Kwaliteitsbevordering in de Kinesitherapie Februari-maart-april 2011pro-q-kine katern

Pro-Q-Kine biedt kinesitherapeuten de mogelijkheid om een kwaliteitszorgsysteem op maat en volgens de behoeften en mogelijkheden van de sector uit te werken. Ook opleidingsinstituten, het Riziv, verzekeringsinstellingen en Axxon werken hieraan mee.

Fase 2

elektronisch Dossier

recip-e

Deze doelstellingen voor 2011-2012 verlopen in vier periodes van telkens zes maanden. Het startschot werd gegeven op 1 januari. De vorderingen en resultaten worden telkens voorge-legd aan het begeleidingscomité zodat transparantie verzekerd blijft.• periode 1 zal vooral bestaan uit

het afstemmen van de bereikte resultaten uit de voorgaande periode op dit project.

• tijdens de 2de en 3de periode wordenvooropgestelde en gerealiseerde initiatieven getest.

• Op basis van de resultaten uit periodes 2 en 3 wordt er afslui-tend een planning opgesteld om het systeem van kwaliteitszorg/promotie, indien nodig, bij te sturen en voorbereidingen te treffen voor implementatie.

kleine werkgroepen met vertegenwoorDiging uit alle sectorenOm al deze doelstellingen op een efficiënte manier te realiseren, werd de structuur van het project gewijzigd: de stuurgroep werd licht afgeslankt ten voordele van verscheidene kleine

fase2

project

Het pilootproject ‘kwaliteitsbevordering in de kinesithera-pie’ werd op 4 december afgesloten met een voorstelling van de resultaten van de vorige fase en de doelstellingen voor de volgende projectfase.

De afsluitende vragenronde gaf blijk van belangstelling, maar ook bezorgdheid voor wat de toekomst ons zal brengen. in elk geval willen we het bottom up principe aanhouden. we zullen de komende maanden op een trans-parante manier communiceren met de kinesitherapeuten in het werkveld.

De kringen en de lokale kwaliteitsgroepen voor kinesithe-rapeuten (lokk’s) zullen aangesproken worden om samen met de stuurgroep te zorgen voor de professionele omka-dering van het project en met axxon in overleg te gaan.

communicatie en samenwerking zijn voor ons kerntaken binnen een systeem van kwaliteitsbevordering. Het ter beschikking stellen van een digitaal beheerssysteem om alle initiatieven te registreren is prioritair. De kinesithera-peut zal zijn eigen kwaliteitsportfolio beheren.

“2011 houdt nog heel wat beloften in die nog moeten gerealiseerd worden. Samen met jullie is dit een positieve uitdaging.”

voorwoorD

Fons De Schutter,

projectcoördinator kwaliteits- bevordering

©Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar ge-maakt door middel van druk, microfilm, fotocopie of op welke andere wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

prO-Q-KiNe Februari-maart-april 2011 axxON 3

werkgroepen die rond de specifieke doelstellingen zullen werken. er werd wel rekening gehouden met een vertegenwoordiging uit alle sectoren (onderwijs en beroepsgroep). Deze nieuwe structuur zal de basis vormen voor de organisatie en het beheer van het kwaliteitsbevorderend systeem.

twee van deze groepen werken zowel rond de thema’s van het kinesitherapeu-tisch dossier als rond de ontwikkeling van bijkomende kant-en-klare modules voor peer reviews. De promotoren van de deelprojecten uit de vorige fase van het pilootproject kunnen hieraan partici-peren. Op wetenschappelijk vlak worden zij ondersteund door de WVVK en de Franstalige werkgroep en op logistiek vlak krijgen ze steun van de medewer-kers van het project pro-Q-Kine zodat een evenwicht kan gevonden worden tussen de bottom up-inbreng en de top down-ondersteuning.

