PUURZAAM

aquarishop

2

Uitgever:

AquarishopMolendwarsstraat 101234 ABApeldoorn055- 1234567Info@aquarishop.nl

Uitgave: Provincie Flevoland, jaargang 1, nr 1, mei 2012

Fotografie:

www.xsc.hu - www.kozzi.com - www.stockvault.net

Vormgeving:

Lennart van den Berg

Drukwerk: www.megaflyer.nl

Redactieadres: AquarishopMolendwarsstraat 101234 ABApeldoorn055- 1234567redactie@aquarishop.nl

Colofon

3

Inhoudsopgave

Land van herkomst Aan tafel! Het ingredientHier!In Beeld Redactie

478

101214

4

Land van Herkomst

Bolivia, Puur genieten!

5

Deze vruchten zitten met een korte steel direct aan de stam of de dikke takken. Elke vrucht bevat zo’n 40 zaden, de cacaobonen. De cacaoboer kapt de rijpe vrucht open, haalt de zaden eruit en dekt de berg cacaozaden vervolgens af met bananenbladeren. Hierdoor stijgt de temperatuur en gaat het vruchtvlees om de zaden gisten. Tijdens dit gistproces krijgt de cacaoboon zijn specifieke smaak en verandert zijn kleur van wit naar bruin. Na een paar dagen spreidt de boer de cacaobonen uit op een droogterras. De gedroogde cacaobonen verkoopt hij aan de dorpscoöperatie waarbij hij is aangesloten, die ze weer doorverkoopt aan El Ceibo.

De schaduwboom

El Ceibo ontleent haar naam aan een grote loofboom die in Bolivia groeit. Deze boom dient als schaduwboom voor de cacaobomen. De mensen zeggen dat hij nooit dood gaat; zelfs als hij in stukken is gezaagd, ontstaan er weer nieuwe scheuten. Inmiddels zijn 36 dorpscoöperaties bij El Ceibo aangesloten met in totaal 700 leden. In de fabriek van El Ceibo worden de cacaobonen gekraakt, en de dop wordt verwijderd. De kernen van de bonen verdwijnen in grote ronddraaiende trommels. Hierin vindt het branden plaats. Tijdens het malen van de gebrande bonen wordt een vloeistof toegevoegd om de aanwezige zuren te neutraliseren. Dit proces bepaalt in grote mate de smaak van de cacao. De cacaobedrijven houden hun eigen methode dan ook geheim. De stroperige cacaomassa die ontstaat, wordt onder hoge druk samengeperst waardoor cacaoboter en een cacaokoek ontstaan. De vloeibare boter wordt gefilterd en verkocht aan chocoladefabrieken. El Ceibo maakt er zelf ook chocolade van. Deze is vanwege de smaak en kwaliteit echter alleen geschikt voor de binnenlandse markt. Een verpulvermachine maalt de cacaokoek tot poeder. Bij het verwerkingsproces treedt veel gewichtsverlies op: voor een kilo cacaopoeder is twee-en-een-kwart kilo ruwe cacao nodig. Cacaopoeder is twee tot drie jaar houdbaar, mits hij wordt bewaard op een koele, donkere en droge plaats.

Van cacao tot eerlijke chocolade

Cacao is altijd een belangrijk product geweest voor Latijns-Amerika. De oorsprong van de cacaoboon ligt in het Amazonegebied. Vandaar verspreidde de plant zich over een groot deel van Midden-Amerika en Mexico. De Spaanse veroveraars dronken aan het Azteekse hof voor het eerst een cacaodrank. Al snel werd deze drank geïntroduceerd in Europa, waar hij steeds populairder werd. Ook in Holland nam cacao een belangrijke plaats in. Het is aan de Hollander Van Houten te danken dat de smaak van de cacaodrank verbeterde. Hij ontdekte een manier om de in de cacao aanwezige zuren te neutraliseren en maakte de eerste repen chocola. Deze vindingen legden de basis voor de Nederlandse cacao- en chocolade-industrie, die ook nu nog steeds toonaangevend is.

