SIR =-LT .K69

SIR =-LT LG 173

.K69

.L37 IDI

4000008790

' " ( .,"" \\ l~~> /':1 Goo,.'" .............................................. ~ ........................... (;(.-c ~~. '"

Laporan Naib Canselor .. ................ ~ . . , . '~':J. ................ ................... 3

Ahli-ahli Lembaga Pengarah ............ . ~::f......................... . ... . ....... 8

Pegawai-pegawai Pengurusan Utarna ........................................................... 10

Pegawai-pegaw'; Pentadbiran Akademik ................................................... 12

Pentadbiran Akademik .......... ................................................................. ......... 14 Prasiswazah Pascasiswazah

Pengajaran ................................................................................................... ....... 16

Pengurusan ................................................................. ........................................ 20

Penyelidikan ...................................................................................................... 22

Persidangan .............. ......................................................... ..................... ............ 24

Penerbitan .......................................... ................................................................ 26

Pembangunan Kualiti ...................................................................................... 28

Rundingan dan Latihan ........................................................................ ........... 30

Pusat Kecemerlangan Universiti ........ ........................................................... 34 lnstitut Penyelidikan Marin Borneo lnstitut Penyclidikan Biologi Tropika dan Pemuli_haraan Ins tit"ut Penyclidikan Biotcknologi Unit Penyelidikan Ps ikologi dan Kesihatan Sosial Unit Penyclidik3_n Emografi dan Pembangunan Pusal Penyelidikan dan Pcmbanguna_o Keusahawanan

Perkhidmatan Sokongan Pelajar ..................................................... ............... 48

Pembangunan Pelajar .............................................................................. ......... 52

Pernbangunan Fizikal Kampus Tetap ............................................ ............... 55

I!ubungan Kerjasama ...................................................... .... ............................ . 57

Pelawat-pelawat Univers iti ............................................................................. 59

PBRPUSTAKAAN OMS Yayasan UMS .................................................. ........................... ........... ............. 61

Peristiwa Bersejarah Universiti ............. ............. ...... ................. ............. ...... . 63

Lapor.n Kewangan .................................................................. ...................... .. . 66

1

Canselor

Tuan Yang Terutama Yang Di-Pertua Negeri Sabah TUN DATUK SERI PANGLIMA HAJI AHMAD SHAH BIN ABDULLAH

S.M.N., S.PDK, D.P., p.GD K , AS.DK , KM.N., J.P.

2

, :

lAPORAN Naib Canselor

Prof. Datuk Dr. Mohd Noh bin Dalimin

H Kecemerlangan sesebuah universiti juga diukur daripada pencapaian dalam bidang penyelidikan. Sehubungan itu, walaupun usia VMS masih muda, namun para tenaga akademik VMS telah dapat melaksanakan tugasan penyelidikan dengan baik dan memberangsangkan ".

3

Tahun 2~ ad alah merup.kan tahun yang amat bermakna bagi Univcrsiti Malaysia Sabah (UMS). Ini kerana pada tahun m. UM menyambut ulangt. hun ke-l0 penubuhannya sejak daripada tahun 1994. Dalam tempoh satu dekad tersebut, U 1 telah menc.pai banyak kemajuan yang cemerl.ng dalam pelbagai bidang seperti akademik, penyelidikan dan inova i. pembangunan sumber manusia, penulisan, hubungan antarabangsa, pencapaian pelajar dan sebagainya.

Dari segi pembangunan umber manusi., pihak Lembaga dan Pengurus.ln Universiti terus berusah. mengambil dan menambah bilang. n kakitangan akademik, pentadbiran dan sokongan yang tcrlatih dan berketerampilan selaras dengan peningkatan enrol men pel.jar. Usaha senantiasa dibuat untu k mempastikan nisbah pensyarah, pelajar dan tenaga pentadbiran dan sokonga n sena nlia a berada pada tahap yang sta ndard dan mengikut piawaian. Sehingga Disember 2004, UMS mcmpunyai 1,040 ora ng kakitangan yang terdi ri d aripada 539 orang lenaga akademik dan 501 orang tenaga pen tadbi ran dan sokongan.

Pemajuan dalam bidang akademik juga telah dapat dipertingkatkan melalui penambahan dalam program pengajian akade Olik, pengambi lan pelajar ijaza h pertama d an pe laja r pascas iswazah pada pcringknt ijazah s..,rjana dan ijazah doktor ralsafah. Dal.m bid ang ku rs lls akademi k sebanyak 60 program pengajian d alam pelbagai bidang telah dapat ditawarkan. Seramai 3,774 orang pelajar ijazah pertama telah mendafta r mengikuti pengajian pada sesi 2()().l / 2005; di kedua-dua kampus iaitu di Kota Kinabalu dan di Kampus Anta rabangs.l Labuan (KA L). Dengan pengambilan ini jumlah keseluru han enrolmen pelaja r pad a sesi 2004/ 2005 ia lah e rama i 11 ,500 orang. Kecemerlangan akademik UMS terus dica pai pada pcringka t pengajian pascasiswazah. Pada tahun berkenaan UMS tclah mendaftar seramai 848 orang pelaja r untu k me ngikuti program ijazah sa rjana da n 95 orang program ijazah d ok\o r fa\!:.<:l fah dalarn pc1basoi bidan g kursus terutama dalam bidang pend id ikan, perniagaan, ekonomi, sains~ kejuruteraanl sa tera dan lain-lain lagi.

Pencapai~n yang amat memberangsangkan ialah UMS kini telah mula mendapat kemasukan pelajar-pelajar anta raba ngsa (1IIIemallOlla[ silldell ls). Sebagai contoh, pada tahun 2004, seramai 37 orang pelajar anta rabangsa telah

mend aftarmengikuti pengajian sarjana dan 16 orang pengaJlan lJazah doktor ra lsafah. Mereka ini datang da ripad a 16 buah negara termasuklah india Pakistan, Algeria, Fili pina, Indonesia, Mya nma:

4

Kemboja, Brunei Darussalam dan lain-lain lagi. '

Jumlah bilangan g raduan yang telah berjaya lul us dan meOlperolehi ijazah masing-masi ng sejak d a ri~ pad a Konvokesyen Pertama pada tahun 1999 ialah seramai 9,051 orang. Daripada jumlah tersebut seramai 2,169 orang telah be~aya mendapat ijazah sa~ana mlld a, 98 orang ijazah sa~ana dan 5 orang ijazah doktor falsafah pada Majlis Konvokesyen ke-6 yang diadakan pada lahun 2004.

Kecemerl angan sesebuah universiti juga diuku r daripad a penca paian da lam bida ng penyelidikan. Sehubungan itu, wa lall pun usia UMs masih muda, namun pa ra tenaga akademi k UMS telah dapat melaksanakan tugasan penyelidika n dengan baik dan memberangsangkan. Ini dapat d ilihat da ripada peningka tan geran penyelidi kan ya ng d iterima melalu i pembiayaan penyeli dikan IRPA (Intensification or Research in Priority Areas), Kementerian Sa ins, Teknologi dan Alam Seki tar be~umlah RMS.9 juta. Pada tahun 2004 sahaja sebanyak 5 projek IRPA di lulu kan yang menelan belanja seba nyak RM906,909.00. Di samplllg ltu, VMS juga telah memperolehi peru ntukan ""ban yak RM I.6 ju ta untuk aktivit i penyelidikan fundamental.

Kepakaran dan kecekapan para pcnyelidik UMS juga mendapat pengiktirafan daripada agensi-agensi luar dan antarabangsa, ya ng bersedia menawarkan geran penyelidikan dalam pelbaga i bidang kepada tenaga akademik UMS. Di antara agensi-agensi yang menawarkan geran penyeIidikan pada tahun 2004 ialah Asean Regional Centre for Biodiversity Conservati on (A RCBC), Construchon Indus try Development Board Malaysia (ClDB), The Darwin Initiati ve, United Kingdom, The German Technical Coope ration (GTZ), The World Fish Centre (rCLARM), The Internahonal Science Foundation, The Japanese International Cooperation Agency OlCA) dan lain-lain .

Penyelidikan yang dijalankan oleh para tenaga akodemik UMS iIti tclah berJaya menghasilkan beberapa penulisan d an penerbitan dalam bentuk makalah, laporan teknikal, bab dalam buku, buku, pascasidang, jumal dan pelbagai jenis pene rbitan ya ng lain ya ng meliba tkan kos sebanya k RM85,337.90 sepanjang tahun 2004. Bentuk penerb,tan ini termasuklah 23 buah buku, 24 paseasidang, 7 jurnal dan sebanyak 391 makalah dalam pelbagai bentuk penerbitan.

Di .samping itu, sebahagian daripada hasil penyelidlkan terscbut telah dituLis dalam bentuk makalah atau man uskrip ya ng dibentangka n d alam persldangan, simposium, bengkel yang diadakan di dalam dan luar negara pada tahun 2004. Ini termasuklah seramai 246 orang tenaga akademik yang membentangkan kertas kerja di dalam negara dan seramai 75 orang sebagai pembentang kertas kerja dl luar negara . Universiti telah mengeluarkan pembiayaan sebanyak RM576,691.01 untuk menampung perbelanjaa n tenaga akademik menghadiri persldangan tersebut.

Tahun 2004 juga merupakan tahun ya ng amat signifikan dan eemerlang yang telah dieapai oleh tenaga akademik UMS di peringkat antarabangsa dalam bidang penyelidikan dan inovasi. Pada tahun ~; rsebut UMS buat pertama kalinya telah menyertai The 32nd International Exhibition of Invention of

New Techniques and Products" di Geneva, Switzerland. Hasil penyertaa n ini para penyeUdik VMS telah berjaya merangkull pinga t emas, 5 perak dan 1 gangsa.

Kejayaa n di Geneva ini diikuti pula dengan kejayaan yang dicapai di Seoul, Korea, apabila para penyelidik VMS sekali lagi berjaya mend apat 1 pingat emas, 2 perak dan 1 gangsa dala m projek penyelidikan yang baru di "Seoul International Invention Fair 2004", Korea.

Kedua-dua kejayaan ini sudah pasti membuktikan bahawa sebuah uni verSlti seperti VMS yang muda juga berupaya dan mampu mencapa i kejayaan d, peringkat antarabangsa jika para akadentikIlya senantiasa memiliki sikap dan nilai yang positif, berdaya saing, dedikasi dan mempunya i aspirasi yang linggi untuk menca pa i kecemerlangan. Peneapaian ini sudah pasti menjad i pemangkin untuk pencapaian yang lebih gemilang di masa akan datang.

5

Di sam ping itu, dua pensyarah muda UMs juga telah dipilih untuk membuat penyelidikan dalam bidang masing-masing di benua Antartika bers.:~ma-sama dengan sekumpulan saintis dari India selama tiga bulan mulai bulan Disember 2004. Mereka ialah Dr. Baba Mu ta dari Sekolah sains dan Teknologi dan Dr. Clemente 1ichael Wong dari lnstitut Penyelidikan Bioteknologi .

6

Pemajuan pelajar juga merupakan sMu aktiyiti yang gigih dilaksanaka n pada tahun 2004. Pendedahan pelajar ke arena antarabangsa terus dipertingkatkan sanla ada melalui aktiviti iatihaJl industri, mahupun aktiyiti lawatan sambil belajar. Sebagai contoh pelajar-pelajar tcrus dihantar mengikuti latihan di negara-nega ra Jepun, Thailand dan Filipina.

Di sam ping itu pemimpin-pemimpin pelajar UMS terus diberi pendcdahan untuk membuat lawatan sambi! belajar ke luar nega ra seperti di Turki, Mesir, Australia, China dan ew Zealand. Menerusi lawatan ini pemimpin-pemimpin pelajar akan dapat nilai lambah ilmu dan pengalaman. Dengan ini pelajar-pelajar akan dapat menjadi pemimpin yang berkebolehan di masa hadapan.

Pelajar-pelajar UMS juga telah berjaya menunjukkan kecemerlangan dalam pencapaian akademik dan aktiyiti ko-~'Urikulum . Sebagai contoh pad a tahun 2004, eorang pelajar Sekolah Sa ins dan Teknologi telah memenangi anugerah "The Malaysian Solid State Science and Technology Society (MASS)" kategori penulisan disertasi terbaik projek tahun akhir ljazah Sarjana Muda Sains. Selain itu pasukan pelajar UMS-KAL telah berjaya dipilih oeh Pcrtubuhan Raleigh International United Kingdom untuk menyertai aktiviti sukarela di daerah pedalaman Sabah dan Sar.wak. Melalui aktiyiti tersebut pelajar-pelajar berjaya mendapat pengalaman bekerja dengan peserta-peserta antarabangsa dalam kegiatan-kcgiatan amal.

Pelajar-pelajar Sekolah Perniagaan dan Ekonomi pula telah bcrjaya memenangi peringkat kebangsaan dalam pertandingan berprestij " L'Oreal e-Stmt Cllallllellge 2004 " dan dipilih m wakili Malaysia ke peringkat Zon Asia-Au tralia.

Pencapaian yang amat gemilang tclah diperolehi olch pasukan debat Bahasa Melayu UMS. Pada 30 September 2004, mereka berjaya memenangi dan menjadi Johan Debal DiRaja kalegori Bahasa Melayu dengan mengalahkan tujuhbela IPTA yang lain. Kesernua pencapaian pelajar-pelajar ini membuktikan kebolehan dan keupayaan mereka bersaing dan mencapai kecemcrlangan di sam ping dapat memarlabatkan UMS sebagai sebuah uniyer iti yang mud. dan berpotensi tinggi di negara ini.

Pengukuh an hubungan kerjasama UMS dengan uni versiti-universiti dan institusi-inslitusi cemerlang dunia terus dilaksanakan . Melalui kerjasama dan persefahaman ini, tenaga akademik muda UMS dapal mengikuti latihan di samping menjalinkan ke~asama dalam bidang penyelidikan dan pertukaran pelajar. Di antara universiti dan institut yang dijalinkan kerjasama pada tahun 2004 ialah The Korean Institute of Bioscience and Biotechnology (KRIBB) dan Gwangj u Institute of Science and Technology (G IST), Korea.

Pembangunan fizikal Fasa 2 terus dilaksanakan. Walaupun lerdapat kelewalan dalam penyiapan bangunan-bangunan berkaitan namun ianya tidak menjejaskan pelaksanaan program pembelajaran, penyelidikan dan yang berkaitan.

Proses pengurusan kewanga n telah be~alan dengan sempurna. Pada tahun 2004, UMS telah memperolehi Peruntukan Pengurusan sebanyak RMI63,911,251.00 daripada RMI43,004,131.00 adalah sumbangan Kerajaan, manakala bakinya sebanyak RM20,907,120.00, diperolehi daripada yuran pengajian dan lain-lain pendapatan. Pada keseluruhannya, UMS telah membelanjakan sebanyak RM155,058,191.00 iaitu 94.5% daripada peruntukan tersebut bagi membiayai operasi pengurusan universiti tahun 2004.

Naib Ca li se/Dr

7

A

8

AGA H

A ...... AGA H

Lelllbaga Pengarah

Tan Sri Datuk Abdul Hamid Egoh, J.P Pengerusi

Tan Sri Prof. Datuk Seri Panglima Dr. Abu Hassan Othman Naib Canselor (Sehillgga 17 Mac 2005)

Dun orang atall wakU mereka, yaPlg mew akili Kerajaau

Datuk Hj . Ambrin Buang Ketua Setiausaha Kementerian Pendidikan Ma laysia

Dato' Prof. Dr. Sharifah Hapsah Syed Hassan Shahabuddin Timbalan Pengarah Bahagian Jaminan KuaJiti Jabatan Pendidikan Tmggi

Tn. Hj. Juhari Yahya Wakil Tetap Kementerian Kewangan Malaysia

Seorallg yallg lII e!Vakili lIIasyarakat di telllpat di lIIalla Ulliversiti itll terletak

YB Datuk K.Y. Mustafa Setiausaha Kerajaan Negeri Sabah

Tidak lebill daripada tiga orallg ymlg lIIempllllyai pellgetallltnll atall p. IIga lalllall yallg pada peudapat Mellteri Pelldidikall, boleh lIIelllballtll Lelllbaga, sekllrallg-kllrallgllya scorallg daripada mereka dari sektor SWflsta .

Tan Sri Ir. Hj. Zaini OmaT Ketua Pengarah Jabatan Kerja Raya Malaysia

Datuk Henry Chin Poy-Wu

Dr. Beatrice Beth Baikan

Encik Hela Ladin Mohd Dahalan Setiausaha I Pendaftar

9

Pegawai-Pegawai

-_: Jh. If· RizaJ bin Othman. En. HelB Ladin bin Mohd. Dahafsn, Prof. Datuk Dr. Mohd Noh bin DB/imin,

Ran Sri Prof. Datuk Seri Panglima Dr. Abu HSS$Bn bin Othman iNaib Canselor).

Prof. Datuk Dr. Kamaruzaman bin Hi Ampon, Prof. Dr, Mohd. Zahedi bin Daud, Pn. Che Ss/mah bmri Mehamood

10

Pengurusan UTAMA

aib Canselor Tan Sri Prof. Datuk seri Panglima Dr. Abu Hassan bin Othman

PSM, sPDK, Ds 5, ISM, D 5, P.G.B.P, PMC, BA. (Hons), MA. (Malaya), Ph.D (M ichiga n Sta te)

(Sehi llgga 17 Mac 2005)

limba lan Na ib Ca nselor (Ha l Ehwal Pelajar) Prof. Datuk Dr. Mohd Noh bin Dalimin

PGDK, ASDK BSe. (Gadjah Mada), MSe., Ph.D (London), DIC

limbalan Naib Ca nselor (Pembangunan dan Penyeljdikan) Prof. Datuk Dr. Kamaruzaman bin Ampon

PGDK, JSM, ASDK BSe. (Hons) (Lancaster), MSe. (York), Ph.D (Ohio State)

Timbalan Naib Canselor (Akademik) Prof. Dr. Mohd. Zahedi Daud

jSM,ASDK DVM (Pakistan), MSc. (LSHTM, London), Ph.D (LSHTM, London)

Pendaftar En. Hela Ladin bin Mohd DahaJan

ASDK, KMN, ADK BA., Dip. PA (Malaya)

Bendahari Tn. Hj. Riza J bin Othman

ADK SmP (UKM), CA(M)

Ketua Perpustakaan Pn. Che salmah Mehmood

AM N BA . (Ma laya), Dip. Lib ( orth London)

11

PEGAWAI-PEGAWAI Pentadbiran A ademi

S.riun Oepan Cart Klri : En. Hela LadlfllWt Mohd. DahaIan. Prof. Daruk Dr. MoIId, Noh bin Dalimin. Prof. Dr. MoM. Zah6di bin Dauel, Tan Sn Pro/. Daluk Sen Panglima Dr. Abu HsS$8IJ bin Othman (Naib Canselor), Prof. Catuk Dr. Kamannaman bin Ampoll, Pn. eM $almah blnti Mehamood.

BJiriun Kedu. Dati Kin : Prof. Dato' Dr. oa.slm bin Ahmad. Prof. Madya Dr. Am/nuddin bin Mohamed, Prof, Dr. Zafnodin bin Hj. Jubok. Prof. Dr. Ahmat bin Adam. Prof. Or. Md. Shuaib bin Che DuI, PtoI. Dr. Sabihah bind Osman, Prof. Mood Yusof bin Kasim. Prof. Dr. Peromal Ramasamy.

EHrtsan Ketiga Dati KJrt : PtoI. Madya Hasan bin Mat Nor. En. Awp. Asti bin Awg. Ibrahim, Prof. Dr. Shukery bin Mohamad, Prof. Datin Or. Maryati bintl Mohamed. Prof. Aiadya Dr. Mohd /$mall but Abdullah. Prof. Dr. 0$ll18n bin Ali. Prof. Madya Dr. lderis bin Zakarla. Prof. Dr. Avzsh blntl Kaslm.

Barlun Blllabng Cart Klrt : Prof. Dr. FIJdzwon bin Abdul Rahman. Prof. Madya Dr. Amran bin Mmod. Prof. Madya Dr. Z.inal Abidin bin Said. Prof. Madya Dr. Syed Az1Zi Waf. bin Syed KhaIid Wafs. Prof. Dr. Ho Coy Choke.

T1ada a.lam Gambar : Prof. Dabn Dr. Ann binti Anton. Prof Madya Abdul Jamal bin Abd. Hamid, Prof. Madya Dr. Saz811 bin Yaacob, Prof. Madya Dr. Shariff Abd. I<Bdir bin Shariff Omang, Pro/. Madya Dr. Habrlzah bInti Husin. Prof. Dr. MohamBd Adam bin Baksr. Dr. Lua Pel Un. Prof. Madya Dr. Roselina binti Ahmad 5aufi, En. Tan Choon K8OI'If1. En Abdul Mana' bin Sud. Ustaz Saini Awang DBmh.

12

De kan . Pusal Pcngajian Pascas is wazah Prof. Dr. l.,inodin Hj . jubok, KM N.

(sehingga 31 Disember 2003) BSe. (ITB), MSc. (Aston), Ph.D (Notti ngham)

Prof. D.to' Dr. Qasim Ahmad, jSM., !'KT., DIM!' ( III lIlni 02 Jamtnri 2004)

BA. (Hons) (Sou th Australia), MA. (South Austral ia), Ph.D (London)

Oekan - Sekolah Sains dan Teknologi Pro f. Madya Dr. Am ran Ahmed

BSe. (USM), MSe. (UKM ), Ph.D (Hiroshima)

De kan - Sekolah Kejuruteraan dan Teknologi Maklumat Pro f. Madya Dr. Sazali Yaacob

(seh illggn 01 SC1JtcmiJer 2004) BA Eng. (Malaya) MSc. (Su rrey) Ph.D (Sheffie ld )

Prof. Madya Dr. Ide ris Zakaria (l1wIni 01 Septelllber 2004)

Dip (Civil ), Eng (Hons) (UiTM ), MSc. (Glasgow), Ph.D (Sheffield)

Dckan - Pusat Penataran lImu dan Bahasa Prof Dr Ahmat bin Adam, ASDK, KMN

BA. (Malaya ), MA., Ph.D(London)

Dekan - Sekolah Pcrniagaan dan Ekonomi Prof. Madya Dr. Syed Azizi Wafa Bin Syed Khalid Wa fa

(sehjllggn 07 Oktober 2004) Dip. in Forestry (ITM ), BBA Summa Cu m Laude (Oh io),

MBA (San Diego State), DBA (USIU), AMIM

Dr. Kasim Mansur (1II IIIn; 8 Ok/Dber 2004)

BSe. Business Ad min, MSc. Eron (Economic Develo pment) (Indiana State), Ph.D Economic (Laoour and Economic

Develo pme nt) (\,\'isconsin, Milwaukee)

Dckan - Sekolah Sains Sosial Pro f. Madya Hassan Mat No r

BA. (Hons ), MA. (UK.;VI)

D ekan - Seko lah Pendidi_kan dan Pembangunan Sosial Pro f. Dr. Shuke ry Mohamad. KM N

Cer!. Edu . (D.T.C. K. Tercngganu ), BA . (Hons) (USM), M.Ed (UCLA), Ph.D (O hio)

De kan - Sekolah Ps ikolog i dan Kerja Sosial Prof. Dr. Md. Shuaib bin Che Din, jSM

Dip. Ed (UM ), BA. (UM), MA. (Western Michigan), Ph.D ( Weste rn Michigan)

Dekan - Sekolah Sa ins Makanan dan Pcmakanan Prof. Madya Dr. Is mail Abdu llah

B.Arg.Se (Malaya), MSe. (Readi ng), Ph.D (UPM)

Dckan - Sckolah Pcrhutanan Tropika Anlarabangsa Prof. Madya Dr, Arni nuddin Mohamed. AM N

BSc., MSe. (UI' M ), Ph.D (Wales)

De kan . Sekolah Pengajian Seni Pro f. Madya Abdul jamal Abd. Hamid

O.Mus (UiTM), MA. (Liverpool)

13

Sekolah Perubatan Pro f. Dr. Osman Ali MD, MPH, Ph.D (UKM)

Dekan - Se kolah Pcmiagaan dan Kcwangan Anta_rabangsa Labuan Prof. Madya Dr. Za inal Abid in Said OA. (Econs) (UKM), MBA (Ind iana), Ph.D (S tirling)

Pemangku De kan - Sekolah Sains lnformatik Labuan Awang Asri Awang Ibrahim (sellillggn 01 Nuvcmbcr 2004) B. Compo Sc., M. Com po Se. (Mul ti media) (Malaya)

Dekan· Sekolah Sains Informatik Labuan Dr. Haji Rozaini Roslan (mfllni 1 Notlember 2004) BSc. Mathemati cs (UKM), MPhii Heat Transfer (Leeds). Ph.D Fluid Mech anics (VMS)

Pengarah - Institut Pcnyelidikan Biolog i Tro pika dan Pemuliharaan Prof. Datin Dr. Marya ti Mohamed, ASDK, KMN BSe. (Gadjah Mad a), Ph.D (London)

Pengarah - Institut Penyelidikan Marin Borneo Prof. Dr. Rid zwan bin Abdul Rahman, ASDK BSe. (Lousiana State), MS (San jose Sta te), Ph.D (NelVcasti e Upon Tyne)

Pengarah - InstHut Pcnyclidikan Biotcknolog i Prof. Datin Dr. Ann Anton. ADK. KM N BSe. (Malaya), MS (Wate rloo), Ph .D (Ohio Sta te)

Pengarah - Pusal Perhubungan Korporat dan Antarabangsa Prof. Datuk Mohd Yusof Kasim, !'GDK, ASDK, ANS B.Ec (Holls) (UKM), MSc. Econ. (1V.les)

Pengarah - Pusat Ko-kurikulum dan Pembangunan Pel ajar Prof. Madya Dr. Shariff Abd . Kad ir Shariff Omang, ADK SmSn. (VKM), MSe. (Glasgow ), Ph.D (Lond on)

Pengarah· Pusat Pengurusan Penyelidikan da.n Pers idangan Prof. Dr. Zainodin Hj. jubok, KMN BSe. (lTB), MSe. (Aston), Ph.D (Nottingham)

Pengarah Yayasan UMS Prof. Madya Hj . Inon Shaharudd in Abdul Rahman (mllln; 1 Ft'bTltnri 2004) SmSa (UKM), MA. (Monash)

Ketua - Unit Penyelidikan Etnografi dan Pe mbangunan Prof. Dr. Azizah Kasim. DNS BA. (Malaya ), MA. (Malaya ), Ph.D (London)

Kctua· Unit Penyelidikan PSikolog i dan Kesihatan Sos ial Dr. Lua Pei Lin B.Pharm (Wales), Ph.D (Wales), RPh

Ketua - Unit Perkhidmatan Rundingan dan LaHhan Prof. Madya Dr. Rosc lina Ahmad Saufi BBA (Hons) (UKM), MB A, Ph.D (Mgm!.) (Sheffield )

Kctua· Unit Media dan Teknologi Pend id_ikan En. Tan Choong Koong Dip. Ed, BA., M.Ed (UM ), M.IT(UKM)

Pentadbiran Akademik Prasiswazah

Pada sesi akademik 200-1 / 2005, pend aftara n pelajar baru telah diadakan pada 15 dan 16 Jun 2004. Seramai 3,774 pelaja r telah mendaftar dalam pclbagai bidang pengajian Ijazah Sarjanamud a di kampus Kota Kinabalu dan Kampus Antarabangsa Labuan. Denga n kemasukan ini keseluruhan pelajar prasiswazah yang mengikuti pe ngaj ian pada ses i 2004 / 2005 ialah seramai 11 ,150 orang. Di samping itu, pengambilan pelaja r Sekolah Pe rubatan te rus meningkat dari 33 orang bagi sesi 2003 kepada 41 orang bagi sesi ini. Ini menjadikan pelajar perubatan adalah seramai 71 o rang.

