ROTTERDAM KAARTEN ROUTE INFO

NOORDER

NATUUR MIDDEN-DELFLAND DAG 2017 BIJZONDERE PLEKKEN IN DE NOORDRAND

(Foto: Fred Ernst) Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden

verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand,

of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij

elektronisch, mechanisch, door print-outs, kopieën, of op welke

manier dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van

de auteur.

©2017 Gudrun Feldkamp, Natuurcurator voor 100%Feldkamp

3

Inhoud

Inleiding ......................................................................... 5

Programma 18 juni 2017 ........................................................... 4

ALGEMENE INFORMATIE .............................................................. 4

Vroesenpark....................................................................... 6

Koffie & boekje halen ............................................................ 6

Ruig land ......................................................................... 6

Acht, negen, tien… wie niet weg is, is gezien! ................................... 8

Paadje van Duizendtree ........................................................... 8

Tuinvereniging Park Zestienhoven ................................................. 9

Park 16Hoven...................................................................... 9

Interview Mathilde Wansdronk .................................................... 10

Duurzaam bouwen met leem ........................................................ 12

Hertenkamp ....................................................................... 14

Meet&Greet met de boswachter .................................................... 14

Landzicht ........................................................................ 15

Vliegveld Zestienhoven .......................................................... 15

Overschiese Plasjes ............................................................. 16

Delftweg ......................................................................... 16

Tuinen van Museum Oud-Overschie ................................................. 17

Landgoed De Tempel .............................................................. 19

Ackersdijkse Plassen ............................................................ 20

Een koe is een koe .............................................................. 23

Nieuws uit de ijstijd….. ........................................................ 23

Jurrasic Park.................................................................... 24

Weidevogels...................................................................... 25

Zwemmen in de Zweth ............................................................. 25

Boerenshoppen.................................................................... 25

Harrie's moestuin ............................................................... 25

Hoogerbrugge veehouderij ........................................................ 26

Poldermarkt...................................................................... 26

Belevenisboerderij .............................................................. 26

Opening Belevenisboerderij ...................................................... 26

Polderpad .............................................................. 28

Melkschuur ............................................................. 31

Programma 18 juni 2017 In het weekend van 17en 18 juni 2017 is het feest op het platteland

van Rotterdam. In het Midden-Delfland bruist het van de

activiteiten, die horen bij de Midden-Delflanddagen en het nieuwe

evenement Kom uit je stad.

Dichtbij Rotterdam zijn er twee hotspots: de boerderij van

Hoogerbrugge langs de Hofweg en de opening van de

Belevenisboerderij langs de Oude Bovendijk.

10.00 - 14.00 uur Startpunt Vroesenpaviljoen; Haal hier je

routeboekje. Je krijgt hier vandaag een kopje koffie met korting

als je het routeboekje laat zien.

10.00 - 17.00 uur Verstoppertje in Urban BMX landje; Bij de

hangplek start je avontuur.

13.30 en 15.00 uur Rondleiding Beekweg 175; Mathilde Wansdronk

laat haar zelfgebouwde duurzame huis ervaren.

14.00 en 15.00 uur Meet&Greet bij het Hertenkamp, Ontmoet de

Rotterdamse Boswachter bij het hertenkamp in Park 16Hoven.

10.00 - 17.00 uur Poldermarkt op boerderij Hoogerbrugge,

Poldermarkt met lokale producenten, optredens en ponyrijden

www.schieveensepolder.eu

10.00 - 17.00 uur Open dag Belevenisboerderij Schieveen,

Lekker spelen bij de stadsherder, de belevenisboerderij opent dit

weekend www.facebook.com/belevenisboerderij

11.00, 13.00, 15.00 uur Eetbaar onkruid workshop bij de Melkschuur

door Sander Dikstra

ALGEMENE INFORMATIE De Noordrand is een ontwikkelgebied ten noorden van het vliegveld.

Het wordt door gemeente Rotterdam, Natuurmonumenten, agrariërs e.a.

ontwikkeld tot een nieuw natuur en recreatiegebied. Bewoners van

Rotterdam kennen het nog nauwelijks. Deze gids wil Rotterdammers

betrekken bij de ontwikkelingen en laten zien hoe ze de stad uit

kunnen, waar en wanneer er interessante dingen te zien en te

beleven zijn.Deze gids is een onderdeel van het programma voor de

Midden-Delflanddag op 17 en 18 juni 2017

5

Inleiding

Deze gids is je sleutel om een fascinerend gebied van Rotterdam te

verkennen. Achter het Vroesenpark begint het platteland, met

volkstuinen, weilanden, natuur en boerderijen. Dit gebied is enorm

in ontwikkeling. Doorkruis je het zonder gids, dan merk je daar

weinig van, misschien valt je een korenbloem op, hoor je het

geklepper van een ooievaar en kom je toevallig op het terras van de

belevenisboerderij terecht. In de Noordrand gaat het niet om

spektakel en vermak, maar om een goed verhaal en boeiende

belevenissen. De Noordernatuur gids is een onderdeel van dat goede

verhaal, je komt ermee op plekken waar je zelf in interactie gaat.

