ROTTERDAM KAARTEN ROUTE INFO
NOORDER
NATUUR MIDDEN-DELFLAND DAG 2017 BIJZONDERE PLEKKEN IN DE NOORDRAND
(Foto: Fred Ernst) Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden
verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand,
of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij
elektronisch, mechanisch, door print-outs, kopieën, of op welke
manier dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van
de auteur.
©2017 Gudrun Feldkamp, Natuurcurator voor 100%Feldkamp
3
Inhoud
Inleiding ......................................................................... 5
Programma 18 juni 2017 ........................................................... 4
ALGEMENE INFORMATIE .............................................................. 4
Vroesenpark....................................................................... 6
Koffie & boekje halen ............................................................ 6
Ruig land ......................................................................... 6
Acht, negen, tien… wie niet weg is, is gezien! ................................... 8
Paadje van Duizendtree ........................................................... 8
Tuinvereniging Park Zestienhoven ................................................. 9
Park 16Hoven...................................................................... 9
Interview Mathilde Wansdronk .................................................... 10
Duurzaam bouwen met leem ........................................................ 12
Hertenkamp ....................................................................... 14
Meet&Greet met de boswachter .................................................... 14
Landzicht ........................................................................ 15
Vliegveld Zestienhoven .......................................................... 15
Overschiese Plasjes ............................................................. 16
Delftweg ......................................................................... 16
Tuinen van Museum Oud-Overschie ................................................. 17
Landgoed De Tempel .............................................................. 19
Ackersdijkse Plassen ............................................................ 20
Een koe is een koe .............................................................. 23
Nieuws uit de ijstijd….. ........................................................ 23
Jurrasic Park.................................................................... 24
Weidevogels...................................................................... 25
Zwemmen in de Zweth ............................................................. 25
Boerenshoppen.................................................................... 25
Harrie's moestuin ............................................................... 25
Hoogerbrugge veehouderij ........................................................ 26
Poldermarkt...................................................................... 26
Belevenisboerderij .............................................................. 26
Opening Belevenisboerderij ...................................................... 26
Polderpad .............................................................. 28
Melkschuur ............................................................. 31
Programma 18 juni 2017 In het weekend van 17en 18 juni 2017 is het feest op het platteland
van Rotterdam. In het Midden-Delfland bruist het van de
activiteiten, die horen bij de Midden-Delflanddagen en het nieuwe
evenement Kom uit je stad.
Dichtbij Rotterdam zijn er twee hotspots: de boerderij van
Hoogerbrugge langs de Hofweg en de opening van de
Belevenisboerderij langs de Oude Bovendijk.
10.00 - 14.00 uur Startpunt Vroesenpaviljoen; Haal hier je
routeboekje. Je krijgt hier vandaag een kopje koffie met korting
als je het routeboekje laat zien.
10.00 - 17.00 uur Verstoppertje in Urban BMX landje; Bij de
hangplek start je avontuur.
13.30 en 15.00 uur Rondleiding Beekweg 175; Mathilde Wansdronk
laat haar zelfgebouwde duurzame huis ervaren.
14.00 en 15.00 uur Meet&Greet bij het Hertenkamp, Ontmoet de
Rotterdamse Boswachter bij het hertenkamp in Park 16Hoven.
10.00 - 17.00 uur Poldermarkt op boerderij Hoogerbrugge,
Poldermarkt met lokale producenten, optredens en ponyrijden
www.schieveensepolder.eu
10.00 - 17.00 uur Open dag Belevenisboerderij Schieveen,
Lekker spelen bij de stadsherder, de belevenisboerderij opent dit
weekend www.facebook.com/belevenisboerderij
11.00, 13.00, 15.00 uur Eetbaar onkruid workshop bij de Melkschuur
door Sander Dikstra
ALGEMENE INFORMATIE De Noordrand is een ontwikkelgebied ten noorden van het vliegveld.
Het wordt door gemeente Rotterdam, Natuurmonumenten, agrariërs e.a.
ontwikkeld tot een nieuw natuur en recreatiegebied. Bewoners van
Rotterdam kennen het nog nauwelijks. Deze gids wil Rotterdammers
betrekken bij de ontwikkelingen en laten zien hoe ze de stad uit
kunnen, waar en wanneer er interessante dingen te zien en te
beleven zijn.Deze gids is een onderdeel van het programma voor de
Midden-Delflanddag op 17 en 18 juni 2017
5
Inleiding
Deze gids is je sleutel om een fascinerend gebied van Rotterdam te
verkennen. Achter het Vroesenpark begint het platteland, met
volkstuinen, weilanden, natuur en boerderijen. Dit gebied is enorm
in ontwikkeling. Doorkruis je het zonder gids, dan merk je daar
weinig van, misschien valt je een korenbloem op, hoor je het
geklepper van een ooievaar en kom je toevallig op het terras van de
belevenisboerderij terecht. In de Noordrand gaat het niet om
spektakel en vermak, maar om een goed verhaal en boeiende
belevenissen. De Noordernatuur gids is een onderdeel van dat goede
verhaal, je komt ermee op plekken waar je zelf in interactie gaat.