Majlis Konvokesyen ke 6 UMS yang diadakan pada 12 dan 13 September 2004 telah menyaksikan pengeluaran seramai 2169 orang grad uan prasiswazah te rma uk pelajar pengajian luar kampus. Dari jumlah ini 23 orang telah menerima Ijazah Kelas Pertama, 670 Kelas Dua Atas dan selainnya seramai 1486 menerima Ijazah Kelas Dua Bawah.

1999 2000

Statis ik Graduan Yang Dikeluarkan Sejak Tahun 1999 - 2004

2

4

6 3

36 35 21

640 732

"20 1795 2362

Enrolmen Pelajar Yang Berdaftar Di Peringkat Ijazah Pertama Mengikut Sesi Penga jia"

Bidang Sntera Sains Sosial 448 204 211 197 206 325 325 Psikologi & Ke~a Sosial 131 90 III 110 100 244 255 Pendidikan & Pembangunan Sosial 367 282 363 350 562 619 478 Pemiagaan & Ekonomi 552 347 328 397 470 392 437 Pengajian Seni 34 31 61 61 68 "1 113 Bidang Salns

Kejuruteraan & Teknologi Maklumat 455 284 292 215 368 427 351 Sains Makanan & Pemakanan 129 97 188 62 148 164 161 Sains & Teknologi 693 407 822 333 559 682 877 Pemutanan T ropika Antarabangsa 63 67 161 66 94 182 165 Perubatan 33 41 UIIS K..- AnInbIngu I.abuIn Bidang Sntera Pem13gaan & Kewangan Antarabangsa Labuan 354 411 212 463 454 409 Bidang Sains

Sains Infonnatik Labuan 62 102 83 176 195 159

14

736 1157 1831 2407

1916 1041 3041 2923 479

2412 949

4373 798 74

2303

618

Pascasiswazah

Universiti Malaysia Sabah yang memulakan pengajian pascasiswazah pada sesi 1995/ 96, kini menawarkan pelbagai program di bawah kend alian Pusat Pengajian Pascasiswazah (PPPS). Penawaran program peringkat pascasiswazah sanga tlah s ignifikan dalam usaha nega ra melahirkan lebih rarnai sumber tenaga manusia yang mahir demi pembangunan negara yang mapan menjelang tahun 2020. Program pascasiswazah ya ng ditawarkan adalah relevan kepada pembangunan nega ra dan senanliasa dinilai dan diperkukuhkan dari semasa ke semasa.

Sehingga kini, program pengajian pascasiswazah, sama ada di peringkat Sa rjana atau Doktor Falsafah telah ditawarkan melalui 12 buah sekolah dan 3 buah institusi penyelidikan. Penawaran program ini adalah berdasarkan bidang utama ya ng te rd apat di Universiti ini, iaitu bidang sains dan teknologi, kejuruteraan, teknologi maklumat, bioteknologi, biologi tropika, sains marin, sains sosial, perniagaan, ekonomi, psikologi dan pendidikan.

Pad a tahun 2004, seramai 848 orang pelajar Ijazah Sarjana dan 95 orang pelajar Doktor Falsafah telah mengikuli pelbagai bidang pengaj ian. Struktur pengajian ya ng dijalankan di peringkat Sa rjana adalah secara kerja kursus dan penyelidikan, man akala bagi program Doktor Falsafah adalah secara penyelidikan. Kedua-dua bidang pengajian dilakukan sa rna ada seca ra sepenuh masa atau separuh masa.

Seramai 212 orang graduan pascasiswazah telah berjaya dikeluarkan sehingga tahun 2004. Pada majlis konvokesyen ke-6 tahun 2004, seramai 5 o rang g raduan ljazah Dokto r Falsafah dan 98 orang gradua n ljazah Sarjana telah berjaya dikeluarkan.

Usaha menarik lebih rarnai peJajar antara-bangsa untuk mengikuti program pasca- .' . siswazah juga menjadi matlamat utama UMS. Justeru, sehingga tahun 2004, seramai 37 orang pelaJar lJazah SaIJana dan 16 orang pelajar Ijazah Doktor Falsafah daripada 14 buah nega ra sedang mengikuli pelbagai kursus di UMS.

Enrolmen Pelajar Pascasiswazah 1995 - 2004

SEKOLAH Ph.D SARJANA JUMLAH

Sains dan Teknologi 5 128 133 Pendidikan dan Pembangunan Sosial 23 325 348 Sains Sosial 12 31 43 Sains Makanan dan Pemakanan 7 7 Kejuruteraan dan Teknologi Maklumat 13 58 71 Perhutanan T ropika Antarabangsa 4 11 15 Psikologi dan Ke~a Sosial 2 58 60 Pemiagaan dan Ekonomi 21 136 157 Pengajian Seni 3 8 11 Perubatan 5 5 Sains Informatik Labuan 1 Pemiagaan dan Kewangan Antarabangsa 1 1 Institut Penyelidikan BKlteknologi 10 11 Institut Penyelidikan Biologi Tropika dan Pemuliharaan 4 42 46 Institut Penyelidikan Marin Bomeo 7 28 35

JUMLAH 95 848 943

15

PENGAJIA~ PRASISWAZAH

VMS mempunyai dasar mengutamakan pendidikan liberal kepada pelajar pra i waz.1h dan pada masa yang sama menekankan aspek akademik ya ng menjurus dalam disiplin lerlentu. UMS menawarkan program-program akademiknya berdasarkan tiga komponen asas iailu kursus-kursus leras universili, leras sckolah, lera program dan kursus minor dalam lempoh tiga atau empat sesi pengajian. Pada esi pengajian 2()().1 j 2005 dua program baru ditawarkan iaitu Sarjana Muda Kerja Sosia l dan Sarjana Muda ains 1alematik dengan Kompuler Grafik. Pada lahun 2()().1, VMS lelah menawarkan sebanyak 60 program pengajian pada peringka l pmsiswazah dan daripada jumlah ini enam (6) program ditawa rkan di Kampus Anlarabangsa Labuan (UMSKAL). Program-program pengkhususan yang ditawarkan mengikul sekolah pengajian adalah eperl i beriku l:

Sekolah Sains SosiaJ

Sekotah Psikologi dan KeIja Sosial

Sekotah Pemiagaan dan Ekonomi

Sekolah Kejuruieraan dan Teknologi MakJumal

Sekolah Sains Makanan dan Pemakanan

SekoIah Sains dan Teknologi

IJAZAH YANG DlTAWARKAII Sa~ana Muda Sains Sosial dengan Kepujian

Sa~ana Muda Psikologi dengan KepuJlan

Sa~ana Muda Pemiagaan dengan Kepujian

Sa~ana Muda Ekonomi dengan Kepujian

Sa~ana Muda Perakaunan dengan Kepujian

Sal]3na Muda Kejuruteraan dengan Kepujian

Sal]3na Muda Sains Kompuler dengan Kepujian

Saljana Muda Sains Makanan dengan Kepujian

Sa~ana Muda Sains dengan Kepujian

16

PROGIWII • Komunikasi • Hubongan Industri • SosioIogI dan Antropologl • Geografi • Hubongan Anlarabangsa • Sejarah

• PSlkoiogi Industri dan Organisasi • Psikologi Pembangunan Belia dan Komuniti • Psikologi Kanak-kanak dan Keluarga • Psikologi Kaunseiing • Kelja Sosial

• Pemiagaan Anlarabangsa • Keusahawanan • Pengurusan Pemotelan • Pemasaran • Pengurusan Kewangan dan Perbankan

• Ekooomi Perancangan dan Pembangunan • Ekonomi Monetan • Ekonorru Sumber Manusia

• Perakaunan

• KeJuruteraan Awam • Kejuruteraan Elektnk dan Elektron • KeJuruleraan Klmia • Kejuruteraan Mekamkal • Kejuruteraan Komputer

• KeJuruteraan Pensian • Pengurusan Sislem dan Rangkaian

• Sains Makanan dan Pemakanan • Teknologi Makanan dan Bioproses

• Bioiogi Pemuliharaan • GeoIogI • Malemahk dangan Ekonomi • SalOS Perselotaran • Klmla Industri • FlZik dengan Elektronik • Bioleknologi • SalOs Mann • Akua ultur • Teknologl Tumbohan • Malemalik dangan Komputer Grafik

SEKOLAH Sekolah Perhutanan T ropika Antarabangsa

Sekolah Sains Informatik Labuan

Sekolah PendKJikan dan Pembangunan Sosial

Sekolah Perniagaan Kewangan Antarabangsa Labuan

Sekolah Perubatan

UAZAH YANG DITAWARKAH Sa~ana Muda Sains Perhutanan dengan Kepujian


Sa~ana Muda Teknologi Maklumat dengan Kepujian

Sa~ana Muda Pendidikan dengan Kepujian

Sarjana Muda Sains Sukan dengan Kepujian


Doklor Perubatan

PROGRAM • Perhutanan Tropika Antarabangsa • Taman Aiam Semulajadi dan Rekreasi • Teknologi Seral Kayu • Periadangan Hutan dan Perhutani

• Teknologi Multimedia

• E-Dagang

• Pengajaran Bahasa Inggeris Sebagai Bahasa Kedua (TESL)

• Sains • Sains Sosial • Ekonomi

• Sains Sukan

• Kewangan Antarabangsa • Perbankan Antarabangsa dan Luar Pesisir • Pemasaran Antarabangsa • Ekonomi Kewangan Antarabangsa

• Doktor Perubatan

KURSUS PENGAJIAN PUSAT PENATARAN ILMU DAN BAHASA

Kursus-kursus yang ditawarkan oleh Pu sa l Penataran IIll1l1 dan Bahasa (PPIB) 1l1erupaka n kurSlIs-kursus teras universiti . Kursus-kursus te rsebut bertujuan melahirkan siswazah yang berketrampilan dari segi disiplin ilmu pengkhusus311nya, berpandangan holist-ik dan menghaya ti nila i-nilai yang mengutamakan kepentinga n masyarakat dan nega ra.

Ada lah menjad i misi uta ma Universiti Ma laysia Sabah un tu k memasti ka n para pelajar dididik dengan ilmu yang menekankan si fat-sifat Illulia manusia sejaga t dan di sa mping ill! men3nam rasa ci nta dan keseda ran kepada lanah air dan sernallgat kebangsaan Malaysia yang hllen. lusteru itu, UMS mene rusi PPIB telah menyediakan mata pelajaran ya ng lebih releva n mengikut kehend ak semasa . Ja . . . lebih menumpu kan kepada pendidikan ya ng memberi kcupaY<lan ke pad a para s ,swazahnya untuk berkomul11kasl

denga n sasarnn ya ng bcrkait"an di pcringkat nasional dan ant-arabangsa.

Selain bcrperanan mClllupu k falsa fah kebangsaa n dalam lIsaha membentuk bangsa Malaysia ya ng Illoden, herperikemanusiaan dan mempunyai pengetahuan yang bersifat global, pusat ini juga menyediakan kursus-kursus bahasa asing ya ng memberikan ketrampilan be rbahasa ke pada para pe lajar.

PROGRAM KOKURIKULUM

Pusa t Kokurikulum d an Pemajuan Pelajar (PKPP) yang lelah ditubuhkan denga n rasminya pada 1 lun 2002 menunjukkan usaha Uni versiti Malaysia Sabah yang sentiasa bergerak selangkah ke hadapan bagi melahirka n mahasiswa yang seimbang dari segi intelek, emosi, jasmani dan rohani .

Selain dari penawa ran kursus yang sedia ada, terdapat beberapa kursus yang re levan denga n pasa ran maSa kini te lah diperkenalkon iaitu Kursus Kor Sukarelawa n Siswa Polis (SU KSIS), Perahu Layar, Senamrobik, Kembara, Seni Khat, Pengurusa n Masjid dan lenaza h, Pembll a tan Menggllnakan Gentian Kaca, Seni Bela Diri Shorinji Kempo dan Pro mosi Kesihatan bersesuaian d engan penga mbil an pe laja r Sekolah Peruhatan. Penawa ran kursus baru ini ada lah bertujuan memberi pcluang d an pend ed ahan kepada mahasiswa agar dapat bersa ing dalam menempuhi alam pekerjaan kelak.

17

Sepanjang tahun 2004, sebanyak 48 kursu kokurikulum telah ditawarkan kepada pelajar dan semmai 4,317 orang pelajar telah mengikuti kursus kokurikulum ini ya ng terdiri daripada cnam komponcn iaitu Komponen Kemahiran, Komponen Kesenian dan Ke trampilan, Komponen Keusahawanan, Komponen Kepimpinan dan Kerna ya rakata n, Komponen Wajadi ri dan juga Komponen Unit Beruniform. Berikut adalah kursuskursus yang telah ditawarkan kepada pelajar bagi tahun 2004 mengikut komponen :

18

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17

Badminton Beta Sepal< Beta Kemt1f'IIl9 Beta Tampar Beta Jamg Golf Halo Bobng 10 PIn Sepa Takraw Tenis Sukan Keno Sukan Perat.J SukanBasil<al Equestrian KemalWan Pencanan MaJdumat Senamrollik Kemllara

KOMPONEN KETRAMPILAN

18 Tanan Rakyat 19 Koif 20 lokonan Teater 21 Muzik Moden 22 Penulisan Sknp 23 SenlAIca 24 Lulosan dan At<:a 25 Tanan SaIlah 26 MUZIk AsIi 27 Kompang 28 Nasyid Kootemporer 29 Seni Batik 30 Teknik Rekaan Pentas 31 f'ldato 32 Pengenatan Kepada lokon loyar 33 Tarian Istana

KOMPONEN KEPIMPINAN OAN KEMASYARAKATAN

34 INTERIM (Interakso Institusi dan Masyarakat) 35 Pengurusan Organisasi PeIajar 36 Kepi",,"nan dan MotJvasl (Bakti Siswa) 37 Pengurusan Masfod 38 Promosi Kesihatan

KOMPONEN KEUSAHAWANAN

39 Penyetanggaraan Kompu1e< dan Rangkaian 40 Pmjek Sails Makanan

KOMPONEN WAJA DiRt

41 Karate 00 42 Silat OIahraga 43 Taekwondo 44 Sen! Bela Ori ~ Kempa

KOMPONEN BERUNIFORM

45 PALAPES (pasukan lolilan Pegawal Simpanan) 46 SUKSIS (Kor Sukarelawan Scswa Pols) 47 Bulan Sablt Mernh 48 Sl John AmbuIan

PROGRAM UMS-ODEC (Universiti Malaysia Sa bah - Outdoor Development Centre)

Setiap pel ajar yang mengikuti kursus kokurikulum pada tahun 2004 ini telah mengikuti Program UMSODEC yang merupakan salah sa tu pengisian dalam kursus kokurikulum. Program ini dijalankan selama dua (2) hari dan dibahagikan mengikut kursus kokurikulum ya ng diikuti oleh setiap pelajar. Program UMS-ODEC ini bertujuan untuk membentuk ketabahan fi zikal, mental dan kerohanian pelajar, di sam ping membina pemikiran krea tif, berdaya saing dan inova ti f, berkeyakinan dan cekal menghadapi cabaran. Di akhir program ini, setiap pelajar yang berjaya akan diberikan sijil penyertaan .

PROGRAM LATIHAN KHIDMAT NEGARA

Pada tahun 2004 ini juga, Vni versiti Malaysia Sabah telah dipilill sebagai salah sa tu kem bagi pelaksanaan Program Latihan Khidmat Negara (PLKN) yang melibatkan seramai 3,145 orang pelatih dari seluruh Malaysia. Program ini dijaJankan selama tiga bulan bermula 22 Mac sehingga 04 Jun 2004. Program ini melibatkan pelatih yang ditempatkan di dua buah kem latihan fizikal di negeri Sabah iaitu Kem Ovai, Papar dan Kern Tanaki Tambunan dan ianya me.li batkan tiga siri pengambilan. Sepanjang berada di VMS, para pelatih ini telah mengikuti tiga modul latihan iaitu Kenegaraan, Pembi.naan Karektor dan Khidm at Komuniti. Para pelatih ini juga telah di tempatkan di empat buah kolej kediaman dan menggunakan dua buah sekolah sebagai tempat kuliah dijalankan.

19

PENGURUSAN Pembangunan Sumber Manusia

Jumlah kakitangan VMS bagi lantikan Tetap / Sementara / Kontrak yang berkhidmat sehingga 31 Disember 2004 adalah seramai 10·10 orang iaitu 539 orang daripadanya ada lah kakitangan akademik manakala SOl orang lag; adalah terdi ri daripada kaki tangan bukan akademik. Seramai 147 orang kakitangan baru tclah melapor diri iaitu merangkumi 93 o rang kakitangan akademik dan 54 bukan akademik pada tahun 2004.

Kumpulan Pengurusan 2 5 Tertinggi (JUSA)

Pensyarah (Prof} 19 30 38 48 43 42 27 34 52 76 409 Prof. MadyalPensyarah)

Guru Bahasa 3 4 12

Guru Muzik 2 2

Tutor 2 5 2 10 31 17 22 33 31 13 166 Kumputan Pengurusan 2 6 10 14 3 20 3 16 7 81 dan Profesional

Kumpulan Sokongan I & II 24 104 8 57 18 61 57 60 59 47 495

Skim Latihan Tenaga Pengajar

Seramai 46 orang pensyarah dan tutor telah dihantar untuk melanjulkan pengajia n di peringkat Sarjana dan Doktor Falsa fah dl dalam dan luar negara seperti dalam jadual berikut:

TEMPAT PENGAJIAH BILANGAN PENSYARAH BtLANGAN TlJTOR JUIlLAH

Dalam Negara 2002 2003 20Q.4 2002 2003 20Q.4 Universiti Putra Malaysia 2 4 Universiti Islam Antarabangsa 3 5 Universifi Kebangsaan Malaysia 2 2 2 8 UnivelSlti Mataya 2 2 Universiti Malaysia Sabah 5 1 6 Universifi Sains Malaysia 3 4

Universiti Utara Malaysia 1 1 UnivClSlti Teknologi Mara 3 4

Universiti Malaysia Sarawak

Luar Hegara

United Kingdom 8 6 4 13 3 9 43 Jepun 1

Australia 2 3 5 12

Amerika Syankat 3

New Zealand 2 2 Denmarlt

Jerman

JUIlLAH 12 14 19 17 9 21 !III

20

Kursus dan Program Latihan Kakitangan

KURSUS TARIKH OBJEKTlF Kursus Induksi Umum I 11 - 28 Februari 2004 a) Memberi pendedahan kepada kakitangan mengenai Khusus Kumpulan 2 sejarah negara, dasar utama, rancangan dan rekod yang

diamalkan oleh UMS. b) Memberi kefahaman mengenai kaedah pengurusan serta

keperluan-keperluan umum dan khusus bagi satu-satu perl<hidmatan agensi.

c) Memupuk nilai dan etika ke~a cemerlang di kalangan semua anggota dalam perl<hidmatan.

Kursus Pengurusan Kewangan UMS 4 - 6 Mac 2004 a) Memberi pendedahan pengetahuan mengenai tatacara pengurusan kewangan yang betul dan selaras dengan garis panduan kewangan UMS.

b) Membantu meningkatkan kemah iran pegawai Pentadbiran dan Pengurusan kakitangan sokongan yang terlibat di dalam menguruskan hal ehwal kewangan jabalan.

Kursus Metodologi Penyelidikan 10 Mac -11 April 2004 a) Meningkatkan kemah iran kakitangan dalam kaedah dan metodologi penyelidikan.

b) Menyediakan kakitangan dalam menghadapi cabaran pengajian lanjutan terutamanya di luar negara.

c) Membantu pihak Pengurusan universiti membuat keputusan ke atas permohonan cuti belajar oleh kakitangan.

Kursus Induksi Umum I 23 April - 12 Mei 2004 a) Memberi pendedahan kepada kakitangan mengenai Khusus Kumpulan Pentadbiran dan sejarah negara, dasar utama, rancangan dan rekod yang Pengurusan diamalkan oleh UMS.

b) Memberi kefahaman mengenai kaedah pengurusan serta keperluan-keperluan umum dan khusus bagi satu-satu perl<hidmatan agensi.

c) Memupuk nilai dan etika ke~a cemerlang di kalangan semua anggota dalam perl<hidmatan.

Kursus Pembantu Makmal 20 - 23 Mei 2004 a) Memberi pendedahan dan penjalasan yang khusus mengenai pengurusan tugas, sikap dan disiplin seorang pembantu makmal.

b) Memberi pendedahan pengetahuan tentang pengurusan keselamatan yang betul di dalam makmal dan kesihatan di tempat ke~a .

Kursus Kemahiran Komputer MS Office 2 - 5 Jun 2004 (UMSKAL) a) Meningkatkan kefahaman dan kemahiran dalam penggunaan komputer.

8 - 10 Julai 2004 (UMS) b) Membina kecenderungan terhadap penggunaan teknologi maklumat dalam pelaksanaan tugas harian.

c) Memanfaatkan teknologi dengan kemudahan persekitaran Universiti.

21

Penyelidi lidikan Geran Penyelidikan

Pada tahun 2004, tumpuan penyelidilmn Universiti Malaysia Sabah (UMS) adalah untuk menggalakkan para pensyar.h mendapatkan biayaa n penyclidi kan IRPA (/lI lclIsijicnlioll of Research ill Priorily Areas) daripada Kernenterian Sains Teknologi dan Alarn Sekitar. Pada tahun 2004, sebanyak 5 buah projek telah dilulu kan dengan jurnlah biayaan sebanyak RM906,909.oo juta. Berikut adalah juml ah projek dan biayaan penyelidikan IRPA yang telah diluluskan pada tahun 2003 dan 2004 :

Industri-Agro l Agro-Industry 3 547,000 1 307,400

Bahan, tenaga, Geo-Sains I Energy, Mineral & GeO-Science 192,000 0 0 Pembuatan dan Pembinaan I Manufacturing & Cons/ruction 4 983,280 2 239,000

Perl<hidmatan dan Teknologi Maklumat I Setvices & IT 2 734,000 0 0

Kesihatan I Health 0 0 0 0 Sosial l Social 1 157,000 160,509

Persekitaran I Environmental 0 0 1 200,000

Sails dan Kejuruternan I Science and Engineering 132,400 0 0

Biayaan bagi projek penyelidikan fundamental, Kernenteri an Pendidikan adalah sebanyak RM 1.47 ju ta bagi tahun 2003 dan RM1.6 juta bagi tahun 2004. Ag;han peruntukan adalah seperti berikut :

ER PR ER PR ER PR ER PR

Sains dan Kejuruteraan 30 12 487,900 560,000 47 13 640,890 568,500

Sains Sosiat dan Ekonomi 22 4 184,930 215,000 24 2 308,363 95,000

Jumlah 52 16 672,830 71 15 949.253 663,500

UMS turut menerirna beberapa geran baru penyelidikan biayaa n Ins titusi / Agensi luar dan anta rabangsa sepanjang tahun 2004, di arnping menerus kan geran yang telah diperolehi pada tahun-tahun sebelumnya scperti berikut:

1. Asean Regional Centre fOf BiocflVernity Conservation (ARCSC) 2. Construction Industry Development Board Malaysia (CIOS) 3. Darwin Initiative, United KingdOfn 4. German Technical Coopetation (GT2), Jenman 5. The WOfid FISh Center (ICLARM) 6. tntemabonaJ Science Foundation 7. Japan tntemational Cooperation Agency (JICA), Jeplln 8. Malaysia TOfaY Science Foundation (MTSF) 9. Southeast Asian Studies Regional Exchange Programme (SEASREP) 10. Save Our Sumatran Rhino (50S) 11. United Nations Educational Scientific and Cullural Organisation (UNESCO)

22

320,000.00 395,000.00

2,000,000.00 SO,OOO.OO 13,000.00 34.200.00

15,000,000.00 SO,OOO.OO 41,800.00 38.000.00 86,600.00

200t - 2003 2003 - 2005 1998 - 2004 2000 - 2003 2002 - 2003 2003 - 2004 2002 - 2007 2002 - 2004 2003 - 2004 2001 - 2003 2002 - 2004

Penyertaan Pameran Penyelidikan dan Pengkomersialan

Potensi kebolehsaingan hasil penyelidikan UMS di peringkat antarabangsa telah terbukti apabila sepasukan tenaga akademik berjaya merangkul 1 pingat emas, 5 perak dan 1 gangsa semasa menyertai "The 32nd International Exhibition of Invention of New Techniques and Products" di Geneva, Switzerland pada April 2004 lalu .

Kejayaan ini d iikuti pula dengan peneapaian di Korea apabila pada 10 hingga 14 Disember 2004, UMS telah berjaya merangkul 1 pingat emas, 2 pe rak dan 1 gangsa semasa menyertai "Seoul Internationallnvennon Fair 2004, Ko rea",

Kejayaa n dan kepuasan suatu hasil penyelidikan juga diukur sejauhmana ianya boleh dikomersia lkan . Dalam tempoh 10 tahun ini, para tenaga akademik UMS telah mula menunjukkan kebolehan penyeIidikan masing-masing apabila terdapat industri yang berminat mengkomersialkan hasil penyelidikan mereka. lni termasuklah kajian rumpai laut di Institut Penyelidikan Marin Borneo, Kaeip Fatimah di Institut Penyelidikan Biologi Tropika dan Pemuliharaan, kajian pembuatan batu bata untuk pembangun an "low cost hOIlSillg" berasaskan s isa kelapa sawit di Sekolah Kejuruteraan dan Teknologi Maklumat dan pera la tan perm ainan matematik (IllathelIIatical ga llles) di Sekolah Sa ins & Teknologi.

