Technische Werkvoorbereiding Inleiding Volgorde:

- Perskeuze: open formaat, # drukgangen, oplage, bezettingsgraad - Vormkeuze: exempl./drukvel, taalversies, kleuren R en V - Papierkeuze: soort, gewicht, kleur, min.formaat, drukformaat ifv. plano, #+reserve - Inslagschema: aanleg, vorm, witmarge, kop, pag.nr, vouw & snij & perfo. + afmetingen

Gegevens drukwerk

- formaat (open/gesloten), aantal bladzijden, R/V - aantal kleuren (CMYK + PMS) , vernissen - oplage, taalwissels - afwerkgegevens (veredelen, verpakken) - papiersoort en gewicht

Gegevens machine - max. papierformaat (RA0 -> RA4) - aantal drukgroepen, stolpcilinder - nodig grijperwit - drukcapaciteit, snelheid

Afwerken: snijen, vouwen (mes/tas), typodruk (degel), boren, lijmen, nieten, naaien, vergaren, verzamelen, brocheren. Binden: lijmen, garenloos, genaaid, geniet, gegarenlast, wire-o, spiraal Vernissen Plastificeren : scheurbestendig en duurder

overdrukvernis (offsetpers), dispersielak, UV-vernis ! looprichting gelijk met de rug ! Perskeuze Formaat: Kies het formaat zo optimaal mogelijk. Niet altijd noodzakelijk het grootste. Een vierkante vorm vermijden want dat is geen courant formaat veel papieroverschot. RA0:100x140; RA1:72x102; RA2:52x72; RA3: 36x52 Kleuren: Bekijken of Recto/Verso bedrukt kan worden in één drukgang (indien keerinrichting) Oplages: Kleine oplages best op een kleine pers. Een goeie verhouding van insteltijd en druktijd. Vb. 500 kaartjes drukken met 50 op een vel 10 vellen, is veel te snel gedrukt in verhouding met de insteltijd beter op een klein formaat. Bezettingsgraad: Bepalen in functie van wat vrij is. Stilstaande machines maken verlies. Vormkeuze Recto/Verso: 2 platen per kleur, recto en verso afzonderlijk!

- keren: wordt over de korte as gedraaid vooraanleg blijft dezelfde (beter register) - stolpen: wordt over de lange as gedraaid zijaanleg blijft dezelfde

Keervorm: recto en verso op één plaat. (even aantal exemplaren op een vel is noodzakelijk) Na de eerste drukgang wordt gekeerd over de korte zijde. (vooraanleg blijft) Stolpvorm: recto en verso op één plaat. (even aantal exemplaren op een vel is noodzakelijk) Na de eerste drukgang wordt gestolpt over de lange zijde. (zijaanleg blijft)

Schoondruk: 1e drukgang voor recto; Weerdruk: 2e drukgang voor verso. Bepalende factoren:

- Afgewerkt formaat - Aantal drukkleuren R/V - De oplage - Taalwissels + oplageverhouding. - Formaat met weinig papierverlies (niet vierkant bvb)

Kies sowieso geen 1 kleurenpers voor 4 kleurendrukwerk! Zeker niet als het R/V is. Het formaat moet ook niet noodzakelijk vol. Opteer voor een even aantal, dan kan je eventueel met een keer of stolpvorm werken (niet mogelijk als een exemplaar maar één keer op het formaat voorkomt!) Of een interessante verhouding van verschillende exemplaren. (vb.: 8ex./drukvel met stolp of keer is interessanter dan 9ex./drukvel zonder stolp of keer) Bekijk event. de mogelijkheid voor extra drukwerk om werkbare verhoudingen te bekomen. Bij een 8 kleurenpers met “keerinrichting” wordt er meestal gestolpt! (vooraanleg veranderen) Stolpen is veelal interessant als het aantal exemplaren even is in de korte richting. (vb 2x3) Bij stolpen of keren kan je soms een grote uitsparing doen in platengebruik en platenwissel. Bij taalwissels kan je uitkijken om de andere taal te doen terwijl de eerst taal droogt indien deze een kleine oplage geeft en dus geen tijd heeft gehad om te drogen. (vb. KleineOplage-Recto, GroteOplage-Recto, GroteOplage-Verso, KleineOplage-Verso) Papierkeuze Offsetpapier (ongestreken papier); MACO (machinegestreken) Gramgewichten: krant (50gr), gewoon (70/90gr), beter (90/120gr), luxe (120/150gr), uitnodigingskaartje (150/200gr), kaft (200/220gr), luxe kaft (250/300gr) Rillen van papier rond de 180gr. Looprichting: wordt aangeduid met “//” vb.: 63// x 88 Bepalen: soort, gewicht, looprichting, kleur

- strooibriefjes, korte levensduur recyclage of HH, niet gestreken, 70 à 80 gr. - Brochures binnenwerk mat of glanzend gestreken, 90 à 120 gr. - Brochures omslag mat of glanzend gestreken, 200 à 250 gr. - Folders en kaartjes 150 à 170 gr. - Mappen 250 à 300 gr. - Ecologisch gerecycleerd, kleurtint, duurder - Lamineren, plastificeren glanzende maco

Afwerking:

- vouwen: 1 – 160gr; 2 – 140gr; 3 – 120gr; 4 – 70gr (indien geen perforatie) - garenloos: 60-80gr. looprichting onbelangrijk; 80–100gr. looprichting evenwijdig.

