Jong en in gesprek met BussumMaart 2013

5AH vs EkoPlazaThe clash of the buurtsupers

9Geluk is nu heel gewoon

6Duurzaam shoppen

Autorijden, en dan met name sportauto-rijden, is nu eindelijk weer mogelijk. En dat zonder te hoeven nadenken over de wereld die onder onze Michelinbanden naar de maan gaat. (zie artikel op pagina 11)

‘SLOPEN WAS OPTIE’

NIEUWE ENERGIE CREËERT TORENBussum, maart 2013 - In Bussum staat een van de meest duurzame kantoorgebouwen van Nederland. Het gaat om de Bussumse Water-toren, die in 2010 werd opgeleverd en daarmee het meest duurzame kantoorgebouw van Nederland was.

Door bijvoorbeeld zelf elektriciteit op te wekken en water zoveel mo-gelijk te hergebruiken, is deze water-toren het milieu zo min mogelijk tot last. De Bussumse architect Bob Custers van VOCUS architecten en Michiel Haas van het Nederlands

Instituut van Bouwbiologie en Ecologie zijn geheel op eigen risico aan dit project begonnen en heb-ben laten zien dat duurzaamheid gewoon kan. De watertoren is dus een heel duurzaam gebouw, maar wat houdt dat nou precies in?

Het boegbeeld van Fisker: de Karma.

Door Suzanne Brakenhof & Vera Kools

Ik duurzaam? Vandaag even niet…Leeft duurzaamheid in Bussum onder de jeugd? Dat vroegen we ons, samen met leerlingen van het Technasium, af bij het starten van dit project. En wat is duurzaamheid eigenlijk? Saai, groen, ver van mijn bed? Heeft dat niet iets met energie te maken? Ook ja, maar het gaat om veel meer. Al snel werd duidelijk dat het om van alles om ons heen gaat dat onze aan-dacht verdiend. Of het nu de herkomst van jouw kle-ding is, de make-up die je op je ge-zicht smeert, de tussendoortjes uit de supermarkt, de auto waarin je wordt rondgereden tot en met de kraan die je elke ochtend gedachteloos open draait.

Er zijn in Bussum allerlei initiatieven om ons hier alert op te maken. ‘Neem je fiets om boodschappen te doen’, ‘zet je motor af bij dichte spoorbomen’, ‘schroef zonnepanelen op je dak’ en ga maar zo door. Doe dit en doe dat vooral niet. Voor de toekomst van onze kinderen.... Speciaal voor jullie! Dus is het dan te veel gevraagd dat jullie ook een bijdrage leveren? ‘Doe die computer uit’, ‘de deur dicht’, ‘pak eens één handdoek in de week in plaats van zeven…..’ Maar dat klinkt allemaal zo belerend en dat is juist precies wat we niet willen. Daarom is de uitdaging aan jullie. De krant is er. Wij hebben een eerste aanzet gegeven. Pak de handschoen op en kom met initiatieven, ideeën en verrassende oplossingen. Er zijn er genoeg. Lees maar. En reageer op oproepen die gedaan worden. We zijn benieuwd naar jullie reacties. Redactie Spreektaal.

( a d v e r t e n t i e ) ( a d v e r t e n t i e )

Lees verder op pagina 2

Bob Custers

Bruna en Stabilo...een mooi stel

Bij inleveren van deze advertentie ontvang je 20% korting op alle Stabilo producten.

Geldig tot 1 mei 2013 en alleen bij Bruna Bussum

Veerplein 106, 1404 DC BussumTel: 035 - 691 74 85brunabussum@upcmail.nl • www.bruna.nl To

taal

prijs

8 z

onn

epan

elen

: € 3

.280

,- (

incl

. sub

sidi

e en

inst

alla

tie)

.O

pbre

ngst

ca.

1.8

00 k

Wh/

jaar

. A

ctie

gel

dig

t/m

31

mei

201

3.

ZESTIPS

2 Spreektaal Spreektaal

De Bussumse Watertoren is vooral zo duurzaam, doordat het bijna helemaal zelfvoorzienend is. Dat betekent dat het gebouw de belang-rijkste producten om het gebouw te gebruiken zelf levert.

Een goed voorbeeld hiervan is het watersysteem in de watertoren. Hiermee wordt ervoor gezorgd dat de watertoren het grootste deel van het water dat gebruikt wordt zelf levert. Het aanleggen van een eigen watersysteem was in eerste instantie gewoon noodzakelijk, omdat de watertoren niet aangesloten was op de riolering. Er is gekozen voor een zeer duurzame oplossing. Al het afvalwater van de watertoren wordt

gezuiverd door een filtersysteem dat gebruik maakt van planten. Dit levert zuiver water op dat gebruikt wordt om de toiletten door te spoelen. De watertoren maakt dus gebruik van een kleine waterkring-loop met maar weinig aanvulling van schoon drinkwater. Zo wordt tot wel 80% van het drinkwater-verbruik bespaard!

Wat doen die molens op het dak?Voor het elektriciteitsgebruik is ook een duurzame oplossing gekomen. Op het dak van de watertoren zijn windmolens geplaatst, als je goed kijkt zie je ze draaien. De elektriciteit die de windmolens opleveren kan de watertoren helaas niet zelf ge-

bruiken, omdat de watertoren geen accu’s heeft. Accu’s zouden de elek-triciteit kunnen opslaan, maar deze zijn vrij prijzig en bovendien niet altijd even goed voor het milieu.

Er moest dus een andere oplossing gevonden worden. Er is voor geko-zen om de elektriciteit weer terug aan het net te leveren. Dat houdt in dat de watertoren de elektriciteit terug geeft aan de elektriciteitscen-trales. Die gebruiken de elektrici-teit van de watertoren weer voor de stoomvoorziening van andere huishoudens. Wie weet wordt de elektriciteit in jouw huis dus wel opgewekt met de windmolens van de watertoren!

Slopen is geen optieIn 2009 is de renovatie van de water-toren begonnen. De andere optie was om de toren met de grond gelijk te maken. ‘Dat zou toch zonde zijn!’ antwoordt Bob Custers, de architect en initiatiefnemer van de renovatie. ‘De watertoren heeft een bijzonder metselwerk, kijk maar eens naar de romp. Het zou zonde zijn als dat allemaal verloren zou zijn gegaan’ zegt hij. ‘Het zou wel veel eenvoudiger zijn geweest als we de watertoren gesloopt hadden en er daarna een nieuw kantorencomplex hadden gebouwd.

We hebben te maken gehad met een aantal tegenslagen. Het was in eerste instantie al lastig de financiering rond te krijgen, we zaten namelijk midden in de bouwcrisis. Toen we dan eindelijk begonnen waren met de renovatie, kwam er een strenge winter die ervoor zorgde dat de renovatie werd stopgezet. Verder zijn er een aantal problemen geweest doordat het gebied achter de watertoren uit een grote kuil bestaat. Het ging dus niet altijd even makkelijk, maar ik ben zeker trots op het resultaat!’. Dat de Bussumse Watertoren zo bijzonder is, wordt bevestigd met verschillen-de duurzaamheidsscores. Op vrijwel alle testen scoort de watertoren zeer hoog in vergelijking met andere gebouwen. Bob Custers: ‘Het was vanaf het begin de bedoeling om het duur-zaamste kantoorgebouw van Neder-land te maken. Het begon met het renoveren van de toren en tijdens het ontwerpen werd de watertoren zelfs steeds duurzamer. Daar zijn we op doorgegaan en ik vind dat we zeer tevreden mogen zijn over hoe dat heeft uitgepakt!’.

Vera Kools & Suzanne Brakenhof

Jong Bussum geeft duurzaamheidstipsDaar zit je dan, op je vertrouwde kamertje, te facebook-en op je veel te

dure laptop. In een donker hoekje schalt er muziek uit je gloednieuwe

docking station. Je iPod ligt ergens vergeten in een oplader en terwijl

je met een half oog naar MTV kijkt, deel je druk bellend de laatste

nieuwtjes met je beste vriend. Nu het buiten telkens zo koud is, heb

je de verwarming lekker hoog gezet en de kraan van de douche staat

alvast aan. Zodat als je er zo onder springt, je niet hoeft te wachten tot

het water warm is.

Dit is dus precies wat wij jongeren vaak doen, zonder er ook maar even over na te denken. Laat die kraan maar lekker lopen en ach, wat maakt het uit dat alle apparaten te-gelijkertijd aanstaan. Gek is het niet, soms lijkt het wel alsof de nieuwe generatie zo veel dingen moet doen, dat er geen ontkomen aan is. Wil je een beetje op de hoogte blijven, dan is dit de enige mogelijkheid.

‘Zet die apparaten nou eens gewoon uit, en douche niet zo lang’, zijn uit-spraken die iedere ouder wel tegen zijn kinderen roept. Want erg duur-zaam zijn we meestal niet bezig. Maar wat is nu eigenlijk duurzaam? En hoe zorg je er nou voor dat je zelf duurzaam bezig bent?Duurzaamheid is de afgelopen jaren een redelijk algemeen begrip gewor-den in Nederland. We noemen het ook wel een container begrip. Eigenlijk álles wat te maken heeft met onze maatschappij, verant-woord leven, het milieu en het denken aan de toekomst kan tegen-woordig worden geplaatst onder duurzaamheid.

Duurzame ontwikkeling is letterlijk de ontwikkeling die aansluit op onze behoeften op dit moment. Right now, maintenant, ahora, jetzt. Nu dus.Maar zonder het vermogen van de generaties ná ons om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen. Een beetje letten op wat we doen zodat de mensen die over 100 jaar leven, het net zo fijn heb-ben als wij dus.