Kejayaa n di peringkat antarabangsa ini membuktikan bahawa UMS sudah mempunyai kualiti penyelidi kan yang menepati pi awaian antarabangsa. Dengan kejayaan ini para tenaga akademik UMS akan terus berusa ha lebih gigih lagi menjalankan penyelid ikannya yang mencapai piawaian antarabangsa.

23

Persidangan PENYERTAAN

Hasil penyelidikan yang telah d ijalankan oleh kakitangan akademik Universiti Malaysia Sabah kebanyakannya telah dibentangkan melalui persidangan. Pada tahun 2004 UMS telah mcmbclanjakan seba nyak RM576,691.01 untu k tujuan menghadiri pers idanga n bagi semu a Sckolah / Pusa t/lns titut / Unit. Perincian menghadiri persidangan bagi tahun 2004 ada lah seperH berikut :

KEHADIRAN DALAM PERSIDANGAN

Sebagai Pembentang Sebagai Peserta

JUMLAH

PENGANJURAN

DALAM NEGARA

108 133

241

l UAR NEGARA

40 12

52

Pad a tahun 2004 Univers iti Malaysia Sabah turut menganjurkan persidanga n berupa seminar dan bengkel peringkat an tarabangsa, kebangsaan dan negeri . Berikut adala h senarai penga njuran persidangan UMS bagi tahun 2004 :

Peringkat Antarabangsa

1. International Conference on Product Design and Development 2004. 20 - 22 Disember 2004. Anjuran : Sekolah Kejuruteraan dan Teknologi Maklumat

2. International Borneo Business Conference 2004. 9 Disember 2004. Anjuran : Sekolah Perniagaa n dan Ekono l11i

Kebangsaan

1. Persidangan Stres Kebangsaan 2004. 23 - 24 Ogos 2004. Anju ran : Unit Penyelidikan PSikologi dan Kesihatan Sosial & Sekolah PSikologi dan Kerja Sosial

2. BEIN ' IAL National Conference on ICY. 13 - 14 Ogos 2004. Anjumn: Sekolah Sains Informatik Labuan

3. Seminar Kebangsaan Pengajaran Baha a 2004. 9 - 9 Oktober 2004. Anj uran: Pusa t Penata ran IImu dan Bahasa

Peringkat Negeri

1. Public Responses to the Presence and Employment of Foreign Workers in Sabah. l] Mei 2004. Anjuran: Unit Penyelidikan Etnografi dan Pembangunan

2. Enviro Course O-t - En vironmen t Impact Assesment. 17 - 20 Mei 2004. Anjuran : Sekolah Sa ins dan Teknologi

3. Organic Wastes : Challenges and Opportunities. 12 - 13 April 2004. Alljuran: Sekolah Kejuruteraa n d an Teknologi Maklumat, institut Penyelidikan Biologi Tropika dan Pemuliharaan

24

4. 2nd Seminar on Human Capita l Management (HCM II ). 12-13ApriI2004. Anjuran : Pusat Perkhidmatan Rundingan dan Latihan, Sekolah Perni agaa n dan Ekonomi & Sekolah Sa ins Sosia), MlHRM dan A&N OrgDev. Consulting

5. Seminar Apresiasi Karya Tan Sri P. Ramlee. 24 - 26 Jun 2004. Anjura n : Sekolah Pengajian Seni

6. Chamber Music Seminar. 21 - 22 Ogos 2004. Anjuran : Sekolah Pengajian Seni

7. Bengkel Koir Peringkat Negeri Sabah. 04 - 05 Ogos 2004. Anj uran : Sekolah Pengajian Seni

8. Bengkel dan Forum Teater 2004 Peringkat Negeri Sabah. 14 - 15 Ogos 2004. Anj uran : Sekolah Pengajian Seni

9. Seminar dan Bengkel Seni Visual 2004. 03 - 04 Julai 2004. Anjuran : Sekolah Pengajian Seni

10. Seminar Diskusi Sastera. 10 Julai 2004. Anjuran : Sekol. h Pengajian Seni

11. Medicinal Plants and Herbal Industry Seminar 2004. 23 Ogos 2004. Anjuran : Institut Penyelidikan Biologi Tropika dan Pemuliharaan

12. Semina r dan Bengkel Tari UMS 2004. 18 - 19 Disember 2004. Anjuran : Sekolah Pengajian Seni

13. What's New in Sabah's Na tural Resources Research. 13 Oktober 2004. Anjura n : Sekolah Sains Sosial

14. Bengkel Penyedia.n Cadanga n Projek IRPA -Integrated Aquaculture Research on Mouse

OL or EnGINEERING ~NO InroRm~Tlon TECHnOLDGV UNIUERSITI m~L~VSI~ snBnH

~AB

Grouper, Tiger Grouper, Giant Grouper and Sea Chicken Grouper. 11 Disember 2004. Anjuran : Institut Penyelidikan Marin Borneo

15. Seminar Pend idi kan Alam Sekitar 2004. 13 - 14 Disember 2004. Anjuran Sekolah I'endidikan d.n Pembangunan Sosial

16. Borneon Biodi versity and Ecosystems Conservation (BBEC) in Sabah. 21 - 23 Febuari 2005. Anjuran : instilul Penyelidikan Biologi Tropika dan Pem uliharaan

25

•

Kecemerlangan kaki tangan seseb uah uni vcrsiti boleh d iukur da ri pclbagai aspck. Salah atu ny. ialah dari aspek jumlah penerbi tan dan penu lisan yang di hasi lkan oleh tenaga akademik. Oleh itu, untu k mengeka lkan presta i cemerlang, UMS scperti tah un-tahun scbelum ini terus menitikbe ratka n kepentinga n penerbitan pclbagai bahan ilmiah kepada pa ra penyelid ik dan pensyara hnya.

Pad a tahun 2()(J.1, UMS berjaya menerbitkan la pan jenis bahan terbitan meliputi bu ku, bab dalam buku, jurna!. arlikel dalam ju rna!. pascasidang, arti kel dalam pascasidang, monograf d an lain-lain bahan terbitan termasuk kertas kadang ka la dengan biayaan ko scba nyak RMS5,337.90. Sepanjang tahun 2004, 23 buah buku berhasil diterbi tka n, 24 buah prosiding, tujuh buah ju rna!. dan pelbaga i jenis lerbitan lain sebanyak 391.

Sekolah Psikologi dan Kerja Sosial (SPsiKS) lelah mendahului sekolah dan pusa t serta institusi la in denga n mene rbitka n la pan buah bahan terbil an berupa bu ku iai tu :

• Wani ta dan Pembangunan di Sabah Fasa III. • Kesedaran da n Sikap Masya rakat Terhadap

Pengkul tura n Rumpai Laul d i Pula u Banggi, Kud at.

• Hubungan Kesulitan Ekonomi Denga n Kefungsian Keluarga.

• Hubungan Pe rkahw inan dan Tingkahlaku Keibubapaan Etnik Rungus, Iranun dan Melayu.

• Koleksi Kertas Ke rja Ps ikolog i Masyaraka t Malaysia Semasa TV.

• Mengu rus Kanak-ka nak Ya ng Susa h Belaja r (Mallagemellt of Childrell With Leamillg Disabilities).

• PSikologi Kanak-kanak (Psychology of C!tildrell ). Special Childreu.

• Panduan Mengu rus Remaja Moden (C I/idallce of Mallagillg Modem Adolescell ts) .

Ini dijku ti oleh Inslitut Penyelidikan Biologi Tropi ka dan Pem uliha raa n (lBTI') iaitu :

• COli temporary Topics ;11 Tropical Biology & COllsenmlioll Research in BonlCo. • Ecological Methodology ill COllservatioll Biology Part I; Methods of Measllrillg alld MOllitorillg Biodiversity. • Ecological Methodology ill COllservatioll Biology Part II; Elemeu tn) sta/istic5 alld Allalysis of E11Jerimen/. • Ill trodllctioll to EII/omology. • Calaloglle: A/ocasia. • Cataloglle of Swallow/ail BIII/erflies (Lepidop tera; papilioidae) at BORNEENsIs.

Manakala Sekolah Sa ins Sosial (SSS) menerbilka n scba nyak liga buah jud ul dalam Siri Penerbilan I'enyelidikan Sa ins Sosial i.i tu :

• Strafeg; dall Program Pel1lbnsminll KemiskillflU Lllar Bamiar di Saba}, " Sa/II Knjiall Awnl • Pemballgutlall Perumahml Kos Rendall di Saball: Sa t Il Pellilaiall Awal • Cereja dall Kejatllizall Marcos

26

...

Sementara itu sekolah Kejuruteraan dan Teknolog i Makluma t (sKTM ) menerbitkan dua buah buku iaitu :

• Currell t Trellds III Artificial lll telligellce & Applicatiolls. • PriHsip Kejllrllternall Knwala1l .

Pusa t Pena taran IImu dan Bahasa (PPIB) menerbitkan dua buah buku dan sebuah jumal iaitu :

• Wa risa n Budaya sabah: Etnisiti dan Masyaraka t.

• Ka nsep Kepimpinan Dalam Pe radaban Islam.

• Jumal MA U Bil. 9 / 2004.

sekola h Perhutanan Tropika Antarabangsa (sPTA) menerbitkan sebuah prosid ing sahaja iaitu :

• Proceeding of the Sem;l1nr 0 11 Practishlg SlI staill able Managelll ellt : Lessoll Learned alld Fll tllre Clwllellges.

Sekolah Perniagaa n dan Ekonomi (sI'E) menerbitkan sebuah jurnal iaitu :

• /ounwl of the Asiall Acadellly of Applied BlIsilless.

Perpustakaan UMs turut rnenerbitkan dua buah buku iaitu :

• Koleksi Pellltlisall 10 Tallllll UMS: 1994-2004. • Thesis mzd Dissertatio1J: Itl COllj lmcliol1 of 10111 yenr nl l1I iversnnj.

Pad a tahun 2004 juga Unit Penerbitan telah menyertai pameran buku besarbesa ran bersam a Majlis Penerbitan IIrniah Malaysia (MAPfM) di Kuala Lumpur International Book Fair 2004, di PWTC dengan tujuan mernpromosikan bahan-bahan terbitan ke peringkal global. selain illl, seperti biasa pa rne ran buku le rbilan UMs se rnpena Majlis Konvakesyen senliasa diadakan. la merupakan sa tu usaha untu k mengga lakkan para akademia meningka tkan mutu hasil penulisan masing-masing. Senarai Penerbitan tahun 2004 adalah seperti berikut :

Jumal Mikel dalam jumal Pascasidang I prosiding Mikel dalam pascasidang I prosiding Monograf I manuskrip

Lain-lain

27

50 24 170 40 60

lP .!:jJJJ.il!.l~J JJJJJiJJJ UALITI

PI -.. -- ........... -~ --Universiti merupakan sebuah wasilah untuk membentuk dan mengeluarkan graduan yang berkualiti dan bemilai tinggi untuk menjana kegemilangan dan keeemeriangan agama, bangsa dan negara. justeru itu, UMS merupakan sebuah institusi yang memfokuskan kepada keeemeriangan di bidang akademik iaitu pengajaran dan pembelajaran. Dalam masa yang sama, UMS juga menitikberatkan pengamaJan kualiti di bidang pentadbiran dan perkhidmatan.

SIRIM QAS ~ IJI L r' [NDAI- rAnAN SIST[ M KUALITI

(JII"J'/'II 5.11,,/,'1/1 RI'x, .. lralltlll C",' ~rka ft· ~ou __ _ -.- _ __._-

..... \lQ.I..<,---~ ........... ,--1'10 '._111 WO! "~I\ H ••• " .. , . ... , •• ' .... ·11 .. " • .\1., ..... t '''11 ' .. , __ .. UI' '''''. ''I ...... ... \1 •• -,.

--_ ..... ..--...- ...... -... , __ .. o....".".,s.-~_ Langkah pelaksanaan kualiti di UMS adalah selaras dengan saranan kerajaan supaya mempastikan semua agensinya mendapalkan persijilan kualiti demi menjamin dan meningkalkan mutu kerja di kalangan k,1kitangan awam dan swasta. Pelaksanaan Sistem Kualiti ini tidak akan berjaya jika dilakukan dengan bersendirian. la seharusnya dilakukan secara bekerjasama dan berganding bahu di kalangan semua kakitangan UMS sama ada dari pihak Penguru an Tertinggi, Ahli-ahli Akademik, Ketua-ketua jabatan dan juga kakitangan sokongan.

, . ..... \\1 til . .. . , ... " " ...... , " ... . '1. - .f UI "'1" N ....... .. . "'". 1111 .. • 11· .... "' • ••

-------.- ... ~-

--.-

1'"' •• 111 ..... HI .......

4i-. ,---... -,-- .. , ...... ,:-.

-_.---"'---.-wa.u_ .... _

-~ .... lU I

Hasil usaha yang kuat serta komitmen yang tinggi dari semua warga UMS, akhimya pada 13 Mac 2002 yang lalu, UMS telah berjaya buat kali pertama mendapat pengiktirafan peneapaian kualiti daripada pihak MAMPU jabatan Perdana Menteri Malaysia dalam pelaksanaan sistem kualiti dengan penganugerahan Sijil Kualiti MS ISO 9002:1994 iaitu

_ ... -----_._---------

di dalam skop "Pelaksanaan Program Pengajian di Universiti Malaysia Sabah, Kota Kinabalu" .

~.:::::.~~---~.--.-.--.

Prasi wazah Sepenuh Masa

Kejayaan ini tidak terhenti setakat itu sahaja, UMS terus melangkah maju ke hadapan dengan menyusun peraneangan yang tepat bagi menyediakan dokumen kualiti versi terkini mengikut format SIIUM iaitu versi MS ISO 9001:2000 menggantikan panduan sistem kualiti MS ISO 9002:1994. Pada 15 januari 2003 UMS dengan kerjasama pihak SfRlM Sdn Bhd telah memeterai satu persefahaman iaitu melantik pihak SrRlM Training Services Sdn Bhd sebagai Perunding daJam pelaksanaan MS ISO 9001:2000. UMS telah merancang dan melaksanakan banyak aktiviti dalam pelaksanaan ISO seperti kefahaman sistem kualiti terkini kepada semua ketua jabalan dan kakitangan iaitu "Ullderstalldillg of ISO NI!UI Versioll 9001 ", penganjuran kurus-kursus seperti "Implemelltatioll of ISO Secolld Revisioll ", bengkel-bengkel seperti "Documelltatioll of 150" latihanlatihan untuk juruaudit dalam kualiti iaitu "Traillillg for Illtemal Allditors" dan "Bengkel Pengemaskinian Prosedur-Prosedur MS ISO Versi 1994 kepada MS ISO 9001:2000 ( Jew Versioll )" .

28

Pada 16 Jun 2003, UMS telah berjaya melepasi Audit Dokumen (Arleq,wCtj Afldit) yang telah dijaJankan oleh pihak SIRIM QAS International Sdn. Bhd. Audit ini perlu untuk mempastikan UMS dibenarkan melaksanakan sistem ku aliti berdasarkan prosedur-prosedur kuaJiti yang telah diluluskan dan disahkan oleh SlRlM Sdn Bhd . Dokumen Sistem KuaJi ti UMS mengandungi 29 prosedu r dan 11 arahan kerja. la bermula dari hari pertama pendaftaran pelajar dan sehinggalah pelajar tersebut menerirna ijazah pada hari Konvokesyen Universiti.

Hasil usaha yang tinggi dan komitmen yang jitu, semua jaba tan, sekolah, pusat, insti tut dan unit yang terlibat dengan pelaksanaan sistem kuaJiti ini telah berjaya melepasi Audit Ketakuran (CompliaHee A fldit) yang lelah dijalankan oleh SlRlM QAS International Sdn. Bhd . Kejayaan ini membolehkan UMS dianugerahkan dan diiktiraf dengan per ijilan kualiti terkin.i MS ISO 9001 :2000 iaitu berkuatkuasa pada 8 Januari 2004 sehingga 7 Januari 2007. Majlis Penganugerahan Siji l KuaJiti MS ISO 9001 :2000 telah diadakan pada 24 Mei 2004 yang telah disaksikan oleh YB Dato' Dr. Hj. Shafi e bin Hj. Mohd Salleh , Menteri Pengajian Tinggi Malaysia.

Kejayaan UMS dalam pelaksanaan pengurusan kualiti MS ISO 9001 :2000 untu k program prasiswazah tidak terhenti setakat itu sahaja. Bagi memantapkan lagi kuaJili pengaja ran dan pembelajaran akademik d i universiti, VMS telah mewujudkan sebllah Unit Audit Akademik dan Kurikulum di bawah langunggjawab Bahagian Perkhidmatan Akademik UMS. Antara fungsi penubuhan Unit ini ialah bertanggungjawab ke atas semua aspek penyelerasa n dan pemantauan penjaminan kuaJiti akademik (Qflality Assfi raHee) termasuk kualiti program da n kursus yang ditawarkan di UMS dan lain-lain aspek seperti penil aian kursus, pelaksa naa n kurikulum, peperiksaan dan prestasi pensyarah. Ini bermakna, Jaminan KuaJi ti (Q flality Assurmzce) ini merangkumi semua perancangan dan tindakan sistematik seperti polis i, strategi, sikap, prosedur dan aktiyiti bagi mewujudkan keyakinan bahawa kualiti akademi k di VMS sentiasa terpeJihara, cemerlang dan dipertingkatkan, serta produ k dan perkhidmatan memenuhi standard kuaJiti yang ditetapkan.

lU,JLI8 PBNYAMPAJAN r.thl~mataJJ Cemer (f$.4n

Unl Sab~~

Bagi menjamin mutu dan prestasi pensya rah, UMS telah menyediakan program-program dan kursus-kurslls meningkatkan kemahiran pensya rah yang wajib d iiku ti oleh setiap pensyarah di UMS seperti Kurslls Pengaja ran dan Pembelaja ran, Kur us Pengukuran dan Penilaian, Kursus Metodologi Penyelidikan, Kursus Induksi, Kursus E-Lenru ;IIS dan Kursus Peningkatan Bahasa Inggeris.

Di samping pelaksanaa n pengurusan kuaJiti di dalam pengaja ran dan pembelaja ran dan penjaminan ku aJi ti terhadap program dan kursus serta kurikulum uni versiti, VMS juga menitikberatkan kualiti dalam pengu rusan pentadbiran ya ng mclibatkan semua kakita ngan

dari kalangan staf sokongan, akademik, para pelajar dan pentadbir. Untuk itu VMS telah mengadakan pertandingan Anugerah Kualiti Terbaik dalam beberapa bahagian seperti Anugerah Kualiti Penyelidi kan Terbaik, Pensyarah Terbaik, Projek Pelajar Terbaik, MBS Terbaik, Kakitangan Bukan Akademik Terbaik, Pengurusan Pejabat dan Kaunter Terbaik Penerbitan Terbaik, Reka Cipta Terbaik, Landskap Terbaik dan Laman Web Terbaik. Aktivitl peningkatan kuaHti ini telah menjadi sa tll "Tradisi dan Budaya" VMS ya ng akan sentiasa dilakukan pad a setiap tahun.

29

Rundlng n

Pusat Perkhidmatan Rundingan dan Latihan (PPRL) yang .,.,belum m, d,l.enah ",b,'gai nit I'erkhidmatan Rund ingan Dan Latihan (UPRL) scmakin berkembang ",Iar.; dens.n u,ia 10 t"hun uni""rsill . Pada tahun 2004, UPRL telah melakar satu lagi scjarah dengan dinaiktara( ~bagai '>Cbuah I'u,at. Pencapaian ini .dalah satu lag; tanda kecemerlangan PPRL dal.m mengendalil.an aktiviti-al.tiviti pcngkomcr;dan univer..iti. Terdapat lima fungsi utama yang dikendalikan di bawah PPRL iaitu - Perkhidmatan Perundmgan, Program Komersil dan Luar Kampus, Program Latihan langk., P ndek & Pembangunan Eksckuti(, Program Latihan Luar - Ou tdoor Development Centre (UMS-ODEC) dan Pcngurusan Penyewaa n fa'iiliti dan mang univer,ltI. K~mua (ung.,i tni amat berkait rapat dan merupakan aktiviti yang membantu menjana pcndapatan univer.,itl ;,ecara tidak lang ... ung.

Perundingan

Sejak ditubuhkan, PPRL telah memantau dan menyelaras beberapa proj"l. pcrundingan yang dikendalikan oleh pakar dalam pelbagai bidang, dengall peruntukan / gerall dari pihak luar, sama ada dari '>Cl.tor kerajaan mahupun swasta.

Beriku t adalah projek perundingan yang telah dilaksanakan sepallj.,ng tempoh 2001 ;

01 02 03

04 05 06 07 08 09

10 11 12 13 14 15 16

Penyelidikan Wanita & Pembangunan (HAWA) SPsiKS

Karlan temadap tso-isu SosIaI d, Sabah (MPMS) SPsiKS

Kajian Kadar Tambang Teks! Bermeter di Sabah SPE Aalusbc Lab Test fO( Cinema SKTM

ProJek Penyelldikan Petancongan - JAICA IBTP Projek EIA - Jalan Plntas Sandakan SST

Kajian Kesan Menyimpan Kesan Tandan Kosoog Kelapa Sawlt (EFB) ke atas h;W Pu pa SPTA

Peniaian tahap kesihatan dan keselarnatan Pokok Hujan-hul"n (Samanea Sarnan) di Padang Merdeka, KK SPTA Kajian Penghasitan Produk Ber1cualib dan Strategi Pernasaran SPE Kajian Keper1uan Latihan di Sandakan PPRL& SPE

Kajian Zakal & Zakat Fillah Negen Sabah PPIB

Pelal<sanaan Program Na,ktaraf Sekto< Perusahaan Bengkel Kimpalan BUnlIpulera Sabah 2004 SPE

Gooservabon and Sustainable use of Tropical Peod Swamp & AssociabOn Wetland Ecosystem (UNDPIGEF) IBTP Tensie Strength and EJongabon at Break Test Cornpensabon & Benfit System fO( Hotel Industries Kajian Terhadap Kenderaan Bermoto(

30

SKTM SPE SPE

Program Pengojian Luar Kampu~ atau lebih dikenali sebagai PI'LK mcrupakan program akademik yang ditawark., n kcpada mas)'arak.,t luar yang mementingkan pembelaja ran seca ra berteru an (lifelollg leamillg). 1elalui program komersil dan luar kampus, maliya rakilt setcmpat seca ra kha .... nya mendapat pcluang mcningka tkan tahap pcndidil.an mereka. Terdapat beberapa program yang ditawarkan secara komersil di luar kampu!> yang mcliputi Program Ijazah a~anamuda dan Program Ijazah Sa~ana bagi memcnuhi kehcndal. ma,yarakat. hingg. tahun 2001, PPRL telah men.warkan program PPLK di dua pUhal iaitu Kampus Indu" Kola Kinaba lu dan Pusat Pengaj ian Luar Kampu di Sandal.an ""peril berikut;

PERlNGKAT

Ijazah Sa~anamuda

Sa~ana

PROGRAM

Sa~ana Muda Pendidikan

Sa~ana Muda Psikologi

Sa~ana Muda Pemiagaan

Sa~ana Muda Sains Komputer

Sa~ana Muda Sains So~al

Sa~ana Pendidikan

Sa~ana Pentadbiran Pemiagaan (MBA)

Sa~ana Psikologi

Sa~ana Pengunusan Modal Manusia (MHCM)

PENGKHUSUSAN

Sains Matematik Ekonomi TESL

Psikologi Kaunseling

Kewangan & Perbankan

Kejuruteraan Perisian

Komunikasi

SEKOLAH TERUBAT

Sekolah Pendidikan & Pembangunan Sosial

Sekolah Psikologi & Kerja Sosial

Sekolah Perniagaan & Ekonomi

Sekolah Kejunuteraan & Teknologi Maklumat

Sekolah Sains Sosial

Pengunusan Pendidikan TESL Sekolah Pendidikan & Pembangunan Sosial

Sekolah Pemiagaan & Ekonomi

Psikologi Kaunseling Sekolah Psikologi & Ke~a Sosial

Sekolah Pemiagaan & Ekonomi

Bagi tahun 2004, jumlah pelajar yang mend afta r bagi sesi kemasukan 2004 / 2005 ialah seramai 280 o rang pel aja r dan telah menjadikan juml ah enrolmen bagi PPLK sehi ngga sesi 2004 / 2005 sera mai 1,074 pelajar. Beri kut merupakan sta tistik pelajar PPLK bagi sesi kemasuka n 2004 / 2005 mengikut program yang ditawarkan;

Bilangan Pelajar PPLK Sesi Kemasukan 2004/2005

19 Sarjana Muda Sains Komputer (Kejuruteraan Perisian)

46 • Sarjana Muda Perniagaan (Kewangan dan Perbankan)

57 • Sa~ana Muda Psikologi (Psikologi Kaunseling)

42 • Sarjana Muda Pendidikan (Sains)

85 • Sarjana Muda Pendidikan (Ekonomi)

30 • Sarjana Muda Sains Sosial (Komunikasi)

Selain prog ram ya ng dinyatakan, pihak PPRL juga menyelaras Prog ram Kerjasa rn 3 dengan institus i pengaj ian tinggi tempatan kcrajaan mahupun swasta. Sa lah satu program ya ng kian mendapat pe rhati an ialah Program Kerjasa ma UMS dengan Kolej Pengurusan Teknologi & Pengurusan Lanjutan (I'TPL). Melalu i program ke~asama ini, pihak Kolej PTPL menawa rkan Program Ijazah Sarjana Muda Perniagaa n (Kewangan & Perbanka n) dan Ijazah Sarjana M uda Perniagaan (Pema~~ran). Kumpul an pe rtam3 pelaja,r yang mengikuH program ini, iaitu seramai 15 pelajar te lah menamatkan pengapan mereka dan telah bergr<lduasl bersanla grad uan UMS yang lain pada Majlis Konvokesyen UMS ke-6 yang lalll .

Melalui penawa ran program komersil dan iuar kampus in i, UMS melailli PPRL telah menunaikan tanggungjawab khjdmat masya raka t kepada masya raka t setempat dan lu ar.

31

01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11

12 13

Program Latihan Jangka Pendek dan Pembangunan Eksekutif

Selain program komersil dan luar kampus, PI'RL juga menawarkan beberapa siri program latihan jangka pendek dan pembangunan eksekuti f. Program seperti ini diwujudkan khas bagi golongan ya ng mementingkan kemahiran dan pengetahuan tambahan d alam bidangbidang tertentu.

Salah satu program latihan ya ng d ikend ali kan merupakan Kursus Intensif Baha a lnggeris (Intensive English Language Prog ram - IELP). Program ini direka khusus bagi pelajar antarabangsa ya ng ingin Illelanjutkan pengajian mercka di MS, sebagai 5<l lah sa tu pra yarat kema ukan ke univers iti ini dan juga masya raka t am. Program ini mula dilaksanaka n pada Disember 2003 dengan kumpulan pertama pelajar seramai 31 orang, terdiri daripada para pelajar Negara China.