Dit boekje is de niet volledig, maar een goed begin. Het nodigt je

uit om deel te nemen aan het gebied. Ga mee en verlies je rol van

toeschouwer, je wordt bondgenoot van de Noordrand.

Op kaarten staat polder Schieveen nog vaak aangegeven als

bedrijvenpark. De ontwikkelingen zijn pril, relaties zijn fluïde,

er staat nog zoveel te gebeuren. Het elan is nu befietsbaar,

proefbaar, zichtbaar en anderszins waar te nemen.

Het gebied is een broeikas waar visies op natuur en landbouw,

inheems en exotisch op elkaar botsen. Het resultaat: nieuwe

coalities en ideeën over wat natuur is en hoe ze gebruikt kan

worden.

De hoogtepunten in een notendop: Ackerdijk met de

aalscholverkolonie, landgoed de Tempel met het theehuis en het

Polderpad met korenbloemen en roze bloesem in de berm. Er zijn

overal ontmoetingen met de dieren van dit landschap.

Deze route kun je vanaf 18 juni 2017, de Midden-Delfland Dag,

doen, de info is ook daarna actueel en de plekken blijven

spectaculair in transitie.

Het verhaal is nog lang niet uit.

Vroesenpark Met de eerste warme zonnestraal trekt jong Rotterdam naar het

Vroesenpark. Het stadspark ligt tegenover de Diergaarde Blijdorp.

Op de uitgestrekte grasvelden wordt naar muziekjes geluisterd, en

komen de minibarbecues en witte wijntjes tevoorschijn. Het

Vroesenpaviljoen verkoopt lekkers en zorgt voor entertainment: van

ZZP netwerkbijeenkomsten tot tango lessen op het zachte gras. Het

is er altijd druk en vaak moet je aanschuiven bij andere gasten,

lekker knus! De agenda staat naast de kaart op vroesenpaviljoen.nl

Route: Het Vroesenpark bereik je met Metro Blijdorp, een halte na

Rotterdam Centraal Station. En natuurlijk op de fiets.

Koffie & boekje halen Op 18 juni haal je hier je routeboekje. Je krijgt alleen vandaag

een kopje koffie met korting als je het routeboekje laat zien.

Ruig land Rotterdam is een BMX stad, dat zijn die kleine fietsen waar vooral

jongeren capriolen op uit halen. Al 15 jaar wordt dit braakliggende

landje door BMX'ers gebruikt als crossbaan. Met schep en spade is

een metershoog reliëf aangelegd en beplant met bamboe en wilg. Door

onderhoud en gebruik is hier een apart gebied ontstaan. Er is een

toffe hangplek en een vuurton. De beste manier om het te verkennen

is door er in hoog tempo doorheen te gaan. Zonder BMX fiets kun je

dat te doen door verstoppertje te spelen. De combinatie van rennen

en schuilen, brengt een verschuiving in je waarneming teweeg.

Route: Steek vanaf het Vroesenpark over naar de Vroesenkade

richting CBR. Sla na het kanaal direct links af. Achter het witte

huis ligt het landje.

7

Acht, negen, tien… wie niet weg is, is

gezien! Verstoppertje spelen. Hoe doe je dat ook al weer?

Eén persoon is de zoeker en telt met de ogen dicht tot 10, terwijl

de anderen zich verstoppen. Na het tellen roept de zoeker Wie niet

weg is, is gezien, ik kom! en probeert iedereen te vinden die zich

heeft verstopt. De buut is de bank bij de paal bij de hangplek.

Iedereen die gevonden is, moet worden gemeld. Dit doet de zoeker

door Buut [naam] te roepen. Mensen die zich hebben verstopt kunnen

ook vrij-buten door ongezien terug naar de paal te sluipen en Buut

Vrij te roepen. De minimumafstand vanaf de buutplaats is 20

stappen. Wie niet weg is, wordt als gezien beschouwd en is daarom

in de volgende beurt de zoeker.

