericks weer vervolledigen?
ei of ij?
Een jarige vampier uit Parijs
zat te peinzen in zijn paleis.
Hij wilde zo graag een eetfestijn
van geitenogen en bloederige wijn,
maar al wat hij kreeg, wat zijn doodsbewijs.
au of ou?
Een grauwgrijs spook uit het koude Moskou
zweefde er rond in een groot kasteelgebouw.
Plots kreeg hij het doodsbenauwd
een geest had hem afgesnauwd:
‘Asjemenou, een vliegend deken in het gebouw!’
Maak nu zelf een limerick met ij of ei. Kijk goed hoe deze dichtvorm is opgebouwd.We geven je als hulp een mogelijke beginzin en rijmwoorden mee.
Een vleermuis uit Leiden(kijken, bestrijden, afglijden, wachttijden, meestrijden, werktijden, vermijden, overrijden, verspreiden, bestrijden, jaargetijde(n), wedstrijden, bevrijden, glijden, piektijden)
Een zwarte kat uit Curaçoa(kabeljauw, trouw, katteklauw, hemelsblauw, miauw, klauw, flauw)
Hoofdletters
Doelstellingen:
1. De lln. kunnen hoofdletters plaatsen bij het begin van een zin.
2. De lln. kunnen hoofdletters geven aan eigennamen van personen, dieren, landen, zeeën, enz…
Schrijf een hoofdletter waar dat moet!
1. Casper is een vriendelijk spookje.2. Hij moet samen met zijn oom Fred het kasteel Whipstaff beschermen.3. Dit kasteel vind je terug in de Spokenstraat nummer 101.4. De boze spokenverdrijver James Harvey wil beide spoken weg uit
Whipstaff.5. Casper roept al zijn bekende hollywoodspoken op om het kasteel te
bezetten.6. Samen verdrijven ze James uit het kasteel.
1. Iedereen kent graaf Dracula.2. Met zijn dodelijke beet heeft hij al veel slachtoffers gemaakt.3. Niet alleen in Transsylvanië waar hij woont maar ook elders.4. Landen zoals België, Nederland, Polen, enz .. kunnen niet aan hem
ontsnappen.5. ’s Nachts lopen er zelfs Belgische meisjes en jongens rond in jouw
straat als vampieren.6. Pas maar op dat ze jou niet pakken.7. Want je kan ze niet ompraten, aangezien ze noch Nederlands, Frans
of Duits praten.
1. Heksje Pimpelneus ging naar een concert.2. Het vond plaats in de Brabanthallen.3. Clouseau, Natalia en Wim Sotaers kwamen er optreden.4. Maar niemand van de sterren wilde haar een handtekening geven.
Verbeter de foutieve zinnen.
1. In Afrika zijn er veel blanken die in de Geldstraat wonen.2. De vampieren komen donderdag en vrijdag op bezoek.3. In mei leggen alle vogeltjes een ei.4. ’s Morgens ligt het kerkhof er maar verlaten bij.5. De bloedspatten die inspecteur Bloedhond vond, waren het bewijs
van een moord.6. De wind blies uit het noorden toen de doden verrezen.7. In de zomer zien we veel muziekfestivals, zoals Marktrock, enz….8. In de Dodenstraat en de Spookstraat leven de families Dodenbach en
Gruwelstein.9. In West-Vlaanderen en Limburg worden Amerikaanse heksen
opgeleid.10. De hond Dracus ging altijd samen met zijn baasje op mensen
jagen.11. In de Middellandse Zee vinden we eilandjes terug waar alleen
vampieren, heksen en spoken wonen.12. Alle mensen brengen op Allerheiligen of op Allerzielen een
bezoekje aan hun dierbare overledenen.
Eigennamen van :- personen en dieren- pleinen en straten- oceanen, zeeën en rivieren- volken en talen- landen, provincies, streken, steden en hun afgeleiden- feestdagen
krijgen ALTIJD een hoofdletter
Behalve namen van :- dagen en maanden- windstreken en seizoenen
Onvoltooid Tegenwoordige Tijd
Doelstellingen:
1. De lln. kunnen aan de hand van functionele voorbeelden en gerichte vragen de regels voor de O.T.T. afleiden.
2. De lln. kunnen de stam van een werkwoord vinden.
3. De lln. kunnen van een gegeven werkwoordsvorm de infinitief geven.
4. De lln. kunnen m.b.v. het stappenplan, de schrijfwijze van een pv in de O.T.T. verklaren.
5. De lln. kunnen de O.T.T. correct gebruiken.
Opdracht 1:
Goed onthouden!De stam van een werkwoord = de ik-vorm.
Zoek de stam van de volgende werkwoorden.
