Profielwerkstuk

J. GeertsJ. Geerts

Natuur & GezondheidNatuur & GezondheidBiologie & EconomieBiologie & Economie

oec. sg. Het Baken Park - pg 5/6 foec. sg. Het Baken Park - pg 5/6 fAlmereAlmere

G. van Duin & J. KockG. van Duin & J. Kock

Mei 2001 tot 15 Februari 2002Mei 2001 tot 15 Februari 2002

Voeding, Sport &Voeding, Sport & InkomenInkomen

Overzicht• Inleiding

• Onderzoeksvraag, deelvragen en hypothesen

• Werkwijze

• Resultaten

• Conclusie

• Eigen mening / reflectie

• Bronnenvermelding

• Bijlagen (1 tot en met 4)

Inleiding De combinatie van de economie en biologie was al vrij snel bedacht. Het

onderwerp wat ik uiteindelijk gekozen heb had wat meer tijd nodig.

Ik wou graag iets met sport, omdat dit een grote hobby van me is. De relatie sport en voeding vind ik interessant, omdat ze beiden met je gezondheid te maken hebben. Ik sport zelf vrij veel en let ook redelijk op wat ik eet. Ik was benieuwd hoe anderen hiermee omgaan.

Juist in een welvarend land als Nederland is voeding vaak een vijand van mensen; te veel, te vet, ongezond. Om het vak economie erin te verwerken, besloot ik om onderzoek te doen in Fitness Club Almere, naar het verband tussen de onderwerpen voeding, sport en inkomen.

Hierbij wil ik ook graag enkele personen bedanken: Gee van Duin voor de begeleiding, Fitness Club Almere voor hun medewerking, de geënquêteerden voor het invullen van de enquête, en iedereen die mij op de één of andere manier geholpen en of gesteund heeft.

Terug naar overzicht

Wat is het verband tussenhet inkomen van de sporters van

Fitness Club AlmereFitness Club Almereen hun gedrag qua voeding en sport?

Deelvragen:• Leven de sporters gezond

volgens de voedingswijzer?

• Is het inkomen van invloed op de voeding?

• Is het inkomen van invloed op de frequentie en trainingstijd van de sport?

Hypotheses: De meeste mensen sporten en

eten gezond, omdat ze zich fit willen voelen en gezond bezig willen zijn. Er is een kleine groep die “sport om te kunnen eten.”

Het inkomen speelt een rol bij de soort voeding die mensen kopen. Mensen met een laag inkomen hebben nou eenmaal minder te besteden.

Het inkomen heeft invloed op de frequentie en trainingstijd. Mensen met een lager inkomen kunnen minder besteden aan sport, ze zullen minder trainen, maar wel gebruik maken van elke training.

Terug naar overzicht

Werkwijze• Enquête maken

geslacht, leeftijd, beroepsituatie, inkomen (verdeeld per belastingschijf, zie bijlage 1: De enquête of / en bijlage 2: Inkomen), abonnement, trainingstijd, soort lessen, reden sporten, andere sporten, gebruik mineralen- / vitaminepreparaten, soort vitamines / mineralen, voeding op een dag, eetgedrag, opmerkingen

• EnquêterenEnquêtes lagen bij FCA, ook aanwezig geweest bij FCA om mensen te stimuleren de enquête in te vullen of mensen te helpen om de enquête in te vullen, in totaal 46 reacties gekregen

• Gegevens verwerkenMet behulp van Excel, grafieken invoegen in PowerPoint Presentatie

• Conclusies trekkenAan de hand van de grafieken

Terug naar overzicht

Resultaten• - Abonnement- Inkomen• Abonnement en inkomen• Abonnement en trainingstijd• Dagelijkse voeding• Eetgedrag en gebruikmineralen- / vitaminep

reparaten• Inkomen en eetgedrag• Abonnement en eetgedrag• Opvallendheden

Terug naar overzicht

Abonnementen

11%

9%

56%

24%1x2x3xOnbeperkt

Inkomen

42%

16%

24%

18%

1e Schijf2e Schijf3e Schijf4e Schijf

Terug naar resultaten

55

0

36

9

20

20

20

40

75

0

25

0

36

24

20

20

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Percentage

1x 2x 3x Onbeperkt

Abonnement

Abonnement en inkomen

4e Schijf

3e Schijf

2e Schijf

1e Schijf

Inkomen

Terug naar resultaten

Abonnement en trainingstijd

< 1 1 1,5 2 2,5 3 >31x 3 4 2 1 12x 1 2 1 13x 3 1Onb. 2 1 9 7 5 1

Abon. = Abonnement

urenAbon.