Om aan de stijgende vraag naar cacao te voldoen, legden de Europeanen in hun koloniën grote cacaoplantages aan. Hierdoor deed de cacaoplant halverwege de negentiende eeuw zijn intrede in Afrika. De teelt was in dat continent erg succesvol en in de loop van de twintigste eeuw verschoof het zwaartepunt van de cacaoteelt van Midden-Amerika naar West-Afrika: in de jaren zestig kwam driekwart van de globale productie uit dit deel van de wereld. De laatste jaren verschuift het cacaocentrum zich steeds meer naar Zuidoost Azië. De algemene verwachting is dat binnen niet al te lange tijd het grootste deel van de cacaobonen uit dat gebied zal komen.

Oogsten

De botanische naam voor cacaobomen is Theobroma, wat zoveel betekent als Godenspijs. Cacaobomen bloeien het hele jaar door. De bomen kunnen vijftien meter hoog worden, maar de boeren houden ze door regelmatig te snoeien kleiner om de oogst makkelijker te maken. Uit de kleine bloemen groeien leerachtige vruchten, die eruit zien als suikermeloenen.

Land van Herkomst

6

prijsstijgingen verkopen ze hun waar met een forse winst. Voordat de ruwe cacao in de fabrieken terecht komt, is het product niet zelden tien keer van eigenaar verwisseld. Het is duidelijk dat de plantagearbeiders en kleine cacaoboeren niet beter worden van deze handelspraktijken.

Voor u geselecteerd:

Aquarishops heeft sinds 1986 contact met Central Regional Agropecuaria Industrial de Cooperativas El Ceibo in Bolivia. Dit is een overkoepelende organisatie van 37 coöperaties in Alto Beni, het gebied ten noordoosten van de hoofdstad La Paz.

Van cacao tot pure chocolade.

Een deel van de cacaopoeder van El Ceibo, die in Zwitserland wordt verwerkt tot repen chocola met de naam Mascao, is biologisch verbouwd. De suiker die in de Mascao is verwerkt, is afkomstig van kleine boeren in de Filippijnen. Deze niet-geraffineerde suiker is ‘Mascobado’ en wordt bereid door het sap van suikerriet door middel van verdamping in te dikken. Tijdens dit proces blijven alle mineralen en vitaminen in de suiker bewaard. De verbouw van het suikerriet gebeurt op milieuvriendelijke wijze.

De Mascao repen worden gemaakt in Zwitserland, en zijn dus geen producten uit de Derde Wereld. Natuurlijk hebben de eerlijke handelsorganisaties liever dat het hele productieproces van de Mascao in de Derde Wereld plaatsvindt, maar dat is vooralsnog onmogelijk. De belangrijkste reden is dat El Ceibo nog niet de ervaring en de apparatuur heeft om een chocolade voor de Westerse markt te maken. Een andere reden is het tekort aan melk in Bolivia, terwijl melk een basisgrondstof is voor de (melk)chocolade. Hoewel de producenten in Bolivia en de Filippijnen slechts een gering deel van de verkoopprijs van de Mascao krijgen (ongeveer 13%), betekent het voor hen een grotere afzet van de cacao en de suiker tegen een goede prijs.

De producenten en hun producten

Cacao is een typisch Derde Wereld product. Voor een aantal ontwikkelingslanden (o.a. Ghana, Kameroen) is het belangrijkste exportproduct. Deze landen hebben de laatste jaren veel moeite om hun exportinkomsten op peil te houden. Bij de handel in ruwe cacaobonen zijn verschillende tussenpersonen betrokken. De boeren verkopen hun oogst meestal aan een tussenhandelaar of een exportbureau. De laatste verkoopt de bonen op internationale handelsbeurzen, waar ook speculanten actief zijn. Deze kopen cacao in als de prijs laag is, en slaan het vervolgens op in pakhuizen. Dit veroorzaakt een tekort aan cacao, wat de prijs opdrijft. Bij fikse

Land van Herkomst

Produkten: Mascao melkchocolade,

Mascao melkchocolade met hazelnoten, Mascao melkchocolade met pralinevulling, Mascao pure chocolade, Cacaopoeder

7

Aan tafelDe eerste maand

Vleesvervanger. Ik blijf het een raar woord vinden. Waarom zou je als vegetariër vlees willen vervangen als je het eigenlijk niet wilt eten? Er zijn ook mensen die vegetariër zijn omdat ze geen vlees lusten, zij willen het bij voorbaat al niet vervangen. Of zijn onze eetgewoontes er zo op ingesteld dat het vervangen moet worden? Als je vegetariër bent moet je er in ieder geval op letten dat je genoeg eiwitten, vitamines en ijzer door middel van voeding binnenkrijgt, bouwstoffen die een mens nodig heeft.