Wij van Jong Bussum stelden een lijst met tips samen waardoor jij ook wat duurzamer kunt leven!

1 Haal die telefoon nou eens uit de oplader! Wij kennen het, je iPhone is nog maar half vol en je moet nog een heel stuk naar huis fietsen, snel die telefoon

in de oplader natuurlijk! Dit is niet alleen slecht voor de batterij van je mobiel, maar ook nog eens onnodig verbruik van stroom. Die 50% batterij houdt het heus nog wel tot je thuis bent uit. En doe je hem wel in de oplader? Haal hem er dan ook meteen uit als de batterij vol is, dat scheelt al een heleboel.

2 Gebruik dat flesje eens wat vaker. Je hebt dorst. Die eeuwige pakjes Taksi van je moeder ben je inmiddels ook wel zat natuurlijk. Gelukkig zijn er

overal voldoende automaten om je dorst te stillen, geen enkel probleem. Maar als je dan dat flesje gekocht en opgedronken hebt, gooi het dan niet weg. Je kan dat flesje prima nog een paar dagen gebruiken. Duurzaam en het scheelt je ook weer geld.

3 Lampjes uit, kaarsjes aan. Vrijwel ieder huis heeft inmiddels een bijna ontelbare hoeveelheid lampen. En het liefst zetten we die allemaal

tegelijkertijd aan. Want al die donkere ruimtes zijn natuurlijk ook helemaal niets. Maar dat is niet erg duurzaam. Zet eens gezellig wat (biologische) kaarsjes aan en doe wat van die lampen uit.

Niet alleen een stuk romantischer en goed voor de energierekening van je ouders, maar ook nog eens duur-zaam!

4 Zijn jouw kleren duurzaam? Kleren. We zijn er allemaal gek op. Maar let jij eigenlijk wel eens op waar je je kleding koopt? Behalve gewone kleding heeft de H&M bijvoorbeeld ook een ‘organic cotton’ kledinglijn en zo zijn er nog veel

meer winkels die op de duurzaamheid van de kleren letten. En ook die tweedehands en vintage winkeltjes hè, zijn niet alleen helemaal in, maar ook dat is duurzaam!

5 Lekker warm. Niets is lekkerder dan thuis komen in een warm huis. Dus gaat automatisch de verwarming aan. Maar wat nou

als je gewoon een zachte, warme trui aan doet, of een dekentje omslaat. Duurzaam en knus!

6 Die douche. Ja, we kunnen niet ontkennen dat we gek zijn op douchen en badderen. Door de jaren heen is hygiëne steeds

belangrijker geworden. Maar 5 keer per week in bad zitten en elke dag een uur douchen is niet erg duurzaam. Probeer eens wat korter te douchen, en hé verder een keer per week in bad gaan is ook al heel erg lekker.

Leuk hoor, al die tips. Maar wat is JongBussum dan?JongBussum is de jongeren adviesraad en evenementenorganisatie van Bussum. Samen met een team van enthou-siaste jongeren proberen we Bussum leuker te maken voor jullie! We geven de gemeente gevraagd, maar vooral ook ongevraagd advies over zaken die ons aan gaan en organiseren allerlei jongeren evenementen! Denk aan de DJ contests, Summervibes maar bijvoorbeeld ook het idee om een ijsbaan neer te zetten in de winter! Wil jij ook helpen Bussum leuker te maken? Meld je dan nu aan en stuur een berichtje op facebook naar de voorzitter Nini Zwetsman voor meer informatie.

Vervolg van pagina 1

Nini Zwetsman

NIEUWE ENERGIE CREËERT TOREN

3 Spreektaal Spreektaal

Dat we in de toekomst te maken krijgen met veranderingen, tekor-ten, prijsstijgingen en misschien wel conflicten om energie is evident. Dat betekent dat we ons gedrag zullen moeten aanpassen en anders met beschikbare energie zullen moeten omgaan. Niet alleen vanwege het milieu, maar ook om diverse andere redenen.

Wouter Schatborn was in zijn zakelijke activiteiten (directeur van ECN Petten) en ook in zijn vrije tijd (o.a. binnen de Rotaryclub Naar-den-Bussum) actief bezig met het stimuleren van energiebesparing en de opwekking van duurzame energie. Hij deed dit door in zijn omgeving mensen te helpen met het verkrijgen van inzicht in hun energieverbruik, met praktische adviezen om energieverbruik terug te dringen en door zakelijke initia-tieven te ontplooien ter bevorde-ring van duurzame opwekking van energie. Ook ondersteunde Wouter initiatieven op het gebied van de klassieke muziek en was hij zelf actief als musicus en sportman.

Ter nagedachtenis hebben Michiel Korthals, Louis de Bruin en Pieter Schut, samen met de vrouw van Wouter, Thida Schatborn, afgelo-pen jaar het initiatief genomen om zijn ideeën in leven te houden en zich daarbij in eerste instantie te richten op ‘Movers en Shakers’ in de energiewereld in NL, Vrienden van Wouter en jongeren uit het Gooi.Het doel is in samenwerking met anderen partijen, w.o. scholen,

De Stichting organiseert

jaarlijks de Wouter Schatbornlezing

duurzame energie-initiatieven in de geest van Wouter Schatborn te stimuleren. De activiteiten zullen omgeven wor-den door muzikale en waar mogelijk sportieve activiteiten in de geest van Wouter. Mens Sana in Corpore Sano (Een gezonde geest in een gezond lichaam). Een en ander kan worden ingebed in lokale Bussumse activitei-ten. (Gemeente Bussum, Watertoren, Jongerenkrant Spreektaal e.d.).

De Stichting organiseert jaarlijks de Wouter Schatbornlezing, waarin opinieleiders hun visie op duurzame energie geven en waarin een aantal van de activiteiten die Wouter geïni-tieerd heeft een platform krijgen om zich te presenteren aan de aanwe-zigen. De eerste lezing werd vorig jaar gegeven in de Watertoren in Bussum door oud-minister Winse-mius. Daarnaast wordt gezocht naar projecten waarmee ook jongeren bereikt kunnen worden rond het thema Bewustwording Duurzaam Energiegebruik.

Wil je meer informatie over de stichting, de activiteiten of heb je een goed idee, neem contact met de stichting op via; info@wouterschatbornstichting.nl

Een Apple met veel peertjes

Door: N.C.

’s Avonds als je door de straten van Bussum loopt, is alles heel vredig en rustig. De straten zijn donker, je hoort af en toe een paar mensen praten, er fietsen groepen jongeren langs en de straten worden alleen belicht door lantaarnpalen. Totdat je midden in de Nassaulaan opeens een fel schijnsel ziet. Het is de nieuwste aanwinst in de winkelstraat, het i-Center. De godganse winkel wordt verlicht met een heel groot aantal lampen. Ik vrees dat het geen spaarlampen zijn. Je zou bijna zeggen: haal de lantaarnpalen maar weg, want het i-Center straalt genoeg licht uit om de hele winkelstraat te verlichten.

Begrijp me niet verkeerd, ik vind Apple een ontzettend mooi, origineel en modern merk met een sterk verleden en een goede toekomst. Maar door de lampen ’s nachts aan te houden draagt het i-Center niet echt bij aan onze toekomst. De Nassaulaan wordt in het donker nauwelijks gebruikt. Moet de enkele wandelaar de inhoud van de winkel zien om de volgende dag iets te kopen? Wat een verspilling. Als ze een timer zouden plaatsen die ’s avonds alle iMacs, iPhones en iPads uitzet, dan zou dat het energieverbruik enorm vermin-deren. Maar alles staat aan. Tuurlijk, het i-Center kijkt veel af bij papa Apple, want voor beide geldt: promotie is presentatie. De ruimte wordt zo overzichtelijk mogelijk gebruikt, de model-len staan in groten getale op de tafels en aan de muur hangen de gadgets. Maar na zes uur kun je hier toch niks meer mee en hangt iedereen achter het verlichte scherm van zijn eigen Mac.

In de voetsporen van Wouter Schatborn

De toekomst is aan de jeugd en nieuwe energie

Hoe betrek je jongeren bij zoiets als het energievraagstuk? Dat is een van de belangrijkste speerpunten van

de Wouter Schatborn Stichting uit Bussum.

Wie was Wouter Schatborn?

Geboren: Naarden, 20 december 1942Overleden: Bussum, 4 januari 2010Woonachtig: P.J. Lomanlaan 17 te Bussum

Werktuigbouwkundige, energie-specialist. Was een van de stimule-rende krachten achter innovaties op energiegebied in Nederland, zoals windenergie, zonne-energie en bio-massa. Na de studies regeltechniek en gasturbines aan de Universiteit van Delft heeft hij 28 jaar bij Stork gewerkt in diverse functies. Van engineer tot lid van de raad van bestuur. De laatste jaren verantwoor-delijk voor de energie activiteiten van het concern. Verbleef ook enkele jaren voor het bedrijf in Taiwan en in Latijns Amerika. Vervolgens is hij zeven jaar directeur geweest van ECN, het Energieonderzoek Centrum Nederland te Petten. Na zijn pen-sionering begeleidde hij startende ondernemingen op het gebied van duurzame energie. Voorts was hij columnist van het blad “Utilities”, vakblad voor Energie en Industrie. Zijn grote liefde was de muziek. Hij speelde zelf viool. Hij was één van de oprichters van het Nederlandse Studentenorkest en het Nederlands Studenten Kamerorkest. Ook speel-de hij in het Naardens Kamerorkest. De liefde voor de muziek is op zijn kinderen overgegaan: Francien (altviool) en Saskia (piano) zijn inmiddels bekende professionals. Hij overleed begin 2010 aan de gevolgen van een ongeval met zijn racefiets.