Onb. = Onbeperkt

Terug naar resultaten

75

25

0

25

60

155

67

28

01020304050607080

Percentage

Slecht Niet goed,niet slecht

Goed

Eigen oordeel van de mensen

Dagelijkse voeding

Slecht (20%)Niet goed,niet slecht (60%)Goed (20%)

Mijn oordeelvolgens de

voedingswijzer

Terug naar resultaten

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

Percentage

033,3

33,3

33,3

22,2

22,2

22,2

33,3

33,3

11,122,2

33,3

Slecht Nietgoed

Goed

Eetgedrag

Eetgedrag en gebruikmineralen- / vitaminepreparaten

NooitSomsRegelmatigAltijd

Gebruikmineralen- /

vitaminepreparaten

Terug naar resultaten

31,6

36,8

31,6

29

57

14

9

81

0

0

87,5

12,5

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

Percentage

1e Schijf 2e Schijf 3e Schijf 4e Schijf

Inkomen

Inkomen en eetgedrag

GoedNiet goed,niet Slecht

Slecht

Mijn oordeelvolgens de

voedingswijzer

Terug naar resultaten

18

73

9

20

80

25

25

50

20

56

24

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%

100%

Percentage

1x 2x 3x Onbeperkt

Abonnement

Abonnement en eetgedrag

GoedNiet goed,niet slecht

Slecht

Mijn oordeelvolgens de

voedingswijzer

Terug naar resultaten

Opvallendheden• Veel mensen eten minder dan ze eigenlijk

zouden moeten eten

• Mensen eten vooral te weinig koolhydraatrijke producten (met name brood)

• De meeste mensen gebruiken ook haast geen halvarine / margarine, waardoor ze de belangrijke vetten niet binnenkrijgen

• Mensen gebruiken te weinig vocht

• Het is haast ingeburgerd, tenminste 1 keer per week junk-food te eten

Terug naar overzicht

Conclusie

• 20% van de geënquêteerden eten goed, 60% niet goed, niet slecht en 20% eet slecht

• Van de 20% goede eters gebruikt 33,3% altijd vitamine- / mineralenpreparaten en hetzelfde percentage nooit. Door hun goede eetpatroon is dit ook niet nodig!Van de 60% niet goede, niet slechte eters gebruikt 33,3% nooit vitamine- / mineralenpreparaten, terwijl dat in dit geval wel eens nodig zou kunnen zijn, door de niet volledige voeding.Van de 20% slechte eters gebruikt niemand altijd vitamine- / mineralenpreparaten en zelfs 33,3% nooit. Door hun slechte voeding, krijgen ze niet genoeg vitaminen en mineralen binnen en zouden vitamine- / mineralenpreparaten aanbevolen zijn in de meeste gevallen

Je kan zeggen dat de sporters redelijk gezond leven als jehun eetpatroon vergelijkt met die van de voorgeschreven

voeding van het “Voorlichtingsbureau voor Voeding”

Terug naar overzicht

Je zou ook kunnen stellen dat het inkomen van invloed is op het eetpatroon, alhoewel niet altijd even

goed is aan te geven hoe

• Als je naar het gemiddelde eetgedrag per schijf kijkt, ligt deze ongeveer op dezelfde hoogte, maar kijk je naar de individuele eetgedragingen, dan kan je wel het een en ander zien.