Program-program jangka pendek eperti ini dilaksanakan dengan kerjasama Sekolah atau Jabatan di dalalll uni versiti dan juga kerjas.lma dari pihak luar. Kumpulan sasa ran adalah tidak terhad kepada kumpulan tertentu, malah ianya direka be"",suaian mengikut peringkat umur, kcperluan serta klasifikasi masyaraka t, sejajar dengan pcranan institusi pengajian yang memberikan ruang dan peluang dalam pembelajaran berterusan.

Di antara program latihan jangka p ndek yang telah dilaksanakan pada tahun 2004 ialah;

Kursus Microsoft Jawi PPRL& UMTP GUl\Jiluru Sekolah Agama Rakyat (SAR). Sabah Bengkel Pengurusan Harta tntelek & Komersilisasi PPRL & IP Pintas Group TombaJan Dekan (P&P) dan pensyarah UMS Execu1JVe Development Programme SPE KakJtangan Su1era Harboor Resort & SPA Persidangan Stress Kebangsaan SPsiKS & PPRL Terbuka 2nd Seminar 00 Human Capital Management PPRL. SPE & SSS Terbuka Kursus Motivasi SPsiKS & PPRL PerlJendaharaan MataysMI Sabah Kursus Entomolcgi I & " IBTP Terbuka Bengkel Analisis Penggredan Pelajar PPRL& SST Pensyarah UMS Bengkel Kualiti ""' PPRL& SST Terbuka Fun E@Camp1 PPRL & KESUMBA Terbuka (pelaJar 9 - 12 tahun) Program High Performance Team '" PPRL KurnpuJan pengurusan & Profesional,

Expatnate & Pensyarah Kanan UMS Teambuilding PPRL & Permala PETRONAS Training For Trainers -Artificial Rock Climbing PPRL& PKPP Sial UMS

32

Program Latihan Luar - Outdoor Development Centre (UMS-ODEC)

Pusa t Pembangunan Luar a tau lebih dikenali sebagai UMS-Outdoor Development Centre (UMS-ODEC) telah d itubuh kan sejak tahun 2002 denga n objektif memberika n pendedahan kepada masya rakat terhadap p rogram dan akti viti lua r dalam proses pemajuan did melalu i program be rsifat laso k dan mencabar.

UMS-ODEC sehingga hari ini telah melaksanakan beberapa siri program latihan ya ng me liba tkan seramai lebih 3,000 pelajar dan 1,000 kakitanga n universiti . Selain itu, program UMS-ODEC juga di buka kepada pihak luar da ri pelbagai sektor. UMS-ODEC melambangkan kecemerl anga n bagi UMS pada tahun 2004, UMS-ODEC telah mempertingkatkan lagi elemen latihan dengan mewujudkan elemen "Low-Ropes" dan "Artificial Rock Clilllbi/lg" (ARC). ARC - UMS adalah d i antara yang terti nggi di Malaysia dengan ketinggian 15 meter dengan kelebaran 6 meter.

UMS-ODEC turut mengendalikan program-program korporat seperti pembangunan pasu kan (Tealll Devel0plllent), kepimpinan, krea ti vi ti, navigasi dan program khas bagi kanak-ka nak sekolah di bawah 15 tahun. UMS-ODEC juga menga nju rkan program -program lain sepe rti hari kelua rga, perkhemahan dan lain-lain mengikut kehend ak k1ien.

Selain itu juga, Hari Kelua rga UMS yang Ke-5 buat pertama ka linya diadakan d i dalam kampus bertempat di persekitaran UMS-ODEC dan telah disambut meriah oleh seluruh warga VMS.

33

Pusal Kecemerlangan UNIVERSITI INSTITUT PENYELIDIKAN MARIN BORNEO

Institut Penyelidilean Marin Borneo (IPMB) memainkan peranan penting dalam melahirkan dan membangunkan sumber manusia serta golongan penyelidik dalam pelbagai bidang sains marin dan akuakultu r. Aktiviti penyeIidikan yang dijalanlean telah menyumbang kepada ilmu pengelahuan mengcnai slatus eksploitasi, penggunaan dan pengurusan sumber dan persekitaran marin secara lestari.

Segala komitmen yang dilakukan oleh IPMB sepanjang tahun 2004 adalah selaras dengan objektif dan fungsi penubuhan yang memfokuskan kepada bidang-bidang teras yang tclah dikenalp. li relevan dalam konteks pembangunan negara.

Penyelidikan dan Pembangunan

IPMB adalah komi ted dalam melaksanakan tanggungjawab dalam penyelidikan dan pembangunan, serta memainkan peranannya dalam menanga ni isu-isu semasa dalam bidang sains marin dan akuakultur. Antara bidang-bidang fokus ya ng menjadi lc ras penyelidikan di IPMB termasuklah Akuakultur, Bioteknologi Marin, Biod iversiti Marin dan Osea nog-rafi .

Penyelidikan Akuakultur

Beberapa spesies akuakultur telah dikenalpasti untuk dikelengahkan di dalam industri akuakultur ekoran nilai komersial yang linggi. Antara spe ies yang menjadi fokus penyelidikan di IPMB sepanjang tahun 2004 termasuklah ilean, rumpai laut, udang harimau dan mentimun laut.

Penyelidikan Ikan

Penyelidilean pembiakan dan pengkulturan spesis-spesis ikan komersial bernilai tinggi semakin pesat dijalankan. Kemudahan infrastruktur yang baik, kelengkapan hatceri yang ternloden dan item penguru an yang efi ien telah menyumbang kepada hasil penyelidikan yang membangg.kan. Sehingga kini, IPMB telah berjaya membiak peIbagai spesis ikan marin termasuklah Kerapu tikus (erami/eplcs allroelis), Kerapu harimau (Epirlepheilis jilscagil lalllls), Siakap (Lalcs calcarifer) dan ilean Ayam laut (Hoi Tai Kai, Lllijalllls rivlIlnllls) seeara semulajadi dan tanpa arohan. Kajian-kajian mengenai perkembangan dan tu mbesa ran, mak.,nan dan pemakanan ikan dari peringkat larva ke dewasa, penyakit dan perlakuan berjalan serentak seeara bersepadu bertujuan mengen.lpasti dan memahami faktor-faktor pengaruh dalam kejayaan pengkulturan sesuatu spesis.

34

Usaha dan kejayaan-kejayaan yang dieapai dari semasa ke serna a telah menarik minat pihak industri untuk mengadakan program kerjasama dengan UMS dalam bidang akuakultur. Di antara objektif utama hubungan kerjasama ini ialah untuk membangunkan stok ikanikan induk bagi tujuan pembiakan dan pengeluaran benih serta melahirkan lebih ramai tenaga mahir dalam bidang pernbiakan dan pengeluaran benih ikan marin komersiaL

Rumpai Laut Penyelidikan d an pembangunan pengkultllran rumpai laut (EI/chel/Illa spp.) telah mcmasuki fasa n dengan s untikan kewa nga n tambahan da ripada Kementerian Pembangunan Luar Band ar Malaysia. Fasa J telah membu ktikan bahawa industri rumpa i laut berpo tens i diperke mbangka n di bebera pa kawasa n bani di perairan Kudat, Pitas dan Marudu selain daripada daerah-daerah d i pantai timur ya ng telah lama terlibat. Selain memperkenalkan pengkulturan rumpai laut ke Daerah Kudat, projek ini jllga telah be rjaya menarik perh atia n sya ri ka t swasta untuk membeli rumpai laut kering d i Kud at.

Hasil-hasil kaj ian di makmal pula telah me nl-bu ktikan bahawa rumpai laut ya ng d ikul tur di Sabah sesuai untuk d ijadikan bah an dalam produk-produ k kosmetik, farmaseutikal dan makanan. M enyedari hakikat ini, sebuah syari ka t telah memeterai perjanjian untuk membuka ladang rumpai la ut komer ial, memproses dan mengelu arkan prod uk-produk kosmeti k d an maka nan berasaskan rumpai laut.

Udang Harimau Kajian meningka tkan kuali ti indu k dan telur udang harimau (Pellaells 1II01l0doll ) menggunakan makanan bio-enka psulasi dan sistem pembersihan air menggunakan s isa pe rtanian telah menunjukkan hasil ya ng mengga lakka n. La ngkah se teru snya adalah denga n memperbaiki teknik yang digunakan serta meningkatkan eksperimen-eksperimen ke skala yang leb ih besa r bagi menguji keceka pan d an kos keseluruhan bagi menga pli kasikan seca ra komersia!.

Mentimun Laut Kajian pemb ia kan mentimull laut juga sedang dijalankan d i [PMB. Hasi l kajian ini diharap d apat memperkenalka n program "sen rnucl,illg" mentimun laut (H%t/lll ria scabra) di beberapa kawasan di perairan Sabah . Projek ini juga bertujuan memulihkan semula stok semulajad i menti mun laut yang semakin berkurangan akibat daripada eksploitasi secara berlebihan. Beberapa agens i te lah menunju kkan minat dalam menjayakan program ranching dan penambahbaikkan stok mentimun laut

di Sabah.

Penyelidikan Pemuliharaan Biodiversiti Marin Kajian-kaji an biologi d an ekologi sllmber marin di ekosistem-ekosistem utama seperti terumbu ka rang, bak au d an rumput laut telah membolehkan UMS mengemu kakan cadanga n menllbuhkan kawasan-kawasan perlindungan marin di Sabah. Sa lah sa tll kawasan ya ng telah dipersetujlli oleh Kerajaan Nege ri untuk dijadikan Taman Laut ialah di utara Sabah (pcrairan Kepulauan Ba nggi-Balambangan-Malawa lil. Hasil kajian UMS d engan beberapa pihak lain mendapati bahawa l1l elindungi kawasLl Il ini adalah penting bagi pemuliharaan biodiversiti, mengekalkan industri peri kanan dan meningkatkan tnraf sosio-ekonomi penduduk.

Penyelidikan mengenai p emllliharaa n ekosistem marin bukan sahaja dilakllkan o leh IPM B malah hubunga n ke rjasa ma d enga n agensl-agens l lu ar nega ra tllrut dlJalm, umpamanya p rogram U IEP-GEF bertajuk "Rcversil/g Ellvirollmcll tnl Degradatio1l Trends ;11 the SOl/ th Cltilln Sen", dan program "SlIl ll-Sulawesi Marille Ecoregioll" di antara Malaysia, Filipina dan Indonesia.

Penyelidikan Bioteknologi Marin Makmal Prod uk Kin~ia Semlllaj~di (Na,tllra / Prod l/ct Chelllis t ry Laboratory) IPMB telah berjaya mengenalpasti beberapa sebatlan aktJf serta za t-zat makanan pentlng dan pada orgalllsma-orga nisma ma rin seperti rumpai laul (£l/chel/llla spp. ) da n a lga merah (wl/rellcta spp.). Penemu an-penem uan ini telah menarik perhatian sebuah syarikat swasta (Zisha Sdn. Bhd) untu k memlliakan usahasama pengeluaran prod uk-prod uk kosmetik dan fa rmaseutikal.

35

Penyelidikan Oseanografi Fizikal Bidang penyelidikan oseanografi juga turut memainkan peranan penting dalam memaju .. an dan memantapkan lagi bidang-bidang tera;, penyelidi .. an lain. Kajian mengenili pcrgcrakan arU5 dan peredaran di laulan, kualiti air dan pro~-pro;es fiziko-lcimia yang berlaku di kalVasan pesisir pantai dapat membantu menyumbangkan pengetahuan yang diperlukan oleh bidang-bidang lain ""perti akuakultur dan pemuliharaan biodiver Hi marin .

Pengajaran dan Pembelajaran IP 16 menalVarkan pengajian di peringkat sarjana dan doktor falsafah . Pada tahun 200-1, IPMB mempunyai seramai ~ orang pelajar doktor fals.lfah dan 19 orang pelajar sarjana . Di samping itu, IPMB membantu sepenuhnya Sekolah Sains dan Teknologi dalam mcng"ndali dan melaksanakan program pengajaran Program arjana Muda Akuakultur dan Sains Marin. Pada tahun 200-1, IPMB mcngendalikan <'cramai 196 orang pelajar dari kedua-dua program pengajian. Bagi memantapkan lagi pengetahuan dalam bidang-bidang yang berkaitan, IPMB telah mengambil inisiatif dengan menghantar sera III a i 9 orang pelajar dari program Akuakultur ke Jepun dan seramai 7 orang pelajar dari program ;,ains marin ke Filipina bagi mcnjalani latihan industri. Seramai 18 orang pelajar dari kedua-dua program telahpun bergraduat pada Majlis Konvokesyen yang ke- 6, September, 200-1.

Pencapaian dan Anugerah IPMB mempunyai peneapaian yang melllbanggakan dari segi kualiti penyelidikan dan telah mendapat pengiktirafan dari dalam dan luar negara. Institut telah menerima dua pingat perak di dalam Pameran dan Pertandingan Rekacipta Antarabangsa ke 32 yang berlangsung di Geneva, Switzerland pada tahun 2004.

Memorandum Persefahaman Dalam memastikan hubungan kerjasama erat dengan agensi-agensi atau industri-industri berkepentingan, II'MB telah menandatangani beberapa memorandum persefahaman penting. Antaranya ialah MoU dengan Lembaga Kemajuan lkan Malay. ia (LK IM) dan Kinlci University, Jepun yang bertujuan m njalin kerjasama pintar dalam membangunkan ikan-ikan induk bagi tujuan pembiakan dan pengeluaran benih ikan-ikan komersial. Selain itu, IPMB turut menandatangani Memorandum Persefahaman dengan Pusat Remote Sensing Malaysia (MACRES) bertujuan mcmbangunkan makmal Unit Remote Sensing di UMS, kerjasama penyelidikan dalam bidang oseanografi dan pemuliharaan biodiver iti marin.

36

Presiden Kinki Univers ity, Pro fesor Kiichiro Noda te lah memainkan peranan penting di dalam hubunga n ke rjasa ma di antara Kinki Uni versity dan UMS. Beli al! telah me lnili.h UMS sebaga i salah sa tu institu s i antarabangsa yang akan beke rjasama di dalam program COE (2 7st Cenfury Center of Excellellce) di mana kedua-dua institusi akan berpeluang untu k menghantar kakitangan dan pelajar bagi mengikuti pengajian di peringkat pascas iswazah dan me njalankan penyelidikan khusus dalam bi dang akuakll ltli f. Oleh kera na komitmen yang begitu tinggi yang diterima daripada Pro fesor Kiichiro Noda, UMS telah menganugerahkan Ijazah Kehormat kepada beliau di dal am Majlis Konvokesyen 2004.

Latihan dan Kursus Sebaga i sebu ah institut penyelidikan ya ng sentiasa mementingka n perkembangan ilmu dnn kepakaran, penyertaan dan penglibatan kakita ngan d i dalam pelbagai kursus dan latihan sentiasa dititikberatka n. Pa da tah llil 2004, Seramai dua orang kakitanga n IPMB telah dihanta r bagi mengikuti program latihan jangkapendek dan prog ram pertu karan kakitangan. Prof. Madya Dr. Sa leem Mustafa te lah menghadiri satu sesi pertukaran penye

Iidik muda di bawah Program Anu gerah Australia-Asia selama setahun di Uni versiti Charles Darw in (A ustralia). Fokus program tersebut adalah mengenai penyelidi kan penghasilan ud ang organik. Sementara itu, En. Julian Ransa ngan pula mendapat pembi ayaan khas dari kerajaa n Jepun me lallli agensi perlaksa nanya, Japanese Internati onal Cooperation Agency OI CA) bagi mengikuti la tihan jangka pendek selama dua bulan (2 Oktober - 30 November 2004) berkenaa n penggunaan kaedah bioteknologi di dalam mengdi agnosa penyakit-penyakit ikan terutamanya yang disebabkan o leh bakteri a dan virus.

Pelawat Se panjang tahun 2004, II'MB mencrim a ram ai pe lawat dari dalam dan luar nega ra. Kejayaa n ya ng dikeca pi d alam pelbaga i bidang penyelidikan, kemudahan infrastruktur dan prasarana yang ba ik da n kewujud an ha tce ri , akuarium marin dan J11u zium ya ng dilengkapi denga n sistem berteknologi tinggi telah menari k minat pe lawat dari pe lbaga i lapi sa n masya rakat. II'MB juga te lah mcne rim a kunjunga n ho rm at daripada Mente ri Pc rtanian, ro mbonga n Ke tu a Mente ri Melaka, Ahli Kabinet Negeri Sabah d an mantan Pe rd ana Mente ri Malaysia Tun Dr. Mahathir dan Tun Dr. Siti Hasmah Mohd. Ali .

Profesor John O. Hill, Timbalan Na ib Ca nselo r dari La Trobe University (Australia ) juga telah berku nj ung membuat lawa tan dan memberi kuliah yang bertajuk "Akuakultur - Sinergi Kualiti Air".

37

INSTITUT PENYELIDIKAN BIOLOG I TROPlKA DA N PEMULIHARAAN

Sejak ditubuhkan pada 1 Jun 1996, Institut Pcnyelidikan Biologi TroplLl dan Pemuhharan (IBTP) telah me rancang dan melaksanaJ..an pelbagai penyelidikan, pengajaran dan pembelajaran dalam bldang biologi tropika dan pemuliharaan. Kebanyakan daripadanya diIak.>anaJ...m dengan J..crp'><lma pdbagal agcn,i dan organ isas; antarabangsa. Perlaksanaan tanggungjawab pada tahun 2()().1 adalah '>elara, objcJ..hf dan a'pirasi M untuk menjadikan IBTP sebagai pusat J..ecemerlangan.


!BTP tclah mcncnma beberapa geran penyelidikan antarabilnS'-'l dan latihan. rihak Darwin lnitiative ,ckali lagi mcmbcril,.an kepercayaa n kepada IBTP untuJ.. bcJ..crj.,ama mcngenda lika n projek Ethlll,biology (/ 1'(01)0'''''' traditlOllal liS/' :OIlL'S of Crocker Rallg" Pllrk di bawah lobal Diversity Foundation dan Taman-taman abah. Projel,. kedu a yang diberil,.an pada tahun 2()().1 adalah geran latihan \ VIIO/,' r""'st 0l>"''''11/(lri6; All IlItematiollal e/1L'ork for MOlll torlllg CI1IIIlI'.V BIIldll't'r,ity alld Global Climate ChallS .. deng.n I,.crja,ama Global Cullol'Y Programme, Jawatanku"'oa Pengurul;jan Lembah Danum dan Royal Society. Ia mcrupal,.an geran keenam d an I,.etujuh yang diterima daripada Darwin Initiative wjal,. penubuhan !BTl' dari tahu n 1996 sehingga kini.

!BTl' juga mencrima tiga geran daripada United at ion Development Proje t ( DP/ GEF) untuk

p muliharaan paya gambut di Klias, Sabah. Penenma geran ini adal.h ProL Datin Dr. Maryati Mohamed bagi peninjauan fa una uda ra (serangga dan burung), ProL ladya Dr. Mashi tah Yusoff untuk etnobot.mi dan tumbuhan hia an serta En. Zu lhazman Hamzilh yang menggunakan Penderiaan Jauh /G IS untul,. memontau dan mengkelaskan hutan paya gambut Klias bagi tujuan pemuliha raan.

Bantuan JI di bawah program BBEC rna ih wjalan dalam bentuk peralatan, I,.epal,.a ran dan latihan. Untu k ta hun 2()().1, Prof. Akira Takahashi dan Dr. higcki Ya,uma telah didatangl,.an ke IBTP untuk

memban tu meningkatkan kualiti penyelidikan dan penghasi lan penuli;an ,aintifiJ... Di b.wah Program BBE Komponen PCIl\'elidikan dan Pend id ikan

yang diketuai olch IBTP dan dianggotai oleh Jabatan Perhutanan ~bah, Yaya,an ab~h, Jabatan Hid up Liar serla sckolah-sekolah di UMS (Sains Sosial, Pern iaga.n dan Ekonomi, Perhu t.nan Tropik.l Antarabang,a serta Sain dan Teknologi) melaksanakan penyelidikan di lima buah kawa;.n: Kinabatangan, Banjaran roel,.er, lu gama, Tabin dan Kulamba.

Penyelidikan yang dibiayai olch Kesatuan Eropah yang diuru;kan olch A EAN Regional entre for Biodiversity Conservation (ARCBC) di Manila, Filipina telah dilaporl,.an dal.m ,atu bengl,.d penutup pad a 27 - 30 Oktober. Dua penyelidik baru tclah berm ula dengan pembiayaan ini dan tiga tclah tamat.

Sepanjang tahun 2()().1, sebanyak 13 bantuan geran penyclidiJ..an fundamental tclah dllulu,kan manal,.ala sebanyak 7 geran penyelidikan sudah sclcsai. Ini terma<,uklah kajian AlhlCa,ia 'po di Borneo, I,.ajian flora IU l11ut jati pergunungan Banjaran Crocker, kajian taksonomi scmut Mymllwrin '>erta Inwnton I,.upu-I,.upu l,al1l/iollll/",'-

38

Aktiviti dan Program

Pe rs idangan Antarabangsa BBEC Ke-2 yang diadakan pada 24 - 26 Februari telah berjaya menghimpunkan 190 peserta dari segenap pelusuk negeri Sabah, komuniti ASEA dan antarabangsa untuk membinca ngkan bagai mana untuk bergerak maju dalam pemuliharaan biodiversiti dan ekosistem di Borneo.

De ngan kerjasama A RCBC, bengkel bertaju k "Kepentingan Kawasan Tumbuhan dan Klasifikasi Habitat untuk ASEAN" lelah diadakan pada 27 - 30 Oktober. IBTP juga mengadakan Bengkel MUSEBASE pada 8 janua ri . Bengkel Multimedia Databank pula telah diadakan pad a 14 -15 September.

Beberapa kursus lati han yang dikendalikan oleh IBTP lermasukl ah: Kur us Entomologi (15 - 24 Mac), Entopelancongan (25 - 31 Mac), Kursus Scanning Electron Microscopy (28 April) dan Kursus Metodologi Ekologikal dalam Biologi Pemuliharaan (20 - 24 September).

IBTP juga telah mengadakan Retrent dan Hari Keluarga pada 17 April untuk membincangkan penambahbaikan dalam pengurusan insti tut dan juga untuk berkenalan dengan keluarga kakitangan.

Ekspedisi Saintifik

IBTP telah mengadakan "Ekspedisi Saintifik Melalap" di Tenom pada 25 - 31 januari. la dikendalikan dengan kerjasama TamanTaman Sabah dan jlCA di bawah Program BBEC. Seramai 78 orang peserta d ari pelbagai agensi dan institusi pengajian tinggi termas uklah Jabatan Mineral dan Geosains Sabah, Pusat Penyelidik~n Perhutanan Sabah (FRC), Uni versit i Putr. Malaysia (UPM), Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM), Kolej Universiti Sains dan Teknologi Malaysia (KUSTEM), Sekolah Sains dan Teknologi serta Sekolah Sains Sosial, UMS. Hasil daripada ekspedisi ini, Seminar MelaJap tela h diadakan pada 6 Ogos 2004.

39

IBTI' juga lurul menyerlal Ek.'I"-'<.Ii" inlifik Banjaran MeHau yang dlanlur!..ln oleh plha~ Jabal.n ""rhulanan abah pada 9 -20 Ogo,. IBTI' lerhbal dl dalam ~aJian scrangga lemlasuk ",rangga .1 \..u.lII \.., lumbuhan "'I"-' rtl pa~u pa\"is, orlcid, ikan. amphibia dan m.lmah. ~L'CII.

Pengajaran dan Pembelajaran

,. tak~lt ina IBIP mcmpunyai ~ramai -l4 orang pel.pr p.,'>Ca,,,,,·aLah. 5 orang pelajar mel anlul~an I"-'ngapan dalam bidang Doklor Falsafah

ailb, 30 orang pd.ljar pula melanjutkan pengajian dalam ''''jana am., Secara Penyel.idikan manakal41 9 orang pelajar mengikuti Program tlfjana TJ ~n 011 dan Biodiver;iti . Oi kalangan

mercla Juga tcrdapJt 5 pclajar antarabangsa. Dua orang bera,al daripada Filipina dan rna ingma,ing ",-'Orang daripada Indonesia, Singapura :,erta ri Lanka.

I BTl' juga mengendali\..an 6 Kursus Minor untuk pelajar.pelajar bu~an ahran ains di UM . Pada lahun lIli ",ramai 705 orang pelaja r lelah mendaflar ~ur>u, minor pada Semesler 1 Sesi 2004 / 2005 mana\..ala heramai 17 o rang pula m .. ndaftor pada mesler 2 Se-i 2004 / 2005.

Kejayaan dan Pencapaian

i elalui Progr. m 13BE ,,,,bany' \" 20 naskah buku berjaya dilerbil~an pada lahun ini di mana 10 daripadanya adal.lh dltulb dan diedi l oleh kalcilangan I BTl'. h.,i/ penulis.ln lelah diterbitkan di dalam jurnal dan prosiding.

Kakilangan IBTP juga lelah mengi~uti beberapa persidangan dan \..u"'u; I.llihan anla rabangsa. lni lernl.lsuklah Prof. Dalin Dr. Marya li Mohamed Prof. Dalin Dr. Maryali 10hamed ( lew Zealand dan Jepun), En. ZulhaLman Hamulh Oepun ), Dr. Homalhevi Rahman (India), Dr. I- Ionica uleim.n

Oepun), ik A1.niza Mahyud in (Thailand ).

Pada lahun 2004 juga Yayas.ln Alam Seki lar Nagao lelah memberikan :,ebanyak 15 biasi~wa kepada pelJjar ya ng berminat membual penyelidi kan dalam pemulihar.1an biodiversili dan ekosi lem di bawah kendalian I BTl'. Ini adalah hasil Memorandum "erhefahaman ya ng di landa langani pada ].I

Februari .

Untu k membenluk pcncraju yang berlanggungjawab lerhadap pemuliharaan alam ",kilar \..hu; usnya di kalangan genera i muda Malaysia, Program Generasl Global lelah dilancarkan pada 28 Julai. Program ini mensa,a rkan kepada pendidikan dan pendedahan generasi muda (umur 10 - 1 ) Icrhadap isu·isu globa l dan mclalih mcrcka unluk bcrfiki r scra r" 5<li ntifi\".

