SCHOOLGIDS2018-2019

PRAEDINIUS GYMNASIUM

2

1. INTRODUCTIE ...................................... 3 Karakteristieken ........................................ 3 Praedinius gymnasium volwassenheid verantwoordelijkheid en regels toelating bevolking en gebouwen Het Praedinius door de eeuwen heen...... 4 Sint Maartensschool Regnerus Praedinius Ubbo Emmius meer verhuizingen namen

2. CURRICULUM ...................................... 5

Algemeen .................................................... 5 onder- en bovenbouw keuzeprogramma toetsing en bevorderingsnormen rekentoets

Onderbouw ................................................. 5 vakken verbreding IST creativiteit en cultuur huiswerkbegeleiding lessentabel Bovenbouw ................................................. 8 lessentabel keuzes maken profielen profielwerkstuk cultuur het honoursprogramma Het PG+ programma ................................. 11 meer mogelijkheden samenwerking PG+ onderwerpen

Technasium ................................................ 12 opdrachten en projecten oriëntatie docenten werkplaats technasium per klas Bètaonderwijs ........................................... 13 bèta in de onderbouw bètaprofielen, ook voor meisjes Jet-Net de bètatopklas wiskunde D

3. ORGANISATIE ....................................... 15 leiding mr leerlingenparlement passend onderwijs Stichting Praediniusfonds

Ouders ...................................................... 16 contact mentor docentenspreekuur de oudervereniging de ouderraad contactouders contactouderavond oudercursussen Latijn en Grieks Les en vakantie ......................................... 18 lessen en lestijden rooster vakantie en vrije dagen 2018-2019

Begeleiding en zorg .................................. 19 extra hulp voorbeelden van hulpsoorten decanen intern begeleidings- en adviesteam (IBAT) Zorg voor Jeugd Groningen Rebound vertrouwenspersoon, schoolarts en meldpunt (hoog)begaafd peermediation te laat komen en spijbelen

4. EXCURSIES EN PROJECTEN ............ 22 klas 1 klas 2 klas 3 klas 4 klas 5 klas 6 introductiedagen Middeleeuwen Project Rome- en Griekenlandreis cultuurreis

5. SCHOOLVERENIGINGEN .................. 24 Eloquentia, de toneelvereniging Aulos, het schoolorkest Schoolbands De debatvereniging, de debatvereniging FeCo Minerva, de feestcommissie Aegis, de schoolkrant Murmansk

6. WEDSTRIJDEN ................................... 26 strijd op de Olympiades k eurmerk nog meer competitie

7. PRAKTISCHE INFORMATIE ............. 28

Contact ....................................................... 28 algemeen klachtenregeling vraagbaak

Kosten en regelingen ............................... 28 boekenfonds en leermiddelen verzekeringen ouderbijdrage 2018-2019 tegemoetkomingsregelingen In en om de school .................................... 30 mediatheek kluisjes fietsenstalling fietsen van en naar de gymlessen kantine leerlinggegevens schoolfotograaf schoolpas

8. ADRESSEN ........................................... 32

3

1. INTRODUCTIE

KARAKTERISTIEKEN

PRAEDINIUS Het Praedinius Gymnasium is een middelbare school die openbaar onderwijs biedt. Dat houdt in dat bij ons levensovertuiging geen rol speelt bij de toelating. Naar onze mening is het juist belangrijk dat leerlingen met een verschillende achtergrond respectvol met elkaar omgaan. De docenten en de overige personeelsleden zijn er op gericht om binnen de school een sfeer van vertrouwen te creëren, een sfeer waarin iedereen zich thuis voelt en waarin plezier in leren en werken voorop staat.

GYMNASIUM Onze school draagt het woord gymnasium in zich. Dat impliceert dat we uitsluitend werken met leerlingen met een vwo-advies en dat we – naast de reguliere vakken – Latijn en Grieks doceren. Het woord is boven-dien een indicatie voor het type leerling aan wie we lesgeven, waarop (onder meer) de kwalificaties wetenschappelijk georiënteerd, intelligent, gemotiveerd en talentrijk van toepassing zijn. Ons onderwijs-programma is daar ook op ingericht: we bieden veel extra’s voor verdieping en verbreding zodat we elke leerling voldoende uitdaging kunnen garanderen.