• Bij goed en slecht eetgedrag zie je dat hoe hoger het inkomen, des te kleiner het percentage wordt

• Bij niet goed, niet slecht eetgedrag zie je dat hoe hoger het inkomen, des te groter het percentage wordt

Terug naar conclusie

• De 1e schijf heeft het grootste percentage goede eters, maar tegelijkertijd ook het grootste percentage slechte eters. De eetstijlen liggen dicht bij elkaar, waardoor je moeilijk kan zeggen of het wel of niet aan het inkomen ligt. Het kan ook zijn dat de één er beter mee om weet te gaan als de ander

• In schijf 2 kan je in ieder geval stellen dat daar het grootste percentage niet goed, niet slecht eet en het kleinste percentage eet goed. Mensen in de 2e schijf eten over het algemeen redelijk

• In schijf 3 komen er helemaal geen goede eters voor, maar ook een heel klein percentage slechte eters. De meeste mensen hebben dus een redelijke voeding en een paar gaan de slechte kant op

• In schijf 4 komen er helemaal geen slechte eters voor en een klein deel goede eters. Net als in schijf 3 hebben de meeste mensen een redelijke voeding, alleen gaan er hier een paar de goede kant op

Terug naar conclusie

Het inkomen heeft geen duidelijke invloed op de frequentie en trainingstijd van de training

• Er valt geen duidelijke lijn te ontdekken in de gegevens van de frequentie.

• Bij het 1x, 3x per week en onbeperkt abonnement heeft het grootste percentage een inkomen uit de 1e schijf. Bij het 2x per week abonnement doet de 4e schijf dit.

• De trainingstijden liggen bij elkaar, dus daar is geen verschil in aan te wijzen

Terug naar overzicht

Eigen Mening / ReflectieIk vond het leuk om dit onderzoek te doen, omdat het onderwerp me interesseerde, ik het verwerken van de gegevens leuk vond om te doen, alsof je een puzzel oplost en omdat ook de reacties om me heen positief waren. Ik kon me in het begin niet voorstellen wat 80 uur inhoud, maar tijd gaat snel als je ergens druk mee bent. Ik heb vooral veel geleerd over echte gezonde voeding.

De mogelijkheden van PowerPoint waren me in het begin nog niet echt duidelijk, maar ik denk dat ik hierin wel allerlei mogelijkheden heb verwerkt.

Het enige wat ik hierop aan te merken heb, is dat het onderzoek vrij klein is om er echte conclusies uit te trekken, vergeleken met de gehele Nederlandse bevolking. Echter zou dit een indicatie kunnen zijn van wat we kunnen verwachten.

Jolanda

Terug naar overzicht

Bronnenvermelding Boeken

Enquêtes Foldermateriaal

B1 Pihlajamaa-Glimmerveen, L.,Schermer, A. en Straaten-Huygen, van A.Synaps theorieboek 2Biologie in de samenleving (blz. 105 t/m 113)Spruyt, Van Mantgem & De Does bvLeiden, 2000, 1e druk

B2 Vegel G. en Vries, de J.Eet je fit & slank,Alles wat je moet weten om gezond te eten,Trekpleister,ISBN 90-803621-1-5

E1 Leden Fitness Club Almere

F1 Anoniem,Vitamines en mineralen,Uw Apotheek

F2 Anoniem,Spier- en gewrichtspijn, Zorg voor uzelf (10),Uw Apotheek

Terug naar overzicht

Internetpagina’sI1http://dronten.flevoland.to/eten/vitamines.html#A(vitaminen)

I2ahttp://www.eettest.nl(gezond eten)I2bhttp://www.eettest.nl/hartje.html(gezond eten)I2chttp://www.eettest.nl/info.html(gezond eten)

I3a http://gezondheid.lycos.nl/lycos/archief/showarchief.asp?idChannel=11&idItem=767(sport)

I3bhttp://gezondheid.lycos.nl/lycos/channels/showsubchannel.asp?idSubChannel=1&idChannel=7(sport)

I3chttp://gezondheid.lycos.nl/lycos/channels/showsubchannel.asp?idSubChannel=64&idChannel=7(sport en voeding)

I4http://www.gezondheidsnieuws.net/ency/(gezond eten)

I5 http://members.tripodnet.nl/AanTafel/voedingswijzer.htm (gezond eten)

I6a http://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/vitamina.html (vitaminen)I6bhttp://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/vitaminb6.html(vitaminen)I6chttp://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/vitaminb12.html(vitaminen)I6dhttp://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/vitaminc.html(vitaminen)I6ehttp://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/calcium.html(mineralen)I6fhttp://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/chromium.html(mineralen)

