Programmeren in Excel VBA beginners - .karelnijs.be...

Programmeren in Excel VBA

beginners

Karel Nijs

2010/09

Leswijze

• Eerst wat theorie

• Begeleid met (korte) oefeningen

– Ms Excel 2003

• Online hulp:– http://www.ozgrid.com/VBA/

– http://msdn.microsoft.com/en-us/library/sh9ywfdk(vs.80).aspx

– http://www.microsoft.com/technet/scriptcenter/topics/office/vba.mspx

– http://www.kbcopenleren.be/

• Offline hulp (op CD-ROM):– Boek "VBA voor Word, Excel en Access"

– VBA-handleiding - vanuit Excel.doc

• Korte pauze rond 20u

Programmeren in Excel VBA beginners – les 2

• Herhaling les 1

• Programmeren in VBA:

– Select Case

– Selecties en iteraties (vervolg)

• Het object Range

• Range > Verwijzen naar het juiste cellenbereik



– Arrays

• Range > Opvullen en bewerken

Herhaling les 1

• Visual Basic Editor:

– Opstarten van de Visual Basic Editor (VBE):

1. Start Ms Excel

2. Toon de "Visual Basic" werkbalk

– Opstarten van de object browser:

– Code hinting met: CTRL+spatie

Herhaling les 1

• Variabelen:

– Variabele dient om gegevens op te slaan in het (vluchtige)

werkgeheugen

– Slechts geldig tijdens uitvoeren van het programma

– Verschillende gegevenstypes mogelijk:

• Boolean, Integer , Long, Double, Date, Object, String,

Variant, ...

– Beperkingen qua naamgeving

Herhaling les 1

• Variabelen:

– Declaratie afspraken:

• Naamgeving volgens combinatie CamelCase en Hungarian notation

– Bv. strElkWoordEenNieuweHoofdletter

• Altijd Option Explicit bovenaan elke code bestand

• Altijd een gegevenstype declareren

– Bv. Dim strMijnNaam As String

Herhaling les 1

• Varia:

– String concatenatie:

• Bv. “Mijnheer “ & strVoorNaam & strNaam

– Waardes tonen aan de gebruiker:

• Bv. MsgBox “Dit is het bericht”, , “Titel”

– Waardes vragen aan de gebruiker:

• Bv. strWaarde = InputBox(“Geef iets”, “Titel” )

– Meerdere declaraties op één regel:

• Bv. Dim iGetal1 As Integer, iGetal2 As Integer

– Commentaar met een enkele quote:

• Bv. ‘dit is commentaar en wordt genegeerd

Herhaling les 1

• Besluitvormingsstructuren:

• If … Then … End If

• If … Then … Else … End If

• If … Then … ElsIf … Else … End If

If ( tijd < 12u ) Then

MsgBox "Goedemorgen!"

ElseIf ( tijd < 15u ) Then

MsgBox "Goedemiddag!"


MsgBox "Goede namiddag!"


MsgBox "Goede avond!"

Else

MsgBox "Goedenacht!"

End If


• Herhaling les 1


– Select Case






– Arrays


Programmeren in VBA > Selecties en iteraties

• Beslissen met besluitsvormingsstructuren

– If ... Then ... End If

– If ... Then ... Else ... End If

– If ... Then ... ElseIf ... Else ... End If

– Select Case

• Code herhalen met lusstructuren

– For ... Next

– For Each ... Next

– Do While ... Loop

– Do Until ... Loop


• Select case


• Toch niet zo overzichtelijk...

• Moeilijk onderhoudbaar

– Select case:

• Wanneer een voorwaarde (vele) verschillende opties

kan zijn

• Select Case � n statussen

• If Else � 2 statussen


• Select case

– Structuur:

Select Case voorwaarde

Case mogelijkheid1

...

Case mogelijkheid2

...

Case mogelijkheid3

...

Case Else

...

End Select


• Select case

– Voorbeeld:Dim iUur as Integer

iUur = InputBox("Welk uur is het?")

Select Case iUur

Case 8

MsgBox "Goedemorgen!"

Case 12

MsgBox "Goedemiddag!"

Case 16

MsgBox "Goede namiddag!"

Case Else

MsgBox "Hallo!"

End Select

slechts één van deze

mogelijkheden is geldig

als alle andere

mogelijkheden niet

geldig zijn

Programmeren in VBA > Selecties

en iteraties

• Oefening 1: (kort)

– Hermaak oefening 3 van les 1 met een Select Case

– Testdata:

• 58 en 4

• Oefening 1 - uitbreiding:

– Wat met de modulo's 1, 2 en 4?