Dit boekje is de niet volledig, maar een goed begin. Het nodigt je
uit om deel te nemen aan het gebied. Ga mee en verlies je rol van
toeschouwer, je wordt bondgenoot van de Noordrand.
Op kaarten staat polder Schieveen nog vaak aangegeven als
bedrijvenpark. De ontwikkelingen zijn pril, relaties zijn fluïde,
er staat nog zoveel te gebeuren. Het elan is nu befietsbaar,
proefbaar, zichtbaar en anderszins waar te nemen.
Het gebied is een broeikas waar visies op natuur en landbouw,
inheems en exotisch op elkaar botsen. Het resultaat: nieuwe
coalities en ideeën over wat natuur is en hoe ze gebruikt kan
worden.
De hoogtepunten in een notendop: Ackerdijk met de
aalscholverkolonie, landgoed de Tempel met het theehuis en het
Polderpad met korenbloemen en roze bloesem in de berm. Er zijn
overal ontmoetingen met de dieren van dit landschap.
Deze route kun je vanaf 18 juni 2017, de Midden-Delfland Dag,
doen, de info is ook daarna actueel en de plekken blijven
spectaculair in transitie.
Het verhaal is nog lang niet uit.
Vroesenpark Met de eerste warme zonnestraal trekt jong Rotterdam naar het
Vroesenpark. Het stadspark ligt tegenover de Diergaarde Blijdorp.
Op de uitgestrekte grasvelden wordt naar muziekjes geluisterd, en
komen de minibarbecues en witte wijntjes tevoorschijn. Het
Vroesenpaviljoen verkoopt lekkers en zorgt voor entertainment: van
ZZP netwerkbijeenkomsten tot tango lessen op het zachte gras. Het
is er altijd druk en vaak moet je aanschuiven bij andere gasten,
lekker knus! De agenda staat naast de kaart op vroesenpaviljoen.nl
Route: Het Vroesenpark bereik je met Metro Blijdorp, een halte na
Rotterdam Centraal Station. En natuurlijk op de fiets.
Koffie & boekje halen Op 18 juni haal je hier je routeboekje. Je krijgt alleen vandaag
een kopje koffie met korting als je het routeboekje laat zien.
Ruig land Rotterdam is een BMX stad, dat zijn die kleine fietsen waar vooral
jongeren capriolen op uit halen. Al 15 jaar wordt dit braakliggende
landje door BMX'ers gebruikt als crossbaan. Met schep en spade is
een metershoog reliëf aangelegd en beplant met bamboe en wilg. Door
onderhoud en gebruik is hier een apart gebied ontstaan. Er is een
toffe hangplek en een vuurton. De beste manier om het te verkennen
is door er in hoog tempo doorheen te gaan. Zonder BMX fiets kun je
dat te doen door verstoppertje te spelen. De combinatie van rennen
en schuilen, brengt een verschuiving in je waarneming teweeg.
Route: Steek vanaf het Vroesenpark over naar de Vroesenkade
richting CBR. Sla na het kanaal direct links af. Achter het witte
huis ligt het landje.
7
Acht, negen, tien… wie niet weg is, is
gezien! Verstoppertje spelen. Hoe doe je dat ook al weer?
Eén persoon is de zoeker en telt met de ogen dicht tot 10, terwijl
de anderen zich verstoppen. Na het tellen roept de zoeker Wie niet
weg is, is gezien, ik kom! en probeert iedereen te vinden die zich
heeft verstopt. De buut is de bank bij de paal bij de hangplek.
Iedereen die gevonden is, moet worden gemeld. Dit doet de zoeker
door Buut [naam] te roepen. Mensen die zich hebben verstopt kunnen
ook vrij-buten door ongezien terug naar de paal te sluipen en Buut
Vrij te roepen. De minimumafstand vanaf de buutplaats is 20
stappen. Wie niet weg is, wordt als gezien beschouwd en is daarom
in de volgende beurt de zoeker.
