samen spelen 7 - jongnederlandneer.nl · minder geknoei bij het sjoelen, dan kunnen ook droge Marie...

samenspelen 7h a n d b o e k j e v o o r h e t j e u g d w e r k

2

Redactie Fabiënne Houben, Sandra Stultiens,Emmie Beelen, Gé Jenniskens, Leo Janissen en Léon Hoenen (tevens eindredactie)Tekenwerk www.BertvanderMeij.nlVormgeving en drukwerk hoenenenvandooren St. OdiliënbergUitgave winter 2012-2013

Uitgever Jong Nederland LimburgMarijkelaan 11a, 6074 AP Melicktelefoon 0475 52 00 20 [email protected] • www.jongnl.nl

Dit boekje is gericht op ieder die actief is in de begeleiding vangroepen kinderen en jongeren in de leeftijd van vier tot zestienjaar. Zo’n groep wordt begeleid door één of (doorgaans) meerdere spelleid(st)ers. Zowel vrijwilligers, beroepskrachtenals studenten kunnen dit boekje gebruiken. Het principe is: iedereen doet mee. In dit boekje worden veelzijdige activiteitenbeschreven voor de maanden december, januari, februari enmaart die inspelen op de belevingswereld van kinderen in eenbepaalde leeftijd. In dit boekje speciale aandacht voor opdrachten zonder materialen. Kinderen houden van opdrachten. Opdrachten uitvoeren heeft iets spannends en ze worden erdoor gemotiveerd.

inhoud spel actief pagina 0 04 tot en met 29creatief actief pagina 30 tot en met 51natuur actief pagina 52 tot en met 70opdrachten zonder materialen 71 tot en met 84

3

samenspelen 7h a n d b o e k j e v o o r h e t j e u g d w e r k

spel actIef

slapende hondspeel het spel binnen nodig bal, blinddoek

voor 6 tot en met 9 jaar tijdsduur 10 minuten

opstelling in een kring aantal 10 en meer

aard van het spel actief reageren

speluitleg De spelers zitten in een kring. Een speler wordt ge-

blinddoekt en gaat, op knieën en ellebogen steunend, in het

midden knielen. Dit is de ‘slapende hond’. Vlak voor de hond

ligt de bal; dit is zijn ‘bot’. De spelleider wijst een kind uit de

kring aan dat moet proberen om zo stil mogelijk de hond zijn

‘bot’ af te pakken. Als de hond echter iets hoort, moet hij zon-

der opstaan proberen de dief aan te tikken. Lukt dit, dan moet

de dief de plaats van de hond innemen. Ziet de dief kans om

het bot weg te pakken zonder getikt te worden, dan moet de

hond opnieuw het bot bewaken. De hond die de meeste dieven

weet te tikken, wordt kampioen.

4

spel actIef

speurneuzen in krantenspeel het spel binnen nodig kranten van dezelfde uitgave met

gelijk aantal katernen voor 10 + tijdsduur 20 minuten

opstelling zittend aan tafel aantal in kleine groepjes

aard van het spel ludiek en aandachtig

speluitleg Vorm groepjes en elk groepje krijgt een exemplaar

van dezelfde krant. De spelleider noemt een plaats, een gebeur-

tenis of een voorwerp, en de spelers van ieder groepje moeten

dit onderwerp in de diverse katernen van de krant opzoeken.

Het groepje dat als eerste het onderwerp vindt, moet het pagi-

nanummer roepen en krijgt 1 punt. Dit spel kan ook individu-

eel gespeeld worden.

5

spel actIef

sing a song estafettespeel het spel binnen of buiten nodig niet van toepassing

voor alle leeftijden tijdsduur 10 minuten

opstelling in een kring aantal niet van toepassing

aard van het spel spontaan en sfeervol

speluitleg De spelleider wijst een groepje kinderen aan om

een liedje te zingen. Na ongeveer twee regels wijst de spelleider

een andere groep aan. Het verrassende hierbij is dat je nooit

weet wanneer je aan de beurt bent. Een groep is af wanneer er

een stilte valt van meer dan vijf tellen, of als het liedjes dat ze

inzetten al gezongen is. Zo hou je aan het eind vanzelf een win-

nend groepje over. Wanneer de spelleiding twijfelt of de kinde-

ren spontaan een aantal liedjes kunnen oplepelen, mogen de

groepjes van tevoren een lijstje maken met liedjes waarvan mi-

nimaal twee mensen uit de groep twee regels kunnen zingen.

6

7

spel actIef

commando pinkelenspeel het spel binnen nodig niet van toepassing



aard van het spel actief en oefenen in oplettendheid

speluitleg De spelleider begint met zijn pinken op de tafel te

tikken en zegt: ‘Commando pinkelen’. Alle spelers doen dit na.

De spelleider kan vervolgens van alles roepen, bijvoorbeeld

‘Commando hinkelen’, ‘Commando niesen’ enzovoort. Geeft

hij echter een commando zonder het woord ‘Commando’ te

gebruiken, dan mag niemand hem nabootsen. Wie dit wel doet

is af. De overblijvende speler wordt winnaar.

spel actIef

zoemmm!speel het spel binnen of buiten nodig niet van toepassing



aard van het spel vrolijk en geconcentreerd

speluitleg De spelers zitten in een kring. Eén voor één het rijtje

af, roepen ze een cijfer, te beginnen bij 1 en dan steeds met een

cijfer omhoog. Telkens als het cijfer 7 in het genoemde getal voor-

komt, zegt de speler die aan de beurt is ‘zoemmm’ in plaats van

de zeven. Voorbeeld: 7 is ‘zoemmm’, 17 is ‘een-zoemmm’, 27 is

‘twee-zoemmm’ en 77 is ‘zoemmm-zoemmm’. Maakt iemand

een fout, dan begint de volgende speler weer van voren af aan.

Wie twee fouten maakt is af. En uiteraard wint de overblijver het

spel.

variatie Bij de oudere leeftijdsgroep kan als extra moeilijkheids-

graad ook gezoemd worden bij een getal uit de tafel van 7. Dus

bij 14, 21, 28 en zo verder. Zoemen die hierop betrekking heb-

ben kunnen langer aangehouden worden, bijvoorbeeld:

‘zoemmmmmm’.

8

9

spel actIef

balletje klapspeel het spel binnen of buiten nodig bal voor alle leeftijden

tijdsduur 5 minuten opstelling in een kring

aantal 10 aard van het spel actief reageren

speluitleg De spelers staan in een cirkel en geven de bal door,

bijvoorbeeld linksom de kring rond. Voordat een speler de bal

opvangt, moet hij minstens één keer in de handen klappen. Bij

twee keren klappen verandert de bal echter van richting en gaat

dus in dit geval rechtsom de kring rond. Laat een speler de bal

vallen of vergeet hij te klappen, dan moet hij de kring verlaten.

Ook als een speler na het klappen de bal aan de verkeerde kant

doorgeeft, is hij af.

variatie Gooi met een ander voorwerp. Of klap drie keer. Ook

kan de bal overgegooid worden naar de speler aan de overzijde

van de kring.

spel actIef

hutten bouwenspeel het spel binnen nodig touw, stoelen, tafels, oude lakens


opstelling kriskras door de ruimte aantal niet van toepassing

aard van het spel constructief en creatief

speluitleg Met oude lakens, wasknijpers, stukken touw stoelen

en tafels, gaan de kinderen in het clubgebouw hutten bouwen.

De spelleiding moet hierbij op de veiligheid letten, want niet

alle constructies van stoelen en tafels zijn even stevig.

10

11

spel actIef

spookhuisspeel het spel binnen nodig vuilniszakken, griezelmuziek,

touwtjes, zaklampen, griezelattributen of afbeeldingen

voor 6 tot en met 10 jaar tijdsduur 90 minuten opstelling

kriskras door de ruimte aard van het spel gezellig huiveren

speluitleg Door de luiken van het clubgebouw te sluiten, of

de ramen met vuilniszakken dicht te plakken, creëer je al een

griezelige sfeer. Vervolgens hangen de kinderen lakens aan het

plafond of aan de balken. Deze constructies kunnen verschil-

lende ruimtes en doorgangen hebben. Extra spannend wordt

het door spookachtige muziek te draaien en natte touwtjes aan

het plafond te hangen, waar de kinderen later in het donker te-

genaan lopen. Ook kan in een hoekje een brandende zaklamp

liggen of hangen, waarvan het licht op een griezelig masker of

afbeelding schijnt. De kinderen lopen in kleine groepjes door

het zelfgemaakte spookhuis.

spel actIef

smakelijk sjoelenspeel het spel binnen nodig vla, komkommers, ananas of per-

ziken uit blik, tafels, schmink, yoghurt, komkommer, Marie-

koekjes voor 10 + tijdsduur 45 minuten opstelling rond de

tafels aantal 10 en meer aard van het spel hilarisch

speluitleg Maak de bladen van de tafels vooraf goed schoon.

Smeer de tafelbladen vervolgens in met vla. Vier kinderen

nemen aan het eind van de tafel plaats met hun mond wijd

open. Markeer deze kinderen met stippen schmink op het

voorhoofd, van 1 tot en met 4. De punten geven het aantal

weer dat er te scoren valt. Laat het vijfde kind sjoelen met een

schijf ananas of een halve perzik uit blik. Op dezelfde wijze kan

er gesjoeld worden met yoghurt op het tafelblad en dikke schij-

ven komkommers als sjoelblokken.

variatie Hebben de leiding of de kinderen een voorkeur voor

minder geknoei bij het sjoelen, dan kunnen ook droge Marie-

koekjes gebruikt worden op een glad tafelblad.

12

spel actIef

hollende kaasdragersspeel het spel binnen of buiten nodig twee ballen, pylonen,

vier stokken van een meter lang voor 6 +

tijdsduur 10 minuten opstelling achter elkaar in twee rijen

aantal 10 + aard van het spel behendigheid

speluitleg Bij dit spel lijkt het of je de kaasdragers in Alkmaar

bezig ziet met hun bolvormige kazen. Alleen veranderen de

kazen nu in ballen. Van twee groepen spelers komt telkens een

tweetal naar voren. Ieder duo krijgt twee stokken. De voorste

spelers houden de twee stokken op hun rug vast en de twee

achterste spelers nemen de stokken bij het andere eind vast.

