RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in...

27
Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 1 RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN Gemeenschappelijke visie en agenda voor de toekomst. Deze notitie is vastgesteld door de Raad van Regionaal Commandanten van de Nederlandse Vereniging voor Brandweerzorg en Rampbestrijding (NVBR) op 16 januari 2009

Transcript of RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in...

Page 1: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 1

RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN

OMGEVING BESCHERMEN Gemeenschappelijke visie en agenda voor de toekomst.

Deze notitie is vastgesteld door de Raad van Regionaal Commandanten van de Nederlandse Vereniging voor

Brandweerzorg en Rampbestrijding (NVBR) op 16 januari 2009

Page 2: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 2 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 3

INHOUD

Samenvatting

1 Een gemeenschappelijke visie en agenda voor de toekomst

2 Ambities

3 Kader voor het toezicht

4 Rol en organisatie 4.1 De rol van de brandweer bij industriële veiligheid

4.2 Positie van de BrandweerBRZO-regio’s

4.3 Rol en positie van de brandweerinspecteur

4.4 Professionele taakuitvoering

4.4.1 Eenduidig gezicht naar buiten / één aanspreekpunt

4.4.2 Deskundigheid

4.4.3 Kwaliteit werkprocessen

4.4.4 Kwaliteit organisatie

4.4.5 Verankering van dienstverlening door BrandweerBRZO-regio’s aan anderen

4.5 Bestuurlijke agendering; relatie met het ministerie van BZK

4.6 Handhaving

6

12

16

20

26

26

27

27

28

28

29

29

30

30

31

31

Page 3: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 4 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 5

Samenvatting

Page 4: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 6 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 7

Gemeenschappelijke visie en agendaDeze notitie, opgesteld door de coördinatoren van de samenwerkende BrandweerBRZO-regio’s,

schetst de gemeenschappelijke visie en de bijbehorende uitvoeringsagenda van de BrandweerBRZO-

regio’s voor het onderwerp industriële veiligheid in de nabije toekomst (2008 – 2011).

Met het opstellen van deze visie en uitvoeringsagenda willen zij de doelen van de taakuitvoering

verduidelijken en de kwaliteit en uniformiteit van de eigen werkzaamheden borgen. Dit zal ook het

begrip en draagvlak bij bedrijven, bestuurders en Brzo-partners voor de werkzaamheden van

de brandweer versterken.

Aanleiding tot het opstellen van de notitie vormen de afspraken die zijn gemaakt over het uitvoe-

ren van het Brzo, zowel binnen (NVBR, xPLOSIV) als buiten de brandweer (het Verbeterprogramma

BeteRZO), maar nadrukkelijk ook de wijzigingen door de komende wet op veiligheidsregio’s en de

SWOT-analyse van de eigen positie en taakuitvoering.

Rol van de brandweerDe visie is opgesteld in het besef dat de brandweer in de veiligheidsketen een bijzondere positie

heeft. De brandweer is de enige organisatie die actief is in het gehele traject van preventie & prepa-

ratie tot en met repressie & herstel. Dat betekent dat brandweerinspecties mbt industriële veiligheid

altijd plaatsvinden vanuit een dubbel perspectief:

- de bescherming van de omgeving door maatregelen die het bedrijf heeft getroffen en de zelf-

redzaamheid van personen

- het adequaat en veilig kunnen functioneren van de repressieve dienst (rampbestrijding) van de

overheidsbrandweer (of indien van toepassing: de bedrijfsbrandweer).

De taakuitvoering vindt plaats binnen het bestuurlijk kader.

Alle brandweer organisaties (veiligheidsregio’s en gemeenten)

hebben een eigen taak in eigen gebied, met eigen bestuur.

Ten aanzien van de taakuitvoering zijn er landelijke afspra-

ken die eenheid in optreden borgen. Oftewel ‘Eenheid in

verscheidenheid’.

Rol van de brandweerinspecteurDe brandweerinspecteur treedt op als adviseur naar het

bevoegd gezag Wet milieubeheer, andere veiligheidsregio’s

en gemeenten. Naar bedrijven treedt hij niet op als adviseur,

maar als toezichthouder en handhaver (zowel binnen als

buiten de eigen veiligheidsregio).

Kader voor het toezicht ‘Risico’s beheersen, mens en omgeving beschermen’. Dat is het

motto van de BrandweerBRZO-regio’s bij de taakuitvoering.

Een risicoloze maatschappij bestaat niet, maar een maatschap-

pij waar de risico’s op een adequate manier in beeld gebracht

zijn en het niveau van veiligheid bewust is gekozen en in

praktijk gewogen, wel.

Brandweerinspecties worden gericht op die punten waar het

veiligheidsrendement het grootst is. Zij betreffen de hele vei-

ligheidsketen. De brandweer wil zich daarbij niet in de eerste

plaats profileren als sanctionerende handhaver, maar is bereid

en in staat waar nodig sancties in te zetten.

Positie en missie van de BrandweerBRZO-regio’sDe BrandweerBRZO-regio’s vormen het hart van de brand-

weer-organisatie op het gebied van industriële veiligheid.

De BrandweerBRZO-regio’s bundelen de taakuitvoering van

de brandweer (advisering, beschikkingen bedrijfsbrandweer-

aanwijzing, toezicht / inspecties en handhaving). Zij willen

met hun specifieke en unieke kennis van industriële veiligheid

een bijdrage leveren aan het beheersen van de risico’s die het

gevolg zijn van het omgaan met gevaarlijke stoffen in (grote)

inrichtingen. De BrandweerBRZO-regio’s ondersteunen de

andere veiligheidsregio’s. Tevens bieden zij een platform voor

de afstemming binnen de brandweer en met de

Brzo-partners.

Speerpunten De BrandweerBRZO-regio’s kiezen, gezien de bovenstaande

missie, de (bestuurlijke) ontwikkelingen en de uitgevoerde

SWOT-analyse voor de volgende speerpunten:

1. hoger op de bestuurlijke agenda; gedegen

gesprekspartner

De BrandweerBRZO-regio’s willen bevorderen dat de positie

van de brandweer op de bestuurlijke agenda stijgt en dat

de brandweer voor het bestuur, ministeries en anderen een

gedegen gesprekspartner is in landelijke en regionale discus-

sies over veiligheid, beleid en regelgeving.

Page 5: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 8 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 9

Een duidelijke visie en een eenduidig gezicht naar buiten zijn

daarvoor onontbeerlijk. De BrandweerBRZO-regio’s willen

daarom hun visie actief uitdragen. Bovendien streven zij bin-

nen de bestuurlijke kaders naar een versterkte coördinatie en

communicatie. Zodat gesprekspartners ervaren: ‘Brandweer

Nederland bestaat wèl’.

2. professionele taakuitvoering

De BrandweerBRZO-regio’s staan voor een professionele

taakuitvoering. Dat vereist: een competente organisatie die

tenminste voldoet aan de eisen van de Maatlat Brzo.

De BrandweerBRZO-regio’s streven er naar in ruime mate aan

deze eisen te voldoen. Het vereist ook deskundig en integer

personeel, een bestuurlijk vastgesteld handhavingsbeleid en

een goede samenwerking met andere overheden. Het kwa-

liteitsmanagementsysteem dat de BrandweerBRZO-regio’s

zichzelf opleggen is essentieel voor een professionele taakuit-

voering. Alleen iemand die eigen fouten onder ogen durft te

zien, kan een ander met open vizier wijzen op wat er mis is.

De BrandweerBRZO-regio’s bevorderen dat de dienstverlening

aan andere veiligheidsregio’s en aan gemeenten via dienstver-

leningsovereenkomsten bestuurlijk wordt ingebed en juridisch

vastgelegd. Zij dragen er zorg voor dat iedere inspecteur kan

beschikken over een duidelijk mandaat.