Wouter Schatborn Stichtingvoor nieuwe energie

TURBHO RG504 takt retro scooter

Max. snelheid : 45 KM/H , 25KM/HKleuren: Zwart, wit, zwart/wit, matzwart en bordeaux/crèmeNu inclusief: rijklaarmaakkosten, hoog windscherm, koffer en art 4*gekeurd slot2 jaar garantie

€1399,-

Kom langs voor een proefrit bij:Goois ScootercentrumEnergiestraat 27A1411 AR NaardenTel: 035-6949405 www.gooisescooter.nl

( a d v e r t e n t i e )

www.spreektaalbussum.nl

4 Spreektaal Spreektaal

Wij hebben een interview af-genomen met voorzitter Gerard Bergenhenegouwen en penning-meester Kees Flink om te kijken waar de milieuraad zich in 2013 voor gaat inzetten.

Wat doet de milieuraad?Bewust of onbewust heeft iedereen het bord “Bomen dicht, motor uit” wel eens bij de spoorbomen zien staan. Dit was één van onze eerste succesvolle acties van de Milieuraad Bussum vier jaar geleden. Sinds die tijd hebben wij niet stilgezeten. We hebben daarna veel adviezen aan de gemeente voorgelegd en diverse acties op touw gezet. Er zijn o.a. adviezen uitgebracht over Duur-zaam bouwen, Bussum on Ice en LED-verlichting.

Vooral met het laatste advies zijn we blij omdat dit door de gemeente Bussum is overgenomen waardoor Bussum eerder op LED-verlichting isovergestapt en niet meer eerst nog

een pilot heeft uitgevoerd om dit uit te zoeken!

Zijn de activiteiten van de milieuraad succesvol?Wij hebben – mede door een aantal nieuwe, jongere leden- het initiatief genomen om publieksacties te organiseren om de burgers van Bussum bewuster te maken van de problemen rond het milieu. Naast de advisering aan de gemeente heeft de milieuraad dus nog een andere rol, namelijk die van infor-matie aan de burgers van Bussum om van hen meer aandacht te vragen voor een schoner milieu in Bussum.

Zo heeft de MR bijvoorbeeld uitge-breid aan de weg getimmerd met het organiseren van filmavonden. De films “Silent Snow” en “Taste the Waste” wisten beide volle zalen te trekken in het Filmhuis Bussum.Van “Taste the Waste” is het een kleine stap om uitgebreid aandacht

te besteden aan voedselverspilling. Zowel op de biologische streek-markt op het Julianaplein als op de Bijenmarkt heeft de milieuraad deze boodschap uitgedragen. Ook op de wekelijkse markt presenteerde de milieuraad zich een paar keer per jaar.

Een ander groot succespunt voor de Milieuraad Bussum is het Repair-café. Er zijn er nu twee geweest en de belangstelling overtreft onze stoutste verwachtingen. De eerste keer waren er 40 bezoekers en de tweede keer zijn bij 70 bezoekers reparaties verricht. Niet iedereen kon geholpen worden. We denken nu aan het verhogen van de frequentie. Daarnaast proberen we om het Repaircafé op eigen benen te laten staan.

In een artikel in Bussums Nieuws vertelde u dat u tegen de uit-breiding van het winkelcentrum bent. Houdt u niet van winkelen?Het winkelgedrag verandert en dat stelt andere eisen aan de winkels. Er zijn genoeg winkels in Bussum en het aantal winkels zal als gevolg van het winkelen op Internet alleen maar afnemen. Dan is het niet duur-zaam om nu nog nieuwe winkels te bouwen.

Wat vindt de milieuraad op dit moment het belangrijkste aan-dachtspunt?Op dit moment houden wij ons bezig met een goede oplossing voor het stallen van de fiets in het centrum. Wij hebben de gemeente Bussum gewezen op Zaandam waar midden in de drukke winkelstraat een Fietsenpakhuis gerealiseerd is.

De bewoners kunnen daar gratis en bewaakt hun fiets stallen, elek-trische fietsen kunnen opgeladen worden, er zijn kluisjes waar men spullen of aankopen kan bewaren en er zijn openbare toiletten. De milieuraad heeft gesuggereerd om hiervoor het al jarenlang leeg-

staande pand van “De Vonk” aan het begin van de Nassaulaan, naast de bloemist in te richten. Het is jam-mer dat zo’n karakteristiek en fraai pand al jarenlang leeg staat. Dat is geen duurzame invulling.

Een tweede belangrijk agendapunt is duurzame energie. Bijvoorbeeld de plaatsing van zonne-panelen. De milieuraad pleit ervoor om binnen de gemeente structurele energiebesparende maatregelen te nemen, die de energiekosten en de CO2 uitstoot verminderen.

Maar ook het informeren van de burgers over duurzame, energiebe-sparende maatregelen in de woning, zoals muur- en dakisolatie, dubbel-glas et cetera, met de daarvoor beschikbare subsidiemogelijkheden heeft onze aandacht.

Gaat er het komend jaar nog meer veranderen aan het straatbeeld van Bussum?Als het aan de milieuraad ligt wel. Bussum was altijd veel groener dan nu met bloemperken en bomen. De milieuraad is een sterke pro-motor van een sprankelend groen tuindorp in een schone en veilige leefomgeving. De nieuwste ontwikkeling waar we ons mee bezig gaan houden is stadslandbouw.

Dit project verkeert nog in een ontwikkelingsfase maar de ver-wachting is dat begin september dit project wordt opgestart. Stads-landbouw heeft tot doel de pro-ductie van voedsel weer dichter bij de mensen te brengen. De Milieu-raad Bussum wil in navolging van geslaagde stadslandbouwprojecten in bijvoorbeeld Rotterdam even-eens een stadstuinderij opzetten, zodat men weer kan zien, voelen en proeven waar voedsel vandaan komt. De tuinderij zal met hulp van vrijwilligers eerlijke en biologi-sche groenten en fruit verbouwen en deze rechtstreeks in Bussum en omstreken afzetten.

Als je een goed idee op het gebied van milieu/duurzaamheid hebt, mail dat dan aan de milieuraad op info@milieuraadbussum.nl of blijf op de hoogte door de website te bekijken: www.milieuraadbussum.nl Voor het aardigste idee is er een leuke prijs beschikbaar.

Wat Watt Nu? Door Reinier Overtoom

Bussum, maart 2013 - Overstappen op duurzaam opgewekte energie is voor veel consumenten een moeilijk

te maken stap. Ondanks dat het rendement van zonnepanelen hoog is, vinden veel consumenten het een

gedoe om de aanschaf ervan zelf uit te zoeken. De ervaring leert dat als hele straten dezelfde wens hebben,

de panelen er wel komen. En nog goedkoper ook.

Watt Nu is een groep Bussumers die de overgang naar lokaal opgewekte duurzame energie in Bussum op gang wil brengen. Voor straatprojec-ten zoekt de beweging inwoners van Bussum die in hun eigen straat een project willen trekken.

Door werk en kosten te verdelen profiteer je met zijn allen van de voordelen van Zonne-energie. Watt Nu heeft ervaring met het opzetten van straatacties. Wil je meer weten of heb je tijd om een straatproject in jouw straat te trekken? Watt Nu kan je hulp goed gebruiken. Mail pv@wattnu.org met je naam en adres en zorg er samen met andere Bussumers voor dat Bussum haar eigen energie schoon opwekt!

www.wattnu.org

Goede raad? De milieuraad!Bussum, maart 2013 - De milieuraad geeft gevraagd en ongevraagd

advies aan de gemeente Bussum. De milieuraad behartigt de belangen

van het milieu in de gemeente Bussum en draagt met ideeën en

advies bij aan duurzame ontwikkeling. De milieuraad is opgericht in

november 2007.

Een ander groot succespunt voor de Milieuraad Bussum is het Repaircafé.

Penningmeester Kees Flink envoorzitter Gerard Bergenhenegouwen

5 Spreektaal Spreektaal

The clash of the buurt- supersBussum, maart 2013 - In de pauze

even snel naar de supermarkt om

wat lekkers te halen. Voor veel

middelbare scholieren is dat een

vrij normale zaak. Vaak wordt er

voor gekozen om gewoon naar de

dichtstbijzijnde supermarkt te

gaan, omdat dat dan het makke-

lijkst is.

Er zit echter een groot verschil tussen supermarkten. De meeste supermarkten verschillen niet alleen in prijs en kwaliteit, maar ook in de smaak en duurzaamheid van producten. Het is hoog tijd dat dit eens beter bekeken wordt. Daarom hebben wij van twee verschillende supermarkten vijf verschillende producten vergeleken op prijs en kwaliteit. Het gaat om vijf produc-ten van de Albert Heijn en om vijf producten van de EkoPlaza. De producten die we hebben gekozen zijn over het algemeen wel favoriet onder scholieren. Zouden de twee supermarkten echt zo verschillen of maakt het niet uit naar welke supermarkt je gaat?

maakt het uit naar welke supermarkt

je gaat?Voordat een product duurzaam genoemd mag worden, worden er op de herkomst, de verpakking en de bereiding. Zo komt bijvoorbeeld duurzaam fruit uit Nederland zelf, dit houdt de vervoerskosten en zo ook de CO

2 uitstoot laag. Ook bij

de productie wordt er gekeken naar de uitstoot van koolstofdioxide. Bij teveel uitstoot is een product niet meer duurzaam. Verder wordt er bij de productie voor gezorgd dat er zuinig wordt omgegaan met natuurlijke bronnen, zoals water en energie. Op het land mogen niet teveel verontreinigde stoffen zoals bestrijdingsmiddelen en antibiotica gebruikt worden. Als laatste moeten de mensen en dieren, die betrek-king hebben tot de productie, goed verzorgd worden. Al deze punten maken een product duurzaam.

