Meerjarenbeleidsplan Samen 2017 - 2021

Samen meer kunnen

Goedgekeurd door RvT d.d. 15 december 2016

Vastgesteld in bestuursoverleg d.d. 30 januari 2017

Inleiding Dag in dag uit staan bij Woonzorggroep Samen honderden zeer betrokken medewerkers klaar om zorg- en dienstverlening aan onze cliënten te bieden. Daarnaast zijn er vele vrijwilligers en mantelzorgers die op een andere wijze een net zo belangrijk aandeel hierin leveren. Ouderenzorg is mensenwerk; dat is nu zo en dat zal het ook in de toekomst zeker blijven.

De ouderenzorg is wel in ontwikkeling en dat is natuurlijk goed. Het huidige meerjarenbeleidsplan van Samen liep tot 2016. Veel is gerealiseerd en een deel is ingehaald door nieuwe ontwikkelingen. Het is tijd om opnieuw de koers te bepalen. Daarbij staat, net zoals in de vorige meerjarenvisie, maar één vraag echt centraal; hoe kunnen we ook in de toekomst een zo goed mogelijk antwoord geven op de zorgvraag van onze (toekomstige) cliënten.

Om dit antwoord goed te kunnen geven starten we met een korte terugblik op de vorige periode om vervolgens de demografische ontwikkelingen in ons werkgebied te verkennen. Daarna gaan we in op het huidige zorgaanbod en alle ontwikkelingen in de zorg. Al deze informatie gebruiken we om tot bouwstenen voor onze nieuwe koers te komen. Met deze bouwstenen wordt ons nieuwe strategiehuis gebouwd. Tot slot zal er een eerste uitwerking van de onderdelen van het huis worden gegeven.

Velen hebben met ons meegedacht. Medewerkers van Samen, vertegenwoordigers van ouderenorganisaties, de cliëntenraden, de ondernemingsraad, collega-organisaties in zorg en welzijn, woningbouwcorporaties, gemeenten en zorgfinanciers; elke keer weer waren het inspirerende gesprekken.

Wij zijn iedereen dankbaar voor hun inzet en enthousiasme. Het is mooi om te mogen constateren dat de gezamenlijke ambitie om ook in de toekomst de beste zorg voor ouderen in de regio te willen organiseren erg groot is. Het is dan ook een enorme stimulans om hier gezamenlijk de schouders onder te zetten; dit omdat we nu eenmaal Samen meer kunnen.

2

Terugblik op 2012 - 2016

Het strategisch beleidsplan 2012 – 2016 is het eerste strategische plan van Samen waarbij de keuze is gemaakt voor het bouwen van een strategiehuis. Het strategiehuis is een krachtig beeld en heeft zijn waarde bewezen als ‘kapstok’ voor het beleidsproces. Deze kapstok wordt dan ook vastgehouden voor het nieuwe meerjarenbeleidsplan 2017-2021 van Samen.

Om te weten waar we vandaan komen en een goed vertrekpunt te hebben voor het nieuwe meerjarenbeleid van Samen is het zinvol om terug te blikken op het vorige meerjarenbeleidsplan. Dit gaan we hieronder op hoofdlijnen doen.

• In het fundament heeft ‘goede kwaliteit van zorg’ in de afgelopen beleidsperiode veel aandacht gevraagd, met name op de terreinen medicatieveiligheid en het methodisch werken. Op beide terreinen is er veel bereikt. Wel vraagt de borging van alle verbeteringen en veranderingen aandacht. De gezonde financiële bedrijfsvoering staat onder druk; de marges worden steeds krapper. De resultaatdoelstelling van 2% is de laatste jaren niet volledig behaald.

• De eerste pijler van het strategiehuis, het totaalaanbod aan zorg- en dienstverlening, is op vele onderdelen verder ontwikkeld. De borging en het aanbrengen van samenhang zijn speerpunten in de volgende fase. Hierbij vervullen de productlijnen van Samen een belangrijke rol.

• Er is veel gedaan aan de ontwikkeling van medewerkers en organisatie op diverse terreinen. Het organisatieontwerp van Samen is in de afgelopen periode geheel herzien en verschillende ontwikkeltrajecten voor medewerkers zijn afgerond of opgestart.

• De pijler innovatie vraagt aandacht; dit nemen we mee in de volgende beleidsperiode. In de afgelopen periode is met name intensief gewerkt aan de basis; om deze goed op orde te krijgen. Hierbij is de doorontwikkeling en implementatie van ondersteunende systemen noodzakelijk.

• De verankering in de lokale leefomgeving is gegroeid. Samen heeft een belangrijke positie in de regio en beschikt over een goed (lokaal) netwerk. Passend bij onze kernwaarden Actief, verbindend en oprecht, is het imago van Samen betrouwbaar en betrokken; dit geven stakeholders aan. De uitdaging ligt met name in het verder uitbouwen van de samenwerking met (strategische) partners.

Alle inspanningen in de afgelopen jaren hebben ertoe geleid dat Samen een stevige basis heeft voor de toekomst en hierop verder kan bouwen. Wel zal Samen voor de toekomst een aantal gerichte keuzes (moeten) maken. De nieuwe strategie en de hierbij gemaakte keuzes zullen in het vervolg van dit meerjarenbeleidsplan worden toegelicht.