Maak met pylonen een kort parcours. Hier moeten de duo's,

met een bal balancerend op de twee stokken, omheen lopen.

Terug bij de startstreep gaan de volgende duo's met de stokken

en ballen op stap. De kinderen leren met dit spel balanceren en

de juiste onderlinge afstand tussen de stokken aan te houden.

Misschien staat er voor de kaasdragers na afloop wel een bordje

met kaasblokken klaar.

13

spel actIef

storm op zeespeel het spel binnen nodig niet van toepassing


opstelling in een kring aantal 10 +

aard van het spel grappig en oplettend

speluitleg De spelers zitten op een stoel in een kring, behalve

een speler die in het midden staat. Alle spelers krijgen een func-

tie. Zo is er een kapitein, een papegaai, een machinist en enke-

len zijn matroos. De speler in het midden is een verstekeling.

De spelleiding vertelt een verhaal waar de verschillende

personen in voorkomen. Bijvoorbeeld: ‘Op een dag maakt de

kapitein (bij die naam staat de kapitein op, draait rond zijn

eigen as en gaat weer zitten) een tocht met zijn boot. Met de

papegaai (ook deze speler staat op en draait) op zijn arm stapt

de kapitein (draait) aan boord. Hier staan enkele matrozen ma-

troos, kok en machinist al op hem te wachten (allen draaien).

De stuurman (draait) vraagt: ‘Kapitein, (draait) weet u wel

zeker dat u verder wilt varen. Er is storm op komst…’ Op het

moment dat er gezegd wordt ‘storm op komst’ moeten alle

spelers een plaats één stoel opschuiven. De verstekeling moet

proberen een stoel te bemachtigen. Lukt dit, dan blijft één

speler over. Deze wordt het volgende spel de verstekeling.

14

spel actIef

in wc-papier gewikkeldspeel het spel binnen nodig rollen wc-papier


opstelling kriskras door elkaar aantal niet van toepassing

aard van het spel speels en grappig

speluitleg Maak groepjes van twee kinderen. Van elk

groepje krijgt één van de twee een rol wc-papier. Na het

startsein moet dit kind de andere speler van top tot teen in

papier wikkelen. Degene die wordt ingewikkeld moet als

een standbeeld stil proberen te staan. Degene die zijn

'standbeeld' het eerst helemaal heeft

ingewikkeld, is winnaar. Natuurlijk

wil elk kind zo snel mogelijk in-

wikkelen, maar als je te snel

rondloopt, breekt misschien het

wc-papier af. Je moet dus vlug

maar beheerst te werk gaan. De

'ingewikkelde' speler mag, als hij

ingepakt is, lekker losbreken. De

rollen worden vervolgens omge-

draaid.

15

spel actIef

slangenhuidspel het spel binnen nodig niet van toepassing

voor 10 jaar en ouder tijdsduur 10 minuten

opstelling in een rij achter elkaar aantal 10 en meer

aard van het spel grappig samenwerken

speluitleg De spelers staan in een rij achter elkaar. De voorste

speler bukt zich, steekt zijn rechterhand tussen zijn benen door

en pakt de linkerhand van de speler achter hem. De andere spe-

lers in de rij doen hetzelfde. Als de spelers aan elkaar vastzitten,

gaat de achterste speler van de rij liggen, terwijl hij de hand

van de speler voor hem vast blijft houden. Met deze op een na

laatste, nu als eerste speler, schuift de rij rustig achterwaarts,

dus over de liggende speler heen. De op een na laatste speler

gaat vervolgens ook liggen en de hele rij schuift achteruit over

hem heen. Op deze manier wordt de hele rij spelers afgewerkt.

Ze mogen elkaars handen niet loslaten. De spelers imiteren op

deze manier een slangenhuid die wordt afgerold. Hierna kan

de slangenhuid ook weer in omgekeerde richting opgerold

worden. Het spel eindigt als iedereen weer in een rij achter el-

kaar staat zoals bij het uitgangspunt.

16

17

spel actIef

magische cirkelspeel het spel binnen nodig niet van toepassing


opstelling in een kring aantal 10 en meer

aard van het spel grappig samenwerken

speluitleg De spelers staan in een kring achter elkaar, dus met

het gezicht naar de voorgangers gekeerd. Iedereen schuift naar

voren, zodat de cirkel heel klein wordt en de spelers ongeveer

tegen elkaar aan staan. Op een signaal gaat iedere speler rustig

op de schoot van de persoon achter hem zitten. Als dit gelijk-

matig gebeurt, zal er niemand omvallen. Op deze manier vor-

men de elkaar in evenwicht houdende spelers een magische

cirkel.

spel actIef

stuur de bal speel het spel binnen of buiten nodig 2 stokken, 2 grote

ballen, lint voor 7 jaar en ouder tijdsduur 10 minuten

opstelling in 2 rijen achter elkaar aantal 10+

aard van het spel behendig en snel

speluitleg Van linten worden twee lange banen naast elkaar

uitgezet. Bij iedere baan staat een groep kinderen in een rij ach-

ter elkaar. De voorste spelers krijgen een stok en een bal. Op

een signaal moeten ze de bal op de grond leggen en met de

stok tikkend tegen de bal, binnen de lijnen naar het eindpunt

over de baan rollen. Achter de eindstreep draaien ze en keren

terug naar het startpunt, waar de stok en de bal aan de tweede

speler van iedere groep gegeven wordt. Gaat de bal buiten de

lijn, dan moet de speler de bal weer in het veld

brengen op de plaats waar de bal

buiten de lijn ging.

18

19

spel actIef

omgekeerde wereld speel het spel binnen nodig stoelen voor 6 tot en met 10 jaar

tijdsduur 15 minuten opstelling in een kring aantal 10+

aard van het spel gezellig en grappig

speluitleg De spelers zitten in een kring op stoelen. Eén speler

staat in het midden. Deze gaat voor een zittende speler staan en

zegt bijvoorbeeld ‘Dit is je oor’, maar neemt ondertussen de

voet van de zittende speler vast. Die moet direct een omgekeerd

antwoord geven, dus: ‘Dit is mijn voet,’ terwijl hij het oor van

de middenspeler vast neemt. Maakt de speler een verkeerde op-

merking, of weifelt hij met het aanraken, dan

moet hij de plaats innemen van de

speler in het midden.

20

spel actIef

levende spreekwoordenspeel het spel binnen nodig spreekwoorden


opstelling in carré aantal 10+ aard van het spel toneelspel

speluitleg Maak groepje van vijf of zes spelers. Ze krijgen vijf

minuten tijd om een spreekwoord te bedenken dat ze samen

gaan uitbeelden. De spelers staan in carré opgesteld en in het

midden moeten de groepjes om beurten hun toneelstukje op-

voeren. Er mag niet bij gesproken worden en er mogen geen

andere geluiden gemaakt worden. Dus alleen met gebarentaal

iets duidelijk maken. Bovendien moeten alle spelers van het

groepje een functie krijgen in het pantomimestukje. Kunnen de

spelers van andere groepen raden welk spreekwoord er wordt

uitgebeeld?

21

spel actIef

woordenboekspelspeel het spel binnen nodig woordenboek, papier, potloden

voor 12 + tijdsduur avondvullend opstelling zittend aan tafels

of op banken rond de kachel aantal minimaal 3 spelers

aard van het spel leerzaam en grappig

speluitleg Het spel wordt gespeeld in één of meerdere ronden

die elk uit net zoveel beurten bestaan als er spelers zijn. Voor

elke beurt is een van de spelers spelleider. Deze kiest uit het

woordenboek een woord waarvan hij denkt dat dit bij geen van

de andere spelers bekend is en hij leest het hardop voor. De

spelers, die allen papier en een potlood krijgen, schrijven het

woord en de vermoedelijke definitie of betekenis van het

woord op. Alle briefjes worden verzameld door de spelleider

die ze in willekeurige volgorde voorleest. Er zullen veel gekke

en lachwekkende betekenissen op papier staan. Pas daarna leest

de spelleider de juiste betekenis van het door hem gekozen

woord voor. Natuurlijk verdienen de spelers die de juiste bete-

kenis van het woord geraden hebben, een punt.

spel actIef

cirkeltrefbalspeel het spel binnen in een grote ruimte of buiten

nodig volleybal, schildertape voor 8 + tijdsduur 30 minuten

opstelling per groepje aantal 10 en meer

aard van het spel beweeglijk en samenspelen

speluitleg Maak met de schildertape een cirkel op de vloer

met een diameter van 15 meter. Vorm drie groepjes van een ge-

lijk aantal spelers. Eén groepje neemt in de cirkel plaats. De spe-

lers van de andere twee groepjes staan buiten de cirkel en

krijgen de bal. Ze moeten proberen via indirecte worpen (dus

eerst met de bal de grond raken) de spelers in de cirkel af

gooien. Deze spelers mogen de bal niet afweren, maar moeten

met ontwijken en springen, proberen om niet geraakt te wor-

den. Een middenspeler die geraakt wordt, moet de cirkel verla-

ten. Als de laatste speler van de middengroep geraakt is, worden

de groepen gewisseld. De spelleider heeft de speeltijd opgeno-

men. Nadat de drie groepen in het midden hebben gestaan,

worden de speeltijden bekend gemaakt. De groep die het lang-

ste in de cirkel heeft stand gehouden is winnaar.

variatieVoor de oudere spelers kan de moeilijkheidsgraad van

het spel opgevoerd worden door in het midden van de cirkel

een voorwerp te plaatsen, waar de spelers zich achter kunnen

verschuilen.

22

23

spel actIef

ontevreden klantspeel het spel binnen nodig tafel voor 10 +

tijdsduur 30 minuten opstelling achter en voor de tafel

aantal 10 en meer aard van het spel improviseren

speluitleg Een klant komt bij een marktkraam om iets terug te

brengen waar hij niet tevreden over is. Het gekke is dat de klant

zelf niet weet wat het voorwerp is dat hij in zijn handen heeft.

De marktkoopman ziet het echter wel meteen en ook de spel-

leider weet het. In het gesprek dat volgt, moet de koopman

achter de tafel de klant proberen duidelijk te maken wat hij bij

zich heeft, zonder de naam van het voorwerp te noemen. De

koopman moet dus met hints te werk gaan. Aan de hand van

deze wenken en aanwijzingen moeten de ontevreden klanten

raden wat ze bij zich hebben. Zodra een klant denkt te weten

wat het voorwerp in zijn handen is, moet hij dit bij naam noe-

men en de koopman en de spelleider kunnen dan vertellen of

dit juist is.

spel actIef

hoog… hogerspeel het spel binnen nodig veel plastic bekertjes en bierviltjes


opstelling aan tafels aantal niet van toepassing

aard van het spel concentratie en opbouwend

speluitleg Iedere speler krijgt een

stapel bierviltjes en plastic bekertjes.

