Praten’ met doofblinde mensen › Bart van Ark naar ... · geboren zijn uit hun isolatie te...
Transcript of Praten’ met doofblinde mensen › Bart van Ark naar ... · geboren zijn uit hun isolatie te...
> �
Broerstraat 5M A G A Z I N E V O O R A L U M N I E N R E L A T I E S
›‘Praten’metdoofblindemensen
›BartvanArknaarConferenceBoard
›KadasterChinagigantischeklus
›Magievandemoleculairemotor
›HeleenMeesenJankaStokerover
vrouwenaandetop
N U M M E R 2 › J U L I 2 0 0 8
2 > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8 > �
Redactioneel
Tijd voor nieuwe inzichtenHet marketingvak is volop in beweging. Voor professionals die hun kennis willen aanscherpen biedt de Academie voor Management een uniek ontwikkelplatform waar vergaand inzicht en ruime praktijkervaring samenkomen. Hiermee zijn we al 15 jaar ‘leading’.
Merkmanagement Een leergang voor professionals die verdieping zoeken over strategie en beleidsvoering gericht op merkwaar-decreatie. Creëer brandequity! Strategische Marketingcommunicatie De consument wordt overspoeld met informatie. Hoe zorgt u ervoor dat uw boodschap eruit springt? Een leergang over optimale mediastrategie.
Strategische Marketing van Diensten In markten met een homogeen productaanbod is de kwaliteit van de dienstverlening doorslaggevend. Hoe onderscheidt uw service zich?
Stategisch Klantwaarde Management Hoe beter een product en/of dienst is afgestemd op de specifi eke wensen, hoe groter het rendement. Tijdens deze masterclass worden tools aangereikt waarmee u leert analyseren en verbanden leggen.
Kijk voor meer informatie op:
www.academievoormanagement.nlof bel 050 - 316 21 15
Inhoud
4 8 12 14e top bereiken’: voor veel mensen is dat
het ultieme doel. En toppen zijn er op
veel terreinen. Als roeier heeft alumnus
JanWillemGabriëls, die de voorkant van dit
nummer siert, een duidelijk gedefinieerde top
voor ogen: goud op de Olympische Spelen in
China. Een volstrekt andere ‘tak van sport’,
met geheel eigen hoogtepunten, bedrijven de
economen. Zoals BartvanArk, die onlangs de
chef-econoom is geworden van The Conference
Board, een invloedrijke denktank in New York.
In de wereldtop van de nanotechnologie is
BenFeringa al lang een ‘arrivé’. In zijn column
roemt rector Frans Zwarts hem om zijn weten-
schappelijke verdienste, maar ook omdat Feringa
nooit moe wordt zijn kennis en fascinatie
daarbuiten over te brengen op studenten of een
lekenpubliek.
De drie vrouwelijke RUG-hoogleraren die in
dit nummer over hun vak vertellen, lijken niet
‘op ambitie’ de academische top te hebben
bereikt, maar door hun passie. Zo heeft ortho-
pedagoge MarleenJanssen onverzettelijk haar
ideaal nagestreefd om mensen die doof en blind
geboren zijn uit hun isolatie te halen, door uit
te vinden hoe met hen te communiceren is.
Dat leverde een leerstoel en een in de wereld
unieke masteropleiding op. Een andere ‘topper’
is natuurkundige PetraRudolf, winnaar van
de Europese Descartes-prijs en een uitermate
enthousiaste onderzoeker: ‘Ook al win ik de
loterij, ik blijf dit werk doen.’ Toch werpen Rudolf
en psychologe JankaStoker nadrukkelijk de
vraag op hoe het komt dat zo weinig andere
vrouwen ‘de top’ bereiken, in de wetenschap
danwel elders. ‘Powerfeministe’ HeleenMees
weet er wel raad mee: ‘Vrouwen die niet probe-
ren de top halen, verkwanselen hun talenten in
plaats van ermee te woekeren.’
Zware kost misschien. Geestelijk sturen we
u daarom ook alvast een beetje op vakantie. Al
lezende zult u vertoeven in West-Terschelling,
Macedonië of China. En wat dacht u van een kop-
je koffie bij Van der Werff op Schiermonnikoog?
Wij wensen u een ‘topzomer’!
De redactie
‘D›4 ‘Vrouwenhebbeneenlaagzelfbeeld’ Publicist Heleen Mees en hoogleraar Janka stoker over vrouwen aan de top
›6 ZwartsopwitDe rector magnificus mijmert
›7 ThuisindechaosMenno Weijs doet vrijwilligerswerk in Macedonië
›8 LevenzondertaalMarleen Janssen maakte van communicatie met doofblinde mensen een ‘vak apart’
›11 AinWondreStadJan Fischer, eigenaar Hotel van der Werff op schiermonnikoog
›12 Uitdecomfortzonebart van ark vertrekt naar invloedrijke Conference board in New York
›14 Vanwieisdiegrond? Groningse hulp bij opzet kadaster in China.
›16 ColumnRogerCohen
›17 MeewerkenaandebeloftevanBlauwestadterug naar het Noorden
›18 Eenrevolutionaireontwikkeling Momenten van magie voor experimenteel natuurkundige Petra rudolf
›20 ColumnTienkeKoning
›21 Fondsenwerving
›22 AlumniActief
›23 AlumniOnline/TerugopdeRUG
›24 LifeLongLearning
›26 Oraties,AcademieportrettenenColofon
›28 AlumniAchteraf
Afbeelding voorkant: Alumnus bedrijfskunde en Gyas-lid Jan Willem Gabriëls deelnemer
aan de Olympische Spelen in de Holland Vier > F oto > J O R R I T S A LV E R D A
S T E L L I N G > ‘Knitting is not so boring as it seems.’ > C é C I L e P o I r I e r > W I s k U N D e e N N at U U r W e t e N s C H a P P e N > 1 6 M e I 2 0 0 8
� > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8 > �S T E L L I N G > ‘A dedicated smoking area in a restaurant is as inefficient as a dedicated peeing area in a swimming pool.’ > M a r I J e b o o M a N > M e D I s C H e W e t e N s C H a P P e N > 2 1 M e I 2 0 0 8
‘ Vrouwen denken dat ze vrij zijn, maar dat zijn ze niet’
rijke stem in het Nederlandse debat over
emancipatie. In maart hield zij in Groningen
de Aletta Jacobslezing. En Stoker kent zij nog
uit haar Albertus Magnustijd.
Mees: ‘Ik richt mij tot hoger opgeleide vrou-
wen. Te vaak kiezen zij voor inferieure deeltijd-
baantjes en te vaak houden ze zich bezig met
de kinderen en het huishouden. Hiermee ver-
kwanselen ze hun talenten. Geen wonder dat
ze geen carrière maken en niet doordringen tot
de top. Natuurlijk mogen vrouwen kinderen
krijgen, maar dat valt best te combineren met
een fulltime baan. Kijk maar naar Amerika.’
Androgyn Is het echt zo slecht gesteld met de positie
van vrouwen in Nederland? Janka Stoker
nuanceert: ‘De arbeidsparticipatie van vrou-
wen is de afgelopen decennia enorm gestegen.
Dertig jaar geleden was ik nog bijna de enige
met een werkende moeder (Mineke van Essen,
tot voor kort eveneens hoogleraar aan de RUG).
Nu is het heel normaal dat moeders werken.
Anderzijds zijn Nederlandse vrouwen inder-
daad kampioen deeltijdwerken en zitten ze nog
te weinig in leidinggevende posities, terwijl ze
daar zeker de capaciteiten toe hebben.’
Samen met weekblad Intermediair deed
Stoker in 2005 een groot onderzoek naar vrou-
wen, mannen en hun manieren van leiding-
geven. Meer dan 3000 abonnees van het blad
vulden een vragenlijst in. ‘Zo veel vrouwelijke
leidinggevenden krijg ik anders nooit in één
steekproef.’
In het onderzoek werd uitgegaan van vier
typen leidinggevenden: de masculiene leider,
die volgens zijn werknemers vooral dominant
en krachtig is; de feminiene leider, die warm en
gevoelig is; de ongedifferentieerde leider, die op
beide eigenschappen laag scoort; en de andro-
gyne leider, die volgens de medewerkers zowel
krachtig en dominant als warm en gevoelig is.
Een belangrijke uitkomst was, dat vrouwe-
lijke leidinggevenden niet zozeer feminiener
alswel androgyner leidinggeven. ‘Ze geven dus
niet per se vrouwelijker of anders leiding dan
mannen. Wel zie je dat zij vaker masculiene en
feminiene, dus androgyne eigenschappen, in
zich verenigen. Deze androgyne stijl blijkt in
de praktijk het meest gewaardeerd te worden.
Als leidinggevende zijn vrouwen dus, gemid-
deld genomen, minstens zo goed als mannen.’
Vooroordelen Toch gaat, als het erop aankomt, de voorkeur
vaak uit naar een man. ‘Voor velen is het ste-
reotiepe beeld van de ideale leider nog steeds
een masculiene, sterke leider. En daarbij denkt
men nu eenmaal eerder aan een man. Daar
komt bij dat mensen geneigd zijn iemand te
kiezen die op henzélf lijkt. Leden van raden
van bestuur, die meestal uit mannen bestaan,
kiezen dus vaker en makkelijker voor een man.’
Kortom, het beeld bestaat dat mannen beter
leiding geven, terwijl vrouwen het in de
praktijk net zo goed of soms zelfs beter doen.
Vooroordelen bepalen dus de keuze in de
bestuurskamer. Hoe komen we daarvan af?
‘Het onderzoek liet twee manieren zien,’ zegt
Stoker. ‘Wanneer iemands leidinggevende een
vrouw is, krijgt hij of zij een ander beeld van de
ideale leider. Dat is dan niet langer masculien
maar androgyn. En zodra in een organisatie
meer dan twintig procent van de leidinggeven-
den vrouw is, wordt het stereotiepe beeld ook
anders.’
Een mogelijke oplossing voor het tekort aan
vrouwelijke leidinggevenden is dus te zorgen
dat je die 20 procentgrens haalt. Bijvoorbeeld
langs de weg van positieve discriminatie. Dat
dan niet de beste persoon boven komt drijven,
daar gelooft Stoker niet in. ‘Vrouwen doen het
net zo goed als mannen. Het punt is dat naar
vrouwen niet lang of niet goed genoeg gezocht
wordt. Neelie Kroes zei het al toen ze euro-
commissaris werd: ik ben niet alleen gekozen
omdat ik een vrouw ben, maar vooral omdat ik
goed ben.’
De Groningse universiteit heeft op dit punt
actie ondernomen. Stoker: ‘Met de Rosalind
Franklin fellowships trekt de RUG extra geld
uit om vrouwen naar een hoogleraarschap te
leiden. De roulatie van hoogleraren is - van-
wege de levenslange benoemingen - niet groot.
Daarom is het goed om meer te doen dan
afwachten tot het aantal vrouwelijke hoog-
leraren vanzelf groter wordt.’
‘Vrouwen hebben een laag zelfbeeld’De positie van vrouwen in Nederland
verslechtert. Zeggen oude en nieuwe
feministen. Zeggen ook officiële
rapporten. Nederland is nog steeds een
mannenland. Waar zijn de vrouwen
aan de top? Waarom worden vrouwen
niet serieus genomen? Hoogleraar
Janka Stoker analyseerde hoe vrouwen
en mannen leidinggeven. Publiciste
Heleen Mees vindt dat vrouwen hun
verantwoordelijkheid niet nemen.
Janka Stoker
(1970) is bijzonder
hoogleraar Leider-
schap en organisatie-
verandering bij de
Faculteit economie
en bedrijfskunde van
de rUG. Daarnaast
werkt zij als senior
Managing Consultant
bij organisatie-
en adviesbureau
berenschot. stoker
studeerde psycho-
logie aan de rUG en
promoveerde in 1998
aan de Universiteit
twente. In samenwer-
king met weekblad
Intermediair voerde
zij in 2005 een groot
onderzoek uit naar
stijlen van leider-
schap. stoker en haar
levenspartner hebben
drie kinderen.
Heleen Mees
(1968), voorheen
Nijkamp, studeerde in
Groningen economie
tussen ‘87 en ‘91,
en rechten tussen
‘96 en ’97. Ze werkte
bij het Ministerie
van Financiën en de
europese Commissie
in brussel. In 2000
vertrok ze naar New
York voor een baan
bij ernst & Young. In
2002 begon ze er een
eigen adviespraktijk.
Haar columns in
NRC Handelsblad
werden gebundeld
in Weg met het
deeltijdfeminisme!
eind mei was zij
nog actief voor de
presidentscampagne
van Hillary Clinton.
Fo
to
> H
oL
La
ND
se
Ho
oG
te
/ M
ar
k k
oH
N
Fo
to
> e
LM
er
sP
aa
rG
ar
eN
ie denkt dat vrouwen gestaag bezig
zijn hun maatschappelijke achter-
stand in te halen, heeft het mis. De
emancipatie in Nederland stokt. Nog steeds
zijn veel vrouwen financieel afhankelijk van
hun man, nog steeds zorgen vrouwen veel
vaker voor de kinderen en het huishouden.
De lage aantallen vrouwen in topfuncties zijn
eigenlijk verbijsterend: niet meer dan negen
procent van de Nederlandse hoogleraren is
vrouw. In raden van bestuur en raden van com-
missarissen van grote bedrijven is de score nog
lager: vier procent.
‘Daar kun je niet onverschillig onder blijven,’
zegt Janka Stoker, hoogleraar Leiderschap
en Organisatieverandering aan de RUG.
‘Vrouwelijk talent wordt te weinig benut en
dat gaat ten koste van organisaties. Bovendien
ontbreekt het jonge vrouwen nu aan rolmodel-
len. Zij groeien op met het idee dat vrouwen
geen leidinggevende posities innemen.’