– Meer informatie: http://www.ozgrid.com/VBA/select-

case.htm


• Select case

– Opmerkingen:

• Meerdere cases tegelijk behandelen:

– Bv. Case 5, 3, 10

• Een bereik behandelen:

– Bv. Case 1 To 3

– Bv. Case Is < 3

• Ook andere types mogelijk:

– Bv. Select Case strSport

Case "voetbal"

...

End Select


• Select case

– Opmerkingen:

• Als meerdere cases geldig zijn, dan wordt enkel de

eerste die aan de voorwaarde voldoet, uitgevoerd!

– Bv.

Dim i as integer

i = 2

Select Case

Case Is < 5

MsgBox "< 5"

Case Is < 3

MsgBox "< 3"

End Select

eerste case die voldoet






– Select Case


– For ... Next





• Lusstructuren:

– Om een stuk code meerdere malen uit te voeren

– Omdat je ooit moet eindigen � grenzen instellen

• Start

• Einde

• Soorten:

– For ... Next




• For ... Next

– Van ... tot ...

– Structuur:

– Eindgrens is inclusief

– Teller verhoogt standaard telkens met 1

• Stap is instelbaar (natuurlijke getallen):

For teller = beginpunt To eindpunt

...

Next

For teller = beginpunt To eindpunt Step 2

...

NextAndere voorbeelden: 100, -5, 7, -1, ...

wordt bij elke iteratie

uitgevoerd


• For ... Next

– Voorbeeld:

Dim beginpunt As Integer, eindpunt As Integer

Dim teller As Integer

beginpunt = 5

eindpunt = 10

teller = 0


MsgBox teller

Next

Toont: 5, 6, 7, 8, 9 én 10

geen step � standaard = 1


• For ... Next

– Stap vergroten:

Dim beginpunt As Integer, eindpunt As Integer

Dim teller As Integer, stapGrootte As Integer

beginpunt = 5

eindpunt = 10

teller = 0

stapGrootte = 2

For teller = beginpunt To eindpunt Step stapGrootte

MsgBox teller

Next

Toont enkel: 5, 7 en 9

• For ... Next

– Uitbreken:

• Vroegtijdig de lus afbreken

• Kan soms nuttig zijn

– Statement: Exit For

– Voorbeeld:


If( ... ) Then

Exit For

End If

Next



• Herhaling les 1


– Select Case






– Arrays


Het object Range

• Range = bereik van cellen

– Eén cel

– Rij of kolom van cellen

– Tabel

– Willekeurige selectie van cellen

• Cel is basissteen van Ms Excel

– Data, draaitabellen, grafieken, ...

Slide op basis van cursus “Programmeren in Excel 2007 VBA” van Peter Demasure

Het object Range

• Objectstructuur:

– Een Range zit in een Worksheet dat in een Workbook zit:

• Range ∈ Worksheet ∈ Workbook

Workbook

Range van 1 cel

Worksheet

Het object Range

• Voorbeeld:


Range("A1") = 50

Dim WB As Workbook

Dim WS As WorkSheet

Dim rngCel As Range

Set WB = ActiveWorkbook

Set WS = ActiveSheet

Set rngCel = WS.Range("A1")

rngCel = 50

beter!

Workbooks("Kalender.xls").Worksheets("Januari").Range("A1") = 50

nog beter!

perfect!

Het object Range

• Voorbeeld:


Dim WB As Workbook

Dim WS As WorkSheet

Dim rngCel As Range

Set WB = Workbooks("Kalender.xls")

Set WS = WB.Worksheets("Januari")


rngCel = 50

Dim WB As Workbook

Dim WS As WorkSheet

Dim rngCel As Range

Set WB = ActiveWorkbook

Set WS = ActiveSheet


rngCel = 50

perfect!

Het object Range

• Uitleg bij voorbeeld:

– Standaard verwijst Range(“A1”) naar de cel A1 van het toevallig

actieve werkblad in het toevallig actieve werkboek

• Niet handig!

– Daarom:

• Altijd Workbook specifiëren

• Altijd Worksheet specifiëren

Het object Range

• For Each ... Next:

– Met VBA kan je collecties eenvoudig overlopen

– Bijvoorbeeld:

For Each cell in ActiveSheet.Cells

‘...