De bedoeling is om hiervan een

zo hoog mogelijke bouwwerk

te maken. Zorg voor voldoende

ruimte voor ieder

kind, zodat het

geconcentreerd

en zonder hinder

van de andere

spelers aan zijn

toren kan

bouwen.

24

25

spel actIef

ratracespeel het spel binnen nodig plastic ratten, katoendraad,

kartonnen koker van keukenrol voor 6 tot en met 10 jaar

tijdsduur 15 minuten opstelling met tweetallen aantal kleine

groep aard van het spel grappig met wedstrijdelement

speluitleg Neem twee ratten van kunststof en knoop aan de

staart een lang koord van katoen. Het eind van het touw bind je

rond een lege keukenrol. Twee spelers gaan op hun knieën zit-

ten en moeten na het beginsignaal zo snel mogelijk het touw

oprollen. Wie heeft als eerste de rat op zijn schoot?

spel actIef

leer observerenspeel het spel binnen nodig niet van toepassing



aard van het spel trainen in oplettendheid

speluitleg De deelnemers aan dit observatiespel vormen een

kring. Zij krijgen opdracht om zichzelf en elkaar goed te be-

kijken. De spelleider in het midden roept eerst bijvoorbeeld:

‘Alle kinderen met een blauwe broek moeten in de kring

komen!’ Ook andere kleuren broeken en truien of shirts kun-

nen aan bod komen. Daarna worden de opdrachten steeds

moeilijker. Bijvoorbeeld bij de kleur broek en trui of shirt,

ook de kleur haar, soort of kleur schoenen, bril of oorbel. Je

kunt dan samengestelde vragen krijgen als: ‘Alle kinderen

met een witte broek, blauw T-shirt, blond haar, blauwe ogen,

bril en oorbel moeten in de kring komen.’ Meestal gaat het

dan nog om een persoon die zichzelf eerst goed moet bekij-

ken om te ontdekken dat het inderdaad allemaal om hem

gaat.

26

27

spel actIef

let op je uurspeel het spel binnen nodig niet van toepassing


opstelling in een kring aantal 6 tot 12 personen

aard van het spel grappig en opletten

speluitleg De kinderen zitten in de kring en de spelleider

vertelt dat ze bij een boerderij op bezoek gaan. Daar zijn

paarden, koeien, een hond, een kat, een haan, kippen, kui-

kens, muizen, kikkers, vissen in de sloot, een merel op het

dak en een koekoek in een boom. Op deze boerderij wordt

twaalf uur per dag gewerkt. Alle kinderen moeten een uur

noemen, te beginnen bij zeven uur ’s ochtends, tot zes uur ’s

avonds. Dit uur moeten ze onthouden. Dan vertelt de spellei-

der hen werk dier ze voorstellen. Noemt hij vervolgens bij-

voorbeeld zes uur ’s ochtends, dan moet de speler bij deze

tijd het geluid maken van het dier dat hier bij hoort. Tot slot

gaan alle dieren samen met hun eigen geluid een bekend

liedje kwaken, loeien of kraaien.

spel actIef

blaasvoetbalspeel het spel binnen nodig tafel, stoelen, pingpongballetje,

tape, fluit voor 6 tot en met 12 jaar tijdsduur 15 minuten

opstelling rond de tafel aantal 6 tot 8 personen

aard van het spel ludieke wedstrijd

speluitleg De spelers vormen twee groepen. Rond de tafel

worden stoelen geplaatst. Plak met stukjes tape op de korte zij-

den van de tafel de doelen. Hierachter zitten de doelmannen.

Aan weerszijden van de tafel zitten de spelers, beurtelings van

de twee ploegen. Zij moeten proberen om het balletje in het

doel van de tegenstanders te blazen. De spelleider is scheids-

rechter. Na een doelpunt, of als de bal van de tafel rolt, wordt

deze door de scheidsrechter midden in het speelveld terug ge-

legd. De spelers moeten op hun stoelen blijven zitten, om te

voorkomen dat hun hoofden tegen elkaar knotsen. Het balletje

mag niet aangeraakt worden. Welke groep heeft de beste bla-

zers?

28

29

spel actIef

rippel stippenspeel het spel binnen nodig schmink voor 8 tot en met 12 jaar


aantal niet van toepassing

aard van het spel grappig en geconcentreerd

speluitleg De deelnemers zitten in een kring. De spelleider

wijst iemand aan en die begint: ‘Ik Myrthe, rippel stippel, zon-

der stippel, vraag aan Joris, rippel stippel, zonder stippel, hoe-

veel stippels heb jij?’ Joris gaat dan verder, en stelt deze vraag

aan een andere speler. Dus eerst de eigen naam, en dan de

naam van de persoon aan wie je de vraag stelt. Na elke naam

dus de toevoeging ‘rippel stippel’, en hoeveel stippels die per-

soon heeft. Bij de start heeft nog niemand een ‘stippel’, maar

maakt een speler een vergissing in de volgorde van de opsom-

ming, dan krijgt hij van de spelleider met een schminkstift een

‘stippel’ (punt) op het voorhoofd. Hierna mogen de andere

spelers en de speler zelf uiteraard niet meer zeggen ‘zonder

stippel’, maar moet de toevoeging ‘met één stippel’ worden ge-

bruikt. Welke speler heeft aan het eind van het spel de minste

stippen op het voorhoofd?

CreatIef actIef

glinsterende sneeuwvlokkenspeel het spel binnen nodig vellen gekleurd papier, waterverf,

penselen, keukenzout voor 6 + tijdsduur 20 minuten

opstelling zittend aan tafel aantal niet van toepassing

aard van het spel knutselen met fantasie

speluitleg Een schilderwerk dat glinstert als ijskristallen,

past bij het winterse jaargetijde. Eerst even oefenen kan geen

kwaad. Schilder op het papier bijvoorbeeld met het penseel

en de waterverf een groot patroon van een sneeuwvlok of

een sneeuwpop. Ga snel te werk en zorg ervoor dat de verf

ruim is aangelengd met water en niet te snel opdroogt; want

direct hierna strooi je zout over de natte verf. De spelleider

laat de kinderen zien wat er met de zoutkristallen gebeurt

terwijl de verf droogt. Het lijkt wel of het vriest en de ijskris-

tallen je doen huiveren. Op donker papier komen de kristal-

len goed tot hun recht. Vertel de kinderen dat sneeuw bestaat

uit kleine kristallen van bevroren water. Wanneer die door de

dampkring naar beneden vallen, klonteren ze aan elkaar vast

en vormen de sneeuwvlokken. Tot slot gaan de kinderen zelf

aan de slag. Een helpende hand hier of daar is zeker niet over-

bodig.

30

CreatIef actIef

tekenen met een kettingspeel het spel buiten nodig dun karton, dunne kettingen, 2

dikke kralen, tape, viltstiften voor 6 + tijdsduur 30 minuten


aard van het spel verrassende figuren

speluitleg Teken met een viltstift op een stuk karton een

hoed. Maak aan de voor- en achterkant van de hoed gaatjes in

het karton. Haal de dunne ketting erdoor en maak aan de ach-

terkant de uiteinden met de dikke kralen vast. Om verschuiven

te voorkomen plak je hierop een stukje tape. Vorm met een

vinger van de ketting een hoofd met een gezicht. Dit kan

ook door met het karton heen en

weer te bewegen. Zo kun je onder

de hoed verschillende hoofden

met gezichten ‘tekenen’. Je kunt

natuurlijk ook dieren of voor-

werpen verzinnen en dan in

de plaats van een hoed, een

boom, paraplu of regen-

boog tekenen.

31

Spel actIef

droomstoelspeel het spel binnen nodig zie speluileg voor 8 +

tijdsduur 45 minuten opstelling niet van toepassing

aantal niet van toepassing aard van het spel fantasie uitleven

speluitleg Voor deze opdracht heb je nodig: oude houten

stoel, schuurpapier, verf, lak, oude kledingsstukken, oude

schoenen en attributen om de droomstoel mee aan te kleden.

Schuur de oude verflagen van de stoel en geef hem mooie

kleuren naar de eigen fantasie. Maak er bijvoorbeeld een

droomstoel van. Na het verven en lakken kan de stoel aange-

kleed worden met de oude schoenen en kledingstukken. Een

stoel met een broek, jack en schoenen, dat is toch heel bijzon-

der. Misschien komt er wel een geopende paraplu of parasol

boven, die van de onderkant van sterren en een maan is voor-

zien. Maar je kunt er ook een verjaardagsstoel van maken, met

een blinkende kroon en mooie bloemen. Is er iemand in de

groep jarig, dan mag die persoon op deze bijzondere stoel zit-

ten.

32

33

CreatIef actIef

vreemde dierenspeel het spel binnen nodig tijdschriften met dierenafbeeldin-

gen, scharen, lijm, papier voor 4 + tijdsduur 15 minuten


aard van het spel creativiteit

speluitleg Knip uit tijdschriften de afbeeldingen van drie of

vier verschillende dieren. Zorg dat ze allen ongeveer even groot

zijn. Verknip dan elk dier in verschillende stukken, bijvoorbeeld

hoofd of kop, romp en poten, Hutsel de stukken door elkaar en

vorm er nieuwe dieren van, door de stukken van de verschil-

lende dieren te combineren. Wat doen die ooievaarpoten onder

dat koeienlijf, waar ook nog eens een giraffenhals en kop bo-

venop staan? Plak de vreemde dieren op een papier en geef ze

een fantasienaam.

CreatIef actIef

je eigen wenskaartspeel het spel binnen nodig oude tijdschriften, lijm, dun

karton, verf, schaar voor 4 + tijdsduur 20 minuten


aard van het spel creativiteit en artistiek

speluitleg Knip een rechthoek uit het karton die als achter-

grond dienst gaat doen en beschilder deze. Uit de tijdschrif-

ten knip je de letters, waarmee je de teksten of wensen voor

op de kaart gaat samenstellen. Versier de kaart verder met

confetti, sterretjes of stickers.

