SOCIO-ECONOMISCH

AFSCHAKELSCHIJVEN

In het plan zijn er zes afschakel-schijven voorzien die kunnen worden afgeschakeld bij een stroomtekort. De afschakeling gebeurt aan de hand van een rotatiesysteem. Bij een eerste energietekort zal schijf zes worden afgeschakeld. De volgende maal is schijf vijf aan de beurt. Vervolgens schijf vier, schijf drie enz. De bevoegde instanties zullen – bij eengeplande afschakeling – de bedrijven die worden afgeschakeld,vooraf informeren.

INFORMATIE PER STRAATU kunt nu ook bekijken hoe het zit met de straat waarin uw bedrijf zichbevindt. Deze informatie vindt u op de website van uw distributienet-beheerder of via de links op de website van de FOD Economie. Hou wel rekening met het feit dat het distributienet constant evolueert. De stroom in uw bedrijf komt niet elke dag vanuit dezelfde cabine of vertreklijn. Dit betekent dat de distributienetbeheerders niet met 100% zekerheid kunnen zeggen of er tijdens een afschakeling bij u stroom zal zijn of niet.

NIET-AFSCHAKELBAAR CLIENTEEL

Het is niet zo dat u niet zal worden afgeschakeld als u zich in een categorie van niet-afschakelbaar cliënteel bevindt. Bij een afschakeling zal Elia de transformator naar het distributienet resetten, waarna de stroom voor iedereen in een bepaaldeafschakelzone zal worden afgeschakeld. De distributienet-beheerder koppelt daarna alle posten af die worden afgeschakeld.Zodra dat gebeurd is, is er een nieuwe reset van de transformator door Elia, waarna alle klanten die in principe niet afgeschakeld worden, weer stroom krijgen.

STROOMINDICATORElke dag voorspelt Elia of er de volgende zeven dagen kans is op een stroomtekort. Via de stroom-indicator wordt het voorspelde evenwicht tussen de vraag naar en het aanbod van elektriciteit voorgesteld aan de hand van verschillende kleuren. Groen voor een normale situatie, oranje voor een risico op een stroomtekort, roodvoor een risico op afschakeling en

zwart voor een aangekondigde afschakeling. U kunt de voorspellingen raadplegen op de website www.winterklaar.be, waar u ook de app Elia 4cast kan downloaden, en op de website http://offon.be.

PLOTSE GEBEURTENISDe waarschijnlijkheid dat het idealescenario, waarbij een week op voorhand een afschakeling wordt aangekondigd, ook effectief zal plaatsvinden, is relatief klein. Er is meer kans dat een onvoorziene gebeurtenis ervoor zal zorgen dat er in zeer korte tijd zal moeten worden afgeschakeld. Ga dus niet enkel uit van een aangekondigde stroompanne tussen 17 en 20 uur op weekdagen.

ROLLING BLACK-OUTBij een stroomtekort dat langer dan twee à drie uur zou duren, speelde de overheid met het idee van een rolling black-out. Daarbij zou men om de twee à drie uur van schijf veranderen om zo niet voor lange tijd dezelfde regio te treffen. Nu is men aan het afstappen van dat idee. Het is namelijk zo dat de overheid plant om alle beschikbare mensen (politie, hulpverleners ...) enbeschikbaar materieel (mobiele communicatiemiddelen, stroom-groepen ...) naar een afgescha-kelde zone te brengen. Die hulp na enkele uren opnieuw verplaatsen is dan ook geen goed idee.

AFSCHAKELDUUREen periode van twee à drie uur zonder energie moet gezien worden als een 'bestcasescenario'. Zelfs in dat geval is er nog steeds de kwestie van het heraan-schakelen. Zeker als er manuele heraanschakelingen moeten

gebeuren, kan dat enkele uren duren. Het is namelijk nog nooit gedaan en ook nooit gesimuleerd. Het is dus realistisch om rekening tehouden met een even lange tijdspanne als de afschakelduur.

HERAANSCHAKELINGWanneer er weer aangeschakeld wordt, mag dat niet onbewaakt gebeuren. Op het moment dat de stroom weer wordt aangeschakeld, zullen er namelijk heel wat lasten weer beginnen te draaien. Wanneer lasten handmatig moeten worden aangeschakeld, begin dan eerst met de meest kritische zaken en denk in de eerste plaats aan de veiligheid. Let ook op voor bijkomende energieverbruiken door piekverbruiken, startstromen etc.