Onze focus ligt niet alleen op de ontwikkeling van de leerling, maar ook op die van de docent: wij faciliteren permanent het op peil brengen en houden van de kennis en vaardigheden die noodzakelijk zijn om gymnasiaal onderwijs te kunnen bieden.

VOLWASSENHEID Behalve een gedegen opleiding met de juiste balans tussen cultuur- en natuurwetenschappen, kunnen onze leerlingen ook rekenen op gerichte begeleiding bij hun weg naar volwassenheid. We sturen daarbij op de ontwikkeling van creativiteit, zelfstandigheid en kritisch denkvermogen. Niet alleen binnen de leskaders, maar ook daarbuiten: het Praedinius kent een rijke traditie aan leerlingenparticipatie en geeft onderdak aan een groot aantal schoolverenigingen waarin veel ruimte geboden wordt voor het ontplooien van eigen initiatief. De wil om het beste uit je zelf te halen, al of niet in competitie met anderen, wordt door ons gestimuleerd.

VERANTWOORDELIJKHEID EN REGELS Naast zelfstandigheid en kritisch denkvermogen, leren we onze leerlingen ook – stap voor stap – verantwoor-delijkheid te nemen. Het ontwikkelen van (zelf)discipline en een goed beoordelingsvermogen – ook van eigen standpunten en gedrag – staan daarbij centraal. Deze algemene uitgangspunten vormen voor een belangrijk deel de basis van ons schoolreglement, dat in onverkorte vorm op onze website is gepubliceerd. Zaken als respect en zorg voor de omgeving, omgaan met autoriteit en voorschriften zijn er gedetailleerd in uitgewerkt.

‘DE SCHOOL MAG GEEN VOORBEREIDING OP HET LEVEN ZIJN, ZIJ IS HET LEVEN ZELF.’ John Dewey (1859 – 1952), Amerikaans filosoof, psycholoog en pedagoog.

Regn

erus

Pra

edin

ius

1# INTRODUCTIE

4

TOELATING Of een leerling kan worden toegelaten op het Praedinius, hangt primair af van het advies van de basisschool. De Plaatsingswijzer is bij het tot stand komen van dat advies een belangrijk hulpmiddel. Deze Plaatsingswijzer laat zien hoe een leerling gescoord heeft op verschillende vaardigheidstoetsen in groep 6, 7 en 8. Het uiteindelijke plaatsingsbesluit wordt genomen door de toelatingscommissie die onder de directe verantwoordelijkheid van onze school valt.

Meer informatie over de Plaatsingswijzer kunt u vinden op www.plaatsingswijzer.nl. Vragen over toelating van de nieuwe leerlingen kunt u stellen aan de onderbouwondersteuner, mevrouw C. Coppes: c.coppes.praedinius@o2g2.nl of conrector onderbouw mevrouw L. Vos: l.vos.praedinius@o2g2.nl.

BEVOLKING EN GEBOUWEN Momenteel zitten er 870 leerlingen op het Praedinius Gymnasium. Circa 70 docenten verzorgen er het onderwijs, bijgestaan door 10 ondersteunende personeelsleden. De school is gevestigd in twee gebouwen: één aan de Turfsingel 82 en één aan de Kruitlaan 11. Omdat beide gebouwen aan weerszijden van de Stadsschouwburg liggen, worden ze als een functionele eenheid gezien. Het Praedinius Gymnasium is een school met een sterke regiofunctie: ongeveer 50% van de leerlingen komt van buiten de gemeente Groningen.

HET PRAEDINIUS DOOR DE EEUWEN HEEN

SINT MAARTENSSCHOOL De geschiedenis van het Praedinius Gymnasium voert helemaal terug tot in 1395. In dat jaar werd de Schole tho Sunte Meerten (Sint Maartensschool) gesticht. Deze vroege voorloper van het Praedinius was gevestigd op het terrein waar nu het Provinciehuis ligt: op het kruispunt van de Sint Jansstraat en het Martinikerkhof.

REGNERUS PRAEDINIUS In het midden van de 16e eeuw zwaaide Regnerus Praedinius er de scepter, een man naar wie de school uiteindelijk vernoemd zou worden. Deze beroemde rector – die als Reinier Veldman in 1510 in Winsum werd geboren – wist de school tot grote bloei te brengen en bereikte er zelfs internationale faam mee: leerlingen uit allerlei Europese landen trokken naar Groningen voor les op de Sint Maartensschool.