34

35

CreatIef actIef

gedichtspeel het spel binnen nodig papier, pennen voor 10 +

tijdsduur 30 minuten opstelling zittend aan tafel

aantal niet van toepassing aard van het spel fantasie

speluitleg Niet alleen met Sinterklaas, maar ook met kerst of

aan het begin van het jaar is het leuk om een gedicht of een

rijm te schrijven. Misschien wil je terugblikken op het afgelo-

pen jaar of voel je meer voor een mooi gedicht over de winter.

Ook bijzondere gebeurtenissen, gekke situaties en wensen voor

het komende jaar kunnen in versvorm de revue passeren. De

kinderen kunnen elkaar bij hun gedichten en rijmpjes helpen.

CreatIef actIef

woorden over en weerspeel het spel binnen nodig niet van toepassing

voor 8 + tijdsduur 30 minuten opstelling in een kring


aard van het spel met woorden verbanden leggen

speluitleg De deelnemers staan in een kring en de spelleider

in het midden. Telkens doen twee spelers een stap naar voren.

De spelleider noemt een categorie waarin de duo’s om beurten

zoveel mogelijk passende woorden moeten zien te vinden. Ca-

tegorieën kunnen zijn: sport, fruit, diepvries, vogels, groenten,

bloemen, muziek, film en zo verder. De spelers mogen niet lan-

ger dan drie tellen nadenken, want anders zijn ze af. Welk twee-

tal weet op deze manier het langst over en weer de meeste

woorden in de verschillende categorieën te bedenken?

36

37

CreatIef actIef

het langste woordspeel het spel buiten nodig potloden, papieren met huisnum-

mers voor 10 tot en met 16 jaar tijdsduur 60 minuten

opstelling met twee groepen aantal niet van toepassing

aard van het spel speurend puzzelen

speluitleg De spelleiding heeft van een bepaalde straat 50

huisnummers op twee A-4-tjes geprint. Dus op een papier 25

even en op het andere 25 oneven nummers. Vorm twee groe-

pen die ieder met zo’n vel met nummers en een potlood op

pad gaan. Ze moeten proberen om bij zoveel mogelijk huis-

nummers de eerste letter van de familienaam te zetten. Want

het kan natuurlijk voorkomen dat er bij woningen familiena-

men ontbreken, maar daarom is een ruime marge genomen.

Nu dient iedere groep van de opgeschreven letters een zo lang

mogelijk woord te maken. Best moeilijk, omdat de meeste Ne-

derlandse familienamen met een medeklinker beginnen. In

welke groep zitten de beste taalpuzzelaars?

CreatIef actIef

overeenkomsten en verschillenspeel het spel binnen of buiten nodig geen materialen


opstelling vrij in de ruimte aantal niet van toepassing

aard van het spel op details letten

speluitleg De kinderen gaan allemaal door elkaar heen lopen.

Praten is hierbij verboden. Op een sein van de spelleiding zoeken

de kinderen een partner die in een bepaald opzicht op hem of

haar lijkt. Bijvoorbeeld iemand met dezelfde schoenen, iemand

met dezelfde broek of dezelfde trui. Maar ook brildragend, de-

zelfde kleur ogen of kleur haar, even groot, of dezelfde hobby,

kunnen kenmerken van overeenkomst zijn. Als de tweetallen bij

elkaar staan mogen ze om beurten vertellen wat zij vinden welke

hun overeenkomsten zijn. Als iedereen een beurt heeft gehad,

mogen per duo ook de verschillen genoemd worden.

3638

39

CreatIef actIef

bellen en regenboogkleurenspeel het spel binnen nodig afwasmiddel, water, ronde schaal,

doorzichtige plastic schaal, kleerhanger van draad, kleine

trechter, zaklamp, rietjes voor 4 + tijdsduur 15 minuten

opstelling vrij in de ruimte aard van het spel speels

speluitleg Bellen blazen kan ook binnen in een vertrek met

een tegelvloer. Meng in de grote schaal een half kopje afwas-

middel met twintig kopjes water. Een nacht laten staan maakt

het mengsel sterker. Buig de draad van de kleerhanger tot een

ronde lus (ongeveer 20 cm doorsnee) en met een opwaarts

handvat. Doop de lus in het zeepmengsel en haal langzaam

omhoog. Is de bel onder de draad stevig genoeg, beweeg die

dan heen en weer en kijk hoe de vorm van de bel onder de

draad telkens verandert. Daarna kun je er ook mee zwaaien,

misschien lukt het om een grote bel te maken. Ook met een

trechter kun je mooie bellen blazen. Doop de grote vulopening

van de trechter in het zeepsop en blaas op de kleine tuitope-

ning. Tot slot kun je nog een bellenmengsel maken voor in de

plastic schaal. Met de brandende zaklamp onder de bodem van

de schaal kun je, wanneer iemand met een rietje in het zeep-

mengsel blaast, grote bellen zien ontstaan voorzien van regen-

boogkleuren.

CreatIef actIef

lichtje op tafelspeel het spel binnen nodig zie speluitleg voor 8 +

tijdsduur 30 minuten opstelling aan tafels

aard van het spel sfeervol knutselen

speluitleg Voor deze activiteit heb je nodig: ijzerdraad, ronde

puntige tang, soldeerpistool, glas, glasverf, plaksterretjes, alumi-

niumfolie, wit zand en een theelichtje in aluminium bakje.

Een stuk ijzerdraad wordt bij 2 cm haaks omgebogen. Neem

vervolgens een stuk ijzerdraad dat dubbel zo lang is en buig dit

in het midden haaks. Vervolgens de twee 'poten' na 2 cm vanaf

het midden weer haaks buigen. Soldeer het uiteinde van de eer-

ste 2 cm haak en het gebogen middendeel van de tweede draad

aan elkaar, zodat een stervormige 'bodem' ontstaat. De drie bo-

veneinden worden met het tangetje op gelijke hoogte gebogen

en vervolgens omgekruld, zodat het hangertje op de rand van

het glas kan rusten. Op de bodem van het stervormig houdertje

kan een theelichtje in een aluminium bakje geplaatst worden.

Wit zand onder in het glas geeft een mooi effect aan het flakke-

rend licht. De buitenkant van het glas kan met glasverf, plakster-

retjes of figuurtjes van aluminiumfolie versierd worden. Leuk

en sfeervol, zo'n zelfgemaakt lichtje op de tafel.

40

41

CreatIef actIef

een grappig brilletjespeel het spel binnen nodig ijzerdraad, tangetje, gekleurde

tape, lintjes, wol, crêpepapier, lijm, tape, schaar voor 7 tot en

met 11 jaar tijdsduur 60 minuten opstelling met tweetallen

aan tafels aantal 6 + aard van het spel grappig knutselen

speluitleg Bij een feest hoort vaak verkleden en eenvoudig

verkleden kan beginnen met een bril. Alle kinderen krijgen een

stukje ijzerdraad van 70 cm lang. De leiding doet even voor hoe

je van de draad een brilletje kunt vormen. Desnoods verschil-

lende modellen. Om de uiteinden van de draad wordt tape ge-

plakt. Om de brilletjes wat specialer te maken kunnen ze

versierd worden met gekleurde tape, lintjes, stukjes wol of ver-

schillende kleuren lintjes.

CreatIef actIef

knutselen met fantasiespeel het spel binnen nodig piepschuimverpakking van een

hamburger, plastic tas, acrylverf, schaar, lijm voor 4 +

tijdsduur 30 minuten opstelling aan tafels aantal niet van

toepassing aard van het spel grappig knutselen met fantasie

speluitleg Met de verpakking van een hamburger kun je ook

veel leuke dingen maken. Bijvoorbeeld een octopus. Knip stro-

ken uit de plastic tas. Beschilder de doos met acrylverf. Schilder

er twee ogen op en plak de stroken vast door het deksel van de

doos te openen en aan de binnenkant een dun streepje lijm aan

te brengen. Sluit het deksel en laat de octopus drijven in een

bak met water.

42

43

CreatIef actIef

een vrolijk doosjespeel het spel binnen nodig tissuedoos, schaar en lijm, voor-

werpen om de doos mee te versieren voor 4 +

tijdsduur 30 minuten opstelling zittend aan tafels aantal niet

van toepassing aard van het spel knutselen met fantasie

speluitleg Van een tissuedoos kun je ook verschillende voor-

werpen maken door middel van plakken, knippen en versieren.

Zo wordt een saaie doos een dier of een vrolijk gekleurd voor-

werp. Het kan ook een leuk cadeau zijn bij een speciale gele-

genheid, zoals bij de feestdagen in december of bij een

verjaardag.

44

CreatIef actIef

imiteer filmstemmenspeel het spel binnen nodig tv, dvd-speler, papier, pennen

voor 8 + tijdsduur 15 minuten opstelling niet van toepassing

aantal afhankelijk van aantal spelers in de film

aard van het spel onthouden en nabootsen

speluitleg De kinderen bekijken samen een speelfilm of een

tekenfilm. Vooraf worden de stemrollen uit de film verdeeld en

ieder kind moet dus opletten wat er door zijn figuur in de film

gezegd wordt. Maar vooral ook hoe het gezegd wordt. De kin-

deren mogen voor zichzelf wat suggesties of hints op papier

schrijven. Vervolgens wordt de film opnieuw vertoond, maar

nu is het geluid weggedraaid en komt het er dus op aan dat de

kinderen de ontbrekende teksten moeten uitspreken. Goed op

het verloop van het verhaal letten is dus belangrijk. En denk er

aan: Iemand die op de film boos kijkt, moet toch zeker ook een

boze stem te laten horen.

45

CreatIef actIef

knikkerburchtspeel het spel binnen nodig zie speluitleg



aard van het spel knutselen met fantasie

speluitleg Voor deze activiteit heb je nodig: schoenendoos,

melk- of sappakken, gekleurd karton in rood/bruin en grijs,

gekleurd rood/bruin papier, tape, kleurstiften, stanleymes, lijm,

cocktailprikkers en knikkers.

De schoenendoos vormt het hart van het knikkerkasteel. Hier-

omheen worden de melkpakken met tape vastgeplakt. Van tevo-

ren zijn boven aan de pakken de zijkanten schuin afgesneden

met een stanleymes; deze zijkanten vormen later de daken. De

leiding kan hierbij voor de veiligheid assisteren. De daken van

de torens zijn van grijs karton en worden met tape vastgezet.