3

Ontwikkelingen in de bevolking Het aantal 65-plussers in Nederland stijgt momenteel snel en zal nog een aantal decennia blijven toenemen. Deels komt dit doordat in de kwart eeuw na de Tweede Wereldoorlog veel kinderen zijn geboren die de komende jaren de laatste levensfase ingaan. Voor een ander deel komt het doordat de levensverwachting bijna doorlopend is gestegen. De ouderen van nu leven langer dan de ouderen van vroeger. Nederlanders zijn dus steeds langer oud, of misschien wel: later oud?

De verschillende soorten gezonde levensverwachting hebben elk een specifiek patroon. De levensverwachting zonder chronische ziekten is de laatste dertig jaar gestaag gedaald. In combinatie met de stijgende levensverwachting nam het verwachte aantal levensjaren met chronische ziekten flink toe: van 18 jaar naar 31 jaar voor mannen, van 25 jaar naar 42 jaar voor vrouwen.

De levensverwachting in als goed ervaren gezondheid zal tot 2030 voor mannen met ongeveer 3 jaar stijgen en voor vrouwen met 2 jaar. De levensverwachting zelf stijgt echter iets sneller waardoor mensen weliswaar op oudere leeftijd hun gezondheid als minder goed gaan ervaren, maar dat die periode wel langer gaat duren.

De verwachte levensduur met fysieke beperkingen is juist afgenomen. De levensverwachting zonder fysieke beperkingen steeg voor mannen van 65 jaar in 1983 tot 72 jaar in 2012, voor vrouwen van 64 jaar tot 70 jaar. In beide gevallen was dat sneller dan de stijging van de totale levensverwachting. Het verwachte aantal jaren met fysieke beperkingen daalde daardoor met 1 jaar voor mannen en met 2 jaar voor vrouwen.

De conclusie is dat mensen nog steeds ouder worden, dat chronische ziekten zich op jongere leeftijd openbaren en dat het aantal jaren met een goed ervaren gezondheid stijgt.

Voor ons werkgebied zijn op basis van de onderstaande grafieken de volgende conclusies te trekken. Overall gezien groeit de totale bevolking in ons werkgebied tot 2040 nauwelijks. De toename van het aantal 75 plussers is groot; ruim twee keer zo veel. Ditzelfde geldt voor het aantal mensen met de diagnose dementie.

Uit de cijfers blijkt ook dat de verhouding tussen het aantal werkenden en het aantal mensen dat met pensioen is drastisch verandert. Nu zijn er nog 5 werkenden per 1 gepensioneerde in 2040 zijn dat er nog maar 2.

4

Toename bevolking + dementie

75+ per gemeente 2015 - 2040

Veranderende verhoudingen (aantal werkende per gepensioneerde halveert; van 4 naar 2)

-500

500

1500

2500

3500

4500

5500

6500

7500

8500

Hollands KroonSchagen

3377 3571

7571 8491

682 753

1527 1883

2015 groei bevolking

2040 groei bevolking

2015 groei dementie

2040 groei dementie

Het huidige aanbod

In Noord-Holland Noord zijn diverse organisaties op het terrein van de ouderenzorg actief. Opvallend daarbij is dat er intramuraal veel meer te onderscheiden werkgebieden zijn dan extramuraal. Voor Samen geldt dat op intramuraal gebied, op de Polder Résidence te Breezand na, er geen andere aanbieders zijn in Schagen en Hollands Kroon. De Polder Résidence richt zich door een hoge eigen bijdrage vooral op de groep kapitaalkrachtige ouderen. Hoewel deze groep in omvang de komende jaren wat groter zal worden, blijft deze absoluut gezien beperkt. De huidige lijn om voor deze specifieke groep geen apart aanbod te doen, wordt vanwege de beperkte omvang ook naar de toekomst doorgetrokken.

Op het gebied van de intramurale zorg zijn in Noord-Holland Noord een beperkt aantal organisaties actief, zeker wanneer het om organisaties gaat die ook de behandelfunctie of revalidatie aanbieden.

Extramuraal ziet het er iets complexer uit. In ons werkgebied zijn er, naast Samen, twee grote spelers, Omring en Evean, en ook meerdere organisaties zoals Buurtzorg met een wat kleiner marktaandeel. Specifiek voor Samen is dat onze wijkverpleging voor het overgrote deel in en rondom de eigen complexen wordt geleverd.

De markt voor gemeentelijke WMO-producten is enorm in beweging. Ten aanzien van de hulp bij huishouden heeft Samen de lijn gekozen om dit product te leveren als een volwaardig product door gekwalificeerd medewerkers. Naast Samen zijn er ook andere partijen actief op deze markt. Daaronder zijn ook organisaties die vanuit de schoonmaakbranche insteken.