ChipsAH chipsDeze “biologische chips naturel” zijn vrij simpel. Er zit eigenlijk maar weinig smaak aan en het ziet er vrij standaard uit. Het ruikt wel lekker, maar de chips smaken vrij muffig. Nee, wij zijn niet echt te spreken over deze chips. Het cijfer van deze chips is dan ook maar een 6.

AH: flauw, heel dunPrijs: €1,69Inhoud: 100 gramUiterlijk 6,5Smaak 7Gezond 6

EkoPlaza chipsBij het openen van de zak valt meteen de geur op. Dit is hoe echte chips moeten ruiken! Het is niet echt uit te leggen, maar de geur van deze “hand cooked chips” lijkt best wel op de geur van patat. Ook opvallend aan deze chips is de vorm, de chips zijn relatief dik. Dat maakt het op een of andere manier nog lekkerder! Deze chips zouden we echt nog een keer kopen. Deze bio-organische chips verdient zeker een 7,8!

EP: knapperig, lekkere geur, luchtigPrijs: €1,59Inhoud: 125 gramUiterlijk 8Smaak 8,5Gezond 7

Green teaAH green teaVan de Albert Heijn hebben we ‘green tea with honey’ van ‘arizona’ genomen, wat lekker was. Het had niet veel smaak, maar was een stuk milder dan de tea van de EkoPlaza. Deze tea smaakte naar honing, wat lekker was. Daarom hebben wij deze tea een 7,5 gegeven.

AH: milder, smaakt naar honing,

Prijs: €1,09Inhoud 500 mlUiterlijk 8,5Smaak 8,5Gezond 6

EkoPlaza green teaDe ‘beauty tea’ van de EkoPlaza was ook erg lekker en had veel meer smaak dan de green tea van de Albert Heijn. Verder is deze green tea veel verfrissender dan de tea van de Albert Heijn, dit omdat er citroen in zit. De ‘beauty tea’ krijgt daarom een 8.

EP: goede smaak, verfrissend door citroenPrijs: €1,49Inhoud 500 mlUiterlijk 7Smaak 7,5Gezond 9

croissantjesAH croissantjeDit croissantje kon je al door het zakje heen ruiken! Omdat het vers was en net afgebakken, wat zeker een pluspunt is. Daarbij is het croissantje ook erg luchtig en is de buitenkant lekker krokant. Het enige wat niet zo lekker was, was de smaak. Het croissantje smaakte wel oké, alleen niet echt lekker, omdat er weinig smaak aan zat en het niet echt romig was. Het croissantje krijgt daarom een 7,5 als cijfer.

AH: luchtig, lekkere geur, krokante korst, kruimelt meer, niet echt romig, niet veel smaak, versPrijs: €0,59Uiterlijk 7,5Smaak 8Gezond 7

EkoPlaza croissantjeDit croissantje was ook zeker vers, en rook ook lekker. Dit crois-santje had veel meer smaak dan die van de Albert Heijn, het croissantje was erg romig, zoals een roombotercroissantje zou moeten smaken. Dit croissantje was ook veel groter dan die van de Albert Heijn. Het croissantje krijgt daarom een 8 als cijfer.

EP: romig, groot, goede smaak, smaakt echt naar een roomboter-croissantjePrijs: €1,05Uiterlijk 8,5Smaak 7Gezond 7

ChocoladeAH chocoladeDe chocola was eigenlijk standaard chocola, niet heel bijzonder, maar wel lekker. Deze chocoladereep is van 72% cacao. Het voordeel van het hoge cacao percentage is dat het ook nog een heel gezond is. Verantwoord snoepen dus. De chocola krijgt een 6,5 als cijfer.

AH: dikker, harder 54% cacaoPrijs: €0,95Inhoud: 150 gramUiterlijk 6,5Smaak 5,5Gezond 6

EkoPlaza chocoladeDeze chocola, de ‘Ecuador BIO dark chocolat’, sprak ons al aan in de winkel. De verpakking ziet er mooi uit, waardoor je verwacht dat de chocolade ook lekker is, wat het ze-ker was. Deze chocoladereep is van 80% cacao, wat heel erg veel is, dus je moet wel van extra puur houden. De reep zelf was ook makkelijk te eten, het was namelijk heel dun. Deze chocola krijgt van ons dan ook een 7,5 als cijfer.

EP: heel puur, veel cacao 80%Prijs: €1,95Inhoud: 100 gramUiterlijk 8Smaak 8Gezond 6,5

KoekjesAH koekjesToen we deze koekjes openden kwam ons meteen de geur van verse koekjes tegemoet. De koekjes zijn relatief groot en zien er vrij robuust uit. Er zitten grote stukken chocolade in. De vorm van de –AH KOEKJESMONSTER- is dus perfect, maar dat zegt natuurlijk niets over de smaak. Tijd om te proeven. We waren het er snel over eens: deze koekjes smaken precies, zoals choco-latechip koekjes moeten smaken. Dit is zeker een favoriet! Ons cijfer voor deze koekjes is een 7,7.

AH: Groter, meer en grotere stuk-ken chocolade, robuuster Albert Heijn eigen merk; Choc chip cookies melk en pure chocoladePrijs: €1,14Inhoud: 8 stuks 200 gramUiterlijk 9Smaak 8Gezond 6

EkoPlaza koekjesDeze koekjes zien er zeker anders uit dan de AH koekjes. De –EKOPLAZA MERK KOEKJES- zijn kleiner en er zitten kleinere stukjes chocolade in. De koekjes lijken minder op wat we verwachtten bij ‘chocolate chip cookies’. Dat geldt ook voor de smaak. Je proeft de chocola relatief weinig, ze smaken meer naar zandkoekjes. Het is niet verkeerd, maar deze koekjes hebben niet onze voorkeur. We komen uit op een 6,2 als cijfer.

EP: chocolade is niet over-heersend, smaakt naar gewone koekjesOrganics; chocolate chip cookiesPrijs: €1,59Inhoud: 12 stuks 125 gramUiterlijk 6,5Smaak 6Gezond 6

Door Vera Kools, Beaudine Smeekes en Suzanne Brakenhof

Beaudine Smeekes, Suzanne Brakenhof

EN vera kools

www.spreektaalbussum.nl

6 Spreektaal Spreektaal

Duurzaam shoppen is zóóó 2013Door Beaudine Smeekes, Tessa Engelberts & Marinda Westerveld

Bussum, maart 2013 - Duurzaamheid is in de mode, ook bij veel mo-

deshows wordt de kleding duurzaam gemaakt . Maar toch zijn ecofa-

shionista’s nog zeldzaam, wat raar is als je bedenkt dat tegenwoordig de

kleding buiten duurzaam ook hip en in de mode is.

Bij veel verschillende winkels is duurzame kleding te vinden, zo ook bij

de grote winkelketens. Maar wat is duurzame kleding nou eigenlijk?

Duurzaam houd in dat het goed is voor het milieu, mens, dier, de

planeet en dat er gebruik wordt gemaakt van verantwoorde materialen.

Marinda, tessa en beaudine

Vind je duurzaam niet mooi of vind je dat het allemaal saai is? Kijk maar eens naar de foto›s op deze pagina, het is allemaal duur-zaam!Of weet je niet waar je al die eco-looks vandaan moet halen? Je zal het niet denken, maar de winkels liggen er vol mee, vooral in deze tijd. Voorbeelden van duurzame winkels zijn: De Vero Moda, H&M en de C&A. Zonder dat je het weet doe je soms toch duurzame aankopen. Helemaal geen hoog geitenwollen-sokken gehalte dus!

Mooi, je hebt genoeg geld, tijd om te shoppen! Pak je pinpas en ren naar de winkels. Voordat je vertrekt, nog een bel-letje naar je vriendinnen en jullie zijn klaar om te gaan. Er zijn veel verschillende winkels waar je je hele-maal kan uitleven, bijvoorbeeld de Vero Moda, de H&M of de C&A.

Ben je je oude looks helemaal zat? Dan is het tijd je kleding en je een nieuw leven te geven.Er worden in heel Nederland kleding ruilbeurzen georganiseerd. De organisaties ‘Krijg de Kleren!’ en ‘Little Green Dress’ zijn voorbeelden hiervan.

Niet in de buurt? Dat maakt niet uit. Gezellig met vriendinnen de kast uitmesten en je organiseert je eigen kledingruil. Dan kan je hun er misschien nog blij mee maken.

Als je je kleding niet weg wilt doen, heb je geluk want natuurlijk is daar ook wat voor. De bekende IJ-Hallen in Amsterdam Noord bijvoorbeeld, met 750 kra-men vol tweedehands en soms ook wel nieuwe kleding is het de groot-ste kledingbeurs van Europa. Hoeveel mensen daar wel niet hun voetsporen hebben achtergelaten,

die van jou kan daar ook nog wel bij. Daarbij is het nog eens hart-stikke leuk en goedkoop. Verder zijn er natuurlijk ook nog sites zoals Marktplaats en Speurders.