UBBO EMMIUS Een andere vermaarde rector uit vroeger tijden was Ubbo Emmius, tevens de grondlegger van wat tegenwoordig de Rijksuniversiteit Groningen is. Onder zijn bewind verhuisde de school in 1595 naar het voormalige Minderbroederklooster, dat gevestigd was op de plaats waar nu de universiteitsbibliotheek staat.

MEER VERHUIZINGEN Er zouden daarna nog drie verhuizingen plaatsvinden: in 1861 naar gebouw Minerva aan de Oude Kijk in ’t Jatstraat, vervolgens naar de westzijde van het Martinikerkhof (1865) en tot slot, op 1 september 1882, naar de huidige locatie: Turfsingel 82. In augustus 1999 is er nog een tweede adres bijgekomen: Kruitlaan 11, het gebouw van de voormalige Industrieschool dat stamt uit 1908.

NAMEN Ook de naam heeft in de loop der tijd verschillende veranderingen ondergaan: na Sint Maartensschool werd het Latijnse School, vervolgens Stedelijk Gymnasium en uiteindelijk Praedinius Gymnasium.

1# INTRODUCTIE

5

2. CURRICULUM

ALGEMEEN

ONDER- EN BOVENBOUW Het Praedinius is een gymnasium. Dit betekent dat we – naast de voor het vwo verplichte vakken – de klassieke talen Latijn en Grieks doceren. Klas 1, 2 en 3 vormen de onderbouw, klas 4, 5 en 6 de bovenbouw.

KEUZEPROGRAMMA Binnen het curriculum bestaat vanaf klas 2 een keuzeprogramma van (vakoverstijgende) projecten en voor de bovenbouwklassen een keuzeprogramma van bijzondere cursussen en projecten. Deze keuzeprogramma’s worden uitgevoerd in de zogenaamde PG+ uren, die een wezenlijk onderdeel van het onderwijsprogramma vormen. Verderop in dit hoofdstuk kunt u daar meer over lezen.

TOETSING EN BEVORDERINGSNORMEN Een volledig overzicht van de regels die handelen over de toetsing en de overgang voor de onderbouwklassen is te vinden op onze website onder downloads en links.

Voor de bovenbouw kunt u de brochure Programma voor Toetsing en Afsluiting (PTA) raadplegen. Volgt u daarvoor de link: http://www.praedinius.nl/downloadslinks/index.html. Aan de leerlingen van de bovenbouw wordt het PTA ook uitgereikt.

REKENTOETS Sinds 2013 is het vak rekenen in klas 1 en 4 opgenomen in het curriculum. Dit is bedoeld als voorbereiding op de rekentoets, die sinds het schooljaar 2014-2015 voor het eerst verplicht onderdeel is van het eindexamen. De leerlingen leggen de rekentoets af in de vijfde klas. Het behaalde cijfer telt niet mee voor het eindexamen, maar wordt vermeld op de cijferlijst behorende bij de diploma. De regels voor de rekentoets staan voor de bovenbouwklassen beschreven in het PTA.

In de onderbouw maakt rekenen alleen in de eerste twee klassen deel uit van het curriculum.

ONDERBOUW

VAKKEN Het Praedinius is een categoraal gymnasium. Tot en met klas 3 volgen alle leerlingen hetzelfde programma, waarbij Latijn en Grieks verplicht zijn. We hebben een technasium waarbinnen het vak O&O wordt gegeven. In Klas 1 volgen alle leerlingen het vak O&O. Vanaf klas 2 kunnen leerlingen kiezen voor de technasiumstroom (zie verderop in dit hoofdstuk). Zij hebben dan het vak O&O in de tijd dat de andere leerlingen PG+ volgen (zie verderop in dit hoofdstuk). Vanaf het schooljaar 2016-2017 is Cambridge English officieel ingevoerd op het Praedinius vanaf klas 3. In klas 3 werken de leerlingen toe naar een First Certificate en in klas 4 en 5 naar een Advanced Certificate.

2# CURRICULUM

6

VERBREDING Leerlingen die excelleren in bepaalde vakken, hebben op het Praedinius de mogelijkheid deel te nemen aan het verbredingsprogramma. Dit houdt in dat ze zich tijdens reguliere lessen kunnen verdiepen in een onderwerp naar keuze. Het programma is er op geënt de leerlingen meer uitdaging te bieden en hun surplus tot ontwikkeling te brengen. De onderwerpen zijn zeer divers. Een paar voorbeelden van verbredingsprojecten uit de afgelopen jaren zijn: het schrijven van een boek, het leren van een taal of het maken van een kruisboog. Begeleiding en monitoring is in handen van een verbredingscoach.