Terug naar bronnenvermelding

I6ghttp://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/vitamind.html(vitaminen)I6hhttp://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/vitamine.html(vitaminen)I6ihttp://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/folate.html(mineralen)I6jhttp://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/iron.html(mineralen)I6khttp://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/niacin.html(mineralen)I6lhttp://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/potassium.html(mineralen)I6mhttp://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/selenium.html(mineralen)I6nhttp://oxygen.com/topic/health/diet/vitamins/zinc.html(mineralen)

I7http://www.robeco.nl/D-HTML/D17.html(inkomen, belasting)

I8http://www.uwapotheker.be/apokrant/Apotheekkrant_17.pdf(gezondheid)

I9http://www.vitamust.nl/(vitaminen)

I10ahttp://www.voeding.tno.nl/vitamine/(vitaminen)I10bhttp://www.voeding.tno.nl/vitamine/InformatieOverVitamines.cfm(vitaminen)

I11 http://www.voedsel.net/ (voeding)

Terug naar overzicht

Bijlagen

• Bijlage 1• Bijlage 2• Bijlage 3• Bijlage 4

De enquête Achtergrondinformatie De voedingstabel De vitaminen en mineralen

Terug naar overzicht

Bijlage 1

De enquête

Terug naar bijlagen

Enquête: Voeding, sport & inkomenProfielwerkstuk Jolanda Geerts VWO 6

Beste sporter,

Allereerst wil ik je hartelijk bedanken voor het meewerken aan mijn onderzoek. De gegevensvan dit onderzoek zijn namelijk de basis van mijn profielwerkstuk. Dit werkstuk moet met eenvoldoende worden afgesloten, wil ik meedoen aan het centraal examen VWO in mei 2001.Het onderzoek gaat over de relatie tussen de onderwerpen sport, voeding en inkomen.Ik zou je willen vragen de 14 vragen oprecht in te vullen, eventueel opmerkingen op dezeenquête of op de onderwerpen te plaatsen en hem daarna bij de intake in te leveren. Voorvragen kan je me natuurlijk altijd aanspreken of een bericht voor me achterlaten bij de intake.

Bedankt!!!

1. Geslacht: Man Vrouw

2. Leeftijd: < 15 15 - 20 21 - 30 31 - 50 51 – 65 > 65

Terug naar bijlage 1

3. Beroep: Scholier / student Werkend Part - time

Full - time Werkloos AOW Gepensioneerd VUT Huisman / -vrouw

4. Inkomen: < f. 0,- tot f. 32.769,- ( 14.870,-) f. 32.769,- ( 14.870,-) tot f. 59.520,- ( 27.009,-) f. 59.520,- ( 27.009,-) tot f. 102.052,- ( 46.309,-) f. 102.052,- ( 46.309,-) of meer

5. Abonnement: 1 x per week 2 x per week 3 x per week onbeperkt

6. Vul in: Ik train …… x per week

7. Trainingstijd: < 1 uur 1 uur 1,5 uur 2 uur 2,5 uur 3 uur > 3 uur

8. Lessen: Krachttraining Cardio Zaallessen Spinning

Terug naar bijlage 1

9. Reden dat u sport: Verbeteren spierconditie Vermeerderen spiervolume vetverbranding conditie plezier iets anders, namelijk …………

10. Andere sporten: Ja, ongeveer …… uur per week Nee

11. Gebruik mineralen-: Nooit (ga naar vraag 13)en/of vitamine- Somspreparaten Regelmatig

Altijd

12a. Soort vitamines: Vitamine B (complex) Vitamine C (complex) Vitamine D Vitamine E Multi-vitaminecomplex Iets anders, namelijk … … …

12b. Soort mineralen: Calcium Ijzer Kalium Iets ander, namelijk … … …

Terug naar bijlage 1

13. Vul in: Voedingsmiddel Wat u ongeveerper dag gebruikt

Wat u vindt van dezehoeveelheid?

Brood (of cornflakesmuesli e.d.)

