29KINDEROPVANG • 3 • MAART 2010

»

Kinderdagverblijf Domino heeft drie groepen: een verti-cale groep, een babygroep en een groep met kinderen van twee tot vier jaar. In elke groep is de pop Puk aan-

wezig. Puk wordt door de kinderen gezien als een vriendje dat bij hen in de groep hoort. Puk doet mee aan alle activitei-ten, heeft een eigen stoeltje en een eigen bed. Het thema ‘Wat heb jij aan vandaag?’ staat centraal. Bij elke groep is in de huishoek een kledingrek met kleren neergezet: er hangen rokken, jurken, broeken, jassen voor Puk en voor de kinde-ren. Ook hangen er accessoires als kettingen, sjaaltjes en pet-ten aan een rekje. Natuurlijk ontbreekt de passpiegel niet. En er staat een tafeltje met een kassa erop en een portemonnee met geld.

Brede ontwikkelingMarchia, de locatiemanager, vertelt: ‘Natuurlijk hadden we altijd al een huishoek, maar nu we met Uk & Puk werken, wordt de huishoek veel meer doel gericht gebruikt. Samen met de kinderen doen we er Puk- activiteiten tijdens begeleid spel. Bij elk thema is het weer een uitdaging de huishoek uit te breiden voor het thema. Ook het vrije spel van de kinderen in de huishoek is veel rijker geworden.’ Uk & Puk is bestemd voor alle kinderen en besteedt veel aan-dacht aan de taalontwikkeling. Daarnaast is er extra aandacht

voor de sociaal-emotionele ontwikkeling, de motoriek en voor ontluikende rekenvaardigheden.Intussen is pedagogisch medewerker Lieke met drie kinderen en met Puk in de huishoek gaan zitten. Lieke vertelt dat Puk andere kleren wil. Puk heeft steeds dezelfde kleren aan. De kinderen hebben toch ook niet elke dag dezelfde kleren aan?! Lieke benoemt de kleren van Puk: de broek en de trui. Welke kleren hebben de kinderen aan? De jurk, de maillot, de broek… alle kledingstukken worden benoemd. En wat zou Puk aan willen? Nu de huishoek ook kledingwinkel is geworden, kunnen de kinderen nieuwe kleren voor Puk kopen. Daniel van bijna twee jaar vindt het voelen aan de kleren leuk. Vooral de grote knopen van een wollen vest hebben zijn aandacht. Terwijl Faith en Ayse ( beiden twee jaar ) Puk zijn kleren uittrekken, benoemt Lieke wat ze Daniel ziet doen: ‘Daniel, jij wijst de knopen aan. Wat zijn de knopen groot! En voel eens hoe zacht het vest is!’ Samen aaien ze over het vest. Daniel moet er hard om lachen, wijst naar de knopen en zegt: ‘Nopen’ . Lieke herhaalt: ‘Ja, dat zijn de knopen!’ De kinderen hebben veel plezier in het ‘winkeltje spelen’, zegt Marchia. ‘Tijdens de activiteit zijn we met de brede ont-wikkeling bezig. Bij elke activiteit komen zo’n tien woorden aan bod. Met het uit- en aankleden van Puk zijn de kinderen bezig met de ontwikkeling van hun motoriek, maar ook met

Voor peuterspeelzalen was

er al het programma Puk & Ko.

Nu is er ook voor kinderen van

nul tot vier jaar in de kinderdagverblijven

een programma met Puk: Uk & Puk. De

pop Puk is een vriendje van alle kinderen

en doet mee aan alle thema’s met bijbeho-

rende activiteiten. ELS GROENEWOUD

PukPuk hoort bij de groep

Programma Uk & Puk voor kinderdagverblijven

Foto: CED-groep

KO_0310_Puk hoort bij de 29KO_0310_Puk hoort bij de 29 24-02-2010 10:22:5524-02-2010 10:22:55

31KINDEROPVANG • 3 • MAART 2010

hun eigen lichaamsbesef. De kinderen helpen elkaar en worden gestimuleerd om zo veel mogelijk zelf te doen. Dit is goed voor hun sociaal-emotionele ontwikkeling. Boven-dien zijn de kinderen bezig met het passen en meten van de kleren, wat tegemoet komt aan de rekenvaardigheden.’