De speerpunten zijn uitgewerkt in een uitvoeringsagenda

die jaarlijks zal worden geconcretiseerd en bewaakt in het

BrandweerBRZOregio-overleg.

Seveso-richtlijn en Brzo

Seveso is een stadje in Noord-Italië dat bekend is vanwege

een chemische ramp in juli 1976. De EU heeft naar aan-

leiding hiervan een Europese Richtlijn, ook Seveso-richtlijn

genoemd, vastgesteld. De Seveso-richtlijn richt zich op

het beheersen van de risico’s op en de gevaren van zware

ongevallen door gevaarlijke stoffen. Dat gebeurt enerzijds

door de kans dat dergelijke ongevallen plaatsvinden te ver-

kleinen (preventie). Anderzijds door de gevolgen van een

eventueel ongeval te beperken.

De Seveso-richtlijn is in Nederland uitgewerkt in verschil-

lende wetten: de Wet rampen en zware ongevallen,

de Wet milieubeheer en de Arbeidsomstandighedenwet.

Het Besluit rampen en zware ongevallen (Brzo) is op deze

wetten gebaseerd.

Veiligheid bij Brzo-bedrijven

Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd,

is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van de

behandeling, de productie, het gebruik of de opslag van

gevaarlijke stoffen. Deze bedrijven moeten een preventie-

beleid voor zware ongevallen en een veiligheidsbeheersys-

teem hebben ingevoerd (PBZO-bedrijven).

De bedrijven met de grootste risico’s moeten bovendien een

veiligheidsrapport opstellen en dat regelmatig actualiseren

(VR-bedrijven).

De bedrijven worden periodiek geïnspecteerd door toe-

zichthouders van de brandweer, provincie of gemeente en

arbeidsinspectie.

Op basis van onder meer de informatie in het veilig-

heidsrapport stelt de brandweer een rampbestrijdingsplan

op. Dit plan bevat het geheel van te treffen maatregelen in

geval van een ramp of een zwaar ongeval.

Cijfers (peiljaar 2007)

Aantal Brzo-bedrijven: 415

- Waarvan met veiligheidsrapport 242

(VR-plichtig)

- waarvan PBZO-plichtig 173

Aantal BRZO bedrijven met verplichte

bedrijfsbrandweer (Brandweerwet) 71

Page 6: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 10 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 11

1 Een gemeenschappelijke visie en

agenda voor de toekomst

Page 7: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 12 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 13

De afgelopen jaren is veel gesproken1 over de kwaliteit van de taakuitvoering Brzo door provincies,

gemeenten, arbeidsinspectie en de brandweer. De conclusies en afspraken zijn beschreven in de

Werkwijzer Brzo2. In vervolg hierop heeft de brandweer het project xPLOSIV3 uitgevoerd, resulterend

in aanvullende kwaliteitsafspraken, een model voor handhavingsbeleid en een voorstel voor een

Leergang Industriële Veiligheid voor de inspecteurs van de brandweer. De NVBR heeft in de notitie

‘Visie op risicobeheersing; een agenda voor de toekomst 2006 – 2010’ (juli 2006) aangegeven dat de

brandweer moet streven naar een verdere professionalisering. Dit ook in het licht van diverse

(in discussie zijnde) veranderingen op korte termijn, zoals invoering van de Wet op de veiligheids-

regio’s, de vermaatschappelijking van de brandweer en de Omgevingsvergunning.

Om aan deze ontwikkelingen en ambities een goed vervolg te kunnen geven moeten de

BrandweerBRZO-regio’s een gemeenschappelijke visie hebben op de belangrijkste onderwerpen

van hun werk. Die onderwerpen zijn het beheersen van risico’s, de benodigde overheidsorganisatie,

de kennis en kunde van de inspecteurs en de werkwijze bij het inspecteren van bedrijven en

de handhaving.

De coördinatoren van de BrandweerBRZO-regio’s hebben daarom het initiatief genomen om de

gemeenschappelijke visie en de bijbehorende agenda van de BrandweerBRZO-regio’s voor het

onderwerp industriële veiligheid in de nabije toekomst (2008 – 2011) te beschrijven.

Hiermee willen de coördinatoren de doelen van de taakuitvoering verduidelijken en de kwaliteit en

uniformiteit van de eigen werkzaamheden borgen. En vanuit die gemeenschappelijke visie gezamen-

lijke acties voor het realiseren van het eindbeeld uit te voeren. Dit zal ook de positie van de brand-

weer bij bedrijven, bestuurders en Brzo-partners versterken.

LeeswijzerDe BrandweerBRZO-regio’s bundelen de uitvoering van taken

van de brandweer op het gebied van industriële veiligheid.

De ambities voor de taakuitvoering vindt u in hoofdstuk 2.

In het derde hoofdstuk is het kader voor het toezicht op

bedrijven beschreven. Dat kader omvat doelen en uitgangs-

punten bij het uitvoeren van toezicht. Hoofdstuk 4 gaat

in op de rol van de brandweer bij industriële veiligheid

en op de eisen die dit stelt aan de professionaliteit van de

taakuitvoering.

De omgeving verandert, de brandweer ook. Tijdig en ade-

quaat inspelen op de wijzigingen in de regelgeving is belang-

rijk. Dit wordt beschreven in hoofdstuk 5.

Wat de taak van de brandweer bij industriële veiligheid

inhoudt en waarop die is gebaseerd, vindt u in bijlage 1.

De tweede bijlage beschrijft de coördinatie-afspraken op

diverse punten: binnen de BrandweerBRZO-regio, tussen

BrandweerBRZO-regio’s onderling, met het bevoegd gezag

Wet milieubeheer en met andere overheden en bedrijven.

Voorafgaand aan het opstellen van deze notitie is een SWOT-

analyse uitgevoerd voor de taak en positie van de brandweer-

organisatie. Die vindt u in bijlage 3. In bijlage 4 tenslotte vindt

u het actieprogramma.

1 In het kader van het Verbeterprogramma BeteRZO (2004-2007), met onder

meer de Keizerskroon-conferenties2 Zie www.Brzo99.nl3 2006 – 2007. De resultaten zijn beschikbaar via www.brandweerBRZO.nl

Page 8: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 14 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 15

2 Ambities

Page 9: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 16 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 17

‘Risico’s beheersen, mens en omgeving beschermen’. Dat is het motto van de BrandweerBRZO-regio’s. Een risicoloze maatschappij bestaat niet, maar een

maatschappij waar de risico’s op een adequate manier in beeld gebracht zijn en het niveau van veilig-

heid bewust is gekozen en in praktijk gewogen, wel.

Brandweerinspecties worden gericht op die punten waar het veiligheidsrendement het grootst is.

De inspecties richten zich op de hele veiligheidsketen en betreffen waar nodig alle VMS-elementen.

Nodeloze last voor bedrijven wordt vermeden. Maximaal effect, minimaal overlast is het streven.

Het inhoudelijk kader voor het toezicht op bedrijven is verder uitgewerkt in hoofdstuk 3.

Positie en missie van de BrandweerBRZO-regio’sDe BrandweerBRZO-regio’s vormen het hart van de brandweer-organisatie op het gebied van industri-

ele veiligheid. De BrandweerBRZO-regio’s willen met hun specifieke en unieke kennis van industriële

veiligheid een bijdrage leveren aan het beheersen van de risico’s die het gevolg zijn van het omgaan

met gevaarlijke stoffen in (grote) inrichtingen. De BrandweerBRZO-regio is daarbij DE brandweerad-

viseur voor de bescherming van de omgeving, het bevorderen van zelfredzaamheid en de beheers- en

bestrijdingsmogelijkheden bij inrichtingen voor wat betreft industriële veiligheid.

De BrandweerBRZO-regio’s ondersteunen de andere veiligheidsregio’s. Tevens bieden zij een platform

voor de afstemming binnen de brandweer en met de Brzo-partners.