Stokers oordeel wordt onderschreven door
Heleen Mees, in de media consequent aan-
geduid als ‘power-feminist’. Mees studeerde
economie en rechten in Groningen en heeft een
eigen adviespraktijk in New York. Met haar
columns in NRC Handelsblad is ze een belang-
W
lees verder op pagina 6 >>
C a r L Y F I o r I N a ,
v o o r M a L I G
C H a I r M a N e N C e o
v a N H e W L e t t -
P a C k a r D e N
e e N v a N D e
M a C H t I G s t e
Z a k e N v r o U W e N
v a N D e W e r e L D
Fo
to
> r
eU
te
rs
/ M
Ike
bL
ak
e
� > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8 > �
Zwarts op wit
ongelofelijk, wat heeft ben Feringa veel onderscheidingen gekregen. In april
benoemde de koninklijke Nederlandse akademie van Wetenschappen (kNaW)
de hoogleraar organische scheikunde tot akademiehoogleraar. alleen weten-
schappers die uitzonderlijk hebben gepresteerd komen hiervoor in aanmerking.
aan deze benoeming is één miljoen euro gekoppeld, te besteden aan innovatief
onderzoek en de begeleiding van jonge onderzoekers. In diezelfde maand
werd ben voor zijn indrukwekkende prestaties – hij wordt als een van de meest
creatieve en productieve chemici ter wereld gezien – benoemd tot ridder in de
orde van de Nederlandse Leeuw. en al eerder dit jaar kende de swiss Chemical
society hem de Paracelsus award 2008 toe, voor zijn levenswerk tot nu toe, in
het chemisch onderzoek. en dan veronderstel ik het als bekend dat hij in 2004 de
spinozapremie heeft ontvangen, de hoogste wetenschappelijke prijs in ons land.
voor de rUG is het natuurlijk fantastisch als een van haar medewerkers zulke
prestaties levert. Het bijzondere bij Feringa is bovendien dat hij, naast zijn werk
als onderzoeker en beheerder van een grote onderzoeksgroep, ook nog eens tijd
weet vrij te maken voor onderwijs aan studenten. Hij treedt op voor eerstejaars,
die hij voor zijn vak probeert gek te maken. Daarnaast vertelt hij geregeld voor
een lekenpubliek over zijn vak. Zo wist hij laatst bij het door studium Generale
georganiseerde kenniscafé prachtig te vertellen over zijn onderzoek in de
nanotechnologie. ben bezoekt zelfs vwo-scholen in de omgeving van Groningen.
Het wonderbaarlijke is dat tegelijkertijd het aantal bestuursfuncties van hem
alleen maar is toegenomen. Waar haalt hij de tijd vandaan?
Medewerkers aan de universiteit moeten zich tegenwoordig allemaal onderwer-
pen aan wat ik eens ‘de tucht van de internationale markt’ heb horen noemen,
de noodzaak om te publiceren in internationale toptijdschriften. op dat soort
publicaties worden wetenschappers en universiteiten afgerekend. Je zou je
kunnen afvragen of die onderwerping niet ten koste gaat van deelname aan
activi-teiten die niet rechtstreeks zijn gericht op internationale publicaties.
Hebben wetenschappers nog wel tijd en aandacht voor verhalen voor leken,
jongeren, studenten, voor deelname aan besturen, voor commissies gericht op
de toepassing van wetenschappelijke kennis, voor de regio waarin de universiteit
is gevestigd? Hebben wetenschappers, kortom, nog tijd
voor wat je ‘goed academisch burgerschap’ kunt noemen?
Ik denk van wel. Het voorbeeld van ben Feringa toont dat
aan. en hij is geen uitzondering die de regel bevestigt.
Hij kan dat doen omdat hij gek is van zijn vak. Zo zijn er
veel meer wetenschappers die dat zijn, die al die dingen
doen die met dat enthousiasme samenhangen. Gelukkig
maar, want wie niet gek is van zijn of haar vak, kan maar
beter stoppen.
t e k s t > E D Z A R D K R O L
F o t o > N Y N K E K U I P E R S
Academisch burgerschap
Prof.dr. Frans Zwartsrector magnificus
S T E L L I N G > ‘Nothing concentrates the mind as wonderfully as lack of money.’ > b o r I s W e s t e r L a k e N > M e D I s C H e W e t e N s C H a P P e N > 1 4 M e I 2 0 0 8
Fo
to
> e
LM
er
sP
aa
rG
ar
eN
Gerommel in de marge Janka Stoker twijfelt niet aan de wens van vrou-
wen om door te dringen tot de top, publiciste Heleen
Mees doet dat wel. Van haar mag de hoogopgeleide
Nederlandse vrouw best wat ambitieuzer worden. ‘Wat
ik om me heen zie, is dat vrouwen in deeltijdbaantjes
terugvallen zodra er kinderen komen. Het carrière-
perspectief verdwijnt achter de horizon en het huis-
houden en de kinderen komen ervoor in de plaats. Deze
vrouwen nemen zichzelf niet serieus. En ze nemen hun
verantwoordelijkheid niet. Met hun studie hebben ze
geïnvesteerd in zichzelf en vervolgens doen ze er weinig
mee. Ik vind juist dat je moet woekeren met je talenten.’
Zoiets als vrijwilligerswerk vindt Mees maar gerom-
mel in de marge. ‘Als je actief wilt worden in je buurt,
bijvoorbeeld, zorg dan dat je directeur wordt van de
basisschool. Want als professional, zeker als leiding-
gevende, heb je veel meer invloed.’
Standaard krijgt Mees voor de voeten geworpen dat
het juist zo mooi is dat vrouwen tegenwoordig kunnen
kiezen hoe ze hun leven willen inrichten, of ze fulltime
willen werken, of ze financieel onafhankelijk willen
zijn, et cetera. Maar Mees vindt dit een illusie. ‘Vrouwen
denken dat ze vrij zijn, maar dat zijn ze niet. Ze zitten
gevangen in ondergeschikte rollen en het zelfbeeld van
vrouwen past daarbij. Veel vrouwen denken dat ze niet
kunnen slagen in een carrière, dat ze geen leiding kun-
nen geven. Dat komt omdat er nauwelijks inspirerende
rolmodellen zijn.’
Mees erkent dat gebrek aan eigendunk haarzelf
ook niet vreemd is. ‘Toen ik voor ’t eerst hoorde dat in
Noorwegen raden van bestuur verplicht veertig pro-
cent vrouwen moeten tellen, moest ik vreselijk lachen.
Blijkbaar vond ik zelf ook dat vrouwen geen bedrijf
kunnen runnen. Als vrouw word je voortdurend gevoed
met dat soort ideeën.’
‘Kijk, Amerikanen zeggen tegen hun kinderen: “Jij
kunt president worden van dit land.” Kinderen groeien
daar op met het idee dat ze wat kunnen bereiken.
Terwijl in Nederland voor vrouwen het moederschap
plus een halve baan al mooi genoeg is. Dat is hier de
heersende moraal en het is vreselijk moeilijk daaraan
te ontsnappen. Daarom zijn Nederlandse vrouwen
niet vrij.’
Ondanks haar radicale kritiek is Mees optimistisch
over de perspectieven tot meer vrouwenmacht. Ze ziet
ook goede ontwikkelingen. ‘De mogelijkheden voor
kinderopvang zijn verruimd, zodat ouders langer kun-
nen werken. En de media hebben veel aandacht voor
emancipatie. Ze kunnen er geen genoeg van krijgen.
Ik zie het nog wel gebeuren dat zakenblad Quote straks
schrijft over de kwaliteit van de kinderopvang.’
t e k s t > J O S O V E R B E E K E
vervolg pagina 5 >>
Thuis in de Balkanchaos
Alumnus in het buitenland
Was je omgeving verbaasd toen je naar Kumanovo vertrok? ‘Niet bepaald. Ik ben al járen met de
Balkan bezig. Met een groep studiegenoten
heb ik Platform Spartak opgericht, waar-
mee we uitwisselingen naar Balkanlanden
organiseren. Daar kwam vervolgens het
Balkantijdschrift Donau uit voort. Mijn
scriptie ging over het nationaal bewustzijn
van Bosniakken (bevolkingsgroep die voor-
namelijk in Bosnië en Herzegovina leeft,
samen met Serven en Kroaten, red.) tijdens
de Tweede Wereldoorlog. Daarvoor moest
ik natuurlijk onderzoek in Bosnië doen. Na
mijn afstuderen ben ik daar opnieuw gaan
wonen, toen schreef ik een reisgids over
Bosnië en heb ik dus het hele land gezien.
Maar Macedonië kende ik nog niet zo goed.’
Wat doe je precies in Kumanovo? ‘Ik ben vrijwilliger bij het Centre for
Intercultural Dialogue. Kumanovo is een
van de grootste steden van Macedonië, maar
behoorlijk ingeslapen. Jongeren zijn hier
heel passief. Bovendien leven de Slavische
Macedoniërs en de Albanese Macedoniërs
hier volledig gescheiden van elkaar. Om
jongeren met elkaar in contact te brengen
geven wij workshops: kunst, sport, taalles-
sen en discussies over Europa. Nu krijgen
ze die nog apart, maar de kinderen zijn zo
enthousiast dat ze waarschijnlijk blijven
komen als de groepen binnenkort worden
samengevoegd.
Vooral de sportactiviteiten vind ik heel
nuttig, omdat je daar geen taal voor nodig
hebt. Alle Albanezen daar spreken namelijk
Macedonisch, maar Macedoniërs spreken
bijna nooit Albanees. Als je taal gebruikt,
komen de Albanezen dus al snel in een
ondergeschikte positie. Bij voetbal hoeft
dat niet.
Ik ben ook een nieuw, groot muziek-
festival aan het organiseren, Kumanovo
Streets, waar lokale en nationale bandjes
komen optreden. Dat is bedoeld voor álle
etnische groepen van de stad. Het zorgt er
bovendien voor dat er eindelijk eens iets
te beleven valt in Kumanovo.’
Vrijwilliger? Je moet toch ergens van leven… ‘De Europese Unie betaalt mijn leefgeld,
omdat ik werk via de European Volunteer
Service. Alle Europese jongeren onder de
30 jaar kunnen een jaar lang zulk vrijwil-
ligerswerk doen, bij honderden projecten
variërend van schoffelen bij een biologische
boer tot een educatief project als het mijne.’
Waarom heb je hiervoor gekozen ‘Tot nu toe was ik steeds toeschouwer,
vooral in Bosnië. In Sarajevo benaderde ik
alles als onderzoeker en voor de reisgids
speelde ik juist toerist. Nu wilde ik graag
eens zelf iets bijdragen en dit project sprak
me het meeste aan. Ik kan zo mooi uitvin-
den of het werk bij een non-gouvernemen-
tele organisatie me ligt.’
En? ‘Na een half jaar ben ik ben er nog niet
uit. Ik weet daarom ook nog niet precies wat
ik wil gaan doen als ik hiermee klaar ben.
Het lijkt me fantastisch als ik hier corres-
pondent kan worden, maar ik weet niet of
dat lukt.’
Wil je dan de rest van je leven op de Balkan blijven? ‘Nee! Ik denk dat ik, als ik echt voor altijd
zou blijven, de rust te veel zou missen. Hier
is alles heel chaotisch en onvoorspelbaar.
Daar word je op den duur gek van. Maar
voorlopig bevalt het me hier goed!’
> reisgids Wereldwijzer Bosnië-Herzegovina;
Menno Weijs; www.uitgeverijelmar.nl
> evs vrijwilligerswerk: www.youthinaction.nl
> tijdschrift Donau: www.donaustroom.eu
Menno Weijs (1981) studeerde van 1999 tot 2006 geschiedenis en journalistiek
aan de RUG. Nu organiseert hij een muziekfestival in Kumanovo, Macedonië.
t e k s t > F R A N K A H U M M E L S
F o t o > F R A N K A H U M M E L S
8 > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8 > �
‘ Je moet op een heel voorspelbare en lichamelijke manier met doofblinde kinderen omgaan’
arleen Janssen werkte 25 jaar met
doofblinde mensen alvorens ze de
missie oppakte om via academische
weg de communicatiemogelijkheden voor hen
te verbeteren. Ze promoveerde, ging als univer-
sitair docent bij de Rijksuniversiteit Groningen
werken en is sinds 2006 coördinator van
de eerste internationale masteropleiding
‘Communicatie en Congenitale Doofblindheid’
ter wereld. Onlangs werd ze benoemd tot
adjunct-hoogleraar orthopedagogiek, met
opdracht Congenitale en vroegverworven
doofblindheid.
ontwikkelt zich hierdoor veel langzamer dan
een ziend en horend kind. Voor ons vanzelf-
sprekende zaken zoals het verschil tussen
jezelf en iets of iemand anders is voor een
doofblind kind veel minder vanzelfsprekend.
Je ouders herkennen gaat op reuk, tast en
routinehandelingen. Janssen: ‘Als ouder
moet je daarom leren jezelf aan te kondigen,
bijvoorbeeld door te blazen of zachtjes op het
dekentje te tikken. Je kind van een afstandje
toespreken of toelachen heeft geen enkel
effect. Als je het kindje ineens oppakt, schrikt
het zich rot. Je moet op een heel voorspelbare
en lichamelijke manier met doofblinde
kinderen omgaan.’
Iemand met aangeboren doofblindheid hoeft
niet altijd geheel blind en doof geboren te zijn.
Blind kan ook bijna blind zijn, doof bijna doof
en aangeboren betekent vóór het begin van
de taalontwikkeling. Voor de communicatie-
mogelijkheden maakt het veel uit of een per-
soon met doofblindheid iets aan klank of zicht
heeft meegekregen. Maar nog belangrijker is
een goede begeleiding. Met een adequate bege-
leiding is het voor doofblinde mensen moge-
lijk om gebarentaal en braille te leren. Het
beroemdste voorbeeld hiervan is Helen Keller
(1880-1968), een doofblinde vrouw die wist te
promoveren in de taalwetenschappen. Janssen:
‘Keller heeft haar ontwikkeling te danken aan
haar privédocente die ze zo’n dertig jaar had.
Een vaste begeleider, liefst voor het leven lang,
is natuurlijk het meest ideale. Maar vind maar
eens zo’n begeleider.’