ZONNEPANELENHeeft u zonnepanelen, dan zal u niet gespaard blijven van een afschakeling. Zonnepanelen hebben namelijk elektriciteit van het openbare distributienet nodig om tekunnen functioneren. Bij een gebrekaan spanning gaan de omvormers automatisch in veiligheidsmodus en schakelen ze zichzelf dus automatisch af van het net. Als de spanning terug is, worden de zonnepanelen normaal vanop afstand heraangeschakeld.

TELECOMVaste telecomdiensten zoals telefonie, internet en wifi zullen tijdens een stroomonderbreking niet beschikbaar zijn. Beschikt u over specifieke toepassingen die verbonden zijn met uw vaste telefoonlijn (bijvoorbeeld een verbinding met een noodcentrale), dan neemt u het best de nodige voorzorgsmaatregelen. De werking van de mobiele diensten zal

BIJKOMENDE INFORMATIE VOOR HET OPSTELLEN VAN EEN ACTIEPLAN

In de vorige editie van Metallerie kon u al lezen hoe hetaangekondigde energieafschakelplan in zijn werk zal gaan.Ondertussen is er meer informatie voorhanden over het plan en de gevolgen ervan voor de bedrijven. In dit artikel hernemen we enkele belangrijke zaken en vindt u aanvullende informatie. Daarnaast bekijken we hoe u zich het best kunt voorbereiden op een afschakeling. We geven enkele tips voor het opstellen van een actieplan dat u door een – al dan niet geplande – afschakeling loodst.

Door Bastiaan Noré

WAT BETEKENT HET AFSCHAKELPLAN VOOR UW BEDRIJF: DEEL 2

Overzicht van de cabines per schijf die getroffen worden in het afschakelplan

De stroomindicator is groen bij een normale situatie, oranje bij een risico op een tekort, rood bij een risico op afschakeling en zwart bij een aangekondigde afschakeling

SOCIO-ECONOMISCHhoogstwaarschijnlijk worden verstoord bij een langdurige stroomonderbreking. Het gsm-netwerk in een uitgeschakelde zonezal nog een à twee uur beschikbaarzijn, afhankelijk van de antenne en het aantal oproepen. Vaste dienstenzullen weer beschikbaar zijn, wanneer er opnieuw elektriciteit beschikbaar is. Bij mobiele dienstenis het mogelijk dat een antenne na een afschakelperiode manueel moetworden heropgestart, wat langer kan duren.

TEWERKSTELLINGGeplande stroomonderbrekingBeslaat de stroomonderbreking geen volledige arbeidsdag, dan zalde werkgever de verloren uren moeten betalen wegens het recht op gewaarborgd loon. Er kan in dat geval geen tijdelijke werkloosheid worden aangevraagd. Bij een volledige arbeidsdag of meer is tijdelijke werkloosheid wel mogelijk, zowel bij ongeplande als geplande werkonderbrekingen. Om bij geplande stroomonderbrekingen overmacht te kunnen inroepen, moetde werkgever wel kunnen aantonendat de nodige maatregelen om het personeel verder te werk te stellen, niet meer konden worden getroffen.Het personeel moet ook tijdig op dehoogte worden gesteld van de tijdelijke werkloosheid. Voor een enkele dag kunnen werknemers tijdelijk werkloos worden gesteld opvoorwaarde dat ze niet aan hun dagtaak zijn begonnen. Een werkgever kan, voor het invoeren van tijdelijke werkloosheid, uitgaan van een aangekondigde stoom-onderbreking, zelfs als achteraf zoublijken dat er geen afschakeling is geweest en dat de werknemers hadden kunnen werken.

Onverwachte stroomonderbrekingDe werknemers die hun werk moeten onderbreken, hebben recht op een gewaarborgd dagloon. Daarnaast kan er tijdelijke werkloosheid wegens overmacht worden aangevraagd voor de werknemers die hun werk niet kunnen aanvatten.

ZICH VOORBEREIDEN OP EEN STROOMPANNEHoe kunt u zich nu het best voorbereiden op een stroompanne?Het is verstandig om een plan op testellen waarin u de gevolgen voor uw bedrijf duidelijk beschrijft en bekijkt welke maatregelen kunnen worden genomen. Volg daarbij driestappen: 1. Inventarisatie: wat kan

en wat zal er gebeuren? 2. Impactanalyse: wat kunnen

en zullen de gevolgen zijn? 3. Actieplan: wat kan ik

eraan doen?

