Werk- locatiesNota Kantoren Rotterdam samengevat

19 juni 2019

2

Ruimtelijk- economisch beleid voor kantoren in Rotterdam

3

Voor een aantrekkelijke, economisch sterke stad is er evenwicht nodig tussen zowel wonen, verblijven, recreëren en werken. De stad groeit in alle opzichten, maar op één vlak niet. En dat is in ruimte. Rotterdam is de enige grote stad in de Randstad waar nog ruimte vrij is. Die schaarse ruimte moet kwalitatief duurzaam en zo efficiënt mogelijk ingericht worden. De gemeente moet nu keuzes maken voor een gezonde groei van de stad.

De ambitie van dit college is om de Rot-terdamse economie en werkgelegenheid sterker te laten groeien dan het landelijk gemiddelde. Om die ambitie waar te maken is gemeentelijk beleid voor kantoren en bedrijven nodig De huidige tendens is dat de ruimte in de stad voor werk structureel afneemt. Hier moet een stop op komen. Daartoe zijn strategische en weloverwogen keuzes gemaakt. De nieuwe nota’s kantoren en bedrijfsruimte geven samen met de nota detailhandel uit 2017 richting aan de toekomstige ontwikkelingen met als doel dat Rotter-dam een ‘inclusieve’ woon-werkstad blijft.

Want elke Rotterdammer verdient een kans om zich door werk te ontwikkelen.

Voor kantoren in de stad richt de gemeente zich op: • Het optimaal faciliteren van de nieuwe

economie, door een gebiedsgerichte aanpak en focus op concentratie-gebieden

• Een goede balans tussen vraag en aanbod op basis van een Rotterdamse ladder

• Verduurzaming van de kantoren-voorraad en -omgeving. Waaronder verbetering van energielabels van kantorenvastgoed.

55.000 banen in 2035Tot nog geen 10 jaar geleden dacht de gemeente dat het aantal inwoners en arbeidsplaatsen zou afnemen in de stad. De realiteit is tegenovergesteld. Het aantal inwoners is in vijf jaar toegenomen met circa 22.000 naar bijna 640.000. Het aantal banen groeide met ruim 29.000 tot bijna 375.000. Onderzoek van gemeente­lijke researchers van Onderzoek & Business Intelligence (OBI) toont een verwachte groei tot 694.000 inwoners. Uit onderzoek van de Erasmus Universiteit blijkt een verwachte toename van 55.000 banen tot 2035.

4

Kantoren in RotterdamDe cijfers van de gemeente laten zien dat binnen de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH) een steeds groter deel van de totale werkgelegenheid zich in Rotterdam vestigt. Parallel is er een toe-name van het aantal banen in kan toren. In de afgelopen jaren is het percentage kantoorwerkgelegenheid gestegen tot ruim 30% van de totale werkgelegenheid. Parallel aan Amsterdam en Utrecht, die een vergelijkbare ontwikkeling als Rotterdam hebben doorgemaakt, is de verwachting dat deze groei de komende jaren doorzet. Ook vereist de toenemende verdienstelij-king binnen de specialisatie van de Rot-terdamse economie (maritieme industrie, handel en logistiek) meer kantoorruimte.De afgelopen jaren zijn investeerders en beleggers terughoudend geweest om in Rotterdamse kantoren te investeren. Dit kwam omdat de provincie Zuid-Holland in principe geen nieuwbouw toestond. Daarnaast had Rotterdam een groter kantorenaanbod dan de overige steden in de Randstad. Inmiddels neemt het kantorenaanbod snel af\. Dit komt onder

andere door het transformeren van niet gewilde kantoorpanden naar andere functies. Om aan de vraag te kunnen voldoen, moet er worden geïnvesteerd in nieuw-bouw, transformatie en herontwikkeling van kantoorvastgoed en -locaties.

575.000 m2 verhuurbaar vloeroppervlakTot 2023 leiden de bestaande plannen tot een krimp van 277.000 m2 van kantoorruimte, terwijl er tot 2035 een verwachte nieuwbouwvraag is van 575.000 m2 verhuurbaar vloer­oppervlak.

Een gebiedsgerichte aanpakHet Rotterdamse kantorenbeleid is ge -baseerd op een gebiedsgerichte aanpak. In deze aanpak kunnen verschillende ini-tiatieven worden gebundeld en ontstaat er synergie. Het doel is onderscheidende kantooromgevingen te creëren en de verblijfskwaliteit te verbeteren. Hiermee sluit het beleid aan bij trends waarin wonen, werken en vrije tijd steeds meer met elkaar zijn verweven.