6

Ontwikkelingen in de ouderenzorg De afgelopen jaren is voor de betrokkenen bij de ouderenzorg duidelijk geworden dat het roer om moest. Het systeem dat vooral de overheid de verantwoordelijkheid droeg voor de ouderenzorg is verlaten. In de nieuwe gedeelde visie zijn de zorgorganisaties ondersteunend aan de cliënt en de professional. De cliënt bepaalt zelf, eventueel samen met zijn sociale netwerk, hoe hij woont en waar hij zijn professionele zorg en ondersteuning inkoopt. Dit geldt voor alle cliënten, variërend van de vitale cliënt tot de zeer kwetsbare cliënt. De cliënt overlegt samen met de zorgprofessional welke professionele hulp en ondersteuning het beste past.

Zorgorganisaties spelen met een passend zorgaanbod in op de diversiteit van vragen van cliënten en dragen zo bij aan de kwaliteit van leven van de cliënt. Daarbij maken zij, maar ook de cliënt, gebruik van nieuwe technologieën.

De rol van de zorgprofessional verandert, en de zorgorganisatie biedt ruimte, scholing en ondersteuning aan de professional om passende zorg te kunnen bieden en zich te ontwikkelen. De diversiteit aan organisatievormen is groot, onder meer omdat professionals op andere en meer flexibele manieren gaan (samen)werken.

Er wordt veel onderzoek naar de vraag gedaan hoe de toekomst van de ouderenzorg eruit ziet. De belangrijkste trends zijn door Vilans (publicatie Vilans ‘Anna zorgt voor appeltaart’; beeld van de ouderenzorg in 2035) samengevat:

1. Oud word je thuis Mensen wonen vaker en langer thuis. Het percentage ouderen dat in een instelling woont, daalt al jaren. Terwijl in 1995 nog 17 procent van de 75-plussers in een instelling woonde, was dit in 2014 gedaald tot 10 procent. Op dit moment woont 95 procent van de 65-plussers in Nederland (bijna 2,8 miljoen mensen) thuis. Mensen met een lichte zorgvraag komen vanaf 2013 niet meer in aanmerking voor het wonen in een zorginstelling. De Wet langdurende zorg (Wlz) maakt het mogelijk om ook met een zwaardere zorgvraag thuis te blijven wonen. Ook mantelzorgers, familieleden, buren, vrienden en andere bekenden uit sociale netwerken dragen bij aan deze ontwikkeling.

2. Diversiteit kleurt zorg De groep migranten in de ouderenzorg neemt de komende jaren absoluut en relatief toe. De verwachting is dat het aantal migranten boven de 65 jaar groeit van 78.000 niet-westerse migranten in 2011 tot 520.000 in 2050. De grootste groepen zijn op dit moment afkomstig uit Suriname, Marokko, Turkije en Nederlandse Antillen. Ook onder zorgprofessionals neemt het aantal migranten toe. In onze regio is een toename van migranten uit Oost-Europa zichtbaar.

7

Ontwikkelingen in de ouderenzorg

3. De zorgprofessional verandert Zorgprofessionals werken niet langer alleen in zorgorganisaties, maar ook in wijkteams, netwerken en steeds vaker als ZZP-er. Hun rol en functie verandert. Dit komt mede door een nieuw concept van gezondheid, waarbij niet de ziekte centraal staat, maar veerkracht en zelfmanagement. Veel banen in de zorg krijgen een bredere invulling. Nieuwe taken zijn bijvoorbeeld het vervullen van een poortwachtersrol, signalering en samenwerken met mantelzorgers.

4. Cliënt aan het roer

De zorg rondom de cliënt en zijn netwerk wordt veel persoonsgerichter. Bij het vaststellen van wat een cliënt nodig heeft, worden de cliënt en zijn sociaal netwerk het uitgangspunt. De zorg sluit aan op wat de cliënt nodig heeft en het eigen netwerk niet kan opvangen. In de toekomst beheert de cliënt zijn eigen medische en gezondheidsgegevens in een levenslang persoonlijk gezondheidsdossier en kent rechten toe aan zijn eigen netwerk en zijn zorgverleners om de gegevens in te zien.

5. Technologie heeft de toekomst In vergelijking tot het buitenland, maakt de Nederlandse zorg veel gebruik van eHealth-toepassingen. Bij technologie in de zorg gaat het onder andere om beeldcommunicatie, monitoring, zelfzorg, robotisering, big data, edutainment en allerlei digitale platforms voor medische samenwerking. De zorgmedewerkers van de toekomst zijn opgegroeid in een sterk gedigitaliseerde omgeving en zij gebruiken technologie om meer zorg op afstand te leveren en om samen te werken met collega zorgprofessionals van verschillende organisaties.

6. De gebruiker bepaalt, want de gebruiker betaalt?

De kosten van ouderenzorg in Nederland gaan snel omhoog. Als de huidige trend doorzet, besteedt Nederland in 2050 8,2% van het Bruto Binnenlands Product aan langdurende zorg. Nederland is dan veruit de grootste stijger in Europa wat betreft publieke uitgaven voor langdurende zorg. Om die reden zal Nederland andere manieren vinden om de zorg te bekostigen, met minder systeem- en overheadkosten.