1. griezelen griezel2. toveren tover3. vliegen vlieg4. goochelen goochel5. fluisteren fluister6. krijsen krijs7. brouwen brouw8. durven durf9. lijden lijd
10. lachen lach 11. graven graaf 12. verstijven verstijf 13. wreken wreek 14. malen maal 15. roeren roer 16. verkleden verkleed 17. verschrikken verschrik 18. bijten bijt 19. slapen slaap 20. beven beef
Opdracht 2:
Goed onthouden!De infinitief van een werkwoord = de vorm van het ww. op –(e)n = de woordenboekvorm
Zoek de infinitief van de volgende werkwoordsvormen.
1. kleeft kleven2. spin spinnen3. gluur gluren4. schreeuwt schreeuwen5. bespiedt bespieden6. tril trillen7. zoekt zoeken8. hoor horen9. schrikt schrikken
10. verstijf verstijven 11. dondert donderen 12. suist suizen 13. bevries bevriezen 14. durft durven 15. druip druipen 16. gebeurt gebeuren 17. drinkt drinken 18. vlieg vliegen 19. brouwt brouwen 20. lieg liegen
Opdracht 3:
Zet de werkwoorden in de O.T.T.
1. De heks herstelt (herstellen) haar bezem altijd ‘s nachts.
2. Uw vraag over de heksenjacht overrompelt (overrompelen) mij. 3. Kan het ook gebeuren dat een vampier bloedt (bloeden)?
4. Zo’n ontploffing veroorzaakt (veroorzaken) meestal veel schade.
5. Graaf Dracula misleidt (misleiden) iedereen.6. Wij wachten (wachten) op onze vrienden om naar de
Halloweenparty te gaan.7. De goochelaar bindt (binden) je vast en
doet (doen) je vervolgens een blinddoek voor.8. “Morgen word (worden) ik voor de derde keer 50,”
zei Rosette.9. Heksen besteden (besteden) nauwelijks aandacht aan hun
uiterlijk. 10. Wat vind (vinden) je van mijn toverdrank? 11. De mummie gooit (gooien) het kind op de grond en wurgt (wurgen) het. 12. Als een tovenaar boos wordt (worden), maak je beter dat je wegkomt (wegkomen). 13. Het meisje krijst (krijsen) zo hard dat de ruiten ervan trillen (trillen). 14. Hij gebruikt (gebruiken) zijn magische krachten enkel tegen boosaardige wezens. 15. Een vampier doodt (doden) zijn slachtoffers niet altijd.
De leerkracht schrijft het volgende tekstje op het bord en laat de leerlingen de werkwoorden invullen:
In sprookjes .................. (dragen) heksen altijd malle zwarte hoeden en zwarte mantels. Ze ...................... (vliegen) rond op bezemstelen. Maar dit is geen sprookje. Dit ......................... (gaan) over echte heksen.Het belangrijkste dat je over echte heksen moet weten, is dit. Luister goed en vergeet dit nooit: Een echte heks heeft doodgewone kleren aan en ........................ (zien) er net zo uit als een doodgewone vrouw. Ze ........................ (wonen) in een doodgewoon huis en heeft een doodgewone baan. Daarom is ze zo moeilijk te vangen.
De leerkracht leidt samen met de leerlingen, uit deze voorbeelden, de regels voor de O.T.T. af.
De leerkracht deelt ook het stappenplan voor de O.T.T. uit en legt de leerlingen uit hoe ze hiermee moeten werken.
(zie: De O.T.T.: stappenplan)
De leerlingen oefenen de O.T.T. in aan de hand van opdracht 1, 2, en 3.
De Onvoltooid Tegenwoordige Tijd: Stappenplan
Neen
Toen
= Onvoltooid Tegenwoordige Tijd (O.T.T.)
Wat is het onderwerp?
Enkelvoud Meervoud
ik erachterik ervoor * je erachter
* jij erachter (=ik-vorm) (= woordenboekvorm)
anders altijd
* je, jij staat alleen !!!
Pv?
Ja
Nu
STAM Infinitief
STAM + T
Zinsdelen
Doelstellingen:
1. De lln. kunnen een correcte zin bouwen met opgegeven zinsdelen.
2. De lln. kunnen een correcte zin bouwen door een opgegeven zinskern aan te vullen met zelf verzonnen zinsdelen.
1. Zet de zinsdelen in de juiste volgorde.
1. ’s Morgens klopte er plots iemand aan bij het reusachtige kasteel.
2. De vampier botste met zijn hoofd tegen de deksel van zijn kist.
3. Hij vroeg zich af wie zoveel moed had om aan te kloppen.
4. Zou het een spook kunnen zijn?
5. De vampier had bang van spoken, want ze doen hem verschieten.
6. ‘Het was vast maar een vleermuis die tegen de deur was gevlogen.’
7. Hij deed zijn ogen terug dicht en sliep verder.
2. Vul aan met één of meerdere zinsdelen.
De leerlingen mogen bij oefening 2 zelf verzinnen.