Wees creatief!Pimpen is een goede optie voor oude of minder leuke kleding. Er zijn veel ‘Do It Yourself ’ instructies op het internet te vinden waar je te gekke dingen mee kan maken. Verder is het een groot voordeel dat vintage weer helemaal in is! Dus duik ook nog even in de kledingkast van je moeder en misschien vind je wel dat ene te gekke vintage shirtje waar je al super lang naar op zoek bent.

Leuke sites:http://www.ijhallen.nlhttp://www.episode.eu

7 Spreektaal Spreektaal

Zo gaat menigeen gesprek, make-up is een ‘must have’ voor meisjes. Bijna iedereen smeert het ’s morgens op het gezicht, maar bijna niemand denkt er bij na wat ze op het gezicht smeren.

We smeren make-up op om er mooier uit te zien, maar kies je niet de juiste make-up uit, dan wordt je gezicht er niet mooier van. Je huid kan een reactie geven op de make-up. Als je make-up zonder huid belastende ingrediënten neemt, dan wordt je niet onrustiger, maar juist rustiger. Een toenemend aantal winkels verkoopt duurzame make-up; make-up is dan op natuurlijke basis, puur, zonder potentieel scha-delijke ingrediënten voor je huid. Misschien een handig weetje bij de aankoop van je nieuwe mascara. Veel make-up merken zeggen dat ze puur zijn, maar vaak is dat niet of maar deels het geval. Als je dan op de lijst met ingrediënten kijkt, dan haak je al snel af doordat het ondui-delijk en te lang is. Al die onbekende bestandsdelen zoals Propylene Gly-col, Phenoxyethanol of Oryza Sativa.

Niet voor dieren, niet voor mensenEr bestaan veel verschillende soor-ten make-up. Ook de wijze waarop het is geproduceerd verschilt sterk. Make-up kan bijvoorbeeld op die-ren getest (dit mag officieel niet meer!), waterproof of duurzaam zijn. De meeste mensen letten er wel op of hun make-up op dieren getest is. Ze vinden het geen fijn idee dat dieren moeten lijden, omdat wij make-up op willen. Waar ze niet over na denken is dat ze zelf moeten lijden als ze geen duurzame make-up kopen. In sommige gevallen zie je geen verschil, maar soms wordt je huid onrustiger als je voor niet-duurzame make-up kiest. Duur-zame make-up is een heel breed begrip. Wat houdt het eigenlijk in?

Eetbare make-up?Bussum, maart 2013 - Je hoort sommige mensen wel eens zeggen: “ Ik voel me zo naakt!” Dan zie je anderen

kijken, van huh, je hebt toch kleren aan? “Nee hoor, ik heb echt een blote billen gezicht. Oh, je hebt geen

make-up op, is dat het? Ja, dat zie je toch!”

Er zijn een paar eisen waar duur-zame make-up aan moet voldoen:Geen potentieel schadelijke stoffen voor mens of milieu, biologische ingrediënten en duurzaam verpak-kingsmateriaal. Dit is niet bij iedere winkel zo. Bij INDISHA kan je er zeker van zijn dat de make-up aan deze eisen voldoet. Het motto van INDISHA is dan ook

If you can’t eat it, don’t put it on

your skin!Eigenlijk is dat best wel logisch, want als je iets op je gezicht smeert, dan wordt het grotendeels door je

huid opgenomen. Als je iets op je gezicht smeert wat je niet kan eten, dan moet je het dus ook niet op je huid smeren. In principe zijn alle make-up producten van INDISHA dus eetbaar. Toch zal ik het niet proeven, want ik denkt niet dat het allemaal even lekker is. Al deze pro-ducten liggen daarom ook niet in de supermarkt.

Bij INDISHA kan je niet alleen duur-zame, pure producten kopen, je kan ook duurzame behandelingen krijgen. Je kan bijvoorbeeld voor een bepaalde gelegenheid even naar INDISHA bellen en vragen of je make-up gedaan kan worden door een visagist. Als er nog plek is, dan kan je op de avond van het uitje bij

INDISHA langskomen en even later weer weg gaan met een prachtig opgemaakt gezicht. Waarschijnlijk ben je dan door Ralph Baaij of een van zijn collega’s of studenten gehol-pen. Ralph is een volleerde visagist. Hij heeft zelf zijn eigen visagieschool in Huizen, de RB Academy. Op deze school wordt uitsluitend met duur-zame producten gewerkt. Dus als jouw talent in de visagiewereld ligt en je wilt ieders huid mooier maken, dan is de RB Academy de perfecte plek voor jou.

INDISHA is niet de enige winkel die duurzame make-up verkoopt. Zo heb je bijvoorbeeld ook Babor en Haar & Zo. Het voordeel van INDISHA is dat het een mooie winkel is en dat het in Bussum zit.

Wat de make-up van INDISHA onderscheidt van andere, is dat het een verzorgende werking voor de huid heeft en dat je er voor ieder huidtype een uitstekend product kan vinden.Make-up bij INDISHA is wel duurder dan bij de Hema of de Etos. Dat komt doordat het op een andere wijze is bereid. De producten moeten op natuurlijke basis, puur en verzorgend zijn.

Voor wat, hoort wat.Als jij iets duurzaams en gezonds op je gezicht wil smeren, dan moet je er wel iets meer voor betalen. Het is dus jouw keuze of je verzorgende make-up op je huid smeert. Het is verzorgend en mooi, maar ook duurder.

www.spreektaalbussum.nl

advertorial

8 Spreektaal Spreektaal

Laten we het eerst even hebben over de kwaliteiten van de nieuwe gaming consoles. De Playsation4 heeft nog geen precieze release datum, maar volgens Sony, het bedrijf dat de Playstations maakt, komt hij ergens in 2013. De grootste verbetering bij de Playstation4 in vergelijking tot de Playstation3 is dat je spellen kunt kopen, inlezen en opslaan op je Playstation.

Het komt er dus op neer dat je er niet steeds een cd uit hoeft te halen of in te doen, maar dat je het spel gewoon eerst installeert en dat je het dan kan spelen zonder cd. Tijdens het installeren van het nieuwe spel op de Playstation, kan je overigens gewoon doorspelen. Het is nog niet duidelijk of je de spellen op meerdere Playstations kunt instal-leren. Sony zal dat waarschijnlijk

niet toestaan. Zeker ook omdat dan de spellen veel minder worden verkocht. Over hoe de console eruit gaat zien is nog niets bekend, Sony heeft al wel laten zien hoe de nieuwe controller eruit ziet. Er zijn veel veranderingen, zoals: ingebouw-de bewegingssensoren, aanraak-gevoelige besturing en als laatste een dubbele lens die de locatie van de controller en de diepte van de omgeving kan inschatten.

Van 360 naar 720De Xbox720 komt ook pas in de vakantie uit, ergens rond kerstmis 2013 kan je hem in de VS kopen. Over de Xbox720 is nog weinig bekend, het enige uitgelekte nieuws is dat de Xbox720 in vergelijking tot de Xbox360 een mooier scherm heeft, dat je er veel beter en snel-

Maar hoe werken zonnepanelen eigenlijk?Wil je een gedetailleerd antwoord, of een begrijpelijk antwoord op deze vraag?

Doe maar een begrijpelijk antwoord dan…Zonnepanelen maken stroom van licht. Eigenlijk was de naam ‘licht-panelen’ toepasselijker geweest, aan-gezien een zonnepaneel niet direct zonlicht nodig heeft om stroom op te wekken. De opgewekte stroom gaat vervolgens naar de stoppen-kast, zodat je het kunt gebruiken om bijvoorbeeld je telefoon op te laden.

Waar wordt een zonnepaneel van gemaakt?Aan de basis van dit ‘hightech’ product staat een -op z’n zachtst uitgedrukt- minder hightech bestandsdeel: zand. Eigenlijk gaat het om het hoofdbestandsdeel van zand: silicium. En laat dat nu net het op één na meest-voorkomende element op aarde zijn. Zuurstof staat gelukkig nog op nummer één.

Is zo’n zonnepaneel op je dak geen lelijk gezicht?Je moet altijd rekening houden met de omgeving waarin je woont. Daarom werken we ook veel samen met architecten. Zij kunnen goed advies geven over hoe je zonnepane-len het beste in het straatbeeld van integreren.

En hoe veel zonnepanelen heb je dan nodig om alle stroom in een gemiddeld huis hier in Bussum groen te maken?Gemiddeld verbruikt een gezin in Bussum ongeveer 3.500 kWh aan

stroom per jaar. En één kWh staat dan ongeveer gelijk aan 25 lampen van 40 Watt een uur laten branden. Om 3.500 kWh aan stroom op te wekken heb je 15 á 16 zonnepanelen nodig. Lang niet iedereen heeft de ruimte om 16 zonnepanelen op zijn of haar dak te installeren, maar ook

Game over?Bussum, maart 2013 - Xbox360 en Playstation3 zijn hele bekende na-

men op het gebied van gaming. De twee grote merken krijgen in 2013

allebei een opvolger: de Xbox720 en de Playstation4. De meeste bezit-

ters van de Playstation3 of Xbox360 willen waarschijnlijk zo snel moge-

lijk die nieuwe versie kopen. Dit zou tot gevolg kunnen hebben dat er

een overschot aan oude gaming consoles ontstaat. Maar wat gebeurt er

met die oude spullen? Worden ze hergebruikt of gewoon weggegooid?

Door Noud Corten

ler games op kunt spelen en dat er sprake van is dat de Xbox720 kan multitasken (meerdere spellen tegelijk kan spelen). Over het uiter-lijk van de het console is nog heel weinig bekend.

