Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de...

15
Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven psychofarmaca in de gehandicaptenzorg aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017 Utrecht Februari 2018

Transcript of Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de...

Page 1: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven psychofarmaca in de

gehandicaptenzorg aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Utrecht

Februari 2018

Page 2: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 2 van 15

Inhoud

1 Inleiding 3 1.1 Aanleiding en belang 3 1.2 Doelstelling 3 1.3 Methode 3 1.4 Toetsingskader 4 1.5 Onaangekondigde elementen 4 1.6 Omschrijving bezochte locatie 4

2 Conclusie 6 2.1 Overzicht van de resultaten 6 2.2 Wat gaat goed 6 2.3 Wat moet beter 6 2.4 Conclusie bezoek 6

3 Wat zijn de vervolgacties 8 3.1 De vervolgactie die de inspectie van u als zorgaanbieder verwacht 8 3.2 Vervolgacties van de inspectie 8

4 Bevindingen inspectiebezoek 9 4.1 Thema 1: Randvoorwaarden voor onderbouwd voorschrijven psychofarmaca 9 4.1.1 Resultaten 9 4.2 Thema 2: Onderbouwd voorschrijven psychofarmaca 10 4.2.1 Resultaten 10 4.3 Thema 3: Evaluatie psychofarmaca 11 4.3.1 Resultaten 12 4.4 Het aftekenen en bewaren van medicatie 13

Bijlage 1 Beoordeelde documenten 14

Bijlage 2 Overzicht wet- en regelgeving, veldnormen, circulaires en rapporten 15

Page 3: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 3 van 15

1 Inleiding

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd in oprichting (hierna: de inspectie) bracht op

6 december 2017 een aangekondigd bezoek met onaangekondigde elementen aan het

Thomashuis in Velp. In het eerste hoofdstuk van dit rapport beschrijft de inspectie het

kader waarbinnen zij het bezoek bracht. In de hoofdstukken hierna volgen de conclusie,

de handhaving met daarin de maatregelen die de zorgaanbieder moet nemen en ten

slotte de bevindingen.

1.1 Aanleiding en belang

Cliënten in de gehandicaptenzorg krijgen geregeld en langdurig psychofarmaca, zo blijkt uit

onderzoek.1 Deze medicijnen werken niet bij iedereen. De bijwerkingen zijn aanzienlijk.

Cliënten kunnen door deze medicatie suf worden en bijvoorbeeld een hogere bloeddruk

krijgen of overgewicht. Daarnaast is er een verhoogd risico op vallen, beroerte en

longontsteking.

Onderbouwd voorschrijven van psychofarmaca helpt bij het succesvol afbouwen van deze

medicijnen. Onderdeel van onderbouwd voorschrijven is een onderzoek naar oorzaken van

bijvoorbeeld (onbegrepen) gedrag op lichamelijk, psychisch en sociaal terrein vlak voordat

voor psychofarmaca wordt gekozen. Ook het geregeld evalueren van het medicijngebruik

hoort bij onderbouwd voorschrijven. Het afbouwen van psychofarmaca kan leiden tot

vermindering van onbegrepen gedrag, gewichtsverlies en een lagere bloeddruk. Dit draagt bij

aan een verbeterde kwaliteit van leven. Toch zijn er altijd omstandigheden waarin het

voorschrijven van psychofarmaca nodig is.

In de gehandicaptenzorg zijn op dit moment ontwikkelingen gaande rond het onderbouwd

voorschrijven van psychofarmaca. Een aantal zorgaanbieders is bezig, al dan niet samen of

met behulp van externe partijen, om het onderbouwd voorschrijven verder te verbeteren.

Daarnaast loopt het programma Beter af met minder? Bewust gebruik psychofarmaca van

Vilans.2 In dit programma worden zorgaanbieders in de ouderenzorg en de

gehandicaptensector begeleid en gevolgd bij het juiste gebruik van psychofarmaca binnen de

eigen organisatie.

De inspectie wil met haar toezicht de beweging van onderbouwd voorschrijven van

psychofarmaca (en de positieve gevolgen daarvan) versterken en bijdragen aan het

vergroten van de bewustwording en kennis bij zorgaanbieders over het gebruik van

psychofarmaca.