INVENTARISATIE

Bij het inventariseren moet er een onderscheid worden gemaakt tussen continue processen, regulieretijdelijke processen en occasionele processen. Analyseer deze processen in functie van de gevolgen bij een stroompanne. Houdaarbij rekening met het belang van het proces. Onderscheid kritieke processen van niet-kritieke. Bij kritieke processen gaat het om zaken die geen minuut zonder stroom kunnen. Rangschik alle processen, beginnend bij essentiëlezaken, waarbij de activiteit of het proces minimaal verstoord mag worden tot ondergeschikte zaken waarbij een onderbreking geen substantiële impact heeft op de werking en de functionaliteit van hetbedrijf.

Belang van het procesOm het belang te bepalen, moet ermet een aantal aspecten rekening worden gehouden. In de eerste plaats de schade wanneer een proces wordt verbroken of verstoord. Die schade is te verdelenin vier dimensies: menselijk leed, materiële schade, omgevings-schade en immateriële activa (zoalsverlies van knowhow). Het tweede luik zijn de interdependenties. Als ereen proces wordt onderbroken, watgebeurt er dan nadien, waarop heeft die onderbreking een impact?Bovendien is er de vraag: 'Hoelangkan ik zonder stroom zonder dat er onherstelbare schade wordt veroorzaakt?'

IMPACTANALYSEBij een impactanalyse vraagt u zichaf wat de gevolgen zijn voor uw bedrijf bij een afschakeling. Ga daarbij niet enkel uit van een aangekondigde afschakeling.

Waarop lettenKijk bij het opstellen van een plan naar de schakels in de processen. Veel processen beïnvloeden andereprocessen in uw bedrijf of zelfs daarbuiten. Hou niet enkel rekeningmet het proces dat meteen problemen ondervindt door de stroomonderbreking, maar ook met de bijkomende consequenties in de verdere procesketen,. Maak niet enkel een analyse van de processen in uw eigen bedrijf, maarhou ook rekening met externe zaken. Blijft uw bedrijf bereikbaar? Wat met de aan- of uitvoer van producten? Kunnen klanten uw bedrijf nog bereiken?

ACTIEPLANVat de conclusies samen in een actieplan en splits dat plan op in twee luiken: een beheersplan en een noodplan. Hou bij het opstellenrekening met acties voor alle stadia.De voorafschakelfase, de effectieve

afschakeling, de periode van de black-out (ga hierbij zeker enkel uit van een vaste afschakelduur) en de heraanschakelfase. De effectieve afschakelperiode is daarbij waarschijnlijk het kortste stadium.

BeheersplanDit is een proactief actieplan waarin de problemen worden geïdentificeerd en waarin staat hoe u zich zult organiseren bij een aangekondigde afschakeling. Identificeer alle processen en duid aan wat de te ondernemen acties zijn. Wat zijn de kopzorgen en wat niet? Waar hoeft u zich geen zorgen over te maken? Beschrijf de impact met als ankerpunten: personeelsbezetting, werkuren, bruikbaarheid van de infrastructuur, beschikbaarheid van de werkmiddelen, werkmethodes,

aansprakelijkheid, (financiële) schade etc.

NoodplanEen noodplan is bedoeld om ongeplande afschakelingen zo goed mogelijk op te vangen. Het is een reactief plan met een aantal scenario's waarin wordt beschrevenhoe u in crisismodus het bedrijf doorde afschakeling krijgt. Het is een verzameling van deelplannen, procedures, instructies, formulieren ... Wat met de bedrijfs- en interventieprocessen? Hoe verloopt de crisiscommunicatie? Zijner alternatieve contact-mogelijkheden? Het noodplan is een integratie van de klassieke noodplanning en het bedrijfscontinuïteitsbeheer.

Met dank aan Agoria, BEMAS en Synergrid

HOE VERLOOPT EEN AFSCHAKELING?

STAP 2: De distributienetbeheerder koppelt alle afschakelbare posten af

STAP 3: Elia verbindt de transformator opnieuw, waarna alle klanten die niet afgeschakeld worden (o.m. prioritaire klanten), weer stroom krijgen

STAP 1: Elia reset de transformator naar het distributienet, waarna de stroom voor iedereen in een bepaalde afschakelschijf wordt afgeschakeld