Binnen Rotterdam zijn er verschillende toekomstbestendige vestigingsgebieden voor kantoren, de zogenaamde concen-tratiegebieden. Uit een provinciale behoefteraming blijkt dat de concentratie-gebieden Central Business District (CBD) en de binnenstad het beste passen bij de behoeften van kantoor eigenaren en -gebruikers. Vooral het CBD heeft grote groeipotentie.

5

6

Andere gewilde concentratiegebieden zijn Rotterdam Alexander (incl. Marten Meesweg), Kop van Zuid, EUR campus + Brainpark en Hart van Zuid. Kenmer-kend voor deze locaties zijn de (OV)- bereikbaarheid, de mogelijkheden voor functiemenging en de aantrekkelijkheid voor een brede groep gebruikers.

Naast de bovenstaande concentratie-gebieden worden in de gebieden Rotterdam The Hague Airport (RTHA), Rotterdam Makers District, EMC Sci-encepark, Port City en Feyenoord City kantoren ontwikkeld voor specifieke clusters van bedrijven.

Transformeren en herontwikkelingDe gemeente wil in 2030 een goede balans tussen vraag en aanbod van kan-toorruimte op stedelijk en gebieds niveau. Om voldoende kantoorruimte te hebben, is naast nieuwbouw ook herontwikkeling en transformatie van huidig kantoor-vastgoed nodig. Door langdurige leegstaande vastgoed op aantrekkelijke locaties, de concentratiegebieden, te transformeren en te herontwikkelen ontstaan meer A-kwaliteit kantoren op toplocaties.

180.000 m2 transformerenTot 2022 streeft het college ernaar om minimaal 180.000 m2 te transformeren. Kijkend naar de leegstand cijfers tussen 2015 en 2018 was 286.500 m2 kantooraanbod verspreid door heel Rotterdam langdurig beschikbaar. Daarvan is 85% (243.500 m3) gele­gen in de concentratiegebieden en kansrijk voor herontwikkeling en/of transformatie.

Versnellen van nieuwbouw De gemeente Rotterdam ontwikkelde de Rotterdamse ladder voor een toekomst-bestendige kantorenvoorraad om nieuw-bouw versneld te kunnen ontwikkelen. Deze ladder geeft initiatiefnemers snel inzicht in de markttechnische haalbaar-heid van nieuwbouw en borgt de balans tussen vraag en aanbod op stedelijk en gebiedsniveau. Op basis van de ladder adviseert de gemeente aan de MRDH en de provincie Zuid-Holland over de mede-werking aan een nieuw initiatief. Nieuwbouwplannen waarin transformeren en/of slopen van impopulaire kantoren met minimaal dezelfde omvang in hetzelfde gebied is opgenomen, krijgen door toepassing van de ladder een posi-tief advies. Er kan van de regels afge-weken worden, maar alleen als duidelijk wordt aangetoond dat het bestaande aanbod niet voorziet in de behoefte van de beoogde eindgebruikers.

Extra aandacht voor duurzaamheid Het is de ambitie van de gemeente Rotterdam om voorop te lopen in het duurzaamheidsvraagstuk. Zo ook met duurzame kantoorlocaties en -panden. Wat betreft kantoorlocaties sluit het aan bij de stedelijke strategie waarin het gebruik van openbaar vervoer, de fiets en het delen van (energie)voorzienin-gen wordt gestimuleerd. Rotterdam zet daarom sterk in op nieuwbouw rondom knooppunten van hoogwaardig openbaar vervoer (HOV-knopen). Voor bestaande kantoorgebouwen richt het nieuwe beleid zich allereerst op het verbeteren van energie labels. 2050 energieneutraal is de ambitie. Om daar te komen hebben kantoorpanden minimaal energielabel C in 2023 en energielabel A in 2030.

De aanpak die de gemeente daarvoor gebruikt is gebaseerd op drie pijlers; 1 inspireren door het succesvolle pro-

jecten en samenwerkingen zichtbaar te maken,

2 faciliteren van initiatieven door initiatief nemers te helpen met procedures en

3 ontwikkelen van kennis en netwerken.

Door een pilot met private partijen voor de ontwikkeling van een energieneutraal kantoor, zal de gemeente kennis opdoen die vervolgens gedeeld wordt met de markt. Daarnaast gaat de gemeente de ambitie tot verduurzaming in het ‘Convenant aanpak kantoren’ de komende tijd aanscherpen. Dit convenant is samen-gesteld met de medewerking van ruim 50 partijen. Deze partijen zijn ook betrok-ken bij de totstandkoming van de ‘nota kantoren’.