1.2 Doelstelling

De doelstelling van het inspectiebezoek was te beoordelen of bij het Thomashuis in Velp

psychofarmaca onderbouwd worden voorgeschreven.

1.3 Methode

Om tot een gefundeerd oordeel te komen, gebruikte de inspectie verschillende

informatiebronnen. Door de informatie uit deze bronnen te vergelijken en te wegen,

beoordeelde de inspectie of de door het Thomashuis in Velp geboden zorg voldeed aan

relevante wet- en regelgeving, (beroeps)normen, richtlijnen en standaarden.

1 1 De Kuijper, G. (2014). Aspects of long-term use of antipsychotic drugs on an oof-label base in individuals with intellectual

disability. Proefschrift, Rijksuniversiteit Groningen

2 http://www.vilans.nl/nieuwsoverzicht-programma-bewust-gebruik-psychofarmaca.html

Page 4: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 4 van 15

De inspectie raadpleegde de volgende informatiebronnen:

cliëntvertegenwoordigers;

zorgondernemers;

huisarts;

apotheker;

cliëntdossier en medisch overzicht huisarts;

documenten, genoemd in bijlage 1.

De inspectie begon met het drinken van koffie met de cliënten in de woonkamer. Daarna

volgde een rondleiding door de woning. Tijdens de rondleiding sprak de inspectie met de

zorgondernemer over de wijze waarop binnen het Thomashuis met psychofarmaca

gewerkt wordt. Tijdens de rondleiding sprak de inspectie ook met de vader van één van

de cliënten over dit onderwerp. Vervolgens was er dossieronderzoek. Dit onderzoek werd

gevolgd door een gesprek met beide zorgondernemers, de huisarts en de apotheker. Met

hen besprak de inspectie de werkwijze voor het voorschrijven van psychofarmaca en de

werkwijze met bestaande psychofarmaca. In de middag telefoneerde de inspectie met een

cliëntvertegenwoordiger. Met haar besprak de inspectie de betrokkenheid bij het

voorschrijven van psychofarmaca.

De inspectie maakte tijdens het bezoek gebruik van een gestructureerde vragenlijst om

zich een beeld te vormen van het onderbouwd voorschrijven van psychofarmaca. De

Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), de Nederlandse Vereniging van Artsen

voor Verstandelijk Gehandicapten (NVAVG) en de Nederlandse Vereniging van Apothekers

voor Verstandelijk Gehandicapten (NVApVG) hebben, op verzoek van de inspectie, op dit

instrument gereageerd. Het instrument is vervolgens getoetst in drie pilotbezoeken.

Met dit instrument toetste de inspectie het onderbouwd voorschrijven van psychofarmaca

aan de hand van de volgende drie thema’s:

Randvoorwaarden voor onderbouwd voorschrijven psychofarmaca;

Onderbouwd voorschrijven psychofarmaca;

Evaluatie psychofarmaca.

1.4 Toetsingskader

De normen en beoordelingsaspecten die de inspectie hanteerde, zijn gebaseerd op de

wet- en regelgeving en de daarvan afgeleide normen van de koepelorganisaties en de

branche- en beroepsverenigingen. Daarnaast gebruikte de inspectie de 10 uitgangspunten

voor gebruik van psychofarmaca bij probleemgedrag opgesteld door Vilans in overleg met

veldpartijen uit de gehandicaptenzorg en ouderenzorg en het Kerndocument

Kwaliteitskader GHZ 2017 - 2022.

1.5 Onaangekondigde elementen

Ondanks het feit dat de inspectie het bezoek aankondigde voegde zij enkele

onaangekondigde elementen aan haar bezoek toe. Tijdens het bezoek bezocht de

inspectie een locatie waar cliënten wonen. Daar keek zij of de toegediende medicatie was

afgetekend. Daarnaast toetste de inspectie of medicatie en zalven op een juiste wijze

werden bewaard.

1.6 Omschrijving bezochte locatie

Bij het Thomashuis te Velp wonen, tijdens het bezoek, zeven cliënten. De cliënten hebben

een matige tot ernstige verstandelijke beperking. De meeste cliënten hebben een

zorgzwaarte VG 03 en VG 04. Eén cliënt heeft een zorgzwaarte VG 07. De cliënten krijgen

begeleiding en zorg van vijf zorgverleners (in totaal 3 fte). Daarnaast werken de twee

zorgondernemers full-time op de locatie.

