Gouden driehoek van ’zorgen voor’ naar ’zorgen dat’

Onderzoek naar trends en ontwikke-

lingen in informele zorg De rollen en verhoudingen in de maat-

schappij veranderen. De afgelopen jaren heeft AreaConsult diverse processen be-

geleid waarbij het samenwerken tussen gemeenten, zorginstellingen en vrij-

willigers centraal stond. Dit ten be-hoeve van het ondersteunen van de eigen

kracht in de gemeenschap. AreaConsult heeft Firas Abali (student iBMG aan de

Erasmus Universiteit) gevraagd te onder-zoeken welke diensten kunnen bijdragen

aan de behoefte van regionale organisa-ties, gemeenten of burgerinitiatieven,

waarbij het organiseren van informele zorg centraal staat. Het is van belang dat burgers, gemeenten en instellingen inte-

graal gaan samenwerken om de toegang tot kwalitatief goede en betaalbare

zorg voor iedereen te waarborgen. We zijn benieuwd of we op het gebied

van vrijwilligers zoals beleidsmatig, aan-sturing door professionals, samenwerking

met andere instellingen, verbinden van netwerken. Een beter pakket aan dienst-

verlening ontwikkelen dat ondersteunend is aan de maatschappelijke ontwikkelingen

en trends op het gebied van zorg en wel-zijn. Bijvoorbeeld in het versterken van

verbindingen tussen gemeente, instelling en burgers. In het onderzoek is expliciet

gekeken naar de rollen die zij hierin gaan vervullen.

Samenvatting rapportage: Van zorgen voor naar zorgen dat

Trends en ontwikkelingen met betrekking tot vrijwillige en informele zorg

In de rapportage” Van zorgen voor naar zorgen dat” is gekeken naar de trends

en ontwikkelingen op het gebied van informele- en vrijwillige zorg in de regio

West en Midden Brabant. Hieruit is gebleken dat de ‘vrijwilligersvijver’ wordt

leeggevist en dat mantelzorgers enorm onder druk staan. Dit vraagt om inno-

vatieve oplossingen om deze problemen het hoofd te kunnen bieden. De

trends die waarneembaar zijn en naar voren kwamen in de rapportage hebben

vooral betrekking op nieuwe woonvormen (vb. woonzorgcentra), samenwer-

kingsverbanden (vb. zorginstellingcoördinator vrijwillige buurtzorg), nieuwe

vrijwilligers en nieuwe wetgeving (vb. participatiewet). Uit de rapportage is

echter wel gebleken, dat er bepaalde knelpunten niet uit het oog verloren mo-

gen worden. Zo werd geconstateerd dat de overheid ondanks haar pretenties

in bepaalde zaken achter loopt, worden mensen die vrijwilligerswerk willen

doen ontmoedigd door het UWV en blijkt het onderverhuren van zorgunits

juridisch onmogelijk.

Zoals eerder gezegd verandert de rol van zowel gemeenten, zorginstellingen

en burgers. Zo is er meer dynamiek gekomen in de samenwerking tussen de

drie partijen waarbij wederzijdse afhankelijkheid een grote rol speelt. Door

wederzijdse afhankelijkheid moet de gemeente meer contact zoeken met di-

verse zorgprofessionals en meer netwerken en samenwerken. Dit kan door

integrale samenwerkingsverbanden aan te gaan en door het faciliteren van ont-

moetingsplaatsen waar mensen elkaar kunnen treffen en activeren. Om dit te

bewerkstelligen moeten we streven naar ‘de gouden driehoek’ (Vilans, 2014).

Bij de gouden driehoek hebben de eerder genoemde partijen allemaal evenveel

macht. Aan de andere kant hebben we de veranderende rolverdeling gevisuali-

seerd.

De rol van de burger zal de komende jaren aanzienlijk groter worden en veel

veranderen. Zij gaan nadenken over hoe zorg er voor hen uit gaat zien en wat

daar voor nodig is. Zij bedenken creatieve oplossingen en brengen problemen

aan het licht. Burgers hebben goede ideeën en kunnen deze vaak uitvoeren.

Nu wachten ze soms teveel op de overheid die “de regie voert”.

De rol van de gemeente wordt van regievoerder veel meer faciliterend: ze

ondersteunen de burgerinitiatieven en initiatieven van maatschappelijke orga-

nisaties. Dit vraagt om een cultuuromslag zowel bij de gemeenten als in de

maatschappij: bij zowel zorgvrager als burger die ondersteuning kunnen aan-

bieden aan buren of familie.

De zorgorganisatie, deze zal ondanks jarenlange ervaring met de zorg wellicht

hun diensten op een slimmere wijze moeten verkopen aan gemeenten en de

zorgvragers. Een slimmere manier waarop organisaties hun kennis en kunde

kunnen inzetten is door het opleiden van vrijwilligers, en het efficiënt en doel-

matig inrichten van huidige zorg- en welzijninstellingen. Samenwerken en net-

werken met andere professionele organisaties en vrijwilligers vraagt wat van

de competenties van de medewerkers.

Professionals van gemeenten en maatschappelijke organisatie moeten zich

ontwikkelen om beter in positie te komen en nieuwe competenties zoals net-

werken en coachen zijn belangrijk. Dit vraagt om een bottom-up benadering,

verbindingen tussen de formele instituties en de informele burgerinitiatieven

maken en versterken van de samenwerking. AreaConsult heeft veel ervaring

op het gebied van verandermanagement .Wij kunnen een goede partner zijn

om deze cultuuromslag en de ontwikkeling van mensen binnen een gemeente

of organisatie te begeleiden.