vooronDerzoek online platFormVerder zal ook het project 31 (meten en verbeteren van de kwaliteit van de kinesitherapiepraktijk) een vervolg ken-

nen. er worden coaches aangesteld en opgeleid om in de deelnemende groeps- en solopraktijken verbetertrajecten op te stellen en op te volgen. Nog steeds in het kader van de vorige deelprojecten wordt een intra- en interdisciplinair overleg opgezet voor een betere en efficiëntere samenwerking.

tijdens deze periode vindt ook een vooronderzoek plaats voor het online platform dat in eerste instantie een portfolio zal aanbieden, alsook navor-mingsactiviteiten en online inschrijvings-modaliteiten. meer hierover verder in dit nummer.

eind 2010 werd de start gegeven voor de opleiding van het bestuur en het personeel, meer bepaald rond project-werking en kwaliteitsverbetering binnen de eigen organisatie. Deze opleiding wordt ook in 2011 verder gezet en geconcretiseerd.

Het overleg met de partners uit het kwaliteitsnetwerk in binnen- en bui-tenland valt uiteraard niet stil. Ook hier worden de contacten warm gehouden om ervaringen te delen en een even-

tuele samenwerking op touw te zetten, onder andere met het oog op het onafhankelijk kwaliteitsregister.

‘Kwaliteitspromotie in de Kinesitherapie’ start fase 2

einD 2010 werD De eerste Fase van Het project ‘kwaliteitspromotie in De kinesitHerapie’ aFgesloten. Het einDrapport werD voorgestelD en goeD-gekeurD Door Het begeleiDings- en verzekeringscomité van Het riziv. aan-sluitenD werDen De Doelstellingen voor De nieuwe Fase geFormuleerD en in een tweejarenplan gegoten.

AAnwerving vAn 2 communicAtie-

verAntwoorDelijken

De vorige fase van het pilootproject heeft ons geleerd dat er beter kon gescoord worden op het vlak van interne en externe communicatie. met de recente aanwerving van twee communicatieverant-woordelijken (een Nederlandstalige en een Frans-talige) zal pro-Q-Kine dit luik van het project op een professionele manier verder ontwikkelen. er zal ook werk gemaakt worden van de uitbouw van de website en aan de structuur van de verschillende communicatiemiddelen.

in diezelfde lijn zullen de kinesitherapeuten uit het werkveld via de kringen en de lOKK’s geïnfor-meerd worden over de mogelijkheden die het project hen bieden. Denk maar aan de modules voor peer review, de online portfolio, het online aanbieden van navorming, de online registratie, enz.Dit zijn alvast de eerste taken in de nieuwe fase van het project. Zoals u merkt is er meer dan werk genoeg aan de winkel. en aan motivatie en inzet is er alvast geen gebrek!

nicole morre

4 axxON Februari-maart-april 2011 prO-Q-KiNe

Het elektroniscH kinesitHerapeutiscH Dossier

met het oog op een beter elektronisch dossierbeheer voor de (para)medische zorgverleners moedigt het riZiV sinds 2004 het gebruik van een gelabeld softwarepakket bij de kinesitherapeuten aan via een forfaitaire tegemoetkoming. Vandaag stimuleert de overheid via het eHealth-platform de elektronische informatie-uitwisseling via diensten en projecten. Het uiteindelijke doel is de kwaliteit van de gezondheidszorg optimaliseren en de administratieve formaliteiten vereenvou-digen (www.ehealth.fgov.be).

DossierplatForm toegankelijk voor alle kinesitHerapeutenaxxon beoogt om een dossierplatform te creëren, toegan-kelijk voor alle kinesitherapeuten die een gehomologeerd softwarepakket gebruiken. er wordt een administratieve vereenvoudiging verwacht (notificatie, aanvraag, communica-tie met de voorschrijver, e.a.) alsook een verhoogde kwaliteit van zorgverlening (kinesitherapeutische diagnose, functioneel bilan, uitwisseling van behandelingselementen die deel uitma-ken van het rapport, e.a.).De dossiers vervat in de huidige softwarepakketten zijn vooral gericht op het beheer van patiëntengegevens en bevat-ten weinig inhoudelijke aspecten van het kinesitherapeutisch handelen. binnen de visie dat een professioneel opgemaakt elektronisch dossier…a) bijdraagt tot het verhogen van de kwaliteit

van de gezondheidszorg, b) de zorgverlener helpt bij het nemen van beslissingen

(klinisch redeneren) en c) de mogelijkheid biedt om via de informatisering en automa-

tisering efficiënter te werken, wordt bij de huidige uitwer-king van het elektronisch dossier, naast het uitklaren van de informaticatechnische mogelijkheden, ook aandacht besteed aan de inhoudelijke aspecten.

