Sociale samenhang mythe of must?

Paul van SoomerenDSP-groep Amsterdam/Rotterdam

www.DSP-groep.nl

Nuttig

www.WMOindebuurt.nl

www.invoeringWMO.nl

VWS-programma’s• WMO in de buurt (sociale samenhang en leefbaarheid)• Welzijn Nieuwe Stijl

Sociale samenhang: ‘handen en voeten geven’

Opvallend

Sociale samenhang en leefbaarheid: 1ste prestatieveld Wmo

Leefbaarheid: 5de prestatieveld BBSH•Is het een probleem dan?•Moeten we het aanpakken

Ja: waarde ontw., prettiger/leuker, veiligerNee: moet gemeente doen, of welzijnswerk

Corporaties en Gemeenten samen!Welzijnswerk kan je inhuren hoor!

Boekje met 10 misvattingen/gangbare uitspraken + de discussie hier snel verwerkt

1. Iedereen weet toch wel wat met sociale samenhang wordt bedoeld!?

2. Het gaat helemaal niet goed met de sociale samenhang in Nederland, mensen hebben niets meer voor elkaar over!

3. Meer sociale samenhang in buurten doet de druk op voorzieningen afnemen

4. De bossen uit, de wijken in!

5. De wijk/buurt is een prima startpunt voor bevorderen van sociale samenhang

Iedereen weet toch wel wat met sociale samenhang wordt bedoeld?

• “De betrokkenheid van mensen onderling, organisaties, bredere sociale verbanden, de samenleving als geheel.”(SCP)

• “Verbinden”(RMO)

• Contact (praatje) • Samen dingen doen (verjaardag, sport)• Sociaal netwerk, steun (luisterend oor, oogje in zeil, pannetje soep)• Betrokkenheid bij buren, buurtgenoten (ons kent ons)

• Gedeelde normen, regels omgangsvormen• Feitelijk gedrag (groeten, contact, steun)• Beleving (gevoel; leefwereld/systeemwereld)

Kèn je dat meten dan …die leefbaarheid en sociale samenhang?

Tips voor de beleidspraktijkTips voor de beleidspraktijk

• Gooi niet alles op één hoop • Wijk/buurtanalyse: stel prioriteiten• Gesprek met bewoners (leefwereld, bewoner als producent), begin

met dit gesprek en NIET met het achter jouw bureau verzinnen van activiteiten

• Achter de voordeur (analyse/inventarisatie en dan pas aanpak)• Verzin van te voren hoe een activiteit zou kunnen werken (als …

dan)

Het gaat niet goed met ‘de’ sociale samenhang in Nederland

Cultuurpessimisten

Individualisering

Lossere sociale verbanden & verzakelijking

Niets meer voor elkaar over

Optimisten

Individualisering blijft beperkt

Informele hulp blijft

Lichte gemeenschappen: minder van meer

Tips voor de beleidspraktijkTips voor de beleidspraktijk

• Bewust van vooronderstellingen • Waak voor de selffulfilling prophecy• Verschillende uitingsvormen

– Traditionele vormen– Eigentijdse invullingen

• Denk na over vormgeving en maak één

dekkend systeem (stop de beleids buitel spaghetti!)– Gemeente wijk/buurtaanpak– Corporatie van complexbeheer naar wijk/buurtaanpak– Rol welzijnswerk (opbouwwerk en maatschappelijk werk)

Meer sociale samenhang in buurten en wijken vermindert de druk op voorzieningen

Wmo: langer zelfstandig wonen

• Kwetsbare mensen iets

groter beroep op voorzieningen

• Burenhulp ≠ mantelzorg• Buren: vriendelijkheid op afstand• Eenvoudige wederzijdse dienstverlening • Latente contacten

Tips voor de beleidspraktijkTips voor de beleidspraktijk

• Realistische verwachtingen• In de buurt ≠ voor/door de buren • Weet waar mensen met beperkingen zitten• Gerichte acties nodig

• Kerken en moskeeën• Achter de voordeur (corpo’s)• Burenhulpcentrales• Van Harte restaurants• Politie• Middenstand (vergeet de kapper niet!)•… en nog veel meer (brei-taartclub, en ….)

HerstructureringHerstructurering

• Sloopt de sociale samenhang (of juist niet)? • Nieuwe buurt, nieuw woonmilieu• Maar hoeveel bewoners komen terug?• … en wie zijn dan dus DE bewoners (de nieuwe of de

oude bewoners)?• Herstructurering is een fysiek en een sociaal proces.

Maar jullie benadering is fysiek.• Denk na voor/tijdens/na• ‘Sociaal’ is vooral nodig voor en na

De bossen uit, de wijken in!

• Vermaatschappelijking sociaal isolement

• Kwetsbare groepen

Ouderen, lichamelijke beperking, verstandelijke beperking, psychiatrische achtergrond

• Ouderen

Niet allemaal kwetsbaar

• Lichamelijke handicap

Gewaardeerd en gezien + steun bij maatschappelijke participatie

• Psychiatrische achtergrond

Klein netwerk + niet geaccepteerd

• Verstandelijke handicap

Liever tussen eigen mensen

Kwetsbaarheid= sociale kwetsbaarheid

De wijk/buurt is een prima startpunt voor het bevorderen van sociale samenhang

Impliciet zeggen jullie: jaaaaaaa!

• Buurt/wijk als sociale gemeenschap

Wereld, wijk, buurt, complex, portiek, huis&tuin

• Belang buurt/wijk varieert naar levensfase

WRR: Kinderwagens en rollators

Levensfase en leefstijl (ik geel, ega rood en dan krijg je …)

Van heterogene wijken naar OSMVan heterogene wijken naar OSM

• Woonruimteverdeling• Werkt dat wel? • Door schaarste negatief kiezen• Ruilen kan niet (of wel?)• Punten kwijt• Niet iedereen wil wat met de wijk

buurtidentificatie ca. 25% geen identificatie 25-35%

Levensstijl en levensfaseMeer naar woonmilieus

Buurt als startpunt voor wie?Buurt als startpunt voor wie?

Hanteerbaar schaalniveau professionals (dus maak een dekkend systeem ipv spaghetti)

Tips• Niet iedereen doet mee• Mensen zonder kinderen• Wijkplatforms: proto-ambtenaren • Zoek de samenwerking gemeente/andere professionals• In gesprek met bewoners: persoonlijk contact – investeren• Welzijnswerk

Wat mij opvalt: technocratische visie (complex denken)Normale mensen denken ‘kleiner’: buren,Portiek, achtertuin en pleintje.Totale mix versus dambord model

Organiseer de systeemwereld Organiseer de systeemwereld Werk in/met de leefwereldWerk in/met de leefwereld

• Een dekkend lokaal systeem: gemeentelijke wijk/buurtaanpak• Iedereen past de eigen indelingen hierbij aan (corpo, politie, zorg, etc.)• Afstemming per gebied door de systeemwereld (van bobo tot

uitvoerder)• Beleidscyclus afstemmen: analyse, doelen, plan, aanpak, evaluatie• Goede link naar politiek/bestuurlijk niveau (raad/college)• Doorzettingsmacht bij aangewezen uitvoerder (straatcoach)• Accounthouders voor zware multi probleem huishoudens (hard en

zacht)• Goed inpluggen op de leefwereld; dat is meer dan inspraak en

participatie! Denk klein en niet technisch (in) complex

Sociale samenhang:mythe EN must!

Dank voor uw aandacht

Vragen en discussie

www.DSP-groep.nl www.WMOindebuurt.nl