Niet alleen het instrumentarium van het Brzo, maar ook de aanwijzing bedrijfsbrandweren en de

advisering in het kader van het Bevi en milieuvergunningen dragen wezenlijk bij aan het beheersen

en beschermen. De BrandweerBRZO-regio’s streven er daarom naar het beschikbare instrumentarium

voor industriële veiligheid ten volle te benutten. De BrandweerBRZO-regio’s willen zich daarbij niet

in de eerste plaats profileren als sanctionerende handhaver,

maar zijn bereid en in staat waar nodig sancties in te zetten.

SpeerpuntenDe BrandweerBRZO-regio’s hebben gelet op bovenstaande

missie een SWOT4 uitgevoerd naar de eigen positie en taakuit-

voering en hebben op basis daarvan de volgende speerpunten

voor de toekomst gekozen.

1. hoger op de bestuurlijke agenda; gedegen

gesprekspartner

De BrandweerBRZO-regio’s willen bevorderen dat de positie

van de brandweer op de bestuurlijke agenda stijgt en dat

de brandweer voor het bestuur, ministeries en anderen een

gedegen gesprekspartner is in landelijke en regionale discus-

sies over veiligheid, beleid en regelgeving.

Een duidelijke visie en een eenduidig gezicht naar buiten zijn

daarvoor onontbeerlijk. De BrandweerBRZO-regio’s willen

daarom hun visie actief uitdragen. Bovendien streven zij bin-

nen de bestuurlijke kaders naar een versterkte coördinatie en

communicatie. Zodat gesprekspartners ervaren: ‘Brandweer

Nederland bestaat wèl’.

2. professionele taakuitvoering

De BrandweerBRZO-regio’s staan voor een professionele

taakuitvoering. Dat vereist: een competente organisatie die

tenminste voldoet aan de eisen van de Maatlat Brzo.

De BrandweerBRZO-regio’s streven er naar in ruime mate aan

deze eisen te voldoen. Het vereist ook deskundig en integer

personeel, een bestuurlijk vastgesteld handhavingsbeleid en

een goede samenwerking met andere overheden. Het kwa-

liteitsmanagementsysteem dat de BrandweerBRZO-regio’s

zichzelf opleggen is essentieel voor een professionele taakuit-

voering. Alleen iemand die eigen fouten onder ogen durft te

zien, kan een ander met open vizier wijzen op wat er mis is.

De BrandweerBRZO-regio’s bevorderen dat de dienstverlening

aan andere veiligheidsregio’s en aan gemeenten via dienstver-

leningsovereenkomsten bestuurlijk wordt ingebed en juridisch

vastgelegd. Zij dragen er zorg voor dat iedere inspecteur kan

beschikken over een duidelijk mandaat.

Deze speerpunten zijn verder uitgewerkt in hoofdstuk 4 en

het actieprogramma (bijlage 4).

4 Zie bijlage 3

Page 10: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 18 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 19

3 Kader voor het toezicht

Page 11: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 20 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 21

Het toezicht is gericht op het beheersen van de risico’s ten gevolge van het om gaan met gevaarlijke

stoffen in inrichtingen en het beschermen van mens en omgeving. In dit hoofdstuk worden het beleid

en de gehanteerde uitgangspunten voor het toezicht beschreven.

De houder van een inrichting wordt door de overheid aangesproken op zijn / haar eigen verantwoor-

delijkheid voor veiligheid. Door het terugtreden van de overheid en deregulering worden minder

vergunningen afgegeven en zal de overheid steeds meer alleen controlerend optreden. Voor de

bedrijven in het beleidsveld industriële veiligheid echter geldt een deels ander beeld: men streeft wel

naar grotere verantwoordelijkheid, maar binnen het kader van een vergunning.

Daarom worden brandweerinspecties mbt industriële veiligheid altijd vanuit een dubbel perspectief

uitgevoerd:

- de bescherming van de omgeving door maatregelen die het bedrijf heeft getroffen en de zelfred-

zaamheid van personen

- het adequaat en veilig kunnen functioneren van de repressieve dienst (rampbestrijding) van de

overheidsbrandweer (of indien van toepassing: de bedrijfsbrandweer).

De brandweerinspecties richten zich daarbij op de hele veiligheidsketen (zie figuur 15) en betreffen

waar nodig alle VMS-elementen. Daartoe wordt in de eerste plaats het instrumentarium van het Brzo

ingezet, maar ook van de Wrzo, de Brandweerwet6 en het Bevi. Een overzicht van het instrumen-

tarium is opgenomen in bijlage 1.

Proactie / Preventie Preparatie Repressie Herstel

Tech

nie

k

Inventaris Materieel Vluchtlengte Reservemateriaal

- Kranen

- Pompen

- Stutten

- Tenten

- Noodstroom

Ontwerp Materiaal Nooduitgangen

Camera’s Bereikbaarheid Compartimentering

Onderhoud Bluswater Installaties

Opslag Blusmiddelen Sprinkler

Wbdbo

Schadebeperking

gebouw

- Zeilen

- Rookafvoer

Schadebeperking proces

- Afvoer afval

Proactie / Preventie Preparatie Repressie Herstel

Org

anis

atie

Inspectie / toezicht Oefening Alarmering Opvang slachtoffers

Hot work permits Opleiding BHV Communicatie

Rookbeleid Certificatie Brdrijfsbrandweer Pers

Vergunningen Planvorming Brandweer overheid Toezichthouders

Verzekering Onderzoek

Inkoopbeleid

Huurcontracten

Toegangsbeleid

Sleutelbeleid

Figuur 1: aandachtspunten van de brandweer in de veiligheidsketen

5 Bron:De (Be)Sturingsdriehoek, Ed Oomes, 20086 In de toekomst vervangt de wet op de veilligheidsregio’s de Wrzo en

de Brandweerwet

Page 12: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 22 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 23

7 As Low As Reasonably Achievable (= zo laag als redelijker wijze bereikbaar is).8 best beschikbare technieken

LOC

oorzaken effecten

oorzaakbeheersing effectbeheersing

legenda

maatregelen(lines of defence)

effecten

oorzaken

ontwerp

constructie

onderhoud

zonering

procedures

VBS

opleiding operators

niveaumeting

detectie

kleine blusmiddelen

bluswatervoorziening

sprinklers

bedrijfsnoodplan

aanvalsplannen

opleiding bedrijfsbrandweer

oefenen

risicocommunicatie

Figuur 2: oorzaak- en effectbeheersing Uitgangspunt voor het tweede perspectief (adequaat en veilig

kunnen werken van de repressieve dienst) is de vraag of hulp-

diensten bij de rampbestrijding optimaal kunnen werken en

volledig beschermd zijn tegen gevaren bij de uitvoering van

hun taak. De invalshoek is daarbij: terugkijken in de veilig-

heidsketen, startend vanuit ‘repressie’. Dit vergt controleren

van het functioneren van de organisatie. Het vergt tevens

praktijktesten die dienen ter verificatie van de daadwerkelijke

beschikbaarheid, betrouwbaarheid en robuustheid van de

voorzieningen.

Niet alleen bij het Brzo, maar ook bij andere taken is het

gewenst om te inspecteren op basis van systeemtoezicht.

Dit betreft met name de aanwijzing van de bedrijfsbrandweer.

De aanwijsbeschikking bevat derhalve bijvoorkeur ook de

verplichting tot het invoeren van een veiligheidsmanagement-

systeem. Systeemtoezicht is dan deels een alternatief voor het

uitsluitend controleren van voorzieningen.

Bij het voorschrijven van maatregelen worden ALARA7 en BBT8

gehanteerd. Overwogen wordt om ter ondersteuning hiervan

een kostenefficiëntie-methode in te voeren. Bezien wordt of

het mogelijk is om niet alleen de effectiviteit van de beoogde

maatregel, maar ook de kosten - efficiëntie van een maatregel

(afweging effectiviteit tegen de kosten van alternatieven) in

de besluitvorming te betrekken.