Paadje van Duizendtree Achter de Vroesenkade start het Paadje van Duizendtree. Dat pad

bestaat al sinds 1750. Fiets hier in hoog tempo de heuvel af, aan

het einde kom je terecht in een scherpe lus bij de paardenkoppel,

waarvandaan je als het ware onder de grote weg door wordt

getrokken. Onderweg scheur je langs jasmijn en brandnetelvelden.

Het Paadje van Duizendtree doet iets met je zintuigen, je

oriëntatie is verward door de lus, het geraas van de weg valt weg

zodra je onder de A13 door bent, wat je ruikt, wat je ziet, - een

perfecte entree naar het platteland.

Route: Ga aan het einde bij de Overschiese Kleiweg rechtdoor voor

de Noordrand of rechtsaf om terug te gaan naar Noord.

9

Tuinvereniging Park Zestienhoven Terletweg 20-21, 3045LR Rotterdam

De volkstuin is elke dag open en tussen zonsop- en zonsondergang

vrij toegankelijk.

Je kunt koffieleuten in de kantine, een plantje kopen of je laten

betoveren door de huisinterne homeopaat Ad Delien. De tuinders

onderhouden behalve hun eigen plekje ook het gemeenschappelijk

groen van het park. Ad Delien laat de vlindertuin, het insectenhuis

en de homeopathische tuin zien.

“En dit is dus de heksentuin.” Hij wijst een hoge plant met

schermbloemen aan. “Weet je hoe de Griekse filosoof Sokrates aan

zijn dood kwam? Hij dronk de scheerlingbeker!” De oude Grieken

gebruikten een aftreksel van de zaden van de gevlekte scheerling om

ter dood veroordeelden te berechten.“ In het wild kom je deze plant

niet meer tegen,” stelt Ad me gerust. “En kijk, dat is Goudsbloem.

Daar kun je makkelijk zelf een heerlijke huidcrème van maken.”

Route: De Tuinvereniging ligt tussen de Overschiese Kleiweg en Park

Zestienhoven en wordt doorkruist door de Terletweg.

Park 16Hoven Park 16Hoven in Overschie is een transitiegebied van Rotterdam. Op

vier kilometer van het centrum voelt het toch als buiten. Onderdeel

van Pak 16hoven is het 'Engels landschapspark'. Oude natuur ontmoet

hier nieuwe natuur. www.park16hoven.blogspot.com

Interview Mathilde Wansdronk ‘Dat aparte huis aan de Beekweg?’ De bewoners van Park Zestienhoven

kennen het wel als ik de weg vraag. Van de bewoonster wil ik weten

wat Beekweg 175 zo apart maakt. Na een tompouce met haar ouders in

de tuin neemt Mathilde Wansdronk me mee naar haar werkkamer.

“Hoe kwam je op het idee je eigen huis te bouwen?”

“Je eigen idee bouwen, dat wil iedereen wel. Tenminste: iedereen

die Bouwkunde heeft gedaan”. In Park Zestienhoven greep ze haar

kans, ze ontwierp een generatiehuis. Haar ouders wonen op de bel-

etage, gezamenlijke ruimtes liggen op de begane grond en haar

kamers zijn op de 1e verdieping. We zitten voor een enorm rond raam

dat over de weilanden uitkijkt.

“Je hebt niet alleen je eigen huis gebouwd, het is ook nog eens

duurzaam,”

“Duurzaam bouwen, dat is meer dan nul op je meter,” zegt ze. “Dit

huis is helemaal van leem gebouwd en met vlas geïsoleerd. Ik wilde

laten zien dat je dat ook in het groot kan doen. Leem is zo’n fijn

materiaal, er zit niets agressiefs in, je kunt het met je handen

bouwen.”

“Vlas, wat is dat eigenlijk?”

“Vlas is een plant voor de textielproductie, er wordt linnen van

gemaakt.” Ze geeft me een zachte pluizige tegel grijs wit

materiaal. “Voel maar, je kunt ook met wol isoleren, of met stro.

Vlas kun je een beetje proppen, stro moet je zagen.”

“Wat maakt jouw huis anders, er zijn wel meer duurzame huizen,

toch?”

“Duurzaamheid is zo’n uitgehold begrip, je bent al duurzaam als je

gerecycled papier gebruikt”, verzucht Mathilde. “Dit concept is

verdubbelbaar. Ik kan je zo laten zien hoe het werkt. Dat is anders

dan de probeersels elders. Dat zijn proefwoningen, vaak tijdelijk

en in ontwikkeling. Die kun je nog niet nabouwen.”

“Wat is nou het meest bijzonder aan Beekweg 175?”