In klas 1 worden potentiële verbreders in eerste instantie geselecteerd op basis van van een een intelligentie- en een motivatietest (IST, FRT), maar in de praktijk blijken leerlingen soms op andere gronden te kunnen en willen verbreden. Ook in klas 2 en 3 kunnen leerlingen zich aanmelden voor verbreding. In alle gevallen is er voorafgaand aan het traject overleg over deelname met de mentor, de docenten en de ouders. Een project kan individueel of in kleine groepjes uitgevoerd worden.

INTELLIGENTIE STRUCTUUR TEST (IST) Het Centrum voor Begaafdheids Onderzoek (CBO) in Nijmegen is een experticecentrum op het gebied van hoogbegaafdheid. Alle leerlingen in klas 1 doen aan het begin van het schooljaar mee aan een CBO-groepsscreening: de Intelligentie Structuur Test (IST). Met deze screening krijgen we inzicht in de sterke en minder sterke kanten van de leerling. Bovendien geeft het ons een goed beeld van hun houding tegenover cognitieve taken, waardoor we mogelijke onderpresteerdersprofielen in een vroeg stadium kunnen detecteren. Een aantal leerlingen krijgt op basis van de uitkomst van deze screening de mogelijkheid om mee te doen aan ons verbredingsprogramma.

Als ouder1 ontvangt u een formulier dat u de mogelijkheid biedt uw toestemming te geven voor deelname aan de screening van uw zoon of dochter. Die toestemming behelst óók een bespreking van de testresultaten tussen een psycholoog (of orthopedagoog), met de school, vóórdat u inzage krijgt in die resultaten.

CREATIVITEIT EN CULTUUR Drama, muziek en tekenen zijn drie culturele vakken die de leerlingen in de eerste en tweede klas volgen. Deze vakken zijn er vooral op gericht om het individueel creatief vermogen te stimuleren en te ontwikkelen. Daarnaast besteden we aandacht aan de historische achtergrond van deze vakken. Het leerprogramma hebben we daarbij afgestemd op andere vakken met een (belangrijke) culturele component, waaronder geschiedenis en de klassieke talen. De aldus verworven kennis en vaardigheden kunnen de leerlingen later inzetten bij het uitvoeren van verschillende schoolprojecten en bij het profielwerkstuk in de eindexamenklas.

HUISWERKBEGELEIDING Leerlingen uit onder- en bovenbouw kunnen gedurende, maximaal drie middagen (tegen betaling) gebruik maken van de huiswerkklas. Deze huiswerkklas wordt georganiseerd door KlasseStudent.

1 Overal waar u in deze gids ‘ouders’ leest, bedoelen we ook – indien op u van toepassing – voogden of verzorgers.

2# CURRICULUM

7

LESSENTABEL

VAK KLAS 1 KLAS2 KLAS 3

NEDERLANDS 2,75 2,25 2

LATIJN 2 2 2,3

GRIEKS 1 2 2,3

FRANS 2,25 1,5 1,3

DUITS 2,25 2,25

DRAMA 1 1

ENGELS 2 1,75 2

GESCHIEDENIS 1,5 1,5 1,4

AARDRIJKSKUNDE 1,5 1,6

AARDRIJKSKUNDE/ECONOMIE 2

WISKUNDE* 2,75 2,25 2,7

NATUURKUNDE 2

SCHEIKUNDE 1,7

NATUUR-/SCHEIKUNDE 1,5

BIOLOGIE 2 1,75

TEKENEN/KUNSTGESCHIEDENIS 1,5 1 1,3

MUZIEK 1 1

REKENEN 0,25

LICHAMELIJKE OPVOEDING 2 1,75 1,75

TECHNASIUM (O&O)** 3 2 2,7

PG+ 1 2

MENTORUUR 1,25 1,1 1,7

* In klas 1 wordt binnen de wiskundelessen aandacht besteed aan het vak rekenen Voor rekenen wordt in de loop van het jaar een toets afgenomen. Het resultaat op de toets bepaalt of de leerling deelneemt aan de rekenlessen.** In klas 1 maken alle leerlingen kennis met het technasium (O&O). Aan het einde van klas 1 kunnen leerlingen kiezen om in klas 2 verder te gaan met het technasium. Zij volgen dan het vak O&O in plaats van PG+. Aan het einde van klas 2 kunnen deze leerlingen ervoor kiezen door te gaan met O&O.*** In 2 periodes een project van 4 uur, maar per leerling in verschillende periodes.

