SigarettenpeukenNils Schnitzler – medewerker Mooimakers

Rik Seniow – medewerker Mooimakers

Sigarettenpeuken als zwerfvuil

- 49% van het aantal ingezamelde stuks zwerfvuil zijn sigarettenpeuken (OVAM, 2015)

- Sigarettenpeuken maken meer dan 60% (!) uit van fijn zwerfvuilMeer dan 60% (!) van fijn zwerfvuil blijft liggen na opkuisen van omgeving (in stuks). (Stichting Nederland Schoon, 2004)

- Filter bevat plastic (nl. cellulose acetaat) vangt giffen op, die in foute omstandigheden vrijkomen

- Peuken worden door het publiek niet beschouwd als zwerfvuil

Sigarettenpeuken als zwerfvuil

• Gedeelde verantwoordelijkheid:

- Lokale overheid: rein houden

- Overheid: regelgeving, ondersteuning

- Industrie: peuken bio-afbreekbaar maken

- Roker: juiste recipiënt gebruiken

Gedrag van een roker

- hangt af van activiteit (café, winkelen, zonnebaden op strand,…)

- hangt af van weersomstandigheden

- hangt af van (faciliteiten in) omgeving

- hangt af van ingesteldheid van roker

Gedrag roker: wat weten we?

- Roker zet max. 2 tot 5 stappen

- Roker volgt weg van minste weerstand (per definitie iedereen)

- rookhandelingen van roker (vaak) onbewust

- Roker laat peuk achter als zwerfvuil wegens angst voor brandgevaar maar gedoofde peuken mogen wél in vuilnisbak

- algemeen gewenst gedrag

Gedrag roker beïnvloeden

• 3 voorbeelden testopstellingen in 2017-2018:

- OLT Rivierenhof

- Stationsingangen Roeselare

- Busstation Vilvoorde

Testopstelling 1:Openluchttheater Rivierenhof te Deurne

Foto: indymedia.be

Situatie OLT Rivierenhof

- Midden in het hart van provinciaal park Rivierenhof

- Gesloten circuit: 1 ingang/uitgang

- Maximum 2100 bezoekers per event

- Start half juni, einde begin september.

Vooronderzoek

- Looplijnen bepalen van bezoekers

- Hotspots?

- Huidige situatie?

- Eventueel reeds genomen maatregelen in kaart brengen.

Aanpak van metingen

- Bepalen van representatieve meetstroken op terrein (selectie door Mooimakers en OLT Rivierenhof)

- 3 verschillende opstellingen, elke periode telt 6 concerten met telkens verschillende doelpublieken(selectie door OLT Rivierenhof)

- Elke meting aan de hand van de netheidsbarometermethode

- Elke meting door zelfde persoon gedurende hele periode

3 verschillende testopstellingen

• nulmeting looplijnen + tellen aantal peuken in regulier aanbod asbakken

• zakasbakken + stewards looplijnen + tellen aantal peuken in regulier aanbod asbakken

• zakasbakken + stewards + peukenpalen op strategische plaatsen looplijnen + tellen aantal peuken in regulier aanbod asbakken + tellen aantal peuken in peukenpalen.

Resultaten OLT (1)

0

50

100

150

200

250

300

350

Kurt Vile Protoje Brian Setzer Rodrigo y Gabriela Discobar a Moeder Yasiin Bey

Aantal peuken nulmeting OLT Rivierenhof

looplijnen reguliere asbakken peukenpalen

publieksopkomst

Kurt Vile: 2100

Protoje: 950

Brian Setzer: 2100

Rodrigo y Gabriela: 2100

Discobar a Moeder: 2100

Yasiin Bey: 900

TOTAAL: 10250

Resultaten OLT (2)

0

50

100

150

200

250

Jose Gonzalez Paul Michiels Patti Smith Merdan Taplak Tinariwen Coely

Aantal peuken 1ste testopstelling OLT Rivierenhof

looplijnen reguliere asbakken peukenpalen

publieksopkomst

Jose Gonzalez: 2100

Paul Michiels: 855

Patti Smith: 2100

Merdan Taplak: 986

Tinariwen: 1862

Coely: 2000

TOTAAL: 9903

Resultaten OLT (3)