Het publiceren van BBT is een goed middel om bedrijfskeuzes

te ondersteunen en overheidsbeleid te implementeren. De

BrandweerBRZO-regio’s zullen daartoe het initiatief nemen.

Page 13: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 24 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 25

4 Rol en organisatie

Page 14: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 26 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 27

4.1 De rol van de brandweer bij industriële veiligheid

De rol en organisatie van de brandweer bij industriële veiligheid worden bepaald door de bestuurlijke

positie van de brandweer. De bestuurlijke positie heeft de volgende kenmerken:

De brandweer is een unieke en onmisbare partner in de veiligheidsketen

De brandweer heeft daarbij een bijzondere positie. De brandweer is in de veiligheidsketen de enige

organisatie die het gehele traject overziet: van preventie & preparatie tot en met repressie & herstel.

Dat betekent dat de veiligheidssituatie bij het bedrijf en de mogelijkheden van de overheid om een

ramp of zwaar ongeval op adequate wijze te bestrijden in elkaars verlengde worden gezien; de eisen

aan het bedrijf en de brandweerorganisatie worden daarbij op elkaar afgestemd.

Eenheid in verscheidenheid

De taakuitvoering vindt plaats binnen het bestuurlijk kader. Alle brandweer organisaties (veiligheids-

regio’s en gemeenten) hebben een eigen taak in hun eigen gebied, met eigen bestuur. Ten aanzien

van de taakuitvoering zijn er landelijke afspraken die eenheid in optreden borgen. Oftewel ‘Eenheid

in verscheidenheid’.

Samenwerking

Nederland telt vele bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken, niet zelden nabij een verkeersader

of in dichtbevolkt gebied. Goede afspraken tussen overheden en bedrijven over preventieve maat-

regelen en zelfredzaamheid van omwonenden en medewerkers zijn daarom letterlijk van levens-

belang. In dat proces speelt de brandweerinspecteur een belangrijke rol: de brandweerinspecteur

is daarbij adviserend, controlerend en als het moet ook

handhavend actief9. De brandweerinspecteurs doen dat niet

alleen. De Brzo-taken worden uitgevoerd in samenwerking

met de Arbeidsinspectie en het bevoegd gezag Wet milieube-

heer (provincies, gemeenten). De overige taken (Bevi, Wrzo,

Brandweerwet) in samenwerking met de brandweercollega’s

die betrokken zijn bij de advisering in het kader van Bevi,

preventisten, planvorming voor de rampbestrijding, de afde-

ling preparatie en de repressieve dienst. Kortom: de collega’s

van de veiligheidsketen.

4.2 Positie van de BrandweerBRZO-regio’s Industriële veiligheid is een specialistisch vakgebied; dat

specialisme vraagt om een bundeling van kennis en uitvoe-

ringscapaciteit. Die bundeling heeft gestalte gekregen via

de BrandweerBRZO-regio. De BrandweerBRZO-regio’s en het

BrandweerBRZO-regio-overleg vormen het hart van de brand-

weer-organisatie op het gebied van industriële veiligheid.

De gemeenten en veiligheidsregio’s zijn op basis van de

wet- en regelgeving verantwoordelijk voor het vaststellen

van beleid, bestuurlijke besluitvorming over zaken als ver-

gunningen en handhaving en voor de communicatie naar

bedrijf en bevolking. De uitvoering van de inspecties en de

afstemming met inspectiepartners is ondergebracht bij de

BrandweerBRZO-regio’s. De taak van de BrandweerBRZO-

regio is het uitvoeren van inspecties ten behoeve van de eigen

veiligheidsregio en ten behoeve van veiligheidsregio’s en /of

gemeenten die bij de BrandweerBRZO-regio zijn aangesloten.

Per BrandweerBRZO-regio zijn er afspraken inzake de

uitvoering van de werkzaamheden en de periodieke

terugkoppeling.

De afstemming via de BrandweerBRZO-regio’s onderling

vindt plaats via het BrandweerBRZO-regio-overleg. Het

BrandweerBRZO-regio-overleg is onderdeel van de NVBR-

structuur. Het overleg wordt voorbereid door het Expertise-

centrum BrandweerBRZO.

In bijlage 2 is een overzicht opgenomen van de gemaakte

afspraken.

4.3 Rol en positie van de brandweerinspecteurDe brandweerinspecteur zal in veel gevallen actief zijn ter

uitvoering van de wettelijke taken en bevoegdheden van zijn

eigen organisatie, de veiligheidsregio waar hij werkzaam is.

Hij treedt dan op als functionaris namens dat bestuur.

Hij heeft de volgende rollen:

- toezichthouder en handhaver naar bedrijven.

- adviseur naar andere overheden, met name het bevoegd

gezag wet milieubeheer (bijvoorbeeld advies over het opstel-

len van de paragraaf brandveiligheid in de milieuvergunning)

9 De brandweer vervult in het beleidsveld industriële veiligheid verschillende

rollen: die van adviseur / specialist voor het verlenen van vergunningen,

vergunningverlener / beschikker voor de bedrijfsbrandweer-aanwijzing,

toezichthouder (inspecteur) voor het toezicht op de naleving en handhaver

voor het sanctioneren van overtredingen.

Page 15: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 28 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 29

Daarnaast kan hij actief zijn ter uitvoering van wettelijke

taken en bevoegdheden van een andere veiligheidsregio of

een gemeente. Dit gebeurt ter ondersteuning van die andere

overheid. Hier ligt een samenwerkingsafspraak (convenant of

dienstverleningsovereenkomst) tussen zijn eigen veiligheids-

regio en die andere overheid aan ten grondslag. In deze situ-

atie treedt de brandweerinspecteur op als adviseur naar die

andere overheid. Naar bedrijven treedt hij niet op als adviseur,

maar als toezichthouder en handhaver.

4.4 Professionele taakuitvoeringDe brandweer wil beschikken over een adequate organisatie,

deskundig personeel en een professionele werkwijze met

uniformiteit in resultaat.

De professionaliteit van de taakuitvoering en de uniformi-

teit van het resultaat zijn gebaseerd op de volgende

uitgangspunten.

1. Het hebben van een competente organisatie op zowel

lokaal als landelijk niveau en het hebben van één centraal

landelijk aanspreekpunt zijn randvoorwaarden om als

serieuze gesprekspartner te worden gezien.

2. De dingen goed doen vergt investeren in kwaliteit van

processen, organisatie en medewerkers en duidelijkheid

over de taken van de BrandweerBRZO-regio’s.

3. De BrandweerBRZO-regio’s moeten een eenduidige en

gemeenschappelijke visie hebben op de wijze waarop

handhaving wordt ingezet als instrument om naleving

te borgen.

Deze uitgangspunten worden hieronder verder uitgewerkt.

4.4.1 Eenduidig gezicht naar buiten / één aanspreekpunt

De BrandweerBRZO-regio’s willen binnen het kader van de

bestuurlijke bevoegdheidsverdeling en de regelgeving komen

tot een versterkte coördinatie en communicatie. Zodat ande-

ren ervaren: ‘Brandweer Nederland bestaat wèl’.

De BrandweerBRZO-regio’s bevorderen waar nodig landelijk

geldende afspraken en de onderlinge binding aan die afspra-

ken. Het BrandweerBRZO-regio-overleg is HET platform voor

meningsvorming / afstemming en besluitvorming ten aanzien

van acties van de BrandweerBRZO-regio’s. De samenwer-

king in het BrandweerBRZO-regio-overleg is een belangrijke

voorwaarde voor een krachtig optreden van de brandweer.