Paadje van Duizendtree Achter de Vroesenkade start het Paadje van Duizendtree. Dat pad
bestaat al sinds 1750. Fiets hier in hoog tempo de heuvel af, aan
het einde kom je terecht in een scherpe lus bij de paardenkoppel,
waarvandaan je als het ware onder de grote weg door wordt
getrokken. Onderweg scheur je langs jasmijn en brandnetelvelden.
Het Paadje van Duizendtree doet iets met je zintuigen, je
oriëntatie is verward door de lus, het geraas van de weg valt weg
zodra je onder de A13 door bent, wat je ruikt, wat je ziet, - een
perfecte entree naar het platteland.
Route: Ga aan het einde bij de Overschiese Kleiweg rechtdoor voor
de Noordrand of rechtsaf om terug te gaan naar Noord.
9
Tuinvereniging Park Zestienhoven Terletweg 20-21, 3045LR Rotterdam
De volkstuin is elke dag open en tussen zonsop- en zonsondergang
vrij toegankelijk.
Je kunt koffieleuten in de kantine, een plantje kopen of je laten
betoveren door de huisinterne homeopaat Ad Delien. De tuinders
onderhouden behalve hun eigen plekje ook het gemeenschappelijk
groen van het park. Ad Delien laat de vlindertuin, het insectenhuis
en de homeopathische tuin zien.
“En dit is dus de heksentuin.” Hij wijst een hoge plant met
schermbloemen aan. “Weet je hoe de Griekse filosoof Sokrates aan
zijn dood kwam? Hij dronk de scheerlingbeker!” De oude Grieken
gebruikten een aftreksel van de zaden van de gevlekte scheerling om
ter dood veroordeelden te berechten.“ In het wild kom je deze plant
niet meer tegen,” stelt Ad me gerust. “En kijk, dat is Goudsbloem.
Daar kun je makkelijk zelf een heerlijke huidcrème van maken.”
Route: De Tuinvereniging ligt tussen de Overschiese Kleiweg en Park
Zestienhoven en wordt doorkruist door de Terletweg.
Park 16Hoven Park 16Hoven in Overschie is een transitiegebied van Rotterdam. Op
vier kilometer van het centrum voelt het toch als buiten. Onderdeel
van Pak 16hoven is het 'Engels landschapspark'. Oude natuur ontmoet
hier nieuwe natuur. www.park16hoven.blogspot.com
Interview Mathilde Wansdronk ‘Dat aparte huis aan de Beekweg?’ De bewoners van Park Zestienhoven
kennen het wel als ik de weg vraag. Van de bewoonster wil ik weten
wat Beekweg 175 zo apart maakt. Na een tompouce met haar ouders in
de tuin neemt Mathilde Wansdronk me mee naar haar werkkamer.
“Hoe kwam je op het idee je eigen huis te bouwen?”
“Je eigen idee bouwen, dat wil iedereen wel. Tenminste: iedereen
die Bouwkunde heeft gedaan”. In Park Zestienhoven greep ze haar
kans, ze ontwierp een generatiehuis. Haar ouders wonen op de bel-
etage, gezamenlijke ruimtes liggen op de begane grond en haar
kamers zijn op de 1e verdieping. We zitten voor een enorm rond raam
dat over de weilanden uitkijkt.
“Je hebt niet alleen je eigen huis gebouwd, het is ook nog eens
duurzaam,”
“Duurzaam bouwen, dat is meer dan nul op je meter,” zegt ze. “Dit
huis is helemaal van leem gebouwd en met vlas geïsoleerd. Ik wilde
laten zien dat je dat ook in het groot kan doen. Leem is zo’n fijn
materiaal, er zit niets agressiefs in, je kunt het met je handen
bouwen.”
“Vlas, wat is dat eigenlijk?”
“Vlas is een plant voor de textielproductie, er wordt linnen van
gemaakt.” Ze geeft me een zachte pluizige tegel grijs wit
materiaal. “Voel maar, je kunt ook met wol isoleren, of met stro.
Vlas kun je een beetje proppen, stro moet je zagen.”
“Wat maakt jouw huis anders, er zijn wel meer duurzame huizen,
toch?”
“Duurzaamheid is zo’n uitgehold begrip, je bent al duurzaam als je
gerecycled papier gebruikt”, verzucht Mathilde. “Dit concept is
verdubbelbaar. Ik kan je zo laten zien hoe het werkt. Dat is anders
dan de probeersels elders. Dat zijn proefwoningen, vaak tijdelijk
en in ontwikkeling. Die kun je nog niet nabouwen.”
“Wat is nou het meest bijzonder aan Beekweg 175?”