***

2# CURRICULUM

8

BOVENBOUWLESSENTABEL

VAK KLAS 4 KLAS 5 KLAS 6

NEDERLANDS 2,5 2,25 2

ENGELS 2 2 2

LICHAMELIJKE OPVOEDING 1,75 1,75 1

MAATSCHAPPIJLEER 1,5

FILOSOFIE 1,5 3 2,25

MENTORUUR 1,5

PG+* 1 1

PROFIELWERKSTUK 1,5

LATIJN (+KCV) 3 3,5 3,25

GRIEKS (+KCV) 3 3,5 3,25

FRANS 1,5 3 2,5

DUITS 1,5 3 2,5

WISKUNDE A 2,5 2,5 2,5

WISKUNDE B 3 3 2,75

WISKUNDE C ** 2,5 2,5

WISKUNDE D 2,25 2

ECONOMIE 1,5 3 2,5

AARDRIJKSKUNDE 1,5 3 2,5

GESCHIEDENIS 1,5 3 2,5

TEKENEN/KUNSTGESCH. 1,5 3 2,75

NATUURKUNDE 1,5 3,5 2,5

TECHNASIUM O&O * 4 4 2

SCHEIKUNDE 1,5 3 2,25

BIOLOGIE 1,5 2,75 2,25

* O&O wordt deels in PG+tijd gevolgd. Leerlingen met O&O volgens dus geen apart PG+programma. ** Wiskunde C is in P1 een combinatieklas met Wiskunde A.

2# CURRICULUM

9

KEUZES MAKEN Afhankelijk van de individuele interesse en vaardigheden, maakt elke leerling aan het eind van klas 3 een keus voor een van de drie stromen:

> N(atuur)-stroom > M(aatschappij)-stroom > T(echnasium)-stroom

Aan het eind van klas 4 maakt elke leerling een definitieve keuze voor een van de vier profielen: > Natuur en Techniek (NT) > Natuur en Gezondheid (NG) > Economie en Maatschappij (EM) > Cultuur en Maatschappij (CM)

Belangrijk: leerlingen uit de N-stroom of T-stroom hebben de keuze uit het NT- en het NG-profiel. Leerlingen uit de M-stroom kiezen tussen het EM- en CM-profiel.

De vakken die de bovenbouwleerlingen volgen, bestaan uit: > algemene vakken > profielvakken > vrij te kiezen vakken

De samenstelling daarvan is gericht op waarborging van het gymnasiale karakter van onze school. Zo is voor elke klas altijd een van de klassieke talen verplicht en specifiek voor klas 4 geldt dat óók voor het vak filosofie.

PROFIELEN Ter oriëntatie geven we hieronder een korte schets van de vier profielen.

NATUUR EN TECHNIEK (NT) Leerlingen die voor een NT-profiel kiezen, zijn sterk in de exacte vakken. Ze hebben belangstelling voor natuurwetenschap en techniek. Verder kunnen ze logisch denken en hebben ze een goed ruimtelijk inzicht. Met NT als eindexamenprofiel is het mogelijk door te stromen naar studies als informatica, bouwkunde, elektrotechniek of biotechnologie. Beroepen die bij een NT’er passen zijn onder meer: natuurkundige, meteoroloog, bosbouwkundige, ICT-specialist of chemisch analist.

ECONOMIE EN MAATSCHAPPIJ (EM) Ondernemende mensen die het leuk vinden om dingen te organiseren en die goed kunnen samenwerken. Zo zou je EM-leerlingen kunnen omschrijven. Verder zijn EM’ers doorgaans uitstekende rekenaars en hebben ze aanleg voor leidinggeven. Ze kiezen vaak studies met economie in de naam. Ook studies op het gebied van toerisme, vrije tijd en communicatie zijn populair bij de EM’ers. Leerlingen die eindexamen doen in dit profiel kiezen vaak een beroep als bankier, hotelier, advocaat of politiefunctionaris. Niet zelden ontwikkelt een EM’er zich tot iemand met een (top) leidinggevende functie in het bedrijfsleven of bij de overheid.