Het versterken van het gezamenlijke optreden op landelijke

niveau leidt ook tot vergroten van de legitimiteit van het

optreden op locaal niveau. Men kan immers mede verwijzen

naar landelijke beleid en landelijke afspraken. De coördinatie-

afspraken met betrekking tot de uitvoering zijn weergegeven

in bijlage 2.

Het is daarnaast nodig om met een eenduidig gezicht naar

buiten te treden, zodat de gezamenlijke BrandweerBRZO-

regio’s landelijk gesprekspartner zijn voor branche-orga-

nisaties van bedrijven, ministeries (BZK, VROM, SZW) en

andere overheden (LAT BRZO, Arbeidsinspectie, provincies

en gemeenten). Deze taak is toebedeeld aan het Landelijk

Expertisecentrum (LEC) BrandweerBRZO. Het Landelijk

Expertise-centrum BrandweerBRZO is HET aanspreekpunt voor

landelijke afstemming en namens de BrandweerBRZO-regio’s

DE spreekbuis voor landelijke standpunten.

4.4.2 Deskundigheid

Een goede taakuitvoering vereist deskundige en competente

medewerkers, medewerkers die op hun taak berekend zijn.

Kerntaken van de specialist industriële veiligheid zijn:

- Het adviseren bij risicobeheersing en de voorbereiding op

rampen en zware ongevallen bij industriële inrichtingen

- Het analyseren en beoordelen van industriële risico’s

- Het houden van toezicht op de naleving en handhaven

van relevante wet- en regelgeving.

Het is noodzakelijk om kennis en vaardigheden via een syste-

matisch onderwijsprogramma te borgen (zowel techniek, als

beleid en juridische basiskennis). De eisen van de Maatlat Brzo

(2 tot 3 inspecties per jaar) vormen feitelijk een te lage onder-

grens. De BrandweerBRZO-regio’s streven er naar om in ruime

mate aan deze eisen te voldoen.

Voor een structurele en efficiënte opleiding in het uitvoe-

ren van deze taken wordt via het NIFV (en op onderdelen in

samenwerking met de Brzo-partners) een Leergang Specialist

Industriële Veiligheid opgezet. De BrandweerBRZO-regio’s

gaan er van uit dat alle medewerkers aan deze Leergang

zullen deelnemen.

Alle kerntaken worden afgesloten met een proeve van

bekwaamheid. De medewerkers die de Leergang met

goed gevolg hebben afgesloten worden geregistreerd.

De BrandweerBRZO-regio’s kiezen niet voor systeem met een

persoonscertificatie.

Het bijhouden van kennis en ervaring is een randvoorwaarde

voor een professionele kennisorganisatie. Om hier actief invul-

ling aan te geven wordt periodiek een landelijke netwerkdag

voor brandweerinspecteurs georganiseerd, waar de uitwisse-

ling van kennis en praktijkervaringen voorop staan.

4.4.3 Kwaliteit werkprocessen

Om te waarborgen dat de brandweer – en meer speciaal

de BrandweerBRZO-regio – de taken op het gebied van

industriële veiligheid goed uitvoert, is het nodig dat de

BrandweerBRZO-regio beschikt over een geïmplementeerd

kwaliteitsmanagementsysteem (KMS).

In het kwaliteitsmanagementsysteem zijn alle belangrijke

werkprocessen beschreven en zijn de wettelijke vereisten

en andere afspraken over rolverdeling, inhoud, termijnen,

communicatie etc verwerkt. De procesbeschrijvingen hebben

nog een belangrijke extra functie: zij brengen duidelijkheid

aan degenen die met de regionale brandweer samenwerken:

gemeentebestuur, locale brandweer, Brzo-partners, etc.

Zodat ook voor hen helder is, wat men wel (of juist niet) van

de brandweer mag verwachten.

Page 16: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 30 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 31

4.4.4 Kwaliteit organisatie

Maatlat Brzo

Om als brandweer een adequate rol in de Brzo-keten te

kunnen vervullen is professionaliteit een vereiste.

De BrandweerBRZO-regio staat voor een kwalitatief goed

niveau van optreden. De BrandweerBRZO-regio’s vinden

daarom het vasthouden aan de Maatlat-vereisten essentieel:

verdere “verdunning” van de brandweer-expertise zal leiden

tot vermijdbare fouten in de taakuitvoering. Het zal ook

leiden tot verzwakking van de positie van de brandweer op

landelijk én op lokaal niveau. Veiligheidsregio’s die niet aan

de Maatlat Brzo voldoen en toch inspecties uitvoeren hebben

een sterk verhoogd risico op fouten en falen in het managen

van bestuurlijke risico’s.

Het deelnemen aan een BrandweerBRZO-regio is voor een

veiligheidsregio uiteraard een vrijwillige keuze.

De BrandweerBRZO-regio’s streven naar robuuste regio’s en

bestuurlijke verankering van taakuitvoering op het juiste

schaalniveau.

Naast preventie ook repressie-ervaring in het team

De BrandweerBRZO-regio’s streven er naar om ook voldoende

repressieve ervaring in het team van de BrandweerBRZO-regio

aanwezig te hebben; dit komt de kwaliteit van de inbreng in

het inspectieteam met Brzo-partners ten goede. De kritische

massa die de BrandweerBRZO-regio heeft, maakt het mogelijk

om te komen tot een mix van inhoudelijke achtergronden in

het team van de BrandweerBRZO-regio.

Ondersteuning BrandweerBRZO-regio’s door het Landelijk

Expertise-centrum BrandweerBRZO

Het bijhouden van ontwikkelingen in binnen- en buitenland

en het interpreteren van die ontwikkelingen voor het onder-

werp industriële veiligheid vergt een structurele inspanning

die is ondergebracht in het Landelijk Expertise-centrum

BrandweerBRZO. Vanuit het Landelijk Expertisecentrum wor-

den de BrandweerBRZO-regio’s op zowel technisch-inhoude-

lijk als op juridisch gebied ondersteund.

4.4.5 Verankering van dienstverlening door

BrandweerBRZO-regio’s aan anderen

De kwaliteit van de taakuitvoering door de brandweer vergt

ook duidelijkheid over verantwoordelijkheden en taken van

de BrandweerBRZO-regio. De taken van de BrandweerBRZO-

regio zijn immers niet wettelijk vastgelegd en zonder spe-

cifieke afspraken is niet duidelijk wat de positie van de

BrandweerBRZO-regio en/of de veiligheidsregio is.

Het is daarom noodzakelijk om de afspraken vast te leggen

in een convenant of dienstverleningsovereenkomst. Het doel

is het borgen van de kwaliteit van de taakuitvoering. Met het

convenant resp. de overeenkomst wordt een juridische basis

gelegd onder de dienstverlening en duidelijkheid geschapen

naar alle betrokkenen over zaken als verantwoordelijkheden,

te hanteren procedures, termijnen en kosten.

4.5 Bestuurlijke agendering; relatie met het ministerie van BZK

Taken en rol van de brandweer op het gebied van industriële

veiligheid zijn maar beperkt bekend, zowel buiten als binnen

de brandweer. Dat beperkt het draagvlak voor de taakuitvoe-

ring en voor noodzakelijke investeringen. Het beperkt ook de

mogelijkheden tot beïnvloeding van bestuurlijke beslissingen,

beleid en regelgeving.

Het is daarom gewenst om een beter beeld te bieden op

wat de brandweer is en doet, waar je de brandweer op kunt

aanspreken.

Het regelmatig agenderen van industriële veiligheid als thema

en het investeren in draagvlak op bestuurlijk en management

niveau is daarom een speerpunt voor de BrandweerBRZO-

regio’s en het Landelijk Expertisecentrum. Want vanuit de

uitvoeringspraktijk kan een beter beeld worden geboden op

wat de brandweer is en doet alsmede waar de brandweer op

kan worden aangesproken.