‘Vleesvervangers worden gemaakt van plantaardig eiwit. Het eiwit kan bijvoorbeeld afkomstig zijn van soja, schimmel, paddestoel of lupine,’ lees ik in de folder van Aquarishops. ‘Schimmel?’ gilt Suzanne op volle sterkte in mijn oor terwijl Martijn tegenover haar braakgeluiden maakt. ‘Ik eet geen schimmel?’ Voorzicht probeer ik iets te vertellen ovet de champions op de pizza, maar het is al te laat. Beide kids schuiven hun bord naar het midden van de tafel en kijken hun moeder aan.

Ze kijkt me aan met een blik die betekent: ‘Jij wilde zonodig een jaar lang biologisch, los jij het dan ook maar op!’ Ze prikt de sponzige stukjes van de borden en legt ze op mijn bord. Suzanne schudt haar hoofd en prikt in de gestoofde raapstelen. ‘Geef mij ook maar groentevervangers dan.’

Wim

Een jaar lang biologisch.

8

De weervis

Vandaag gaat Paul vissen, samen met Jacob Siemens eigenaar en chefkok van Restaurant De drie vinnen. Samen gaan zij op jacht naar een bijzonder visje; de Ansjovis. De meeste mensen kennen de ansjovis alleen van de kleine blikjes waarvan de inhoud soms in een salade terechtkomt. ‘Bremzout en met een ruggegraat die tussen je tanden knispert als het zand van de zee.’ Paul rilt bij het idee.

Paul Asselbergs (1945) is een geboren en getogen Bergenaar. Paul is een ‘taalkunstenaar’. Zijn woordspelingen zijn z’n handelsmerk. Hij houdt, meestal op verzoek, soms komische toespraken bij diverse gelegenheden, vooral in Bergen op Zoom. Hij leest ook regelmatig voor uit eigen werk. Paul is columnist voor het Stadsmag in Bergen op Zoom. Ook geeft hij boekjes uit in eigen beheer, vertelt hij trots. Zijn trilogie van de verliefde Asperge, Ansjovis en Aardbei ook zeer bekend en in ingelijste vorm te koop bij VVV De Brabantse Wal.

Weer of geen weer?

Via de weervisserij wordt ansjovis gevangen. Dit is een specifiek Bergse manier van vissen. Deze wordt al eeuwen uitgeoefend voor de kust van Bergen op Zoom. De ‘weer’ is een grote fuik met de opening gericht naar de Brabantse Wal zodat de vis met afgaand water de fuik in kan zwemmen. De zijdes van de fuik zijn ongeveer 1000 tot 1500 mtr lang. De fuik is gemaakt van houten staketsels die in een grote V_vorm in de bodem van een zandbank in de Oosterschelde zijn ingebracht. Aan de vangstzijde die zich in het dieper gedeelte bevindt blijft water staan bij laagwater, zodat de vis niet droog valt. De vissers maken dus gebruik van het getijde. De Ansjovis komt in het voorjaar naar de Oosterschelde om er voor nageslacht te zorgen en hier maken de Bergse vissers graag gebruik van.

Het ingredient

Het Ingrediënt.

9

Recept van Jacob Siemens

Ingrediënten:250 gram verse ansjovis

plastic zak 1 eetlepel bloem

1 flinke theelepel zout en peper 25 gram boter

1 scheutje olijfolie

Bereiding. Maak de vissen schoon. Je doet dit door de kop er met een draaiende beweging

voorzichtig af te trekken. Normaal gesproken komen de darmen in een keer mee. Spoel de visjes af en dep ze droog met keukenpapier.