Hierna wordt om de torens en de schoenendoos rood/bruin

papier geplakt, waarop met stiften de ramen worden getekend.

Op de nok van de torens komen cocktailprikkers als vlaggen-

masten, waaraan uit papier geknipte wimpels geplakt worden.

Tot slot wordt voor twee naar voren springende hoektorens een

stevig stuk karton bevestigd, waarin kleine en grote poorten

zijn uitgeknipt. Boven iedere poort komt een cijfer. Boven de

grootste poorten de laagste cijfers en boven de kleine poorten

de hoogste cijfers. Het knikkerspel kan beginnen.

46

CreatIef actIef

standbeeld van krantenspeel het spel binnen nodig veel kranten, plakband, touw,

schaar, lijm voor 8 + tijdsduur 30 minuten opstelling niet van

toepassing aantal groepjes van 3 of 4 kinderen

aard van het spel speelse vormgeving

speluitleg Maak groepjes van drie of vier kinderen. Een kind

van elke groep gaat als standbeeld fungeren. De andere groeps-

leden gaan het beeld aankleden. Bespreek eerst in ieder groepje

welk beeld ze gaan uitbeelden. Bijvoorbeeld een jager, een

prinses, een tovenaar of een clown. Er mag alleen krantenpapier

gebruikt worden om de kleding en de attributen te maken.

Schaar, plakband, touw en lijm komen hierbij goed van pas. Tot

slot gaan de standbeelden op een stoel staan om door de ande-

ren bewonderd te worden. Ontdekken de kinderen van de an-

dere groepjes ook wat de standbeelden voorstellen?

47

CreatIef actIef

bezoekersgroetenspeel het spel binnen nodig zie speluitleg voor 7 tot en met

14 jaar tijdsduur 90 minuten opstelling groepjes van drie

aantal 6 + aard van het spel speelse en creatieve vormgeving

speluitleg Voor deze activiteit heb je nodig: emmers, zand,

bamboestokken, ijzerdraad, tangetje, wasknijpers, kartonnen

kaartjes en balpennen.

Bij een feest in het clubhuis, een toneelavond of receptie kun-

nen de bezoekers hun wensen of complimenten op kaartjes

schrijven. Voor het ophangen van deze kaartjes worden door de

kinderen en tieners speciale namaakbomen gemaakt. In de em-

mers komt zand en daarin worden de bamboestokken gesto-

ken. Van ijzerdraad worden zijtakken aan bamboestokken

vastgemaakt. Als de bezoekers of ouders hun wensen en com-

plimenten op een kaartje hebben geschreven, kan ieder kaartje

met een wasknijper aan de namaakboom bevestigd worden.

Leuk om later nog eens na te lezen.

CreatIef actIef

je eigen handpopspeel het spel binnen nodig dik en dun karton, verf, kwasten,

lijm, schaar, potlood voor 4 + tijdsduur 20 minuten

opstelling niet van toepassing aantal niet van toepassing

aard van het spel grappig

speluitleg De kinderen leggen hun hand op het dikke karton

en trekken de omtrek met een potlood na. Knip de hand ver-

volgens uit en maak er een gezicht van. De vingers zijn de

haren en de handpalm is het gezicht. Knip een strook uit het

dunne karton en plak de uiteinden in een ringvorm op elkaar.

Deze vorm moet om je hand passen. Plak de ring aan de achter-

kant van de kartonnen hand. Steek je eigen hand door de ring

en je hebt een echte handpop. Misschien willen de eigenaren

hierna nog met hun handpoppen een toneelstukje opvoeren.

48

49

CreatIef actIef

arme riddersspeel het spel binnen nodig zie speluitleg


opstelling met drietallen aantal 6 +

aard van het spel lekker en creatief

speluitleg Voor deze activiteit heb je nodig: gesneden

witbrood, 6 eieren, melk, citroensap, suiker, margarine, garde,

soeplepel, diep bord, mes en een koekenpan.

‘Arme ridders’ is een delicatesse uit de 19e eeuw toen wit-

brood nog een luxe was. Werd het brood wat oud, dan werden

er ‘arme ridders’ van gebakken. Klop 6 eieren met anderhalf

kopje melk, 3 eetlepels suiker en enkele druppels citroensap

luchtig. Doe met een soeplepel van dit beslag een gedeelte in

een diep bord. Neem de sneden witbrood en snij er de korsten

van af. Vervolgens de sneden in het beslag leggen, tot het meng-

sel aan beide kanten is ingetrokken. Smelt in de koekenpan de

margarine en bak de sneden met hun beslagjasje hierin aan

beide kanten goudbruin. Even afkoelen, wat suiker er over

strooien en als je eenmaal ‘arme ridders’ aan het eten bent, kun

je er niet meer afblijven.

CreatIef actIef

creatief met je voetenspeel het spel binnen nodig oud laken, plakkaatverf, grote dek-

sels voor 7 tot en met 11 jaar tijdsduur 60 minuten

opstelling met een groep of met tweetallen aantal 6 +

aard van het spel vermakelijk en expressief

speluitleg Schilderen kun je op verschillende manieren; kin-

deren zullen schilderen met hun voeten als heel bijzonder erva-

ren. Leg het laken uit over de vloer, de schoenen en de sokken

uit en plaats een of meerdere deksels met verf op de randen van

het laken. De kinderen kunnen aan de slag. Voeten in het laagje

verf dopen en dan samen lopend over het laken een compositie

maken. Natuurlijk kan ook in kleinere groepjes of met tweetal-

len figuratief gewerkt worden. Wat dacht je bijvoorbeeld van

een spookkasteel? Of een oceaan met vissen of een bergland-

schap? En als de jonge kunstenaars het leuk vinden kunnen ze

ook non-figuratief aan de slag. Is het kunstwerk klaar dan kan

het een ereplaats krijgen aan een wand in de blokhut.

50

51

CreatIef actIef

kruip door het maskerspeel het spel binnen nodig oud laken, verf, kwasten


aantal niet van toepassing aard van het spel grappig en creatief

speluitleg Laat de kinderen op het laken een groot uitgete-

kend masker inkleuren met verf. De clownsmond kan openge-

knipt worden, zodat de kinderen er doorheen kunnen kruipen

als het laken opgehangen wordt. Krijgt het laken met de

gapende clown een plaats voor een deuropening, dan

kunnen de kinderen via de clownsmond binnen komen

en vertrekken. Leuk idee voor een feestavond

of in de carnavalstijd.

natuur actIef

wat hoort er niet bij? speel het spel buiten nodig voorwerpen uit de natuur, papier,

pennen voor 8 + tijdsduur 20 minuten opstelling in kleine

groepjes aantal niet van toepassing aard van het spel observe-

ren en ontdekken

speluitleg Langs een haag, in een boom of langs een voetpad

worden voorwerpen uit de natuur geplaatst die er niet thuisho-

ren. Bijvoorbeeld een appel bevestigt aan een hazelnotenstruik,

een steen in een leeg vogelnest, een groot blad dat is verknipt

of een dennenkegel aan een eikenboom. De deelnemers ver-

trekken in kleine groepjes twee minuten na elkaar en moeten

de aangegeven weg volgen. Ze schrijven op welke voorwerpen

niet op de vindplaats thuis horen. De groep die de meeste juiste

voorwerpen weet te noteren wordt kampioen observeren.

52

natuur actIef

stiltewandelingspeel het spel buiten nodig geen materialen

voor 8 tot en met 12 jaar tijdsduur 1 uur opstelling met een

groep aantal 10+ aard van het spel de natuur leren kennen

speluitleg Een bos, op een heideveld of in het park, lenen zich

uitstekend voor een stiltewandeling. Vlak voor zonsopgang is er

van alles te zien en te horen. Maar bij zonsondergang is zo’n

wandeling ook heel mooi. Tijdens de wandeling mag niemand

iets zeggen of geluiden maken. Ook niet op de grond ploffen

met de laarzen of schoenen. Willen de kinderen anderen op iets

attent maken, dan moeten ze elkaar op de schouder tikken en

wijzen. Op deze wijze heb je de meeste kans om dieren te zien,

die anders bij naderende geluiden wegvluchten. Midden in het

bos kan de groep ook tien minuten doodstil blijven staan. Op

die manier zie en hoor je veel, wat je op een normale wande-

ling ontgaat.

53

54

natuur actIef

de geur van het bosspeel het spel in het bos nodig kleine dozen

voor 7 tot en met 14 jaar tijdsduur 1 uur

opstelling in groepjes aantal 10 +

aard van het spel reukvermogen trainen

speluitleg De kinderen verzamelen in het bos geurige voor-

werpen. Dat kunnen blaadjes van kruiden zijn, maar ook een

dennenappel, hars van naaldbomen, grassen, mossen of boom-

schors. De truc is vaak om de producten in de hand te wrijven

en dan te ruiken of de geur vrij komt. Maar ook intensief aan

een natuurvoorwerp ruiken, leert je met de specifieke geur

kennis te maken. Probeer het en stop de meest geurige voor-

werpen in een doosje. Probeer ook eens uit of de geurige voor-

werpen als ze in aanraking komen met water of in een kleine

opgesloten ruimte, op een andere manier gaan ruiken. Door

verschillende bosgeuren te combineren, lukt het je misschien

om een eigen bosparfum te ontwikkelen.

55

natuur actIef

natuur memoryspeel het spel binnen of buiten nodig bekertjes, voorwerpen

uit de natuur voor 8 + tijdsduur 30 minuten opstelling rond

een tafel aantal niet van toepassing aard van het spel memory

speluitleg Verzamel een dubbel aantal van vijftien verschil-

lende voorwerpen uit de natuur en stop deze onder onge-

keerde bekertjes op een tafel. Elk speler tilt op zijn beurt twee

bekertjes op, terwijl de andere spelers aandachtig toekijken.

Als een kind twee dezelfde voorwerpen heeft gevonden tij-

dens het optillen, scoort het een punt en mag het

nog een keer spelen. Als er geen twee dezelfde

voorwerpen worden gevonden, zet het kind de

bekers op dezelfde plaats terug. Dan mag de

volgende speler proberen zich te herinneren

onder welke bekertjes de gelijke voorwer-

pen zich bevinden.

natuur actIef

de wereld op zijn kopspeel het spel buiten nodig niet van toepassing

voor 6 + tijdsduur 20 minuten opstelling in een grote kring

aantal niet van toepassing aard van het spel ontdek de wereld

op zijn kop

speluitleg De spelers staan met hun rug naar een overzichte-

lijk stuk landschap gekeerd en spreiden hun benen. Ze buigen

voorover en kijken tussen de benen door naar het panorama.

