Port of Twente: vliegwiel voor de groei van de logistiekesector.Beeld A. Pluimers

product, maar om de dienst die het levert. Door onderandere thuiswerken en webwinkelen neemt op lokaal niveauhet aantal verkeersbewegingen door de dag heen toe. Datvraagt om slimmere stadslogistiek, anders loopt hetaantoonbaar vast.'

Circulaire economieDe mondiale trend naar near sourcing, dichtbij de consumentproduceren, vormt zowel een kans als een bedreiging voor delogistieke positie van Nederland. Van Lier Leis: 'Het aantalplaatsen stijgt waar waarde kan worden toegevoegd. Ook inOost- en Zuid-Europa komen de havens en distributiecentraopzetten. Dat vraagt om een scherpere focus van regio's bij

de keuzes voor logistieke investeringen. Samen met hetbedrijfsleven moeten ze zich afvragen: voor welk typeactiviteiten willen we ruimte bieden en voor welke niet?'De kern van het Rli-advies is dat voor de logistiek er kansen

liggen op weg naar een 'circulaire economie', waarin

producenten eigenaar blijven van hun producten, zodat eruiteindelijk minder afval overblijft. Drijvende krachten

achter dit proces zijn onder andere stijgende prijzen voorgrondstoffen, een verschuiving in geopolitieke en economi-sche machtsverhoudingen, een toenemende vraag naarduurzaamheid en veranderend consumentengedrag. Voor delogistiek betekent dit nieuwe kansen in retourstromen,recycling, servicestromen en grondstoRevering voor

reserveonderdelen voor bijvoorbeeld 3D-printing. Dezezomer wordt het advies gepresenteerd aan de ministeriesvan lenM en Economische Zaken.

SamenhangDe geschetste toekomst staat in contrast met de benardepositie waarin veel transportbedrijven verkeren. Goederen-vervoer is een 'marginale business' geworden, met in zowel

het wegtransport als in de binnenvaart een merendeel vankleine bedrijven met een relatief lage innovatiegraad. Een

van de gevolgen is dat bijna een derde van de vrachtwagensleeg op de weg rijdt en de totale beladingsgraad amper bovende 40 procent komt. De marges staan onder druk doordalende inkomsten en strengere emissie-eisen. De binnen-vaartsector doet opnieuw een poging om het capaciteitsover-

chot en de versnippering van binnenuit aan te pakken,bijvoorbeeld door verouderde schepen te saneren, voor hetRijk een voorwaarde om met steunmaatregelen te komen.

Bij de aanleg van de Maasvlakte 2 is de afspraak gemaakt dat45 procent van de doorvoer over water zal gaan. Ondanks degrote voordelen van vervoer over water is het aandeel in demodal split, de verdeling tussen weg, water en spoor - deafgelopen 25 jaar onveranderd gebleven. Om het aandeel van

de binnenvaart te vergroten moet een aantal knelpunten

worden opgelost: een betere organisatie van de sector zelf enmeer samenhang in het netwerk van achterlandknoop-

punten.

EnergieHet zijn de regio's die deze uitdaging moeten oppakken. Eendaarvan is Twente. De ambitie van de regio om logistiekknooppunt te worden komt voort uit de integrale aanpakvan de AI, die aan zijn maximale capaciteit raakt.

Bij het zoeken naar alternatieven voor wegtransport bleekdat er kansen liggen in de regio om extended gate vanRotterdam te worden voor de doorvoer naar Noord- en

Oost- Europa. Uit een door Buck Consultants uitgevoerdonderzoek vorig jaar kwam naar voren dat in de Twentselogistieke sector een Rinke groei van de werkgelegenheid ende toegevoegde waarde mogelijk is. 'We kunnen de drievervoersmogelijkheden weg, water en spoor nog beter

Logistiek meer zien insamenhang zien met regionaalindustriebeleid

benutten,' zegt Arno Timmerhuis, beleidsmedewerker

mobiliteit van de Regio: 'De uitkomst van het onderzoekmaakte veel energie los. Bedrijfsleven, kennisinstellingen enoverheden hebben het platform Port of Twente opgericht omde komende drie jaar vliegwiel te zijn voor de groei van delogistieke sector. De doelen zijn heel concreet. In 2015moeten er vijf nieuwe logistieke bedrijven van buiten

