Project: Bodem in balans, Groningen, 9 januari 2015, Ariën Baken, a.baken@planet.nl

Analyseformulieren:Lutum, organische stof, pH,

kation uitwisselingscapaciteit (CEC) en stikstof leverend vermogen

Broek op Lange-

dijkers voor

1973,

agro-ecologen

van nature.

Lutum, kleideeltjes, kleiner dan 2 µmSilt deeltjes van 2 tot 50 µmZand deeltjes van 50 tot 2000 µm

Organische stof:

lucht

waterorg. stof

mineralen

delen

humus

planten

wortels

bodemleven

schimmels

regenwormenoverig

bacterien

CEC = Cation Exchange Capacity

Kation UitwisselingscapaciteitKlei-humus complex

Het vermogen van gronden voedingstoffen (Ca2+ , Mg2+, K2+, Na2+, H2+ , NH4

+ en andere kationen) te binden en weer vrij te geven als het gewas er om vraagt.

CEC = Cation Exchange CapacityKation Uitwisselingscapaciteit hoe ontstaat het?

(K,H3O)(Al,Mg,Fe2+)2(Si,Al)4O10[(OH)2,(H2O)].

illiet, een klei-mineraal

KleimineralenEigenschappen Gevolgen

• Negatief geladen Adsorptie van kation, adsorptie van o.a. Ca2+, Mg2+, K+, Na+, NH4

+ en H+

door: Al3+ vervangt Si4+ Binding van (spore)-elementen

of Mg2+ vervangt Al3+ Tegengaan van uitspoeling

in kristalrooster

• Dun en plaat-vormig In water lang in suspentie,

• < 2 um Vochtig kneedbaar,

Droog hard aggregaat

• Gelaagde Groot soortelijk oppervlak

kristalopbouw Zwel en krimp,

Osmotische waterbinding

Humus: koolstofketens met COOH groepen,waarvan H+ in oplossing kan gaan, op basis waarvan Ca2+ , Mg2+ ,K+ e.d. aan COO-- kunnen worden gebonden

Fulvinezuur

CEC is van belang voor bodemstructuur, bodemvruchtbaarheid en efficiënte bemesting

Volume Ca2+

2 keer zo groot als Mg2+

Bron: 30 BLGG AgroXpertusbodemanalyses, A. Baken

Bron: 25 BLGG AgroXpertusbodemanalyses, A. Baken

pHBron: 30 BLGG AgroXpertusbodemanalyses, A. Baken

G.K. Kruijer, BellingwoldeZware klei op veen, kalk arm

Structuurdriehoek

Structuurdriehoek, Kruijer

Stikstof leverend vermogen is de totale hoeveelheid stikstof die een gewas in één groeiseizoen kan opnemen uit de bodem zonder dat deze bodem wordt bemest (kg N/ha/per jaar).

Bron: 30 BLGG AgroXpertusbodemanalyses, A. Baken

Perceel, te Thesinge

Conclusies:

De grootte van de omwisselingscapaciteit (CEC) is afhankelijk van:• % lutum, kleideeltjes• % organische stof• pH van de bodem • De bezetting van het adsorptiecomplex met een goede verhouding van Ca 2+, Mg2+ en K+ is essentieel voor een goede structuur van de bodem en daarmee voor een goed milieu voor het bodemleven.

De grootte van het N-leverend vermogen is afhankelijk van:• % organische stof, kwaliteit van de organische stof (C/N)

en activiteit van het bodemleven.

Lutjegast 2012, agro-technologen

Aan u de keus, aan u de toekomst van onze bodems met daarop ons voedsel, agro-ecoloog of

agrotechnoloog?Dank voor uw aandacht.