De wereld op zijn kop, want alles lijkt opeens anders. Als de

spelers aandachtig naar het landschap tussen hun benen geke-

ken hebben komen ze overeind en draaien zich om. Om beur-

ten vertellen ze wat ze zich van het omgekeerde landschap

herinneren. Één speler blijft met het gezicht naar het landschap

gekeerd staan en controleert of het klopt wat de kinderen ver-

tellen. Staat die grote eik inderdaad links van de boerderij? En

waren het nou ezels of paarden die in de wei graasden? Dit spel

kan tijdens een wandel- of trektocht op verschillende plaatsen

gespeeld worden.

56

natuur actIef

maak een kleurenpalet speel het spel buiten nodig zie speluitleg voor 12 +

tijdsduur 30 minuten opstelling individueel of in een klein

groepje aantal niet van toepassing aard van het spel ontdek-

ken van natuurlijke veranderingen

speluitleg Doe twee volle koffielepels as van verbrand hout in

een filter en giet er langzaam warm water op. Uit de filter

druppelt een gele vloeistof, dat is het ‘aswater’. Deze gefilterde

vloeistof moet bewaard worden. Snijd de rode kool in stukken

en doe die in een sapcentrifuge. Filter ook het op deze manier

verkregen sap. De vloeistof heeft een fraaie paarse kleur. Doe

deze vloeistof in verschillende glaasjes. Wanneer je het ‘aswater’

combineert met het sap van de rode kool, krijg je een heel an-

dere kleur. De verschillende kleuren ontstaat door de verschil-

lende hoeveelheden ‘aswater’ die je combineert met het sap van

de rode kool of toevoeging van het citroensap en vloeibare

zeep. Maak met de groep op deze manier op papier met de

penselen een verrassend kleurenpalet of mooie tekening.

57

natuur actIef

voederbak voor vogelsspeel het spel binnen nodig kartonnen melkpakken, grote

schaar, ijzerdraad, satéstokjes, vogelvoer voor 10 +


aantal niet van toepassing aard van het spel natuur creatief

speluitleg Knip met een grote schaar op 4-5 cm van de

bodem een brede kant uit het kartonnen melkpak. Doe het-

zelfde met de zijkanten, zodat een mooie opening ontstaat.

Steek een satéstokje beneden aan de voorzijde door het pak en

aan de achterzijde een klein eindje naar buiten. Op deze stok

kunnen de vogels zitten tijdens het eten. Haal stevig ijzerdraad

door het bovenste deel, vul de bodem van de doos met vogel-

voer en je voederbak op. Roodborstjes, mussen en mezen

komen in het koude jaargetijden regelmatig naar deze voeder-

bak om te eten.

58

59

natuur actIef

tekenen en verven op eierenspeel het spel binnen nodig hardgekookte eieren, wasco, verf,

kwasten voor 10 + tijdsduur 30 minuten opstelling rondom

tafels aantal niet van toepassing aard van het spel creatief en

fantasie

speluitleg Maak met wasco een tekening op een hardgekookt

ei. Dikke lijnen geven het mooiste resultaat. Verf het ei en leg

het op gekreukeld aluminiumfolie te drogen. Je zult zien dat de

verf niet gepakt heeft op de met wasco versierde delen, dit

geeft een bijzonder effect.

variatieVerf een hardgekookt ei met een donkere kleur en laat

het drogen. Kras nu met een scherp voorwerp een tekening in

de verf, zodat er een diapositieve afbeelding ontstaat.

natuur actIef

broodsterretjes voor vogelsspeel het spel binnen nodig oud brood, oventje

voor 8+ tijdsduur 30 minuten opstelling aan tafels


speluitleg Vouw een dun sneetje brood diagonaal dubbel.

Knip hier met een schaar vormpjes uit, zoals sterretjes, rondjes

of vierkantjes. Bind aan één hoek van deze figuren een stuk

touw en bak ze 15 minuten op een lage ovenstand. De broodfi-

guren zijn dan hard en kunnen buiten aan een boomtak of

struik gehangen worden. De vogels zijn er gek op.

60

61

natuur actIef

stokdierenspeel het spel binnen nodig grote takken van loofbomen, verf,

verfkwasten, schuurpapier, kralen, lijm voor 8 +



speluitleg Ieder kind zoekt een grote tak in het bos. De takken

mogen best vreemd gevormd zijn. Verwijder alle zijtakjes en de

bast van de tak. Schuur de tak licht op en verf het hout op een

manier dat er een fantasiedier ontstaat. Lijm aan de uiteinden

van de tak een kraal als oog. Als je je stokdier wilt laten glanzen,

kun je de tak aflakken met blanke lak.

natuur actIef

bewegende cirkelspeel het spel buiten nodig stokken, fluit voor 8 +


aantal 10 + aard van het spel buitenactiviteit

speluitleg De spelers zoeken allen een stevige stok van onge-

veer een meter lengte. Met deze stokken gaan ze in een kring

staan, met een onderlinge tussenruimte van ongeveer een

meter. De stokken rusten vertikaal voor de spelers op de grond.

Telkens als de spelleider een fluitsignaal laat horen moeten de

spelers hun stok los laten en snel proberen de stok van de speler

naast hen te grijpen, voordat deze plat op de grond valt. Na-

tuurlijk worden vooraf afspraken gemaakt of de spelers links-

of rechtsom moeten hollen. De speler die de stok op de grond

laat vallen, is af en moet uit de kring gaan. De andere spelers

mogen hierna echter niet dichter bij elkaar in de kring gaan

staan, zodat er gaten in de cirkel van vallende stokken ontstaan.

Op deze manier wordt het spel steeds moeilijker.

62

63

natuur actIef

onder dode bladerenspeel het spel buiten nodig een loep, glazen potjes, witte vellen

papier, doorzichtig papier of plastic voor 6 + tijdsduur 60 mi-

nuten opstelling vrij in de ruimte aantal niet van toepassing

aard van het spel ontdekken van verborgen natuur

speluitleg Onder de dode bladeren aan de voet van bomen en

hagen, leven heel veel kleine dieren. Neem met twee handen

een hoopje bladeren en legt dat op een wit vel papier. Op een

vel doorzichtig papier of plastic kun je de kleine diertjes ook

van de onderkant bekijken. Door een loep zie je dit verborgen

leven nog beter. Door de diertjes even in een klein glazen potje

te stoppen, kun je ook hun bewegingen aandachtig volgen.

natuur actIef

honden volgen de hazenspeel het spel buiten nodig oud brood, 10 gekleurde kiezels

voor 6 + tijdsduur 20 minuten opstelling vrij in de ruimte

aantal niet van toepassing aard van het spel speuren in de

natuur

speluitleg Één of twee kinderen zijn de ‘haas’. Ze gaan voor de

anderen uit met een grote zak vol oud brood en tien gekleurde

kiezels. Ze leggen een spoor van brood en verbergen de kiezels

op belangrijke punten in de route. De ‘honden’ volgen het

spoor. Ze moeten proberen binnen een be-

paalde tijd de kiezels te vinden. Het oude

brood blijft in het bos achter voor de die-

ren.

64

65

natuur actIef

vlechten met takkenspeel het spel buiten nodig zie speluitleg voor 12 +



aard van het spel fraai en functioneel

speluitleg Maak van drie grote stevige takken (of bamboe-

hout) een driehoek. Hierbinnen vlecht je de dunnere takken of

twijgen, zodat er een raamwerk ontstaat. Dit raamwerk kun je

versieren met o.a. bladeren, dennenappels, kleurige bessen of

stukjes boombast. Wanneer je in het raamwerk vogelvoer op-

hangt, kan dit tevens dienst doen als voederplek voor de vogels.

natuur actIef

valkuil voor kleine dieren speel het spel buiten nodig een glazen jampotje, een houten

plankje, 2 grote kiezelstenen voor 10 + tijdsduur 20 minuten

opstelling vrij in de ruimte aantal niet van toepassing

aard van het spel observeren kleine dieren

speluitleg Graaf een kuiltje in het zand, zodat het glazen jam-

potje er helemaal in past. De bovenrand van de glazenpot moet

gelijk zijn met het grondoppervlak. Plaats de twee kiezelstenen,

elk aan één kant van de glazen pot. Leg hier het houten plankje

op, zo ontstaat er een afdakje tegen de regen. Het glazen potje

vormt op deze manier een valkuil voor de diertjes. De gevangen

diertjes kun je naderhand in het potje beter bestuderen. Na-

tuurlijk geven wij de beestjes hierna weer de vrijheid.

66

67

natuur actIef

ontdekspel met bomenspeel het spel buiten nodig grote stokken, vellen papier, wasco

voor 8 + tijdsduur 20 minuten per opdracht

opstelling vrij in de ruimte aantal kleine groepjes

aard van het spel ontdekspellen met bomen

speluitleg Om de hoogte van een boom vast te stellen, heb je

alleen een stok nodig. De stok moet even lang zijn als je ge-

strekte arm. Houd de stok loodrecht en de gestrekte arm hori-

zontaal. Ga op een plaats staan waar de voet en de top van de

boom samenvallen met de onder- en bovenkant van de stok. De

afstand vanaf die plek tot aan de boom is het aantal meters dat

de boom hoog is.

variatieWie veel naar bomen kijkt, heeft zeker al gemerkt dat

de schors van boomsoort tot boomsoort verschilt. Door een vel

papier tegen de schors aan te drukken en hier over te wrijven

met wasco, ontstaan er verschillende structuren waarin de ver-

schillende boomschorsen herkenbaar worden.

variatie Breek een stuk schors van een dode boom af. Hieron-

der zul je verschillende kevers en andere insecten ontdekken.

Probeer eens de namen van deze insecten te achterhalen. Op

dood hout zie je ook vaak paddenstoelen en zwammen. Weet jij

de namen?

natuur actIef

een zilveren vaasjespeel het spel binnen nodig een glazen potje, bladeren, alumi-

niumfolie, stevige lijm voor 10 + tijdsduur 20 minuten

opstelling aan tafels aantal kleine groepjes

aard van het spel creatief ontdekken

speluitleg Met gedroogde bladeren en aluminiumfolie kun je

een originele vaas maken. Lijm de droge bladeren, met de ner-

ven aan de buitenzijde, op het potje en druk deze goed aan.