Page 5: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 5 van 15

Iedere cliënt heeft een eigen kamer en er is een gedeelde badkamer. De locatie heeft een

huiskamer met een open verbinding naar andere ruimtes waar de cliënten op hun vrije dag

kunnen knutselen of tekenen. Op de andere doordeweekse dagen hebben de cliënten

dagbesteding in de omgeving.

Page 6: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 6 van 15

2 Conclusie

Dit hoofdstuk start met een samenvatting. Hierin vindt u een overzicht waarin staat hoe

de inspectie de geleverde zorg beoordeelt.

Vervolgens geeft de inspectie haar conclusie over het Thomashuis in Velp. Een toelichting

op de scores per norm staat in hoofdstuk 4. In dat hoofdstuk beschrijft de inspectie op

basis van welke bevindingen de scores op de normen zijn gegeven.

2.1 Overzicht van de resultaten

Onderstaande diagrammen laten u zien hoe de inspectie uw organisatie beoordeelt.

2.2 Wat gaat goed

In het Thomashuis is sprake van een huiselijke sfeer. Er is stabiliteit en rust. Zorgverleners

en cliënten kunnen het goed met elkaar vinden. Dit biedt de mogelijkheid om te onderzoeken

hoe cliënten verder geholpen kunnen worden. Cliëntvertegenwoordigers zijn tevreden over de

zorg die aan cliënten geleverd wordt door het Thomashuis.

2.3 Wat moet beter

Er ontbreekt een structurele multidisciplinaire structuur. Hierdoor wordt reactief gereageerd

op de cliënten en niet proactief.

Daarnaast is er bij cliënten met zorgzwaarte VG 07 geen structurele ondersteuning door een

gedragsdeskundige.

Tevens vindt niet voor iedere cliënt een jaarlijkse medicatiebeoordeling plaats.

Ook is het zo dat het Thomashuis in Velp de ontwikkelingen bij cliënten op informele

wijze volgt. Er is amper sprake van schriftelijke vastlegging. Hierdoor kunnen

ontwikkelingen bij de cliënt niet goed gevolgd worden of zelfs worden gemist.

Tenslotte voldoet het bewaren en verstrekken van de medicatie niet aan de handreiking

medicatiebeleid Gehandicaptenzorg (VGN 2011). Dit levert onverantwoorde risico’s op

voor de cliënten.

2.4 Conclusie bezoek

Uit het onderzoek van de inspectie blijkt dat het Thomashuis in Velp op één van de vijf

getoetste normen voldoende scoort, op één norm grotendeels niet voldoende scoort en op

drie normen niet voldoende scoort. Vier normen zijn niet getoetst

De kracht van het Thomashuis in Velp is de informele sfeer die er heerst. Voor cliënten is

een huis gecreëerd waar het fijn wonen is. Cliënten en zorgverleners gaan in harmonie

met elkaar om en de lijnen zijn kort. Deze kracht is tegelijkertijd ook een valkuil. Binnen

het Thomashuis ontbreken de voorwaarden om te komen tot het onderbouwd

voorschrijven van psychofarmaca. Er ontbreekt een structurele multidisciplinaire structuur.

Hierdoor wordt reactief gereageerd op de cliënten en niet proactief. Kenmerkend in dit

verband is de uitspraak van de zorgondernemer: “We zijn een gezin, als het goed gaat kijk je

niet verder”.

Thema 1

Randvoorwaarden

voldoet niet

voldoet deels niet

voldoet deels

voldoet

niet beoordeeld

Thema 2 Onderbouwd

voorschrijven

voldoet niet

voldoet deels niet

voldoet deels

voldoet

niet beoordeeld

Thema 3 Evaluatie

voldoet niet

voldoet deels niet

voldoet deels

voldoet

niet beoordeeld

Page 7: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 7 van 15

Vastlegging van de ontwikkelingen bij de cliënten schiet te kort. Teveel wordt uitgegaan van

een bereikte status quo bij cliënten en onvoldoende gekeken naar mogelijkheden om

psychofarmaca af te bouwen.

De wijze waarop medicijnen bewaard en verstrekt worden brengen onverantwoorde risico’s

voor de cliënten met zich mee.