Overstroming van 360 en PS3Maar wat doen we na de zomer met de oude Playstations en Xboxen? Op het moment dat deze twee nieuwe consoles uit-komen, zullen alle sites waarop je tweedehands spullen kunt (ver-)kopen (zoals Ebay en Marktplaats) overstroomd worden met oude consoles. Daarvan zal zeker de helft worden verkocht, maar vast niet alles. De overige consoles moe-ten vervolgens uit elkaar gehaald worden en omgesmolten tot nieuwe onderdelen. Hier is veel energie voor

nodig en er komen veel chemische stoffen vrij. Daarom denk ik dat de release van de nieuwe Xbox en Playstation naast positieve techni-sche nieuwigheden ook negatieve gevolgen voor het milieu zal mee-brengen. En dat kunnen we nooit meer resetten.

Noud Corten

Wat doet SolarPartner?SolarPartner zit, hier in Bussum, aan het Wilhelminaplantsoen en wij willen er voor zorgen dat zonne-

energie voor iedereen toegankelijk is. Dit geldt dus voor particulieren zoals jij en ik, maar ook voor

bijvoorbeeld scholen, gemeenten en appartementencomplexen. Veel mensen willen wel zonnepanelen, maar

zien vaak door de bomen het bos niet meer. Wij zorgen ervoor dat onze klanten zich geen zorgen hoeven te

maken, en wij leveren materialen die als beste zijn getest. En dat allemaal tegen een écht goede prijs.

“Ieder half uur valt er genoeg zonlicht op aarde om de héle wereld van stroom

te voorzien”

met minder bespaar je enorm op je energiekosten.

Hoe lang duurt het voordat je zon-nepanelen hebt terugverdiend?De elektriciteitsprijs is de afgelopen vijftien jaar met 7% per jaar gestegen. Als deze stijging doorzet heb je de in-vestering er binnen 5-7 jaar uit. Maar het verdienen begint al vanaf de eerste dag dat je zonne-panelen op je dak zijn geïnstalleerd. Je energierekening gaat fors naar beneden en bij iedere verhoging van de energiebelasting of BTW komt de buurman vragen waar je die zonnepanelen hebt gekocht.

Hoe zouden we zonnepanelen in Bussum het beste kunnen gebruiken?Als eerste zouden alle sportclubs, scholen appartementencomplexen en gemeentelijke gebouwen moeten worden gebruikt voor het plaatsen van zonnepanelen. De Bussumse Energie Corporatie “Watt Nu” is hier al druk mee bezig.

Kan je met een zonnepaneel ook een auto opladen of duurt dat dan te lang?Gemiddeld rijden wij in Nederland ongeveer 12.000 kilometer per jaar. Negen zonnepanelen leveren vol-doende energie om met je elektrische auto die afstand af te leggen. Ik raad wel aan af en toe even te stoppen om je auto weer op te laden…

En wat moet iemand doen als zijn of haar auto opeens geen stroom meer heeft?Afgelopen jaar hebben wij met het idee om parkeerterreinen te over-kappen met zonnepanelen, zodat parkeerplaatsen groene oplaadpunten worden, de 2e plaats gewonnen in de Rabobank Young Innovators Award. Het verschilt een beetje per automerk en type oplader, maar

9 Spreektaal Spreektaal

je auto zou dan binnen een uur of twee weer 100% zijn opgeladen.

Heeft een zonnepaneel zelf nog schadelijke effecten op het milieu?Om een zonnepaneel te maken is ongeveer evenveel energie nodig als het zonnepaneel in twee jaar produ-ceert. Onze panelen gaan 30-40 jaar mee, dus uiteindelijk leveren ze veel meer energie op dan ze gekost heb-ben om te maken. En om er zeker van te zijn dat onze panelen worden gerecycled aan het eind van hun le-vensduur werkt SolarPartner alleen samen met fabrikanten die meedoen aan de PV Cycle programma. Zo weten we zeker dat onze kinde-ren zich over de zonnepanelen in ieder geval geen zorgen hoeven te maken.

Maar wat hebben wij er aan als onze ouders zonnepanelen bij SolarPartner bestellen…?Als je ouders voor 31 mei minimaal acht zonnepanelen bij ons bestellen dan krijgt iedereen in het gezin een zonnecel oplader voor je iPhone, Samsung, Blackberry, Nokia, Motorola, of welk merk telefoon je ook hebt, cadeau. Zo kan je hem overal, zon of geen zon, opladen. De prijs voor acht zonnepanelen, inclusief plaatsing, subsidie en het 6% BTW tarief op installatiekosten is € 3.280,-

Rozengeur en maneschijnHet perfecte leven van een meisje ziet er als volgt uit: Veel vriendinnen, onbeperkt make-up & kleding en uiteraard een prins op het witte paard. Is dit een fabeltje? Uit de 10 categorieën kwam ‘Hobby’ als hoogste score uit de test. Maar liefst 17,7 % van de meisjes had deze categorie bij de Top 5 staan! Onderwerp ‘Muziek luisteren’ maakt echt gelukkig. 38,5% van de meisjes die categorie ‘Hobby’ hadden aangestreept koos voor muziek. Muziek luister je op weg naar school, in de bus/trein, thuis of in de discotheek. Moet je eens nagaan hoeveel tijd dat van het leven van een puber is. Op de tweede plaats staat de categorie Vriendschap/ familie. ‘Kletsen’ en ‘Chillen’ als meest gekozen. Er hadden zelfs een paar meiden ‘vriendje’ ingevuld onder keuze “anders, namelijk… “

Nu is geluk ook heel gewoon

Dus leuke mensen om ons heen is echt een must meiden! Een paar grappige quotes kwamen naar voren. Zo beweert een meisje gelukkig te worden van mozzarella en een ander van appelsap. Hilarisch als dat naar voren komt. Ook dansen heeft 12 stemmen bereikt. Top 5 meisjes luidt als volgt…

Top 5 meisjes:1 Hobby

2 Vriendschap/familie

3 Shoppen

4 Sport

5 Eten

De categorie ‘Gamen’ zal bij de jongens wel wat hoger uit de test komen, 4,4% van de meiden wordt hier gelukkig van. En nu zijn de boys aan de beurt!

Nu de lang verwachte jongensJe hoort het zo vaak dat mannen alleen maar voor seks en bier leven. Of dit waar is, dat is te betwijfelen. Volgens de enquête kunnen mannen namelijk veel beter gaan sporten in plaats van dat afgezaagde gedoe. ‘Sporten’ kwam namelijk het beste uit de test voor de jongens. Wat al wel bekend is: ‘Voetbal’ staat op nummer één. Na een lekker potje voetbal voelen veel jongens zich weer gelukkig. Dit is niet het enige wat jongens gelukkig maakt. Lekker chillen met een paar vrienden dat is ook iets wat jongens graag doen, dit stond namelijk op de tweede plaats. Ook uitgaan is een gelukkig-makertje. Lekker een avondje losgaan maakt dus gelukkig. Al heeft niemand in hoeven vullen of ze ook gelukkig worden van de kater, maar dat nemen de meeste

jongens dus blijkbaar voor lief. Op de derde plek staat het geen wat bij de meisjes niet al te best uit de test kwam, namelijk ‘Gamen’. De meest gespeelde categorie is ‘Shooter’. Voor meisjes zullen dit vrij onbekende games zijn, maar jongens spelen dit het liefst hun hele leven. Al wordt je van al dat binnenzitten niet gelukkiger, gelukkig kan je het geen wat op nummer vier staat overal doen. Dit is namelijk ‘Social media’. Je kunt overal op je mobiel op WhatsApp zitten. Dit is dan ook het geen wat jongens het liefst doen. Wat je ook overal buiten kan doen, dat is muziek luisteren. ‘Muziek luisteren’ staat op nummer 5. Muziek luisteren valt onder het

Eind goed al goedWat opvallend is, is dat jongens en meisjes allebei gelukkig worden van ‘Vriendschap/familie’, ‘Hobby’s’ en ‘Sport’. Dus over het algemeen worden jongeren gelukkig van deze categorieën.

Bussum, maart 2013 - Geluk is een groot woord. Voor ieder mens is dit verschillend. Mainstream wordt elke

dag gevraagd : “Hoe gaat het?”. Standaard antwoord is dan ook: “Goed hoor!”. Menen we dit ook echt? Toch

is geluk vaak wel een streven in het leven. Wij hebben onderzoek gedaan op het Goois lyceum. Wat maakt

jongeren nou echt gelukkig? De uitslag is gebaseerd op 200 enquêtes van klas 1 t/m 6. Jongeren mochten

van de tien genoemde categorieën vijf uitkiezen naar voorkeur. Van de vijf categorieën kozen zij daarin het

onderwerp wat hun het meest gelukkig maakt. We hebben verschil gemaakt tussen jongens en meisjes,

aangezien hun gelukgebied enorm kan verschillen.

kopje ‘Hobby’. Om muziek te luisteren hoef je niet per se binnen of buiten te zijn. Dat kan lekker overal, thuis, in de bus, op de fiets of lekker tijdens de lessen. Wat ook voorbij is gekomen bij jongens waar ze gelukkig van worden, is slapen. Dit werd meerdere keren genoemd. Dus jongens, jullie lezen het, vroeg naar bed vanavond.

Top 5 jongens:1 Sport

2 Vriendschap/familie

3 Gamen

4 Social media

5 Hobby

Top 3:1 Vrienden/familie

2 Sport

3 Hobby

Tota

alpr

ijs 8

zo

nnep

anel

en: €

3.2

80,-

(in

cl. s

ubsi

die

en in

stal

lati

e).