11

(foto: Arjen Jan Stada)

“Dit huis heeft plafondverwarming. Ik denk dat dit het enige huis

is met zo’n systeem. Net als bij vloerverwarming wordt verwarmd

door straling. Mensen snappen het vaak eerst niet, ‘warmte stijgt

toch naar boven’, zeggen ze dan. Dat is ook zo, maar

stralingswarmte werkt anders dan luchtverwarming. Dit is praktisch,

het geeft je vrijheid op de vloer.“

“Heb je een tip voor ons? Wat is geen symbool maar zet echt zoden

aan de dijk?”

“Dé quick fix is isoleren, dat werkt direct comfortverhogend en

energiebesparend. Isoleren is belangrijker dan zonnepanelen. Zorg

bij isoleren wel voor goed evenwicht tussen binnen en buiten.

Buiten regent het vaak en binnen nooit, maar gemiddeld is het in

huis vochtiger dan buiten. Dat vocht moet niet in materialen zoals

je kozijn gaan zitten. Dat moet naar buiten kunnen. Dus zorg voor

dat evenwicht tussen binnen en buiten. Het zit hem niet in het

materiaal dat je gebruikt, maar in de lagen isolatie die je

aanbrengt. “

We lopen naar buiten en ik kijk omhoog naar de lichtgele gevel. Je

ziet er niet aan af maar dit is misschien wel het meest duurzaam

gebouwde huis van de stad. Ware duurzaamheid zit van binnen, bedenk

ik me.

Duurzaam bouwen met leem Op 18 juni om 13.30 en 15.00 uur Rondleiding Beekweg 175

Mathilde Wansdronk laat haar zelfgebouwde duurzame huis van binnen

zien.

13

Hertenkamp Een hertenkamp is meer dan een hek en een handvol herten. Een

hertenkamp staat voor de droom van een mooiere wereld: Arcadie!

Frederique Kreeftenberg is stadssociologe en heeft onderzoek gedaan

naar hertenkampen.

Vroeger wist zowat iedereen wat Arcadie was: een droomland vol

bloemen, fruit en bossen, met helder water, vogelzang en een altijd

durende zomer. Voor een enkeling bleef het niet bij zoete dromen.

De elite bouwde landgoederen zoals De Tempel aan de Schie. Je

buiten was omringd door parken met ruimte voor de jacht. Om het

jagen makkelijker te maken werden wildbanen ingericht. Het wild kon

zich niet vrij verplaatsen en werd bijgevoederd. De wildbaan werd

zo aangelegd dat hij mooi in het zicht lag, omgeven door de

landschapstuin.

In de tijd dat mannen zoals Lodewijk Pincoffs rijk werden en

Rotterdamse explosief groeide kwam er een nieuwe elite op:

industriëlen, reders en projectontwikkelaars bouwden nieuwe luxe

wijken in elkaars buurt. Een hertenkamp in het lokale parkje paste

daar goed bij. Dan was het net alsof men op een echt landgoed

woonde.

Sommige van de nieuwe rijken vonden dat arbeiders zich ook moesten

kunnen ontwikkelen. Ook een arbeider mocht dromen van een beter

leven, maar daarvoor moest hij wel eerst weten hoe dat eruit zag.

Zoals Arcadie dus, dat land van melk en honing.

Landschapsarchitecten, waaronder de welbekende Zocher van het Park

bij de Euromast ontwierpen arcadische landschappen. Een wildbaan

met herten hoorde daar net zo goed bij als romantische slingerpaden

en waterpartijen.

Veel mensen kennen hertenkampen uit hun jeugd. Het hertenkamp op

het Weena is al zeker een kwart eeuw verdwenen, maar blijft een

geliefde herinnering. Tegenwoordig zijn er nog drie hertenkampen in

Rotterdam, ook in de rest van het land zijn het er minder geworden.

Ze verdwenen door bezuinigingen en nieuwbouw. Goedkoop is zo'n park

namelijk niet. Des te meer reden om te koesteren wat er nog is.

Meet&Greet met de boswachter 18 juni 2017 om 14.00 en 15.00 uur bij het Hertenkamp

15

Ontmoet de Rotterdamse Boswachter Kees Fransen bij het hertenkamp

in Park16Hoven. Hij vertelt over natuurbeheer in de stad en de

herten. Vanaf 15 juni kunnen de hindes kalveren krijgen.

Landzicht Politiepost Landzicht met zijn bloeiende groene dak. Dit is echt

een stukje naoorlogs Rotterdam uit de tijd van de woningnood. In

het Nooddorp' is het knus en gezellig waardoor de bewoners echt

niet meer weg willen.