Drukwerk versturen: Hou rekening met de formaten en gewichten van genormaliseerd drukwerk op kostprijzen van mailings te drukken. Pas hiervoor uw gramgewichten van uw papier aan en eventueel ook de keuze van enveloppe (zie werkboek p122 enzo) Hoe wel de gewichten hierboven in het achterhoofd. Standaardformaten: DIN A0 841 x 1189 Andere DIN’s afleiden. Bij antwoordkaartjes ongestreken papier voor de schrijfbaarheid! (ongeveer 140gr)

MINIUM PAPIERFORMAAT Ongevouwen drukwerk

Snijwit & aflopende beelden: 5mm snijwit (meestal rond om rond gerekend) Meerkleurendruk drukcontrolestrip (evenwijdig met de drukas): 15mm (achteraan) Grijperwit: 10mm, 13mm indien aflopend (aan de vooraanleg) Tussenruimt tussen drukwerken: 6mm

Geniet Genaaid Gegarenlast Tussen de pagina’s: 6mm (ook tussen de kop en voet) Meerkleurendruk: drukcontrolestrip van 15mm Grijperwit: 10mm, 13mm bij aflopend Snijwit & Aflopend: 5mm, 9mm voor de kant met overslag

(enkel indien vergaard wordt met grijpers, bij zuiger is dit niet nodig) Garenloos

Het zelfde als hiervoor maar nu met 3+3mm in de rug voor het freezen !! Bij perforaties tot 20mm grijperwit voorzien want typopersen hebben grotere grijpers !! !! Stolpen vooraanleg verandert dus grijperwijt van 10 à 13mm aan beide zijden !! Looprichting “drukken”: evenwijdig met de as van de drukcilinder. Looprichting “afwerken”: evenwijdig met de rug PLANOVELLEN BESTELLEN (papiercatalogus, cfr. werkboek)

• in fabricatie: zelf formaat kiezen (grote hoeveelheden, grotere levertermijn) • uit magazijn: formaat niet kiezen (voor kleine hoeveelheden, snel leverbaar)

Bij de keuze rekening houden met minimaal papierverlies. Aantal bestellen = netto aantal + inschiet (voor druk, afwerking, model, bewaarexemplaar) Inschiet afhankelijk per pers, papier, ontwerp, klimaat, … (inschiettabellen p25 in werkboek) 1kleurendruk is meestal niet sluitend werk. Bij kleine oplages reken je 1% voor afwerking. Bij grote oplages 2%. Eigen Stock Magazijn

Groothandel Palet Groothandel

Stockfabriek Groothandel

Fabricatie Maco/Offset

Jaarcontract Pap.Fabriek

Onmiddellijk, formaat en prijs en verp. afh. v/d bestelling

24u, formaten uit catalogus in pakken, prijs/kg

24u, formaten uit catlogus op pallet, prijs/kg

2 à 3 dagen, keuze formaat op pallet prijs/kg + transport

3 weken, keuze van formaat op pallet, prijs/ton

Op afroep, keuze van formaat op rol, prijs-contract.

goedkoper, langere wachttijden Gebonden en gebrocheerd drukwerk (perskeuze, vormkeuze + inslagschema, papierkeuze, planoformaat, bestellen) Adhv open en gesloten formaat bepaal je of de vellen liggen of staand zijn. Blokschema: overzicht van je katernen met paginanummering. (verzamel-in, vergaar-op) Stapelschema: schema waarop staat welke pagina aan de recto en welke aan de verso. Regels bij het vouwen:

• pagina 1 altijd op de recto, rechtse pagina en open aan voet en snede. • Even pagina’s links, oneven pagina’s rechts. • Drukaanleg = vouwaanleg! • Verso naar boven 1e tas naar boven, recto naar boven 1e tas naar beneden.

Geniet werk wordt verzameld. Genaaid en garenloos wordt vergaard. Katernen: 4blz, 8blz, 16blz, 32blz of 12blz, 24blz Katernen afwerken met meerdere exemplaren (vooraf vastleggen) 2UP of Coming and Going

De Schema’s

Vormschema: Voor- en zijaanleg + R&V, taalwissels + welke vorm (RV,keer of stolp) Vouwschema: + Paginanummers, vouw + snijlijnen

Inslagschema: + Witmarge, grijperwit, snijwit, drukformaat, kop aanduiden Belangrijk: Snijtwit aan kop van elke katern van zelfde drukwerk moet overal gelijk zijn, ook encartes Kaft met flap 2 à 3mm korter dan het drukwerk 3 snijder zal aan de snede meer afsnijden van de binnenste katernen Doorlopende beelden bij gefreesde ruggen voorzien van overlappende beelden. Afgewerkt formaat 2/3 verhouding katernen van 4/8/16 of 32blz Afgewerkt formaat met 1/1 of 1/2 verhouding katernen van 12 of 24blz Oplage bepaalt de perskeuze, de drukvolgorde, impositie bij verhoudende oplages Papier bepaalt de vouwwijze, eventuele perforatie Pagina’s bepalen de indeling in katernen. (best zo weinig mogelijk) Bepaal adhv vormschema hoe de looprichting moet zijn bij het bestellen van het papier!