11
(foto: Arjen Jan Stada)
“Dit huis heeft plafondverwarming. Ik denk dat dit het enige huis
is met zo’n systeem. Net als bij vloerverwarming wordt verwarmd
door straling. Mensen snappen het vaak eerst niet, ‘warmte stijgt
toch naar boven’, zeggen ze dan. Dat is ook zo, maar
stralingswarmte werkt anders dan luchtverwarming. Dit is praktisch,
het geeft je vrijheid op de vloer.“
“Heb je een tip voor ons? Wat is geen symbool maar zet echt zoden
aan de dijk?”
“Dé quick fix is isoleren, dat werkt direct comfortverhogend en
energiebesparend. Isoleren is belangrijker dan zonnepanelen. Zorg
bij isoleren wel voor goed evenwicht tussen binnen en buiten.
Buiten regent het vaak en binnen nooit, maar gemiddeld is het in
huis vochtiger dan buiten. Dat vocht moet niet in materialen zoals
je kozijn gaan zitten. Dat moet naar buiten kunnen. Dus zorg voor
dat evenwicht tussen binnen en buiten. Het zit hem niet in het
materiaal dat je gebruikt, maar in de lagen isolatie die je
aanbrengt. “
We lopen naar buiten en ik kijk omhoog naar de lichtgele gevel. Je
ziet er niet aan af maar dit is misschien wel het meest duurzaam
gebouwde huis van de stad. Ware duurzaamheid zit van binnen, bedenk
ik me.
Duurzaam bouwen met leem Op 18 juni om 13.30 en 15.00 uur Rondleiding Beekweg 175
Mathilde Wansdronk laat haar zelfgebouwde duurzame huis van binnen
zien.
13
Hertenkamp Een hertenkamp is meer dan een hek en een handvol herten. Een
hertenkamp staat voor de droom van een mooiere wereld: Arcadie!
Frederique Kreeftenberg is stadssociologe en heeft onderzoek gedaan
naar hertenkampen.
Vroeger wist zowat iedereen wat Arcadie was: een droomland vol
bloemen, fruit en bossen, met helder water, vogelzang en een altijd
durende zomer. Voor een enkeling bleef het niet bij zoete dromen.
De elite bouwde landgoederen zoals De Tempel aan de Schie. Je
buiten was omringd door parken met ruimte voor de jacht. Om het
jagen makkelijker te maken werden wildbanen ingericht. Het wild kon
zich niet vrij verplaatsen en werd bijgevoederd. De wildbaan werd
zo aangelegd dat hij mooi in het zicht lag, omgeven door de
landschapstuin.
In de tijd dat mannen zoals Lodewijk Pincoffs rijk werden en
Rotterdamse explosief groeide kwam er een nieuwe elite op:
industriëlen, reders en projectontwikkelaars bouwden nieuwe luxe
wijken in elkaars buurt. Een hertenkamp in het lokale parkje paste
daar goed bij. Dan was het net alsof men op een echt landgoed
woonde.
Sommige van de nieuwe rijken vonden dat arbeiders zich ook moesten
kunnen ontwikkelen. Ook een arbeider mocht dromen van een beter
leven, maar daarvoor moest hij wel eerst weten hoe dat eruit zag.
Zoals Arcadie dus, dat land van melk en honing.
Landschapsarchitecten, waaronder de welbekende Zocher van het Park
bij de Euromast ontwierpen arcadische landschappen. Een wildbaan
met herten hoorde daar net zo goed bij als romantische slingerpaden
en waterpartijen.
Veel mensen kennen hertenkampen uit hun jeugd. Het hertenkamp op
het Weena is al zeker een kwart eeuw verdwenen, maar blijft een
geliefde herinnering. Tegenwoordig zijn er nog drie hertenkampen in
Rotterdam, ook in de rest van het land zijn het er minder geworden.
Ze verdwenen door bezuinigingen en nieuwbouw. Goedkoop is zo'n park
namelijk niet. Des te meer reden om te koesteren wat er nog is.
Meet&Greet met de boswachter 18 juni 2017 om 14.00 en 15.00 uur bij het Hertenkamp
15
Ontmoet de Rotterdamse Boswachter Kees Fransen bij het hertenkamp
in Park16Hoven. Hij vertelt over natuurbeheer in de stad en de
herten. Vanaf 15 juni kunnen de hindes kalveren krijgen.
Landzicht Politiepost Landzicht met zijn bloeiende groene dak. Dit is echt
een stukje naoorlogs Rotterdam uit de tijd van de woningnood. In
het Nooddorp' is het knus en gezellig waardoor de bewoners echt
niet meer weg willen.