Symboolbewustzijn Toch zijn er ook recentere voorbeelden
van doofblinde personen die het heel goed
doen. Janssen beschrijft een blinde en vrij-
wel dove vrouw die via vingerspellen leerde
praten. ‘Deze vrouw kreeg pas op haar elfde
symboolbewustzijn, dus het begrip dat ieder
ding een naam heeft. Uiteindelijk leerde zij
schrijven, lezen én praten. Hoe ze dat precies
heeft geleerd, gaan we in een masterstudie
onderzoeken.’
Een ander voorbeeld is een geheel doofblinde
Finse jongen van een jaar of zeven die vanaf
zijn geboorte een heel goede tactiele ondersteu-
ning heeft gekregen. Zijn ouders hebben direct
gebarentaal geleerd om zo de jongen te leren
communiceren. Kort geleden heeft hij een
cochleair implantaat gekregen: een elektroni-
sche prothese vergelijkbaar met een gehoorap-
paraat dat in het slakkenhuis (cochlea) van
het oor wordt geplaatst. Janssen: ‘Nu is het
afwachten of hij alsnog kan gaan “leren horen”
en uiteindelijk misschien praten.’
Er bestaat dus wel degelijk expertise in
de begeleiding van mensen met aangeboren
doofblindheid, maar die kennis ligt vooral
opgeslagen in een aantal ervaren ouders of
begeleiders. Tot voor kort was er geen boek,
artikel of cursus op academisch niveau te vin-
den met richtlijnen om met doofblinden om
te gaan. Mede dankzij Janssen bestaan er nu
boekjes met advies voor hulpverleners. En met
de nieuwe masterstudie wordt de kennis over
communicatie met doofblinde mensen snel
uitgebreid. Afgelopen november zijn de eerste
zes studenten afgestudeerd en hun scripties
dragen allemaal bij aan de wetenschap rondom
doofblindheid. Janssen: ‘Ik wil het liefst dunne
scripties, zodat ik er gelijk artikelen van kan
maken.’
Intenties leren begrijpen De masterstudenten doen empirisch onder-
zoek naar communicatiemogelijkheden met
doofblinden en het accent ligt daarbij vooral
op betekenisoverdracht. Betekent een drink-
gebaar wel altijd dat de persoon wil drinken?
Of denkt de doofblinde persoon aan die keer
dat hij zo gezellig koffie heeft gedronken in de
stad? En misschien wil de persoon helemaal
geen drinken of herinneringen ophalen, maar
zoekt hij gewoon naar interactie in zijn gro-
tendeels stimulusarme wereld. Janssen: ‘De
begeleiders moeten leren open te staan voor
verschillende interpretaties. De doofblinde
komt met een intentie. Een goede begeleider
bevestigt die intentie, bijvoorbeeld door het
gebaar te herhalen, en gaat dan onderhande-
len. Je moet als begeleider de tijd nemen.
Niet meteen drinken geven, maar je afvragen:
wat wil deze persoon?’
Lichamelijkheid In Nederland leven een paar honderd men-
sen met aangeboren (‘congenitale’) doofblind-
heid en velen van hen komen in instellingen
terecht tussen mensen met verstandelijke
beperkingen. Vaak wordt doofblindheid behan-
deld als autisme. Janssen: ‘Terwijl mensen met
doofblindheid een totáál andere aanpak nodig
hebben.’ In tegenstelling tot mensen met autis-
me hebben mensen met doofblindheid veel
behoefte aan lichamelijk contact. Het is vaak
hun enige manier om de wereld te ervaren.
Veel ouders en begeleiders vinden die lichame-
M
Leven zonder taal
M a r L e e N J a N s s e N
lijkheid echter lastig. Janssen: ‘We zijn hier zo
gewend om mensen zelfstandig te maken. Qua
hechting lopen we echt achter op Afrika of Azië.
Doofblinde kinderen moeten leren mee te doen.
We zouden hen net als in ontwikkelingslan-
den op de rug of buik moeten dragen. Juist het
gewoon opgenomen worden in de gemeenschap
is heel goed voor hun ontwikkeling.’
Kinderen Voor een doofblind kind komen prikkels heel
gefragmenteerd over. Alles gebeurt op tast,
lichaamshouding en reuk. Een doofblind kind
Zo’n �00 gebaren Een van Janssens studenten heeft in haar
scriptie laten zien dat deze vorm van ‘decla-
ratieve communicatie’ goed trainbaar is. In
een periode van tien weken tijd leerde zij vijf
begeleiders van een doofblinde man om zijn
intenties beter en op een betrouwbare manier
te beoordelen. Janssen is goed bekend met deze
man en legt nog eens uit waarom haar weten-
schapsgebied zo belangrijk is. ‘Deze meneer
kende ik nog van de school voor doofblinde
kinderen. Hij was toen doof en slechtziend
en kende zo’n 700 gebaren. Later toen hij in
de volwassenzorg verbleef, werd hij volledig
blind. Uit frustratie ging hij probleemgedrag
vertonen, zoals zichzelf verminken. Toen ik
hem weer ontmoette, bleek hij nog maar 50
gebaren te gebruiken. Niemand van zijn bege-
leiders wist dat hij veel meer gebaren kende.
Deze man werd absoluut niet begrepen en is
een periode totaal niet optimaal gestimuleerd.
Nu deze studente de begeleiders heeft geleerd
meer aandacht aan de intenties van de man te
besteden, kan dat gaan veranderen.’
Janssens doel, de deskundigheid over com-
municatie met doofblinde mensen te bevor-
deren, lijkt binnen handbereik. Janssen: ‘De
olievlek verspreidt zich. Ook andere afdelingen
gingen ons vragen de begeleiders een training
te geven. En dat is heel goed. Maar het kan nog
heel lang duren tot bijvoorbeeld zo’n man echt
tot zijn recht komt. We zijn er nog lang niet.’
> Marleen Janssen werkte 25 jaar voor viataal,
de landelijke organisatie voor ‘beter horen, zien
en communiceren’, www.viataal.nl.
> Meer links en een aflevering van adamsappel,
het tv-programma van de rUG, staan op
www.adamsappel.nl/archief2007/afl19
S T E L L I N G > ‘Hoe de “gemiddelde” patiënt eruit ziet, is afhankelijk van andere patiënten.’ > a N o U k va N D e r H o r s t- s C H r I v e r s > M e D I s C H e W e t e N s C H a P P e N > 1 9 M a a r t 2 0 0 8
Hoe de wereld er voor een doof en blind persoon ‘uitziet’, kun je vrij aardig
nabootsen met een koptelefoon op en blinddoek voor. Maar je indenken hoe het
moet zijn om doof en blind geboren te zijn en zonder taal of voorstelling van
de wereld te leven, is een angstaanjagende gedachtenoefening en eigenlijk een
onmogelijkheid. Orthopedagoog Marleen Janssen wijdde haar hele loopbaan
aan de verbetering van de communicatie met deze mensen.
t e k s t > J O N N A B R E N N I N K M E I J E R
F o t o > R I Ë T V I S S E R / M e t D a N k a a N D e
b r I N k , Z o r G a a N b I e D e r v o o r M e N s e N M e t e e N
v e r s ta N D e L I J k e e N Z I N t U I G L I J k e b e P e r k I N G
� 0 > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8 > � �
Jan Fischer (67)
› eigenaar van het
befaamde hotel
van der Werff op
schiermonnikoog
› studeerde vanaf 1962
enige jaren economie
› speciale plek: de
Charles bar (nu café
De kronkel), Gedempte
Zuiderdiep 25.
t e k s t > E L L I S E L L E N B R O E K
F o t o > E L M E R S P A A R G A R E N
Ain Wondre Stad
‘toepen deden we in de Charles bar. Met vier
kerels. Ik was heel goed in dat kaartspelle-
tje. In mijn diensttijd deed ik het al. bluffen.
volhouden. De tegenstander laten denken dat
ik goede kaarten had. We kaartten om biertjes,
niet om geld. kaarten om geld vind ik niks.
De Charles bar was slechts één van de kroe-
gen waar ik kwam. Ik zit graag in goede cafés.
Nog steeds. De legendarische cafébaas koos
Huizinga volgde ik overal waar hij ging, in alle
zaken die hij opzette. De vlaamse reus, de
blauwe engel, café Wolthoorn, de sleutel. De
sfeer, de inrichting, de bediening, koos wist van
elke zaak iets heel moois te maken.
Ik heb de studie niet afgemaakt. Dat vele toe-
pen had daar wel mee te maken. Maar ik knap-
te ook af op die theoretische rimram, al die
statistiek. De vakanties dat ik als ober bij Hotel
van der Werff op schiermonnikoog werkte,
werden steeds langer. Later heb ik nog bij de
tros gewerkt, als producent en als verslag-
gever. eerst bij de toenmalige actualiteiten-
rubriek tros aktua, daarna bij het consumen-
tenprogramma kieskeurig. toen de eigenares
van van der Werff overleed in 1982 heb ik het
hotel gekocht. een van de pluspunten van mijn
eigen café hier vind ik dat er geen muziek is.
De baas van de Charles bar, inmiddels overle-
den, kwam een keer op schiermonnikoog bij
me. Hij kende me nog, van het toepen.’
Jan Fischer:
‘Toepen in de Charles Bar’
G E D E M P T E Z U I D E R D I E P 2 �
S T E L L I N G > ‘Naast een rookverbod zou ook een verbod op overmatig parfum- en aftershavegebruik in de horeca een verademing zijn.’ > e v e L I e N t e P o e L e > W I s k U N D e e N N at U U r W e t e N s C H a P P e N > 2 5 a P r I L 2 0 0 8
Fo
to
> Jo
HN
st
oe
L
Louise Boelens (1955)
Vrouwen van 50 - Lef, lust en nieuwe ambitie
Louise boelens verkent in dit boek haar eigen toekomst
en die van haar lotgenoten: wat zijn de nieuwe levens-
thema’s, welke uitdagingen liggen er en welke nieuwe
rollen? > www.uitgeverijarchipel.nl > 16,95
Mels van Driel (1954)
Geheime delen - Alles wat je er altijd al over wilde weten
Uroloog en seksuoloog van Driel bekijkt in zijn
boek de mannelijke geslachtsorganen, inclusief de
prostaat, vanuit cultuurhistorische, geneeskundige,
psychologische en literaire perspectieven.
> www.arbeiderspers.nl > € 22,50
Karel Th. Eisses (1952)
160 Jaar (in de voet)sporen van Søren Kierkegaard
een korte receptiegeschiedenis van de Deense grond-
legger van de existentiefilosofie wordt gevolgd door een
uitgebreide biografie. > www.kierkegaard.nl > € 20,-
David P. Hein (1977)
Een oorlog die de mijne zou zijn
als pas afgestudeerd jurist gaat Hein in 2004 naar
sarajevo om mee te werken aan de opbouw van
het bosnische gerechtshof voor oorlogsmisdaden.
onbesuisd, groen als gras en overmoedig begint hij
aan zijn baan. > www.uitgeverijcontact.nl > € 19,95
Jan Menting (1928)
Joachims leerjaar
Debuutroman over de Werdegang van Joachim, een
zestienjarige gymnasiast, maar ook van zijn ‘coach’
Gisela. Menting is romanist en vertaler van verschil-
lende boeken van internationale auteurs.
> www.uitgeverijaspekt.nl, > 19,95
Jeltje Meulenbroek (1940)
Klachtrecht en ombudsman - Een praktische handleiding
Meulenbroek, zelf oud-ombudsvrouw van de gemeente
Groningen, maakt op toegankelijke wijze de lezer weg-
wijs in het betrekkelijk nieuwe rechtsterrein van het
(externe) klachtrecht. > www.kluwer.nl/shop > € 36,50
Myra Römer (1946)
Het geheim van Gracia
römers tweede roman gaat over een vrouw die op haar
zestiende verkracht is door haar leraar en na 40 jaar
beseft dat ze deze gebeurtenis slechts verdrongen en
niet verwerkt heeft. > www.uitgeverijatlas.nl > € 16,90
Bert Stulp (1947)
Verdwenen dorpen in Nederland - Deel 1
voormalig aardrijkskundeleraar stulp geeft in dit
eerste deel, van een nog te verschijnen reeks van vier,
een overzicht per provincie van verdwenen woonplaat-
sen als Dorestad, Griend en Coriovallum.
> www.falstaffmedia.nl > € 13,50
Alumnus schrijft boek
� 2 > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8 > � �
‘ Globalisering kan schade toebrengen aan landen’
aarom is India arm en Nederland
rijk? Die vraag stelde mijn leermees-
ter Angus Maddison vaak als eerste
aan sollicitanten. Een simpele vraag, maar heel
fundamenteel. Dat is zo leuk aan economie,
daarom ben ik ook econoom gebleven. Waarom
ik econoom geworden ben, dat weet ik eerlijk
gezegd niet meer.’ De lol in zijn vak straalt af van
Bart van Ark. ‘Elk mens opereert iedere dag op
tientallen verschillende markten in een samen-
spel van vraag en aanbod. Economie is een
belangrijk deel van ieders leven.’
De econoom is een weekje in Groningen, waar
hij jarenlang hoogleraar was en nog steeds een
kleine deeltijdfunctie heeft aangehouden. Per
1 april 2008 is hij Chief Economist bij de presti-
gieuze Conference Board. De onderzoeksorgani-
satie voor het bedrijfsleven heeft zijn wortels in
Amerika, maar opereert internationaal. Van Ark
is de eerste niet-Amerikaan in die functie.
Scherpe kantjes Vraag en aanbod, marktwerking, daar is
nogal wat weerstand tegen. Maar het is de
enige manier om welvaart te krijgen, vindt Van
Ark. ‘Economische groei is nodig, dat leert de
geschiedenis. Stilstand gaf altijd verarming.’
Tegelijk snapt hij wel iets van de weerstand
tegen globalisering, marktwerking. ‘Economie
de prikkels die er door concurrentie ontstaan.’
Wanneer verschillen in economische groei
tot dit soort maatregelen worden terugge-
bracht, weten overheden hoe ze groei kunnen
stimuleren.