Next

collectietype Variant


• Herhaling les 1


– Select Case






– Arrays


Range > Verwijzen naar het juiste

cellenbereik

• Verwijzen naar vast bereik via celadres

– Range( celadres )

– Rows( celadres )

– Columns( celadres )



cellenbereik


Range("5:5,8:8")Rij vijf en acht los van elkaar

Range("E:E,H:H")Kolommen vijf en acht, los van elkaar

Range("B4,E20")Cellen B4 en E20, los van elkaar

Rows("5:8")Rij vijf tot acht

Columns("E:H")Kolom vijf tot acht

Rows("5") of Rows("5:5") of

Range("F5").EntireRow

Vijfde rij

Columns("E") of Columns("E:E") of

Range("E3").EntireColumn

Vijfde kolom

Range("B4:E20") of

Range("B4","E20")

Vaste tabel van cel B4 tot en met cel E20

Range("C1")= "=A1 + B1"

Range("C1").Formula= "=Sum(A1:B1)"

De formule in cel C1 (eerste mogelijkheid)

De formule in cel C1 (tweede mogelijkheid)

Range("A1") = 5

Range("B1") = 3

Range("C1")=Range("A1")+Range("B1")

Het cijfermatig resultaat in cel C1


cellenbereik

• Verwijzen naar dynamisch bereik via celadres

– Getallen zijn makkelijker te manipuleren dan letters

– Verwijzen naar cel via: Cells( rij, kolom )

– Bijvoorbeeld:

• Vast: Range( “C5” )

• Dynamisch: Cells( 5, 3 )

– Alle cellen binnen een bereik overlopen:

• Cells( index )



cellenbereik


Range("A1").CurrentRegion.Rows(1)De veldnamenrij van een dynamische tabel

beginnend in de linkerbovenhoek van het werkblad

Rows(5).Resize(3,0)Rij vijf tot acht

Columns(5).Resize(0,3)Kolom vijf tot acht

Rows(5) of Cells(5,lngKolom).EntireRow

Rows(lngIndex) of Cells(lngRij,lngKolom).EntireRow

Vijfde rij

Dynamische rij

Columns(5) of Cells(lngRij,5).EntireColumn

Columns (lngIndex) of

Cells(lngIndex).EntireColumn

Vijfde kolom

Dynamische kolom

Range("A1").CurrentRegion

Cells(lngRij, lngKolom).CurrentRegion

Dynamische tabel opgemaakt in Excel

met vaste linkerbovenhoek en

met een dynamische linkerbovenhoek.

CurrentRegion verwijst naar het gebied dat

begrensd is door lege rijen en lege kolommen.

Cells(lngRs,lngKs).Resize(lngRij,lngKolom)Tabel opgemaakt in VBA met

variabel aantal cellen en vlottende bovenhoek

Range(Cells(1,1), Cells(lngRij,lngKolom)) of

Cells(1,1).Resize(lngRij,lngKolom)

Tabel opgemaakt in VBA met

variabel aantal cellen en vaste bovenhoek

Cells(lngRij, lngKolom)Dynamische celverwijzing

Cells(5,4)De cel met adres D5


cellenbereik

• Cellen en tabellen

– Vast bereik:

– Dynamisch bereik

– Dynamisch in Excel


Set rngTabel = WS.Range("A1:E20")

Set rngTabel = WS.Cells(1,1).Resize(lngRij, lngKolom)

Set rngTabel = WS.Range("A1").CurrentRegion

• Open opgave les2_oef2_opgave.xls

• Maak een functie die de faculteit berekent

– Tip: Google: wiki faculteit

• Input getal:

– Mag niet hoger 15 zijn

• Output:

– Kolom B (vanaf B3) bevat de faculteit iteratie

– Kolom C (vanaf C3) bevat de n-de faculteit

• Gebruik named ranges en niet B1 en B3

– Tip: http://www.cpearson.com/excel/DefinedNames.aspx

• Koppel de macro aan een knop

– Tip: http://www.mrexcel.com/tip068.shtml

Oefening 2

• Oplossing:

• Uitbreiding:

– Bereken eerst de faculteit van 15 en dan van 5

• Wat gebeurt er (niet)?