Route: Je bereikt Landzicht door de Terletweg uit te rijden en aan
het einde van de weg links af te slaan. Volg de Van der Duijn
Maasdamweg tot de Achterdijk. Achter Landzicht begint de route naar
de Overschiese plasjes langs het vliegveld.
Vliegveld Zestienhoven Officieel heet het Rotterdam The Hague Airport, maar dat gaat een
beetje Rotterdammer niet uitspreken. Op Zestienhoven wordt aan
landschapsbeheer gedaan, In de jaren 80 van de vorige eeuw heeft
een van de directeuren een loofbos laten aanleggen, hier leven
konijnen, vossen en hazen. Vogels zijn er weinig. Zestienhoven is
het enige vliegveld in Nederland dat ganzen niet vergast, maar ze
beheert door de valkenier van het vliegveld op ze te laten jagen.
Overschiese Plasjes Zo moet het Rotterdamse landschap eruit hebben gezien, toen onze
stad nog dat dorpje bij de Laurenskerk was. Wilgen en plassen van
de Kralingse Plas tot Zoetermeer.
Dit minilandje heeft alle veranderingen van de laatste eeuwen weten
te weerstaan. Je komt binnen bij het AirportHotel en gaat eruit bij
de A13, vanaf daar is het lekker cruisen over de fietspaden van het
klaverblad.
De vier plassen zijn ooit ontstaan door veen afgraving. Turf steken
deden mensen vroeger omdat je met veen heel goed je huis kan
verwarmen. Na een overstroming, dus een doorbraak van de Noordzee,
liep de afgraving vol en ontstonden de plassen. Op de stroken grond
tussen de plasjes werd veen te drogen gelegd, daarom heten de
stroken dan ook legakkers. Het water van de plassen is zacht en
heeft een mooie bruine tint, rondom de plassen liggen
natuurvriendelijke rietoevers.
Route: Na Politiepost Landzicht naar rechts. Dit is het fietspad
langs de Achterdijk naast het kanaal. Aan het einde van de
Achterdijk links af naar de Otterdijk. Hier beginnen de plasjes.
Verlaat de Overschiese plasjes aan de kant van de snelweg en fiets
over het klaverblad richting de rivier de Schie.
Delftweg Als je alsmaar doorfietst langs de Schie kom je in Den Haag uit.
Langs de weg staan prachtige buitenshuizen pal naast industrie en
loodsen. In elke tijd werd de rivier op een andere manier gebruikt
en gewaardeerd. De sporen zie je in het landschap van nu.
Adriaan Geuze noemt het verkavelde en met infrastructuur doorsneden
gebied verrommeld landschap. Hij wijst op een schilderij in het
Museum Boijmans van Beuningen, zo zag het er hier uit zonder A13,
de hijskranen en loodsen. Adriaan was Rijksbouwmeester en is met
Bureau West 8 ook verantwoordelijk voor het Schouwburgplein in
Rotterdam. Zijn boodschap: als je een landschap in wilt richten
moet je achter je bureau vandaan. Kijk dus om je heen: is het
jammer dat de molen buiten bedrijf is? Of vind je juist het beeld
van de huiskranen naast de oude molen wel leuk? Hoe zou je een
modern landschap ingericht willen zien? Om te ervaren hoe het er
17
hier vroeger uitzag fiets je door naar het landschap van ooit
rondom Ackerdijk.
Tuinen van Museum Oud-Overschie Overschiese Dorpsstraat 136/138. Het buitenmuseum bereik je via de
Kerksingel. Het museum is op zondagen open van 14.00 – 17.00 uur.
De museumtuin is een grote groene oase uit de 17e eeuw. Naast
smalle voorgevel leidt een smalle gang je naar een adembenemend
mooie tuin met oeroude lindebomen en een theehuis. Er wuift hoog
gras met zuring en de dorpskoe loeit. Via de fruitboomgaard kom je
bij een begraafplaats.
19
Landgoed De Tempel Delftweg 186, Rotterdam; De tuin is elke dag open en tussen zonsop-
en zonsondergang vrij toegankelijk.
Iedereen kent het landgoed, je beseft het alleen niet. Want
iedereen die vanuit Den Haag de stad in rijdt heeft het theehuis
weleens gezien. Dat schattige bouwwerk met veel ramen en een mooie
koepel staat in het weiland voor een rij hoge bomen.
Je komt bij het theehuis door vanaf de Delftweg links langs de
barokke tuinen te lopen, laat de gebouwen dus rechts liggen en
struin over de oude paden langs de rand. Je ziet romantische
bruggen, doorkijkjes naar waterpartijen, barokke standbeelden, de
boomgaard en indrukwekkende oude bomen.