8

Ontwikkelingen in de ouderenzorg

7. De overheid verbindt en faciliteert

De participatiesamenleving krijgt steeds meer vorm. De zorg ontwikkelt zich daarbij van een Pater-systeem (verzorgingsstaat) via een Ego-systeem (marktwerking) naar een Eco-systeem (waardecreatie). Hierbij raakt de zorg meer verweven met de maatschappij en ligt de focus op de burger, gezondheid, goede zorg en eigen regie. De overheid speelt vooral een verbindende en faciliterende rol. Dit doet zij door alle partijen bij elkaar te brengen om vernieuwing te realiseren en om de zorg te organiseren.

8. Nieuw concept van gezondheid

Er ontstaan nieuwe opvattingen over gezondheid en kwaliteit van bestaan/leven. Centraal staan veerkracht en zelfmanagement op alle domeinen die het leven betekenisvol maken: lichamelijk welbevinden, psychisch welbevinden, intermenselijke relaties, deelname aan de samenleving, persoonlijke ontwikkeling, materieel welzijn, zelfbepaling en eigen regie, rechten en belangen, spiritualiteit en dagelijks functioneren.

9. Kennis op maat maak en deel je samen

De vraagstukken in de (ouderen)zorg worden steeds complexer. Het onderscheid tussen kennisontwikkelaars, -verspreiders en –gebruikers verdwijnt. Daarvoor in de plaats komt een grote variatie aan ontwikkelaars en gebruikers die in (vaak lokale/regionale) netwerkverbanden nauw samenwerken aan het ontwikkelen, aanbieden en gebruiken van kennis. Zorgorganisaties en maatschappelijke initiatieven geven ook steeds vaker zelf invulling aan de kennisfunctie.

9

Conclusies en bouwstenen nieuwe koers

Op basis van alle verkenningen die we hebben uitgevoerd, zowel via de deskresearch als de vele gesprekken met onze stakeholders, kunnen we de volgende belangrijke conclusies trekken:

• Ouderenzorg wordt bij ongewijzigd beleid onbetaalbaar

• De beroepsbevolking neemt af: te weinig medewerkers

• Mensen blijven langer thuis, ook met zware zorg

• Verpleeghuiszorg wordt steeds zwaarder

• Meer eigen regie en verantwoordelijkheid cliënt

• Saamhorigheid en aandacht voor elkaar

• Samenwerking in plaats van concurrentie

• Scherpere keuzes in wat je zelf doet, wat je in samenwerking met andere doet en wat je aan andere overlaat

Specifieke kenmerken voor ons werkgebied in de Kop van Noord-Holland zijn:

• Twee gemeenten met ongeveer 40 veelal kleine kernen

• De vergrijzing is forser dan gemiddeld en jongeren -met nadruk op hoger opgeleiden- trekken weg

• Leefbaarheid van de kleinste kernen staat onder druk

10

Conclusies en bouwstenen nieuwe koers Voor de nieuwe koers van Samen levert dit de volgende bouwstenen op:

1. Samen is diep geworteld in het werkgebied; niet alleen in stenen door de 20 locaties, maar veel meer nog doordat de 1600 medewerkers en de 800 vrijwilligers grotendeels uit het gebied zelf komen. “Wij kennen het gebied en begrijpen waar onze cliënten vandaan komen”. Deze kracht gaan we benutten door in en rondom onze locaties nieuwe concepten te ontwikkelen waarin op een toekomstbestendige wijze een totaal aanbod van zorg- en dienstverlening kan worden geboden. Uitgangspunt daarbij is zo lang mogelijk zelfstandigheid van de cliënt en inzetten op zelfzorg en mantelzorg als het kan en professionele hulp als het moet. We noemen deze bouwsteen ‘Samen voor elkaar’.

2. De balans tussen zelfzorg, mantelzorg en professionele hulp verschuift. Dit stelt hogere eisen aan de professionele hulp. Voor Samen betekent dit dat we verder moeten specialiseren. We moeten daarbij keuzes maken; dementie en revalidatie in ieder geval, maar ook zware somatiek en de toenemende groep cliënten met psychiatrische problematiek vragen extra aandacht. Deze focus betekent ook dat we niet overal specialist in willen zijn. We noemen deze bouwsteen ‘samen specialist’

3. Voor de WMO-producten kiezen we de koers dat deze vooral ondersteunend moeten zijn aan de bouwsteen ‘Samen voor elkaar’. We benaderen deze producten vanuit het principe dat wat wij aanbieden kwalitatief past binnen de standaard van onze organisatie. We leveren het alleen als de faire prijs die we daarvoor vragen wordt betaald.

4. Onze huidige en toekomstige medewerkers zijn de sleutel voor deze nieuwe koers. We zullen onze rol als aantrekkelijke werkgever opnieuw moeten definiëren om zodoende voldoende medewerkers aan ons te kunnen binden. Dit alleen is niet genoeg om het steeds groter wordende arbeidsmarktprobleem op te lossen. We zullen ook andere mogelijkheden gaan onderzoeken. Richtingen daarbij zijn onder andere de huidige taakverdeling tussen de verschillende groepen medewerkers herzien, samenwerken met andere partijen zelfs over de grenzen van de zorg heen en het ontwikkelen van initiatieven om nieuwe groepen te interesseren voor werk in de zorg.