• Los dit probleem op

– Vang alle speciale gevallen van de faculteit functie op

Oefening 2


cellenbereik

• Cellen en tabellen

– Dynamisch in Excel

Dim rngTabel as Range

Set rngTabel = WS.Range(“C6").CurrentRegion

Range(“C6”)

rngTabel



cellenbereik

rngTabel.Resize(,rngTabel.Columns.Count + 1)

Een kolom toevoegen van de tabel

rngTabel.Resize(rngTabel.Rows.Count - 1).Offset(1).Columns(1)

De eerste kolom van datablok van de tabel

rngTabel.Resize(rngTabel.Rows.Count - 1).Offset(1)

Het datablok van de tabel

Set rngRij = rngTabel.Rows(rngTabel.Rows.Count).Offset(1)

De eerste rij onder de tabel (waar bijv. de som terecht komt)

Set rngCel = rngTabel.Columns(rngTabel.Columns.Count)

De laatste kolom van een tabel

Set rngCel = rngTabel.Cells(rngTabel.Cells.Count)

De laatste cel van een tabel

Set rngCel = rngTabel.Cells(1)

De eerste cel (linkerbovenhoek) van een tabel (dit kan een der welke cel zijn!)

Set rngCel = WS.Cells(1)

De eerste cel (linkerbovenhoek) van een werkblad (dit is steeds cel A1)


• Herhaling les 1


– Select Case






– Arrays







– Select Case


– For ... Next





• Do While ... Loop

– Doe zolang ...

– Structuur:

– Verschil met If Else:

• Geen ingebouwde grenzen

• Teller zelf te implementeren

– Voorwaarde zelf in te stellen in de body

Do While (voorwaarde = True)

...

Loop


uitgevoerd



– Voorbeeld:

• Zoek het grootste getal

• Getal -1 dient om te stoppen

Dim iGrootste As Integer, iIngave As Integer

iIngave = InputBox("Geef een getal in: ")

Do While ( iIngave <> -1 )

If( iIngave > iGrootste ) Then

iGrootste = iIngave

End If


Loop



– Voorbeeld:

• Opmerking:

– Dubbele code!



Do While ( iIngave <> -1 )

If( iIngave > iGrootste ) Then

iGrootste = iIngave

End If


Loop


• Do ... Loop While

– Voorbeeld:

• Opmerking:

– Dubbele code!

• Oplossing: Do ... Loop While


Do


If( iIngave > iGrootste And iIngave <> -1 ) Then

iGrootste = iIngave

End If

Loop While ( iIngave <> -1 )


• Do ... Loop While ...

– Doe zolang ...

– Structuur:

– Verschil met Do While ... Loop:

• Minstens één doorgang

Do

...

Loop While (voorwaarde = True)


uitgevoerd






– Select Case


– For ... Next





• Do Until ... Loop

– Doe totdat ...

– Structuur:

– Verschil met Do While ... Loop:

• Andere stopvoorwaarde: 'zolang' ≠ 'totdat'

Do Until (voorwaarde = True)

...

Loop


uitgevoerd


• Do Until ... Loop

– Equivalenten:

iTeller = 0

Do Until ( iTeller >= 6)

...

iTeller = iTeller + 1

Loop

iTeller = 0

Do While ( iTeller < 6)

...


Loop

For iTeller = 0 To 5

...

Loop

For iTeller = 0 To 5 Step 1

...

Loop

iTeller = 0

Do

...


Loop While ( iTeller < 6)

Programmeren in VBA > Selecties

en iteraties

• Oefening 3: (kort)

– Hermaak oefening 2 met een

Do While ... Loop

– Testdata:

• 58 en 4

– Tip: oplossing in drie regels!

– Debug tip: als je PC hangt: CTRL+Break


• Herhaling les 1


– Select Case






– Arrays


Programmeren in VBA > Arrays

• Arrays:

– = verzameling van dezelfde gegevens

– Bv. verzameling van Integers, Strings, Dates, Objects, …

– Elk element apart raadpleegbaar mbv. indexering

– ~ gewone variabelen:

• Moet gedeclareerd worden

– Unieke naam met beperkingen

– Afspraak: CamelCase en Hungarian notation

• Scope te bepalen:

– Private, Public of Dim

• Geen constanten mogelijk!

– http://www.ozgrid.com/forum/showthread.php?t=34314


• Arrays:

– Voorbeeld:

– Maakt een array aan van Strings

Dim arrLeden(1 To 5) As String

arrLeden

arrLeden(1)

arrLeden(2)

arrLeden(3)

arrLeden(4)arrLeden(5)

startpositie eindpositie


• Arrays:

– Voorbeeld:


joris

arrLeden

arrLeden(1)


arrLeden(1) = "joris"


• Arrays:

– Startpositie is instelbaar

– Dim arrLeden(1 To 100) As String

• Start vanaf 1

• Gaat van 1 t/m 100

– Dim arrLeden(100) As String

• Start vanaf 0

• Gaat van 0 t/m 100

Opgelet: staat fout in boek!