Op het landgoed staat de oudste boom van de stad. De eik uit 1840
is 4 meter dik! De boom staat helemaal rechts vooraan vanaf de
Delftweg.
Het landgoed is uit het begin van de 18e eeuw, het is na de oorlog
aan de gemeente verkocht op voorwaarde, dat het openbaar
toegankelijk zou blijven.
De tuin komt onder beheer van Natuurmonumenten. Er leven hier 51
soorten broedvogels. De noordrand is een vleermuisreservaat met zes
van de zeventien in Nederland aanwezige soorten. Op het landgoed
huist ook een grote kolonie halsbandparkieten met slaapplaatsen in
de essen en wilgen. Elke dag zwermen ze Rotterdam in.
Route: Fiets over het Tempelpad, dat ligt tussen begraafplaats
Hofwijk en De Tempel. Aan het einde van de weg ga je links af tot
de tunnel onder de weg.
Ackersdijkse Plassen Rondom de Ackerdijkse plassen is het oorspronkelijke landschap
bewaard gebleven. Hier ligt de kraamkamer van de stad Rotterdam. De
Ackerdijkse plassen liggen achter de Hofweg, de weg dwars door
polder Schieveen. Rondom het natuurgebied loopt een pad langs
uitkijktorens en vogelhutten.
Route: Als je de tunnel doorkomt fiets je langs de A13 over de
Rijksstraatweg. Je komt langs een manege, de officiële ingang tot
het natuurgebied en een boerderij. Pas na de boerderij begint de
route rondom het natuurgebied. Let hier op het landschap en de
koeien.
21
(Foto:G Feldkamp)
23
Een koe is een koe De meeste boeren in de Noordrand zijn veehouders, ze melken en ze
houden slachtvee. Je kunt hier bij de boer verse melk halen. Ook
melk die nog niet behandeld is. Er wordt wel gezegd dat elke koe
een andere smaak melk geeft. Of dat waar is? Je zou de proef op de
som moeten nemen. Wat we wel kunnen zien is dat niet alle koeien er
hetzelfde uitzien. Kijk naar wat er in het landschap staat te
drentelen. Het lijkt wel of er een witte deken over de rug van de
koeien is gelegd. Dat hoort bij het ras, deze koeien heten
Lakenvelders.
Nieuws uit de ijstijd….. Wat opvalt, is dat het landschap niet zo plat is als een dubbeltje,
er zijn hoogteverschillen van wel een meter. Op de koeienweide lees
je de geschiedenis van het landschap. Het begon in de ijstijd, het
pleistoceen.
De keileem uit de ijstijd ligt zo’n 17 meter diep onder Ackerdijk.
Toen steeg 10.000 jaar geleden de zeespiegel. Het landschap leek op
de wadden van nu met platen en geulen. Pas 4500 jaar geleden kwam
er een 1e beschermende duinenrij langs de kust. In het gebied
achter de duinen kon een moeras ontstaan. Veen krijg je als planten
afsterven, maar door nattigheid niet goed vergaan. In de loop van
duizenden jaren ontstond een dikke plak veen met traag stromende
riviertjes erdoorheen, zoals de Oude Lede en Rotte. Dit hele gebied
was dus een enorm, opbollend, kleddernat veenkussen.
Bij overstromingen heeft de zee hier geulen in uitgesleten. Onze
geul heet Oude Leede, net als de kronkelige veenrivier van nu. In
de kreek werd zand afgezet en klei. De kreken waren vroeger de
laagste delen van het landschap. Pas toen mensen dijken gingen
aanleggen en water aan de bodem onttrokken ging het veen inklinken.
De bodem daalde. Maar niet overal: omdat er zand op de bodem van de
kreken lag daalde de bodem hier veel minder dan in de omgeving. De
kreken kwamen hoger te liggen dan de omgeving, terwijl ze vroeger
de laagste delen van het landschap waren. Dus de heuvels die je nu
in het landschap ziet zijn de kreekruggen. Het hoogteverschil kan
meer dan een meter zijn. Een van de kreken was de Gantel, een geul
die de duinen bij Monster had doorbroken en diep het land
binnendrong. De kreek liep van Delft via Delfgauw naar Pijnacker.
Een aftakking liep via de Ackerdijkse Polder, de Oude Leede en de
Berkelse Zweth.
Jurrasic Park Het is zo bijzonder, dat je je afvraagt waar hier de kassa is. Het
vogelreservaat Ackerdijkse Plassen is een top attractie. Al na een
paar 100 meter kom je bij de laatste huizen van de Ackerdijkse weg.