Een belangrijke ontwikkeling is het door het ministerie van

BZK aangekondigde terugtreden van het ministerie ten

opzichte van de uitvoeringspraktijk.

Het adequaat regelen van de uitvoeringspraktijk vergt naar

de mening van het ministerie van BZK een actievere houding

van de brandweer zelf. Enerzijds door zelf binnen de eigen

kolom zaken sterker te agenderen (NVBR). Anderzijds door

het instellen van een breed samengesteld bestuurlijk platform

(vergelijk het Platform Railplan). Een dergelijk platform met

een duidelijk bestuurlijk boegbeeld kan het gat dat door het

terugtreden van BZK ontstaat, opvullen. Het ministerie heeft

aangegeven het tot stand komen van een dergelijk platform

beleidsmatig en financieel te zullen faciliteren.

4.6 HandhavingDe brandweer kan via het bestuur waarvoor zij optreedt,

beschikken over handhavende bevoegdheden en zal die

bevoegdheden ook gebruiken als dat nodig is. Ook de inzet

van het strafrecht hoort daarbij.

De BrandweerBRZO-regio’s hanteren een ruime definitie van

handhaving: het gaat om het door controle en door (dreigen

met) toepassen van bestuursrechtelijke, strafrechtelijke of

privaatrechtelijke middelen, bevorderen dat algemeen en

individueel geldende rechtsregels en voorschriften worden

nageleefd10’. Dat kan gaan om allerlei acties, van voorlichting

en het aanbieden van best practices tot het opmaken van een

proces-verbaal.

De BrandweerBRZO-regio’s willen zich niet in de eerste plaats

profileren als repressief sanctionerende handhaver, maar zijn

wel bereid waar nodig repressieve sancties in te zetten.

Die bereidheid impliceert ook dat beleid en organisatie (ken-

nis, capaciteit, werkprocedures, juridische verankering) op

orde zijn of op orde worden gebracht.

10 Ontleend aan ‘Visie op toezicht’

Page 17: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 32 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 33

5 Inspelen op veranderingen

Page 18: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 34 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 35

De BrandweerBRZO-regio’s willen actief inspelen op de komende Wet op de veiligheidsregio en op

de Omgevingsvergunning. Het verschuiven van het bevoegd gezag van lokaal niveau naar regionaal

niveau zien de BrandweerBRZO-regio’s als een kans voor verdere professionalisering van de taakuit-

voering en verhoogde landelijke uniformiteit van het product. Een voorbeeld vormt de betere moge-

lijkheid tot implementatie van het nieuwe Besluit Bedrijfsbrandweren.

Bijblijven vergt een constant proces van inspelen op en aanpassen aan de nieuwe omgeving.

De in deze notitie beschreven visie heeft daarom geen oneindige looptijd, maar betreft de periode

van 2008 – 2011. Gedurende deze periode zal de actualiteit van de voornemens in deze notitie

regelmatig worden bezien (zie bijlage 4 Actieprogramma).

Page 19: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 36 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 37

Bijlage 1, 2, 3 en 4

Page 20: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 38 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 39

Bijlage 1 Brandweer en

indu striële veiligheid

Wat is industriële veiligheid Onder de brandweertaken bij industriële veiligheid worden verstaan: de proactieve en preventieve

brandweertaken bij

- Brzo-bedrijven;

- bedrijven die een aanwijzing bedrijfsbrandweer kunnen ontvangen, en;

- niet-categoriale BEVI-inrichtingen.

Het gaat daarbij om het opleggen en controleren van eisen met betrekking tot:

- het opleggen en controleren van eisen met betrekking tot (brand-) veiligheidsmiddelen;

- de (bedrijfs)brandweerorganisatie en de borging van de integriteit (onderhoud en geoefendheid)

van de (bedrijfs)brandweer.

- Het toezicht op de veiligheidseisen bij bedrijven (veiligheidsbeheersystemen, preventiebeleid

zware ongevallen, scenario’s, veiligheidsstudies, incidentenonderzoek en het leggen van een

samenhang tussen proactie / preventie / preparatie / repressie en nazorg)

- Het doorvertalen van industriële risico’s naar de eigen organisatie ten behoeve van de optimale

rampbestrijding.

Page 21: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 40 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 41

ARIE-regeling (gebaseerd op Arbeidsomstandighedenwet)

Geen wettelijke taak voor de brandweer. Vanuit het Arbeidsomstandighedenbesluit

wordt geadviseerd, daar waar nodig, inspecties van de ARIE-regeling samen met de

regionale brandweer en het Wm-BG uit te voeren (art 2.5g)

X

Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi;gebaseerd op Wet milieubeheer en Wet RO)

Advies hulpverlening en zelfredzaamheid bij niet-categoriale bedrijven (art 12 Bevi) Reg. Brw. X

Advies hulpverlening en zelfredzaamheid bij categoriale bedrijven (art 12 Bevi) Reg. Brw. X

Advies hulpverlening en zelfredzaamheid bij vestigen (beperkt) kwetsbare

bestemmingen (art 13 Bevi)

Reg. Brw. X

Vuurwerkbesluit en Circulaire ontplofbare stoffen civiel gebruik (gebaseerd op Wet Milieubeheer)

Advies milieuvergunning reg. Cmt X

Wet Vervoer Gevaarlijke Stoffen (Wvgs)

Advies gevaarlijke stoffen (AGS) X

Circulaires zonering van buisleidingen

Advies externe veiligheid bij buisleidingen met gevaarlijke stoffen X

Circulaires risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen (cRNVGS)

Advies externe veiligheid bij transportroutes met vervoer gevaarlijke stoffen X

Gemeentelijke Bouwverordening (gebaseerd op Woningwet)

Advies bouwvergunning complexe industriële objecten B&W X

Toezicht op gebruikseisen complexe industriële objecten B&W X

Huidige

wettelijke

basis

Taak brandweer Bevoegd Gezag

Rampenbestrijding

Industriële

veiligheid

ja nee

Brzo’99 (gebaseerd op Brandweerwet / Wrzo)

Bijdrage aan inspectiebeleid en -planning B&W X

Bestuurlijk beoordeling veiligheidsrapport Reg. Brw., B&W, B X

Inspectie VR en PBZO B&W X

Adviseren bevoegd gezag Wm nav inspectie Reg. Brw X

Brandweerwet 1985

(toezicht op) brandbeveiligingsverordening (art 12) B&W X

Aanwijzen bedrijfsbrandweerplichtige inrichtingen (art 13) B&W X

Toezicht op eisen bedrijfsbrandweren (art 13) B&W X

Wet rampen en zware ongevallen

Onderzoek rampen (art 10g) B&W X

Informatieverschaffing (art 10a) B&W X

Handhaving informatievoorziening (art 5c) B&W X

Besluit informatie inzake rampen en zware ongevallen (BIR; gebaseerd op Wrzo)

Informatieverschaffing bij (dreigende) rampen of zware ongevallen (art 4) B X

Besluit rampenbestrijdingsplannen Inrichtingen (BRI; gebaseerd op Wrzo)

Bijdrage aan opstellen rampbestrijdingsplan B X

Wet Milieubeheer (Wm)

Advies opstellen paragraaf brandveiligheid milieuvergunning B&W X

Advies toezicht paragraaf brandveiligheid milieuvergunning B&W X

Figuur 3: Taken en bevoegd gezag industriële veiligheid (huidige regeling)

Page 22: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 42 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 43

ARIE-regeling (gebaseerd op Arbeidsomstandighedenwet)

Geen wettelijke taak voor de brandweer. Vanuit het

Arbeidsomstandighedenbesluit wordt geadviseerd, daar waar nodig,

inspecties van de ARIE-regeling samen met de regionale brandweer

en het Wm-BG uit te voeren (art 2.5g)

X

Besluit Externe Veiligheid Inrichting (Bevi; gebaseerd op Wet Milieubeheer en Wet RO)