40

INSTITUT PENYELIDIKAN BIOTEKNOLOGI

Institut Penyelidikan Bio teknologi OPB), Universiti Malaysia Sabah, te lah ditubuhkan pada bulan ]anuari 2002 sebaga i salah satu pusa t kecemeriangan universiti dala m bidang bio teknologi. Penubuhan 0

IPB ada lah selara dengan usa ha kerajaan dalam mengga lakka n penyelidikan dan pembang unan biologikal atau sa ins kehidupan bagi mening ka tkan kualiti hidup manusia da ri segi perubatan, makanan, sa ins pe rtanian dan penjagaan a lam sekita r. Fungsi utama IJ>B ada lah untuk menggalakkan penyelid ikan dan latman pascasiswazah melalui prog ramprogram pendidikan terancang serta menjalankan penyelidikan bioteknologi yang strategik.

rPB menjalankan penyelidikan dalam empat teras bida ng bio teknologi, ia itu Biotekn ologi Ma rin, Bioteknologi Tumbuhan (Pertanian), Bioteknologi Makanan dan Bioteknologi Perubatan, dengan menumpu kepada proses-proses d i pe ringkat sel dan molekul untuk penemuan baru dan inovasi hasil penyelidikannya . Penyelidikan yang d ijalankan di IPB difokuskan pada bidang yang m engeksploitasikan sumber as li yang terdapa t di negeri Sabah untu k tujuan pengkomersilan hasil bio teknologi.

[PB juga telah mengadakan lawa tan untuk men1l1Jau keperi uan dan kelengkapan mod en bag i sesebuah Ins titusi Bioteknolog i ke Re ea rd l Institute of Bioscience and Biotechnology (KRIBB) dan Kwangju Institu te of Science and Tedmology (K-]IST)

Antara kejayaan yang telah dica pai o leh IPB sepanjang tahun 2004 ia lah :

a) Pingat Emas : Seolll llliemaliollallrlllell iioll Fair 2004, Korea (10 - 14 December 2004), "Meal 10: A kil for meat species idelllificalioll", Dr. Clemellie Michael WOllg & Dr. Vijay Kllmar.

b) Pinga! Perak : Scolll llliemaliollalillvelliioll Fair 2004, Korea (10 - 14 December 2004) "Nllcleic acid isolalioll kils for clillicalmoleclliar diaglloslic, pharmacogellelics alld gelle discovery" Awallg Mohd. Sagaf Abll Bakar, Dr. Clemellie Michael WOllg & Prof Dalill Dr. AIIII Allloll .

c) Pinga! Perak ; Expo Sciellce, Tecill/ology alld 11I1I0vatioll, PWTC (27 - 29 Allgllsi 2004) "Halal Alllllilelificalioll Kil: A kil for Ihe allalyses of raw alld processed meal" Dr. Clemell ie Michael WOllg.

d ) Tempat Ketiga Poster Terbaik dan Anugerah Buku ; 261h Symposillm of Malaysiall & Sociely for Microbiology: Microbes Ihe ga teway 10 Biotecllllology, ulllgkawi (25 - 28 November 2004) "isolatioll of soil chitillolylic micro-orgallisms bearillg chi/illase gwes" Adriall g Wlli Millg, Dr. Clemellie Michael WOllg, Prof Da/llk Dr. Kaman/wmall Ampoll & Dr. Lee Pillg Chill.

41


I'cnyelid'lwn dan I'embangunan (R&D) yang telah dijalankan wpanjang tahun 2()().l adalah "'perti berikut :

a. Geran penyelidikan fundamental.

i. 1'>Olation o( hilina", Gene,,> (rom Microorgani ms (RM10,OOO)

ii. 1'>Olalion, haractcriz.lt,on and &pression o( Growth Hormone I lru.ulon Growth Factors in 10u", Garoupa (Cralllllt'I,le. olin",I,s) (RM20,OOO)

iii. Molecular tud,~ of Hamlful Algal Bloom (HAB) Species from abah (RM47,OOO)

iv. Const ructi n of Metagcnomic Library of iI Microorganisma~ D A (RM20,OOO)

v. Pembangunan teknologi molecu lar beras.lskan jujukan D A .i t I..rol11 B mitokondria untuk pengenalpastian identiti doging tidal. hal.1 dalam makanan berasa kan daging (R 149,(00)

b. Geran IRPA.

i. Applic.ltion of D A Microsateilite markers for varietal characterization and identification of genes of economic importance in Malaysian pineapples (RMl 90,OOO).

ii. Molecu lar conservation of Pnphiol'fdollllll roll,schild'allI/lII (P.r.) and Plonlnfl/opsis gignlllin (P.g.), two bpecie<. of endangered orchids in Sabah (RM307,400).

c. Grant Top-Down IRPA.

i. Utilization of microorgani~ms and their metaboli tes for the improvement of the fermentation process of selected Malay,ian (j h-and vegetable/ fruit-based foods (RM 15,800).

42

UNIT PENYELIDIKAN PSIKOLOGI DAN KESIHATAN SOSIAL

Sepanjang tahun 2004, Unit Penyelidikan PSikolog i dan Kesiha tan Sosia l (U PPsiKS) meneruskan misinya ya ng proakt-if ke a rah menyelesa ikan pelbagai masalah dan cabaran psikologi dalam masya raka t hari ini dcnga n pelbaga i aktiviti penyelidikan dan pembangunan sela ras dengan peranannya sebagai sebuah plIsa t kecemc rlangan uni ve rsiti. Di bawa h pimpinan Dr. Lua r ei Lin selaku ket-ua un it, sega la a ktiviti ya ng telah diranca ngka n d apat dijalankan d enga n sempurna dan menca pai objcktif ya ng diharapka n. Struktu r orga nisasi unit di kukuhkan lag i d e ngan kehadiran dU Ll tenaga ba ru selaku pensyarah, di samping tenaga yang sedia ada iait-u seora ng tutor, scom ng pembantu tadbir dan seorang pembantu penyelidik. Namun pada 11 November 2004, Unit Penyelidikan Psiko logi dan Kesiha tan Sosial sekali lagi mengalami kekosongan jawa tan ketua unit kera na pertu kara n Dr. Lu n Pei Lin kc Sekolah Perubatan, Uni versiti Malaysia Sabah. Sejak itu, jawatan ketua unit te lah dipangku o leh Prof. Dr. Md. Shu aib Che Din, Dekan Sekolah Psikolog i dan Kerjn Sosia l bermula pada 17 ovember 2004.


a . Proj ek Penyelidikan IRPA

Tahun 2004 memperlihatkan kemajuan unit dalam mengenda likan projek penyelidikan IRPA. Geran penyel idikan IRPA yang te lah diperolehi pad a tahun 2002 ia itu "Penghasil an dan Pengujian Keberkesa nan Modul Rawa ta n Kaunseling Kelompok dalam Pengurusa n Stres Ke rja" (IRPA 07-02-10-0014-EA0014) te lah dija lankan sejak Ogos 2002. Walaupun ia dijangka tamat pada bulan Ogos 2004, namun disebabkan beberapa kekangan akiba t masa lah sa mp e l kajian, mab penyelidi ka n ini te lah diberi ke lu lusan daripad a p ihak MOSTE untuk dipanjangkan selama sembilan bulan lagi . Na mun, penyeIidikan ini sentiasa bergerak aktif berdasarkan respon soal selidik yang telah d ija lankan ke a tas kakitangan ti ga buah o rga nisasi iaitu Kern Tentera Lok Kawi (sek to r berpa kai an se raga m ), UMS (sektor perkhidmatan awa m ) dan Kilang Paka ia n KOSA (sckto r pembuatan / perkilangan ), denga n mengadakan aktiviti inte rvensi bagi menguji keberkesa nan Modul Rawata n Ka unseling Kelompok te rsebut.

5ela iJl itu, sebuah lagi penyelidikan di bawah Unit Penyelidikan PSikologi dan Kesihatan Sosial bertaj uk "All Exploratory Stlldy all Qllality of Life ill tl!e Sabal! Pop"latioll " ya ng diketuai oleh Dr. Lu a Pei Lin te lah pun diajuknn kepada pihak MOSTE bag i mendapatkan geran penyelidikan IRPA, dan kini masih di dalam peringka t mendapatkan kelu lusan daripada pihak MOSTE.

b . Proj ek Penyelidikan Fundamental

Terdapat beberapa projek penyelidikan fundamental ya ng dimulakan pada ta hun 2003 ranca k dija lankan sepanjang tahun 2004. Projek-projek te rsebut ada lah:

1. The Burden o f Epi lepsy: A Stud y On Health-Related Qua lity Of Life And Coping Stra tegies. Kod Projek A-005-14-ER / U059 Ketua Penyelid ik Dr. Lua Pei Lin

2. A Comparison O f The Characteris tics Of Volunteers in Sabah Kod Projek : A-006-14-ER / U060 Ketu a Penyelidik Dr. Lua Pei Lin

Manakala te rd apa t sa tu cadanga n penyelidikan yang ban. dihantar kepada pihak univcrsiti pada bulan Oktober 2004 bag i mendapatkan geran penyelidika n f~ndame.~ta l ya ng bertajuk "Pro fil Kesi hatan Men tal dan Ti ngkah Laku Antisosia l di Kalangan Rema)a egen Saba h yang d.ketua. oleh Puan Nur Haziya nti Mohd . Khalid.

43

Penganjuran Persidangan

Pada tahun 2()().1 juga Unit Psikologi dan Kesihatan Sosial telah membuka lembaran baru ke arah kecemerlangan bidang penyelidikan Psikologi dengan mengadakan satu persidangan yang dinamakan Persidangan Stres Kebangsaan 2()().1 yang turut dianjurkan bersama 5ekolah P ikologi dan Kerja SosiaL Bermula dengan retreat "Wanita dan Sires" pada 21 -23 ovember 2002, diikuti pula dengan Mesyuarat Penyelidikan Wanita dan Stres pada 5 'ovember 2003, maka idea untuk mengadakan persidangan iill telah diu ulkan. Akhimya, persidangan ini telah berjaya diadakan pada 23 dan 2-1 Ogos 2()().1 bertempat di Hotel Pacific Sutera, Kota Kinabalu, Sabah dengan berlemakan "Stress: A Chal/ellge For Hllllla,,".

Persidangan ini telah dihadiri seramai 105 orang peserta yang terdiri daripada wakil-wakil univeri iii tempatan dan badan-badan kerajaan dan bukan kerajaan. Persidangan ini juga telah menc.pai objektifnya iaitu untuk membincangkan trend kesihatan mental hari ini, isu-i u berkaitan faktor dan punca sires di kalangan masyarakat, menyebarkan maklumat hasil penyelidikan stnes yang dijalankan oleh penyelidik di seluruh negara, dan membincangkan cara-eara menangani masalah stres dari sudut perubatan moden, rawatan tradi ional dan dari sudut kerohanian.

Selain aktiviti penyelidikan dan persidangan, Unit Penyelidikan Psikologi dan Kesihatan Sosial turut menghantar wakil ke beberapa seminar dan persidangan sebagai pembentang dan peserta. Selain itu, bagi mengukuhkan asas penyelidikan di kalangan kakitangan Unit Penyelidikan Psikologi dan Kesihatan Sosial, pihak unit sendiri telah mengambil inisiatif dengan mengadakan bengkel E 0 1 OTE pada bulan Oktober 2004 bertujuan untuk meningkat pengetahuan dan kemahiran menulis bibliografi di kalangan peserta. Bengkel E DNOTE ini telah berlangsung selama sehari dan ceramah disampaikan oleh Dr. Lua Pei Lin.

44

UNIT PENYELIDIKAN ETNOGRAFI DAN PEMBANGUNAN (UPEP)

Unit ini te lah ditubuhka n pada tahun 1995 dan mula be roperas i ha nya pad a awal tahun 2002. Pada pe rtengahan tahun 2003, UPEP telah berpindah ke pe jabat baru iaitu terletak d i tingkat du a, bangunan Sekolah Sains Sosial dengan visi utama untuk menjalankan penyelidi kan d alam bidang etnografi dan pe mba ng unan khususnya di wilaya h Bo rneo te rn13 suk Sa bah, Sa rawa k, Brune i Darussalam dan Indonesia (Kalim antan). Menull1dangkan kawasa n Borneo me rupakan kawasan yang kay a dengan populasi multi-etnik dan kepelbagaian persekitaran yang 1l1enjadi impak tarikan parn penyclidik sehingga ke hari inL

Sebaga i pusa t kecemerl anga n penyelidikan di Seko lah Sains Sosial, unit ini juga memfokus penyelidikan multi-diSiplin da ripada kepaka ran pa ra penyelidik da lam bidang-bidang seperti sosiologi dan antropologi, sejarah, geografi, hubungan industri, komunikasi dan hubunga n antarabangsa. Unit ini juga bersedia beke rjasa ma dengan mana-mana disiplin ilmu yang lain khusu snya dalam ke rja-kerja funding cara dan usahasama.

Sela in itu, sebaga i langkah permulaan untuk menaiktarafkan UPEP menjadi Pusat Penyelidikan Etnografi dan Pembangunan pada masa hadapan, bermula pada sesi akademi k 2004 / 2005, UPEP telah mula menerima penye liaan pelaja r pascas iswazah (ijazah sa rjana dan kedoktoran ) da lam bidang Sa ins Sosial.


a) Geran Penyelidikan Fundamental & IRPA

UPEP sedang menjalankan tiga penyelidikan melalui geran di atas. Penyelidikan ini telah dim ulakan pada tahun 2003 d an akan tamat sepenuhnya denga n penghasilan laporan rasmi pada tahun 2005. Penyelidikan-penyelidikan

te rsebut ialoh :

i) "State and Pub li c Responses to the Presence and Employment of Foreign Workers in Sabah" (Kod : A-0l2-05-PR / U005) (Pro f. Dr. Azizah Kassi m, Diana Peters, Fazli Abd . Hamid, Sa lmie jemon, Marja Azlima Om.r dan Ubong Imang)

ii) " Inter-Ethnic Marriages and Their Impli cations for Ethni c Integration in Sabah" (Kod : A-01 2-15-ER / UOlO) (Prof. Dr. Azizah Kassim dan Dr. Kassim Hj. Mansu r)

iii) " Residenta l Patterns and Socio-economic Orga nisations of Immigrant Groups and Communities in Sabah: A Case Stud y of Kota KinabaIu and Its Peri phery" (Kod IRPA: 07-02-10-0022-EA22). (Prof. Dr. Azizah Kassim, jalihah Md. Shah, Ubong Imang, Ramli Dollah, Wan Shawaluddin Wan Hassan d an Mokhtaruddin Ahmad)

iv)"PenyeIidika n Pel. n Ti ndakan Pcmbangunan Pantai Timur S.bah" (Prof. Dr. Azizah Kassi m, Prof. Datuk Mohd Yusof Kassim, Dr. Kassim Mansur, En. Abdul Razak Ahmad, En. DulJah Muluk dan Cik Darmisa Gabda)

45

Di sepanjang te mpoh penyelidikan, pelbagai ak ti viti telah dilaksanakan termasuklah :

I. Menjalanka n kerja lapangan (Kota Kinabalu, Papar, Kota Marudu, Pitas, Sandakan, Kinabatangan, Taw3u, Semporna, Keninga u dan W.P Labuan. Lokasi kaj ian tcrmasuklah kawasan penempatan pelarian (Menggatal dan Kinarut, Kota Kinaba lu ), kawasan pembina an, kawasan perladangan, kawasan perkjlangan, kaw3san perniagaan, pejnbat-pcjabat tlwam dan swasta serta pcrkampungan setinggan (bu ruh asing / Pend.tang Tanpa [zin) serta meninjau di kawasan pintu masuk seperti Ta wau, Sand akan, Kudat dan di negara Indonesia.

ii. Mengadakan seminar, be ng ke l dan cera mah .

iii, Membina jalinan dan kerjasama dengan :

a. Inst it-usi awam Dewan Bandaraya Kola Kinabalu, Jabatan Imigresen Malaysia, Pasukan Petugas Khas Persekutuan, Kementerian Sumber Manusia, Kementerian Dalam Negeri, Jabatan Pembangunan Sumber Ma nllsia Sabah, Jabatan Pendafta ran, Polis Diraja Malaysia, Bahagian Keselamatan Negara, Majlis-majlis Daerah dan Pejabat-pejabat Daerah di Sabah.

b. Agensi swasta Agensi-agens i sckto r perladanga n, perniagaaa n, pembinaan, pe rkil anga n dan pembinaan.

c. Badan Bukan Kerajaa n ( GO) & Organisasi Antarabangsa (VNCHR, Universi ty of Kyoto Japan, University of Hawa ii, USA)

46

Sepanjang tahun 2004, UPEI' menciptakan sa tu kejayaan besa r apabila berjaya menganjurkan tiga semi nar dalam masa setahun. Dengan tenaga kerja yang terhad UPEI' berjaya membawa masya raka t lu ar te rutamanya agens i kerajaa n dan institut penyelidikan mengembling tenaga untuk memberikan input-input dan resolusi penting berkaitan penyelidikan yang dilakukan. Kini masya rakat luar me nyeda ri bahawa UMS mempunyai ke pakaran-kepakara n ya ng khusus melalui peng liba tan UPEP dalam penyelidikan dan s iri semina r dan bengkel ya ng telah dianjurkan.

PUSAT PENYELIDIKAN DAN PEMBANGUNAN I<EUSAHAWANAN (PPPK)

PUsat Pen . . Mal . yehd lka n dan Pembangunan Kellsahawan an (PPPK), Universiti ppp~t,a Sabah telah ditubuhkan pada Januari 2003. Objekti f utama penubuhan

,alah unt k . d·· f k kepad u menJa I p" sat rUJukan keusa hawa nan yang men 0 us perin ~ penyelidikan dan pembangu nan bidan g keusahawanan sarna ada di

g at domestik ataupun globa l.

PPPK d · kece~ I,tubuhkan di Universiti Malaysia Sabah sebagai salah satu pusat ·.,Cr angan iI k I . . baran iI mu eusa 1aw anan melalui usaha-usaha penyehdlkan, penye-

gener . mu dan amalan keusahawanan yang inovati f serta pembentukan aSI mud a khus d tif b k I·· usnya g ra uan usahawan yang kompe ti . dan er ua I tt.

PPPK memainkan k . perkhid ' peranan a tif da lam menyed iakan -bimbo matan sokonga n kell sa hawa nan se perti

Ingan atau k r . perniaga

aunse Ing pe rmagaa n, maklumat diperluk an dan semanga t keusahawanan ya ng

an oleh usahawan .

Dalam usia bentuk . . yang masih muda, PPPK telah mem-I Jarlngan ke . d uar sep ti p fJasama engan beberapa agens i Negeri erS e rbadanan Pemba ng unan Ekonomi Perindust . abah, Kementerian Pembangunan Ponyelid .knan Sabah, Ins titut Piawa ian dan D

l an Peri d . evelo n ustnan Malaysia Multimedia

Ii pment Co· ' oldin 5 S rporatlOn Sd n Bhd, Sed covest

Sabah g B dn Bhd d an Maj lis Penasihat Wanita Iv! ' ank Pemb alaysia B h a ngunan d an In fras tru ktur dan Dewan ~ ad, Majlis Amanah Rakyat (MARA)

ernlagaa n Melayu Malaysia (DPMM ).

Pemban gunan Usahawan Tekno PPPK terlibat b . USahaw .... se agal salah sa tu jawatankuasa d i dalam Program Pembangunan D an .ekno . k i M lti d ·. evclop perlng at kebangsaaan yang dikend alikan ole 1 1I me I

bCberapame~t Corporation (MDC). P rogram ini melibatkan kerjasama dari capitalist p 1ak seperti insti tusi pengajian tinggi inkubalor pern iagaan, vellt llre usahaw s dan MDC sendiri yang bertuJ· uan ~ntuk menghasilkan sejumlah t I an tekno . . b· an e ah d. d yang berkuali ti . Bagi tahun 2004, beberapa sm per IIlcang di l aksa~:k akan untuk membentu k rangka ke rja yang bersesuaian untuk 2004 in. ~n dl selu ruh nega ra. Salah satu aktiviti yang dijalankan pad. tahun torut d i' a a.lah Pertandingan Ranca nga n Perni.gaan UMS-MDC 2004 ya ng p sertal oleh . .. M UKM d 1 USM rograrn ' . UntverSlh awam lain seperti UTM, UP , al . di kalangln.1 a ~tara lain bertujuan w l tuk men_ingka tkan bilangan te knousahawan

an slSwazah . . . . ( tnsbtus i pengajian tinggi di nega ra tnl .

Progr am Usahawan Muda PPPK · Juga te I" b . I pelajar sekol r I at dalarn usaha membud ayakall keusahawanan dl ka angan Peringkat s ah dengan melibatka n diri dalam Program Usah awan Muda Bhd. p ekolah di Sabah yang dikendalikan oleh Sedcovest Holdlllgs Sdn. kepada rOlgram ini bertujuan memberi pend edahan ten tang keusahawa.nan di ka l

a: e aJar-pelaja r sekolah terutamanya dalam menanamkan minatbermaga

di baw hgan generas; muda. Dalam program ini, d ua sekolah telah dlletakkan a tangg . MK K . ungjawab PPPK iai tu SMK Tambunan dan S elllngau .

47

PERKHIDMATAN Sokongan Pelajar

PERPUSTAKAAN

Sejak di tubuhkan pada tahun 1995, Perpustakaan Universili Malaysia Sabah telah melalui proses pembangunan ya ng pesa t dari aspck kcluasan fi zikal, pe mbang unan koleksi, kemud ahan perkhidmatan sejajar dengan keperluan Uni versiti di era globalisasi serta pertambahan pelajar dan ku rsus-kursus yang ditawarkan. Perpustakaan juga telah memainkan peranan yang penting dalam meningka tkan pembangunan sumber ilmu serta penggunaan ilmu penge tahu an dikalangan pelajar dan seca ra langsung ianya membantu Uni ve rs iti untuk melahirkan pelajar yang berkualiti dan bertaraf dunia.

Kedudukan bangunan perpustakaan yang strategik di tengah-tengah kampus dengan kemudahannya yang terancang te lah menjadi_kan bangunan ini sering dikunjungi oleh pengguna ya ng terdiri dari pc lajar dan para akademik. Perpustakaan Universiti ini juga menjad i tumpu an pelawat terutama kanak-kanak sekolah ya ng kebanyakaJmya pertama kali melihat dan mengunjung sebuah Perpustakaan Universiti .

Beberapa perkhidmatan baru yang diperkenalkan telah memberikan suasana pembelaja ran yang selesa dan menggalakkan lebih ramai pelajar mengulangkaj i pelajaran dalam perpustakaan berbanding dengan sebelumnya.

Koleks i

Pembangunan koleksi perpustakaa n telah bertambah, baik dalam bentuk cetak dan juga elektronik bagi memenuhi keperluan pengguna perpustakaan. Pada tahun 2004 buku elektronik telah pe rtama kali diperkenalka n kepada pelaja r melalui lIellibrary yang ditempatkan dalam lama n web perpustakaan. Pelaja r dapat meminjam buku elektrollik ini dalam masa 24 jam tanpa datang ke perpustakaan . Pertambahan bahan dalam bentuk elektronik terutama eebooki dan pangka lan data elektronik yang menga ndungi jurnal teks penuh dalam pelbagai bidang adalah bagi membantu pengajaran dan penyelidikan dalam mend apatkan maklumat dengan lebih cepat dan tepat.

Peningka tan perkembangan koleksi perpustakaan sehingga tahun 2004 mengikut bilanga n naskah bagi setiap format bahan adalah seperti berikut :-

Boku Ben:etak 144,911 28,542 7,593 36,135 188,639

Boku Elektronik 0 235 Gunasama 235 235 Bahan Multimedia 6,669 3,385 597 3,982 to,651 Jumat Ben:elak 8,464 2,146 549 2,695 11 ,169 Jumat EJektronik 25,000 25,000 Gunasama 25,816 25,816

JIaAH 1Il1,044 .... 23U10

Bahan unluk Perpuslakaan PPLK Sandakan dibawa dari Kampus /nduk dari masa ke masa lertak/uk alas penninlaan.

48

Statistik di atas menunjukkan peningka tan pembangunan koleksi bahan-bahan dalam pelbagai bentuk dan bidang seSU ai dengan pertambahan pela,ar, program dan kursus ba ru serta pertambahan kakitangan serta aktiviti Univers iti ini sepanjang tahun ini . Bahan-bahan yang di perolehi ditempatka n dalam pelbagai koleksi di Perpustakaan bagi memudahkan pengguna membuat rujukan. Pada tahun 2004 dua buah koleksi baru telah ditubuhkan bagi memenuhi keperl uan masa kini iail"u Koleksi obel Laureate dan Koleksi Perdana .

• Koleksi Nobel Laureate

Koleksi ini ditubuhkan bagi mengumpul sumber maklumat mengenai tokoh-tokoh penerinla Anugerah Nobel serta hasil karya dan buah fikiran ya ng memhawa kepada keceme rl angan mcreka denga n ha rapan UMS juga akan dapat menghasi lkan tokoh sedemikian. Koleksi ini telah dirasmikan pada 9 Jun 2004 oleh aib Canselor yang juga merupakan peng.sas kepada penubuhan Koleksi ini . 5ejak ditubuhkan Koleksi in i telah menerima rarnai pengunjung yang telah memberi komen dan ca tatan yang membina .

• Koleksi PERDANA

Koleksi ini telah ditubu hkan sebulan selepas Koleksi obel Laurea te dan telah menerima p lawat sulung

pada 27 Ogos 2004 dari tokoh ya ng terkenal Yang Amat Berbahagia Tun Dr. Mahathir Mohamad yang juga merupakan Perdana Mcnteri Keempat dan is teri, Yang Amat Berbahagia Tun Dr. Siti Hasmah Mohd Ali . Koleksi ini mengumpul sega la sumber maklumat be rkaitan semua Perdana Menteri Malaysia termasuk penulisan dan bua h fikiran mereka sejak kemerdekaan Malaysia. Penubuhan koleksi ini akan menjadi pemangki n ke arah mening katkan pengetahuan generasi muda yang bakal memimpin nega ra mengena li sejarah peme rintahan dan pemiki ran para Perda na Mente ri dahulu dan sekarang dengan harapa n aka n lahir negaraw an yang terbilang dari Universiti inL

Perkhidmatan dan Kemudahan

Perpustakaan Universiti Malaysia Sabah menyed iaka n pelbaga i perkhidmatan bagi menyokong pengajaran, pembe lajaran dan penyelidikan yang dijalankan oleh wa rga Universiti Malaysia Sabah serta masyarakat sekitarnya. Penyediaan kemudahan perpustakaa n ini mel iputi juga Kampus Cawangan Unive rsiti seperti di Kampus Anta rabangsa Labuan dan juga Pusa t Pengajian Luar Kampus Sand akan. Perkhidmatan seca ra fi sikal adalah 7 hari seminggu dari jam 8.30 pagi hingga 10.30 malam pad a hari biasa dan 8.30 pagi hingga 6.00 petang pada hujung minggu. Capaian kepada bahan elek tronik da n juga katalog perpustakaan adalah untuk 24 jam. Antara perkhidmatan ya ng disediakan ialah :

• Pe rkhidmatan Pinjaman Arn • Perkhidmatan Pinjaman Tanda Mera h • Perkhidmatan Pinjaman Layan Diri • Perkhidmatan Pinjaman A ntara Pcrpustakaa n • Perkhjdmatan Rujukan dan Informasi • Perkhidmatan Bimbingan dan Lati han • Pe rkhidmatan Internet • Perkhidma tan Pangkalan Data Elektroni k • Perkhidrnatan Reprografi • Perkhidmatan Kata log Awarn Atas Tal ian (OPAC) dan Web OPAC • Perkhidmatan Multimedia dan Arkib

49

Peminjaman Bahan Penggunaan Bahan Penggunaan Komputer Pengunjung Petawat Luar

A ntara kemudahan ya ng disediakan ialah: kemud ahan Bilik Auditorium, kemudahan Bi lik Tayangan, kemudahan Bi li k Multimed ia, kemudahan Bilik Latihan, kemudahan Bi lik Muzik, kemu dahan Bili k Seminar, kemud ahan Kubikal dan Karel, kemud ahan Bi li k Bacaan 24 jam, kemudahan Bilik Solat, kemudahan Ru ang Bacaan ya ng selesa, kemudahan d ataport untuk komputer riba, kem udahan komputer, kemud ahan Fotokopi Layan Oiri, kemudahan Pemulanga n 24 jam, kemud ahan Pe ral atan Pand ang Denga r dan lain-lain.