inHouD van Het elektroniscH kinesitHerapeutiscH Dossier (ekD)Nederlandstalige en Franstalige kinesitherapeuten hebben op basis van recente projecten in consensus de inhoud van het eKD vastgelegd. Het dossier is opgebouwd volgens de stappen van het methodisch kinesitherapeutisch handelen, een weldoordachte en systematische manier van handelen om een vastgesteld doel - het oplossen van de klachten van de patiënt - te bereiken.

Het methodisch handelen bestaat uit een diagnostische fase en een therapeutische fase.

De diagnostische fase begint met de aanmelding van de patiënt, gevolgd door de anamnese, het kinesitherapeutisch onderzoek en de kinesitherapeutische diagnose. De therapeu-tische fase bestaat uit het behandelingsplan met de doelstel-lingen en de verrichtingen (therapeutische en preventieve interventies), gevolgd door de uitvoering en de evaluatie van de behandeling, en wordt afgerond met een eindverslag. Dit cyclisch proces is een weerspiegeling van het kinesitherapeu-tisch handelen in de dagelijkse praktijk.

Op basis van een goed gedocumenteerde inhoud van de ver-schillende stappen wordt het functioneren van de patiënt dui-delijk in kaart gebracht en worden de genomen beslissingen (het klinisch redeneren) per stap duidelijk gecommuniceerd en gemotiveerd. Gedetailleerde documentatie zal de commu-

“Het EKD, een hoeksteen van kwaliteitsbevordering”

e-Dossier

prO-Q-KiNe Februari-maart-april 2011 axxON 5

valentin scHroyen

Het elektroniscH kinesitHerapeutiscH Dossier

Hoewel al een beHoorlijk aantal kinesitHerapeuten op eigen initiatieF werkte met een patiëntenFicHe, werD Het bijHouDen van een kinesitHerapeutiscH Dossier pas een verplicHting bij Het kb van 10 maart 1999. Dit kb vermelDt welke gegevens Het Dossier minimaal moet bevatten en Dat Het in geDigitaliseerDe vorm mag bestaan.

nicatie met de patiënt en met andere zorgverstrekkers binnen en buiten een multidisciplinaire zorgverlening ten goede komen. Voorwaarde is dat de kinesitherapeut de competentie van het systematisch documenteren verwerft en toepast.

biopsycHosociaal moDelbij het beschrijven van het functioneren van een patiënt wordt het biopsychosociaal gezondheidsmodel gehanteerd, dat biologische, persoonsgebonden en omgevingsfactoren in overweging neemt. Om het menselijk functioneren te beschrijven, is een eenvormige begripsomschrijving en bijbe-horende terminologie nodig. De literatuur gebruikt hiervoor meer en meer de iCF (international Classification of Functio-ning, Disability and Health) van de WHO, die het menselijk functioneren beschrijft vanuit het organisme, vanuit het menselijk handelen en vanuit het perspectief van deelname aan het maatschappelijke leven. De iCF beschrijft ook de per-soonlijke en externe factoren die een invloed kunnen hebben op het functioneren.

Waar mogelijk zullen wij de systematisch vastgelegde gege-vens beschrijven met terminologielijsten gebaseerd op de iCF. Dit leidt tot een eenheid van taal, een betere documentatie en een verbetering in de onderlinge communicatie. Het maakt ook de interpretatie tijdens de diverse fasen van het kinesi-therapeutisch handelen transparanter.