NATUUR EN GEZONDHEID (NG) Net als NT’ers zijn NG’ers echte bètaleerlingen. Verder heeft een NG’er belangstelling voor de levende natuur: mensen, dieren, planten. Met dit profiel kan een leerling doorstromen naar alle (para)medische studies en de meeste agrarische studies. Voorbeelden van mogelijke beroepen zijn: huisarts, dierenarts, landbouwconsulent, tandarts of fysiotherapeut.

CULTUUR EN MAATSCHAPPIJ (CM) Leerlingen die voor CM kiezen hebben veel belangstelling voor kunst en cultuur en zijn over het algemeen sociaal en communicatief sterk. Niet verwonderlijk dus dat talige leerlingen eindexamen doen in juist dit profiel. Toch is niet taalvaardigheid per se het meest in het oog springende kenmerk van een CM’er, maar creativiteit. Studies in de kunstsector zijn dan ook waar een leerling met dit profiel vaak voor kiest. Ook studies als psychologie, pedagogiek en sociologie vallen regelmatig in de smaak bij dit type leerling. Beroepen: schilder, musicus, beeldhouwer en schrijver. Maar ook: historicus, (ortho)pedagoog, filosoof en archeoloog.

2# CURRICULUM

10

PROFIELWERKSTUKIn klas zes maken de leerlingen een profielwerkstuk (pws), een praktische opdracht over een onderwerp dat verband houdt met hun gekozen profiel. Dat kan zelfstandig, maar ook in tweetallen of – bij uitzondering – in groepsverband. De totale studielast is minimaal 80 uur. Theoretische verdieping en het ontwikkelen van praktische vaardigheden – waaronder het opzetten van een onderzoek en presenteren – vormen de belangrijkste leerdoelen van dit onderdeel. Al in klas vijf oriënteren de leerlingen zich op mogelijke onderwerpen.

CULTUUR Net als in de onderbouw is er ook in de bovenbouw bij veel vakken ruime – óók buitenschoolse – aandacht voor cultuur. De leerlingen lezen literatuur, bekijken films, luisteren muziek en bezoeken musea. Soms in de les samen met de docent, maar ook zelfstandig. In klas 5 begint iedere nieuwe lesperiode met een middag waarop cultuur naar school wordt gehaald in de vorm van een lezing of een voorstelling. Het hoogtepunt is voor veel leerlingen de reis die ze in klas 5 maken naar Rome of Griekenland; een week lang cultuur én gezelligheid. Met eigen ogen zien ze dan de beelden, schilderijen en tempels die ze hebben leren kennen tijdens de lessen.

HET HONOURSPROGRAMMA Het honoursprogramma is bedoeld voor leerlingen uit de bovenbouw die behoefte hebben aan extra uitdaging. Met dit programma bieden we hen de mogelijkheid om hun talenten of passies (verder) tot ontwikkeling te brengen. Deze kunnen verband houden met de gewone schoolse activiteiten, maar vaak staan ze daar helemaal los van. Een paar voorbeelden van onderwerpen voor een honoursprogramma zijn: componeren, programmeren, koken, fotograferen en het ontwikkelen van debatlessen. De leerlingen kunnen hun programma deels buiten de school uitvoeren en deels erbinnen, bijvoorbeeld via de PG+ lessen of door deel te nemen aan olympiades. Gekwalificeerde honoursdocenten verzorgen de begeleiding.

ORIËNTATIECURSUS Leerlingen die serieuze belangstelling hebben voor het honoursprogramma moeten eerst een oriëntatiecursus volgen. Die belangstelling kan algemeen van aard zijn – de leerling wil ‘iets extra’s’ – maar hij kan zich ook richten op een be-paald onderwerp. De cursus verschaft helderheid over de mogelijkheden van het programma en over de individuele geschiktheid van de leerling. Naast de motivatie van de leerling is het oordeel van de honoursdocent bepalend voor het al of niet deelnemen aan het programma. De oriëntatiecursus vindt altijd plaats in periode twee van de vierde klas.

INFORMATIE Drie manieren om meer informatie over het honoursprogramma te verkrijgen:

> Via een van de docenten van het honoursteam: mevrouw J. Holwerda, de heer M. Romeijn en de heer T. Septer.