5. Ons gebied kenmerkt zich door een overzichtelijk aantal spelers die allen vanuit hun eigen invalshoek een bijdrage leveren aan het instandhouden en waar mogelijk verbeteren van de leefbaarheid in alle kernen. Er is een pact nodig om alle uitdaging aan te kunnen gaan: wij kiezen onomwonden voor samenwerking met collega's uit de zorg- en welzijnswereld, met corporaties, met onderwijsinstellingen en met gemeenten en verzekeraars. Dit zal in wisselende coalities en op een wisselende schaal gaan plaatsvinden.

6. De afgelopen periode heeft geleerd dat het fundament nooit af is. We zullen continu moeten blijven werken aan een gezonde basis.

11

Hoger doel en gewaagd doel Het hoger doel is simpel gezegd onze bestaansreden. Het geeft antwoord op vragen als ‘Waarom zijn wij op aarde? Wat is onze essentie? Wat willen wij voor onze omgeving betekenen? Wat is onze bijdrage aan de samenleving?’

Voor de periode 2012 – 2016 was ons hoger doel als volgt geformuleerd:

In uw omgeving is Woonzorggroep Samen dé partner bij het ouder worden

Als géén ander begrijpen wij de eigenheid van uw leefwereld

Ons hoger doel staat nog steeds overeind, maar door de keuzes die we voor de toekomst hebben gemaakt is ons hoger doel voor het nieuwe meerjarenbeleid 2017- 2021 enigszins aangepast. Ons nieuwe hoger doel luidt als volgt:

Woonzorggroep Samen is úw partner bij het ouder worden

Als géén ander begrijpen wij de eigenheid van uw leefwereld

Het gewaagd doel is specifieker; wat is onze ambitie voor de komende jaren; het is een uitdagende droom met een deadline. Onze gewaagd doel voor de komende jaren is:

Samen naar de top: in 2021 kiest u bij Samen voor uitstekende kwaliteit

in een veilige en prettige woonomgeving

Dit gewaagd doel vormt het dak van ons nieuwe strategiehuis. Vanuit een stevig fundament en de pijlers die inhoud geven aan nieuwe ontwikkelingen, wordt het dak van het strategiehuis met het gewaagd doel gerealiseerd. Ons nieuwe strategiehuis bestaat, tussen het fundament en het dak, uit twee pijlers en een ronddraaiende cirkel. De pijlers geven twee belangrijke nieuwe ontwikkelingen aan: Samen voor elkaar en Samen specialist. In de cirkel zijn de nieuwe ontwikkelingen opgenomen die nodig zijn om zowel de beide pijlers als het fundament en het dak te realiseren: Samenwerken en Samen medewerkers. De cirkel staat dan ook in verbinding met beide pijlers, het fundament Samen aan de basis en het dak Samen naar de top. Op de volgende pagina wordt ons nieuwe strategiehuis gepresenteerd.

12

13

Meerjarenbeleidsplan 2017-2021

Het

fundament

Samen aan de basis

Met het strategiehuis geven we richting aan de vernieuwing en verandering. Om dit waar te kunnen maken zullen we moeten zorgen voor een stevig fundament. Wanneer bijvoorbeeld de kwaliteit van zorg onvoldoende is, zullen we eerst daaraan moeten werken voordat nieuwe ontwikkelingen goed vorm kunnen krijgen.

We zullen de komende jaren zorgen dat ons fundament staat als een huis. Dat betekent dat we onze huidige goede scores op kwaliteit, cliënt- en medewerkerstevredenheid moeten behouden en daar waar nodig scores moeten verbeteren. Inspraak en betrokkenheid van en luisteren naar cliënten en medewerkers, is hierbij van groot belang. Hier zullen we de komende jaren nadrukkelijk op inzetten.

De kwaliteit van zorg blijft een belangrijk thema. We zullen het nieuwe landelijk kwaliteitskader voor de ouderenzorg implementeren en ons hercertificeren voor ons HKZ‐kwaliteitscertificaat op basis van een nieuw certificeringskader. Deze en ook andere ontwikkelingen zullen leiden tot wijzigingen in ons kwaliteitsmanagementsysteem, waarbij met name de borging van de veranderingen en verbeteringen aandacht zal vragen.

Het thema ‘vakvolwassenheid’ krijgt in de komende periode extra aandacht. Teams zullen zoveel mogelijk binnen heldere kaders en met gerichte ondersteuning de ruimte krijgen om nieuwe manieren te vinden om het vak op professionele wijze uit te voeren en gericht aandacht en zorg te besteden aan de cliënt. Goede informatievoorziening is hierbij een essentiële voorwaarde.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) zien we als een belangrijke basis. Dit wordt de komende jaren stevig opgepakt, waaronder het energie- en milieubeleid. Hiernaast zal Samen op het terrein van de arbeidsparticipatie haar steentje bijdragen door mogelijkheden te bieden voor mensen met een grote(re) afstand tot de arbeidsmarkt.

Een financieel gezonde bedrijfsvoering is een must. Door alle ontwikkelingen en veranderingen staan de financiële marges steeds verder onder druk. Net als in voorgaande jaren, blijft de doelstelling voor de komende jaren een financieel rendement van 2%. Dit rendement is minimaal nodig om Samen in tijden van verandering financieel gezond te houden en de continuïteit te kunnen waarborgen.