Route: Je bereikt Landzicht door de Terletweg uit te rijden en aan

het einde van de weg links af te slaan. Volg de Van der Duijn

Maasdamweg tot de Achterdijk. Achter Landzicht begint de route naar

de Overschiese plasjes langs het vliegveld.

Vliegveld Zestienhoven Officieel heet het Rotterdam The Hague Airport, maar dat gaat een

beetje Rotterdammer niet uitspreken. Op Zestienhoven wordt aan

landschapsbeheer gedaan, In de jaren 80 van de vorige eeuw heeft

een van de directeuren een loofbos laten aanleggen, hier leven

konijnen, vossen en hazen. Vogels zijn er weinig. Zestienhoven is

het enige vliegveld in Nederland dat ganzen niet vergast, maar ze

beheert door de valkenier van het vliegveld op ze te laten jagen.

Overschiese Plasjes Zo moet het Rotterdamse landschap eruit hebben gezien, toen onze

stad nog dat dorpje bij de Laurenskerk was. Wilgen en plassen van

de Kralingse Plas tot Zoetermeer.

Dit minilandje heeft alle veranderingen van de laatste eeuwen weten

te weerstaan. Je komt binnen bij het AirportHotel en gaat eruit bij

de A13, vanaf daar is het lekker cruisen over de fietspaden van het

klaverblad.

De vier plassen zijn ooit ontstaan door veen afgraving. Turf steken

deden mensen vroeger omdat je met veen heel goed je huis kan

verwarmen. Na een overstroming, dus een doorbraak van de Noordzee,

liep de afgraving vol en ontstonden de plassen. Op de stroken grond

tussen de plasjes werd veen te drogen gelegd, daarom heten de

stroken dan ook legakkers. Het water van de plassen is zacht en

heeft een mooie bruine tint, rondom de plassen liggen

natuurvriendelijke rietoevers.

Route: Na Politiepost Landzicht naar rechts. Dit is het fietspad

langs de Achterdijk naast het kanaal. Aan het einde van de

Achterdijk links af naar de Otterdijk. Hier beginnen de plasjes.

Verlaat de Overschiese plasjes aan de kant van de snelweg en fiets

over het klaverblad richting de rivier de Schie.

Delftweg Als je alsmaar doorfietst langs de Schie kom je in Den Haag uit.

Langs de weg staan prachtige buitenshuizen pal naast industrie en

loodsen. In elke tijd werd de rivier op een andere manier gebruikt

en gewaardeerd. De sporen zie je in het landschap van nu.

Adriaan Geuze noemt het verkavelde en met infrastructuur doorsneden

gebied verrommeld landschap. Hij wijst op een schilderij in het

Museum Boijmans van Beuningen, zo zag het er hier uit zonder A13,

de hijskranen en loodsen. Adriaan was Rijksbouwmeester en is met

Bureau West 8 ook verantwoordelijk voor het Schouwburgplein in

Rotterdam. Zijn boodschap: als je een landschap in wilt richten

moet je achter je bureau vandaan. Kijk dus om je heen: is het

jammer dat de molen buiten bedrijf is? Of vind je juist het beeld

van de huiskranen naast de oude molen wel leuk? Hoe zou je een

modern landschap ingericht willen zien? Om te ervaren hoe het er

17

hier vroeger uitzag fiets je door naar het landschap van ooit

rondom Ackerdijk.

Tuinen van Museum Oud-Overschie Overschiese Dorpsstraat 136/138. Het buitenmuseum bereik je via de

Kerksingel. Het museum is op zondagen open van 14.00 – 17.00 uur.

De museumtuin is een grote groene oase uit de 17e eeuw. Naast

smalle voorgevel leidt een smalle gang je naar een adembenemend

mooie tuin met oeroude lindebomen en een theehuis. Er wuift hoog

gras met zuring en de dorpskoe loeit. Via de fruitboomgaard kom je

bij een begraafplaats.

19

Landgoed De Tempel Delftweg 186, Rotterdam; De tuin is elke dag open en tussen zonsop-

en zonsondergang vrij toegankelijk.

Iedereen kent het landgoed, je beseft het alleen niet. Want

iedereen die vanuit Den Haag de stad in rijdt heeft het theehuis

weleens gezien. Dat schattige bouwwerk met veel ramen en een mooie

koepel staat in het weiland voor een rij hoge bomen.

Je komt bij het theehuis door vanaf de Delftweg links langs de

barokke tuinen te lopen, laat de gebouwen dus rechts liggen en

struin over de oude paden langs de rand. Je ziet romantische

bruggen, doorkijkjes naar waterpartijen, barokke standbeelden, de

boomgaard en indrukwekkende oude bomen.

