Redding van de Eems

Gepresenteerddoor

Aaldrik Menkema

www.menkemadam.nl voor meer informatie.

1

De Menkemadam/reductor

Even voorstellen.

2

Aaldrik Menkema. Hoofdweg 259939 PA Tjuchem.amenkema@xs4all.nlwww.menkemadam.nl

Plannenmaker &

Lokaal expert Eemsdelta

Door mijn 31 jaren lange ervaring als watersporter op de Eems zie ik dat de Eemsdelta de laaste jaren door waterstaatkundige ingrepen sterk verandert.

Hier ben ik over na gaan denken en zie een oplossing waarbij het verkrijgen van een gedempt getij mogelijk is.

Tijdens mijn vaartochten op de Eems bedacht ik een plan om de Eems en Dollard weer leefbaar te maken:

Een reductor (Menkemadam).

In het kort:

Herstel van de natuur.

Veilige kustverdediging.

Stimuleren van de economie.

3

Waarom mijn inzet voor de Eemsdelta.

Een getij- en stroomnivellering per drukknop

Wat is de Menkemadam/reductor.

tussen de

Eemshaven en Knock.

4

De Menkemadam/

Reductor.

Een dam over het hoogste deel van de zandplaten de

Hond en de Paap.

Met 3 grote Spui-openingenen 2 Sluizen.

5

Zeesluis Knock

6

.

Plan: 2012.

Doorsnede Menkemadam/Reductor.

7

Natuurherstel Een schoon en gematigd getijdegebied in het Eems-Dollardestuarium.

Herstel van Dollard en Bocht van Watum. Oude rivierarmen terug.

Beschermen Van de Eems –Dollard regio tegen extreem hoogwater bij storm en springtij.

WerkgelegenheidEconomische impuls voor het noorden. Wegverbinding Eemshaven - Emden.Schepen van de Meyerwerf naar zee brengen.Zeeschepen naar Emden, Leer, Papenburg en Delfzijl. Verruimen

binnenvaart op de Eems.

Wat is het doel van de “reductor”.

8

Foto: Michiel Firet.

9

Directe voordelen:

Geleidelijke zout, zoet water overgang.

Herstel waterkwaliteit.

Ecologisch herstel Eems en natuurherstel Paap/Hond.

Veilige dijk.

Economische impuls en werkgelegenheid Noord Nederland en Duitsland.

Minder stroom en getij.

Grote besparingen op de huidige plannen en huidige baggermethode.

Natuurherstel in de Eemsdelta.

10

Door de sterke stroming verdwijnt de natuur in de Eems en de Dollard.

Met de Menkemadam/reductor: Stroomsnelheid zelf regelen naar behoefte.

Dit door middel van 3 grote spuitunnels met mogelijkheden opwekken van energie.Zout, zoet water energie opwekking. Proeffabrieken.

De vissen kunnen door de grote afmetingen gewoon hun weg vervolgen.De Eems is weer een rustig getijden gebied die naar behoefte is te regelen.De natuur kan zich herstellen en uitbreiden (overgang zout naar zoet).

Belangrijk is de ecologische opwaardering van de Dollard en de boven Eems.

Voordeel is het creëren van extra groot natuurgebied Bocht van Watum.

20% van Nederlandse chemie industrie nu niet goed beschermd.

Zeedijk langs het Chemiepark Delfzijl

11

Geen ruimte voor verhogingPlannen voor schermdijk verhoging (alleen goed als golfoverslag).

Met de reductor: probleem verholpen, verhoging niet meer nodig.Vernauwing bij de zeesluis weghalen (bocht in de Schermdijk).

Verbinding Nederland met Duitsland.

12

Economische nadelen in de Eems-Dollard, lange reistijden rond de Dollard.

Met de dam/reductor: een snelle verbinding van Noord Duitsland met Nederland.Samenwerking Havens en industrie. Werkgelegenheid.

