R E C E N S I E

Prisma basisgrammatica Frans

Ingolf den Ouden & Johan Zonnenberg,Prisma basisgrammatica Frans. Utrecht: HetSpectrum, 2005,126 p., isbn 9027497036,€6,95.

Samenstellers van gebruiksgrammatica'sworden altijd geconfronteerd met lastigevragen als: hoe lever ik een praktischbruikbaar product af, hoe volledig moethet zijn, wat kan weggelaten, wat per seniet, wat bied ik in welke volgorde aan,welk ordeningsprincipe hanteer ik?

De antwoorden op dergelijke vra-gen worden in de eerste plaats bepaalddoor de doelgroep waarop auteurszich richten. Bij deze BasisgrammaticaFrans is dat niet geheel duidelijk: wie desite <www.prismawoordenboeken.nl>bezoekt, wordt gevouvoyeerd en verderuit de tekst blijkt dat het om (volwas-sen) mensen gaat die 'hun kennis willenbijspijkeren of nog eens snel wat feitjeswillen nakijken', kortom: 'faux débu-tants'. Daarentegen wordt de lezer vande achterflap van het boekje gezelliggetutoyeerd, waarbij gesproken wordtvan 'Frans leren of ophalen'; met anderewoorden: hier wordt kennelijk (mede)gemikt op jongere, 'vrais débutants'. Inelk geval lijkt het boekje voor zelfstudiebedoeld, getuige de aanwezigheid vanantwoordmodellen bij de oefeningen.Of dat volledig te realiseren is, zal ver-derop blijken.

Voor de selectie van op te nemengebruiksregels kunnen globaal genomentwee uitgangspunten worden gekozen:de traditionele, op beschrijvende gram-matica gebaseerde benadering met

bijbehorende terminologie, waarbij devolgorde waarin regels worden aangebo-den in beginsel willekeurig kan zijn, danwel het principe van gebruiksfrequentie,wat kan leiden tot de keuze om zeer fre-quente taalverschijnselen vroeg in hetcurriculum aan te bieden. Dat laatsteblijkt niet uit de volgorde die in dezebasisgrammatica is aangehouden: zeerfrequente fenomenen als telwoorden, deklok en de kalender komen in uitge-rekend het laatste hoofdstuk aan bod,wat ongetwijfeld te herleiden valt tot hetgegeven dat klok en kalender eerder tothet lexicale dan tot het grammaticaleniveau behoren.

Het zeer compacte boekje (past makke-lijk in de binnenzak) bestaat uit vier delen.

Een beknopt voorwoord van de auteurs(i'/4 pagina), dat enige reflectie op hetverschijnsel grammatica ('waar doe jehet voor?') bevat en ingaat op de tweesoorten regels: zinsontleden en woord-benoemen, met heldere voorbeeldenerbij. Tot slot wordt aangegeven hoe hetboekje moet worden gebruikt. Een citaat:'Op de linkerpagina worden de gram-maticaregels uitgelegd en op de rechter-pagina staan oefeningen bij die regels.'Daar nu zit een addertje onder het gras:met enige regelmaat (hoofdstuk 2, 6, jhen C, 18, 22) blijken oefeningen (onge-twijfeld om druktechnische redenen) alelementen te bevatten die pas op eenvolgende bladzijde worden uitgelegd.Het zou handig zijn de gebruiker daaropte wijzen in het voorwoord.

Uitleg van woordsoorten en werkwoords-vormen met bijbehorende oefeningen (98pagina's). Die uitleg begint steevast meteen korte verwijzing naar gebruiksregelsen woordsoorten in het Nederlands eneen vergelijking daarvan met het Fransesysteem. Vervolgens worden regels enuitzonderingen geformuleerd en voor-zien van voorbeelden ter illustratie, vaakaan de hand van schema's voorzien vaneen prettige blauwe steunkleur. Uitleg enoefeningen bevatten zelden fouten, maarhet kan altijd beter: op p. 22 wordt hetpersoonlijk voornaamwoord in de Franseversie 'pronom' zonder meer genoemd;ernstiger is het dat op p. 44, waar hetverschil tussen sauoiren pouuoir wordt uit-eengezet, een zin ter illustratie de vormpeut in plaats van sait bevat, verwarrendvoor de 'zelfstudent'. Er is trouwens nogeen ander punt waarop geattendeerd zoukunnen worden: er komen, begrijpelijker-wijs zeker in het begin, nogal wat woorden