Op het landgoed staat de oudste boom van de stad. De eik uit 1840

is 4 meter dik! De boom staat helemaal rechts vooraan vanaf de

Delftweg.

Het landgoed is uit het begin van de 18e eeuw, het is na de oorlog

aan de gemeente verkocht op voorwaarde, dat het openbaar

toegankelijk zou blijven.

De tuin komt onder beheer van Natuurmonumenten. Er leven hier 51

soorten broedvogels. De noordrand is een vleermuisreservaat met zes

van de zeventien in Nederland aanwezige soorten. Op het landgoed

huist ook een grote kolonie halsbandparkieten met slaapplaatsen in

de essen en wilgen. Elke dag zwermen ze Rotterdam in.

Route: Fiets over het Tempelpad, dat ligt tussen begraafplaats

Hofwijk en De Tempel. Aan het einde van de weg ga je links af tot

de tunnel onder de weg.

Ackersdijkse Plassen Rondom de Ackerdijkse plassen is het oorspronkelijke landschap

bewaard gebleven. Hier ligt de kraamkamer van de stad Rotterdam. De

Ackerdijkse plassen liggen achter de Hofweg, de weg dwars door

polder Schieveen. Rondom het natuurgebied loopt een pad langs

uitkijktorens en vogelhutten.

Route: Als je de tunnel doorkomt fiets je langs de A13 over de

Rijksstraatweg. Je komt langs een manege, de officiële ingang tot

het natuurgebied en een boerderij. Pas na de boerderij begint de

route rondom het natuurgebied. Let hier op het landschap en de

koeien.

21

(Foto:G Feldkamp)

23

Een koe is een koe De meeste boeren in de Noordrand zijn veehouders, ze melken en ze

houden slachtvee. Je kunt hier bij de boer verse melk halen. Ook

melk die nog niet behandeld is. Er wordt wel gezegd dat elke koe

een andere smaak melk geeft. Of dat waar is? Je zou de proef op de

som moeten nemen. Wat we wel kunnen zien is dat niet alle koeien er

hetzelfde uitzien. Kijk naar wat er in het landschap staat te

drentelen. Het lijkt wel of er een witte deken over de rug van de

koeien is gelegd. Dat hoort bij het ras, deze koeien heten

Lakenvelders.

Nieuws uit de ijstijd….. Wat opvalt, is dat het landschap niet zo plat is als een dubbeltje,

er zijn hoogteverschillen van wel een meter. Op de koeienweide lees

je de geschiedenis van het landschap. Het begon in de ijstijd, het

pleistoceen.

De keileem uit de ijstijd ligt zo’n 17 meter diep onder Ackerdijk.

Toen steeg 10.000 jaar geleden de zeespiegel. Het landschap leek op

de wadden van nu met platen en geulen. Pas 4500 jaar geleden kwam

er een 1e beschermende duinenrij langs de kust. In het gebied

achter de duinen kon een moeras ontstaan. Veen krijg je als planten

afsterven, maar door nattigheid niet goed vergaan. In de loop van

duizenden jaren ontstond een dikke plak veen met traag stromende

riviertjes erdoorheen, zoals de Oude Lede en Rotte. Dit hele gebied

was dus een enorm, opbollend, kleddernat veenkussen.

Bij overstromingen heeft de zee hier geulen in uitgesleten. Onze

geul heet Oude Leede, net als de kronkelige veenrivier van nu. In

de kreek werd zand afgezet en klei. De kreken waren vroeger de

laagste delen van het landschap. Pas toen mensen dijken gingen

aanleggen en water aan de bodem onttrokken ging het veen inklinken.

De bodem daalde. Maar niet overal: omdat er zand op de bodem van de

kreken lag daalde de bodem hier veel minder dan in de omgeving. De

kreken kwamen hoger te liggen dan de omgeving, terwijl ze vroeger

de laagste delen van het landschap waren. Dus de heuvels die je nu

in het landschap ziet zijn de kreekruggen. Het hoogteverschil kan

meer dan een meter zijn. Een van de kreken was de Gantel, een geul

die de duinen bij Monster had doorbroken en diep het land

binnendrong. De kreek liep van Delft via Delfgauw naar Pijnacker.

Een aftakking liep via de Ackerdijkse Polder, de Oude Leede en de

Berkelse Zweth.

Jurrasic Park Het is zo bijzonder, dat je je afvraagt waar hier de kassa is. Het

vogelreservaat Ackerdijkse Plassen is een top attractie. Al na een

paar 100 meter kom je bij de laatste huizen van de Ackerdijkse weg.