Statisti k Penggunaa n Perkh idma tan Perpustakaan Tahun 2004

98,000 naskah 19,700 naskah 650 naskah 305,000 naskah 55,000 naskah 12,500 naskah 42,000 orang 4,500 orang 650 orang

236,000 orang 78,500 orang 2,700 orang 3,600 orang 120 orang

Penggunaan komputer untuk mengesan bahan dafam katatog ( OPAC ) tidak diambit kira.

"-"

Penggunaan Teknologi

Sesuai dengan fa lsafah perpustakaa n "Berkhidma t, Berku ali ti Melalu i Tekn ologi Semasa", perpustakaan menggunakan sistem elektronik d alam pengurusan, penyimpanan, pengesa nan, penga walan da n keselamatan bahan perpustakaan. Sistem Pengurusa n Berkomputer Perpustakaan yang diguna pakai sejak tahun 1997 hingga seka rang ialah Sistem Perpustakaan Virgill ia Tecllllology Library System (VTLS). Pengguna boleh menga kses sistem ini melalui Katalog Awam Atas Ta lia n (OPAC) ya ng d ikenali sebagai EASYPAC dan juga melalui Web O PAC dalam Laman Web Perpustakaa n. Penggunaa n sis tem ini merangkumi Kampus Induk d an Kampus Anta rabangsa Labuan. Bagi Pusat Luar Kampus Sandakan dan indi vidu la in sis tem ini da pat di akses melalui Web OPAC sahaja.

Selain daripada bahan ruju kan ya ng diperolehi oleh perpustakaa n d alam bentuk bercetak, perpustakaan jllga mempunya i bahan-bahan d ala m bentuk elektroni k dan digital ya ng merupakan teks penuh jurnal dala m 24 Pangka lan Data ya ng mera ngkllmi semua bidang pengajaran. Pada awal tahun 2004 Perpllstakaan telah melanggan ba han rujukan daripada sebuah pangkalan data ya ng amat berguna kepada para penyelidik iai tll Web Of Sciellce yang menga ndungi indeks dan abstra k serta prosiding dalam Sciellce Citatioll II/dex dan Social Sciellce Citatioll Illdex. Semua pa ng kalan data boleh did apati dari Laman Web Perpustakaan. Oi pering kat Unjversiti, Laman Web Perpustakaan telah mend apat tempat kedu a dalam Pe rtandinga n Laman Web tahun 2004.

Mulai tahun 2004 juga perpu stakaan telah mendigitasikan bahan-bahan perpu stakaa n seperti abstrak tesis pelajar yang telah diserahkan kepad a perpustakaa n. Pada tahun akan datang kerja-kerja pendigitasia n ini a kan ditingka tkan lagi bagi merea li sasika n pemba ngunan Perpustakaa n Maya di lJMS.

50

UNIT MEDIA DAN TEKNOLOGI PENDIDIKAN

Seiring dengan misinya untuk menycdiakan satu persekit"r"n pcngkomputeran yang mengga lakkan inovasi di ka langan warga universi ti, Unit Media dan Teknologi Pendidikan telah menjalankan beberapa aktiviti dalam menyokong misi ini .

Pad. perteng.han Julai 2004 daya capaian keluar rangkaian komputer telah berjaya dipertingkatkan daripada kelajuan 2Mbps kepada 8Mbps (kada r kelajuan capaian keluar asal rangkaian komputer kampus), rangkaian merupakan salah sa tu kornponen penting dalam khidmat ICf universiti, oleh itu proses menaik taraf capaian keluar sentiasa diusahakan dan diberi keutamaan.

UMTP meneruska n kesinambungannya dengan menyebarkan maklumat mengenai teknologi terkini kepada warga universiti dengan mengadakan seminar dan pengemaskinian produk. Pada 8 Julai 2004 UMTP dengan ke rjasa ma KKIP Communications Sdn Bhd telah menganjurkan seminar " leT awarelless - Network SeCl/rity". Semina r ini telah dirasmikan oleh limbalan Naib Canselor (Penyelidikan dan Pembangunan) dan dihadiri oleh lebih dari 250 peserta dari sek tor awa m, sektor swasta dan Institut pengaj ian.

Bagi kemudahan pengaja ran dan pembelajaran, kesemua dewan kuliah pusa t telah pun disediakan dengan kemudahan projektor LCD, manakala Dewan Kuliah Pusat 2 dan 3 telah disediakan dengan kemudahan s istem pengajaran terintegrasi. Di an tara kemudahan ya ng akan disediakan adalah s istem panel sentuh, si tem kawalan lampu terintegrasi, visualizer, projector LCD, skrin sentuh maya, kamera visual, komputer, meja pintar pensyarah dan peralatan audio. Dengan ada nya kemudahan ini, pengendaJian kuliah akan menjadi lebih lancar dan berkesan.

Pada suku aWr 2004, Unit ini telah memulakan projek emel pelajar dan ernel pel ajar ya ng telah didaftar adalah sedia untuk digunakan. Pada sepanjang 2004 juga, Unit ini telah menguruskan sebanyak 1078 pemasa ngan alamat IP pada komputer bimbit peribadi pelajar bagi rnembolehkan mereka menggunakan kemudahan internet 24 jam yang disediakan oleh pihak Perpustakaan.

51

Pembangunan PELAJAR Kegiatan Pelajar

Hasrat universiti melahirkan graduan sei_mbang dari segi intelck, jasmani, rohani dan emosi direalisasikan melalui program pembangunan pelajar yang direnca nakan sepanjang tahun 2004. Pelbaga i kegiatan kemahasiswaan yang merangkumi pelbagai bidang seperti akademik, kemasya rakatan, kerohanian, ekonomi, kesenian, sukan, sosial dan Lawatan Luar Nega ra telah di laksanakan.

Aktiviti-aktiviti yang dianjurkan dan dilaksa nakan oleh Badan-badan Pelajar dengan kerjasama Jabatan Hal Ehwal Pelajar ini bertujuan untuk mengukuhkan lagi sa hs iah maha siswa se rta melahirkan graduan berdaya sa ing sama ada d i peringkat nasional mahupun global.

Pada bulan Ogos 2004, Persatuan Mahasiswa UMS telah berjaya mengadakan Seminar Wanita Asean yang dihadiri oleh lebih 200 peserta dari nega ra-nega ra Asean dan ins titusi penga jian tinggi dalam negara. Kegiatan bercorak akademik sebegini turut diadakan di peringkat universiti dan kolej kediaman.

Bidang kepimpinan pelajar tidak pernah ke tinggalan dalam proses pembentukan mahasiswa yang ber-dayasa ing. Beberapa barisa n pemimpin pelajar telah dihantar mengikuti beberapa program di peringkat negeri, kebangsaan dan antarabangsa

Bagi mengukuhkan lagi kepimpinan Mahasiswa UMS di sa mping memberi pendedahan dan pengalaman kepada mah asiswa menganjurkan sendiri program kepimpinan ini, beberapa s iri seminar kepimpinan telah diadakan, antaranya Seminar Kecemerlangan Akademik Mahasiswa, Kursus Kepi.mpinan dan Pengurusa n Organisasi dan Kursus Pembimbing Rakan Siswa (PR-Siswa).

52

Khidmat Masyarakat

Sebanyak 25 aktiviti kemasyarakatan tel ah dilaksanakan di beberapa buah daerah sekitar negeri Sabah. Aktiviti terscbut sepcrti Program Intelek Sisw a dan Siswi bersama masya raka t, Kunjungan Mesra Kebajikan Anak-anak Yatim, Pesakit-pesakit kanser, Warga Tua dan Caea t Penglihatan, Titian IImu, Prog ram mendekati masya rakat melal ui gotong-royong, Seminar Keeemeriangan PMR, SPM dan STPM, Motivasi dan Keeemeriangan Akademik, Kem IT dan program Khidmat Siswa Perdana (K-Siswa).

Aktiviti-aktiviti kema yarakat seperti ini bertujuan memberi pendedahan kepada para mahasiswa mengenai senario dan budaya kehid upa n pelbagai lapisan masya rakat, khususnya masya rakat d. kawasan pe~dalaman yang bakal merck". hada pi apabila memasuki alam kerjaya kelak. D. sampmg .tu luga Janya dapat mengeratkan lag. hubunga n dan inleraksi serla memperluaskan lag' ru ang untuk para mahasiswa mcncurahkan t1mu dan khidmat bakti mereka.

Kecemerlangan Pelajar

Tahun 2004 menyak"ikan pelbagai kejayaan cemerlang yang dikecapi pelajar UM samada di pe ringka t neg ri mahupun kebangsaan. Pasukan Debal Bahasa melayu UMS telah berjaya dinobatkan sebagai Johan Debat DiRaja 2004 yang mcrupakan kejayaan du a tahun berturut-turut dal am Pertandingan Debut tersohor an lara Institusi Peng.jian linggi Awam (I PTA). Dalam pertandingan Debat Anla ra Insti tu i Pengajian linggi Nege ri Sabah, pasukan Debat UM turut mcngekalkan gelaran Johan keseluruhan bagi tujuh tahun berlurutturut.

Para pel ajar UMS turut merakamkan seja rah dalam 'Mnlaysiall Book of Records ' s te lah berjaya mengumpul 350 pain darah dalam satu si ri kcmpen derma darah di kalangan para pelajar wanita yang me rupaka n suatu sumbangan pelajar kl!pada Tabung Darah Ho pital Queen Elizabeth, Kota Kinaba lu .

Penca paian cemerlang pelajar dalam bidang sukan juga tidak ketinggalan, antaranya atlit olahraga UMS lelah meraih pingat emas dalam acara olahraga di temasy. Sukan Antara Unive rsiti (MASU M). Manaka la pasukan Taekwondo UMS telah mcngharumkan nama uni versiti dalam pertandingan Taekwondo Terbuka ke cluruhan bagi kategori wanita . UMS telah membuktikan kecemerlangan me reka me lalui penganjuran pelbagai aktiviti sukan sarna ada sukan padang ataupun sukan ai r.

Lawatan Luar Negara

UMS turut mengadak.1n program pertukaran pelajar dan lawatan ambil belajar (LASBELA) pelajar ke luar nega ra . Ahli Majlis Perwakilan Pelaja r MS sesi 2003/2004 telah mengad.kan lawa tan ke ega ra Turki pada 12 hingga 19 November 2004. Pelajar VMS turut terpi lih dalam L.,watan Sambil Bclajar Pelajar-pe laja r IPTA ke nega ra Mesir pada 2004 anjuran Jabatan Pengajian linggi yang mana salah seo rang pelajar UMS turut dipilih menge tu ai rombonga n pelajar tersebut. Selai n itu, bebcrapa siri lawa tan ke luar negara turut dibuat ke nega ra Brunei Daru sa lam, Singapura, China, Australia dan ew Zealand. Lawa tan ini bertujuan untuk mcmberikan pendedahan kepada mahasisw3 mengenai suasa na pembelajaran dan aktivi ti mahasiswa di Insti l-usi Pengaj ian Tinggi di luar n gara di samping mewujud kan hubungan dan interaksi global dengan mahasiswa khasnya dan masyarakat globa l amnya.

53

Penginapan Pelajar

Salah sMu perkhidmatan utama yang diberikan kepada para pel.jar ialah penginapan pelajar. Melihat kepada kepentingan ini, pihak universiti memberikan perhatian khusus kepada pengurusan penginapan pelajar. Tahun 2004 menyaksikan sebuah lagi penginapan pelajar atau Kalej Kediaman dibuka di dalam kampus induk yang didirikan secara penswastaan melalui kaeda h 'Builti, Operate allti Trallsfer' (BOT) menjadikan jumlah kolej kediaman dalam kampus meningkat kepada tujuh buah termasuk dua buah di Kampus Anta rabangsa Labuan. Kolej Kediaman baru ini mampu menampung seramai 1/600 pelajar pad a satu-satu mLlS3 menjadikan bilangan pelaja r yang bolch ditempatkan di dalam kampus seramai 6,451. Kolej Kediaman luar kampus iaitu Kolej Kediaman Indah

Pcrmai, Kolej Kediaman Ku nlia Perdana dan Kale; Kediaman Kingfisher pula mampu menampung seramai 3,300 pelaja r.

Uni versiti turut tidak mengabaikan para pelajar yang t:idak menginap di kolej kediaman yang sediakan oleh pihak universi ti dengan menubuhkan pengurusan pelajar 'lloll-resitiell t'.

Statistik Penginapan Pelajar di Kolej Kediaman Dalam Kampus

KoIej Kediaman A 403 238 641 KoIej Kediaman B 307 496 803 KoIej Kediaman C 202 349 551 KoIej Kediaman D 202 491 693 Kolej Kediaman E 501 1028 1529 KoIej Kediaman KAL 1230 631 1861

JUIII.AH 2145 3233 1078

Statistik Penginapan PeJajar di Kolej Kediaman Luar Kampu5

KoIej Kediaman Kumia Perdana 201 1000 1210 KoIej Kediaman Indah Permai 467 795 1262 KoIej Kediaman Kingfisher 244 329 573

JUIILAH t21 2124 3045

54

Pembangunan Fizikal Kampus Tetap

Projek pembang-unan universit-i telah di laksanakan mengikul bcberapa peringkat yang tclah dirancang. la meliputi pakej In fra dengan kos RM385,127,747.22, projek Fasa lA RM 683,147;175.70, Fasa 1B RM291,999,245.00 dan projek Fasa 2A Illelibatkan kos RM410 juta. Kescluruhan Projek in i rnelibat-kan 16 buah bangunan yang hakal digunakan oleh warga UMS termClsuk pcnuntut. Walil ll baga illl anapun, Illasih ada sebahagian projek yang belulll di laksanakan sepenllhnya seperti projek di bawah Rancangan Ma laysia ke- 8.

Kempen Penjimatan Utiliti

Sela ras de nga n pe rke mbanga n Un ive rsiti ya ng beg itu pesa t, Ja batan Pe lllbang unan d an Penyelengga raan telah melancarkan kempen penjimatan utiliti 1, di mana dengan kerjasama dan kesungguhan semua pihak, kadar penjimatan melebihi sasaran sebanyak 13% ya ng scca ra purata mencatatkan kadar 10% sebulan. Kejayaan beberapa bllah Sekolah / lnstitlit / PlI sa t menunjukkan penjirnatan yang memberangsangkan bukan sahaja be rjaya memupuk sikap berjimat bahk<111 menjadi sa tu insenH f kcpada Jabatan lain lIntuk teru s menunjukkan prestasi yang ba ik da lam kempen seumpama inL Diharapkan kempen penjimatan lItiliti 2 akan mencapai kadar penjimatan ya ng lebi h baik berbanding sebellllllnya di sa mping melaksenakan beberapa prog ram penjimatan sepert-i dasar penghawa dingin berpusa t, penggant-ian alnt ya ng berorentasikan penjimalan tennga dan tindakan penyelenggaraan kawalan akan disal urkan scca ra berterllsan.

55

Aktiviti Penyelenggaraan

Bangunan dan prasarana yang telah siap dan didud uki telah diselengga ra oleh Universiti me lalui jabatan inj secara berperingkat. Aktivili penyelenggaraa n dibuat secar~ terancang dan berjadual. Aduan-aduan daripada warga uni versit i scnt iasa diambil berat untuk memhe ri keselesaan kepada wil rga Universiti menja lankan tangungjawab masing-masing. Pemantauan aktiviti penyelengga raa n ini akan sentiasa ditingkatkan keberkesanannya dari masa ke masa.

PE G G U IAAN ELEKTRIK SEPAN]ANG KEMPEN PENJIMATA N

-- PENGGUNAAN ELEKTRIK (RM)

800000~-------------------+----------------------------,

700000

600000

500000

RM

400000

300000

200000

100000

2

Sebelum kempen A

_CUTI_

3 4 5

Selepas kempen PENJIMATAN 10%

/

setiap bulan daripada '1 -----------__ "'___ peng9unaan bulan

.. " •••••• JUN 2003 ; ' -'--.-. I .•..•.... ' · · ······-···- ·· ··········· ··-·~··::::::"IB

6

JAN 04

TAHNIAH KEPADA SEMUA WARGA UMS KERANA

SASARAN 10% PENJIMATAN PADA PELANCARAN KEMPEN TELAH TERCAPAI!

Kadal penjimalan adalah lebih kUlang 10% alau RM67,276 setiap bulan pada 7 bulan

pertama sejak kempen ini dimulakan pada bulan JUN 2003 sehingga

JAN 2004

7

BULAN

8 9

56

10 11 12 13

Hubungan Kerjasama

Uni versiti Ma laysia Sabah (UMS) terus meluaskan jaringan kerjasama dalam pelbagai bidang akademi k dan penyelidi ka n denga n beberapa institusi d i dalam mahupun di lua r nega ra dalam usah anya untuk menjad i sebuah uni versiti ya ng berinovatif dan bertaraf duni a. Pad a tahun 2004, VMS telah memete rai beberapa memorandum pe rsefahaman dan perjanjian denga n institusi awam dan swasta di dalam dan di luar negara seperti Jepull, United Kingd om dan Jerman. Beri kut merupakan senarai memorandum persefahaman yang telah ditandatangani pada tahun 2004 :

DALAM NEGARA

29.01 .2004 Telekom Research & Development Sdn. Bhd

23.04.2004 Lembaga Pembangunan Industri Pembinaan Malaysia (eIDB).

23.07.2004 Maritime Institute of Malaysia (MIMA)

14.10.2004 Pusat Seri Mengasih, Kota Kinabalu

06.12.2004 Happy Soils (M) Sdn Bhd

30.12.2004 Coral Life Sdn Bhd

57

Kerjasama dalam penyelidikan dan pembangunan, perundingan, seminar dan persidangan, laUhan industri dan juga program pengajian sarjana.

Kerjasama dalam melaksanakan projek 'Roofing Specification in East Malay~a' : 1) Assessmenl of Thermal Performance; 2) Assessment of Rainwater Ou~all System; 3) Assessment of Supply Chain

Kerjasama dalam bidang : 1) Pembangunan Pesisir; Persekilaran dan Sumber Marin 2) Diplomasi dan Keselamatan MariUm 3) Pengajian Ekonomi dan Industri Laul 4) Dasar dan Undang-Undang Laut

Kerjasama dalam bidang pertukaran pelajar dan kakitangan, penganjuran seminar dan persidangan, bertukar-tukar maklumat dan kepakaran dan ber1<ongsi penggunaan pusat maklumat.

Kerjasama penyelidikan dan pembangunan "Soil Composting SYSlem".

Kerjasama dalam membangun serta mengkomersialkan batu karang serta produk berasaskan batu karang melalui penyelldlkan dan pembangunan yang dijalankan oleh UMS.

LUARNEGARA

14.01.2004 Kinki UrwefSity, Japan

09.02.2004 Instrtute of Islamic Banking and Insurance. London

12.022004 University of Hamburg, Germany

14.02.2004 Nagao Foundation, Japan

58

Keljasama dalam pertukaran pelajar dan kakilangan, penyelidikan, symposium dan kebudayaan dan juga perlukaran pengetahuan saintifik.

Ke~asama dalam perlukaran peiajar dan kakilangan, penyelidlkan, perlukaran maklumat dan projek penyelidikan dalam perbankan Islam.

-------~ Ke~asama dalam pertukaran pelajar dan kakitangan akademik serta penyelidik, perlukaran maklumat penyefidikan dan keljOsama projek dan iawatan sambcl belajar.

Keljasama dalam mewujudkan 'The Nagao Environmenl Scholarship Programme' yang diasaskan oIeh Yayasan Nagao.

Pelawat-Pelawat UNIVERSITI

TETAMU LUAR NEGARA

TARIIOf NAMA

12.01.2004 Mr. Victor Skopemdao

14.01.2004 Mr. M.Munabat

14.01.2004 Mr. H.Kumai

5.02.2004 Mr. Thiezvy Rommet

16.03.2004 Mr. C.P Cirentter

16.03.2004 Mr. Deto Marx

19.03.2004 Mr. Yutaka Hirata

24.03.2004 Mr. Ellyano. S. Lasany

24.03.2004 Mr. Susil0 Marmano

24.03.2004 Mr. Prihandoyo

24.03.2004 Mr. Harish

24.03.2004 Mr. Dian M

19.04.2004 Mr. Richard Edward

19.04.2004 Mr. Simon Woods

18.05.2004 Miss Masahiro Osata

02.06.2004 Prof. Yong Soo Jaik

02.06.2004 Prof. Sang Jip Ohh

09.07.2004 Dr. Romeo Tapayan

14.07.2004 Sohn Moon Ho

02.08.2004 Prof. Nick Jennings

24.08.2004 Mr. Akira Murata

07.09.2004 Mr. Fidel Valdes Ramos

10.09.2004 Hj. Eamd. Wahab Dosunmee

10.09.2004 Mr. Eugeniusz Shwiki

5.10.2004 Prof. Dr Mineo Nakajima

05.10.2004 Mr. Takeshi Yamamoto

05.10.2004 Miss Margaret Smith

05.10.2004 Miss Anne Reynolds

05.10.2004 Miss Dawn Koban

05.10.2004 Miss Noriko Imamura

05.10.2004 Mr. Seiji Okawa

01 .12.2004 Mr. WS Howard

03.12.2004 Miss Ann L ScI10dde

03.12.2004 Miss Nancy Brettzer

03.12.2004 Mr. John M.J

03.12.2004 Mr. Richard Johnson

59

ORGANISASI

Taras Shevchenko Higashi-Osaka, Japan

Wakayama, Japan Ambassador for European Union in Malaysia Switzerland

Switzerland Japan

Balikpapan Indonesia

Balikpapan Indonesia Balikpapan Indonesia Balikpapan, Indonesia

Balikpapan Indonesia Nottingham United Kingdom

Nottingham United Kingdom Consul General of Japan Kangwon National University, Korea Kangwon National University, Korea Blood Project Chainman, Cebu Rotary Philiphines

Presiden, Seowon University. Korea University of Foundation JICA Malaysia Office Mantan Presiden Filipina

Nigeria High Comissioner

Ambassador of Poland Akita International University, Japan Tokyo University, Japan

Australia Australian Vice Chancellors Comittee Manager Outgoing Student Programme, Macquiarie University Sydney, Australia UMAP Japan

UMAP Japan Ohio, USA

Iowa, USA Iowa, USA USA USA

TETAMU DALAM NEGARA

17.02.2004 17.02.2004 17.02.2004 18.02.2004 8.04.2004 02.03.2004 02.03.2004 02.03.2004 02.03.2004 02.03.2004

02.03.2004 02.03.2004 02.03.2004 02.03.2004 02.03.2004 02.03.2004

02.03.2004 16.03.2004 19.04.2004 19.04.2004 24.05.2004

19.06.2004 14.07.2004 14.07.2004 21 .07.2004 23.07.2004

09.08.2004 09.08.2004 09.08.2004 18.08.2004 20.08.2004 20.08.2004 20.08.2004 25.08.2004 25.08.2004 25.08.2004 28.08.2004 28.08.2004 06.09.2004 10.09.2004 27.09.2004

29.09.2004 29.09.2004 29.09.2004 4.10.2004 12.10.2004 04.11 .2004 27.12.2004

Puan Hapizah Aksah En. Abd. Ghafar Yusof Raja Zailun Raja Adam Dalo' Abdul Wahab Adam En. Syed Jalaludin Syed Salikin YAB Daluk Musa Haji Aman YB DaM Raymond Tan YB DaM Haji Abd Rahim Ismail YB DaM Wences Anggang YB DaM Yahya Hussin

YB DaM Salleh Said Keruak YB Tan Sri Datuk Joseph Kurup YB Tan Sri Daluk Chong Kah Kial YB DaM K.Y Muslafa YB DaM Nasir Sakaran YB Daluk Tham Nyip Shin

YB Daluk Seri Panglima Haji Lajim Haji Ukin Tan Sri Lim See Van Dr. K. H. Gon En. Jackson Vee Y.Bhg. Dalo' Sirajuddin Hj Salleh

VB. Dalo' Dr, Hj. Shafie Hj, Mohd Salleh Briged Jeneral Dato' Pahlawan Mahmud Prof. Zabidi Hussin Tun Daluk Seri Panglima Haji Ahmadshah bin Abculiah Datuk Karim Hj, Bujang

En. Din Adam Dalo' Wan Zakaria Abd Rahman En. Kevin Lim Dr, Hj, Mohamed Thalha YM Daluk Tengku Adlin En. John Lo Puan laura Bazan Dato' Haji Tarmizi Aziz En. Omar Abu Bakar En. Ahmad Tajudin Abu Bakar Tun Dr, Mahathir Mohamad Tun Dr. Siti Hasmah Mohd Ali VB. Tan Sri Dalo' Haji Muhyiddin Hj, Mohd Yassin Ungku Hanm AI Rashid Datin Habibah Ahmad Termizi

Prof. Dato' Dr Ahmad Fawzi Basri Prof. Dato' Dr Mohd Salleh Mohd Yassin Dalo' Abu Hassan Md. Akhir Prof. Dato' Aziz Ibrahim Dalo' Dr. Jamaluddin Ja~is Datin Eileen Yen Dato' Seri Dr. Arshad bin Hashim