De participatie van de eindgebruiker bij de ontwikkeling en implementatie van het eKD is een belangrijk aspect. De beroepsgroep pleit ervoor om al in een vroege fase het werkveld bij de ontwikkelingen te betrekken. met de input vanuit het werkveld zal een breder draagvlak voor het dossier gecreëerd worden. Ook pleit men voor het vrijmaken van voldoende tijd en middelen voor opleiding en begeleiding.

inFormAtiSering: huiDige en toekomStige ontwikkelingen

Hieronder enkele projecten die als waardevolle toepassingen in het eKD kunnen geïntegreerd worden.

informatisering en automatisering• er lopen al projecten voor de administratieve vereenvoudiging

en de registratie van klinische gegevens. Zo biedt het recip-e platform de mogelijkheid om voorschriften en communicatie daaromtrent met de voorschrijvers te integreren.

• er zijn besprekingen gepland om te onderzoeken hoe men de communicatie met de verzekeringsinstellingen m.b.t. administra-tieve verrichtingen kan optimaliseren.

• er wordt bestudeerd of een koppeling mogelijk is tussen de bestaande en gebruikte classificaties (iCD, iCpC en iCF); een cor-recte en interoperabele communicatie leidt tot een verbetering van de kwaliteit van de zorgverlening en de patiëntveiligheid.

‘evidence based practice’ • in de context van de ‘evidence based practice’ is de beschik-

baarheid van nationale en internationale richtlijnen zeker waardevol. Door deze informatie te ontvangen via het eKD krijgt de therapeut de mogelijkheid om zijn eigen handelen kritisch te evalueren en zo bij te dragen tot een toename van de kwaliteit van zorg.

• meer en meer moet het effect van een behandeling worden aangetoond aan de hand van valide en objectieve metingen. Het aanreiken van gevalideerde meetinstrumenten via het eKD bespaart de therapeut tijd en draagt ertoe bij dat het gebruik ervan toeneemt.

6 axxON Februari-maart-april 2011 prO-Q-KiNe

recip-e joHan vanDenbreeDen

in 2010 werD De vzw recip-e opgericHt Die, in opDracHt van Het riziv, optreeDt als partner voor Het project ‘ambulant elektroniscH voorscHriFt’. Deze vzw begeleiDt, beHeert en realiseert Het recip-e-systeem voor De Diverse zorgberoepen.

recip-epartner voor ambulant elektronisch voorschriftrecip-e is tevens een overlegorgaan om zoveel mogelijk gezamenlijke standpun-ten in te nemen aangaande het elektro-nisch voorschrijven binnen een bredere context van iCt in de gezondheidszorg, inclusief het ontwikkelen van concepten en modellen.De technische stuurgroep van recip-e vzw, een consortium van representa-tieve beroepsorganisaties, werkt samen met accenture/belgacom om het pi-lootproject uit te voeren, houdt toezicht op het gebruik van de basiscomponen-ten van het eHealth-platform en is de interface voor de toepassing myCarenet van de verzekeringsinstellingen.

testFase tussen artsen en apotHekersin een eerste fase werden toepassin-gen ontworpen voor het elektronisch doorsturen van voorschriften van artsen naar apothekers. er was heel wat bezorgdheid over de veiligheid van het systeem en de privacy van de patiënt. Het model werd aanvankelijk uitgetest

op computermodellen en pas nadat er voldoende zekerheid was over de toepasbaarheid en de veiligheid van de elektronische communicatie werd een tweede implementatiefase op het terrein ingezet. in een beperkte regio wordt het model nu uitgetest tussen artsen en apothekers. De voorschriften van de artsen worden opgeslagen via het internet. De patiënt gaat naar de apotheker van zijn keuze die, mits toe-lating van de patiënt, het elektronisch voorschrift via zijn software van de server kan ophalen voor uitvoering.

link naar Het elektroniscH kinesitHerapeutiscH DossierHet volledige systeem kan aansluiting vinden op eHealth en myCarenet en biedt enorme mogelijkheden voor controles inzake verzekerbaarheid, de opvolging van patiënten en de opmaak van statistieken. Het biedt ook voldoende garanties voor de privacy en het aanwenden van de beschikbare gegevens in beleidsopties.