Hier gaat een smal houtsnipperpad rechtsaf. Na een paar bochten ben

je bij de vogelhut. Die is goed afgeschermd zodat de vogels je niet

direct zien. Doe rustig, dan blijven ze zitten. Wat je door de

kijkgaten ziet is adembenemend. Op de plas voor je zijn honderden,

soms duizenden vogels bezig met elkaar, hun nest, voedsel. Soms kun

je een ijsvogel spotten. Met een felblauwe flits en een plons in

het water is dit vogeltje uit duizenden te herkennen. Aan de rand

van de plas staan tientallen hoge bomen: dode staken in het

drassige water. Hierin hangen de puntige nesten van de kolonie

aalscholvers.

De dinosaurus is uitgestorven. Of toch niet? Vogels zijn in een

rechtstrekse lijn afkomstig van de dino’s. Elke kip is dus

eigenlijk een nakomeling van de vliegende monsters uit de oertijd.

Dat zou je niet zeggen bij een kip, maar bij de aalscholver lijkt

die tijd niet zo heel lang geleden. Aalscholvers hebben net als hun

verre voorouders geen beschermende vetlaag rond hun vleugels.

Daarom hangen ze hen wijd uit om op te drogen na een duik. Iedereen

heeft al eens zo’n hangende dinosaurus gezien, toch?

TIP van de boswachter van Natuurmonumenten: In de schemering komen

de zilverreigers uit Rotterdamse aanvliegen om hier de nacht door

te brengen. Ze verzamelen allemaal op de grond bij het water, één

zilverreiger geeft een seintje en dan vliegen ze zo allemaal op in

de bomen.

Route: Het fietspad loopt rondom het beschermde gebied, er is nog

een interessante vogelhut met uitzicht over de vlakke natte polder.

Ga aan het einde rechtdoor voor Hofweg en Polderpad, of neem kies

voor avontuur. Ga dan rechtsaf voor de brug de dijk op.

25

Weidevogels De ooievaar haalt er kikkers en muizen: de polders Schieveen en

Vlinderstrik liggen pal achter het vliegveld en veranderen in hoog

tempo van boerenland naar nieuwe natuur met koeienboeren.

In elk seizoen zijn er andere vogels op de weilanden van de

Noordrand. Grutto, kievit, lepelaar. De boeren in de Noordrand doen

natuurvriendelijke landbouw. De polder is in de winter nat en in de

zomer droog. Dat klinkt logisch, maar de meeste boeren houden het

net andersom. Dat is beter voor de hooiproductie. De boeren maaien

ook pas laat in het jaar. Dan zijn de jonge vogels uit het nest,

dat voorkomt een bloedbad op het weiland.

Zwemmen in de Zweth Een Zweth is een grensrivier. In deze kun je ‘s zomers vaak

heerlijk zwemmen. Het water is zacht en stroomt langzaam. De Zweth

ligt tussen de rijksweg en de brug aan het einde van de Hofweg. Er

is een smal grintpad over de dijk. Gele plomp en waterlelie groeien

in het water, rietsigaren staan aan de oever en zwaluwen scheren

over het water met op de achtergrond de skyline van Rotterdam.

Route: Pak het grintpad over de dijk!

Boerenshoppen Langs de Hofweg liggen boerderijen en tuintjes.

Route: De Hofweg ligt haaks op de A13. Je komt er vanuit Overschie

via het tunneltje onder de Rijksweg. De Hofweg komt uit op de Oude

Bovendijk. Vanaf de Ackerdijkse Plassen is het de eerste weg links.

Harrie's moestuin

Haal hier verse eieren en koop bij Harrie's moestuin groenten

rechtstreeks uit de grond (niet op zondagen).

Hoogerbrugge veehouderij Hofweg 93, 3046NJ Rotterdam De Hoogerbrugge's houden tijdens de Midden-Delfland Dagen een grote

Poldermarkt. Daarbuiten houden ze Limousin koeien. Dat zijn die

grote bruine koeien uit Frankrijk. Je kunt bij de Hoogerbrugge's

rechtstreeks vlees bestellen.

Poldermarkt

Op 17 en 18 juni 2017 van 10.00 - 17.00 uur Poldermarkt op

boerderij Hoogerbrugge, met lokale producenten, optredens en

ponyrijden www.schieveensepolder.eu

Belevenisboerderij Oude Bovendijk 220, 3046NL Rotterdam

De belevenisboerderij van stadsherder Martin Oosthoek is een nieuwe

trekpleister op het Rotterdams platteland. Vanaf september 2017 is

er ook speelnatuur van OERRR. Nu al kun je het strokasteel, de

knuffelweide met boerderijdieren en bloemen in de tuin ontdekken.