.…. sneetjes(.…. gram)

te weinig / genoeg / te veel

Aardappelen .…. stuks te weinig / genoeg / te veelGroente .…. groentelepels of

.…. gramte weinig / genoeg / te veel

Fruit .…. vruchten te weinig / genoeg / te veelMelk enmelkprodukten

.…. glazen of

.…. mlte weinig / genoeg / te veel

Kaas .…. plakjes te weinig / genoeg / te veelVlees, vis, tahoe oftempeh

.…. gram (rauw) te weinig / genoeg / te veel

Vleeswaar .…. plakjes te weinig / genoeg / te veelHalvarine op brood .…. gram per

sneetje broodte weinig / genoeg / te veel

Margarine voor debereiding

.…. gram te weinig / genoeg / te veel

Vocht .…. liter te weinig / genoeg / te veelTussendoortjes ……… te weinig / genoeg / te veel

Junk food …… keer per week te weinig / genoeg / te veel

14. Eetgedrag: Slecht Niet goed, niet slecht Goed

Opmerkingen: ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Terug naar bijlagen

Bijlage 2

AchtergrondinformatieVoeding

SportInkomen

Terug naar bijlagen

Voeding

• 6 voedingsstoffen*:- koolhydraten - vetten- eiwitten - water- mineralen - vitaminen

• 4 groepen voedingsmiddelen*(zie figuur hiernaast)

• Hoeveelheid voeding afhankelijk van*:- leeftijd- geestelijke / fysieke inspanning

• Varieer voeding*

Zie ook bijlage 3 en 4 * B1, B2, F1, I2ac, I3c, I8

Terug naar bijlage 2

• Bereiken gezonde voeding:*- Eet gevarieerd- Wees matig met vet- Eet vrij veel zetmeel en vezels- 3 maaltijden per dag,

maximaal 4 tussendoortje- Gebruik niet te veel zout- Drink minstens 1,5 liter vocht,

wees matig met alcohol- Houd je gewicht op peil- Goede hygiëne- Let op de aanwezigheid van

schadelijke stoffen- Lees de verpakking

• Voordelen van gezonde voeding:*- Energie en vitaliteit- Een zachte en stralende huid- Stevige botten en soepele spieren- Een beter uithoudingsvermogen- Een sneller herstel na inspanning- Mentaal evenwicht,

psychische weerbaarheid

Terug naar bijlagen* B1, B2, F1, I2ac, I3c, I8

Sport• Alle beweging is goed, wel goed naar het eigen lichaam luisteren*

• Alle beweging verbeterd fitheid en gezondheid*

• “Nederlandse Norm Gezond Bewegen”*:30 minuten per dag, 5 dagen per week matig intensief bewegen

• Oude norm*:3 uur intensief bewegen per week

• Oude norm verbetert fitheid, nieuwe norm verbetert gezondheid*

Terug naar bijlagen* I3ab

Inkomen• Belasting over het inkomen valt in box 1*

• Onderscheid belasting van inkomen d.m.v.:*- 4 verschillende schijven;- onderscheid in leeftijd

Box   Inkomen uit   Belastingtarief  < 65 jaar > 65 jaar 

 1   Werk en woning   1e schijf (tot € 14.870)  2e schijf (tot € 27.009)  3e schijf (tot € 46.309  4e schijf (vanaf € 46.310) 

 32,35%  37,60% 

 42%  52% 

 14,45% 19,70%

42%  52% 

 2   Aanmerkelijk belang* 

 3   Sparen en beleggen   30% van 4% Per saldo 1,2% 

* Van een aanmerkelijk belang is sprake wanneer u, tezamen met uw partner, meer dan 5% van de aandelen van een B.V. of N.V. bezit.

 25% 

Terug naar bijlagen* I7

Bijlage 3

De voedingstabel

Terug naar bijlagen

  Kinderen 4-12 jaar Tieners 12-20 jaar Volwassenen

Brood 3-5 sneetjes 5-8 sneetjes 5-7 sneetjesAardappelen 1-4 stuks

(50-200 gram)4-6 stuks(200-300 gram)

3-5 stuks(150-250 gram)

Groente 2-3 groentelepels(100-150 gram)

3-4 groentelepels(150-200 gram)

3-4 groentelepels(150-200 gram)

Fruit 1-2 vruchten 2 vruchten 2 vruchten

Melk enmelkproducten

2-3 glazen(300-450 ml)

2-3 glazen(300-450 ml)

2-3 glazen(300-450 ml)

Kaas 0,5-1 plak(10-20 gram)

1-2 plakken(20-40 gram)

1-2 plakken(20-40 gram)

Vlees, vis, kip,Tahoe of tempeh

65-100 gram*(50-75 gram gaar)