• Arrays – multi-dimensionaal:

– Voorbeeld:

– Maakt een array aan van arrays van Strings

arrLeden

Dim arrLeden(1 To 5, 1 To 3) As String

arrLeden(1)

arrLeden(2)

arrLeden(3)

arrLeden(4)

arrLeden(5)


• Arrays:

– Voorbeeld:


arrLeden

arrLeden(1,2)

Dim arrLeden(1 To 5, 1 To 3) As String

arrLeden(1,2) = "joris"

joris


• Arrays:

– Grootte later pas declareren:

– Nuttig wanneer je de grootte op voorhand niet kent

– Grootte heraanpassen lukt niet:

Dim arrLeden() As String

ReDim arrLeden(20) As String


ReDim arrLeden(20) As String


• Arrays:

– Opvragen van de grenzen:

• Ondergrens: LBound( array )

• Bovengrens: UBound( array )

• Voorbeeld:

Dim arrLeden(4) As String

Dim arrWerknemers(0 To 4) As String

MsgBox LBound( arrLeden )

MsgBox LBound( arrWerknemers )

MsgBox UBound( arrLeden )

MsgBox UBound( arrWerknemers )


• For Each … Next:

– Overlopen van een collectie

Dim vItem As Variant

For Each vItem In arrLeden

...

Next

wordt uitgevoerd voor elk

element in de collectie

Variant type verplicht

Collectie; bv. array


• For Each … Next:

– Voorbeeld

Dim vItem As Variant

Dim saOrdersInFactuur(3) As String

saOrdersInFactuur(0) = “beer”

saOrdersInFactuur(1) = “Lego”

saOrdersInFactuur(2) = “bal”

saOrdersInFactuur(3) = “GI Joe”

For Each vItem In saOrdersInFactuur

MsgBox vItem

Next

Toont in deze volgorde:

beer, Lego, bal en GI Joe


• Herhaling les 1


– Select Case






– Arrays


• Maak een nieuw werkboek aan: les1_oef4_oplossing.xls

• Maak onderstaand Lotto formulier aan

• Gebruik een aparte, herbruikbare procedure:

– MaakLottoFormulier()

– Private toegang

– Parameters: startcel, aantal kolommen en aantal rijen

– Deze procedure roep je op via een publieke procedure

procMain()

• Oplossing:

Oefening 4a

• Zorg ervoor dat de gebruiker via een knop getallen kan

aankruisen

• Maak hiervoor volgende procedures aan:

– public VoerGetalIn() �toont de InputBox

– private KruisAan() �kruist het getal aan

• Oplossing:

Oefening 4b

• Uitbreiding:

– Zorg dat je procedure MaakLottoFormulier() meerdere

formulieren kan aanmaken

– Wanneer je nu op de knop “Kies getal” klikt, kan je ook het

formulier kiezen

Oefening 4c

• Oplossing:

Oefening 4c

Range > Opvullen & bewerken

• Opmerkingen bij de oplossing:

– Automatisch opvullen van groot bereik met For lus is niet efficiënt

– Beter: formule gebruiken

• Zie les1_oef3d_oplossing.xls


formule = (rij-index * aantal_kolommen)

+ kolomindex

Bijvoorbeeld: (1 * 6) + 1 = 7

Opgelet: rekening houden met offset: je

start niet altijd op rij 1, kolom 1!

6 kolommen

kolomindex

rij-index

Range > Opvullen & bewerken

• Opmerkingen bij de oplossing:

– Code herbruikbaar maken door ze in aparte procedures te steken

– Parameters:

• Optionele:

• Controleren of meegegeven is:

Private Sub test( param1 as Long, Optional param2 as Variant)

If ( IsMissing(param2) ) Then

param2 = “...”

End If



• Herhaling les 1 + 2

• Range > Rijen verwijderen

• Werkmappen en werkbladen

• Het object Application

• Event macro's

• Excel 2003 vs. 2007

Bedankt voor jullie aandacht!

Programmeren in Excel VBA beginners - .karelnijs.be...

Documents

Transcript of Programmeren in Excel VBA beginners - .karelnijs.be...