Doe peper en zout en bloem in de zak en voeg de visjes toe. Schud alles goed door elkaar

zodat bloem,. Zout en peper zich gelijkmatig over alle visjes verdelen.

Smelt de boter in een koekenpan. Als de boter bruist voeg je een klein scheutje olijfolie

toe. Warm eht goed door en doe de visjes in de pan. Leg ze netjes naast elkaar en laat ze op een zacht vuur lekker bakken. Als ze

goudbruin zijn keer je ze om. Alles bij elkaar duur the bakken circa 6 minuten. Doe ze op

een bord en smullen maar.

AAA

Aardbeien, Ansjovis en Asperges, oftwel AAA. Ze staan weer op ‘t menu in Bergen op Zoom en omstreken. Asperges en aardbeien treffen we op veel boerderijen in Noord-Brabant en Limburg. Bergse ansjovis met asperges en aardbeien van het Brabantse land vormen in mei en juni de ingrediënten van het AAA-menu op de kaart van veel restaurants. Je geniet er 3-gangen lang van het rode, witte en zoute goud, zoals de Bergenaren zelf hun producten lieflijk noemen. Verse ansjovis heeft een zachte, romige smaak en is rijk aan goede vetzuren. Let bij het kopen van verse ansjovis op zijn mooie bolle ogen en glanzende huid.

Het ingredient

De Verliefde Ansjovis

Dit voorjaar heb ik jou ontmoetin d’Atlantische Oceaan.

’k Herinner het mij nog heel goed,het was bij volle maan.

Ik stond meteen in lichterlaaie,

je was wel vinnig... maar charmant.Ik was voor z’n “maanvis” wel te paaien

dus op, naar het Verdronken Land.

Na een reis van vele weken,kwamen we dan in de Goudmijn aan.

We hadden er al naar uitgekeken,of er “Erehagen” zouden staan.

We zagen er twee en gek van zinnen

zwommen we daar tussen door.Het feest kon eindelijk beginnen,

maar men stak daar toen een stokje voor.

De hele bruiloft viel in duigen,tegenspartelen had geen zinen met duizenden getuigen

dreef men ons het fuikgat in.

Het je’t ooit zó zout gegeten?Ergens is er toch iets mis.

Heel de wereld mag nu wetendat de weer ’t einde is.

10

Hier!Eindelijk gaat het er dan van komen. Aquarishop Apeldoorn organiseert een duurzame markt onder de naam PUUR Apeldoorn. Naast verkoop van lokale (biologische) groenten, fruit en vlees biedt de markt ook non-food producten zoals biologische kleding. Daarmee wordt het wat breder dan zomaar een supermarkt!.

Duurzaam Apeldoorn

Dominique Middelweert van Aquarishops: ‘Vorig jaar zomer hoorde ik van het eerst van het initiatief van ondernemer Jan Blom (eigenaar van de Apeldoornse kledingzaak Trendpark). Ko-Kalf, producent van biologisch vlees van de blonde d’Aquitaine koe, had een verzoek van mij om mee te doen met een lokale boerenmarkt, na eerst enthousiast te hebben ingestemd, ook doorgestuurd naar Blom, die met grootse plannen rondliep om doormiddel van een markt de winkelvesting Apeldoorn duurzamer te maken en meteen wat duidelijker op de kaart te zetten.’ Met enkele bekende, EKO-gecertificeerde ondernemers als Ko-Kalf en bijvoorbeeld ook Biohorma (van de homeopathische geneesmiddelen van Dr. Vogel), lijkt het een logische stap en een goede kans voor het stadje om dat duurzaamheidsthema breder neer te zetten.

Het idee voor een markt met biologische, ecologische, ambachtelijke en pure producten ontstond vorig jaar zomer. Volgens Jan Blom, eigenaar van een Aquarishop, zou dit een prachtige manier zijn om meer mensen naar Apeldoorn te halen. Het idee werd een plan en het plan werd een feit: Puur Apeldoorn. De markt is niet alleen een manier om een gezellige drukte te creëren in de binnenstad voor toeristen en inwoners - en om de bestaande ondernemers daarvan te laten profiteren - het is ook een manier om in te spelen op de groeiende vraag naar dergelijke producten. Laura van der Linde, samen met Jan Blom kartrekker van dit project, vertelt: “Biologische voeding en duurzaam ondernemen zijn ‘hot items’ op dit moment. Je hoort en leest er veel over.” De werkgroep ontdekte

Puur Apeldoorn!