100 gram*(75 gram gaar)

100 gram*(75 gram gaar)

Vleeswaar 0.5-1 plakje(10-15 gram)

1-2 plakjes(15-30 gram)

1-2 plakjes(15-30 gram)

Halvarineop brood

5 gramper sneetje brood

5 gramper sneetje brood

5 gramper sneetje brood

Margarine voorDe bereiding

15 gram 15 gram 15 gram

Vocht 1.5 liter 1.5 liter 1.5 liter

* rauw gewicht bij aankoop Terug naar bijlagen*B2, I2c, I5, I11

Bijlage 4

De vitaminen en mineralen

Vitaminen

Vitamine A (retinol) Krijg je binnen door het eten van lever, zuivelproducten,

margarine, gele en groene groenten (bijvoorbeeld: boerenkool, broccoli, snijbiet, andijvie, spinazie en wortelen)

Voorkomt nachtblindheid, belangrijk voor een goede gesteldheid van haar, huid, ogen en gebit

Te veel van deze vitamine kan schadelijk zijn Een te veel kan alleen ontstaan door gebruik van

(multi)vitaminepreparaten

Vitamine B1 (thiamine) Deze vitamine zit vooral in volkorenproducten, noten en bonen

Zorgt mede voor de verbranding van koolhydraten en zorgt ervoor dat het hart en het zenuwstelsel goed werkt

*B2, F1, I1, I4, I5, I6a Terug naar bijlage 4

Vitamine B2 (riboflavine) Deze vitamine zit onder andere in zuivelproducten, brood en

groene groenten

Het is goed voor het vrijmaken van energie uit voedingsstoffen en voor de gezondheid van huid en haar

Vitamine B3 (nicotinezuur) Het lichaam haalt deze vitamine vooral uit vlees, peulvruchten,

noten en volkorenproducten.

Zorgt voor ondersteuning van de energievoorziening en het zenuwstelsel.

Een te veel van deze vitamine is ongunstig, omdat het de bloedvaten verwijdt en zo het vermogen om vet om te zetten in energie verminderd

*B2, F1, I1, I4, I5 Terug naar bijlage 4

Vitamine B5 (pantotheenzuur)

Deze vitamine zit vooral in (orgaan)vlees, melk, brood en noten, maar ook in aardappelen, bloemkool, broccoli en bonen

Is belangrijk voor de energievoorziening, voor de op- en afbouw van vetten en voor de vorming van enkele hormonen

Vitamine B6 (pyridoxine)

Komt voor in vlees, bruin / volkoren brood, melkproducten en groente. Er zit ook veel vitamine B6 in banaan

Is onmisbaar voor de afweer (immuunsysteem), bloedaanmaak, groei en voor het zenuwstelsel

Een langdurig gebruik van een hoge dosis van deze vitamine kan ervoor zorgen dat er problemen optreden aan de zenuwen in de armen en benen

*B2, F1, I1, I4, I5, I6b Terug naar bijlage 4

Vitamine B7 (biotine)

Wordt ook wel “vitamine H” genoemd

Zit onder andere in paddestoelen, cacao, noten, eigeel, gist, bloemkool, peulvruchten en (orgaan)vlees (vooral lever)

Houdt de energiestofwisseling en vorming van vetzuren op gang. Goed voor huid en haar en bij langdurig gebruik van antibiotica

Vitamine B11 (foliumzuur)

Deze vitamine komt voor in groente, volkorenproducten, noten en (orgaan)vlees

Is nodig voor de aanmaak van rode bloedcellen en voor de groei en de instandhouding van het lichaam

Vitamine B12 (cyanobalamine)

Het lichaam haalt deze vitamine uit dierlijk voedsel (vlees, vis, melk en eieren) en gist

Speelt een rol bij de aanmaak van rode bloedcellen en de werking van het zenuwstelsel

*B2, F1, I1, I4, I5, I6c Terug naar bijlage 4

Vitamine C (ascorbinezuur)

Zit vrijwel in elke groente en fruit. Echt rijk aan vitamine C zijn: citrusvruchten, aardbeien, bessen, ananas, mango, kiwi, broccoli, paprika en allerlei koolsoorten.