Hier gaat een smal houtsnipperpad rechtsaf. Na een paar bochten ben
je bij de vogelhut. Die is goed afgeschermd zodat de vogels je niet
direct zien. Doe rustig, dan blijven ze zitten. Wat je door de
kijkgaten ziet is adembenemend. Op de plas voor je zijn honderden,
soms duizenden vogels bezig met elkaar, hun nest, voedsel. Soms kun
je een ijsvogel spotten. Met een felblauwe flits en een plons in
het water is dit vogeltje uit duizenden te herkennen. Aan de rand
van de plas staan tientallen hoge bomen: dode staken in het
drassige water. Hierin hangen de puntige nesten van de kolonie
aalscholvers.
De dinosaurus is uitgestorven. Of toch niet? Vogels zijn in een
rechtstrekse lijn afkomstig van de dino’s. Elke kip is dus
eigenlijk een nakomeling van de vliegende monsters uit de oertijd.
Dat zou je niet zeggen bij een kip, maar bij de aalscholver lijkt
die tijd niet zo heel lang geleden. Aalscholvers hebben net als hun
verre voorouders geen beschermende vetlaag rond hun vleugels.
Daarom hangen ze hen wijd uit om op te drogen na een duik. Iedereen
heeft al eens zo’n hangende dinosaurus gezien, toch?
TIP van de boswachter van Natuurmonumenten: In de schemering komen
de zilverreigers uit Rotterdamse aanvliegen om hier de nacht door
te brengen. Ze verzamelen allemaal op de grond bij het water, één
zilverreiger geeft een seintje en dan vliegen ze zo allemaal op in
de bomen.
Route: Het fietspad loopt rondom het beschermde gebied, er is nog
een interessante vogelhut met uitzicht over de vlakke natte polder.
Ga aan het einde rechtdoor voor Hofweg en Polderpad, of neem kies
voor avontuur. Ga dan rechtsaf voor de brug de dijk op.
25
Weidevogels De ooievaar haalt er kikkers en muizen: de polders Schieveen en
Vlinderstrik liggen pal achter het vliegveld en veranderen in hoog
tempo van boerenland naar nieuwe natuur met koeienboeren.
In elk seizoen zijn er andere vogels op de weilanden van de
Noordrand. Grutto, kievit, lepelaar. De boeren in de Noordrand doen
natuurvriendelijke landbouw. De polder is in de winter nat en in de
zomer droog. Dat klinkt logisch, maar de meeste boeren houden het
net andersom. Dat is beter voor de hooiproductie. De boeren maaien
ook pas laat in het jaar. Dan zijn de jonge vogels uit het nest,
dat voorkomt een bloedbad op het weiland.
Zwemmen in de Zweth Een Zweth is een grensrivier. In deze kun je ‘s zomers vaak
heerlijk zwemmen. Het water is zacht en stroomt langzaam. De Zweth
ligt tussen de rijksweg en de brug aan het einde van de Hofweg. Er
is een smal grintpad over de dijk. Gele plomp en waterlelie groeien
in het water, rietsigaren staan aan de oever en zwaluwen scheren
over het water met op de achtergrond de skyline van Rotterdam.
Route: Pak het grintpad over de dijk!
Boerenshoppen Langs de Hofweg liggen boerderijen en tuintjes.
Route: De Hofweg ligt haaks op de A13. Je komt er vanuit Overschie
via het tunneltje onder de Rijksweg. De Hofweg komt uit op de Oude
Bovendijk. Vanaf de Ackerdijkse Plassen is het de eerste weg links.
Harrie's moestuin
Haal hier verse eieren en koop bij Harrie's moestuin groenten
rechtstreeks uit de grond (niet op zondagen).
Hoogerbrugge veehouderij Hofweg 93, 3046NJ Rotterdam De Hoogerbrugge's houden tijdens de Midden-Delfland Dagen een grote
Poldermarkt. Daarbuiten houden ze Limousin koeien. Dat zijn die
grote bruine koeien uit Frankrijk. Je kunt bij de Hoogerbrugge's
rechtstreeks vlees bestellen.
Poldermarkt
Op 17 en 18 juni 2017 van 10.00 - 17.00 uur Poldermarkt op
boerderij Hoogerbrugge, met lokale producenten, optredens en
ponyrijden www.schieveensepolder.eu
Belevenisboerderij Oude Bovendijk 220, 3046NL Rotterdam
De belevenisboerderij van stadsherder Martin Oosthoek is een nieuwe
trekpleister op het Rotterdams platteland. Vanaf september 2017 is
er ook speelnatuur van OERRR. Nu al kun je het strokasteel, de
knuffelweide met boerderijdieren en bloemen in de tuin ontdekken.