14

Meerjarenbeleidsplan 2017-2021

1e pijler

Samen voor elkaar

Belangrijke koerswijziging ten opzichte van het vorige meerjarenbeleidsplan is dat Samen zich met zorg, behandeling en dienstverlening gaat richten op en rondom de huidige en mogelijk ook nieuwe locaties. Nadrukkelijk willen we dit samen met anderen doen. Deze anderen zijn zeer divers van aard en kunnen per locatie verschillen. In ieder geval zijn bij alle locaties, naast de cliënten en onze eigen medewerkers die daar werkzaam zijn, mantelzorgers, vrijwilligers en de buurt betrokken. Uitgangspunt is dat cliënten zo veel als mogelijk hun eigen leven kunnen blijven leven, ook als ondersteuning daarbij onontkoombaar is. Het is onze ambitie dat cliënten en mantelzorgers meer zeggenschap krijgen en dat de samen- en zelfredzaamheid worden vergroot, met kwaliteit van leven als kompas.

We hebben het voornemen om in 2017 een basisidee voor Samen voor elkaar voor de locaties uit te denken en van kaders te voorzien. Dit concept willen we vervolgens in 2017 en 2018 op minstens twee locaties gaan uitproberen. Het concept dat wij willen gaan ontwikkelen, sluit nadrukkelijk aan bij de ontwikkelingen in de ouderzorg, met name dat de cliënt en zijn mantelzorgers de regie hebben en een belangrijke invloed hebben op hoe de zorg en ondersteuning eruit zal zien. Voor Samen zal hierbij het uitgangspunt zijn dat Samen aanvullend is op wat de cliënt en zijn netwerk zelf nog kan. Daarnaast verwachten we dat technologie en innovaties in steeds grotere mate ondersteunend zullen gaan zijn in deze zorg.

Een basisidee of concept uitwerken, in een pilot toetsen en vervolgens uitrollen zou kunnen suggereren dat het idee statisch is. Dit is verre van wat wij voor ogen hebben. De cliëntvragen veranderen voortdurend, de mantelzorgers behorend bij de cliënten wijzigen eveneens voortdurend van samenstelling, de technologische ontwikkelingen gaan voort, de buurt waarin een locatie zich bevindt kent zijn eigen dynamiek en ook de zorgsector heeft zijn ontwikkelingen. Het basisidee zal met deze dynamiek mee moeten kunnen bewegen.

De ontwikkeling van Samen voor elkaar, alsook de veranderingen in de vraag naar (in- en extramurale) zorgwoningen, maken dat Samen het lange termijn huisvestingsplan zal moeten herijken. Dit niet alleen inhoudelijk om in te kunnen springen op de geschetste veranderingen, maar ook financieel.

15

Meerjarenbeleidsplan 2017-2021

2e pijler

Samen specialist

Samen heeft in het meerjarenbeleidsplan gekozen om expert te zijn in de langdurige zorg en dan met name in zorg voor dementerenden, kwetsbare ouderen met somatische problematiek en revalidanten. In de pijler Samen Specialist wordt een aanvang gemaakt in het verder ontwikkelen van deze onderdelen, hetgeen met zich meebrengt dat Samen gericht investeert in medewerkers die de gekozen specialisatie invulling geven en gebruik gaat maken van technologische ontwikkelingen.

Langdurige zorg Magnushof zal zich met haar langdurige zorg steeds meer positioneren als expertisecentrum voor complexe

dementiezorg. Hierbij zal ook de samenwerking met andere organisaties worden onderzocht, onder meer binnen het Netwerk dementie in de regio Noord-Holland Noord. Hierbij hebben wij het voornemen om niet alleen intern de expertise te bundelen binnen Magnushof en ondersteunend te zijn aan alle cliënten, mantelzorgers, vrijwilligers en medewerkers van Samen, maar juist ook deze rol van expert te vervullen naar mensen en organisaties binnen Schagen en Hollands Kroon die nog geen verbinding met Samen hebben.

Extra aandacht zal uitgaan naar cliënten met een zware somatische zorgvraag. De inzet is erop gericht om deze cliënten zo veel als mogelijk in de eigen woning zorg te bieden. Hierbij denken we vooral aan de geclusterde woonvormen met een Volledig pakket Thuis (VPT) of mogelijk ook kleinschalig intramuraal wonen. Hiervoor zullen in 2017 de mogelijkheden worden onderzocht en indien mogelijk in de jaren daarna worden uitgerold.

Daarnaast zal er onderzoek gedaan worden naar doelgroepen die ook tot het expertisegebied van Samen zouden kunnen horen (GGZ- en/of VG-cliënten die ouderenzorg nodig hebben). Op basis hiervan zullen keuzes in doelgroepen worden gemaakt. Samenwerking met specialistische organisaties die deze doelgroepen goed kennen en waarbij Samen haar kennis en kunde met betrekking tot zorg voor kwetsbare ouderen in kan brengen.