60

Unit Perancang Ekonomi Jabatan Pendidikan TInggi Jabalan Ke~a Raya Pengerusi, Suruhanjaya Perkhidmatan Awam Malaysia Bank Rakyal Malaysia Kelua Menleri Sabah Menteri Pembangunan Infrastruktur, Sabah Menleri Pertanian dan Industri Makanan, Sabah Menteri Pembangunan Perinduslrian, Sabah TImbalan Ketua Menteril Menleri Pembangunan masyarakat dan Hal Ehwal Pengguna, Sabah Menteri Perumahan dan Kerajaan Tempalan, Sabah

Menleri Pelancongan, Kebudayaan dan Alam Sekitar, Sabah Seliausaha Kerajaan Negeri Sabah Menteri di Jabatan Kelua Menleri, Sabah TImbalan Kepada Menteri Pembangunan Sumber dan Kemajuan Teknologi Maklumat, Sabah TImbalan Ketua Menleri, Sabah Veritas, Bukit Damansara My Robotics & Machine Tools Sdn Bhd Kosijaya Didactic Sdn Bhd, Kuala Lumpur TImbalan Ketua Setiausaha Pengurusan Kemenlerian Pertahanan Malaysia Menleri Pengajian TInggi Malaysia Markas Latihan Tentera Daral, Kemenlerian Pertahanan Malaysia

Pengerusi Majlis-Majlis Dekan Fakulti Perubatan IPTA Tuan Yang Terutama Yang Dipertua Negeri Sabah Pembantu Menteri Kebudayaan dan Alam Sekitar, Kemenlerian Pelancongan Sabah EXCO Kerajaan Negeri Terengganu Pengerusi Majlis Belia Negeri Terengganu Niab Presiden Majlis Belia Sabah Presiden National Association of Private Education Institutions Pengerusi Sabah Tourism Board Pengarah, Sabah Tourism Pengarah, Carlota's Borneo

Majlis Peperiksaan Malaysia Majl is Peperiksaan Malaysia Majlis Peperiksaan Malaysia Mantan Perdana Menteri Malaysia

Menteri Pertanian dan Industri Asas tani Malaysia Multimedia Development Corp Sdn Bhd Pengarah Bahagian Pembangunan Organisasi Jabatan Perkhidmatan Awam Malaysia Yang Dipertua Persatuan Badan Berkanun Malaysia Naib Canselor, Universiti Kebangsaan Malaysia Lembaga Hasil Dalam Negeri Universiti Industri Selangor Malaysia

Menteri Sains Teknologi dan Inovasi Sarawak Biodiversity Centre Ketua Setiausaha Kementerian Penerangan Malaysia.

ayasa

Yayasan Universiti 1alaysia Sabah telah ditubuhkan sebagai sebuah syarika t ( o. 476173W) "limited by guara/ltee alld /lot iwvillg a share capital" pada 27 Januan 1999 dibawah Seksyen 16 (4) Akta Syarikat, 1995 Malaysia dengan tujuan untuk mempromosi p e n yelidikan asas dan lanj.ut an di Univer iti Malaysia Sabah dalam pelbaga, b,dang yang menga rah kepada pembangunan industri di Malaysia, di sam ping membanlu nivers iti t-Ialaysia Sabah menyediakan persekitaran kehidupan dan pembelajaran yang kondusif bagi scl uruh tenaga pcngaja r dan mahasiswa·mahasi~winya Yayasan juga berperanan dalam usaha menghebah dan menyebar maklumal dan penemu.n has il penyclidikan yang dijalankan di UMS, menyediakan dan menggalakkan pembangunan tenaga pak." bagi keperlu.n scklor awam dan SW3sta serta men)'umbang ke arah penataran isu-isu umum dan khusu~ pad. peringkal kebangsaan, serantau dan dunia berhubung pelaksanaa n dasar-dasa r leknikal dan perind ustrian. Bagi mencapai tujuan penubuhan di alas, YUMS telah menandatangani memorandum persefahaman dengan Zisha Seri una Sdn Bhd bagi tujuan pengkomersilan produk kosmetik berasaskan rumpai laut dan juga dengan ora l Life Sdn Bhd bagi penyeJidikan propogasi dan pengkomersilan batubatu karang di taman balu kar;tng niver!titi Malay~ia Sabah. YUMS t-Ufut akan menandatangani memorandum perse£ahaman deng.n ovir. ' .... >clln logie, n Bhd bagi pengkomersilan produk inlelektual berbentuk permainan matematik yang dicipt. leh ~ainlis Universiti Malaysia Sabah. Ketiga-tiga produk yang berkenaan telah mem e nangi pingal ema. dan perak di Geneva "32l1dllltmwtiollal Exhibitioll of IlIvmtiolls" pada 31 Mac - 4 April 2004, di Geneva Switzerland.

Ini adalah selaras dengan hasrat Yaya an dalam m enyediakan lalar kehidupan dan pcmbclajaran yang kondusi£ bagi warga Univer,ili Malay,i. Sabah, YUM5 akan menyumbang bantuan kcpada prasiswazah dan siswazah UM dalam menjalankan aktiviti-aktiviti kemaha~i~\\'Jan, kcbajikan dan akademik, di samping membantu ,Iaf ~lS men·a lankan aklivi li akademi).. yang relevan dengan ~idang-bidang penyelidikan khu,usnya d alam program sarjana dan dokloral. Ini dilakukan dengan cara memberi bantuan kewan~an dalam bidang

enyeJidikan pa"ca-dokloral d, UM . membantu 0M5 membina makmal-makmal penycJidikan dan institul-ins !"ilut penyelidikan dan juga mcmbantu LfMS dalam pembeJian perala Ian m.km.1 dan bahan-

bahan rujukan.

Peranan YUMS d~lam penyebaran m.klumat dan pcncmuan yang bertujuan menggalakkan perkembangan industri di Malay!o>,a. aka~ dlrancak~~n dcngan memban tu Ul\~S ',lleiaksanakan program pe rtukaran penyelidikan akademik dengan lam-lam IPT, menala ,yarahan umum ya ng dlUnlurkan oleh UMS dan menyediakan platform bagi

penyeJidik ak.1dem'k, dan pakar b.:rtukar-tukar pendapat dan penga la man melalu,· ',' acana s . para ' . . . ~ .. " '( ( I emlnar, kolokium penyehd,kan. Y MS I~g •• ).. .. 1n .mcmbantu para sa mlls-sa mhs MS unluk menyertai pertandingan rekadpta dan inovas, produk ,amtlf,k d, penngkJl k"bang~aan dan antarabangsa.

61

Dalam ru angli ngkup pembangunan dan penggalakan kepakaran, Yayasan bersedia untuk mengadakan usaha-sepakat dan kerjasama dengan lain-la in agensi di dalam dan di luar Malaysia dalam menaja penyelidikan dala m bidangbidang tertentu, menyediakan zamalah dan tajaan (fellowships alld bllrsaries) bagi membantu penyelidikan di peringka t pascasiswazah da n me mpromosi pengkomersilan penemuan penyelidikan, pemind ahan teknologi da n pemeliharaan karya intelek. Dalam hubungan ini , YUMS te la h menaja biasiswa kepada pe lajar pascasiswazah UMS dan jumlah biasiswa ya ng te lah dilul uskan sehingga kini adalah berjumlah RM451 ,200.00.

Yayasan Universiti Malaysia Sabah telah mend apat sokongan yang baik dari pihak swasta yang te lah menyumbang dana yang besa r bagi menjam in kesinambungan perkhidmatan Yayasan. Sa lah sa tu bada n korporat yang terkenal di nega ra ini iaitu YTL Corporation tela h menyumbang dana sebanyak RM2.5 juta. Dari jumlah tersebut sebanyak RM1.5 juta diperllntukkan lI ntuk membina sebuah bangunan korporat Yayasan Uni versi ti Malaysia Sabah manaka la RM l juta lag i adal ah untuk tabung bantuan pelajaran Yayasan UMS.

r:5 ~ ~ YTL Corporation Berhad ., .. r , ,",

Yayasan Universiti Malaysia Sabah

62

N Malaysia Sabah mengorak langkah mencipta sejarah dengan beriangsulI!IIII\YII ' obel Laureate di Perpustakaan UMS yang telah disempumakan oleh

.... w,,5eri Panglima Dr. Abu Hassan Othman pada 9 Jun 2004. Koleksl yang mewakill enam bidang utama iaitu kimia, fizik, ekonoml, Dliruillatllll

dan menempatkan maklumat mengenai tokoh-tokoh yang Jua dan sumbangan serta penemuan saintlflk mereka dalam

Yhhg. Tan Sri Prof. Datuk Seri Panglima Dr. Abu Hassan Othman, Naib Canselor VMS telah merasmikan Majlis Pelancaran Area Sambutan 10 tahun VMS pada 9 September 2004. Area yang menjadi satu simbol dan mercu tanda kewujudan universiti yang bermul. p.d. 24 November 1994 membawa beberapa m.nifestasi simbolik iaitu sebagai lam bang kebanggaan pencapaian universiti selepas sedekad pembangunannya. Proses pembangunan universiti telah mengalami berbagai cabaran, rintangan dan dug.an sehingga VMS kini mampu berdiri sendiri seperti mana yang d.p.t dilihat dan dirasai pada hari ini.

... '4>, . ~ ..

64

.", ~_ Itu ItU

AJLIS il VOKESYEN KOMEMORATIF VNIVERSJTI MALAYSIA SABAH

, 28 2004

UNIVERSITI MALAYSIA SABAH

Laporan Kewangan Bagi Tahun Berakhir

31 DISEMBER 2004

Ringkasan Kedudukan Kewangan 2004 67

Sijil Ketua Audit Negara 69

Penyata Pengerusi dan Seorang Ahli Lembaga Pengarah 70

Pengakuan Oleh Pegawai Utama 71

Lembaran Imbangan 72

Penyata Pendapatan 73

Penyata Perubahan Ekuiti 74

Penyata Aliran Tunai 75

Nota-Nota Kepada Penyata Kewangan 76 - 87

66

RlnglasaD l.dudulaD

Perbelanjaan Mengurus Punca Pendapatan Mengurus Tah un 2004

pada tahun kewangan yang berakhir pada 31 Disember 2004 , jumlah Pendapatan Mangurus UMS ialah RM163,91 1,251 meningkat sebanyak 15.9% berbanding tahun 2003 ya ng berjumlah RM141.420,551 . Daripada jumlah ini, sebanyak RM143,004,131 atau 87.2% adalah pemberian kerajaan dan bakinya adalah daripada sumber dalaman universiti seperti yuran pengajian.

Pemllenal1 Kef3jaan _ 81.2%

Faedah Bank & Smpanan _ 0.7%

Pendapatan Mengurus

Pemberian Kerajaan

Pelbagai Yuran

Faedah Bank & Simpanan

Lain-Jajn Pendapatan

PelbagaJ Yuran _ 11.5%

LaUl-·tam Pendapatan _ 0.6%

1N:IUItJIM RM %

143,004,131 87.2%

18,850,693 11.5%

1,145,132 0.7%

911 ,295 0.6%

Perbalanjaan Mengurus Tahun 2004

TAHUII_ PERIR·. RM % RM

121,987,485 86.3% 21 ,016,646

17,075,108 12.1% 1,775,585

1,330,166 0.9% (185,034)

1,027,792 0.7% (1 16,497)

Perbelanjaan Mengurus UMS meningkat sebanyak 3.22%

perbelanjaan Mengurus

RM

E/IlOIumen 46,679,478

peJl<hjdmatan & Bekalan 91 ,123.194

pemben3" & Kenaan Tetap 5,009,545

pert>elal1f33l1lal11 12,245,374

daripada RMI50 ,223 ,954 pada lahun 2003 kepada RMI55 ,058,191 pad a lahun 2004 . Pembayaran lerbesar adalah merupakan Perkhidmalan dan Sekalan iailu 58.8% daripada keseluruhan perbelanjaan lahun 2004 .

30.1% _ Emolumen

58.8% _ Perkhidmatan & Bekalan

3.2% _ Pemberian & Kenaan Tetap

7.9% _ Perbelanjaan lain

30.1% 39,085,009 26.0%

58.8% 99,264,041 66.1% 3.2% 6,380,867 4.2% 7.9% 5,494,037

67

7,594,469

(8,140,247)

(1,371 ,322)

6,751 ,337 ...., -- ... -~ ;t. .. ,--:r~~ - ~ ., '" ~:.:.:.;,:.a

Pendapatan dan Perbelanjaan Mengurus UMS Perbandingan Pendapatan dan Perbelanjaan Mengurus

t::--->.tIJ~~ • ~r ,.. ,- .. 'I-'!-~""'::-" . "J'R.r'~"""',,~:;:'".· ., Ii..:, ' __ " .! - ... \ "" , ,I - _-:a- ~, ".I~'·'~H _

I"'~'--:~"~- :: :--(1.' ·ll..G"~\ 1 160~-;=_~----------------~

Perbelanjaan Pembangunan 2004

_ 2.2%

_ 28.5%

Bekalan & Lain-lain Perbelanjaan

Perabol, Aialan Makmal & Pejabat

69.3'/. Pakej Bangunan

Perbelanjaan Pembangunan

~danTanah

IIeIaIIIn dan LaiHI*I PeiboIaiIjllli' Lnbp

Nlijearv-I<InderaI

PeraboI.",..., MIImII & PIIjIbat

-"!. &I -140

120

•

80

a: 60

40

20

0-'---2004 TAHUN 2003

• Pendapatan • Perbelanjaan

Perbelanjaan Pembangunan

Pemberian Kerajaan dilerima bagi maksud Pembangunan pada lahun 2004 adalah berjumlah RM68,285,678 berbanding RM148,999,980 pada lahun 2003, UMS lelah membelanjakan sejumlah RM30,852,B44 daripada pemberian lersebul bagi lujuan projek pembangunan kampus lelap serta pembelian perala Ian pengajaran universili . Pihak UMS juga lelah menerima perunlukan pembangunan melalui pinjaman Bank Pembangunan Islam (lOB) sejumlah RM2,039.450 bagi pembelian perala tan pengajaran.

0.0% 0.0% 684,_ 2.2% 1,568.221 0.7%

0,0% 0.0% 21,370,420 69.3% 211,084,414 93.3%

0.0% 0.0% 8,m,9S8 28.5% 13,476,139 6.0%

68

SIJIL KETUA AUDIT NEGARA MENGENAI PENYATA KEWANGAN

UNIVERSITI MALAYSIA SABAH BAGI TAHUN BERAKHIR 31 DIS EMBER 2004

;;;:ata ke~ang~n Universiti Malaysia Sabah bagi tahun berakhir 31 Disember p telah d,aud,t oleh wakil saya. Pihak pengurusan bertanggungjawab terhadap ~n~ata kewangan ini. Tanggungjawab saya adalah mengaudit dan memberi

n apat terhadap penyata kewangan tersebut.

~: Pengauditan telah dilaksanakan mengikut Akta Audit 1957 dan berpandukan d~awaian pengauditan yang diluluskan. Piawaian tersebut menghendaki pengauditan ~rancang dan dilaksanakan untuk mendapat kepastian yang munasabah sarna ada P nyata ~ewangan adalah bebas daripada kesilapan atau ketinggalan yang ketara. rn engaud,tan itu termasuk memeriksa rekod secara semak uji, menyemak bukti yang k enyokong angka dan memastikan pendedahan yang mencukupi dalam penyata ~wangan . Penilaian juga dibuat terhadap prinsip perakaunan yang digunakan dan

nyampaian penyata kewangan secara keseluruhan.

~. Pada pendapat saya, penyata kewangan ini memberi gambaran yang benar D~n saksama terhadap kedudukan kewangan Universiti Malaysia Sabah pada 31 .'sernber 2004, hasil operasi dan aliran tunainya untuk tahun tersebut berdasarkan

P'awaian perakaunan yang diluluskan.

, A..~

( BOON JON LIN) ~.~. KETUA AUDIT NEGARA -LAYSIA

PUTRAJAYA 30 JUN 2005

69


PENYATA KEWANGAN

PENYATA PENGERUSI DAN SEORANG AHLI LEMBAGA PENGARAH

Kami, Tan Sri Datuk Abdul Hamid Egoh, JP dan Prof, Datuk Dr, Mohd Noh bin Dallmln

yang merupakan Pengerusi dan salah seorang Ahli lembaga Pengarah Universiti Malaysia Sabah

dengan ini menyatakan bagi pihak lembaga bahawa pad a pendapat kami , lembaran Imbangan, Penyata Pendapatan dan Penyata Aliran Tunai yang berikut ini berserta dengan nota-nota

di dalamnya adalah disediakan untuk menunjukkan pandangan yang benar dan saksama

berkenaan kedudukan kewangan Universili Malaysia Sabah pad a 31 Disember 2004 dan hasil

kendaliannya dan perubahan kedudukan kewangannya bagi tahun yang berakhir pada tarikh

tersebut.

Bagi Pihak lembaga Pengarah,

..... ................. ................ ....... ....... ,; .. >--~

TAN SRI DATUK

Pengerusi lembaga Pengarah

Universiti Malaysia Sabah

Naib Canselor I Ahli lembaga Pengarah Unlversiti Malaysia Sabah

Tarikh

Tampat 15 April 2005

Kola Kinabalu, Sabah

70

UNIVERSITI MALAYSIA SA BAH

PENYATA KEWANGAN

PENGAKUAN OLEH PEGAWAI UTAMA YANG BERTANGGUNGJAWAB KE ATAS PENGURUSAN KEWANGAN

Saya. Rizal Bin Othman . Pegawai Utama yang bertanggungjawab ke atas pengurusan kewangan

Universiti Malaysia Sa bah dengan ikhlasnya mengakui bahawa Lembaran Imbangan pada

31 Disember 2004. Penyata Pendapatan dan Penyata Aliran Tunai bagi tempoh berakhir pada

tarikh tersebut berserta dengan nota-nota di dalamnya. mengikut sebaik-baik pengetahuan dan

kepercayaan saya adalah betul dan saya membuat ikrar ini dengan sebenarnya mempercayai

bahawa ianya itu adalah benar dan atas kehendak-kehendak Akta Akuan Berkanun 1960.

Sebenarnya dan Sesungguhnya

diakui oleh RIZAL BIN OTHMAN

di Kola Kinabalu . Sabah

pada 15 April 2005

Di hadapan saya.

}

}

}

}

71

BENDAHARI

AG 02. BIotA, kat Bawah.

WI Ina Muls. JI . Tunkll Abd. Rllhman.

000 Kola Killubalu. ,'aball. MalaY9ia . .. :\~ ........................ ..... .. ... .

~~bA~JAYASUMPAH


LEMBARANUWBANGAN

PADA 31 DIS EMBER 2004

2004 2003

NOTA RM RM

ASET

HARTANAH, KELENGKAPAN DAN PERALATAN (3) 1,454,733,61 1 1,524,282 ,134 PEMBINAAN DALAM KEMAJUAN (4) 231,240,762 211,241,343

PELABURAN (5) 500,000 500,000

1,686,474,373 1,736,023,477

ASET SEMASA

Penghutang (6) 22,393,217 16,021,335 Penghutang Pinjaman (7) 1,964,370 1,986,236 Pelbagai Penghutang (8) 41,812,665 495,298 Pelaburan Jangka Pendek (9) 18,026,432 17,589,485 Tunai Oi Bank dan Oalam Tangan (1O) 65,542,323 71,598,091

Jumlah Aset Semasa 149,739,007 107,690,445

LlABILITI SEMASA

Pemiutang (11 ) 37,522,972 55,743 ,502 Pelbagai Pemiutang (12) 10,436,837 9,736,651 Pelbagai Cagaran (13) 5,180,631 4,289,857

Jumlah Liabiliti Semasa 53,140,440 69,770,010

ASET SEMASA BERSIH 96,598,567 37,920,435

JUMLAH ASET BERSIH 1,783,072,940 1,773,943,912

Oibiayai oleh :

KUMPULAN WANG PENGURUSAN (14) 46,519,692 36,495,569

KUMPULAN WANG PEMBANGUNAN (15) 1,669,111 ,156 1,682,242,868

KUMPULAN WANG PENYELIOIKAN (16) 5,497,288 3,820,215

KUMPULAN WANG ASRAMA (17) 18,21 6,694 16,560,869

AKAUN AMANAH DAN TABUNG (18) 39,728,110 30,824,391

KUMPULAN WANG PINJAMAN (19) 4,000,000 4,000 ,000

1,783,072,940 1,773,943,912

Nota-nota yang disertakan merupakan sebahagian asasi Lembaran Imbangan ini.

72


PENYATA PENDAPATAN

BAGI TAHUN BERAKHIR 31 DISEMBER 2004

2004 2003 NOTA RM RM

PENDAPATAN Pemberian Kerajaan 143,004,131 121,987,485 Yuran Pengajian dan Pelbagai Yuran 18,850,693 17,075,108 Faedah Simpanan Tetap dan Akaun Semasa 1,145,132 1,330,166 Pendapatan Lain-Lain 911 ,295 1,027,792

JUMLAH PENDAPATAN 163,911 ,251 141,420,551

PERBELANJAAN

Emolumen Gaji dan Upahan 26,187,525 22,100,218 Elaun-Elaun Tetap 12,784,042 10,596,431 Sumbangan Serkanun Untuk Kakitangan 4,281,441 3,581 ,273 Elaun Lebih Masa Kakitangan 590,073 560,880 Faedah-Faedah Kewangan Yang Lain 2,836,397 2,246,207

Jumlah Emolumen 46,679,478 39,085,009

Perkhidmatan dan Sekalan Perbelanjaan Pe~alanan dan Sara Hidup 3,991,130 3,529,544 Pengangkutan Sarang-Sarang 488,488 496,986 Perhubungan dan Uliliti 11,830,306 12,695,462 Sewaan 7,378,419 7,803,680 Sekalan dan Bahan-Bahan Lain 15,845,361 18,484,456 Penyelenggaraan Bangunan 32,224,979 37,388,581 Perkhidmatan Ikhtisas 19,365,111 18,865,332

Jumlah Perkhidmatan Dan Bekalan 91 ,1 23,794 99,264,041

Pemberian dan Kenaan Bayaran Tetap Perbelanjaan Cuti Belajar 3,660,660 4,931,747 Pemberian Dalam Negeri 1,152,633 1,140,319 Sayaran Ganjaran dan Gantian Cuti Rehat 196,252 308,801

Jumlah Pemberian Dan Kenaan Tetap 5,009,545 6,380,867

Perbelanjaan-Perbelanjaan Lain Susutnilai 4,022,147 3,437,705 Peruntukan Hutang Ragu 1,080,306 570,883 Pelbagai Perbelanjaan 7,142,921 1,485,449

Jumlah Perbelanjaan-PerbelanJaan Lain 12,245,374 5,494,037

JUMLAH PERBELANJAAN 155,058,191 150,223,954

LEBIHAN/(KURANGAN)PENDAPATAN ATAS PERBELANJAAN DIPINDAH KE KUMPULAN WANG PENGURUSAN (14) 8,853,060 (8,803,403)

Nota-nota yang disertakan merupakan sebahagian asasi penyata ini.

73


PENYATA PERUBAHAN EKUITI

BAGI TAHUN BERAKHIR 31 DISEMBER 2004

TAHUN 2004

Kumpulan Wang Pengurusan Pembangunan Penyelidikan Asrama Akaun Amanah Pinjaman Jumlah

RM RM RM RM RM RM RM

NOTA 14 15 16 17 18 19

Saki Pada 1 Januari 2004 36,495,569 1,682,242,868 3,820.215 16,560,869 30,824,391 4,000,000 1,773,943,912 Pelarasan Tahun Lepas 1,171 ,063 1,171,063

Saki TelliOlaras Pada 1 Januari 2004 37,666,632 1,682,242,868 3,820.215 16,560,869 30,824,391 4,000,000 1,775,114,975

Lebihan I (Kurangan) Pendapalan 8,853,060 (13,131,712) 1,677.073 1,655.825 8,903,719 7,957,965

Saki Pada 31 Dlsember 2004 46,519,692 1,669,111 ,156 5,497,288 18,216,694 39,728,110 4,000,000 1,783,072,940

TAHUN 2003

Kumpulan Wang Pengurusan Pembangunan Penyelidikan Asrama Akaun Amanah Pinjaman Jumlah

RM RM RM RM RM RM RM

NOTA 14 15 16 17 18 19

Saki Pada 1 Januari 2003 42.815,011 1,603,766,641 5,145,308 13,566,466 21,302,116 4,000,000 1,690,595,542 Pelarasan Tahun Lepas 2,483,961 191,741 2,675,702

Saki Terselaras Pada 1 Januari 2003 45,298,972 1,603,766,641 5,145.308 13,758.207 21,302,116 4,000.000 1,693,271 ,244

(Kurangan) I Lebihan Pendapalan (8,603,403) 78,476,227 (1,325,093) 2,802,662 9,522.275 80,672,668

Saki Pada 31 Disember 2003 36,495,569 1,682,242,868 3,820,215 16,560,869 30,824,391 4,000,000 1,773,943,912

Nota-nota yang disertakan merupakan sebahagian asasi penyata ini.

74

UNIVERSITI MALAYSIA SA BAH

P E NYATA ALIRAN TUNAl

Bagi Tahun Berakhir 31 Disember 2004

2004 2003 NOTA RM RM

WANG TUNAl DARIPADA OPERASI

Lebihan daripada operasi 7,957,965 80,672,668

Pelarasan untuk : Susutnilai 86,841 ,317 83,822,443 Peruntukan Hutang Ragu 1,080,306 570,883 Pelarasan Tahun Lepas 1,171 ,063 2,675,702 Faedah Diterima (1 ,145,132) (1,330,166)

Lebihan sebelum perubahan modal ke~a 95,905,519 166,411,530

Penambahan Penghutang (7,452,188) (3,241 ,052) Pengurangan I (Penambahan) Penghutang Pinjaman 21,866 (145,242) (Penambahan) I Pengurangan Pelbagai Penghutang (41,317,367) 10,116,274 (Pengurangan) I Penambahan Pemiutang (18,220,530) 40,931 ,831 Penambahan Pelbagai Pemiutang 700,186 8,022,060 Penambahan Pelbagai Cagaran 890,774 928,093

Wang Tunai bersih diperolehi daripada operasi 30,528,260 223,023,494

WANG TUNAl DARIPADA AKTIVITI PELABURAN

Pembelian Hartanah, Kelengkapan dan Peralatan (37,292,213) (241 ,151 ,912) Faedah Diterima 1,145,132 1,330,166

Wang Tunai Bersih digunakan untuk aktiviti pelaburan (36,147,081) (239,821 ,746)

Penurunan bersih dalam wang tunai dan tunai seumpama (5,618,821) (16,798,252) Wang tunai dan tunai seumpama pada 1 Januari 89,187,576 105,985,828

Wang Tunal dan Tunal Seumpama pada 31 Disember 83,568,755 89,187,576

Tunal dan tunal seumpama terdlri daripada : Tunal DI Bank dan Dalam Tangan 65,542,323 71 ,598,091 Pelaburan Jangka Pendek 18,026,432 17,589,485

(20) 83,568,755 89,187,576

Nota-nota yang disertakan merupakan sebahagian asasi penyata Ini.

