Bewegingen bij enkele ongewervelde dieren

Spierwerking als reactie op prikkels

Bewegingsstructuren regenworm

• Regenwormen = ringwormen:– Lichaam (uitwendig, inwendig) ingedeeld in

segmenten of ringen;– Segmenten zijn gevuld met lichaamsvloeistof.

• Hydroskelet: stevigheid door spanning van de lichaamsvloeistof op de lichaamswand.

• Huidspierzak: kringspieren + lengtespieren + opperhuid.

• Per segment op buikzijde + flanken: 4 paren borstels.

Regenworm (uitwendig)

Regenworm (inwendig)

Bewegingsstructuren regenwormen

Bewegingsmechanis- me regenwormen

Beweging als reactie op prikkels

Bewegingsmechanisme regenworm

Beweging: samenwerking spierlagen lichaamswand, lichaamsvloeistof en borstels.

Kringspieren trekken samen

Lengtespieren trekken samen

Borstels in de bodem

Contractiegolf: opeenvolgende segmenten trekken na elkaar samen.

Bewegingsstructuren regenwormen

Bewegingsmechanis- me regenwormen

Beweging als reactie op prikkels

Beweging als reactie op prikkels

Taxis: het gericht verplaatsen als gevolg van een prikkel.

• Bodemtrillingen: regenworm voelt dat er een mol komt vluchten;

• Regenval: gangen regenworm lopen onder water en de zuurstof in de bodem geraakt op vluchten boven de grond;

• Droogte: regenwormen houden van vochtig milieu bewegen dieper de grond in;

• Licht: regenwormen in een omgeving met veel licht vluchten in de grond;

• Aanraking: aanraken van een regenworm vluchten;

• Chemische stoffen: regenwormen reageren negatief op zure of bittere stoffen opzoeken van zoete stoffen (humus).

Bewegingsstructuren regenwormen

Bewegingsmechanis- me regenwormen

Beweging als reactie op prikkels

Uitwendige segmentatie van de regenworm

Inwendige segmentatie van de regenworm (schematisch)

Segment

Borstels

Opperhuid

Kringspieren

Lengtespieren

Tussenschot

Segment gevuld met

lichaamsvloeistof

Darm

Kringspieren trekken samen. Diameter wordt dunner; Lichaamsvloeistof drukt op

tussenschotten; Segment wordt langer en smaller.

Contractie kringspieren

VoorzijdeAchterzijde

Tussenschot

Lichaamsvloeistof in segment

Bortels

Contractie lengtespieren

Lengtespieren trekken samen. Segment wordt korter; Lichaamsvloeistof drukt op

huidspierzak; Segment wordt korter en dikker.

VoorzijdeAchterzijde

Tussenschot

Lichaamsvloeistof in segment

Borstels

Borstels in de bodem

Borstels zitten door borstelspieren in de bodem.

Segment schuift naar voren.

VoorzijdeAchterzijde

Tussenschot

Lichaamsvloeistof in segment

Borstels

Contractiegolf