Cliënten in de langdurige zorg verblijven, in tegenstelling tot de naam doet vermoeden, steeds korter in de langdurige zorg, waardoor onze medewerkers steeds vaker met palliatieve zorg te maken hebben. Extra expertise en ondersteuning, eventueel in samenwerking met partners van het palliatief netwerk, is daarbij noodzakelijk voor het geven van steun en zorg. Deze zorg is onlosmakelijk verbonden met zorg voor kwetsbare ouderen en hun mantelzorgers. Dit vraagt van Samen om een investering in tijd en middelen om deze zorg in afstemming met huisartsen, specialisten en andere zorgaanbieders goed te kunnen blijven bieden. De komende jaren zal een palliatief team worden opgezet en expertise op dit gebied in de zorgteams stevig verankerd worden.

16

Meerjarenbeleidsplan 2017-2021

2e pijler

Samen specialist

vervolg

Revalidatie & Behandeling Revalidatie en behandeling kent de afgelopen jaren een grote dynamiek. De behandeling in ziekenhuizen wordt steeds meer gestandaardiseerd en gemeten op uitkomstindicatoren. Voorts verblijven zowel electieve als spoedpatiënten steeds korter in het ziekenhuis. De Geriatrische RevalidatieZorg (GRZ) gaat mee in deze beweging; eenzelfde financiering, geprotocolleerd met zorgpaden werken, verkorten van ligduur, uitkomstmetingen doen en de zorg ambulantiseren. Dit vereist nauwe samenwerking in de keten met ziekenhuizen, huisartsen en andere zorgaanbieders. Samen zal haar visie en werkwijze continu hierop aan moeten passen. Dit zal Samen niet eigenstandig doen. In ieder geval wordt in 2017 en 2018 aan de samenwerking op het gebied van GRZ met Magentazorg een vervolg gegeven. In de eerste fase zijn zorgpaden en werkprocessen uitgedacht en op papier gezet. Voor de vervolgfase is een externe projectleiding aangesteld om de daadwerkelijke organisatievorm te vinden en het formele traject naar de Nza en ACM te kunnen doorlopen. Eind 2017 is duidelijk welke organisatievorm de GRZ krijgt en hoe de behandelcomponent voor de WLZ vorm krijgt. De daadwerkelijke totstandkoming zal daarna zijn beslag krijgen waarbij het de gezamenlijke ambitie is om dé GRZ-aanbieder voor het adherentiegebied van Samen en Magenta te zijn en zelfs in de top 5 van GRZ-aanbieders van Nederland te komen. Daarnaast is het de ambitie van Samen om zowel de 1e lijn behandeldienst verder te ambulantiseren en te professionaliseren om aan de standaarden van de toekomst te voldoen, alsook om in “Samen voor elkaar” een prominente rol te kunnen gaan spelen.

De vraag naar eerstelijns verblijf (ELV) is groeiende. Naar verwachting zal de groei de komende jaren doorzetten, waardoor het mogelijk is voor cliënten én mantelzorgers om daadwerkelijk langer thuis te kunnen blijven wonen. Dit zorgproduct vraagt wel om professionalisering en doorontwikkeling. In samenwerking met huisartsen, de Noord-West Ziekenhuisgroep en andere zorgaanbieders zullen zorgpaden en werkwijzen afgestemd worden. Voor Schagen en Hollands Kroon is en blijft Samen dé aanbieder van ELV met het motto: dichtbij als het kan (ELV-laag) en alleen in Schagen als het moet (ELV-hoog).

In het kader van zinnige, zuinig en vooral cliëntgerichte zorg gaat Samen in nauwe afstemming met de regionale huisartsen onderzoeken of het mogelijk is om huisartsenzorg binnen kleinschalige zorg te gaan bieden. De Behandeldienst van Samen kan zijn expertiserol in deze samenwerking zeker een vorm geven. Een eerste poging wagen wij bij de oplevering van kleinschalig wonen in Lelypark. De ervaring met het onderzoek en de mogelijke uitrol bepalen of dit concept verder uitgerold gaat worden.

Meerjarenbeleidsplan 2017-2021

Samen medewerkers

Grootscheepse vernieuwing in de ouderzorg is alleen mogelijk als medewerkers meer invloed en zelfstandigheid krijgen in hun werk en de organisatie daarvan, waarbij dit vooral op de werkvloer moet worden ervaren. Zij zijn het immers die dagelijks contact hebben met cliënten. Van daaruit ontstaat inzicht in wat er vanuit cliëntperspectief écht toe doet en wat professionele zorg daaraan kan bijdragen. Medewerkers gaan de dialoog aan met cliënten, familie en sociale netwerken, om daar vervolgens naar te kunnen gaan handelen. Voor dit alles hebben medewerkers ruimte, vertrouwen en faciliteiten nodig. En competenties om het accent te verleggen van “wij zorgen voor U” naar “samen zorgen voor kwaliteit van leven”. Vernieuwing in zorg en vernieuwing in arbeid en organisatie komen hier krachtig en urgent samen. Onze medewerkers zijn hierbij de sleutel in deze sociale innovatie. De uitrol van de kanteling van werktijden, waarbij medewerkers en teams zelf zeggenschap krijgen over de invulling van hun werktijden, is een goede stap in de facilitering hiervan. Daarnaast zullen we ons continu moeten realiseren dat onze medewerkers onze ambassadeurs zijn en moeten bekijken hoe Samen hierin kan ondersteunen.