Ook de kinesitherapie zal aansluiting vinden bij deze evolutie. De toepas-sing van het elektronisch voorschrift is generalistisch en dus ook bruikbaar in de kinesitherapie. aansluitend kunnen gegevens worden doorgegeven en op-geslagen in het elektronisch kinesithera-peutisch dossier of naar verzekeringsin-stellingen gestuurd worden.

De softwareproducenten zullen een belangrijke rol spelen bij de diverse mo-gelijkheden om gegevens te beheren en waar nodig gecontroleerd en beveiligd door te sturen.

garanties op privacyrecip-e waakt erover dat een globaal patiëntendossier slechts zal aangevuld zijn met de gegevens die noodzakelijk zijn voor een goede samenwerking tus-sen alle actoren in de ziekteverzekering. elke patiënt en elke zorgenverstrekker moet bovendien sluitende garanties krijgen dat er voldoende beveiliging is om de privacy te bewaren.

prO-Q-KiNe Februari-maart-april 2011 axxON 7

online Fons De scHutter

een kwaliteitsbevorDerenD systeem opstarten kan niet zonDer registratie van gegevens. een online platForm creëren voor kinesitHerapeuten om Hun navormingsactiviteiten te registreren is een belangrijke stap. Het vooronDerzoek(1) voor Het online platForm Dat voorziet in Het bijHouDen van een Digitaal portFolio is De eerste stap in De ricHting van een Digitaal beHeersplatForm voor Het opvolgen van een accreDitatiesysteem voor kinesitHerapeuten.

een online registratie-

systeem

Het concept voor kwaliteitsbevordering voor kinesitherapeu-ten moet aan de basis liggen van het digitaal beheersplatform. Dit concept gaat o.a. uit van initiatieven waar de kinesithera-peut nauw bij betrokken is (bottom up).

stapgsgewijs werken aan kwaliteitsregisterHet eindrapport van het pilootproject kwaliteitsbevordering in de kinesitherapie heeft een aantal voorstellen geformuleerd. portfolio, zelfevaluatie, lokale kwaliteitsgroepen van kinesi-therapeuten, peer review en intercollegiaal overleg zullen deel uitmaken van het systeem. axxon wenst stapsgewijs te werken aan een kwaliteitsregister voor kinesitherapeuten. Het integreren van deze instrumenten in een digitaal systeem kadert in de systematische realisatie van dit initiatief.

operationeel tegen einD 2012Het online platform moet eind 2012 operationeel zijn voor alle kinesitherapeuten die het willen gebruiken. Het vooron-derzoek gebeurt in de eerste helft van 2011. Vanaf het najaar wordt in een pilootfase het systeem van kwaliteitsbevordering

op een laagdrempelige manier uitgetest door de kinesithera-peuten die er mee instappen.

in de eerste plaats zal men een persoonlijk kwaliteitsport-folio(2) online kunnen bijhouden. Naast de gerealiseerde navormingen zal het portfolio de mogelijkheid bieden om een planning van de vooropgestelde kwaliteitsbevorderende initiatieven bij te houden en bij realisatie te registreren.

in deze eerste fase zullen vooral het organiseren en het bij-wonen van lOKK’s geviseerd worden. Daarna worden andere onderdelen van het kwaliteitsbevorderend systeem geïnte-greerd. Voor deze eerste fase wordt in de komende maanden een oproep tot deelname gelanceerd. alle kinesitherapeuten krijgen de kans om aan deze pilootfase te participeren.

het DigitAAl regiStrAtieSySteem kAn volgenDe mogelijkheDen bieDen…

… aan de kinesitherapeut• bijhouden en beheren van het persoonlijk portfolio.• Zoeken naar kwaliteitsbevorderende activiteiten.• registreren van gevolgde activiteiten of ondernomen acties.• Overzicht bieden van geplande vormingsactiviteiten

(activiteitenkalender).• Gebruikmaken van de vragenlijsten voor en na activiteiten

> (zelf)evaluatie.