Zorgt voor een goede genezing van wonden, een verhoging van de weerstand en voor een betere opname van ijzer uit de voeding

Vitamine D (vitamine D3, colecalciferol)

Komt voor in vis, eieren, boter, margarine en lever

Het lichaam maakt zelf vitamine D onder invloed van zonlicht

Is nodig voor opbouw van beenderen en het verbetert de opname van calcium en fosfor uit voedsel

Grote hoeveelheden van deze vitamine is schadelijk.

Als er sprake is van een grote hoeveelheid, krijgt men last van vermoeidheid, duizeligheid, misselijkheid, diarree, hoofdpijn en kan het ook leiden tot kalkafzetting buiten het bot

*B2, F1, I1, I4, I5, I6d, I6g Terug naar bijlage 4

Vitamine E (tocoferol)

Het lichaam haalt deze vitamine uit plantaardige vetten en oliën, volkorenproducten, eieren, boter en (vooral groene) groente

Zorgt voor gezonde weefsels en rode bloedcellen en het kan helpen bij vermoeidheid

Vitamine K (fytomenadion)

Deze vitamine zit veel in groene groenten

Het lichaam maakt deze vitamine zelf in de darmen door middel van bacteriën

Is belangrijk voor de bloedstolling, goed voor de afweer en bij langdurig gebruik van antibiotica

Terug naar bijlagen*B2, F1, I1, I4, I5, I6h

Mineralen

Natrium Komt in bijna alle voedingsmiddelen voor

Is een bestanddeel van keukenzout

Is nodig om het evenwicht in de vochthuishouding van het lichaam te behouden

Te veel natrium is ongezond: het is slecht voor de nieren en het vergroot de kans op een hoge bloeddruk

Samen met kalium is natrium nodig om de zenuwen en spieren goed te laten functioneren

*B2, F1, I1, I4, I5, I6k Terug naar bijlage 4

Calcium Wordt ook wel kalk genoemd

Komt vooral voor in melk(producten), maar ook in groente, noten en peulvruchten

Is nodig voor opbouw en onderhoud van het skelet en gebit en belangrijk voor de werking van zenuwen en spieren

Te veel calcium te gebruiken, zonder medische oorzaak, kan leiden tot nierstenen en verkalking van nieren en bloedvaten

Kalium Zit in groente, fruit, aardappelen, vlees, brood, melk en noten

Is belangrijk voor de vochthuishouding en het goed functioneren van de zenuwen

Als de nieren niet goed werken, kan er een tekort aan kalium ontstaan in het lichaam

Te veel kalium kan leiden tot hartritmestoornissen

*B2, F1, I1, I4, I5, 16e, I6l Terug naar bijlage 4

IJzer Komt voor in vlees, volkorenproducten, aardappelen en groente

Wordt beter in het lichaam opgenomen uit dierlijke producten als uit plantaardige

Is een onderdeel van hemoglobine. Dit is de rode bloedkleurstof die zorgt voor heet zuurstoftransport door het lichaam

Fluor (of fluoride) Komt in zeer kleine hoeveelheden voor in bijna alle

voedingsmiddelen

Is belangrijk voor de stevigheid van de botten en beschermd het gebit tegen tandbederf als fluoride wordt ingebouwd in het tandglazuur

Extra fluoride hebben we nodig in de vorm van tandpasta

Een te hoog gebruik van fluoride over een lange tijd, geeft bruine vlekken en strepen op tanden en kans op aantasting van de nieren, botten, zenuwen en spieren

*B2, F1, I1, I4, I5, I6i Terug naar bijlage 4

Jodium Wordt toegevoegd aan vrijwel alle soorten zout

Zit onder andere in brood en zeevis

Is bouwsteen van het schildklierhormoon, welke onmisbaar zijn voor de groei, het zenuwstelsel en voor een goede stofwisseling

Als men te weinig brood eet, heeft men kans op jodiumtekort. De schildklier gaat dan langzamer werken en zwelt op, wat een struma of krop genoemd wordt.

Te veel jodium kan ook schadelijk zijn. De schildklier gaat dan sneller werken, wat kan leiden tot hartritmestoornissen en vermagering. Dit kan voorkomen door het gebruik van een middel met veel jodium, bijvoorbeeld kelptabletten.

Terug naar bijlagen*B2, F1, I1, I4, I5