Advies hulpverlening en zelfredzaamheid bij niet-categoriale

bedrijven (art 12 Bevi)

Veiligheidsregio X

Advies hulpverlening en zelfredzaamheid bij categoriale bedrijven

(art 12 Bevi)

Veiligheidsregio X

Advies hulpverlening en zelfredzaamheid bij vestigen (beperkt)

kwetsbare bestemmingen (art 13 Bevi)

Veiligheidsregio X

Vuurwerkbesluit en Circulaire ontplofbare stoffen civiel gebruik (gebaseerd op Wet Milieubeheer)

Advies milieuvergunning X

Besluit transport externe veiligheid (Btev)

Advies externe veiligheid bij transportroutes met vervoer gevaarlijke

stoffen

X

Wet Vervoer Gevaarlijke Stoffen (Wvgs)

Advies gevaarlijke stoffen (AGS) X

Gemeentelijke Bouwverordening (gebaseerd op Woningwet)

Advies bouwvergunning complexe industriële objecten X

Toezicht op gebruikseisen complexe industriële objecten X

Toekomstige

wettelijke basis

Taak brandweer Bevoegd Gezag Rb Industriële

veiligheid

ja nee

Brzo’99 (gebaseerd op de Wet op de veiligheidsregio)

Bijdrage aan inspectiebeleid en -planning Veiligheidsregio X

Bestuurlijk beoordeling Veiligheidsrapport Veiligheidsregio X

Inspectie VR en PBZO Veiligheidsregio X

Adviseren bevoegd gezag Wm nav insppectie Veiligheidsregio X

Wet op de veiligheidsregio

(toezicht op) brandbeveiligingsverordening X

Aanwijzing van bedrijfsbrandweerplichtige inrichtingen Veiligheidsregio X

Toezicht op eisen bedrijfsbrandweren Veiligheidsregio X

Onderzoek rampen Veiligheidsregio X

Informatieverschaffing Veiligheidsregio X

Handhaving informatieverschaffing Veiligheidsregio X

Besluit Informatie inzake rampen en zware ongevallen (BIR; gebaseerd op Wet op de

Veiligheidsregio)

Informatieverschaffing bij (dreigende) rampen of zware

ongevallen (art 4)

Veiligheidsregio X

Besluit Rampenbestrijdingsplannen Inrichtingen (BRI; gebaseerd op Wet op de Veiligheidregio)

Bijdrage aan opstellen rampbestrijdingsplan Veiligheidsregio X

Wet Milieubeheer (Wm)

Advies opstellen paragraaf brandveiligheid milieuvergunning X

Advies toezicht paragraaf brandveiligheid milieuvergunning X

Figuur 4: Taken en bevoegd gezag industriële veiligheid (toekomstige regeling)

Page 23: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 44 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 45

Bijlage 2 Coördinatie van de

taakuitvoeringDe BrandweerBRZO-regio’s willen een grotere uniformiteit in optreden en eenheid in standpunten

bevorderen. Daarom zijn afspraken gemaakt over de coördinatie van de taakuitvoering op

vier niveaus:

- binnen de BrandweerBRZO-regio (tussen de BrandweerBRZO-regio en de inliggende veiligheids-

regio’s en gemeenten)

- tussen de BrandweerBRZO-regio’s onderling

- tussen de BrandweerBRZO-regio’s en de Brzo-partners (Bevoegd gezag Wet milieubeheer en de

Arbeidsinspectie)

- tussen de BrandweerBRZO-regio’s en andere overheden en bedrijven

1. afstemming binnen de BrandweerBRZO-regioDe gemeenten en veiligheidsregio’s zijn conform de regelgeving verantwoordelijk voor het vast-

stellen van beleid, bestuurlijke besluitvorming en communicatie. De uitvoering van de inspecties is

ondergebracht bij BrandweerBRZO-regio’s. De taak van de BrandweerBRZO-regio is het uitvoeren van

inspecties ten behoeve van de eigen veiligheidsregio en ten behoeve van veiligheidsregio’s en /of

gemeenten die bij de BrandweerBRZO-regio zijn aangesloten.

Per BrandweerBRZO-regio zijn afspraken inzake de periodieke terugkoppeling en afstemming van de

werkzaamheden. Deze afspraken worden vastgelegd in de Dienstverleningsovereenkomst (inclusief

Service Level Agreement).

De huidige indeling (1 juli 2008) van Veiligheidsregio’s en BrandweerBRZO-regio’s is als volgt:

BrandweerBRZO-regio Veiligheidsregio Coördinator

BrandweerBRZO-regio Noord-Oost Friesland Jos v/d Maat

Groningen

IJssel-Vecht

Drenthe

Flevoland

BrandweerBRZO-regio Gelderland Gelderland Zuid Richard Smit

Noord en Oost Gelderland

Gelderland Midden

Twente Twente Leonie Mentink

BrandweerBRZO-regio Noord-West Utrechts land Norbert Gret

Gooi en Vechtstreek

Amsterdam-Amstelland

Kennemerland

Noord-Holland Noord

Zaanstreek-Waterland

Hollands Midden

BrandweerBRZO-regio West Haaglanden Tony Heer

Rotterdam-Rijnmond

BrandweerBRZO-regio Zuid-Holland Zuid Zuid-Holland Zuid Gosia Tabaka

BrandweerBRZO-regio Zeeland Zeeland Jan van Dixhoorn

BrandweerBRZO-regio Midden-, Noord en

West-Brabant

Brabant Noord Michael de Gunst

Midden- en West-Brabant

BrandweerBRZO-regio Zuid-Oost Zuid-Oost Brabant Marijke Besselink

Zuid Limburg

Noord en Midden Limburg

Figuur 5: coördinatie-afspraken per 1 juli 2008

Toelichting De weergegeven gebiedsindeling is nog in discussie en kan derhalve wijzigen. Hetl geeft de situatie per 1 juli 2008 weer.

Page 24: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 46 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 47

2. Afstemming tussen de BrandweerBRZO-regio’s onderling

De afstemming tussen de BrandweerBRZO-regio’s onderling

verloopt via het BrandweerBRZO-regio-overleg.

Het BrandweerBRZO-regio-overleg is onderdeel van de NVBR-

structuur. Het overleg wordt voorbereid en voorgezeten door

het Expertisecentrum BrandweerBRZO. Dit is een samenwer-

kingsverband van het NIFV en de veiligheidsregio Rotterdam-

Rijnmond.

Afstemming met BRZO-partners (figuur 6)

3. Afstemming tussen de BrandweerBRZO-regio’s en andere overheden en bedrijven

De BrandweerBRZO-regio’s zijn overeengekomen dat het

Expertisecentrum BrandweerBRZO optreedt als gespreks-

partner namens de brandweer met betrekking tot landelijke

punten. Het betreft:

- afstemming met de ministeries van BZK, VROM en SZW

- afstemming met de LAT Brzo

- afstemming met branche-organisaties van bedrijven

- internationale contacten

Milieuregio (regio van

het Bevoegd gezag Wet

milieubeheer)

BrandweerBRZO-regio (regio

van de brandweer) in de

milieuregio

Vertegenwoor-diger naar BG

wet milieubeheer

Veiligheidsregio’s in de

BrandweerBRZO-regio

Regio Noord

Groningen

Friesland

Drenthe

BrandweerBRZO-regio

Noord-Oost

Jos vd Maat (Groningen) - Groningen

- Friesland

- Drenthe

Regio West

Noord-Holland BrandweerBRZO-regio

Noord-West

Norbert Gret

(Amsterdam-Amstelland)

- Amsterdam-Amstelland

- Gooi en Vechtstreek

- Kennemerland

- Noord-Holland Noord

- Zaanstreek-Waterland

Zuid-Holland / Rijnmond BrandweerBRZO-regio

Noord-West

Norbert Gret

(Amsterdam-Amstelland)