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

200

Conor Oberst Gabriel Rios Ozark Henry Arsenal Franz Ferdinand CPEX

Aantal peuken 2de testopstelling

looplijnen reguliere asbakken peukenpalen

publieksopkomst

Conor Oberst: 950

Gabriel Rios: 2100

Ozark Henry: 1250

Arsenal: 1650

Franz Ferdinand: 2100

CPEX: 2100

TOTAAL: 10290

Resultaten OLT (4)

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1ste periode 2de periode 3de periode

looplijnen reguliere asbakken peukenpalen

Absoluut aantal sigarettenpeuken OLT Rivierenhof

! Aantal peuken in peukenpalen wordt hier niet weergegeven.

Resultaten OLT (5)

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

3-23 juli 24-7 tot 13-8 14-8 tot 3-9

Absoluut aantal sigarettenpeuken OLT Rivierenhof

looplijnen asbakken tafels peukenpalen

Aantal bezoekers:

1ste periode: 10250

2de periode: 9903

3de periode: 10290

Aantal geregistreerde peuken:

1ste periode: 2413

2de periode: 1479

3de periode: 1621

Voorlopige conclusies OLT Rivierenhof

- Gecombineerde aanpak werkt (7x minder peuken op de grond!)…maar erg intensief.

- Andere combinaties testen.Hoe groot is impact van stewards?Hoe groot is impact van algemene communicatie?Hoe groot is impact van vrijwillige designated areas?

Testopstelling 2: Station Roeselare

Bron: betonenstaalbouw.nl

Roeselare: situatie in kaart brengen

- 4 nulmetingen

- testopstelling

- 3 effectmetingen

Roeselare: testopstelling

- Peukenpalen geflankeerd door een vuilnisbak

- Plaatsing in looplijn van roker.

Resultaten Roeselare

Testopstelling 3: Busstation

Vilvoorde, 2017-2018

Rijrich

ting

Bus stopt hier

Treinstation

Het probleem

- Peuken: 57% van het aantal stuks zwerfvuil aan haltes openbaar vervoer (Fractietelling 2015)

- Bevolking: “Peuken zijn geen (zwerf)afval”

- Hoe gebruik van tegels verhogen?

De interventie: gedragsbeïnvloeding (nudge)

Het onderzoek

Peuken tellen Rokers observeren

De resultaten

- Met kader: meer peuken in de tegel (+9%)

- Vorm kader: niet zo belangrijk

- Regen: -12% gebruik tegel

- Haast: -3% gebruik tegel

De resultaten

- Geen omweg: ongeveer 2,5 m loopafstand

- Effecten zijn “lokaal”

- Rokers zijn “zorgzaam” Peuk “met zorg” weggooien

Leeg bushokje opzoeken

Peuk met voet in tegel schuiven (30%)

Rijrich

ting

Lokaal effect

Observaties

peuken

54 % “met zorg”

39 %peukentegel

8 %vuilnisbak

7 % goot of rioolput

46 % achteloos

46 % ter plaatse

Favoriete staanplaats

Conclusies Testopstelling 3: Vilvoorde

- Gedragsbeïnvloeding (nudging) werkt

- Zichtbaarheid van de recipiënten is cruciaal

- Maak het zo makkelijk mogelijk voor de burger

- De kaders kregen onlangs een opfrissing

- De peukentegel aan het station kreeg een kader

Algemene conclusies

- Natuurlijk gedrag in kaart brengen: oplossing op maat

- Natuurlijk gedrag vs gewenst gedrag: keuze maken

- Onbewust vs bewust gedrag

Bronnen

- Albertijn & Van Doorslaer (2018). Gedragsonderzoek peukentegels busstation Vilvoorde. Tempera/Mooimakers.

- Fractietelling Zwerfvuil (2015). OVAM.

- Testopstelling sigarettenpeuken Deurne (2017). Mooimakers/OLT Rivierenhof.

- Testopstelling sigarettenpeuken ihkv coachingtraject Roeselare (2017-2018). Stad Roeselare/ NMBS/ Mooimakers.

- Oorzaken zwerfafval (2005). Tauw/Stichting Nederland Schoon.

Bedankt!Nils Schnitzler – Medewerker Mooimakers

Rik Seniow – Medewerker Mooimakers