Veel banen in de zorg krijgen, zoals al gemeld, een bredere invulling. Nieuwe taken zijn bijvoorbeeld het vervullen van een poortwachtersrol, signalering en samenwerken met mantelzorgers. De cliëntgerichte en gastvrije benadering blijft echter wel onverminderd van kracht en wordt in toenemende mate echt in daden verwacht om “samen zorgen voor kwaliteit van leven” invulling te geven. Samen zal hierop in zijn scholing en facilitering op in moeten spelen. Niet alleen voor een individuele zorgverlener, maar voor het team dat meer is dan de som der delen. Zij behoren als team in staat te zijn de sociale vernieuwing vorm te gaan geven. Vanuit de organisatie zal bekeken worden hoe de ideale teamsamenstelling per productlijn is om deze vraag ook echt te kunnen waarmaken. In 2017 zullen we ons hierover gaan buigen en in de jaren daarna moet dit gerealiseerd gaan worden. Hier staan we voor een enorme opgave. Uit de geschetste ontwikkelingen wordt immers duidelijk dat de beroepsbevolking behoorlijk af gaat nemen.

Het is niet alleen een beeld voor de toekomst, maar voor sommige functies (Verzorgende-IG bijvoorbeeld) ervaart Samen nu al krapte op de arbeidsmarkt. We hebben daarom het voornemen om stevig in te zetten op werving van nieuwe medewerkers en dat we, ondanks alle verwachting ten aanzien van de beroepsbevolking, afdoende personeel hebben om aan de zorgvraag in ons werkgebied te kunnen blijven voldoen. Belangrijk is ook om te bekijken wat Samen kan bieden als werkgever en hoe onderscheidend Samen als werkgever is. Hierbij heeft Samen de ambitie om binnen vijf jaar het beste werk-leerbedrijf van de kop van Noord-Holland te zijn.

18

Meerjarenbeleidsplan 2017-2021

Samen-werken

Samenwerking staat centraal in ons strategiehuis. Net als vele partijen in onze regio, zijn we ervan overtuigd dat samenwerking in het dunbevolkte plattelandsgebied waar Samen werkzaam is meer kansen biedt dan concurrentie. We kiezen er dan ook bewust voor om met stakeholders in de regio gezamenlijk naar oplossingen te zoeken, waarbij de wensen en behoeften van onze cliënten steeds het vertrekpunt zijn. Samen met de partners in de regio zullen we een visie op (strategische) samenwerking ontwikkelen, met een concrete vertaling in projecten, waarbij we zullen aanhaken op lopende initiatieven. In het licht van onze nieuwe strategie zullen we samenwerking met andere partijen blijvend vormgeven en ontwikkelen. Bij alles wat we doen zullen we ons afvragen of we dit zelf doen of samen met andere. Voor onze pijlers Samen voor elkaar en Samen specialist vormt samenwerking met andere partijen een essentiële randvoorwaarde. Om aan beide pijlers invulling te geven, zullen we samenwerken in het Netwerk Dementie en het Netwerk Palliatieve zorg, maar is ook de samenwerking met Wonen Plus Welzijn, collega-zorgaanbieders, ziekenhuizen, revalidatiecentra, opleidingsinstituten, gemeenten, woningcorporaties, leveranciers en andere (lokale) partijen van groot belang. De samenwerking met mantelzorgers en vrijwilligers wordt met nadruk apart benoemd. Voor het leveren van goede zorg is de inzet van mantelzorgers en vrijwilligers immers onmisbaar. De insteek is om beide doelgroepen blijvend goed te faciliteren en te ondersteunen.

19

Meerjarenbeleidsplan 2017-2021

Tot slot

Met dit meerjarenbeleidsplan hebben we de basis gelegd voor het realiseren van onze nieuwe strategie en ons nieuwe gewaagd doel: In 2021 kunnen cliënten bij Samen kiezen voor uitstekende kwaliteit in een veilige en prettige woonomgeving.

Onze ambities zijn groot. Dat is een goed teken omdat in alle lagen van onze organisatie heel veel mensen werken die verder willen met het verbeteren van de zorg- en dienstverlening voor onze huidige en toekomstige cliënten. Hier zijn we trots op en zullen we zeker moeten koesteren, want zonder goede en gemotiveerde medewerkers kunnen we al onze plannen niet waarmaken. Natuurlijk moeten we wel alert blijven op de haalbaarheid van onze plannen. We zullen dan ook regelmatig moeten toetsen of we de juiste dingen doen en de goede prioriteiten stellen.

In al onze plannen en activiteiten staat het belang van onze huidige én toekomstige cliënten centraal. De kracht van Samen is dat wij in heel veel plaatsen en kernen aanwezig zijn, wij de cliënten en hun eigenheid goed kennen en we over veel kennis en ervaring beschikken. Met trots kunnen we dan ook voor onze cliënten vaststellen dat wij ons hoger doel eer aan doen: Woonzorggroep Samen is úw partner bij het ouder worden. Als géén ander begrijpen wij de eigenheid van uw leefwereld.

20