Er is een winkel met streekproducten. Je kunt hier een kopje koffie
krijgen, op het terras, of tussen de schapen.
Route: De Oude Bovendijk loopt haaks op de Doenkade en eindigt bij
het fietspad rondom de Ackerdijkse Plassen. De Belevenisboerderij
ligt achter het oude schooltje. Aan de overkant van de weg start
het Polderpad.
Opening Belevenisboerderij
Op 17 en 18 juni 2017 van 10.00 - 17.00 uur
Lekker spelen bij de stadsherder, de belevenisboerderij opent dit
weekend www.facebook.com/belevenisboerderij
27
Polderpad Het Polderpad, dat is een gloednieuw fietspad dat straks het hele
stuk tussen de Rotte en de Schie gaan verbinden. Het traject tussen
de belevenisboerderij aan de Oude Bovendijk en de Melkschuur aan de
Landscheiding is al klaar.
Wat is er boeiend aan een fietspad? Voor een stadsbewoner, eraan
gewend om in het verkeer voor je leven te vechten, altijd alert en
scheldend op brommers, voor zo’n stadsbewoner is het Polderpad een
openbaring. Het is er stil, je hoort alleen de wind, de vogels, een
enkel blad. Hier ervaar je de grote ruimte. Meer weten?
www.vanrottetotschie.nl/polderpad
TIP: Pluk hier je boeketje voor thuis, er zijn korenbloemen!
Route: Het Polderpad start ter hoogte van de Belevenisboerderij op
de Oude Bovendijk 220. Het eindigt bij de Melkschuur aan de
Landscheiding.
Eetbaar onkruid Workshop bij de Melkschuur door Sander Dikstra; 18 juni 2017 om
11.00, 13.00, 15.00 uur
Wie denkt dat de akker alleen voor konijnen is heeft het mis. Want
op de akker trekken weideplanten vitaminen en mineralen uit de
grond. Die stoppen ze in hun bladeren, wortels en bloemen. Het
enige dat jij hoeft te doen is ze plukken, even wassen en dan hup
in een jasje de pan in! En kijk dan eens hoe smakelijk ze
spartelen. Dat wordt smullen!
Alhoewel. Dat willen ze niet. Die planten. Dus hebben ze wat
bedacht. Stekels, vezels, brandharen en of dat nog niet genoeg is:
Ze zijn vrienden geworden met de spuugbeestjes! Of dat erg is? Nou
nee. Valt ook wel weer mee.
Onder leiding van natuur specialist Sander Dikstra ga je lekkere
plantjes vinden en enge plantjes vermijden. Handschoenen aan,
zoekkaart erbij, gewapend met een schaartje en vergrootglas veilig
plukken. En uiteindelijk, ja, ze gaan die pan in, in een jasje van
knapperig deeg.
29
(foto:S.Dikstra)
31
Melkschuur De Melkschuur is het natuur informatiepunt van Natuurmonumenten
vlakbij metrostation Rodenrijs. Voor kinderen zijn schepnetjes om
beestjes te ontdekken in de poldersloten. Rondom de Melkschuur ligt
een tuin vol wilde bloemen. In de zomermaanden is de Melkschuur in
het weekend open.
TIP: Klim over een hekje en loop dwars door de weilanden over het
struinpad bij de Melkschuur.
Wil je meer weten over activiteiten bij de Melkschuur?
www.natuurmonumenten.nl/natuurgebied/midden-delfland/melkschuur-
zuidpolder
Route: De Melkschuur ligt aan de Landscheiding tegenover het
bedrijventerrein Spoorhaven. Honderd meter verwijderd van
metrostation Rodenrijs.
______________________________________________________________________________
Deze uitgave kwam tot stand in opdracht van Gemeente Rotterdam en in samenwerking met:
Boswachters van Natuurmonumenten
Boswachters van de Gemeente Rotterdam
Mathilde Wansdronk – projectontwikkelaar over duurzame
zelfbouw
Frederique Kreeftenberg – stadsocioloog over hertenkampen
Concept, tekst en beeld: Gudrun Feldkamp Redactie: Jini van Rooijen Drukwerk: MultiCopy Fotografie:Arjen Jan Stada, Sander Dikstra, Fred Ernst en Gudrun Feldkamp
Adviesprijs: €14,99 ISDN Nummer 978-90-827176-0-0
Top Related