Opb

reng

st c

a. 1

.800

kW

h/ja

ar.

Act

ie g

eldi

g t/

m 3

1 m

ei 2

013.

www.spreektaalbussum.nl

10 Spreektaal Spreektaal

Bussum, maart 2013De gemeente Bussum streeft naar een duurzame gemeente. Een duurzaam Bussum is klimaat-bewust, heeft een vitale samen-leving, een gezonde leefomgeving en duurzame bedrijvigheid. Gemeente Bussum draagt daar onder andere zelf aan bij door energiebesparing in haar gebouwen, stimuleren van natuur- en milieu-educatie in het onderwijs en door het stimuleren van leerwerkbedrijven voor jong volwassenen die werk zoeken, zoals in Speeltuin Heidezicht.

Maar werken aan duurzaamheid kan en wil de gemeente niet alleen. Gemeente Bussum is dan ook blij met initiatieven van Bussumse bur-gers en ondernemers die werken aan het verduurzamen van Bussum. En waar nodig ondersteunt de gemeen-te dit soort initiatieven.

Een bus zegt meer dan duizend woorden

Een perfect voorbeeld van zo’n initiatief is ‘… in Bussum natuurlijk!’. Duurzaamheid kan alleen tot stand komen als je krachten bundelt en dat doet ‘… in Bussum natuurlijk!’ door vertegenwoordigers vanuit het bedrijfsleven, instellingen, organi-saties en burgers (van bijvoorbeeld Gamma, Meeuwsen Ten Hoopen Accountants, Vivium Zorggroep, IVN en Vernissage) samen te voegen.

De werkgroep is nog geen jaar bij elkaar en hebben door hun enthou-siasme al ontzettend goede plannen bedacht, maar waar begin je…?

Zo stil als een enorme muis en met de snelheid van het licht rijdt hij, doch niet sneller dan 30 kilometer per uur, vanaf 10 mei door Bussum: een SRV-bus die voorzien is van zonnepanelen op het dak. En voor hen jonger dan twintig, die er even geen beeld bij hebben: zo’n SRV-bus kwam vroeger, net als de Appie dat nu misschien wel bij jou doet, met de boodschappen aan huis. Het idee is dat iedereen gebruik kan maken van deze bus om omtrent duurzaamheid een dagje uit te orga-niseren. De bus is een uithangbord voor ...‘in Bussum natuurlijk!’ en zal daar waar een activiteit rondom duurzaamheid is regelmatig worden ingezet of te zien zijn.

En ongetwijfeld dat je je afvraagt ‘waarom een bus?!’. Heel simpel; een bus valt op, heeft van binnen genoeg ruimte om grote groepen te ontvangen, is makkelijk inzetbaar en de ruimte op het dak maakt het mogelijk zonnepanelen te plaatsen waardoor de bus zowel groen als betaalbaar blijft.

Repareren of nieuwe kopen?

Nog een sterk initiatief waar de gemeente achter staat is het Repair

Vijf shocking tips voor de energieverslinderDoor Noud Corten & Max Pliva

Max Pliva en Noud Corten

Heb jij altijd een ‘gratis’ mobiel willen hebben? Met een paar handige energietips kun je zo veel geld besparen dat je aan het einde van dit jaar nog een nieuwe mobiel kunt kopen. Als je de volgende afspraak met je ouders maakt gaat dat ongetwijfeld luk-ken: Je vertelt een paar handige energietips aan je ouders en het enige wat je terug wilt is het geld dat je ouders besparen met deze handige energietips. Daarna zeg je er nog bij dat je cash wilt worden uitbetaald omdat je dan kunt opscheppen bij je vrienden of vriendinnen.

TIP 1Als je de oplader van je Playstation, Xbox, computer, mobiel of wat dan ook niet gebruikt, haal hem dan uit het stopcontact. Een oplader van een gaming-console, een computer

en een mobieltje verbruikt veel stroom, ook al staat het apparaat zelf uit. Daarom is het beter om de stekker uit het stopcontact te halen als je het apparaat niet gebruikt.

TIP 2Als je door je ouders wordt geroepen voor het eten of als je naar school gaat, vergeet dan niet om de lampen in je kamer uit te doen. En spaarlampen dan? Het is goed om overal spaarlampen te gebruiken, maar ook dan moet je zorgen dat je niet onnodig verspilt. Doe ze dus uit zodra je weggaat.

TIP 3Gebruik je handdoek minstens een week. Als je elke dag een nieuwe handdoek pakt, dan moet er bijna om de drie dagen een nieuwe was worden gedraaid. Een draaiende wasmachine kost echt ongelooflijk veel energie. Dus één handdoek heeft enorme gevolgen voor je vader en moeders energiekosten, en ook voor jouw toekomstige telefoon. Dit klinkt heel erg dramatisch, maar het is wel de waarheid.

TIP 4Minder lang douchen is ook nog een nuttige tip. Het kost veel energie om het water te verwarmen en rond te pompen. Je kunt dus veel energie besparen door minder lang te douchen. Er zijn natuurlijk wel uitzonderingen. Als je verdrietig of ziek bent, dan mag je natuurlijk best een paar minuten langer onder de douche blijven.

TIP 5Als je achter je computer zit en je weet iets niet, dan is het heel nor-maal om dat op Google op te zoeken. Maar probeer eens wat vaker iets in een encyclopedie of een boek op te zoeken. Het klinkt misschien heel raar, maar één hele simpele zoekopdracht doet al schade aan het milieu. De zoekop-dracht moet eerst uit jouw netwerk, dan wordt het naar een satelliet gestuurd die het vervolgens naar een plek in Amerika stuurt waar alle info is opgeslagen. Als de info is gevonden dan wordt het weer terug naar de satelliet gestuurd die het dan weer terug stuurt naar jouw

computer. En dit gebeurt allemaal in maar een paar milliseconde! Natuurlijk is digitaal zoeken niet meer weg te denken uit ons leven, maar zoeken op de ouderwetse manier is goed voor mens en milieu. Zeker als je bedenkt dat één Google search gelijk staat aan 15 seconden lang fietsen.

Dit lijkt niet zo veel, maar als je al onze Google searches van een maand neemt, kun je ineens 5.936 jaar fietsen.

Het doel van deze tips is niet alleen dat je ouders een lagere energiere-kening zullen hebben en dat jij daar-door leuke spullen kunt kopen. Het is ook gewoon leuk om mee te gaan met de tijd, zeker als over een paar jaar heel Bussum groen kleurt.

Bussum bewust de toekomst in, maar niet alleen Door Reinier Overtoom

Café van de Milieuraad. Met een kleine honderd bezoekers was dit de laatste keer een doorslaand succes. Een tijd lang was repareren wel het laatste waar je aan dacht als bijvoor-beeld de televisie kapot gaat. Je kunt er mee naar de winkel gaan, maar niemand adviseert je meer om het apparaat te repareren. De verkopers willen wel heel graag helpen bij het uitzoeken van een nieuwe.

In veel gevallen is dit natuurlijk zonde, zeker als het achteraf ge-woon aan een los draadje blijkt te liggen. Maar ja wie heeft nu nog de kennis om daar achter te komen? De reparateurs van het Repair Café weten er wel raad mee en het kost de bezoeker helemaal niks, al is een fooitje altijd welkom.

Ook je vader vragen om je fietsband te plakken is verleden tijd, want dit kun je met de hulp van vrijwilligers van het Repair Café helemaal zelf. Zij hebben namelijk een workshop banden plakken georganiseerd, maar mocht je deze gemist hebben, geen paniek, want deze informatie kun je terugvinden op de website: www.repaircafe.nl/bussum

Wil je bij het volgende Repair Café ook langskomen, dat kan. De derde editie is op zaterdag 6 april op de Koekoeklaan 3 in wijkontmoetings-centrum de Palmpit en gebouw de Heul in Bussum. De openingstijden zijn van 10:00 tot 13:00.

Nog een café?

Jazeker er is nog een café, maar dit is het duurzaamheidscafé. Goede duurzame besluiten maak je met zijn allen en in het duurzaamheids-café worden ideeën van burgers en organisaties gedeeld. De gemeente is initiatiefnemer van dit evenement en wil op deze manier graag burgers en organisaties enthousiast maken over onderwerpen als ‘duurzame energie’ of ‘mobiliteit’. 16 april is er weer een duurzaamheidscafé in de Vernissage bij Fort Werk IV dat de gemeente samen met het GAD (gewestelijke afvalstoffen dienst) organiseert. Het onderwerp van deze avond is dan ‘Van afval naar grondstof ’. Iedereen is op deze avonden welkom, dus als jij graag je stem wil laten horen dan wordt er geluisterd.

Hou de site van de gemeente goed in de gaten voor meer informatie. www.bussum.nl.

Zoals je ziet staan de Bussumse bewoners niet stil en dit is wat de gemeente het liefst ziet. Want als we met zijn allen willen dat Bussum duurzaam wordt, dan moeten we dat ook met zijn allen doen.

www.bussum.nlwww.repaircafe.nl/bussum

11 Spreektaal Spreektaal

Ik ben geen plantje! Door Marinda Westerveld & Tessa Engelberts

Bussum, maart 2013 - Je hoort het mensen

vaak zeggen: “ Ik ben vegetarisch.” Mensen

die dit beweren, zullen geen mensen zijn.

Vegetariër zullen ze bedoelen. Planten, die

zijn vegetarisch, mensen niet.