Twente zijn aangetrokken en 250 nieuwe arbeidsplaatsenzijn gecreeerd. Na 2020 wi! Twente een positie hebbenveroverd in de top drie van logistieke regio's, samen met -+-+

Modal Split in EuropaIWW Inland WaterWays(groen) = binnenvaart':,j-------------------RO ••

;J~::::::::::::::::::::::::::::::::::::HU 1-LVLTCV

"cz'0

EU·12I I I I

, ,UKSE

"PTATNLW 1. _fR-~. _

~J:::::::::::::::::::::::::::::::::::::b~-~••••••- -----------------_••••-----_-------_-----_-_-----_-_-_---_-------••------~~:'::::::::::=:::::::::::::::::::::::::EU·15 _

maart 201315

West-Brabant en Venlo. Onlangs is de capaciteit van decontainer terminal in Hengelo verdrievoudigd, wat verderegroei mogelijk maakt.'

ToekomstvisieVoor Port of Twente staat de komende jaren acquisitievoorop. Eerst wi! de regio haar positie als achterlandverbin-

ding verbeteren en de concurrentiepositie van Rotterdamhelp en verstevigen door goederen die nu nog Hamburg enBremen aandoen 'binnendoor' te vervoeren. Twente hooptop Europese subsidies dankzij de status van internationalecorridor in het Europese Ten-T programma. In een onlangsuitgevoerde quick scan bleek een nieuw Twente-Mittelland-kanaal vooralsnog niet rendabel, maar Timmerhuis hoopt

Uitgerekend tijdens de prijsuitreiking voor 'beste logistiekedienstverlener' deed Mepavex-directeur Am van der Vorst de

inspiratie op. Zijn we echt goed bezig of kan het wellichtbeter? 'Om ons heen waren grote, internationale verladersals Ricoh, Nuplex Resins, Cargill en Sabic IP gevestigd diequa logistieke stromen min of meer onafhankelijk van elkaaropereerden. Waarom zouden we niet zelf een terminalbeginnen en daar een regiefunctie vervullen als schakeltussen verladers en transporteurs? We hebben sindsdien

maximale transparantie aangebracht in de transportstro-men. Zo haalde Ricoh volle containers uit Azie en bracht ze

leeg terug naar Rotterdam, terwijl Sabic IP juist legecontainers uit Rotterdam haalde. En dat alles over de weg.

Het afgelopen jaar hebben we een herbeladingspercentagevan 70 pro cent bereikt, een grote besparing voor het milieu

en de verladers. De verwachting is dat het aantallege ki!ome-

maart 201316

dat het bredere perspectief nieuwe kansen biedt. 'Het gaat

erom te laten zien dat je een toekomstvisie hebt. Voor hetverruimen van het Twentekanaal is vanuit het regionalebedrijfsleven aan de minister het voorstel gedaan omvijfhonderd vrachtwagens van de weg te halen. Ook wordt er

door het regionale bedrijfsleven en de overheden £linkgelnvesteerd in de binnenhavens, zoals de realisatie van dekade bij het XLBusiness Park.' Tegen een verdere toename

van het doorgaande transport over het spoor heeft de regioduidelijk 'nee' gezegd. Timmerhuis: 'Dat komt alleen in beeld

als spoor, weg en water met elkaar kunnen worden ver-knoopt en het niet ten koste gaat van de leefbaarheid.'

Synchromodaal transportIntussen heeft multimodaal transport een opvolgergekregen. Vorig jaar werd door het ministerie van IenM deeerste proef gedaan met synchromodaal transport, een

£lexibele last minute keuze voor weg, water of spoor waarbijniet langer de opdrachtgever maar de logistieke dienstverle-ner de vervoerswijze bepaalt. Het doel is tweeledig: eenverschuiving van goederen van de weg naar het water enspoor vergemakkelijken en daarmee de totale C02-uitstootverkleinen. Met de grote verladers Fuji, Samsung en Sonywerd het principe drie maanden toegepast op de corridorRotterdam-Moerdijk-Ti!burg, Het gezamenlijke aandeel van

binnenvaart en spoor bleek met 81 pro cent bijna twee keerzo groot als gemiddeld voor het goederenvervoer van en naarde Rotterdamse haven. Het is de bedoeling om het principeook op andere corridors van en naar Rotterdam toe tepassen. De verwachting is dat uiteindelijk vooral grotebinnenhavens, die de drie verschillende vervoerswijzen slimmet elkaar verknopen, de beste overlevingskansen hebben inde hoogst competitieve transportsector.

ters nog verder kan worden teruggedrongen.'