Van Ark noemt het beroemde Akkoord van
Wassenaar, waarbij overheid, bedrijfsleven en
vakbonden in de jaren tachtig afspraken de
lonen langdurig te matigen. ‘Dat was een keer-
punt na langdurige economische malaise, een
moedige beslissing die veel banen opleverde.’
China en India En moed is nu ook nodig: ‘Beleidsmakers
moeten meer durven experimenteren. Neem
de marktwerking in de zorg. Behalve de
meeste economen is daar bijna niemand meer
voor. Natuurlijk gaan er dingen fout, dat is
onvermijdelijk. Maar moeten we dan maar
teruggaan naar het oude systeem, dat ook niet
werkte? De gezondsheidzorg werkt hier inmid-
dels een stuk beter dan in veel andere landen,
en heeft een grotere houdbaarheid.’
Cijfers over economische groei geven inzicht.
Van Ark noemt een voorbeeld van buiten
Europa. Het arme India waar zijn leermeester
sollicitanten mee uitdaagde, is inmiddels een
van de Aziatische tijgers. De economie groeit,
maar niet zo snel als in China.
‘India groeit vooral dankzij de dienstverle-
ning, met name in de ICT. De industrie groeit
lang zo hard niet door allerlei beperkende
maatregelen. Daarom zie je dat industriële
concerns uit India, zoals Tata Steel, vooral
in het buitenland succesvol zijn. China heeft
een ander ontwikkelingsmodel gekozen, van
industriële groei en export.’ De dienstensector
in India loopt nu tegen de grenzen van de groei
aan, terwijl die in China nog niet in zicht zijn.
‘De Indiase overheid zou de industrie meer
ruimte moeten geven’, vindt Van Ark.
Geen recessie Toch zijn cijfers niet zaligmakend. Zo is in
de VS bijvoorbeeld het consumentenvertrou-
wen op een dieptepunt beland. Iedereen praat
over recessie, terwijl dat volgens economen
niet het geval is. ‘De sentimenten en de feiten
‘W
Uit de comfort zoneNa vijftien jaar academisch
onderzoek stapte RUG-
econoom Bart van Ark over
naar de invloedrijke Ameri-
kaanse Conference Board
in New York. ‘Ik denk dat ik
juist in die functie wat meer
over de grotere vragen kan
nadenken.’
over de economie komen niet altijd overeen’,
weet Van Ark. ‘Maar vooral de feiten zijn van
belang voor maatregelen. Anders kan je het ver-
keerde medicijn voorschrijven.’
Ook bij de invoering van de euro liepen feiten
en sentimenten uiteen. ‘Inflatiecijfers lieten
niet zien dat de euro alles duurder maakte.
Maar wat de consument als prijsdruk ervaart is
niet het totaalplaatje. De horeca werd duurder,
dat voelden de mensen.’ Dat telefoneren in die-
zelfde tijd veel goedkoper werd drukte wel het
officiële inflatiecijfer, maar had minder invloed
op de prijsbeleving van mensen.
Bij de Conference Board gaat Van Ark aan-
gesloten bedrijven voorzien van nuttige cijfers
over de economie. ‘Dat is uniek, het meeste eco-
nomische onderzoek richt zich op overheden.
Het is heel toepassingsgericht en dat sluit goed
aan bij mijn werk tot nu toe.’
Als Chief Economist is hij nu het gezicht van
de organisatie. ‘Ik heb natuurlijk veel inter-
nationaal werk gedaan. En ik denk dat mijn
benoeming nadrukkelijk bedoeld is om te laten
zien dat de Conference Board inmiddels een
internationale organisatie is. Ongeveer een-
derde van de aangesloten bedrijven is buiten de
VS gevestigd.’
Wel moet hij in zijn nieuwe rol het onderzoek
hoofdzakelijk aan anderen overlaten. ‘Maar ik
denk dat ik juist in die functie wat meer over
de grotere vragen kan nadenken. Het haalt mij
uit m’n “comfort zone”.’ Een van zijn taken is,
om mensen uit het bedrijfsleven te betrekken
bij discussies over de economie. ‘Dan moet je
een goed verhaal hebben, want die zijn allemaal
hartstikke druk. Als ze niet gepakt worden
door je verhaal, gaan ze hun Blackberries zitten
checken. Dat is bij ons inmiddels de graad-
meter voor de kwaliteit van een verhaal: de
Blackberry-score.’
gaat over verandering in de verdeling van wel-
vaart en welzijn. In dat proces heb je winnaars
en verliezers. We proberen dat proces te begrij-
pen, zodat er zo weinig mogelijk verliezers zijn.
Hoe haal je de scherpe kantjes eraf?’
Want het systeem werkt, zegt Van Ark. ‘Kijk
hoe de welvaart is toegenomen de afgelopen
eeuwen, de afgelopen dertig jaar. Nu nog slui-
ten er wereldwijd dagelijks duizenden mensen
aan bij de middenklasse. En een deel van de
groei komt door de globalisering. Ook technolo-
gische ontwikkelingen en innovatie in de rijke
landen dragen bij.’ Niet dat alles vlekkeloos
verloopt. ‘Globalisering kan schade toebren-
gen aan landen, jazeker. En wetenschappelijk
onderzoek zou zich daar meer op moeten rich-
ten. Economisch onderzoek is vaak nog te spe-
cialistisch, te weinig bezig met de grote vragen.’
Winkelsluitingswetten Aan de RUG onderzocht Van Ark hoe de eco-
nomie precies in elkaar steekt. In de groep van
Angus Maddison verzamelde en analyseerde
hij gegevens over de economie van landen, die
betrekking hebben op bijvoorbeeld het bruto
binnenlands product, de werkgelegenheid of
arbeidsproductiviteit. ‘Een deel van ons werk
is het vergelijkbaar maken van gegevens uit
verschillende landen. Alles gaat in een publiek
toegankelijke database. Daardoor maken ande-
re onderzoekers gebruik van onze gegevens en
die citeren ons weer. Dat levert naamsbekend-
heid op en zichtbaarheid.’
De gegevens helpen om economisch suc-
ces – of het gebrek daaraan – te verklaren. Zo
groeide de Amerikaanse economie vanaf 1995
sneller dan die in de EU. ‘Omdat in Amerika de
arbeidsproductiviteit sneller groeide, vooral in
de dienstensector. In de detailhandel was dat
te danken aan een snelle introductie van ICT,
bijvoorbeeld voor het scannen van de winkel-
voorraad. Daardoor hoef je minder voorraden
aan te houden en heb je toch de juiste spullen
op de plank.’
In Europa werd dit soort technieken minder
snel en minder succesvol ingezet. ‘Dat kan
komen door bijvoorbeeld regulering, zoals
winkelsluitingswetten of vestigingsregels en
t e k s t > R E N É F R A N S E N
F o t o > J E R O E N V A N K O O T E N
o v e r G e N o M e N U I t > U N I v e r s I t e I t s k r a N t ,
U k 3 0 , 2 4 a P r I L 2 0 0 8
S T E L L I N G > ‘Hoewel de tijdsfactor suggereert dat iemand die een bevlieging heeft gehad bevlogen is, is dit meestal niet het geval.’ > e W o U t H o U W e r Z I J L > M e D I s C H e W e t e N s C H a P P e N > 6 F e b r U a r I 2 0 0 8
S T A T I O N G R O N I N G E N
> Interview op de site van Het Financieele Dagblad:
videoplayer.neos.nl/fd/indexphp?item=889
� � > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8 > � �
Nu worden er nogal eens mensen hardhandig uit hun huis gezet om
plaats te maken voor stuwdammen, wegen en bedrijventerreinen.
Het idee van grondeigendom voor particulieren bestaat in China
eigenlijk niet. Maar de Chinese overheid wil haar leven beteren.
Hoogleraar notarieel recht Leon Verstappen gaat de Chinezen leren
hoe ze een kadaster kunnen opzetten én onderhouden.
erst zien we een foto van een man die
met een grote Chinese vlag zwaait, op
het dak van zijn huis. Het is een ‘nail
house’, legt professor Leon Verstappen uit:
een huis waaraan mensen zich hebben ‘vast-
genageld’, omdat ze zich verzetten tegen het
overheidsbeleid van gebiedsontwikkeling.
Als hij uitzoomt op de foto, wordt duidelijk
wat hij bedoelt. Direct rondom de woning
is een dertig meter diepe sleuf gegraven, de
bewoners kunnen geen kant op. Verstappen:
‘Het is een symbolisch beeld. Het idee van
grondeigendom voor particulieren bestaat
in China eigenlijk niet. Deze man is welis-
waar eigenaar van zijn huis, maar de grond
waarop het staat komt toe aan de overheid,
die het waarschijnlijk heeft vergeven aan een
projectontwikkelaar.‘
Het notarieel recht, waarin Leon Verstap-
pen (1965) hoogleraar is, is bij uitstek een
nationaal georiënteerd wetenschapsgebied.
Wie bij ons voor notarieel recht kiest, kiest
voor werken met Nederlandse huwelijks-
voorwaarden, testamenten, scheidingsakten,
statutenwijzigingen, bedrijfsoprichtingen
en hypotheekakten. Maar wanneer er in het
buitenland belangstelling ontstaat voor dat
Nederlandse systeem, kan zo’n nationaal
georiënteerd wetenschapsgebied toch inter-
nationale reikwijdte krijgen. In augustus
gaat Verstappen samen met promovendus
Fokke Jan Vonck twee weken naar China om
er overheidsfunctionarissen te leren hoe ze
grondtransacties kunnen registreren. Van
levensbelang voor de ontwikkeling van de
Chinese rechtsorde en economie, maar ook
voor de voedselvoorziening. Verstappen: ‘De
voedselvraag in China groeit enorm. Chinese
boeren moeten kunnen investeren in hun
boerenbedrijf, en dat zullen ze alleen doen
als ze zeker weten dat ze niet hun grond
gezet kunnen worden.’
‘Nie na China?’ Het ‘kadasteridee’ komt uit de koker van
RUG-hoogleraar International Development
Studies Peter Ho. In 2007 zette hij onder de
naam ProLAND een samenwerking op tus-
sen de RUG en het Chinese ministerie van
landbouw. Ook het Kadaster Internationaal,
een kennisinstituut van het Nederlandse
kadaster, en de landbouwuniversiteit van
Nanjing zijn bij de samenwerking betrok-
ken. Het doel: de rechtspositie van arme
Chinese boeren versterken. Verstappen: ‘Er
komt steeds meer protest van Chinese boe-
Groningse hulp bij opzet Chinees kadaster
ren die van hun land worden gezet, om plaats te
maken voor grote bouwprojecten in stedelijke
uitbreidingsgebieden. De Chinese overheid
begrijpt dat ze niet op de huidige voet kan door-
gaan, dat het ook in haar eigen belang is om de
boeren tegemoet te komen.’
Dat in China op hoog politiek niveau is beslo-
ten met Nederlandse onderzoekers te gaan
samenwerken, is volgens Verstappen veel-
zeggend. ‘Men geeft Chinese én Nederlandse
onderzoekers toestemming om het veld in te
trekken, en inside informatie te verwerven over
gebieden waar de registratie van landrechten
op zijn zachtst gezegd gebrekkig is. Dat laat
volgens mij zien dat het de Chinese overheid
menens is.’ Voor Nederlandse kritiek op de
Chinese overheid, bijvoorbeeld van cabaretiers
die vinden dat we ‘nie na China’ moeten, niet
aan de Olympische Spelen moeten meedoen,
heeft Verstappen weinig begrip. ‘Criticasters
hebben volgens mij niet goed in de gaten wat
voor ontwikkelingen er zich in het land afspe-
len. Je kunt niet van vandaag op morgen een
totale omwenteling in China teweeg brengen,
een geleidelijke koers is veel verstandiger. En
vergis je niet, die ontwikkelingen gaan in een
razend tempo.’
Corruptie Toch koestert Verstappen geen al te hoge
verwachtingen over de ontwikkeling van het
eigendomsrecht in China. De Chinezen vertellen
hoe ze eigendom van onroerend goed kunnen
registreren en een kadaster kunnen opzetten is
helemaal niet moeilijk. Maar daarna begint het
pas. Oók als de Chinezen een systeem als het
Nederlandse zouden introduceren, kan er nog
veel misgaan. Verstappen: ‘Het kost enorme
inspanning om zo’n systeem bij te houden,
en alle mutaties nauwgezet te verwerken. En
bovendien: in de ambtenarij zitten natuurlijk
mensen die persoonlijk belang hebben bij de
huidige situatie. Nu wordt grond soms nog
voor bespottelijke prijzen van de hand gedaan.
Corruptie speelt daarbij een aanzienlijke rol.’
Het zal hoe dan ook tientallen jaren duren,
voordat er op het Chinese platteland een enigs-
zins functionerend kadaster zal zijn, verwacht
Verstappen. ‘Een tijdje geleden hadden we een
Chinese delegatie op visite in Nederland. Toen
ik in mijn presentatie liet zien dat je op de web-
site van het kadaster zelfs heel gemakkelijk de
eigendommen van Koningin Beatrix kunt bekij-
ken, keken alle aanwezigen de andere kant op.
Létterlijk. Ze wilden het niet zien, de tolk advi-
seerde me om dat deel uit mijn presentatie maar
E
over te slaan. Dat maakt wel duidelijk hoe
groot de culturele verschillen zijn, denk ik.’
Pionieren en leren Door zijn werk voor ProLAND kreeg
Verstappen de smaak van internationalise-
ring danig te pakken. Inmiddels heeft hij het
voortouw genomen tot oprichting van een eer-
ste internationaal platform voor landrechten,
en een internationaal peer reviewed tijdschrift
over het onderwerp. Verstappen: ‘De verge-
lijking is interessant. In Nederland is elke
centimeter grond geregistreerd en worden
koop- en transportaktes binnen tien minuten
in het kadaster verwerkt. In China heb je het
bijvoorbeeld over de vraag van wie bepaalde
grond is na een aardverschuiving, of over de
vraag hoe gedetailleerd je land in kaart moet
brengen. Het is pionieren: hetzelfde vak, maar
in een compleet andere setting. Dat is het inte-
ressante eraan.’