Page 8: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 8 van 15

3 Wat zijn de vervolgacties

In dit hoofdstuk leest u wat we van u als zorgaanbieder verwachten. Daarna

leest u wat de inspectie zal doen naar aanleiding van dit bezoek.

3.1 De vervolgactie die de inspectie van u als zorgaanbieder verwacht

Als zorgaanbieder moet u voldoen aan de normen uit wet- en regelgeving en veldnormen.

De inspectie verwacht dat u op de normen waar u onvoldoende of grotendeels onvoldoende

op scoort verbetermaatregelen inzet. Daarnaast dient het Thomashuis in Velp verbeter-

maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen

van de medicatie.

De inspectie verwacht over vier maanden na vaststelling van dit rapport een

resultaatsverslag. In het resultaatsverslag staat per norm:

of het Thomashuis in Velp binnen de periode waar het resultaatverslag op ziet,

volledig voldoet aan de norm;

welke aanpak en acties de bestuurder heeft ingezet om volledig aan de norm te

voldoen;

hoe de bestuurder heeft gemeten dat hij volledig aan de norm voldoet;

als het Thomashuis in Velp per de datum van het resultaatsverslag nog niet volledig

aan de norm voldoet: welk niveau van verbetering -in kwalitatieve en kwantitatieve

zin- het Thomashuis in Velp per de datum van het resultaatsverslag feitelijk heeft

bereikt (bijvoorbeeld een % van het geheel).

3.2 Vervolgacties van de inspectie

De inspectie zal na ontvangst van het resultaatsverslag beoordelen of zij verdere stappen

neemt of dat het toezichttraject van het bezoek aan het Thomashuis in Velp in het kader van

onderbouwd voorschrijven van psychofarmaca kan worden afgesloten.

Page 9: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 9 van 15

4 Bevindingen inspectiebezoek

In dit hoofdstuk staat per thema hoe de inspectie de geleverde zorg per norm

beoordeelt. De inspectie scoorde tijdens het bezoek of Thomashuis Velp wel,

deels of niet voldeed aan de normen om zo te komen tot een beoordeling per

thema. Per thema zijn de normen en de bevindingen weergegeven.

De scores voor de beoordeelde normen worden in een vierpuntsschaal

aangegeven in kleuren: Donker groen: De zorgaanbieder voldoet aan de norm Licht groen: De zorgaanbieder voldoet grotendeels aan de norm

De zorgaanbieder is goed op weg; verbetering is mogelijk.

Geel: De zorgaanbieder voldoet grotendeels niet aan de norm

De zorgaanbieder heeft een start gemaakt maar is nog niet op het gewenste niveau; verbetering is noodzakelijk.

Rood: De zorgaanbieder voldoet niet aan de norm De zorgaanbieder heeft nog helemaal niets gedaan of geregeld; verbetering is noodzakelijk.

Blauw: De norm is niet getoetst

4.1 Thema 1: Randvoorwaarden voor onderbouwd voorschrijven

psychofarmaca

Welke middelen zet een zorgaanbieder in om te komen tot het onderbouwd

voorschrijven van psychofarmaca. Is hier (schriftelijk)beleid voor gemaakt en is

dit geïmplementeerd? Gebruikt de zorgaanbieder op verschillende niveaus de

gegevens over het gebruik van psychofarmaca om te kijken naar het

onderbouwd voorschrijven hiervan en zijn er functionarissen of commissies die

dit onderwerp in hun portefeuille hebben? En wat is de betrokkenheid van de

arts en apotheker bij het beleid van een zorgaanbieder? Zet de zorgaanbieder

voldoende en deskundige zorgverleners in?3 En worden de zorgverleners voor het

gebruik van medicatie (waaronder psychofarmaca) geschoold?

4.1.1 Resultaten

Norm 1.1 De zorgaanbieder heeft (schriftelijk) beleid om te komen tot het

onderbouwd voorschrijven en gebruik (op indicatie) van

psychofarmaca en stuurt hier op.

De zorgaanbieder voldoet niet aan de norm

Norm 1.2 De zorgaanbieder heeft en gebruikt gegevens over psychofarmaca om

bij te dragen aan onderbouwd voorschrijven van psychofarmaca.

De norm is niet getoetst

Norm 1.3 Zorgverleners zijn bevoegd en deskundig voor het werken

met/verstrekken van psychofarmaca bij cliënten.