22 Levende Talen Magazine 2 0 0 5 / 7

in de oefeningen voor die niet aan de

orde komen in het instructiedeel op delinkerpagina. Het woordenboek zal dusniet alleen geraadpleegd moeten worden

bij twijfel aan het geslacht van een woord- zoals de auteurs aanbevelen - maar ook

bij onbekende woorden.De oefeningen zijn veelal van het type

invul-structuuroefeningen, die in een enkel

geval ook situationeel zijn. Een voorbeeldvan een niet-situationele oefening (19):'Notre amie est suédoise > (in te vullen:elle) est suédoise', en een situationele (98),waar de oefening bestaat uit een samen-

hangend verhaal: 'Je me réveille à 6 heures> Je me suis réveillé à 6 heures (...) et le

lendemain tout repart à zéro.' Ook verta-ling Ne-Fr van zinnetjes (soms situationeel,vaak niet) is vaak aan de orde.

Qua grammaticale terminologie wordtzowel het Nederlands als het Fransgebruikt, ook in het register van tref-

woorden (iH pagina).

Antwoorden bij de oefeningen (17 pagi-na's).

Over de volgorde valt verder nog op temerken dat het niet zeer voor de handligt om 'onregelmatigheden bij de werk-

woorden op -er en -ir' pas als hoofdstukg op te nemen, waar het werkwoord in

hoofdstuk 4 en een paar frequente onre-gelmatige werkwoorden in hoofdstuk 5worden behandeld.

Tot slot nog wat overpeinzingen wat

betreft de volledigheid. Dat de passésimple niet aan de orde komt, is volstrektte billijken, al zou het misschien een

idee zijn om deze tijd kort aan te stip-pen in de hoofdstukjes over de imparfaiten de passe' composé, dit ten behoevevan gebruikers die erop uit zijn omliterair werk te kunnen lezen (vormenals eut en fut zijn per slot van rekening

lastig herkenbaar). Ook kun je je afvra-gen of er niet iets aan de subjonctif zoumoeten worden gedaan: constructiesals uous voulez que? en il faut que zijn nueenmaal behoorlijk courant, ook in het

taalgebruik van alledag. Anderzijds lijktde noodzaak om het persoonlijk voor-

naamwoord als meewerkend en lijdendvoorwerp tezamen op te nemen niet erg

groot, want die constructie is immersgemakkelijk vermijdbaar.

Alles bijeengenomen kan worden

vastgesteld dat er een boekje ligt dattransparant van opzet is, goed bruikbaaris vooral als hulpmiddel voor zelfstudievan en onderwijs aan volwassenen en

bovendien prettig geprijsd is in een tijdwaarin een doorsnee leerboek vele tien-tallen euro's moet opbrengen. Om metde auteurs te spreken: 'Aan het eindeweetje dan echt hoe het Frans in elkaar

zit,' al is dat natuurlijk iets anders danauthentiek Frans kunnen verstaan, spre-ken, lezen en schrijven. AH •

A A N K O N D I G I N G

A L L E T A L E N

SOCRATESoproep voor voorstellen iooû

i november 2005 is de jaarlijkse dead-line voor het indienen van eerste voor-

stellen voor de Centrale Acties van het

Socratesprogramma (met uitzonderingvan Comenius 2.1). Voor wie voor zijninstelling in het buitenland een project-voorstel wil voorbereiden met partnersof een contactseminar wil bijwonen om

nieuwe partners te vinden heeft hetEuropees Platform beurzen beschikbaar.Een overzicht van komende seminars is

te vinden op <www.europeesplatform.nl/contactseminars>. Om een project-voorstel te gaan schrijven is een herzieneversie (juni 2004) van de Socrates Leidraad

voor Aanvragers beschikbaar, voor aanvra-gers van Grundtuignetwerken een speciale

informatienotitie. De oproep en de overi-ge documenten zijn te vinden op de web-site van de Europese Commissie, <www.e u ro pa. eu. in t/com m /education l pro-gram mes/socrates/d ownload_en.htm l >of op <www.europeesplatform.nl>.

De aanvraagformulieren zijn nogniet beschikbaar, maar zullen gaan ver-

schijnen in het Engels, Frans of Duits.

Desgewenst mogen deze wel in hetNederlands worden ingevuld. Voor vra-gen over de deadline of advies over hetindienen van een aanvraag kunt u con-tact opnemen met de dependance vanhet Europees Platform via <dependance(2)europeesplatform.nl> of via 070-

3814448. Contacpersonen: Maria Joosen(Grundtvig en Minerva) en Anne Maljers(Lingua en Comenius 2.1 en 3). AH •

23 Levende Talen Magazine 2005/7