En andersom? Kunnen wij Nederlanders
nog iets van de Chinese situatie leren?
Verstappen lacht. ‘Nou… Nederland mag hier
en daar wat overgereguleerd zijn. Maar ik
denk dat we in China vooral leren waarderen
hoe goed wij onze zaakjes voor elkaar hebben.’
Desalniettemin: óók voor notarieel juristen
uit het best aangeharkte, in kaart gebrachte
en gereguleerde landje ter wereld valt er
internationaal nog het nodige te leren. In het
buitenland wordt gewerkt aan een 3D-kadas-
ter. Verstappen: ‘Hoe voller Nederland wordt,
hoe vaker er vragen zullen komen over het
recht op een stuk lucht, of het recht om boven
of onder andermans eigendom te bouwen.
Op dat soort vragen moet óns kadaster in de
toekomst antwoorden kunnen formuleren.’
H e t H U I s v a N D e k o P P I G e W U P I N G I N C H o N G q I N G
t e k s t > R A L P H A A R N O U T
Fo
to
> s
tIJN
tJe
De
oL
De
Fo
to
> a
NP
PH
ot
o
L e o N v e r s t a P P e N
Van wie is die grond?
S T E L L I N G > ‘De slogan “Er gaat niets boven Groningen” is vanuit spiritueel perspectief onjuist.’ > b a r b a r a va N L e e U W e N > M e D I s C H e W e t e N s C H a P P e N > 1 3 F e b r U a r I 2 0 0 8
� � > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8 > � �
Meewerken aande belofte van Blauwestad
Column Varia
Exbijna twee jaar ben ik weg uit Groningen, maar nog
steeds roept de stad dubbele gevoelens op. elke keer
dat in Groningen ben voelt het alsof ik een ex terugzie.
ooit was Groningen mijn stad. De H.W. Mesdagstraat
was mijn straat, de Walrus mijn stamkroeg, het blokje
om naar het Noorderplantsoen mijn route. Nog steeds
voel ik me thuis als ik door de Folkingestraat de stad
inloop, word ik rustig als ik vanaf de korenbeurs uitkijk
over de vismarkt.
In mijn herinnering zie ik mezelf en mijn vrienden
weer door de stad fietsen, op weg naar feestjes, naar
de tentamenhal op Zernike, naar Café Hammingh in
Garnwerd. Ik kom langs plekken waar ik meisjes heb
gezoend en waar ik heb overgegeven van de drank
- soms in die volgorde. even is Groningen weer mijn
stad.
Maar dat blijkt al snel een illusie. Want de stad die ik
wil zien is een stad die niet meer bestaat. een nieuwe
generatie heeft mijn plek ingenomen: een andere
student bewoont mijn kamer, in mijn studentenorkest
zit een nieuwe violist op mijn stoel. Ik merk het als ik
in Groningen collega’s spreek die nog wel bij mijn
oude baantje werken: ik ben alweer verleden tijd.
aanvankelijk vind ik het jammer. Ik moet nog steeds
wennen aan het Werkende Leven, met zijn voorspel-
baarheid en koude, ‘professionele’ afstandelijkheid. Ik
mis het drukke sociale leven dat ik had in Groningen,
de wekelijkse borrels, de ongecompliceerde vriend-
schappen - de tijd dat je nog niet zes weken van
tevoren hoefde af te spreken om een biertje te
drinken met een vriend.
Maar een ex is geen ex als er niet ook sprake is van
opluchting dat je van elkaar bent verlost. Want bij
elke bezoek duiken ook pijnlijke herinneringen op.
oude ergernissen komen boven. Pas nu ik weg ben
begin ik te zien hoeveel groter de wereld is. Groningen
wordt een stip op de kaart,
elke keer een beetje meer.
Roger Cohen
S T E L L I N G > ‘Wie een doel heeft, kan anderen laten scoren.’ > D I C k D e Wa a r D > e C o N o M I e e N b e D r I J F s k U N D e > 3 a P r I L 2 0 0 8
oningin Beatrix draaide in decem-
ber 2005 de kraan bij de afgraving
open. En in september 2006 werd
het definitieve waterpeil bereikt van het
zo gecreëerde Oldambtmeer. Tussen het
stadje Winschoten en de dorpen Scheemda,
Beerta en Finsterwolde strekt zich nu een
nieuw woon-, natuur- en recreatiegebied uit,
genaamd: Blauwestad. Het belangrijkste
doel van dit project is om het Oldambt, de
voormalige graanschuur van Nederland, een
economische impuls te geven.
Lianne de Mooij: ‘In het gebied komen 1500
woonkavels, waarvan er inmiddels 200 zijn
verkocht. Er wonen nu 75 families en eind
2008 zullen dat er 125 zijn. Het grootste deel
van de nieuwe bewoners - zo’n 60% - komt
van búíten de noordelijke regio. De verkoop
begint nu echt te lopen en het gebied trekt
ook al ondernemers aan. Sommige vestigen
zich in een van de vele oude monumentale
boerderijen in de buurt.’
Terug naar het Noorden Net als de meeste van haar studiegenoten
vertrok De Mooij na haar afstuderen naar
het westen van het land. Ze werkte er der-
tien jaar voor KPN in Den Haag. Maar ze
wilde terug. De Mooij: ‘In 2004 kochten mijn
vriend en ik een op te knappen boerderij in
Winde, vlakbij Groningen. Daarna zocht ik
een baan in het Noorden. Na een jaar vond ik
werk bij Menzis in Zwolle, in de marketing.
Mijn vriend nam toen ontslag om fulltime
aan de boerderij te kunnen werken. Toen
ik in 2007 werd gebeld door een wervings-
en selectiebureau of ik wilde werken voor
Blauwestad, was ik daar heel blij mee. Nog
steeds kan ik soms niet geloven dat ik nu
weer woon en werk in de omgeving waar ik
vijftien jaar geleden als student rondliep.’
Imago Het opvallende rode gebouw aan de A7
vlak voor Winschoten is van Projectorgani-
satie Blauwestad, een samenwerkings-
verband van de gemeenten Winschoten,
Scheemda, Reiderland, de provincie
Groningen en projectontwikkelaar Koop
Holding. De Mooij geeft er leiding aan zeven
collega’s, onder wie twee makelaars. Samen
informeren ze de buitenwereld over wonen
aan het nieuwe Oldambtmeer.
‘Hoe je dat aanpakt? Dat hoort bij het vak
marketing. Waar we tegenaan lopen is een
imagoprobleem van het Groningse platte-
land. Mensen denken nog steeds dat er niets
te beleven valt. Dat komt doordat ze het
gebied niet kennen. Daarom aan ons de taak
de unique selling point, de onderscheidende
kwaliteiten, van het gebied te benadrukken.
Dat zijn natuurlijk de rust en ruimte en de
natuur – waarvoor ik immers ook zelf ben
teruggekomen – en uiteraard het water en
de rijke geschiedenis van deze streek. Oud
ontmoet hier nieuw: herenboerderijen naast
moderne huizen, nieuwe natuur in het oude
land en jonge ondernemingen naast de
bestaande bedrijvigheid.’
‘Ik vind het enorm leuk om mee te helpen
een nieuw gebied vorm te geven. Je verkoopt
niet alleen iets, maar je mag meewerken aan
de belofte die Blauwestad in zich draagt: het
pareltje te worden van het Noorden.’
Lianne de Mooij (40) studeerde van 1986 tot 1992 bedrijfskunde in Groningen. Ze werkte
daarna dertien jaar in de Randstad. Verlangen naar ruimte, rust en natuur bracht haar
terug naar het Noorden. Nu woont ze met haar vriend, zes katten, een hond en twee shet-
landers in een boerderij in het dorpje Winde. Haar werk: het vermarkten en verkopen van
kavels in het nieuwe woon- en recreatiegebied Blauwestad.
Jan-Willem Gabriëls naar Olympische Spelen
G I J s v e r M e U L e N , M a t t H I J s v e L L e N G a , J a N W I L L e M G a b r I ë L s , G e e r t C I r k e L
Jan-Willem Gabriëls (1979) is roeier van de Holland vier en geldt met zijn team als een
van de kanshebbers in het koningsnummer op het olympische roeitoernooi. Gabriëls stu-
deerde in 2003 aan de rUG af als bedrijfskundige en is nog steeds lid van de studenten-
roeivereniging Gyas. al woont hij inmiddels in amsterdam, waar hij met zijn teamleden
traint op De bosbaan, zijn Groningse clubgenoten zullen zijn verrichtingen in China met
spanning volgen. vier jaar geleden won Gabriëls in de Holland acht al zilver in athene.
ook turner epke Zonderland, geneeskundestudent aan de rUG is, op de rekstok, een
kanshebber op een olympische medaille.
Kader Abdolah gastschrijver kader abdolah is de nieuwe gastschrijver van de rUG. vanaf
september 2008 verzorgt hij werkcolleges over de koran als
literaire inspiratiebron en geeft hij publieke lezingen over zijn
schrijverschap, zijn literaire voorbeelden en dromen in de
literatuur. Het gastschrijverschap van kader abdolah begint
op 24 september met een openbaar interview door Nasser
kalantar, hoogleraar natuurkunde aan de rUG en landgenoot
van de gastschrijver. De openbare lezingen zijn op 1, 8 en
15 oktober.
RUG-Jaarverslag 2007Het rUG-Jaarverslag 2007 is uit. De belangrijkste gebeurtenissen, trends en beleids-
keuzen van het afgelopen jaar worden hierin beschreven, maar ook de Groningse positie
ten opzichte van collega-universiteiten in nationale en internationale scorelijsten en ran-
kings. U kunt het jaarverslag kunt u inzien en/of downloaden via www.rug.nl/jaarverslag.
ErratumIn het artikel ‘Justitie onder vuur’ in het aprilnummer van 2008 is helaas een storende
fout geslopen: er wordt gesproken van balpenmoord waar het uiteraard balpenzaak moet
zijn, aangezien in deze zaak tot vrijspraak werd overgegaan. t e k s t > G E R A B E L
F o t o > J E R O E N V A N K O O T E N
K
Fo
to
> Jo
rr
It s
aL
ve
rD
aF
ot
o >
JoY
Ce
va
N b
eL
ko
M
� 8 > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8 > � �
‘Als wetenschapper stuit je continu op nieuwe
problemen.’ Elke paar jaar wordt er een ont-
dekking gedaan die niemand verwacht, die
gevestigde opvattingen volledig op zijn kop zet.
‘Dat maakt het zo spannend,’ aldus de natuur-
kundige. ‘Ik heb geen idee waar ik over tien of
vijftien jaar aan werk.’
Geïnspireerd door de natuur Rudolf en haar onderzoeksgroep kregen
de Descartes-prijs voor hun aandeel in het
SynNanoMotor-consortium, een samen-
werkingsverband met onderzoekers van de
Universiteit van Amsterdam en uit Frankrijk,
Italië en Schotland. Samen bouwden de onder-
zoeksteams een van ’s werelds eerste kunst-
matige nanomachines (in de orde van grootte
van een nanometer, éénmiljoenste millimeter)
en kunstmatige moleculaire motoren. ‘Een
revolutionaire ontwikkeling,’ zegt Rudolf.
In de natuur komen moleculaire motortjes -
niet groter dan één molecuulcomplex - veelvul-
dig voor. Rudolf: ‘Bijna alles wat in het lichaam
gebeurt, wordt door moleculaire motoren in
beweging gebracht.’ Dat gebeurt in het klein,
bijvoorbeeld bij het verplaatsen van eiwitten.
Maar ook bij het aandrijven van spieren in het
lichaam komen ze van pas. De objecten die ze
aandrijven zijn dan miljoenen malen groter
dan de motortjes zelf.
Geïnspireerd door de natuur bouwden de
samenwerkende onderzoeksgroepen onder
meer een kunstmatige moleculaire motor
die sterk genoeg is om een minuscule vloei-
stofdruppel iets meer dan een millimeter te
verplaatsen. De motor is zo effectief, dat de
vloeistofdruppel zelfs tegen een helling van
12 graden omhoog kruipt. Rudolf: ‘Ik ben nog
nooit zo blij geweest met de beweging van een
druppel.’
De inbreng van Rudolf en haar onderzoe-
kers betrof vooral het speciale lichtgevoelige
oppervlak waar de druppel zich over verplaatst.
Het oppervlak bestaat uit een bijzonder soort
moleculen, die als het ware aan en uit worden
gezet met een lichtstraal. Deze moleculen,
S T E L L I N G > ‘De samenhang van een verslag hangt niet alleen af van het nietje.’ > M a I k e W e H r e N s > G e D r a G s - e N M a at s C H a P P I J W e t e N s C H a P P e N > 2 8 a P r I L 2 0 0 8
aar enthousiasme is echt en overtui-
gend. Luisterend naar Petra Rudolf
(1951) vraag ik me als alfa plotseling
af waarom ik nooit een carrière in de exacte
wetenschap heb overwogen. Rudolf, hoogle-
raar experimentele natuurkunde aan de RUG,
vindt dat haar collega-wetenschappers duide-
lijker moeten maken aan de buitenwereld hoe
H
Petra Rudolf, hoogleraar experimentele natuurkunde bij het Zernike Institute for
Advanced Materials van de RUG, vergeet gemakkelijk de tijd als ze aan het werk is.
Haar werk is namelijk nooit saai. Begin maart was Rudolf met haar onderzoeksgroep
Oppervlakken en Dunne Lagen een van de winnaars van de Descartes-prijs voor
transnationaal wetenschappelijk onderzoek van de Europese Unie.
‘ Ik ben nog nooit zo blij geweest met de beweging van een druppel’
bevoorrecht ze zijn. ‘Ook al win ik de loterij, ik
blijf dit werk doen.’