De zorg aanbieder voldoet grotendeels niet aan de norm

1.1

Bij Thomashuis is geen (schriftelijk) beleid om te komen tot het onderbouwd

voorschrijven van psychofarmaca. De organisatie kijkt op een reactieve wijze naar

het gebruik van psychofarmaca. Zo geeft de zorgondernemer aan dat wanneer er

niet gesignaleerd wordt dat het minder gaat met een cliënt er geen actie nodig is. Er

wordt niet gestuurd op een meer proactieve benadering.

3 Waar in het rapport zorgverlener staat wordt (persoonlijk) begeleider bedoeld. Bij behandelaar is dit de arts of de

gedragsdeskundige.

Page 10: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 10 van 15

Er wordt niet structureel een multidisciplinair overleg georganiseerd waar de

individuele cliënten door verschillende disciplines met elkaar worden besproken.

1.2

Gelet op de omvang van de organisatie is dit onderwerp niet getoetst. Bij het

Thomashuis zijn twee cliënten die psychofarmaca gebruiken.

1.3

Iedere zorgverlener die nieuw in dienst komt bij het Thomashuis wordt voor

medicatieverstrekking ingewerkt door de zorgondernemer (er is geen sprake van

een scholing voor de zorgverleners en ook niet een driejaarlijkse herhaling van de

scholing). De zorgondernemer werkt de zorgverleners in op basis van zijn lange

ervaring in de psychiatrie. De laatste jaren heeft hij voor medicatieveiligheid geen

scholing gevolgd.

De zorgverleners worden geïnformeerd over de werking en bijwerking van bepaalde

medicatie. De bijwerkingen van deze medicatie is goed in beeld en komt ook terug

in het dossier van de cliënt en de aandachtspuntenlijst die de zorgverleners

gebruiken.

Bronnen

- Gesprek met de zorgondernemers

- Documenten genoemd onder bijlage 1

4.2 Thema 2: Onderbouwd voorschrijven psychofarmaca

Wordt psychofarmaca op een onderbouwde manier voorgeschreven? Welke rol

hebben de zorgverleners en behandelaren en wat is de rol van de apotheker? Is

voorafgaand aan het besluit om psychofarmaca voor te schrijven aan een cliënt

gekeken naar oorzaken van het (onbegrepen) gedrag op lichamelijk, psychisch en

sociaal (levensgeschiedenis en omgevingsfactoren) terrein en zijn persoonsgerichte

psychosociale interventies overwogen om de inzet van psychofarmaca te

voorkomen? Staan deze acties in het cliëntdossier? Is de cliënt(vertegenwoordiger)

betrokken bij het onderbouwd voorschrijven?

Hebben de voorschrijvend arts en apotheker overleg over de interacties en contra-

indicaties van de psychofarmaca die gegeven wordt? Staan deze punten in het

medisch dossier?

4.2.1 Resultaten

Norm 2.1 Multidisciplinair is onderzoek gedaan naar oorzaken van het

(onbegrepen) gedrag op lichamelijk, psychisch en sociaal

(levensgeschiedenis en omgevingsfactoren) terrein voordat

psychofarmaca ingezet wordt.

De norm is niet getoetst

Norm 2.2 Zorgverleners en behandelaren passen waar mogelijk eerst

persoonsgerichte psychosociale interventies toe voordat

psychofarmaca voorgeschreven wordt.

De norm is niet getoetst

Norm 2.3 De arts en apotheker kijken bij het voorschrijven van psychofarmaca

naar eventuele interacties en contra-indicaties.

De zorgaanbieder voldoet aan de norm

Page 11: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 11 van 15

2.1 en 2.2

De inspectie kon deze twee normen niet toetsen omdat de laatste jaren geen

nieuwe psychofarmaca is voorgeschreven. Wel heeft de inspectie gekeken naar

de werkwijze, mocht dit wel aan de orde zijn.