Strijk ook lijm aan een kant van het aluminiumfolie en bekleed

hiermee het vaasje. Door het aluminiumfolie aan te drukken

ontstaat er een mooi bladerenreliëf op het vaasje.

68

natuur actIef

dierengeluiden opsporen speel het spel buiten nodig niet van toepassing voor 8 +

tijdsduur 30 minuten opstelling vrij in de ruimte

aantal 2 groepen aard van het spel actief in de natuur

speluitleg Maak twee groepen. Een groep spelers zijn dieren

die zich in het bos verstoppen en de andere groep fungeert als

speurdieren. De verstopte dieren maken iedere minuut gelui-

den zoals janken, blaffen, sissen of brullen De speurdieren

moeten de verstopte dieren aan de hand van de geluiden zien

te vinden. Hoeveel dieren zijn na 15 minuten gevonden? De

rollen worden vervolgens omgedraaid en de vraag is dan na-

tuurlijk welke groep is er goed in het speuren naar dierengelui-

den.

69

natuur actIef

kiezelbeeldjesspeel het spel binnen nodig grote en kleine kiezelstenen, snel-

drogende lijm, vernis voor 10 + tijdsduur 30 minuten

opstelling aan tafels aantal niet van toepassing

aard van het spel natuur creatief

speluitleg Met de kiezels in verschillende afmetingen en vor-

men, kun je verschillende kiezelbeeldjes maken. Borstel de kie-

zels in een sopje schoon en laat ze drogen. Gebruik de

sneldrogende lijm om de kiezelstenen op elkaar te plakken. Met

een of twee lagen vernis komen de kleuren van de kiezelstenen

mooi uit. Met een viltstift kun je er naderhand nog ogen, een

mond, een neus of haren op tekenen.

70

71

beGeLeIdING IN de praktIJk

heel veel opdrachten zonder materiaalKinderen houden van opdrachten. Opdrachten uitvoeren heeft

iets spannends en ze worden erdoor gemotiveerd. Ook dagen

opdrachten uit en stimuleren de creativiteit. Taken geven kan

kort en is daardoor een ideaal middel om snel tot spelbeleving

te komen. Bij spelen is immers vaak een uitvoerige uitleg

nodig. We geven hier een veelheid aan diverse opdrachten die

de spelleiding in veel situaties kan toepassen. Het voordeel is

dat voor deze opdrachten geen materialen nodig zijn.

muziek • Speel of zing een liedje en laat raden van welke zangeres of

zanger het is.

• Eet binnen één minuut een beschuit op en probeer daarna te

fluiten.

• Laat een liedje horen via je telefoon en laat kinderen dansen.

• Laat een liedje horen via je telefoon en de kinderen verzame-

len binnen 1 minuut voorwerpen die met het lied te maken

hebben .

spel en uitdaging• Twee kinderen tillen binnen 1 minuut een volwassene op.

• Binnen 1 minuut een snoepje happen uit een bak met water.

• 15 keer achter elkaar touwtje springen.

• Tik in 1 minuut zoveel mogelijk rode voorwerpen aan.

• Met tweetallen, met een sjaal of jas tussen de hoofden

geklemd, een parcours aflopen; met een ballon is het nog

spannender.

• Zet de stopwatch aan op je mobieltje en geef deze in een

kring door. Wanneer de telefoon piept moet de persoon die

op dat moment het mobieltje in de hand heeft, een liedje

zingen.

• Zoek op de plaats waar je bent combinaties van twee

voorwerpen. Bijvoorbeeld een pen en een dopje, een fiets

en een tas.

• Iedereen haalt zijn broekzak leeg, legt de voorwerpen op tafel

en kijkt er 1 minuut naar. Vervolgens moeten de spelers zich

omdraaien en wordt hen gevraagd wie de meeste voorwerpen

weet te noemen.

• Zet de ‘Vogeltjesdans’ op je telefoon, draai die af en laat de

kinderen meedansen.

• Leg 10 munten op een afstand van 20 meter zo neer dat ze

nog te zien zijn, maar niet opvallen. De groep gaat zoeken en

de tijd wordt opgenomen hoelang het duurt het voor de

munten gevonden zijn.

72

73

• Verzin een toverspreuk en laat de kinderen hierop variëren.

• Zeg het alfabet van achter naar voren op.

• Steek een vinger op, draai 20 keer rond je as en probeer dan

op een rechte lijn te lopen.

• Noem een onderwerp en laat kinderen er een liedje bij ver

zinnen, een liedje noemen of een liedje zingen.

• Alle kinderen staan in een rij achter elkaar met de benen ge

spreid. De laatste speler kruipt door de benen naar voren, sluit

vooraan, eveneens met gespreide benen, aan en de andere

spelers volgen.

• De kinderen trekken hun gekste gezicht.

• Ga in het midden van de groep staan, doe iets vóór aan de

groep wat de anderen moeten nadoen. Wie niet oplet en een

aanwijzing mist moet vervolgens in het midden gaan staan en

eveneens iets voor doen.

• Een speler staat in de kring en een andere speler gooit hem

een zakdoek toe en zegt ‘water’. De middenspeler probeert de

zakdoek op te vangen en moet een dier noemen dat in het

water leeft. Vis is niet genoeg, het moet specifieker. Bijvoor

beeld: karper of snoek.

• Alle spelers doen hun schoenen uit en leggen die op een

hoop. Met de ogen dicht zoeken de spelers vervolgens hun

schoenen.

• De spelleider roept een kleur. Het kind met kleren in die kleur

loopt een rondje om de kring of groep.

sportief• Probeer je 15 keer op te drukken in 30 seconden.

• Ren twee rondjes op het aangegeven parcours.

• Ogen dicht en 2 minuten op één been proberen te staan.

concentratie • Maak twee andere kinderen binnen 30 seconden aan het

lachen.

• Geef zonder op een horloge of klok te kijken aan wanneer an-

derhalve minuut om zijn, dit met een marge van 5 seconden.

• Met de eindletter van een woord een volgend woord maken

of een zin. Bijvoorbeeld: Jan Neemt Tegenover Roos Stelling.

• Neem een dier in gedachten. De andere spelers moeten het

dier raden en de bedenker mag alleen antwoorden met ja of

neen.

• De laatste lettergreep van een woord wordt telkens de eerste

lettergreep van een nieuw, bestaand woord. Bijvoorbeeld:

handen - denken - kennen.

74

75

speurtochtopdrachten• Zoek twee stokjes. Met de stokjes raap je zoveel mogelijk

steentjes op. Je handen mogen de steentjes niet aanraken.

• Iedereen zoekt 5 steentjes. Vanaf een bepaalde afstand mikken

de spelers hiermee op een cirkel. Wie lukt het om alle steen-

tjes in de cirkel te krijgen?

• Verzamel 10 voorwerpen waarvan de beginletter een A is.

supermarkt• Noem zoveel mogelijk artikelen die in een supermarkt

verkocht worden.

• Maak een lijstje met de meest gangbare artikelen en de kinde-

ren raden de prijs. Wie zit er het dichtste bij?

• Zoek naar de volgende woorden op artikelen in de winkel:

bord, gezond, draaien.

• Zoek artikelen die 0.99 euro kosten.

• Zoek artikelen met een rode kleur.

• Koop zo snel mogelijk 10 artikelen die samen 12,75 euro

kosten.

• Koop een artikel en maak er een reclameboodschap bij met

een lengte van 15 seconden; neem er een filmpje van op met

je digitale camera.

praten • 45 seconden achter elkaar blijven praten zonder ‘eh’ te

zeggen.

• Vier Nederlandse spreekwoorden of gezegden opschrijven

binnen 1½ minuut.

• 2 tot 3 mensen aan het lachen maken binnen 1½ minuut.

concentratie• Bouw binnen 1½ minuut een kaartenhuis met

een verdieping.

• Probeer 2 minuten geblinddoekt op één been te staan.

• Probeer een beroep uit te beelden zonder woorden te

gebruiken.

• Probeer een beroep te tekenen en laat anderen een

minuut raden.

conditie• 25 seconden met je hoofd onder water.

• 3 rondjes hollen om het gebouw.

• Meer dan 15 seconden fluiten zonder te ademen.

natuur• Verzamel 10 verschillende boom- of struikbladeren.

• Breng een levend dier bij de spelleiding.

• Verzamel 10 verschillende voorwerpen uit de natuur.

• Imiteer een dier en laat raden om welk dier het gaat.

76

77

• Verzamel tien verschillende kleuren uit de natuur.

• Tik in een minuut zoveel mogelijk verschillend bomen aan.

• Zoek 5 blaadjes van een beuk.

• Zoek 5 natuurlijke voorwerpen waarmee je geluid kunt

maken.

• Doe je ogen dicht en luister een minuut. Vertel daarna wat je

allemaal gehoord hebt. Welk geluid heeft niets of juist wel iets

met de natuur te maken?

• Ga op zoek naar iets zachts en iets hards. Daarna iets nats en

iets droogs. Probeer nog meer tegenstellingen in de natuur op

te sporen.

• Neem een stok en roer ermee in een gat in de grond. Komen

er diertjes naar boven? Roer vervolgens op een natte en op en

droge plaats en kijk wat er gebeurt.

• Welke kleuren zie je in de natuur? Welke kleur vind je

het mooiste?

• Loop als een haas op vier poten.

• Ga als een reiger op één poot staan en probeer dit zo lang

mogelijk vol te houden.

• Spring als een kikker een bepaalde afstand.

• Doe als een zelfverzonnen dier.

• Zoek een mooie bloem en probeer de naam te achterhalen.

• Wrijf een blad tussen je vingers fijn. Wat ruik je?

• Zoek naar sporen van dieren. Denk aan poep, pootafdrukken,

haren, botjes, veren, vraat- of knaagsporen, holen en nesten

• Zoek naar sporen van mensen in de natuur.

• Draai in een bos een gevallen boomstam om en bekijk de

verschillende soorten beestjes die zich hieronder bevinden.

Hoeveel poten hebben ze?

• Verzin spreekwoorden of gezegden waarin schapen en

geiten voorkomen?