De muren van haar ruime werkkamer in het
sobere Nijenborgh-complex worden opgefleurd
door kleurige schilderijen: drie landschappen
geschilderd door haar man, kunstschilder van
beroep. Het is een lome vrijdagmiddag, buiten
is het warm en zonnig, de lange, rechte gangen
van Nijenborgh zijn uitgestorven, maar Rudolf
zit onverstoorbaar achter haar bureau. In hel-
der Nederlands, met een Duits-Italiaans accent
- het resultaat van een jeugd in Duitsland en
een studietijd in Italië – legt Rudolf uit waarom
ze na twintig jaar onderzoek nog steeds denkt
dat een bètawetenschapper nooit een midlife-
crisis zal krijgen.
rotaxanen geheten, veranderen onder invloed
van een dosis licht van eigenschap: van water-
afstotend – zoals bijvoorbeeld een Teflonpan
– naar waterabsorberend. De druppel beweegt
zich op het waterafstotende oppervlak naar het
gebiedje vlak voor hem, dat door bestraling met
een bundeltje licht niet langer waterafstotend
is maar waterabsorberend is geworden.
Het gevonden principe heeft allerlei toepas-
singsmogelijkheden. Door de buisjes van sterk
geminiaturiseerde analyseapparatuur, de zoge-
naamde ‘laboratoria in een chip’, kunnen bij-
voorbeeld uiterst kleine hoeveelheden vloeistof
gepompt worden met behulp van moleculaire
motorensystemen. Vooral in de gezondheids-
zorg bestaat hiervoor belangstelling.
Momenten van magie Rudolf is uiteraard blij met de Descartes-
prijs, waarvoor ze in 2003 al eens finalist was.
Aan de prijs is een bedrag verbonden van bijna
anderhalf miljoen euro, te verdelen over de drie
winnende projecten. Maar de mooiste momen-
ten van haar werk, de momenten van magie,
zijn voor de natuurkundige toch verbonden aan
het onderzoek zelf. Ze ontstaan na een experi-
ment, als ze de onderzoeksresultaten bespreekt
met haar collega’s en aan het eind van de mid-
dag, na lang discussiëren, plotseling het ant-
woord op haar vraag weet. ‘Het ogenblik dat je
het snapt, dat is geweldig,’ zegt Rudolf. ‘Je bent
de enige persoon ter wereld die het begrijpt. Dat
geeft een fantastisch gevoel. Je hebt een nieuw
deurtje naar de natuur geopend.’ Rudolf vindt
het daarom jammer als mensen met interesse
voor de exacte wetenschappen toch voor een
andere carrière kiezen, puur om financiële rede-
nen. ‘Dan snijd je jezelf in de vingers en laat je
een prachtige wereld links liggen,’ vindt ze.
Nederland kent nog steeds een tekort aan
bèta’s. Slechts 15% van de Nederlandse studen-
ten kiest voor een bètastudie. ‘Dat kan niet, als
wij een kenniseconomie willen.’ Andere landen
zitten daar ver boven. In Duitsland is het per-
centage bètastudenten bijvoorbeeld meer dan
30%.
Vrouwen Het aantal vrouwen in de bètawetenschap-
pen in ons land is al helemaal bedroevend
laag, vindt Rudolf. Ze wijst op het grote ver-
schil met Zuid-Europa, waar de instroom van
vrouwelijke bètastudenten veel hoger is dan
hier. Rudolf ontdekte de oorzaak op een con-
gres van Nederlandse natuurkundeleraren: ’Er
zat slechts een handjevol vrouwen. In Zuid-
Europa zijn docenten van exacte vakken op de
middelbare school juist overwegend vrouw. Als
meisje kom je dan veel sneller op het idee dat
vrouwen best kunnen kiezen voor bèta,’ zegt
Rudolf ‘of in ieder geval is de drempel lager.’
Hoe vindt Rudolf het zelf om als vrouw
hoogleraar te zijn? ‘Ik vind dat niets speciaals.
Vrouwen zijn misschien beter in multitasken,’
denkt ze. Dat maakt vrouwen volgens haar
bij uitstek geschikt voor het hoogleraarschap.
‘Eigenlijk zijn het vier verschillende beroepen
verenigd in één: Je bent opleider, onderzoeker,
manager en pr-persoon, die onderzoeksgeld
en studenten moet binnenhalen.’
Rudolf ijvert voor een cultuuromslag.
Van tijd tot tijd gaat ze mee met de RUG
Discovery - een rondreizend laboratorium en
collegezaal - om op middelbare scholen de
bètavakken aan te prijzen. Zelf initieerde ze
in april ‘Ladies LinX’, een speciaal programma
voor meisjes in de hoogste klassen van het
vwo. De scholieren kregen een rondleiding bij
de RUG van inspirerende vrouwelijke weten-
schappers, onder wie ook Rudolf.
Meisjes worden vaak ontmoedigd om zich
te wagen aan een moeilijke studie als natuur-
kunde, merkt ze. ‘Zou je dat wel doen?’ is de
reactie. ‘Onzin, het is absoluut niet onmo-
gelijk’, betoogt Rudolf. ‘Wees niet bang voor
problemen die je toch nooit krijgt. Doe wat je
interessant vindt. Daarna zie je wel.’
> Zie ook www.kennislink.nl/web/show?id=136158
en www.rug.nl/fwn/nieuws/pr/rugdiscovery
Een revolutionaire ontwikkeling
t e k s t > R O G E R C O H E N
F o t o > E L M E R S P A A R G A R E N
2 0 > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8 > 2 �S T E L L I N G > ‘Dutch tomatoes are the closest thing to what one might imagine as being the fourth state of aggregation of water.’ > G . D. D a N C r I N G U s > W I s k U N D e e N N at U U r W e t e N s C H a P P e N > 2 5 a P r I L 2 0 0 8
In mei 2008 is de laatste fase van de renovatie van de Allersmaborg, het alumnihuis
van de universiteit, afgerond. Daarmee is de borg nu de perfecte plek voor congres-
sen, lezingen, diners of andere bijeenkomsten van en voor alumni. Nadat eerder
al het huis was opgeknapt en gemoderniseerd, is nu het terrein, de boomgaard en
de directe omgeving rondom de borg, volledig opnieuw ingericht. Dit gebeurde in
opdracht van Staatsbosbeheer in samenwerking met de RUG, gesubsidieerd door
Leader (het Europese programma voor plattelandsontwikkeling) en de Provincie
Groningen.
Voor de totale renovatie en inrichting van de Allersmaborg is sinds 2005 ongeveer
700.000 euro gedoneerd. Een belangrijk deel hiervan kwam van stichtingen, bedrij-
ven en instellingen, maar ook zo’n 1800 alumni gaven gezamenlijk 92.000 euro.
Ook u kunt helpen, door lid te worden van de kring ‘Vrienden van de Allersmaborg’
en 25 euro of meer te doneren. Met uw donatie ondersteunt u activiteiten voor
alumni en het onderhoud van de borg.
U kunt uw donatie overmaken aan: Friesland Bank, rekeningnummer
29.35.99.629, t.n.v. Stichting Ubbo Emmius Fonds inzake Allersmaborg
Meer foto’s en informatie over reserveren en doneren is te vinden op
www.rug.nl/allersmaborg.
Fondsenwerving
De Allersmaborg is er klaar voor
Prijzen en benoemingenProf.dr. Ben Feringa, hoogleraar synthetische
organische Chemie aan de rUG, is vanwege zijn
baanbrekende werk
op scheikundig gebied
benoemd door de kNaW
tot akademiehoogleraar.
tevens zal hij in septem-
ber de Paracelsus award
2008 in ontvangst
mogen nemen.
Prof.dr. Frank Ankersmit, hoogleraar theoretische
en Intellectuele Geschiedenis, heeft de socrates
Wisselprijs gekregen voor zijn boek De sublieme
historische ervaring, bekroond als het beste
filosofische boek in het Nederlandse taalgebied
van het afgelopen jaar.
De koninklijke Nederlandse akademie van Weten-
schappen heeft de Groningse theoloog prof.dr. Ed Noort gekozen tot Foreign secretary en lid van het
Dagelijks bestuur voor de periode 2008-2011.
De koninklijke Hollandsche Maatschappij der
Wetenschappen heeft aan dr. Mladen Popovic,
adjunct-directeur van het qumran Instituut van de
rUG, de keetje Hodshon prijs 2008 toegekend voor
zijn met cum laude bekroonde dissertatie.
De european research Council kende in december
2007 aan de Groningse biochemica dr. Armagan Koçer, werkzaam op de afdeling enzymologie van
de rUG, een starting Investigator Grant van ander-
half miljoen euro toe voor de opbouw van een eigen
onderzoeksgroep.
staatsraad mr. Rein Jan Hoekstra is benoemd tot
voorzitter van de raad van toezicht van de rUG. De
benoemingstermijn loopt tot en met 30 april 2012.
De huidige voorzitter, drs. G.H.b. verberg, neemt na elf
jaar afscheid van de raad. verberg was de laatste zes
jaar voorzitter.
Anne Marie Schipper is benoemd als nieuwe direc-
teur van de Hortus door het bestuur van de stichting
behoud Groene Hortus. schipper wil de aantrekkings-
kracht van de Hortus, de grootste botanische tuin van
Nederland, vergroten door het authentieke, cultuur-
historische karakter te versterken en te verbinden met
kortlopende exposities en culturele activiteiten.
kijk op www.rug.nl/nieuws voor meer informatie.
Column
Van ‘good’ naar GREATDit voorjaar ontvingen zo’n 18 Nederlandse onderzoe-
kers een beurs van de european research Council (erC)
- onder wie armagan koçer van de rUG. Geen land in
europa scoorde deze keer zo hoog als Nederland.
Met het aanzien van het Nederlandse wetenschappelijk
onderzoek lijkt het dus wel goed te gaan. Maar ondertus-
sen zakt Nederland op de europese InnovatieIndex van
plaats 12 in 2005 naar plaats 14 in 2007. Geen specta-
culaire duikeling, maar het lijkt wel een trend.
volgens ad scheepbouwer, een van onze captains
of industry en topman van kPN telecom, zijn de
Nederlandse universiteiten nog niet klaar om een revo-
lutie in de kenniseconomie te ondersteunen. ‘Het gaat
pas lukken,’ stelt hij in het magazine FD strategie van
mei 2008, ‘als excellentie een rol mag spelen!’ Hij vraagt
zich af wat vandaag en morgen de uitdagingen zijn voor
duurzame welvaart en sociaal welzijn, waar de universi-
teiten zich op zouden moeten richten, zonder dat hierbij
de ruimte voor ‘vrij onderzoek’ volledig oplost. De essen-
tie is dat Nederland topinnovator in europa wordt.
Hierin is rol van universiteiten essentieel. Maar dit
gebeurt niet zonder meer door voort te gaan op ingesla-
gen wegen. Publicist en onderzoeker Jim Collins geeft in
zijn boek Good to GREAT belangrijke aanwijzingen hoe
van een goede organisatie een excellente te maken is.
Hoe bereik je de top? Door geen genoegen te nemen met
‘goed’, maar te gaan voor ‘beter en meer’.
robbert Dijkgraaf, de kersverse president van de
koninklijke Nederlandse akademie van Wetenschappen
(kNaW), heeft in diverse interviews aangegeven weten-
schappelijk spektakel te willen zien in het zoeken naar de
innovatieve rol van Nederland. Hij constateert hierbij dat
om dit te verwezenlijken minimaal tweemaal zoveel geld
nodig is als uit publieke middelen kan worden besteed.
onze alma Mater scoort goed in de strijd om beurzen en
subsidies, maar wil ‘beter en meer’. Met een particuliere
injectie van haar toponderzoek
kan Gronings onderzoek hét ver-
schil maken!
Tienke KoningDirecteur Ubbo emmius Fonds
Varia
Inzamelactie aardbeving ChinaChinese studenten van de rUG zijn een actie begonnen om geld in te zamelen voor de
slachtoffers van de aardbeving in China. Meer informatie én de film die de Chinese studenten
maakten met beelden uit het rampgebied vindt u op de website van de association of Chinese
students and scholars in Groningen: www.aCssG.nl..
Respect! Nederland deugt!‘Nederland deugt’ is een onderzoeksrapport dat in mei gepresenteerd is. Het maakt deel uit
van een groter project, waarin het instituut voor Integratie en sociale Weerbaarheid (IsW)
empirisch onderzoek doet naar verschillende groepen religieuzen en niet-religieuzen. Het
rapport toont aan dat de verschillen tussen de religies en bevolkingsgroepen in Nederland
niet erg groot is. In de ‘Deugden top 15’ scoort ‘respect’ (voor de medemens) het hoogst.
Het onderzoek vindt plaats met een financiële ondersteuning vanuit het Ministerie van
binnenlandse Zaken en koninkrijksrelaties. Zie ook: www.adamsappel.nl/archief2008/afl09
KinderuniversiteitDe kinderuniversiteit van de rUG is dit jaar voor de vijfde keer gehouden. Leerlingen van
groep 6 en 7 van de basisschool kregen in juni in het academiegebouw een college van prof.
mr.dr. Jan brouwer. De docent van het jaar van de Faculteit rechtsgeleerdheid doceerde over
het onderwerp ‘straf’. Waarom geven we iemand straf? Wat voor straffen zijn er? Helpen ze?
en hoe kun je voorkomen dat iemand onterecht gestraft wordt? veel van dergelijke vragen
behandelde brouwer met zijn gehoor in een
boeiend en speels college. De professor in de
rechtsgeleerdheid weet waarover hij het heeft,
want hij is ook nog rechter. De kinderuniversiteit
is een activiteit van de scholierenacademie van
de rUG, in samenwerking met studium Generale
Groningen. Zie voor een video-impressie:
www.rug.nl/scholieren/kinderuniversiteit.