Later eventueel uitbreiden met een verbinding op Delfzijl, d.m.v. een brug.Goede bereikbaarheid Groningen met Noord Duitsland (recreatie en forenzen).Plaats voor proeven door Nederland en Duitsland voor groene en blauwe energie.

Uitbreiding zon-energie 50.000 huishoudens. Waterrad en getijdenenergie, veiligheid, ecologie en havens met industriële ontwikkeling.

Economische verbondenheid aanzienlijk verbeterd (industriële ontwikkelingen).

13

Conclusies voor de Eemsdeltazone voor 2100

Aangenomen wordt, zeespiegel stijging tussen de 105 en 190 centimeter.

Tevens wordt er rekening gehouden met een bodem daling

van 30 tot 35 centimeter.

Een schone en veilige Eemsdelta !!!

14 Foto: Michiel Firet

Bescherming broedgebieden.

15

Bij Noordelijke-wind en springtij lopen de hoog gelegen platen in het Eems-Dollard gebied onder water.Tijdens het broedseizoen is dit een behoorlijke tegenslag voor de natuur.

Met de Menkemadam/reductor: Tijdens deze periode de spuien sluiten bij overeengekomen waterstanden.

Geen schade bij extreem hoogwater in het broedseizoen. Ems-Dollard + Bocht v Watum.

Voorstel:Tegen de huidige zeedijk Bocht van Watum, kwelders met lage gras- en riet- velden voor de vogels (kiekendief, uilen). Zie voorbeeld Schermdijk.

Afwatering achterland Eems – Dollard.

16

Hiervoor zijn oplossingen aangedragen die een enorme investering vragen.

Met de Menkemadam/reductor: Flexibelere afwatering. Vispassage zonder vistrappen.

Bij extreem weer met veel regen en NW-wind kan er altijd snel en adequaat gespuid worden op de binnen Eems.

Nu bij NW’er storm en hoge waterstanden, in het achterland vaak kritische afwatering.

De huidige situatie en inzichten in de toekomst vragen om grotere pompgemalen om het oppervlaktewater bij piekbelasting en hoogwater buiten uit het achterland weg te spuien / pompen.

17

Beroeps- en recreatievaart op de Eems.

Door minder stroom betere watersport mogelijkheden.

Beroepsvaart ook weer tegenstrooms mogelijk !!!

Recreatie mogelijkheden in de Eemsdelta.

18

Veilige recreatievaart op de binnen Eems door minder stroomsnelheid.De aangelegde zandstranden worden niet meer overspoeld door een dikke sliblaag.

Zeestrand bij Delfzijl en Termunterzijl uitbreiden.

Natuur beleving door de mens in de Bocht van Watum afstemmen op de vraag. Plannen Wad & Zoo op de huidige dijk bij Eemshotel op de boulevard en zwembad.Havens aan de Eems slibben haast niet meer dicht.Zie problemen Termunterzijl en alle Duitse haventjes aan de Eems.

Door het terugkeren van de natuur zal ook de recreatie hier weer opleven.

De Dollard blijft behouden voor de natuur en slibt niet verder dicht.Mogelijkheid deze slib weer weg te halen. Zie voorstel kostenplaatje.

Zwakke punten in de zeedijken in het Eems-Dollard gebied in Nederland en Duitsland.

19

70 kilometer dijk moet verhoogd worden voor 2050 (Deltaplan).

Vele sluizen aan de Eemsdelta moeten verhoogd worden (Deltaplan).

Wat moet er gebeuren zonder de reductor.

Grote afwatering gemalen bouwen (afvoer regenwater waterschappen).

Constant baggeren van de Eems (op diepte houden van de vaargeul).

Damwand rond Delfzijl verhogen met 1,5 meter en stukken vervangen (Eemsdelta 2030).

Leiding zone van Delfzijl -- Eemshaven v.v. Plan aanleg door landbouwgebieden.

Toekomstvisie gem. Delfzijl, Eemsmond en Appingedam.

En nog vele andere werkzaamheden zie rapportage o.a. Marconi. Red de Eems.

Baggeren op de boven Eems.