75


PENYATA KEWANGAN

NOTA-NOTA KEPADA PENYATA KEWANGAN 31 DISEMBER 2004

1. MAKLUMAT UNIVERSITI

Aktiviti utama Universiti ialah mengadakan. memajukan dan mengembangkan pelajaran tinggi dalam bidang Sastera. Sastera Ikhtisas. Sains Gunaan dan Teknologi dan bidang lain yang perlu serta juga mengadakan penyelidikan dan pengumpulan dan pemajuan pengetahuan itu dalam bidang pengajian tersebut.

Tidak ada sebarang perubahan penting dalam kegiatan-kegiatan ini di sepanjang tahun kewangan.

Universiti Malaysia Sabah ditubuhkan di Malaysia pada 30 September 1994 di bawah Akta Universiti dan Kolej Universiti 1971 . Pejabat berdaftar Universiti terletak di Aras 4. Blok Selatan. Bangunan Canselori, Beg Berkunci 2073, 66999 Kota Kinabalu, Sabah.

Jumlah bilangan kakitangan Universiti pada akhir tahun ialah 1,040 (2003:941) .

2. DASAR PERAKAUNAN

2.1 Penyata Kewangan Universiti telah disediakan mengikut kelaziman kos sejarah dan mematuhi piawaian perakaunan berkenaan yang diluluskan di Malaysia.

2.2 Pengiktirafan Pendapatan dan Perbelanjaan

Pendapatan dan perbelanjaan diiktiraf atas dasar akruan.

2.3 Pemberian Kerajaan

Pemberian Kerajaan untuk Belanja Mengurus diambilkira dalam Penyata Pendapatan. Pemberian untuk Pembangunan diakaunkan dalam Kumpulan Wang Pembangunan.

Bagi Pemberian Kerajaan untuk projek pembangunan ianya diiktiraf sebagai geran modal tertunda dan akan dilunas mengikut belanja susutnilai projek yang telah disiapkan dan harta yang dibeli serta belanja operasi projek yang tidak dimodalkan.

2.4 Pelaburan

Semua pelaburan direkod pad a nilai koso Peruntukan untuk kejatuhan nilai pelaburan hanya akan dibuat sekiranya terdapat pengurangan kekal dalam nilai pelaburan.

Pendapatan dari Pelaburan dan Simpanan Tetap telah dibahagikan seperti berikut: (i) pendapatan dikreditkan terus ke Kumpulan-Kumpulan Wang yang berkenaan, sekiranya pelaburan

dibuat terus atas nama Kumpulan Wang tertentu. (ii) bagi Pelaburan dan Simpanan Tetap yang lain, pendapatan diambilkira dalam Penyata Pendapatan

Universiti.

2.5 Peruntukan Hutang Ragu

Peruntukan dibuat bagi hutang ragu yang dikenali berdasarkan kepada penyemakan akhir tahun ke atas hutang lama telapi belum dapat dipungut.

76


2. DASAR PERAKAUNAN (SAMB.)

2.6 Hartanah. Kelengkapan dan Peralalan dan Susulnilai

(i) Hartanah. Kelengkapan dan Peralalan dinyalakan pada kos selelah dilolak susulnilai lerkumpul.

(ii) Hartanah, Kelengkapan dan Peralalan didefinasikan sebagai barang-barang lak luak yang mempunyai lempoh penggunaan ekonomik yang lebih daripada 1 lahun yang bernilai RM3,000.00 alau lebih seliap unit.

(iii) Susulnilai Hartanah, Kelengkapan dan Peralalan lahunan dikira berasaskan kaedah garis lurus ke alas anggaran hayal kegunaan asel tetap berkenaan. Mulai lahun 2002, susutnilai dikenakan penuh bagi bangunan, infrastruktur dan kemudahan berasaskan nilai yang disahkan pada penghujung lahun kewangan. Susulnilai kenderaan, kelengkapan dan peralalan dikira mengikul larikh pengesahan asel lelap lersebul. Kadar susulnilai lahunan adalah seperti berikul :

Tanah (pegangan babas) Tanah (milik pajakan) Infraslruklur dan Kemudahan Bangunan Kenderaan Hartanah, Kelengkapan dan Peralalan

Tiada Mengikul tempoh pajakan 5% 2% 20% 20%

(iv) Nilai dibawa bagi Hartanah, Kelengkapan dan Peralalan lelah dinilai unluk rosolnilai apabila lerdapat pelunjuk Hartanah, Kelengkapan dan Peralatan tersebul berke mung kin an rosolnilai. Rosotnilai diukur dengan membandingkan nilai Hartanah, Kelengkapan dan Peralatan dibawa dengan jumlah yang boleh dilerima bagi Hartanah, Kelengkapan dan Peralalan lersebul. Sebarang rosolnilai dikenakan kepada penyala pendapalan dengan serta merta.

(v) Mulai tahun 2002, komponen kos asel lelap yang dibeli dengan menggunakan kaedah FOB lidak mengambil kira kos insuran dan pengangkulan sebagai kos asel. Ini adalah disebabkan masalah penladbiran unluk memperakaunkan kos-kos berkenaan sebagai kos asel lelap.

(vi) Perbelanjaan penambahbaikan dan pengubahsuaian bangunan dan infraslruktur dipenmodalkan jika ianya meningkalkan usiaguna asel lelap berkenaan dan jumlah perbelanjaan melebihi 5% dari kos asal asel lelap berkenaan.

2.7 Pembinaan Dalam Kemajuan

Pembinaan dalam kemajuan dinilai mengikul kos pembinaan (peringkal pembayaran) dan susulnilai lidak diperunlukkan. Apabila pembinaan sudah siap, kos dipindah ke Hartanah, Kelengkapan dan Peralalan yang berkenaan.

2.8 Tunai dan Tunai Seumpama

Tunai dan Tunai Seumpama lenmasuk lunai di bank dan dalam langan dan simpanan lelap.

2.9 Faedah Kakilangan

(i) Faedah Jangka Pendek

Gaji, upah dan sumbangan keselamalan sosial peke~a diiktiraf sebagai perbelanjaan pad a lahun perkhidmalan dilakukan oleh kakilangan Universili. Culi lahunan diiktiraf apabila dilakukan oleh kakilangan, dan culi sakit diiktiraf apabila kelidakhadiran berlaku.

77


2. DASAR PERAKAUNAN (SAMB.)

(ii) Pelan Sumbangan Berkanun

Selaras dengan kehendak perundangan, sumbangan lelah dibual kepada Skim Pencen Negeri dan kepada Kumpulan Wang Simpanan Peke~a (KWSP). Sumbangan berkenaan diikliraf sebagal perbelanjaan di Penyala Pendapalan apablla la lelah disumbangkan.

3.0 Kadar Tukaran Asing

Urusniaga dalam lukaran asing akan direkodkan dalam Ringgil Malaysia mengikul kadar lukaran asing pada larikh urusniaga. Sebarang perbezaan unlung alau rugi alas lukaran malawang asing akan dibawa ke Penyala Pendapalan.

4.0 Polisi Pengurusan Risiko Kewangan

Instrumen kewangan Universitl berganlung kepada kepelbagaian risiko kewangan lermasuk risiko hulang, rislko kadar faedah, risiko kecalran dan aliran lunai.

Objektif pengurusan risiko kewangan Universili adalah mengenalpasli dan mengawal risiko yang lerdedah kepada Universili bagi memlnimumkan alau mengelak kerugian kesan daripada risiko lersebul serta meningkalkan pulangan.

Pihak Lembaga Pengarah bertanggungjawab unluk menangani risiko lersebul dengan menyediakan polisi serta lalacara unluk menguruskannya. Risiko-risiko lersebul diuruskan dengan cara senliasa menyemak keadaan risiko semasa, sislem kawalan dalaman, memaluhl polisi risiko kewangan dan mendapatkan pertindungan insuran di mana pertu.

4.1 Risiko Tukaran Asing

Universiti beroperasi hanya di Malaysia dan dengan ilu Iidak lerdedah kepada risiko lukaran asing.

4.2 Risiko Kadar Faedah

Universiti l idak lerdedah kepada risiko kadar faedah kerana t1dak mempunyai asel jangka panjang yang menanggung faedah alau hutang yang menanggung faedah.

4.3 Risiko Kredit

Risiko kredil adalah risiko kerugian kewangan daripada kegagalan memaluhi akujanji oleh plhak yang mempunyai kontrak dengan Universiti. Universiti lerdedah kepada risiko kredil terulamanya lerhadap penghulang.

Risiko kredil dilenlukan oleh pihak pengurusan yang menelapkan polisi, penilaian serta mengambil tindakan yang bersesuaian.

4.4 Risiko Kecairan dan Aliran Tunal

Universiti memlliki wang tunai alau harta yang boleh ditukarkan kepada wang lunai yang cukup unluk memenuhi kepertuan modal ke~a .

78

NOTA-NOTA KEPAOA PENYATA KEWANGAN 31 OISEMBER 2004

3 . HARTANAH, KELENGKAPAN DAN PERALATAN MENGIKUT KUMPULAN WANG

Tahun 2004

Jenls Aut Kos Piela Tambahan I Kos Pada Susutnilai Tambahan Susutnilai Nilal 1.1.2004 (Plngurang.n) 31.12.2004 Tertumpul Susutnilai Tertumpul Ben;ih

Kos 1.1.2004 31.12.2004 31.12.2004 Rio! RIo! Rio! Rio! RM RIo! Rio!

3.1 Kumpulan Wing Pombangunan

Tanah (Milik Pajakan) 825.000 825,000 31 ,943 8,333 40,276 784,724

InfrastnJklur dan Keroodahan 405,745,641 402,280 406,147,921 39,976,488 20,307,396 60,283,884 345,884,037

Bar19'man 1,036,933,213 1,036,933,213 38,224,770 20,378,559 58,603,329 978,329,884

Kende<aan 532,903 532.903 169,359 106,581 275,940 258,963

Alai Pejabal dan Kelengkapan 110,222,027 1,560,721 111,782,748 24,067,765 22,459,454 46,527,219 65,255,529

Alal·alal Pengajaran 96,598,352 10,245,407 106,843,759 36,053,630 19,512,051 55,565,681 51 ,278,078

Jumlah Asel Kumpulan Wang Pembangunan 1,650,857,136 12,208,<108 1,683,065,54.4 138,523,955 82,772,374 221 ,296,329 1,441 ,769,215

3.2 Kumpulan Wang Pengumsan

Tanah (Maik PaJakan)

Bangunan 78,450 1,212,017 1.290,467 16,344 25,809 42,153 1,248,314

Kendefaan 9,087,228 99,824 9,187,052 5,677,025 982,326 6,659,351 2,527,701

Alai Peiabat dan Kelengkapan t2,014,842 2,800,148 14,814,990 7,526,061 1,558,233 9,084,294 5,730,696

Alal·alal Pengajaran 11 ,436,033 804,955 12,240,988 7,511 ,719 1,455,779 8,967,498 3,273,490

Jumlah Asel Kumpulan Wang Pengumsan 32,616,554 4,916,944 37,533,498 20,731 ,149 4,022,147 24,753,296 12,780,202

3.3 Kumpulan Wang Penyelldlkan

Kenderaan 81 ,060 81 ,060 67,550 67,550 13,510

Alal·alat Penyelidikan 168,052 167,442 355,494 138,014 46,796 184,810 170,684

Jumlah Asel Kumpulan Wang Penyelldlkan 269,11 2 167,442 436,554 205,564 46,796 252,360 184,194

Jumlah Keselumhan Asel Kumpulan Wang 1,683,742,802 17,292,794 1,701 ,035,596 159,460,668 86,841 ,317 246,301 ,985 1,454,733,611

79


3. HARTANAH, KELENGKAPAN DAN PERALATAN MENGIKUT KUMPULAN WANG (SAM B.)

Tahu" 2003

Jenls Asel Kos Pada Tambahan I Kos Pada SusutnilaJ Tambahan susutnilal Nilai 1.1 .2003 (Pengurangan) 31 .12.2003 Ter1<umpul susutnilai Ter1<umpul Bersih

Kos 1.1.2003 31 .12.2003 31.12.2003 RM RM RM RM RM RM RM

3.1 Kumpulan Wang Pembangunan

Tanah (M ' Pajakan) 825,000 825,000 23,610 8,333 31,943 793,057

Infrastruktur dan Kemudahan 393,784,121 11 ,961 ,520 405,745,841 19,689,206 20,287,282 39,976,488 365,769,153

Bangunan 875,139,379 161.793.834 1,036,933,213 18,613,110 19.611.680 38,224,770 998,708,443

Kenderaan 532,903 532,903 62,778 106,581 169,359 363,544

AlaI Pejabal dan Kelengkapan 9,879.200 100,342,827 110,222,027 2,039,200 22,028,565 24,067,765 86,154,262

Alai-alaI Pengajaran 71 ,746.829 24,851,523 96,598,352 17,765,134 18,288,496 36,053,630 60,544,722

Jumlah Asel Kumpulan Wang Pembangunan 1,351,907,432 298,949,704 1,650,857,136 58,193,038 80,330,917 138,523,955 1,512,333,181

3.2 Kumpulan Wang Pengurusan

Tanah (Milik Pajakan)

Bangunan 78,450 78,450 654 15,690 16,344 62.106

Kenderaan 8,914,072 173,156 9,087,228 4.683,402 993,623 5,677,025 3,410,203

AlaI Pejabal dan KeJengkapan 8,819,946 3,194,896 12.014,842 6,230,159 1,295,902 7,526,061 4,488,781

Alal-alal Pengajaran 9,588,110 1,847,923 11 ,436,033 6,379,229 1,132,490 7,511,719 3,924,314

Jumlah Asel Kumpulan wang Pengurusan 27,400,579 5,215,975 32,616,554 17,293,444 3,437,705 20,731,149 11,885,405

3.3 Kumpulan Wang Penyelidikan

Kenderaan 81 ,060 81 ,060 51 .338 16,212 67,550 13,510

Alai-alai Penyelidikan 188.052 188.052 100,404 37,610 138.014 50,038

Jumlah Asel Kumpulan Wang Penyelidlkan 269,112 269,112 151 ,m 53,822 205,564 63,548

Jumlah Keseluruhan Asel Kumpulan Wang 1,379,577,123 304,165,679 1,883,742,802 75,638,224 83,822,444 159,460,668 1,524,282,134

80


4 . PEMBINAAN DALAM KEMAJUAN

Tahun 2004

Baki Pada 1.1.2004

RM

Kumpulan Wang Pemban9unan

1. InfraslrUklur Tapak Kampus UMS 2. Pakej Bangunan (Termasuk Perabot) 211 ,241 ,343

3. Lanskap

Jumlah Pembinaan Dalam Kemajuan 2004 211,241,343

Tahun 2003

Baki Pada 1.1.2003

RM

Kumpulan Wang Pembangunan

1. InfraslrUktur Tapak Kampus UMS

2. Pakej Bangunan (Termasuk Perabot) 262,293,589

3. Lanskap 11 ,961 ,520

Jumlah Pembinaan Dalam Kemajuan 2003 274,255,109

5. PELABURAN

Disebutkan pada kos:-Saham di dalam Syarikat Tidak Tersiarharga

Perbelanjaan Dalam Tahun 2004

RM

21,370,420

21 ,370,420

Perbelanjaan Dalam Tahun 2003

RM

211 ,084,414

211 ,084,414

Pindahan I Pelarasan Tahun Semasa

RM

(1,371 ,001 )

(1,371 ,001 )

Pindahan I Pelarasan Tahun Semasa

RM

(262,136,660) (11 ,961,520)

(274,098,180)

2004 RM

500,000

Baki Pada 31.12.2004

RM

231 ,240,762

231 ,240,762

BakiPada 31 .12.2003

RM

211 ,241 ,343

211,241,343

2003 RM

500,000

Merupakan pelaburan dalam Syarikat Multimedia Technology Enhancement Operations (METEOR) sebuah syankat yang tidak lersiarharga yang mana pemegang-pemegang sahamnya adalah semua Institusi Pengajian Tinggi Awam Malaysia.

81


6. PENGHUTANG

2004 2003 RM RM

Pendahuluan Pelajar·Pelajar 18,911,876 13,094,981 Penghutang Pembekal 3,825,744 2,857,090 Pendahuluan Kakitangan 3,289,245 2,596,339 Pendahuluan Gaji Cuti Belajar 13,475 39,742

26,040,340 18,588,152 Tolak : Peruntukan Hutang Ragu (3,647,123) (2,566,817)

Jumlah 22,393,217 16,021 ,335

7, PENGHUTANG PINJAMAN

2004 2003 RM RM

Pinjaman Kenderaan 1,605,596 1,718,207 Pinjaman Komputer 358,774 268,029

Jumlah 1,964,370 1,986,236

8. PELBAGAI PENGHUTANG

2004 2003 RM RM

Pendapatan Belum Terima 41 ,295,375 2,351 Cagaran Olbayar 441 ,578 411 ,128 Pelbagai Penghutang 75,712 81 ,819

Jumlah 41 ,812,665 495,298

9. PELABURAN JANGKA PENOEK

2004 2003 RM RM

Simpanan Tetap di Bank-bank Berlesen dan Lain-lain Institusi Kewangan 18,026,432 17,589,485

10.TUNAl 01 BANK DAN oALAM TANGAN

2004 2003 RM RM

Tunai Oi Bank-bank Berlesen dan Lain-lain Institusi Kewangan 65,535,939 71 ,595,448

Tunai Oalam Tangan 6,384 2,643

Jumlah 65,542,323 71 ,598,091

82

NOTA·NOTA KEPADA PENYATA KEWANGAN 31 DISEMBER 2004

11. PEMIUTANG

2004 2003 RM RM

Kumpulan Wang Pembangunan 19,573,184 46,181 ,359 Lain·lain Kumpulan Wang 17,949,788 9,562,143

Jumlah 37,522,972 55,743,502

12.PELBAGAI PEMIUTANG

2004 2003 RM RM

Cukai 6,862,731 6,862,731 Pelbagai Pemiutang 3,574,106 2,873,920

Jumlah 10,436,837 9,736,651

13.PELBAGAI CAGARAN

2004 2003 RM RM

Cagaran Oiterima 2,005,669 1,710,596 Wang Hemal Oiri Pelajar 1,747,800 1,372,520 Cagaran Prestasi 1,427,162 1,206,741

Jumlah 5,180,631 4,289,857

14.KUMPULAN WANG PENGURUSAN

2004 2003 RM RM

Pendapatan : Pemberian Kerajaan 143,004,131 121,987.485 Pelbagai Yuran 18,850,693 17,075,108 Pendapatan·Pendapatan Lain 2,056,427 2,357,958

163,911,251 141,420,551 Tolak: Perbelanjaan (1 55,058,1 91) (150,223,954)

Lebihan I (Kurangan) Pendapatan 8,853,060 (8,803,403) Pelarasan Tahun Lalu 1,171,063 2.483,961 Saki Pada 1 Januari 36,495,569 42,815,011

Bakl Pada 31 Olsember 46,519,692 36,495,569

83


15.KUMPULAN WANG PEMSANGUNAN

2004 2003 RM RM

15.1 Penyata Pendapatan

Pendapatan : Geran modal yang dilunas

dalam tahun semasa 83.456.840 81 .899,137 Tolak : Perbelanjaan

- Sekalan dan Lain-lain Perbelanjaan 684.466 1,568,221

- Susutnilai 82,772,374 83.456,840 80,330,916 81,899,137

Lebihan I (Kurangan) Pendapatan

15.2 Geran Modal Tertunda

Pendapatan : Pemberian Kerajaan 68,285,678 148,999,980 Pemberian Kerajaan

(Pinjaman Sank Dunia) 2,039.450 11 ,375,384

70,325,128 160,375,364

Tolak : Geran modal yang dilunas dalam tahun semasa :-- Sekalan dan Lain-lain

Perbelanjaan 684,466 1,568,221 - Susutnilai 82,772,374 83.456,840 80,330,916 81 ,899, 137

(13,131 ,712) 78.476,227 Saki Pada 1 Januari 1,682,242,868 1,603,766,641

Saki Pada 31 Disember 1,669,111 ,156 1,682,242,868

16. KUMPULAN WANG PENYELlDIKAN

20Q4 2003 RM RM

Kumpulan Wang Penyelidikan 5,497,288 3,820,215

84

NOTA-NOTA KEPADA PENYATA KEWANGAN 31 DIS EMBER 2004

17. KUMPULAN WANG ASRAMA

Pendapatan : Yuran Penginapan Tolak : Perbelanjaan

Lebihan Pendapatan Pelarasan Tahun Lepas Baki Pada 1 Januari

Saki Pada 31 Disember

18.AKAUN AMANAH DAN TABUNG

Akaun Biasiswa Kumpulan Wang Pelajar Lain·lain Akaun Amanah dan Tabung

Jumlah

19.KUMPULAN WANG PINJAMAN

Baki Pada 1 Januari

Saki Pada 31 Disember

20. WANG TUNAl DAN TUNAl SEUMPAMA

Tunai Di Bank dan Dalam Tangan Pelaburan Jangka Pendek

Jumlah

21 .KOS KAKITANGAN

Emolumen dan perkhidmatan yang dinyatakan dalam Penyata Pendapatan adalah termasuk gaji, elaun dan sumbangan berkanun untuk Ahli·Ahl i Lembaga Pengarah Universiti seperti Nota 22.

85

2004 RM

7,114,420 (5,458,595)

1,655,825

16,560,869

18,216,694

2004 RM

4,631 ,613 3,080,939

32,01 5,558

39,728,110

2004 RM

4,000,000

4,000,000

2004 RM

65,542,323 18,026,432

83,568,755

2004 RM

481 ,623

2003 RM

7,098,297 (4,295,635)

2,802,662 191,741

13,566,466

16,560,869

2003 RM

3,668,730 2,416,879

24,738,782

30,824,391

2003 RM

4,000,000

4,000,000

2003 RM

71,598,091 17,589,485

89,187,576

2003 RM

482,891


22.EMOLUMEN DAN ELAUN LEMBAGA PENGARAH UNIVERSITI

2004 2003 RM RM

22.1 Pengarah Eksekutif

Gaji 104,557 106,573 Bonus 8,713 8,71 3 Elaun-elaun 99,070 102,306 Kumpulan Wang Simpanan Pekerja 25,608 25,620

237,948 243,212

22.2 Pengarah Bukan Eksekutif

Gaji 92,070 89,936 Bonus 7,672 7,533 Elaun-elaun 127,821 126,536 Kumpulan Wang Amanah Pencen 16,112 15,674

243,675 239,679

Jumlah 481 ,623 482,891

23. TUNTUTAN KE ATAS KAKITANGAN UNIVERSITI YANG MELANGGAR PERJANJIAN CUTI BELAJAR

Pihak Universil i mempunyai lunlulan ke alas kakilangan yang berjumlah RM234,OOO (2003: RM240,OOO) ke alas kakilangan yang lelah melanggar ikalan perjanjian.

24. KOMITMEN

Jumlah nilai konlrak modal bagi Universiti Malaysia Sabah yang belum dibelanjakan pada akhir lahun.

Jumlah tanggungan yang belum diambilki ra dalam penyata kewangan, yang bertaku selepas larikh Lembaran Imbangan. Tanggungan ini menupakan perbelanjaan pajakan lanah Universiti bagi cawangannya di Labuan. Tempoh pajakan adalah selama 99 lahun. Dokumen rasmi berkaitan dengan pajakan ini masih belum direalisasikan dan pertu melalui Jabalan Kelua Pengarah Tanah dan Galian.

25. LlABILITI CUKAI PENDAPATAN

2004 RM

410,668,349

990,000

2003 RM

460,347,933

6,659,766

Universiti Malaysia Sabah lelah mendapal pengecuallan Cukai Pendapalan alas pendapatannya (.kecuali pendapatan dividen) di bawah perenggan 13, Jadual 6, Bahagian I, Akta Cukai Pendapalan 1967 mula I Tahu~ Taksiran 2002. Pihak Universiti juga sedang mendapatkan pengesahan bertulis lenlang stalus cukal bagl Tahun-lahun laksiran lain sebelum Tahun Taksiran 2002.

86


26.MATAWANG

Jumlah-jumlah dalam Penyata Kewangan ini dinyatakan dalam matawang Ringgit Malaysia.

27. KADAR TUKARAN ASING

Kadar tukaran asing prinsipal yang digunakan untuk setiap unit tukaran asing adalah seperti berikut:

Dollar Amerika Syarikat

28. INSTRUMEN KEWANGAN

28.1 Rlslko Kadar Faedah

2004 RM

3.80

2003 RM

3.80

Universiti tidak terdedah kepada risiko kadar faedah kerana Universiti tidak mempunyai hutang yang menanggung faedah pada 31 Disember 2004.

Pelaburan di dalam harta kewangan adalah untuk jangka pendek dan tidak dipegang untuk tujuan spekulatif. Pelaburan ini dimasukkan di dalam simpanan tetap yang menghasilkan pulangan yang lebih baik daripada tunai di bank.

28.2 Rlslko Kredil

Risiko kredit. atau ri siko pihak ketiga gagal membayar. dikawal dengan penerapan tatacara kelulusan kredit. had dan pengawasan yang ketal. Penghutang diawasi secara berterusan dan dilaporkan kepada pengunusan Universiti.

Universiti tidak mempunyai pendedahan yang besar terhadap mana-mana pelanggan individu atau pihak ketiga mahupun sebarang penumpuan besar bagi risiko kredit yang berkaitan dengan sebarang instnumen kewangan.

29. YAYASAN UNIVERSITI MALAYSIA SABAH (476173-W)

Yayasan Universiti Malaysia Sabah (Yayasan UMS) telah diperbadankan di bawah Akta Syarikat 1965 pada 27 Januari 1999 sebagai sebuah syarikat berhad menu nut jaminan.

Aktiviti utama Yayasan UMS ialah untuk membantu dalam mempromosikan aktiviti penyelidikan dan aktiviti akademik serta kebajikan pelajar UMS.

Penyata kewangan Yayasan UMS bagi tahun berakhir 31 Disember disediakan berasingan dengan penyata kewangan UMS dan dikemukakan kepada Suruhanjaya Syarikat Malaysia setiap tahun. Penyata kewangan disatukan tidak dibuat kerana Yayasan UMS dan UMS adalah dua entiti yang berbeza.

30.ANGKA PERBANDINGAN

Angka Perbandingan tertentu telah dikelaskan semula supaya menu rut pengkelasan tahun semasa.

87

SIR =-LT .K69

Documents

Transcript of SIR =-LT .K69