Academische Jaarprijs De rUG is de winnaar van de academische Jaarprijs 2008, waarnaar elf universiteit hebben
meegedongen. De prijs, een bedrag van 100.000 euro dat de winnende universiteit kan inzet-
ten om het brede publiek te informeren, werd op 11 juni uitgereikt door minister ronald
Plasterk. Het Groningse team, onder leiding van
sterrenkundigen Peter barthel en Gijs verdoest
kleijn, won met een ambitieus programma: jong
en oud informeren over de geheimen van de
infraroodsterrenkunde. schoolbezoeken met de
rUG Discovery en een infrarood fotowedstrijd
staan ook op het lijstje. Niet voor niets staat de
Groningse infraroodsterrenkunde hoog aange-
schreven in de wereld.
UMCG krijgt 5 miljoen Het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) krijgt 5 miljoen euro subsidie van NWo.
Met dit geld gaat het UMCG een DNa-biobank opzetten voor onder meer het grootschalig
opgezette onderzoek Life Lines. In de biobank wordt lichaamsmateriaal, zoals urine en bloed,
van deelnemers aan dit onderzoek opgeslagen. Hieruit wordt onder meer DNa geïsoleerd
en geanalyseerd. Deze ultramoderne faciliteit maakt het mogelijk om efficiënt en effectief
erfelijke aspecten van veel voorkomende chronische aandoeningen te kunnen onderzoeken.
t e k s t > B E R T W O L F K A M P
F o t o > R E Y E R B O X E M
2 2 > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8 > 2 �S T E L L I N G > ‘The trouble with having an open mind is that people will insist on coming along and trying to put things in it.’ > M a G D a s I W k o > W I s k U N D e e N N at U U r W e t e N s C H a P P e N > 8 F e b r U a r I 2 0 0 8
Terug op de RUGAlumni Online
sinds de faculteiten economie en bedrijfs-
kunde in 2007 fuseerden, zijn ook de alumni-
verenigingen veraf en brUG steeds nau-
wer gaan samenwerken; met als resultaat
de nieuwe stichting ‘alumni economie en
bedrijfskunde Groningen’. Het voorzitterschap
is in handen van Huib van der burg (51),
directievoorzitter van de rabobank Groningen.
‘toen ik twee jaar geleden weer in Groningen
kwam te werken, heb ik bewust contact
gezocht met de universiteit. Het is een instituut
waar zoveel creativiteit en kennis aanwezig is;
plezierig om mee samen te werken. Zo ben ik
commissaris bij de rUG Houdstermaatschappij
en bestuurslid bij de stichting business
Generator Groningen, twee instellingen die
jong talent helpen om wetenschappelijke ken-
nis op de markt te brengen.
De universiteit is ook economisch en cultureel
beeldbepalend voor de stad. Dat zie ik terug bij
mijn bank. Zo’n 50 procent van de werknemers
hier heeft Hbo+ niveau, bijna twee keer zoveel
als elders in de organisatie.
‘bij deze stichting ontmoet ik interessante
mensen. Doordat we dezelfde achtergrond
hebben is het gemakkelijk contact te leggen
en kennis te delen. Het is leuk om door zo’n
voorzitterschap iets terug te kunnen doen voor
de universiteit. Ik heb nu twee vergaderingen
gehad en merk dat iedereen er een succes van
wil maken. De uitdaging is om de kracht van
Ook na het afstuderen blijven veel alumni zich
inzetten voor de universiteit. Huib van der Burg
(Economie, 1982) vertelt over zijn betrokkenheid.
�00 nieuwe deelnemers Alumni Netwerk/e-mail for life
In de maand juli worden de prijswinnaars
bekend gemaakt van de speciale Alumni
Netwerk actie. Onder alle deelnemers aan
het netwerk die vóór 1 juli 2008 geregi-
streerd zijn en een aantal velden op de
Profielpagina hebben ‘geactiveerd’ worden
drie exemplaren van de nieuwe Bosatlas
van Nederland verloot. In de volgende
Broerstraat 5 leest u de uitslag. De actie
heeft ruim 700 nieuwe deelnemers opge-
leverd. Ongeveer 7500 alumni kunnen nu
gebruik maken van het Alumni Netwerk en
e-mail for life. Bent u nog geen deelnemer
aan het Alumni Netwerk en e-mail for life
dan kunt u zich aanmelden via onze web-
site www.rug.nl/alumni.
Agenda
Er is zoveel creativiteit en kennis
Talent & Career CenterAls hoger opgeleide heb je een prima uitgangspositie op de arbeidsmarkt.
Toch kan het gaandeweg je loopbaan gebeuren dat je een andere koers wilt varen.
Of dat je een doorbraak wilt forceren. Met ruim vijftien jaar ervaring in het begelei-
den van hoger opgeleiden kan het Talent & Career Center, gelieerd aan de RUG,
jou helpen bij het (her)ontdekken, aanscherpen en opnieuw richten van je talent.
Je kunt bij ons terecht voor onder andere trainingen, workshops en loopbaan-
begeleiding/jobcoaching: www.talentcareercenter.nl / tel (050) 311 1589.
beide oude verenigingen te bundelen want geza-
menlijk kunnen we nog meer mooie activiteiten
ontplooien. Iedereen die geïnteresseerd is, moet
onze site maar eens bekijken of meedoen aan de
alumnidag komend najaar.’
Meer informatie over de activiteiten en het
donateurschap van de nieuwe stichting alumni
economie en bedrijfskunde Groningen is te
vinden op www.rug.nl/feb/alumni.
t e k s t > B E R T W O L F K A M P
F o t o > R A B O B A N K G R O N I N G E N
Alumnireis 2009 ‘De Alfonso Code’Volgend jaar viert de universiteit haar 79e lustrum. In de oprichtingsakte van de
Groningse universiteit staan intrigerende verwijzingen naar Alfonso de Wijze,
koning van Napels. Tijdens de alumnireis naar de golf van Napels wordt de betekenis
van deze raadselachtige passage ontcijferd en worden de monumenten bezocht die
aan deze Renaissancevorst en de humanisten rondom hem herinneren.
De alumnireis naar Napels en omgeving (o.a. Cuma, Pompeï en Herculaneum)
vindt plaats in de tweede helft van juni 2009 en wordt georganiseerd door de
alumnivereniging Zephyros (Griekse en Latijnse Taal en Cultuur) samen met
de afdeling Alumnirelaties & Fondsenwerving van de RUG.
De reis wordt begeleid door universitaire docenten GLTC, Renaissance en
Kunstgeschiedenis. Verblijfplaats is de statige Villa Vergiliana te Cuma.
U kunt zich nu al voorlopig opgeven bij Sjef Kemper (GLTC): [email protected],
Latijnse Taal en Letterkunde, Oude Boteringestraat 23, 9712 GC Groningen,
tel (050) 363 6036 / 6050
Meer informatie volgt binnenkort op www.rug.nl/alumni
Alumni Actief
PHARMACIAE SACRUMop � september 2008 is de alumnidag van de Groningse
Farmaceutische studenten vereniging met onder meer de
autorally De tocht van het noorden. www.psgroningen.nl
DORKNOPERstudievereniging Dorknoper (Juridische bestuursweten-
schappen) viert op 2� september 2008 haar vijfde lustrum
met een congres over ‘Publieke taken/private partijen’.
voor alumni is er een diner. www.dorknoper.nl/congres.
ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDEalumni van de Faculteit economie en bedrijfskunde
vinden een actueel overzicht van de activiteiten op
www.rug.nl/feb/alumni.
GRIMM & KLUGE EN ALUMANIIn 2008 viert Duitse taal en Cultuur de jubilea van studie-
vereniging Grimm & kluge en alumnivereniging alumani.
van � t/m �� oktober zijn er verschillende activiteiten.
www.alumani.nl
AVOGDe alumnivereniging onderwijskunde Groningen brengt
een nieuwsbrief (per e-mail) uit. Interesse? Geef u op via
FMF op �� oktober 2008 is het jaarlijkse symposium van de
Fysiche-Mathematische Faculteitsvereniging, met als the-
ma ‘Mainstream science: Hypes and Hopes’: symcie.fmf.nl.
CLIO Clio, de studievereniging van Io/Ib, bestaat in 2008 twintig
jaar. Naast de reguliere alumni-borrels vindt in november
een speciale bijeenkomst plaats. Wordt nu lid en ontvang
de nieuwsbrief: www.clio-international.nl .
KCM EN KKBHet lustrumcongres van de opleiding kunsten, Cultuur en
Media (kCM) en kunst en kunstbeleid (kkb) wordt gevierd
op 20 en 2� november 2008. Zie www.rug.nl/alumni.
ANTONIUS DEUSINGop � november is er weer een alumnidag van antonius
Deusing. tijdens de dag zullen ook Noorse alumni aanwezig
zijn die tussen 1959 en 1965 in Groningen studeerden.
www.rug.nl/umcg/alumni.
Zie verder: www.rug.nl/alumni > activiteiten & Nieuws.
t r I o M F b o o G C a s t e L N U o v o : I N t o C H t a L F o N s o I N N a P e L s I N 1 4 4 3
2 � > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8 > 2 �
helemaal nieuw. Ook hield ik me bezig met nieuwe diensten
via ADSL.’ Later ging hij aan de slag met diensten waarbij
(mobiele) telefonie, internet en televisie werden gecombi-
neerd. ‘Superleuke projecten om mee bezig te zijn.’
Na zeven jaar KPN besloot Armee de bakens te verzet-
ten. ‘De gebruikelijke “seven years’ itch” inderdaad.’ Hij
ging samen met een headhunter op zoek en was blij verrast
toen deze hem vroeg of hij bij Marktplaats.nl wilde werken.
‘Fantastisch dat ik bij zo’n sterk merk kon gaan werken.
Inmiddels geef ik leiding aan de mensen die zich bezig hou-
den met consumentenmarketing en communicatie.’
Thuis bij Marktplaats.nl Hij voelt zich helemaal thuis bij Marktplaats.nl, een bedrijf
dat in 1999 ontstond als site van een hobbyist. ‘Die heeft de
site voor 300.000 euro verkocht aan een recyclingbedrijf uit
Emmeloord. Die mensen hadden in de gaten dat internet
heel groot zou kunnen worden. En dat was ook zo: zij hebben
Marktplaats.nl een paar jaar later verkocht aan eBay voor
maar liefst 224 miljoen euro. Nog steeds is Marktplaats.nl
zeer succesvol. Wij hebben zeven miljoen unieke bezoekers
per maand, er staan elke dag 5,5 miljoen advertenties online
en er komen elke dag 240.000 bij. De rubriek kinder- en
babykleding telt alleen al 800.000 artikelen. Vergelijk dat
maar eens met een gemiddelde kledingzaak.’
De site staat bekend als digitale markt voor tweedehands
spullen, maar Armee benadrukt dat Marktplaats.nl veel
meer doet. ‘Je kunt er ook een auto kopen, een reis boeken,
een timmerman of werkster in de buurt vinden of je huis
verkopen. De laatste twee jaar zien we een toename van
diensten die je via Marktplaats.nl kunt afnemen. Meer dan
165.000 bedrijven bieden hun diensten al aan, variërend van
klokkenmakers tot reisbureaus.’ Armee’s afdeling is nu bezig
het merk Marktplaats.nl te verbreden. ‘Mensen weten heel
goed dat ze via ons spullen kunnen kopen en verkopen, maar
dat ze er ook een reis kunnen boeken is veel minder bekend.
Daarom is het van belang dat wij het merk een bredere lading
geven.’
Inspirerende praktijkverhalen Hoewel Armee al aardig was ingevoerd in de marke-
ting, merkte hij dat hij meer wilde weten. ‘Ik wilde een
goede opleiding volgen zodat ik de ontwikkeling van ons
merk beter kon begeleiden.’ Hij koos voor de leergang
Merkmanagement van de Academie voor Management en
is daar nog steeds enthousiast over. ‘Je leest natuurlijk een
enorme stapel boeken, maar wat ik vooral leuk vond was
dat je met allerlei mensen uit de praktijk in gesprek
gaat. We kregen niet alleen les van docenten van
de universiteit, maar ook van gastdocenten uit het
bedrijfsleven. De andere deelnemers kwamen uit ver-
schillende branches en organisatievormen. Ik vond
het leuk om al die inspirerende praktijkverhalen te
horen.’
Zijn scriptie ging over het ‘stretchen’ van een merk.
Armee: ‘Een merk staat vaak voor een bepaald pro-
duct. Dove staat bijvoorbeeld voor zeep. Als je ook
deodorant en shampoo wilt aanbieden van het merk
Dove, moet je dus je merkportfolio uitbreiden. Dat
heet ‘stretchen’. Nike stond ooit voor sportschoenen,
maar tegenwoordig vinden we het heel normaal dat je
ook zonnebrillen, kleding en horloges van Nike kunt
kopen. Daar ben ik nu voor Marktplaats.nl mee bezig.’
Geloofwaardigheid De leergang leerde hem ook veel over de geloof-
waardigheid van marketing. ‘Het is belangrijk dat je
een geloofwaardig verhaal vertelt. Dat je het merk zo
opbouwt dat het klopt. Neem bijvoorbeeld het merk
Apple. Consumenten willen graag bij Apple horen,
omdat ze het merk associëren met hip en creatief. Het
verhaal van dit merk klopt en de producten zelf klop-
pen ook. Apple stelt de klant centraal en gaat daar heel
ver in. En dat werkt: want consumenten zijn bereid
meer te betalen voor een nieuwe MacBook Air dan
voor een laptop van Dell. Een ander voorbeeld is Lush.
Lush is zeep die in speciale winkels wordt verkocht
alsof het gaat om verse groenten. Als klant weet je wel
dat zeep geen vers product is, maar toch geeft Lush je
dat gevoel. Hierdoor staat Lush dus niet alleen voor
het product zeep, maar veel meer voor een beleving.’
Nu hij de leergang heeft voltooid, gaat Armee volop
aan de slag om het merk Marktplaats.nl verder uit te
bouwen. ‘Ik kan nu in de praktijk toepassen wat ik
heb geleerd over merken. Ik praat erover met mijn col-
lega’s en met de mensen van reclamebureaus. Mijn
grote uitdaging is ervoor te zorgen dat consumenten
die naar Marktplaats.nl komen om tweedehands spul-
len te kopen of verkopen, merken dat ze bij ons ook
allerlei diensten kunnen afnemen. Dat ze kunnen
zoeken naar een oppas, een nestje jonge katten of een
droomhuis. Nu is dat nog nieuw voor mensen, maar
ik zou graag zien dat ze dat over twee jaar vanzelfspre-
kend vinden.’