20

21

Baggeren de klok rond met gemiddeld 5 schepen.

Sanderus sleephopper zuiger.

22

Jaar in jaar uit baggeren, de kosten nu € 33 miljoen per jaar.

Het werk van 1 baggerschip op de Eems in 24 uur tijd.

Met de reductor: minder stroom, minder slib en

zand en sterke vermindering

baggerkosten.

In 5 jaar ca. 170 miljoen.

In 10 jaar ca. 500 miljoen.

Enz.

Baggerwerk 2013 op de Eems.

Damwand rond Delfzijl moet verhoogd worden.

23

Delfzijl is en zal verder verdwijnen achter een stalen damwand. Nog minder uitzicht vanuit de appartementenflats is slecht voor de leefbaarheid.

Met de reductor: weer vele mogelijkheden om Delfzijl weer op de kaart te zetten.

Damwand weghalen en haven en plaats vrij met elkaar verbinden (recreatie)

Zie voorbeelden Duitse kust, Norddeich, Cuxhaven, Greetsiel, enz.

Tip: Laat de waterpoorten staan met 5 meter dijk en damwand. Historie.

Zie bestaande plannen over de Damsterkade, dan goed te realiseren. Marconi okt. 2009. Heuvelman.

De Menkemadam/reductor als trekpleister voor het Noorden. Recreatie, bezienswaardigheid.

Opsteker Wad en Zoo buitenkant bestaande zeedijk Bocht van Watum.

Overstroming in de haven van Delfzijl.

24

Met de Menkemadam/reductor zal dit niet weer gebeuren.

Dat is 20 kilometer dijk en kost € 1,5 miljard.+ 5 kilometer voor het chemiepark kost € 0,4 miljard.

Er is een superdijk gepland tussen Delfzijl en de Eemshaven (Keerweer-Voolhok).

25

Met de Menkemadam vervallen deze superdijken.Ook in Duitsland vele miljoenen te besparen op dijken en sluizen.

De schepen van de Meyerwerf

26

Foto: A Menkema

Gevolgen Scheepsbouw Papenburg.

27

De Meijerwerf kan zijn werkzaamheden gewoon doorzetten. Maximum diepgang van de te bouwen schepen nu op 9 meter vast stellen.

Door het continu baggeren zal het water steeds sneller verslechteren.

Geen mogelijkheid de Eems en Dollard ecologisch weer gezond te krijgen.Monitoren doen we al vele jaren maar nog steeds geen oplossing (zie vele rapporten).

Met de Menkemadam/reductor: Rustig stromend water van en naar Herbrum geeft weinig vervuiling.

Tijdens het transport Papenburg – sluis Knock, hoogwater vasthouden binnen-Eems.Waarbij meerdere procedures mogelijk zijn samen met het Sperrwerk Gandersum.

De huidige vloedgolf zal volledig afgevlakt worden door de verminderde stroom.De getijdencyclus zal zich herstellen 6 uur vloed- en 6 uur eb.

Niets doen en wachten = baggeren en monitoren:

28

Verlengen van de zeesluizen Delfzijl.Met de dam/reductor is een eenvoudige verlenging van de sluis te

realiserenEn een verhoging of verplaatsing niet nodig.

Tijdens de bouw nauwelijks hinder voor het scheepvaartverkeer.

114 meter

85 meter

P.M.:

In het Marconiproject spreekt men van een investering tot 2017 van € 2,7 miljard om alle geconstateerde gebreken in het Nederlandse primaire kering stelsel weg te werken.

Daarna verwacht men, moet er per jaar € 1,5 miljard worden geïnvesteerd in alle Nederlandse waterkeringen.Kosten Duitsland niet meegenomen.

De Eemsdelta is nu nog niet bestand tegen de berekende extreem hoge

waterstanden. Bron: Deltaplan.

Wat moet de Menkemadam/reductor kosten ???

29

Nu de Menkemadam/reductor bouwen kost rond de 3 miljard. A. Menkema 2012.