11

boomgaarden en terreinen die Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen.” De naam Huys de Zyp verwijst naar Huis Zypendaal (spreek uit: Siependaal) in Arnhem waar het hoofdkantoor van GLGK gevestigd is.Verkoop van de streekproducten gebeurt niet alleen aan begunstigers van de organisatie, maar aan een ieder die geïnteresseerd is. Wat dat betref zet GLGK dit verkoopkanaal dus niet in om de band te verstevigen tussen het financieren van landgoederen en profiteren van de producten die dit land oplevert.

Van buiten naar binnen en terug

Huys de Zyp begint met het aanbieden van streekproducten op kleine schaal, maar langzaam zal het aanbod van producten worden uitgebreid. Bestellen kan via de website www.huysdezyp.nl of telefonisch. Producten worden aan huis geleverd door medewerkers van de organisatie. Wellicht komt daar nog verandering in wanneer de productie (en afname) groeit. Of misschien is verkoop via Gelderse VVVs en andere winkels, café’s en restaurants een optie, ook om de link met de streek zichtbaar en proefbaar te maken.

‘Aquarishops brengt streekproducten de schappen van de supermarkt in. Via de Puur Apeldoorn brengen we al het moois uit de streek nog

dichter bij de consument.’

dat veel mensen, ondanks de recessie, heel bewust kiezen voor hun gezondheid en voor een beter milieu. Laura: “De vraag naar biologische en ecologische producten is zelfs groter dan het aanbod en daar liggen kansen voor Apeldoorn.” Puur Apeldoorn is volgens de initiatiefnemers een manier om de mooie vestingstad op de toeristische kaart te zetten. Laura: “Als je er bewust voor kiest om dit het ‘unique selling point’ van Apeldoorn te laten zijn, en je draagt dat uit, dan wordt Apeldoorn straks het centrum voor levensgenieters, natuurliefhebbers en mensen die op zoek zijn naar kwaliteit in het leven.”

Markt en supermark

Jan Blom legt uit hoe de markt wordt opgezet: “Het doel is om er een tweewekelijkse markt van te maken, maar we starten nu eerst met drie proefmarkten.” Deze vinden plaats op de zaterdagen 18 juli, 22 augustus en 19 september. Er zijn inmiddels zoveel marktkraamhouders gevonden dat het deel langs de Beek, tussen de Vischmarkt en de Smedestraat, vol staat met kramen. “Nootjes, poffertjes, jam, vruchtensappen en andere lekkernijen en dat allemaal op biologische basis. Ko-Kalf presenteert zijn biologische kroketten, de Bruna richt een kraam in met magazines, katoenen tassen en milieuverantwoord papier en Poort 5 en Trendpark staan er met biologische kleding.” Jan is enthousiast: “Het is een brede mix. Gecombineerd met oude ambachten en producten die niet 100 % biologisch zijn, maar waarbij wel aandacht is voor de pure en eerlijke smaak en productiewijze. Wij zijn ervan overtuigd dat Puur Apeldoorn gaat groeien tot een groot succes.

Meer Apeldoorns nieuws

Leuk nieuwtje: onder de naam Huys de Zyp zullen streekproducten van Gelderse bodem verkocht worden. “Van kazen tot fruit en heidebriketten, allemaal afkomstig van landgoederen, tuinderijen,

Hier!

12

In Beeld

Alma’s aardappelen.

13

In Beeld

De extreme droogte heeft ook gevolgen voor de landbouw. Boer Alma (68) hoopt dat er zo snel mogelijk een fikse regenbui komt. “We hadden gehoopt dat er in juni al flink wat zou vallen. De aardappel heeft dan vocht nodig om een goede start te maken. De droogte zorgt ook voor extra ziekten zoals schurft”, vertelt hij. Als er aankomende dagen regen valt dan kan volgens Alma de teelt zich nog herstellen. ”De droogte zorgt niet alleen voor ellende. De nieuwe aardappelen smaken volgens de klant stukken beter. Dat komt doordat de aardappel niet zo snel gegroeid is en zo lekkerder van smaak is.” Een boer heeft ieder jaar wel wat te klagen, er is altijd wel wat te vinden. Het is afwachten we hopen het beste.” zegt hij met een blik naar de lucht.