4,5% Van de Nederlanders is vegetariër. Er

zijn voor- en tegenstanders van het vegeta-

risme. Medeleven met dieren, het oplossen

van het wereldvoedselprobleem, zorg

voor het milieu en de menselijke gezond-

heid. Al met al zijn dit allemaal redenen

om vegetariër te worden.

Daarnaast kunnen religieuze of spirituele

overtuigingen ook van invloed zijn.

Echter vertelt de biologie ons dat de

mens een alleseter is.

Uit studies blijkt dat er ook een tekort aan voedingsstoffen kan ontstaan wanneer iemand volledig vegetarisch eet. Dit tekort is het belangrijkste item waar vegetariërs mee worstelen. Toch is de toekomst voor vleeseters ook niet rooskleurig.

Binnenkort zal door het paarden-vlees schandaal al het vlees voorzien worden van een keurmerk en ieder-een weet wat dat met de prijs doet. Bovendien is vlees, en met name koeienvlees, een kostbaar product om te maken. Voor één kilo biefstuk is maar liefst 25 kilo voer nodig. Dus als wij binnenkort met zijn allen minder vlees gaan eten, hoe kom je dan aan je voedingsstoffen? Stiekem afkijken bij vegetariërs is dan wel handig.

Vlees is rijk aan voedingstoffenOm een evenwichtig vegetarisch dieet samen te stellen, moet je eerst weten welke voedingsstoffen er in vlees zitten. Wij brengen je even up-to-date.

Allereerst is vlees een grote leveran-cier van eiwitten. Eiwitten leveren calorieën en aminozuren, oftewel energie en eiwitmakers in de cel. Daarnaast bevat vlees mineralen; zink, ijzer, chroom, koper en jodium. Zink sterkt het immuunsysteem en helpt mee tegen hart- en vaatziek-ten, ijzer is een belangrijke stof voor het transporteren van zuurstof door het lichaam, chroom is van invloed op het bloedsuikergehalte, koper speelt een rol bij de vorming van bind- en botweefsel en jodium

stimuleert de aanmaak van hor-monen in de schildklier. Ook is vlees een grote bron van vitamines (A, B1, B2, B3, B5, B6, B11, B12 en D). Vitamine A draagt bij aan een goede weerstand en gezichtsvermogen. Vitamine B bijeengenomen zorgt voor de cellulaire stofwisseling. Tot slot speelt vitamine D een rol bij diverse orgaansystemen.

Als laatste bevat vlees onverzadigde vetzuren. Onderverdeeld in omega 3-vetzuren en omega 6-vetzuren. Deze vetzuren verlagen het choles-terolgehalte en de bloeddruk. Al deze voedingsstoffen in vlees (en vis) zijn onmisbaar voor de mens, maar kom op zeg, vlees is niet het enige voedsel op de wereld. Vegeta-riërs eten gewoon ander voedsel.

Tabel wat men wel en niet eet

Vlees Gevogelte Vis Ei Zuivel

Veganist Nee Nee Nee Nee Nee

Lacto-vegetariër Nee Nee Nee Nee Ja

Ovo-vegetariër Nee Nee Nee Ja Nee

Ovo-lacto-vegetariër Nee Nee Nee Ja Ja

Pollotariër Nee Ja Nee Ja Ja

Pescotariër Nee Nee Ja Ja Ja

Pesco-pollotariër Nee Ja Ja Ja Ja

Hoe kun je dit gemis oplossen als vegetariër?Om het gemis aan voedingstoffen op te lossen moet je als vegetariër je eetpatroon aanpassen. Het is verstandig om extra aandacht te besteden aan de volgende produc-ten: (volkoren) graanproducten, peulvruchten, eieren, (wal)noten, paddenstoelen, melk(producten), kaas, vleesvervangers, (groene blad)groente, fruit, gejodeerd zout, zaden

(o.a. koolzaad, lijnzaad, vlaszaad), halvarine, margarine, boter en plantaardige oliën. Probleem bijna opgelost, alleen omega 3 mist nog. Dit product is alleen via vette vis of een visolie-capsule binnen te krijgen. Tsja, dit wordt dus ff slikken als vegetariër. Ga je er 100% voor? Of wordt je toch maar een plantje?

Stille wateren, diepe grondenBeeldschoon, mysterieus, sexy, én geluidloos, mits in “stealth-mode”. Dat klinkt misschien als de perfecte vrouw, maar we hebben het hier over een contradictie pur sang, in de vorm van een auto. En niet zo maar een… Eenmaal aan boord geklommen kijken we onze ogen uit. De pracht en praal zijn net zo uniek als dat ze overdonderend zijn en het kan niet anders dan dat de combinatie van gepolijst in plaats van gelakt hout en het gerecyclede leer zelfs het hartje van Marianne Thieme sneller doen laten kloppen.

Het tweede dat opvalt, en voorname-lijk voor hen die zelf al achter het stuur mogen zitten, is het midden-console. Daar waar de versnellings-

“Tegen de stroom in” Door Daan Seignette

pook sinds mensenheugenis pronkte schittert hij nu door zijn afwezigheid. De pook is vervangen door iets waar de kleintjes gek op zullen zijn: knop-jes. Vier om precies te zijn: Drive, Neutral, Reverse en Park. Vier maal raden waar wij op drukten…

“ Voilà, een supercar die met 1 litertje

benzine 50 kilometer af kan leggen”

Als een donderslag bij heldere hemel hoorden we een geluid uit de auto komen. Geen Amerikaans V8-gebrul, geen Italiaans V10-gegil, zelfs geen Duits niets-zeggend-Volkswagen-Golf-geluid?! Fisker brengt het “Signature Fisker External Sound”

ten gehore en laat weerloze fietsers met een suis weten dat er iets aan komt. Misschien een ietwat over-bodige toevoeging, aangezien we met twee keer 204 pk onder ons rechtervoetje vaak al uit het zicht verdwenen zullen zijn voor iemand zich überhaupt heeft kunnen af-vragen wat dat suizende geluid nou precies was… Met een gevoel van macht en een iéts te brede grijns kijk je in de achteruitkijkspiegel, zoekend naar hen die net nog voor je reden.

Met dezelfde snelheid is die grijns weer van je gezicht verdwenen als je terugkijkt naar het met leer overgo-ten dashboard. Daar, precies tussen twee prachtige chromen klokken, werd ons bij wegrijden een actie-radius van 80 kilometer beloofd. 20 kilometer verder, is die afstand gehalveerd. We schakelen snel van Stealth naar Sport en laten de “Range Extender” zijn werk doen. Een 250 pk sterke turbobenzine-motor gromt op één hoog toerental

en drijft de dynamo –en alléén de dynamo- van de auto aan; laatst-genoemde zorgt er op zijn beurt weer voor dat de accu’s worden opgeladen.

Voilà, een supercar die met 1 litertje benzine 50 kilometer af kan leggen. En even ter vergelijking: een Mercedes CLS500 rijdt er met één liter brandstof maar 10. Ja, daar is ‘ie weer: die overdreven brede en allesomvattende grijns.

Bussum, maart 2013 - Aan hen die denken “alleen grijze, zuunige en

saaie Hollanders rijden elektrisch!” : u heeft niet langer gelijk. Dat heeft

u overigens al bijna twee jaar niet meer. Twee jaar geleden, toen kwam

het Amerikaanse merk Fisker met haar paradepaartje: de ‘Karma’. En

neem van ons aan: “Karma ain’t a bitch!”

ColofonSpreektaal wordt in Bussum en de Hilversumse Meent huis-aan-huis en via de Bussumse middelbare scholen verspreid. Alle edities zijn te lezen op de site www.spreektaalbussum.nl. Contact; jan@jackandjones.nuOplage 18.000 ex. Redactie: Goois Lyceum Technasium: Suzanne Brakenhof, Max Pliva, Vera Kools, Noud Corten, Tessa Engelberts, Marinda Westerveld en Beaudine Smeekes • HvA: Reinier Overtoom en Daan Seignette • Jong Bussum: Ninni Zwetsman. Concept, opmaak en realisatie; Jack and Jones Communication, Hilversum. Advertentieacquisitie; Commesso Verkoop en meer…, Ronald Schut, 06-20538513, ronald@commesso.nl

Met speciale dank aan; Joep Verboeket, VBKT • Pieter Schut, Tadorna Media • Louis de Bruin, Asokatech • De Wouter Schatborn Stichting • Milieuraad Bussum • WattNu • In Bussum… Natuurlijk • Gemeente Bussum, Gert Jan Vreeke • Goois Lyceum, Ernée Raspe. SPREEKTAAL is een productie van Jack and Jones Communication, mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van gemeente Bussum, de Wouter Schatborn Stichting en de Milieuraad Bussum. Copyright Jack and Jones Communication. Niets uit deze uitgave mag worden gepubliceerd zonder schriftelijke toestemming. Teksten kunnen eventueel ingekort zijn i.v.m. de beschikbare ruimte.

www.spreektaalbussum.nl

12 Spreektaal Spreektaal

Samen sterker. Dat is het idee van coöperatief bankieren.

Wil jij baas worden over je eigen geld? Met handige tools, nuttige informatie en een

goed plan bereik je meer met de middelen die je hebt. De website Baas over eigen

geld (B.O.E.G.) gaat over geld en jouw leven.

Ga naar www.rabobank.nl/boeg en maak je eigen plan.

www.rabobank.nl/noordgooiland // e-mail: info@noord-gooiland.rabobank.nl // telefoon: (035) 6927800 // Twitter: @RaboNrdGooiland

als je slimmeromgaat met jegeld.

Het idee is datje meer bereikt