Globale eerste kosten overzicht in Miljoenen.

30

Omschrijving Opmerking Kosten nu zonder. Kosten Menkemadam. I n Mio.

Verhogen zeeweringen Nederland van Eemshaven tot NieuwStatenzij l 2.300€ 70€

Verhogen zeeweringen Duitsland. Emden tot Herbrum stel 35 km. 875€ 20€

Vervangen zeesluis/ renoveren. Delf zij l 120€ 20€

Verhogen en renoveren zeesluis Emden nu in uitvoering Nesserland. 100€ 80€

Verhogen en renoveren zeesluis Emden grote zeesluis renovering 100€ 50€

Verhogen en renoveren zeesluis Leer zeesluizen 30€ 5€

Verhogen en renoveren zeesluis Papenburg, Weener, Herbrum. 60€ 10€

Aanleg nw. Kade Rysumer Nacken nieuwste plan 2012 Emden 35€ 20€

Baggeren geulen rivier Eems Schoon maken opruimen baggerslib -€ 65€

Geulen Dollard herstellen Schoon maken opruimen baggerslib -€ 30€

Aanleg Menkemadam 12 km excl.sluis 1.050€

2 Sluizen en 3 spuien. Kompleet. 1.000€

I nf ra structuur over de dam 500€

Directe kosten totalen: in miljoenen. 3.620€ 2.920€ Verschil 700€

Onvoorzien 15 % verrekening. 543€ 438€ Verschil 105€

Buizen zone Delf zij l-Eemshaven incl. 3 km boren. Totaal 20 km. 400€ 305€ Verschil 95€

Structureel kosten verschil: Ama23102012.correctie3

Schoon baggeren havens 8 stuks Herbrum tot Emden 8€ 8€

Baggeren Borkum tot Herbrum Gemiddelde van 5 jaar (€ 170 milj oen) 34€ 10€

Totaal Structurele kosten: in miljoenen. 42€ 18€ Verschil 24€

Onvoorzien 15 % verrekening. 6,3€ 2,7€ Verschil 3,6€

Kosten extra door eenmalige werkzaamheden bij uitvoering Menkemadam: 185€

Werk in Duitsland Bruto berekening inkl.15 % verreken: 4.163€ 3.358€ Verschil 805€

Werk in Nederland Vervolg kosten per jaar: 42€ 18€ Verschil 24€

31

Waterkwaliteit in de Eems slechter.Geen vis meer en kale slibvlakten zonder plantengroei.

25 jaar geleden: stroomsnelheid 2,5 km/uur;nu: 6 km/uur!

Van zee tot Emden gaat het nog.Maar dan gaat het helemaal mis.

Dollard en Bocht van Watum zijn dicht geslibd.

Helaas ... De Eems van Emden naar Herbrum is nu al zo goed als ….DOOD !!!!

Welk probleem wordt opgelost?

32

Van Herbrum tot Emden nu een vieze slibstroom!

De gele rivier de Eems.

33

34

Deze bruinvissen willen we houden op de Eems

Bruinvissen in de jachthaven DelfzijlFoto: 2010. A Menkema.

Bovenal: Uit liefde voor de natuur.

35

Kan een dam de Eems redden?

Einde van de presentatie.

36

Met dank aan:

Politiek: Vrij Mandaat, statenlid PS, J.W.M. Veerenhuis-Lens.Buitengewoon hoogleraar TU Eindhoven, ProVaRes: Prof.Ir. J. Stuip.Bedrijfsleven: Abel Nieveen Kamer van Koophandel N-Nederland.Kustwaterbouwkunde: Ir. A. Landman. 17 oktober 2013. Aaldrik Menkema

www.menkemadam.nl

Bedankt voor Uw aandacht

37

Zie ook de website van Aaldrik Menkema.www. menkemadam.nl

Rapporten:

Redding van de Eems met de Menkemadam; A. Menkema.

QuickScan; PRW, Deltares (zonder de opmerkingen, A. Menkema).

datum: Oktober- 2013.