14

Satus vitanul tortus ficit imovesi ntesse mo Catus, nimiu co iu et; Cata, cur. Ad nostam firi perrae ius. M. Dectum Patreis, quis cernit, silicatius. Nosti peremorei se ta, catque adhum locut il unum ne conicae alabem facipimei cibultum.

Hebus bonsimusse re inam, obuncem depos hor larem, se horis. Graeste inatusp errimis consuni rtuament. UreIbus, ternum demumus bonstrions re auc rena, num public intrari detiosu quod sedies M. Satatus cribem senduco nverenata, iae omne ad anum, ut L. Multo tum re culi pratum imius miliae te nes aucienam ret pris cotifec ripions anum fens convernice catio, quam num sum Romnervivid ipio C. Quod ca diu vius sesse dit.

Otesim teme et? Nihilicem inatquam nonsultusqui peconsu lvivilneni iam. Rem deescerena, queris At videllariu miliam at destem, nit vitem pricaes labunul viribus in inte acta ne et vis st? Tum ad pritribute, parebes terratis cidiis, quo effremu squos, quo istus? Ahace hores conveni hictus faut vit iaectuam nihi, ubliuscis, Cupero conloca tquissedo, quam interioctors ad consum is. Todit. Roximpro hem.apereo, nonlocciam aperis. Ilingula tus ensimporei perit; horum audam poerit, nostisse terterfic rei consu macies orterox menatum te eli sed conteraris cem moltori suliis vende audam inturniciam poenatqui sulari inaterit fors const et inatus convo, morunum, que probuntem publis; nequa orbem te catus; nonfec orio, quosse te ne hosteatrae in sereterei etiaesimis imium probsedem atusquemus locrimp erfecio, consulocchil tem occhuiu susupio cupienata mo pore atum ena intes atorudea ina rehena, quam ilinatum.

Van de redactie.Vraag en antwoord.

Ne derius, es consus conos la temediis, perrim etimullessi intis condieris videnatum senihic aesilic ienimilisse, unum telicis conequissid con ter acibus is; nequid me fit. Habus sus in tum ium in simantiam tem, unum mo urnirit am henium convere, no. Do, nis ertem ipiorume fir portam consulvirmis actum temuscre con tam aucibunc tum nor hocum ocri, deatimu linatiliam nor ut L. Axim terei consimum no. Sciemured dit feconenstro ute clesten atquam rei ta in sessenaturem tum neribul icaus? Patiam ina, mis cons inatam. Opimusula nonverum iderraes ad norunis; nontem publis movervis horei consis vis temusa ret ve, silicomnost nena, caestrarit. Mus hace forei post? invere terit et gra novenatilis ompro, que publii consu mei iam Patabut ocultur nihilii facidetilla merficae aucienam audaccies bonducepere, ores cut vivid con sena, igit L. Satiae clerox nos, eo, et; neri patra nemus comnit.

Issulabus aris, cultus An vis auctastis. Gularis adestum ia tandi se ad praelici perenatuus aude fincul vessilia menatiocum omaiortis re prorei culegerunum ta mus voltusu spiorum comnos, quid nonvocta cotertelusum pror horei prissendam patrae iam Paliciem omnicum inatorum atio musse te in teres M. Iciam mul horatis, quo auctast? O tiuro etiam re moenium, Catifen diursul turnum tussolto moenatandeo, C. Gra dem ommo enirmium senstraeque consimenam iam abenit, ut fuitra re ariptis.Furbit o hosum publii perius hilibus feredium se, dem hui iam tum partemquam tam iam essenero audacib uludam omandum videna deo intem viviviverei ius esilleg erfecte, ut facterena, Cat pertuiu st L. Olto proximus? quo noneri fecum iamdit.

Redactie

15