- Hollands-Midden

BrandweerBRZO-regio

Zuid-Holland Zuid

Tony Heer (Rotterdam-Rijnmond)

/Gosia Tabaka (Zuid-Holland Zuid)

- Zuid-Holland Zuid

BrandweerBRZO-regio West Tony Heer (Rotterdam-Rijnmond) - Haaglanden

- Rotterdam-Rijnmond

Regio Oost

Flevoland BrandweerBRZO-regio

Noord-Oost

Jos vd Maat (Groningen) - Flevoland

Utrecht BrandweerBRZO-regio

Noord-West

Norbert Gret

(Amsterdam-Amstelland)

- Utrechts Land

Gelderland BrandweerBRZO-regio

Gelderland

Richard Smit (Gelderland Midden) - Gelderland Zuid

- Gelderland Midden

- Noord-Oost Gelderland

Overijssel BrandweerBRZO-regio Twente Leonie Mentink (Twente) - Twente

BrandweerBRZO-regio

Noord-Oost

Jos vd Maat (Groningen) - Ijssel Vecht

Regio Zuid

Zeeland BrandweerBRZO-regio Zeeland Jan v Dixhoorn (Zeeland) - Zeeland

Noord-Braband BrandweerBRZO-regio Midden,

West en Noord Brabant

Michael de Gunst

(Brabant-Noord)

- Midden en West Brabant

- Brabant Noord

Limburg BrandweerBRZO-regio Zuid-Oost Marijke Besselink (Zuid-Limburg) - Zuid-Oost Brabant

- Noord- en Midden Limburg

- Zuid-Limburg

Toelichting

De weergegeven gebiedsindeling is nog in discussie en kan derhalve wijzigen. Het geeft de situatie per 1 juli 2008 weer.

Figuur 6: afstemming brandweer met BG Wet milieubeheer en met Arbeidsinspectie per 1 juli 2008

Page 25: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 48 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 49

Bijlage 3 SWOT Brandweer

industriële veiligheid

Sterke punten Zwakke punten

- goede samenwerking tussen coördinatoren,

gezamenlijke activiteiten (visie!)

- expertise gebundeld

- start gemaakt met uniformering (NIM en

kwaliteitssysteem)

- goede samenwerkingsafspraken met

BRZO-partners

- geen duidelijk visie op doel en rol; twijfel aan

eigen rol in aantal regio’s weinig aandacht van

managers en bestuurders

- geringe binding aan eigen afspraken;

geen duidelijk beeld over landelijke afspraken;

zwakke inbedding in NVBR

- geen handhavingscultuur c.q. ervaring binnen

brandweer

- personele wisselingen leiden tot weinig

conti nuïteit BrandweerBRZO-overleg

Kansen Bedreigingen

- uitwerken identiteit (rol en doel) o.a. middels

gezamenlijke handhavingstrategie en coördinatie

- opleiding inspecteurs

- herpositionering Brandweer in relatie tot discussie

landelijke inspectiedienst en omgevingsdiensten

- versnippering door wisseling in

BrandweerBRZO- regio’s

- verlies formatie en budget door gebrek aan

interesse bestuur / management

- te laag gekwalificeerd personeel

- onbekendheid bij buitenstaanders

Page 26: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 50 Visie en agenda voor 2008 - 2011 | pagina 51

Bijlage 4 Actieprogramma In deze notitie zijn diverse acties genoemd ter uitvoering of concretisering van de visie. Deze zijn in

het onderstaande op een rijtje gezet. Jaarlijks wordt een programma gemaakt ter uitvoering van de

acties. De voortgang van het realiseren van de acties wordt besproken in het BrandweerBRZO-

regio-overleg. Het Expertisecentrum BrandweerBRZO is verantwoordelijk voor de realisatie.

Uitwerking van Actie

Hoofdstuk 3 De BrandweerBRZO-regio’s bepleiten bij de betrokken veiligheidsregio’s een aanwijs-

beschikking op basis van systeemtoezicht. Om onduidelijkheden te vermijden bepleiten

zij tevens dat het ministerie van BZK de mogelijkheid van het eisen van een veiligheids-

beheersysteem expliciet benoemd in de wet op de veiligheidsregio’s.

Hoofdstuk 3 De BrandweerBRZO-regio’s ontwerpen een gezamenlijk te hanteren methodiek voor het

beoordelen van de kostenefficiëntie van maatregelen.

Hoofdstuk 3 De BrandweerBRZO-regio’s verzamelen technieken voor het voldoen aan ALARA en BBT

en publiceren die op www.brandweerBRZO.nl

Par 4.3.1 Vastleggen landelijke positie Expertisecentrum BrandweerBRZO (actualiseren

taakbeschrijving)

Par 4.3.2 Opzetten Leergang Specialist Industriële Veiligheid op basis van het in 2008 vastgestelde

kwalificatieprofiel. Deelname alle medewerkers

Par 4.3.2 Bevorderen mix van achtergronden in het team van de BrandweerBRZO-regio

Par 4.3.2 In stand houden kennis van zittende inspecteurs via onder meer Netwerkdagen

Par. 4.3.3 Invoeren KMS in alle BrandweerBRZO-regio’s per 1 december 2008

Par 4.3.3 Invoeren onderlinge visitaties met ingang van 2009

Par 4.3.4 Streven naar robuuste BrandweerBRZO-regio’s en naar bestuurlijke verankering van

taakuitvoering op het juiste schaalniveau

Par 4.3.5 Vastleggen taakuitvoering BrandweerBRZO-regio’s in convenanten en / of

dienstverleningsovereenkomsten

Par 4.4 Uitwerken van een communicatiestrategie richting bestuurders en management

Par 4.4 Naast oriëntatie op BZK, ook oriëntatie van de brandweer bewerkstelligen op de

ministeries van VROM en SZW

Par 4.4 Regelmatig contact tussen BZK en BrandweerBRZO als landelijk gesprekspartner

continueren

Par 4.4 Opzetten bestuurlijk platform en bestuurlijk boegbeeld. Uitwerken afspraken facilitering

door BZK.

Par 4.5 Alle BrandweerBRZO-regio’s stellen een handhavingsbeleid op volgens het xPLOSIV-

model. Dit beleid is ambtelijk gereed uiterlijk 6 maanden na het van kracht worden van

de wet op de Veiligheidsregio’s1 januari 2009. Het wordt opgesteld in overleg met de

veiligheidsregio’s in het werkgebied. Het beleid wordt ter vaststelling voorgelegd aan het

bestuur van de eigen (maatlat-)regio en aan de besturen van de inliggende veiligheids-

regio’s. Deze procedure start zo spoedig mogelijk, maar uiterlijk in de maand van invoe-

ring van de Wet op de veiligheidsregio.

Par 4.5 Alle BrandweerBRZO-regio’s zorgen er voor dat de inspecteurs conform de betref-

fende regelgeving worden aangewezen als toezichthouder. De aanwijzing is uiterlijk

1 januari 2009 voltooid en wordt zo nodig vernieuwd na invoering van de wet op de

veiligheidsregio.

Hoofdstuk 5 Monitoren op relevantie voor industriële veiligheid van de ontwikkelingen bij de Wet op

de veiligheidsregio’s, de Omgevingsvergunning. Tevens eventuele andere ontwikkelingen.

Page 27: RISICO’S BEHEERSEN, MENS EN OMGEVING BESCHERMEN · 2016. 4. 8. · Een Seveso-bedrijf, in Nederland Brzo-bedrijf genoemd, is een bedrijf dat activiteiten ontplooit op het vlak van

pagina 52

Colofon

Tekst

Gemini Consultants

Ontwerp

Made of Man, visual identity

Meer informatie op

www.brandweerBRZO.nl

Uitgave januari 2009