Er is een winkel met streekproducten. Je kunt hier een kopje koffie

krijgen, op het terras, of tussen de schapen.

Route: De Oude Bovendijk loopt haaks op de Doenkade en eindigt bij

het fietspad rondom de Ackerdijkse Plassen. De Belevenisboerderij

ligt achter het oude schooltje. Aan de overkant van de weg start

het Polderpad.

Opening Belevenisboerderij

Op 17 en 18 juni 2017 van 10.00 - 17.00 uur

Lekker spelen bij de stadsherder, de belevenisboerderij opent dit

weekend www.facebook.com/belevenisboerderij

27

Polderpad Het Polderpad, dat is een gloednieuw fietspad dat straks het hele

stuk tussen de Rotte en de Schie gaan verbinden. Het traject tussen

de belevenisboerderij aan de Oude Bovendijk en de Melkschuur aan de

Landscheiding is al klaar.

Wat is er boeiend aan een fietspad? Voor een stadsbewoner, eraan

gewend om in het verkeer voor je leven te vechten, altijd alert en

scheldend op brommers, voor zo’n stadsbewoner is het Polderpad een

openbaring. Het is er stil, je hoort alleen de wind, de vogels, een

enkel blad. Hier ervaar je de grote ruimte. Meer weten?

www.vanrottetotschie.nl/polderpad

TIP: Pluk hier je boeketje voor thuis, er zijn korenbloemen!

Route: Het Polderpad start ter hoogte van de Belevenisboerderij op

de Oude Bovendijk 220. Het eindigt bij de Melkschuur aan de

Landscheiding.

Eetbaar onkruid Workshop bij de Melkschuur door Sander Dikstra; 18 juni 2017 om

11.00, 13.00, 15.00 uur

Wie denkt dat de akker alleen voor konijnen is heeft het mis. Want

op de akker trekken weideplanten vitaminen en mineralen uit de

grond. Die stoppen ze in hun bladeren, wortels en bloemen. Het

enige dat jij hoeft te doen is ze plukken, even wassen en dan hup

in een jasje de pan in! En kijk dan eens hoe smakelijk ze

spartelen. Dat wordt smullen!

Alhoewel. Dat willen ze niet. Die planten. Dus hebben ze wat

bedacht. Stekels, vezels, brandharen en of dat nog niet genoeg is:

Ze zijn vrienden geworden met de spuugbeestjes! Of dat erg is? Nou

nee. Valt ook wel weer mee.

Onder leiding van natuur specialist Sander Dikstra ga je lekkere

plantjes vinden en enge plantjes vermijden. Handschoenen aan,

zoekkaart erbij, gewapend met een schaartje en vergrootglas veilig

plukken. En uiteindelijk, ja, ze gaan die pan in, in een jasje van

knapperig deeg.

29

(foto:S.Dikstra)

31

Melkschuur De Melkschuur is het natuur informatiepunt van Natuurmonumenten

vlakbij metrostation Rodenrijs. Voor kinderen zijn schepnetjes om

beestjes te ontdekken in de poldersloten. Rondom de Melkschuur ligt

een tuin vol wilde bloemen. In de zomermaanden is de Melkschuur in

het weekend open.

TIP: Klim over een hekje en loop dwars door de weilanden over het

struinpad bij de Melkschuur.

Wil je meer weten over activiteiten bij de Melkschuur?

www.natuurmonumenten.nl/natuurgebied/midden-delfland/melkschuur-

zuidpolder

Route: De Melkschuur ligt aan de Landscheiding tegenover het

bedrijventerrein Spoorhaven. Honderd meter verwijderd van

metrostation Rodenrijs.

______________________________________________________________________________

Deze uitgave kwam tot stand in opdracht van Gemeente Rotterdam en in samenwerking met:

Boswachters van Natuurmonumenten

Boswachters van de Gemeente Rotterdam

Mathilde Wansdronk – projectontwikkelaar over duurzame

zelfbouw

Frederique Kreeftenberg – stadsocioloog over hertenkampen

Concept, tekst en beeld: Gudrun Feldkamp Redactie: Jini van Rooijen Drukwerk: MultiCopy Fotografie:Arjen Jan Stada, Sander Dikstra, Fred Ernst en Gudrun Feldkamp

Adviesprijs: €14,99 ISDN Nummer 978-90-827176-0-0