… aan het beheersorgaan • accrediteren van vormingsactiviteiten: van aanvraag

tot goedkeuring.• inhoud geven aan het kwaliteitsbevorderend systeem.• statusoverzichten genereren.

… aan providers (kringen, lokk’S…) van kwaliteits-bevorderende activiteiten en het kwaliteitsinstituut • Het bekendmaken van een activiteit

(opname in activiteitenkalender).• accreditatieaanvraag.• aanmelden van deelnemers op de vormingsactiviteit.• registreren van aanwezigheden op de vormingsactiviteit.• Online certificaat ter beschikking stellen.

(1) xaurum is de firma die in samenspraak met het project ‘kwaliteitsbevordering in de kinesitherapie’ het permanente educatie Online (pe-Online) systeem zal afstemmen op de behoefte van de sector. / (2) artikel’ le portfolio de développement des compétences au Québec’. Karin Van loon, 2010.

8 axxON Februari-maart-april 2011 prO-Q-KiNe

Evaluatie: 1 Absoluut niet akkoord / 2 Niet akkoord / 3 Min of meer akkoord / 4 Grotendeels akkoord / 5 Volledig akkoord

vrAgen 1 2 3 4 5

01. De raadplegingsuren hangen uit

02. De praktijk is duidelijk zichtbaar van op straat

03. De wachttijd voor een eerste afspraak is kort

04. De behandelingstarieven hangen uit

05. ik kies zelf het uur van afspraak

06. De praktijk is gemakkelijk telefonisch bereikbaar

07. De praktijk is vlot bereikbaar per e-mail

08. ik heb een boodschap achtergelaten en men heeft snel weer contact opgenomen

09. De wegbeschrijving naar de praktijk is mij duidelijk uitgelegd

10. ik kan vlot parkeren in de buurt

11. De praktijk is gemakkelijk bereikbaar via het openbaar vervoer

12. De wachtzaal is aangenaam

13. ik heb niet lang in de wachtzaal moeten zitten 14. De raadplegingsuren zijn ruim

15. ik moet te lang wachten voor een eerste afspraak

16. ik heb verschillende keren moeten bellen voor een afspraak

17. De kinesitherapeut heeft sommige vragen al beantwoord toen ik een telefonische afspraak wilde maken

18. De wachtzaal is goed geïsoleerd van de behandelkamer

19. De kinesitherapeut heeft me onmiddellijk op mijn gemak gesteld

20. De kinesitherapeut heeft tijd genomen om te luisteren

Het staat vast dat een goede patiëntenfeedback de behandelingskwaliteit ten goede komt. pro-Q-Kine heeft daarom een model-vragenlijst opgesteld voor uw patiënten zodat u kunt nagaan wat zij vinden van de ontvangst in uw praktijk. een kleine vingeroefe-ning die bijzonder waardevol kan zijn om uw patiëntenontvangst te optimaliseren. toch belangrijk als u bedenkt dat het hier gaat om het eerste contact met uw patiënten.

u kunt een paar exemplaren in uw wachtzaal leggen, samen met een bus waarin de patiënt zijn anonieme vragenlijst kan stoppen. We raden u ook aan om daarbij een woordje uitleg te geven.

Ziehier een vragenlijst met 20 vragen om de ontvangst in onze (mijn) praktijk te verbeteren. Het zou ons (mij) plezier doen als u hier een beetje tijd voor zou willen uittrekken. Kruis telkens het hokje van uw keuze aan op basis van een evaluatierooster van 5 tot 1. Gelieve alle vragen te beantwoorden en de vragenlijst anoniem in de bus te stoppen. Alvast van harte dank voor uw medewerking.

Gelieve de relevante categorieën aan te kruisen: Nieuwe patiënt tweede reeks behandelingen Vaste patiënt Jonger dan 20 jaar tussen 20 en 40 jaar tussen 40 en 60 jaar Ouder dan 60 jaar

een vragenlijst die peilt naar patiëntentevredenheid