Zelf de speen pakkenIn de babygroep vertelt Marjolein dat ze wel moest wennen aan het thematisch werken met baby’s. Natuurlijk deden de medewerkers altijd al activiteiten met de kinderen, maar de nadruk lag toch vooral op de verzorgingsactiviteiten. Nu is ze helemaal om: ‘Onze hele locatie staat in het teken van het thema. En wij doen met de baby’s mee op onze manier. Het themakatern geeft leuke suggesties voor wat we met de baby’s kunnen doen en we zijn nu veel gerichter bezig met de ba-by’s.’ Bij de activiteit ‘Wat zit er in de koffer van Puk?’ hebben de kinderen uit de groep van Marjolein lol in het in- en uit-pakken van de logeerspulletjes van Puk en het open- en dicht-doen van die koffer. Marjolein is zich ervan bewust dat ze, nu ze met Uk & Puk werkt, veel meer benoemt wat zij doet, maar ook wat de kinderen doen. Ze is zich ook bewust van het grij-pen en creëren van kansen. Hierdoor is het werk veel uitda-gender voor haar geworden. Bij het verschonen van de baby’s laat ze de kinderen zelf spulletjes uit hun mandje pakken. ‘Sommige baby’s pakken hun eigen speen als ze gaan slapen. En als ze een schone luier krijgen, pakken ze die ook als je het

ze vraagt! Vroeger was ik niet op het idee gekomen.’

In de peuterspeelzalen van de kinderopvangorgani-satie wordt al langer gewerkt met Puk & Ko, zegt

Hanny, de directeur. Zij wilde dat er in de kinder-dagverblijven meer gestructureerd gewerkt zou

gaan worden. Dat gebeurde dus met het pro-gramma Uk & Puk. In het begin was vooral de

planning van de activiteiten lastig. Samen met de trainers zijn de pedagogisch

medewerkers kritisch gaan kijken naar hun dagindeling en

naar de kansrijke mo-menten die er op een dag zijn en niet be-

nut worden. Nu gaat het goed. De

activiteiten zijn ingebed in de

bestaande dagindeling.

Kinderen die extra onder-

steuning nodig hebben voor bij-

voorbeeld de taal-ontwikkeling krijgen

die ook. De volgende stap is het introduceren van het ouder-programma. In de peuterspeelzalen wordt daar al langer mee gewerkt, en naar volle tevredenheid. Hannie is zich ervan be-wust dat het werken met Uk & Puk voor de pedagogisch me-dewerkers een hele verandering was. ‘De mensen hadden het idee dat ze hun werk eigenlijk niet goed deden. Nu zien ze dat ze al veel deden, maar dat ze nu nog meer ontwikkelings-gericht werken.’ Door de introductie van Puk in het kinder-dagverblijf hebben de pedagogisch medewerkers een nieuwe impuls gekregen in het werken met jonge kinderen. «

De citaten in dit artikel zijn gebaseerd op ervaringen van de auteur en geen

letterlijke weergave.

Achtergrondinformatie Uk & Puk is een onderdeel van Ko-totaal en speciaal ontwik-

keld voor nul- tot vierjarige kinderen in de kinderdagverblij-

ven. Net als bij Puk & Ko voor de peuterspeelzalen speelt de

pop Puk een belangrijke rol. Puk is het vriendje van de kinde-

ren die van alles meemaakt. De belevenissen van Puk zijn

voor de kinderen heel herkenbaar: Puk is verkouden, of de

kleren van Puk zijn vies en moeten gewassen worden….

Kinderen kunnen zich met Puk identificeren.

Net als Puk & Ko bestaat Uk & Puk uit tien thema’s. Het zijn

dezelfde thema’s als bij Puk & Ko, behalve ‘Hoera, een baby!’

Dit thema is vervangen door het thema ‘Mijn familie’. Er is

een extra thema aan toegevoegd. Dit staat in het teken van

de overgang van kinderdagverblijf naar de basisschool.

Elk thema bestaat uit twaalf activiteiten: drie grote groepsac-

tiviteiten, zeven kleine groepsactiviteiten en twee individuele

activiteiten. De eigen inbreng van de kinderen is erg belang-

rijk. Kinderen leren in interactie. Daarom bevatten de activi-

teiten veel mogelijkheden tot interactie.

Alle thema’s en activiteiten zijn volgens een vaste structuur

opgebouwd en sluiten aan op de dagindeling van een kinder-

dagverblijf. Een thema duurt gemiddeld zes weken.

Materialen van Uk & Puk:

• de pop Puk

• elf thema’s met twaalf activiteiten

• drie knieboeken

• kijkboek voor baby’s

• aanvullend materiaal; dit is concreet materiaal

dat aansluit bij de themawoorden

• eventueel de Zo-observatielijsten (apart aan te schaffen)

• eventueel het ouderprogramma van Puk & Ko

(apart aan te schaffen).

Uk & Puk is ontwikkeld door de CED-groep en wordt uitge-

geven door uitgeverij Zwijsen. Voor informatie over invoering

van het programma Uk & Puk kun je terecht bij Els Groene-

woud, e.groenewoud@cedgroep.nl.

KO_0310_Puk hoort bij de 31KO_0310_Puk hoort bij de 31 24-02-2010 10:23:0624-02-2010 10:23:06