Binnen het Thomashuis ontbreekt een multidisciplinaire structuur om cliënten

gestructureerd en op vaste momenten te bespreken (wel is er tweemaandelijks

overleg over de cliënten). Mogelijke specialisten, zoals een psychiater, AVG of

gedragsdeskundige worden ingeschakeld als naar mening van de zorg-

ondernemers iets met de cliënt aan de hand is, cliëntvertegenwoordigers zijn

verantwoordelijk voor de specialistische zorg die wordt ingeschakeld. Binnen het

Thomashuis is niet sprake van een schriftelijke dagrapportage. De overdracht

vindt mondeling plaats aan de zorgondernemers. De zorgondernemers zijn het

centrale aanspreekpunt voor de cliënten en cliëntvertegenwoordigers. Zij volgen

voor alle cliënten hoe het met hen gaat. De zorgondernemers leggen dit niet

periodiek vast. Wel komen de voortgang van de cliënt en mogelijke aandachts-

punten terug in de jaarlijkse evaluatie van de zorgafspraken met de cliënt-

vertegenwoordigers.

Bij het Thomashuis verblijft een cliënt met een zorgzwaarte VG 07. Deze cliënt

heeft geen structurele ondersteuning door een gedragsdeskundige.

Ondersteuning door een gedragsdeskundige is op aanvraag.

De inspectie zag de huiselijke sfeer in het Thomashuis. Cliënten en zorgverleners

gaan in harmonie met elkaar om. De zorgondernemer spreekt van een gezin,

waar ook de ruimte is om het soms niet met elkaar eens te zijn. De stabiele

omgeving kan een uitgangspunt zijn om te kijken of afbouw van psychofarmaca

mogelijk is, maar wordt niet als zodanig gezien.

2.3

Wanneer de huisarts medicatie voorschrijft kijkt de apotheker aan de hand van het

totale medicijngebruik van een cliënt naar de interacties, contra-indicaties en

mogelijk dosering. Bij twijfel neemt de apotheker contact op met de huisarts en

bespreken zij de (on)mogelijkheden tot het geven van medicatie. Hiervan maken zij

een aantekening in hun eigen systemen.

Bronnen

- Gesprek met zorgondernemers

- Gesprek met zorgondernemers, apotheker en huisarts

- Cliëntendossier en medisch overzicht huisarts

4.3 Thema 3: Evaluatie psychofarmaca

Worden bij de inzet van nieuwe psychofarmaca momenten van evaluatie

afgesproken en zijn de behandelaren, zorgverleners en apotheker bij de

evaluatie betrokken? Is de cliënt(vertegenwoordiger) betrokken bij de evaluatie?

Komt deze evaluatie terug in de dossiers van de cliënt? Is het langdurig gebruik

van psychofarmaca in beeld en wordt gewerkt aan afbouw? Wordt gekeken naar

de effecten van afbouw en hoe wordt dit gevolgd? Hebben de arts en de

apotheker jaarlijks overleg waarin ze het medicatiegebruik van de cliënt

beoordelen?

Page 12: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 12 van 15

4.3.1 Resultaten

Norm 3.1 Het gebruik van nieuwe psychofarmaca wordt minimaal

driemaandelijks geëvalueerd.

De norm is niet getoetst

Norm 3.2 Langdurig bestaande psychofarmaca zijn in beeld en er wordt na

gedacht over/gewerkt aan afbouw.

De zorgaanbieder voldoet niet aan de norm

Norm 3.3 Jaarlijks wordt door de arts en de apotheker een medicatiebeoordeling

uitgevoerd bij cliënten.

De zorgaanbieder voldoet niet aan de norm

3.1

Niet getoetst. Bij het Thomashuis is de laatste jaren geen nieuwe psychofarmaca

voorgeschreven.

3.2

In het Thomashuis zijn twee cliënten die psychofarmaca krijgen. Afbouw van

psychofarmaca is niet aan de orde. De psychofarmaca die één cliënt krijgt zijn ruim

tien jaar geleden door een bij zijn behandeling betrokken psychiater nauwkeurig op

elkaar afgestemd. Sinds drie jaar is de huisarts verantwoordelijk voor deze

medicatie. De cliëntvertegenwoordiger en de ouders van de cliënt willen graag dat

hij deze psychofarmaca behoudt omdat de cliënt er rustig van wordt. Mede om deze

reden komt afbouw van de psychofarmaca niet aan de orde. De huisarts geeft aan

dat hij onvoldoende kennis heeft van psychofarmaca om te onderzoeken of afbouw

mogelijk is. Hij vertrouwt op de expertise van de psychiater die de combinatie van

medicijnen eerder heeft voorgeschreven en daarbij heeft aangegeven dat de

komende tijd de dosering van de medicatie hetzelfde moet blijven. Wel controleert

hij het bloed van de cliënt twee keer per jaar om de lichamelijke effecten van zijn

medicatie te volgen.