• Zoek een lieveheersbeestje en tel de zwarte stippen op de

schilden.

78

79

leuke opdrachtjes en vragen• Op welk van je ouders lijk je het meest, op je vader of je

moeder?

• Wat zou je doen als je hele familie je verjaardag zou vergeten?

• Als je een kind zou krijgen, welke voornaam zou je die baby

geven?

• Waar zou je heen gaan als je na een ruzie met je ouders van

huis zou weglopen?

• Welke vind je de stomste regels van je ouders?

• Je mag geld ophalen voor een goed doel. Welk doel zou je

kiezen?

• Wat zou je veranderen aan JongNL als jou om advies gevraagd

wordt?

• Welke vakken op school zijn volgens jou nutteloos voor later

en welke vakken zijn belangrijk?

• Gorgel een liedje en laat de anderen raden.

• Maak een soepje met bekende elementen uit de natuur,

zoals met water, gras, aarde of blaadjes.

• Ga met een groep in een kring staan en geef de bal 5 ronden

heel vlug door, zonder deze te laten vallen.

• Schilder met je neus een landschap: boom, zon, gras of

bloemen.

• Maak een 5 meter lange klerenketting.

• Doe lippenstift op je lippen en kus een wit vel papier

helemaal vol.

• Drink zo vlug mogelijk met de hele groep een fles water leeg.

• Bijt een normale wijnkurk door zonder je handen te

gebruiken.

• Wie kan het hardste fluiten?

• Wie kan uit de losse hand een kaarsrechte lijn op een groot

stuk papier te trekken?

• Probeer telkens wanneer een speler een dier noemt, een ander

dier te bedenken dat begint met de laatste letter van het

vorige dier. Wie houdt dit het langste vol?

• De spelers proberen een menselijke piramide te maken.

weetjes en spelletjes• Wie kan er in een touw een overhandse steek (enkele knoop)

leggen met de volgende regel erbij: Pak met elke hand een

uiteinde van het touw en laat dit niet meer los. Hoe werkt

het? Doe je armen over elkaar, zoals je vroeger op school

moest gaan zitten. De rechterarm onder de linkerarm en de

linkerarm over de rechterarm. Pak nu de uiteinden van het

touw en strek je armen, de knoop is gelegd.

• Trek op de grond een rooster van vier bij vier vakken. Met zes

of acht spelers vorm je twee teams: de kruisjes en de rondjes.

De spelregels zijn hetzelfde als voor het spel op papier. Om

beurten gaat één van de spelers van elk team in een willekeu-

rig vakje staan. Het team dat als eerste drie van zijn spelers op

een rij krijgt, scoort een punt.

80

81

• Teken op de grond een cirkel met een doorsnede van onge-

veer tien meter. Alle spelers zijn ooievaars, die op één been

in de cirkel staan met de armen voor de borst gekruist. Zij

proberen elkaar op deze manier uit de cirkel te duwen of te

stoten. Wie zijn ‘poot’ buiten de cirkel zet of op zijn andere

‘poot’ moet steunen om niet om te vallen, is af.

Welke ooievaar blijft het langst in de cirkel?

• Elke speler geeft aan de spelleider zijn naam door en het aan-

tal minuten dat hij denkt nodig te hebben om een vooraf

afgesproken parcours te lopen. Om beurten lopen de spelers

de afstand. De tijd van elke speler wordt met een horloge bij

gehouden. De speler die het dichtst bij zijn geschatte tijd zit

wint.

• Teken op de grond twee vierkanten naast elkaar waar de

spelers van twee teams ruim in kunnen staan. Elk team gaat in

het eigen ‘kamp’ staan. Na het startsein proberen ze spelers

van het andere team in hun kamp te trekken zonder zelf in

het kamp’ van de tegenstander te komen. Pas als een speler

met twee voeten in het kamp van de tegenstander komt is hij

‘gevangen’ en moet hij meehelpen met dat team.

• Teken in het zand een startlijn en vervolgens vijf cirkels achter

elkaar. Daarnaast teken je nog, evenwijdig aan de eerste, een

startlijn met vijf cirkels. Verdeel de spelers in twee teams. Elk

team gaat achter een startlijn staan iedere speler krijgt vijf

steentjes. Op het beginsignaal van de spelleider rent de eerste

speler van iedere team één rondje om de cirkels en probeert

in elke cirkel een steentje te mikken. Daarna vertrekken de

nummers twee met dezelfde opdracht. Welke team heeft als

eerste alle steentjes in de cirkels?

• De spelleider verdeelt de groep in teams van vier spelers. De

spelers schrijven hun naam op een blaadje. Van de letters die

nu op het blaadje staan proberen de spelers zoveel mogelijk

woorden te maken. Welk groepje heeft de meeste woorden en

welk groepje maakte het langste woord?

• De spelleider deelt blaadjes, waarop steeds een ander woord

staat, uit aan de kinderen. De spelers laten dit aan niemand

zien, slaan het woord op in hun gedachten en bergen het

blaadje weg. Op een teken van de spelleider lopen de kinderen

kris kras door elkaar en roepen het woord dat op het blaadje

staat. Na een tijdje vraagt de spelleider de kinderen om te

gaan zitten en om alle woordjes op te schrijven die zij hebben

gehoord. Welke speler weet de meeste woordjes te

onthouden?

82

83

met eenvoudige materialen• Vouw binnen 1 minuut een bootje uit een A4-tje.

• Maak binnen 4 minuten en vuurtje.

• Pionier binnen 3 minuten een driepoot.

spelen met een bal• Telkens twee spelers klemmen een bal tussen hun benen en

proberen in drie sprongen zo ver mogelijk te komen.

De speler die het verst weet te komen is winnaar.

• Alle kinderen staan in een kring. Twee kinderen die tegenover

elkaar staan krijgen elk een bal. De ene bal gaat linksom, de

andere bal rechtsom. De spelers proberen zo snel mogelijk te

reageren, zodat de ballen elkaar niet kunnen inhalen.

• De kinderen gaan achter elkaar in een rij staan en geven de

bal boven hun hoofd door aan diegene die achter hen staat.

Als de bal valt moet opnieuw gestart worden. De achterste

speler rent met de bal naar voren en het doorgeven begint op

nieuw. Hoe vaak lukt dit binnen 2 minuten?

• Twee spelers klemmen een bal tussen hun hoofden en lopen

een parcours of volgen de opdrachten van de spelleider. Bij

voorbeeld: maak een rondje, zak door de knieën, buigen en

zo verder.

• Twee spelers klemmen een bal tussen hun ruggen en

proberen gelijktijdig te gaan zitten en weer op te staan.

• Probeer al rennend en stuiterend met de bal zo ver mogelijk

te komen. Je mag maar 5 keer met de bal stuiteren. Wie het

verst komt is gewonnen.

• Probeer de bal een minuut lang in de lucht te houden met je

armen of benen. Wie lukt dat binnen de aangegeven tijd?

• Vorm van je handen een vuist. Probeer met je vuisten de bal

hoog te houden. Deze opdracht kan ook met een groep

uitgevoerd worden; ga dan in een kring staan en probeer te

voorkomen dat de bal de grond raakt.

• Stuit de bal met de ene hand en vang de bal op met een

andere hand. Probeer dit zo vaak mogelijk te doen.

• Gooi de bal omhoog en klap in je handen voor je de bal weer

opvangt. Dit kan uitgebreid worden met klappen in je handen

en snel op de grond gaan zitten voor je de bal opvangt.

• Stuiter de bal hard op de grond, zodat deze hoog opspringt.

Terwijl de bal hoog is probeer je onder de bal door te lopen,

je om te draaien en de bal weer op te vangen.

84

85

In Limburg zijn al meer dan 4500 kinderen en

1700 vrijwilligers lid van JongNL.

Kijk op JongNL.nl voor een club bij jou in de buurt.

Wil je weten of je een JongNL-type bent?

Doe de JongNL-test op JongNL.nl

86

Zin in actie,avontuur en gezelligheid?

Dan zit je goed bij JongNL.De club waar je iedere week op dezelfde tijd,samen met je vrienden, bij elkaar komt en het avontuur van je leven

beleeft. Dus niet telkensvoetbal of schilderen maarsamen spelen, ravotten,sporten, knutselen,

spannende speurtochtenlopen, kamperen,

toneelstukken opvoeren,opdrachten uitpluizen,

vuurtje stoken en nog veel meer.

87

Bij JONGNL staat het spelende kind centraal, van kleuter tot jongvolwassene.

Wekelijks ontmoeten deze kinderen en jongeren, in de wereld van het spel,

zichzelf en de ander. Spelen is uitdagenden zet aan tot ontwikkeling.

Bij JONGNL gaat het niet om prestaties,maar om deelname. Plezier, actie,

ontspanning, ontplooiing, geborgenheid en sfeer staan voorop. Kortom: ontmoetenen samen doen. Bij JONGNL kiest menvoor veelzijdigheid in activiteiten, maar

ook voor regelmaat en structuur: wekelijkse groepsbijeenkomsten op

vaste tijdstippen, met vaste begeleiding in een vaste groep.

Een verantwoord lid van de maatschappij krijg je niet vanzelf.Als een kind geen normen en waarden meekrijgt, kan dat leiden tot afwijkend en zelfs asociaal gedrag.

Waarom is JongNL zo belangrijk voor de gemeenschap?

1. Preventie JongNL biedt structuur in een veilige omgeving. 2. Openheid Bij JongNL is ieder kind welkom. 3. Maatschappelijk actief Door actief te zijn als vrijwilliger leren

jongeren verantwoordelijkheid te dragen. 4. Structuur De methodiek van JongNL geeft vrijwilligers

houvast met een spelaanbod dat past bij de belevingswereldvan het kind.

5. Leerschool Leden groeien op tot verantwoordelijke, actieveleden van de samenleving. Ze ontdekken hun eigen talenten enleren met respect om te gaan met de ander.

Wil je meer weten over de waarde en methode vanJongNL kijk dan op jongnl.nl of jnlimburg.nl

Sommige kinderen hebben al een streepje voor!

88

samen spelen 7 - jongnederlandneer.nl · minder geknoei bij het sjoelen, dan kunnen ook droge Marie...

Documents

Transcript of samen spelen 7 - jongnederlandneer.nl · minder geknoei bij het sjoelen, dan kunnen ook droge Marie...