‘ Het is belangrijk dat je een merk zo opbouwt dat het klopt’
Agenda
De eerstvolgende editie van
Merkmanagement start op
do 2 oktober 2008.
STARTDATA
OVERIGE MARKETING-LEERGANGENdo �8 september 2008strategische Marketing
van Diensten
di � november 2008strategische Marketing-
communicatie.
INFORMATIEBIJEENKOMSTEN do �2 juni 2008alle marketingleergangen
STARTDATA ANDERE LEERGANGEN
ma �� juni 2008verandermanagement
di 2 september 2008Hr-strateeg
wo 8 oktober 2008strategisch
Programmamanagement
do � oktober 2008strategic business
Development:
di �� november 2008talent en organisatie-
ontwikkeling
ma �� november 2008bestuurlijk Leiderschap
wo �� november 2008business strategy Course
do 20 november 2008Public strategy Course
VOOR MEER INFORMATIE tel (050) 316 21 15 of
www.academievoor
management.nl
S T E L L I N G > ‘Voor veel mensen is het begraven van hun eigen talenten hun grootste creativiteit.’ > b e r b e r v L I e G - b o e r s t r a > M e D I s C H e W e t e N s C H a P P e N > 2 0 F e b r U a r I 2 0 0 8
Life Long Learning
Als alumnus van de TU Delft lijkt
Remco Armee (32 jaar) een vreemde
eend in de bijt bij de leergang Merk-
management. Maar schijn bedriegt:
Armee heeft de elektrotechniek verruild
voor de marketing en werkt in Amster-
dam bij een van de sterkste merken van
Nederland: Marktplaats.nl.
ij werd geboren in Amsterdam, woonde als kind in
Deventer en ging in Hoofddorp naar de middelbare
school. Vervolgens vertrok hij naar de TU Delft om
Elektrotechniek te studeren. Remco Armee: ‘Ik was vooral geïn-
teresseerd in telecommunicatie. Een echte techneut ben ik nooit
geweest: ik hoorde niet bij die studenten die ‘s nachts computers
in elkaar zetten.’ Hij studeerde af bij KPN en ging er aan de slag
bij de mobiele tak van het bedrijf. ‘Wij bedachten diensten voor
de mobiele telefoon. Zoals de i-Mode, een coole dienst die helaas
niet meer bestaat. Het leuke was dat je betrokken werd bij pro-
ductontwikkeling, de technische kant van het verhaal en de mar-
keting. Marketing is in die tijd mijn passie geworden.’
Superleuke projecten Na vier jaar kreeg hij de kans om die passie verder uit te
bouwen. ‘Ik ging een marketingclubje voor internetdiensten
aansturen. Wij gingen video on demand aanbieden: de moge-
lijkheid om video’s via internet te bekijken. Dat was toen nog
H
Merk- management
Academie voor Management Leren stopt niet na je studententijd. Life Long Learning is essentieel voor continue ontwikkeling. aoG Contractonderwijs speelt hierop in door samen met de rUG diverse opleidingen aan te bieden. Deelnemers aan deze leergangen vertellen in deze rubriek over studeren, motivatie en carrière.
t e k s t > M A R J A N B R O U W E R S
F o t o > S A N N A V A N R E N E S S E
2 � > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8 > 2 �
RUG-Winkel Universiteitsmuseum
Universiteitsmuseumoude kijk in ’t Jatstraat 7aGroningenwww.rug.nl/museum
Openingstijden di t/m zo van 13.00 - 17.00 uurniet op feestdagentoegang e 2,50
CapuchontruiMet geborduurd RUG-logo.
Leverbaar in rood,
bruin en beige.
Prijs:€39,95
StropdasFraai vormgegeven
in de nieuwe RUG
huisstijl.
Specialealumni-prijs:€9,95
BadlakenAfmeting: 150 x 65 cm.
Prijs:€14,95
Bestellen t (050) 363 27 00F (050) 363 72 00e [email protected]
Kom kijkenRUG-Winkel oude kijk in ’t Jatstraat 39 www.rug.nl/winkel
Alle prijzen zijn inclusief verzendkosten
Academieportretten Colofon
B.P.J. Creemersonderwijskundig onderzoek
(1980–2007)
door Frank Leenhouts
Aanwinstensinds de stichting in 1614 heeft de Groningse universiteit de
traditie dat emeriti-hoogleraren hun portret aanbieden aan de
alma mater.
Oraties
T. Huizing †Farmacotherapie
(1957-1981)
door Pieter Pander
J.R.G. Kuipers †kindercardiologie
(1986-2005)
door Karel Buskes
R.H. Siemssenexperimentele kernfysica
(1971-1998)
door Dorine Kuiper
tenzij anders vermeld beginnen oraties
om 16.15 uur. Meer informatie: neem
contact op met mw. Ingrid schut-Houwen,
tel. (050) 363 52 90 of raadpleeg de
universitaire agenda op www.rug.nl.
ALGEMEEN� september 2008Opening Academisch Jaar
MEDISCHE WETENSCHAPPEN2 september 2008prof.dr. C. (Chris) visscher
Bewegingswetenschappen
� september 2008prof.dr. r.M.W. (robert) Hofstra
Ontwikkelingsgenetica bij de mens
�� oktober 2008prof.dr. J.W. (Jos) snoek
Klinisch onderwijs, i.h.b. voor de
masteropleiding
WISKUNDE EN NATUUR-WETENSCHAPPEN�� september 2008prof.dr. J.M. (Joost) tinbergen
Ecology of life histories
LETTEREN2� september 2008prof.dr. P. (Petra) Hendriks
Semantiek en cognitie
ECONOMIE EN BEDRIJFSKUNDE�0 september 2008prof.dr. a.e. (bert) steenge
Institutionele multi-sector analyse
RUIMTELIJKE WETENSCHAPPEN� oktober 2008prof.dr.ir. P. (Paul) Ike
Technische planologie, i.h.b. de civiel-
technische aspecten
Wijzigingen voorbehouden
Inlichtingen over schenking van portretten: prof.dr. G. boering,
tel. (050) 541 64 83 of [email protected].
veel meer afbeeldingen vindt u op www.rug.nl/museum.
2�e jaargang 2e nummer/Juli 2008ISSN 0�2�-��2�
Broerstraat 5 is een gratiskwartaalmagazine voor alle afge-studeerden en gepromoveerden van de rijksuniversiteit Gronin-gen, inclusief oud-cursisten van de academische opleidingen Groningen. Broerstraat 5wil ertoe bijdragen dat het contact tussen de universiteit en iedereen die daar onderwijs heeft gevolgd in stand blijft en zo mogelijk intensiever wordt. Heeft u opmerkingen of ideeën? Laat het ons weten!
Redactieadresredactie broerstraat 5 Postbus 729700 ab Groningentelefoon (050) 363 52 36 [email protected]
Redactie Heidi bodewes-boltFenneke Colstee–WieringaGert Gritterbert Wolfkamp
HoofdredactieFenneke Colstee-Wieringa
Internetwww.rug.nl/broerstraat5
Ontwerp en lay-outIn ontwerp, assen
Druk thieme rotatie, Zwolleoplage 62.000
AdreswijzigingenDe rUG hecht veel waarde aan contact met oud-studenten. Conform de Wet bescherming Persoonsgegevens gaat de universiteit zorgvuldig met adresgegevens om. Indienu wijzigingen wilt doorgeven of contact niet op prijs stelt, dan kunt u zich wenden tot:
Alumnirelaties RUGrijksuniversiteit GroningenPostbus 729700 ab Groningentelefoon (050) 363 77 [email protected]
Spreekkamer Aletta Jacobsaletta Jacobs (1854–1929), de eerste vrouwelijke student in Nederland, studeerde
aan de Groningse universiteit. Later werd ze ook de eerste vrouwelijke arts én
gepromoveerde vrouw. Ze zette zich in voor vrouwenkiesrecht en vrede, bestreed
prostitutie, sprak vrijmoedig over anticonceptie en introduceerde het pessarium
in Nederland. onlangs opende het Universiteitmuseum de authentiek ingerichte
‘spreekkamer van aletta Jacobs’, met op touchscreens extra informatie over haar
leven en haar werk. Het is de eerste ‘canonkamer’ van Nederland en speciaal
gericht op het voortgezet onderwijs.
2 8 > b r o e r s t r a a t 5 > J U L I 2 0 0 8
Ze prezen
elkaar aan bij
een sollicitatie-
gesprek en
werden beiden
aangenomen.
Toen later de
ene fiscaal
juriste voor
de Spar op
Terschelling
koos, nam de
andere haar
baan over.
DIaNa kUIJPer (33)
STUDIE > rechten 1994 tot 1998
WERK > mede-eigenaar spar in West-terschelling
HUIS > boven de spar
HUISHOUDEN > met Jacob spanjer (36) en zoon stan
(6 maanden)
BRUTO MAANDSALARIS > maakt uit de zaak 1500 euro naar
zichzelf over, voor o.m. haar eigen woning aan de wal
MarIëtte roDeNbUrG (32)
STUDIE > rechten van 1994 tot 1999
WERK > fiscaal jurist bij Priore, accountants- en belastingadvies-
kantoor in Heerenveen
HUIS > rijtjeshuis net buiten het centrum van Leeuwarden
HUISHOUDEN > met Dennis (35) die een doe-het-zelf-garage
heeft waarvoor zij ook werkt
BRUTO JAARSALARIS > ca. 40.000 euro (o.b.v. 32 uur excl. de
bedrijfsinkomsten)
Alumni Achteraf
t e k s t >
E L L I S E L L E N B R O E K
F o t o ’ s >
G E R T G O R T
‘In het jaar van mijn afstuderen namen wij de spar over,
waar we elkaar hebben ontmoet tijdens een vakantiebaantje.
Jacob wou dolgraag ondernemen op terschelling. Hij vroeg
mij: “vind je dat wat, zou je achter mij willen staan?” Ik heb
gezegd: “Ik help je waar ik kan, maar ik wil eerst iets met
mijn studie doen.”
Je gaat studeren, op kosten van de gemeenschap. Dan moet
je daar ook iets mee doen, vind ik. Het was niet voor het geld.
Want al vrij snel bracht de supermarkt zoveel op dat wij er
met zijn tweeën goed van konden leven. Ik vond mijn werk
gewoon hartstikke leuk als fiscaal jurist.
Mijn eerste baan was in Leeuwarden. Mariëtte solliciteerde
er ook. Ik ken haar van het atheneum. We hadden elkaar een
tijd niet gezien en liepen elkaar op de sollicitatiedag tegen
het lijf. Zonder het te hebben afgesproken zeiden we tegen de
commissie: “als ik het niet word, laat haar het dan worden.”
toen werden we allebei aangenomen. Later ging ik naar
Priore in Heerenveen.
Natuurlijk dacht ik niet aan een toekomst bij de spar toen
ik ging studeren. De klanten, de collega’s, het is zo’n heel
andere wereld dan de fiscale. vanaf het begin deed ik al wel de
administratie van de winkel en draaide mee in de weekenden.
In september 2007 heb ik mijn eigen baan - ik werkte al part-
time toen - opgegeven omdat er een kindje kwam. een zaak,
werk aan de wal, én een kindje, dat combineer je niet. Ik sta
nu drie dagen in de winkel en tussendoor ook veel, als mijn
zoontje slaapt.
Ik kan me niet voorstellen dat iemand die niet van een eiland
komt zich hier vestigt. Maar ik ben een echte eilander, ik weet
niet beter, voor mij telt vooral het mooie van terschelling. Dat
ik mijn beroep nog weer es oppak, sluit ik overigens niet uit.
Mijn vriend heeft gezegd: “We doen de spar voor vijftien jaar,
dan zien we wel verder.” We hebben nu tien jaar achter de rug.’
‘Ik zit achter mijn bureautje en er komen allerlei dossiers voor-
bij. Heel divers. belastingaangiftes die ik moet controleren,
bezwaarschriften die ik moet maken, of herstructurerings-
plannen van bv’s om te beoordelen. Ik zit veel in vakliteratuur.
Zoeken wat kan, wat mag.
saai? Dat zegt iedereen. Maar ik zeg: “alles wat je interessant
vindt, is niet saai.” al heel jong had ik het gevoel dat ik rech-
ten wou studeren. Ik had een groot rechtvaardigheidsgevoel,
al klinkt dat weer zo zwaar. Ik zou rechter worden! Ik wou de
wereld veranderen. Maar cijfers vond ik ook leuk. op mijn vijf-
tiende besloot ik dat ik fiscaal recht wou gaan doen. Zeventien
jaar later vind ik het nog steeds leuk.
Ik vind het belangrijk dat mensen hun recht krijgen, dat kan
ook op financieel gebied zijn. Niet alleen zielige mensen heb-
ben recht op hun recht. tijdens mijn studie wist ik zeker dat ik
bij de belastingdienst terecht wilde komen. rijke mensen nog
rijker maken, dat wou ik niet. Zo’n beeld had ik zelf ook van
de advieswereld. Maar als je er een keer in zit, is het een heel
ander verhaal. Je komt mensen tegen die de bomen tot aan de
hemel verdienen, maar ook hardwerkende ondernemers die
gepiepeld worden door de belastingdienst.
eerst had Diana deze baan. We hadden, tijdens onze eerste
baan, samengewerkt bij een werkgever in Leeuwarden, deel-
den er een kamer. Zij ging naar Priore, een paar jaar later ging
ik ook iets anders doen. Maar op mijn werk ontstonden trou-
bles met het management. Gedoe waar ik niet teveel mee te
maken wou hebben. Ik ben vaktechnisch goed, dat weet ik van
mezelf, ik wil gewoon rustig mijn werk doen. Ik mailde over de
problemen naar Diana en die bleek net zwanger. Ze vroegen
mij haar baan over te nemen.’