Volgens de cliëntvertegenwoordiger wordt jaarlijks het functioneren van de cliënt

besproken in relatie tot de verstrekte psychofarmaca met het Thomashuis.

Aandachtspunten die uit deze evaluatie voortvloeien worden meegenomen in

gesprekken met de huisarts. In de rapportage van de huisarts kwam het

functioneren van de cliënt niet naar voren.

3.3

De huisarts en de apotheker bespreken niet jaarlijks de medicatie van alle cliënten.

Alleen cliënten met polyfarmacie of cliënten uit risicogroepen komen aan de orde.

De cliënt die meerdere gedragbeïnvloede medicijnen krijgt wordt niet beoordeeld

omdat vast wordt gehouden aan een eerder gegeven advies van een psychiater (zie

norm 3.2).

Bronnen

- Gesprek met zorgondernemers

- Gesprek met zorgondernemers, apotheker en huisarts

- Cliëntendossier en medisch overzicht huisarts

Page 13: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 13 van 15

4.4 Het aftekenen en bewaren van medicatie

Tijdens haar bezoek aan het Thomashuis onderzocht de inspectie twee aspecten van

de medicatieverstrekking: het aftekenen en het bewaren.

- Bij controle van de medicatiemap blijkt dat alle medicatie op de dag van het

bezoek was afgetekend. De zorgaanbieder maakt hiervoor geen gebruik van

de uitdeellijst van de apotheker, maar heeft een zelfgemaakte lijst waarop

alleen de verstrekkingmomenten stonden en niet de gegeven medicatie. In

het gesprek met de apotheker vertelt zij dat ze dacht dat de lijst al

standaard werd geleverd;

- De medicatie wordt bewaard in de kelder in een medicijnkast. Zowel de

kelder als de medicijnkast kunnen op slot, maar waren tijdens het bezoek

niet op slot. De zorgverleners hebben toegang tot deze kelder, maar ook

één cliënt mag hier komen. Doordat de kelder en de medicijnkast niet op

slot gaan kunnen ook andere cliënten bij de medicatie komen;

- De medicatie van vier cliënten worden in één doos bewaard. Buiten één

cliënt wordt niet gewerkt met baxterrollen. De zorgverlener haalt de

medicatie voor de cliënten uit de doosjes en vult daarmee de

weekdeelcassettes. Ook de medicatie uit de baxterrol wordt in een cassette

gedaan. Dit brengt risico’s met zich mee omdat niet de juiste medicatie in de

cassette of bij een andere cliënt terecht kan komen. Door gebruik van de

cassette is niet te zien welke medicatie wordt gegeven. Zorgverleners zien

alleen de pillen;

- De zalven (of verpakkingen ) zijn niet voorzien van een datum. Hierdoor is

onduidelijk tot wanneer dit middel bewaard kan worden.

Page 14: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 14 van 15

Bijlage 1 Beoordeelde documenten

- Protocollen Thomashuis Velp (ongedateerd);

- Medicatieovereenkomst cliënt x;

- Medicijnlijst cliënt x

Page 15: Rapport van het inspectiebezoek Onderbouwd voorschrijven … maatregelen te treffen op de bevindingen van de inspectie rondom het bewaren en aftekenen van de medicatie. De inspectie

Rapport van het inspectiebezoek aan Thomashuis in Velp op 6 december 2017

Pagina 15 van 15

Bijlage 2 Overzicht wet- en regelgeving, veldnormen,

circulaires en rapporten

Wetgeving:

Wet kwaliteit, klachten en geschillen in de zorg (Wkkgz);

Veldnormen:

Handreiking medicatiebeleid Gehandicaptenzorg, VGN, mei 2011;

Tien uitgangspunten voor gebruik van psychofarmaca bij probleemgedrag,

Vilans, 2016;

Kerndocument Kwaliteitskader GHZ 2017 – 2022, Landelijke stuurgroep

kwaliteitskader gehandicaptenzorg, februari 2017.