De steun van de Gemeente Bergen op Zoom, die het oudeterrein van Meeus aan de haven opknapte om het teverhuren aan de Markiezaat Container Terminal (MCT), wasdoorslaggevend. De bedoeling is dat het bedrijf binnenenkele jaren zelf investeert in een nieuwe, grotere container-

haven. Van der Vorst: 'Met eigen grondposities kunnen wenog beter sturen en de juiste bedrijven bij elkaar brengen.Het is mijn overtuiging dat samenhang met ruimtelijkeontwikkeling de toekomst heeft in ?e logistiek. Hetlogistieke 'kunstje' kan overal, maar de vraag is waar het demeeste toegevoegde waarde heeft. Wat dat betreft heeft deregio Bergen op Zoom een goed uitgangspunt. De verlengdeA4 wordt behalve transportcorridor ook een ontwikkelge-bied, dankzij onder meer het agrofood-duster NieuwPrinsenland en de Green Chemistry Campus.'

Maar gaat het eigenlijk wel om transport? Uit de CBS-statis-tieken blijkt dat bijna de helft van de goederenstroom naar

het buitenland (48 procent) bestaat uit producten die in het

buitenland zijn gemaakt of verhandeld. Deze wederuitvoerlevert relatief weinig op: op een euro wordt 8 eurocentverdiend, terwijl de export van in Nederland geproduceerdegoederen 54 eurocent oplevert. Investeren in transportinfra-structuur heeft dus vooral nut als er waarde aan het product

wordt toegevoegd. We moeten logistiek succes minderafmeten aan volumes en meer in samenhang zien met eenindustriebeleid dat producerende bedrijven aan regio's bindt,zegt Walther Ploos van Amstel, logistiek onderzoeker,

verbonden aan onder meer de VU: 'Nederland is meermaakland dan we vaak denken. Er zijn hoogwaardige clustersvoor agrofood, hightech, energietechnologie, farmacie, fijnechemie en machinebouw. Voor een groot deel gaat het ombederfelijke producten waarvoor transportkosten steedsbelangrijker worden. Het samenbrengen van transportstro-men en van kennis rondom producten is daarom noodzaak.Freshport Venlo is een goed voorbeeld van zo'n clusterwaarin productie, logistiek en opleiding elkaar versterken.'

MatchmakingDe opdracht voor regionale overheden is om pas te investe-ren in infrastructuur als er een onderliggende visie is optoegevoegde waarde en werkgelegenheid. Geen algemeneuitgifte van kavels, maar matchmaking van bedrijven metsynergie. Ploos van Amstel schetst een toekomstbeeld metminder werkgelegenheid in de 'zuivere' transportactiviteiten.Intelligente transportsystemen en verkeersmanagementsy-stemen maken de logistiek steeds slimmer en zullen deveilige en duurzame afhandeling van vaar- en voertuigen

gaan regelen. Nog voor 2040 rijden er onbemande vrachtwa-gens op speciale doelgroepstroken op de snelweg en insteden zullen vaarwegen en tram of light rail gebruikt

worden voor de stedelijke distributie. Dat laatste gebeurt alin Utrecht, waar op dit moment een proefloopt met schoongoederenverkeer op vrije busbanen. Vanuit gedeeldedistributiecentra aan de rand van de stad worden winkels enandere bedrijven met schone, stille en veilige voertuigen

bevoorraad. Die krijgen weer gebundeld aangeleverd vanuit

Modal split is de afgelopen25 jaar vrijwel onveranderd

gebleven

de gedeelde distributiecentra van producenten.Er is nog veel winst te behalen bij het terugdringen van hetaantal transportkilometers, zegt Ploos van Amstel, bijvoor-beeld door retourstromen aan elkaar te koppelen of zwaar enlicht transport bij elkaar te brengen: 'Overheden zouden

daarin sams dwingender mogen zijn. In Brabant is forsgeinvesteerd in verbetering van waterwegen, waarbij ookafspraken zijn gemaakt over benutting. De inland terminalVeghel aan de Zuid-Willemsvaart bijvoorbeeld, heeft alles inhuis om tot een toonaangevend food cluster uit te groeien.De cacao voor Mars wordt al aangevoerd over het water,maar het distributiecentrum van Jumbo Groep, gebruikt hetnog nauwelijks.'

maart 201317