> Een bezoek aan de website van Stichting het Zelfstandig Gymnasium: www.gymnasia.nl. Klik op de homepage op de link: Brochures SHZG.

> Een mail naar: honours@praedinius.nl.

LESSENTABEL In de bovenbouw is de lessentabel afhankelijk van de stroom of het profiel dat de leerling gekozen heeft. Al sinds enige jaren werken we met een perioderooster. Via de Zermelo Portal kunnen de actuele roosters bekeken worden.

2# CURRICULUM

11

HET PG+ PROGRAMMAPG+ staat voor Praedinius Gymnasium Plusprogramma en het behelst een ruim aanbod aan verbredings- en verdiepingsmogelijkheden. Dat houdt in dat leerlingen binnen dit programma cursussen kunnen volgen over onderwerpen die hen interesseren maar die tijdens de reguliere lessen niet of nauwelijks aan bod komen. In de bovenbouw kan het gebruikt worden om een bepaald onderwerp nog verder uit te diepen of het kan dienen als een opstapje naar het honoursprogramma (zie hoofdstuk hierboven).

Naast het reguliere PG+ programma kunnen de leerlingen een aantal jaarlaagoverstijgende cursussen volgen die hen de mogelijkheid biedt bepaalde vaardigheden (nog) meer en intensiever tot ontwikkeling te brengen. Binnen dit verband werken vaak leerlingen uit klas 3 tot en met 6 samen, wat hen in de gelegenheid stelt van elkaar te leren. Voorbeelden van deze cursussen: vormgeving (Studio_PG), debat en muziek.

TECHNASIUM Een bijzonder onderdeel van het Praedinius is het technasium. We zijn daarmee van start gegaan in 2004; in dat jaar hebben we met vier andere scholen een convenant getekend waarmee we een inspanningsverplichting zijn aangegaan om binnen vijf jaar tijd een technasiumstroom te realiseren. Het doel van het technasium is leerlingen de mogelijkheid te geven om naast hun reguliere gymnasiumcurriculum extra aandacht aan de bètavakken en aan techniek te besteden. De link tussen theorie en praktijk is een belangrijk uitgangspunt.

OPDRACHTEN EN PROJECTEN Bij het technasium maken de leerlingen kennis met allerlei technische beroepen zoals architect, natuurwetenschappelijk onderzoeker, industrieel ontwerper, werktuigbouwkundige, procestechnoloog of hydroloog. Dat gebeurt door het uitvoeren van projecten in opdracht van bedrijven zoals de Gasunie, de gemeente Groningen of de Rijksuniversiteit Groningen. De opdrachten moeten authentiek, realistisch en technisch zijn. De leerlingen werken altijd in teamverband waarbij ze de ene keer een onderzoeksopdracht uivoeren en de andere keer een ontwerpopdracht.

2# CURRICULUM

12

ORIËNTATIE Op het technasium zijn de leerlingen niet uitsluitend bezig met projecten: ze bezoeken ook bedrijven en nu en dan geeft een externe een presentatie over een bepaalde professie. Op die manier krijgen de leerlingen een goed en compleet beeld van de technische praktijk en krijgen ze de mogelijkheid zich effectief te oriënteren op de beroepsrichting die bij hen past.

DOCENTEN De docenten die actief zijn op het technasium zijn ook allen vakdocent. Zij hebben als taak de leerlingen hulp te bieden bij het verwerven van nieuwe vaardigheden en hen te begeleiden bij de uitvoering van de projecten. Bovendien monitoren ze de vorderingen van elke leerling. Verder heeft het technasium een technator. Deze draagt zorg voor een soepel verloop van de dagelijkse praktijk en is verantwoordelijk voor het op peil houden van de kwaliteit van het technasiumonderwijs. Ook de communicatie met alle betrokken partijen valt onder de verantwoordelijkheid van de technator.

WERKPLAATS In het gebouw aan de Kruitlaan hebben we een speciale werkplaats voor het technasium ingericht. Op deze plek kunnen de leerlingen optimaal werken aan de praktische uitvoering van hun opdrachten.

TECHNASIUM PER KLAS > In klas 1 krijgen alle leerlingen gemiddeld drie uur per week O&O. In twee van de vier periodes leren ze allerlei

praktische vaardigheden zoals technisch tekenen, solderen en het snijden van karton. Bovendien leren ze te werken met verschillende softwareprogramma’s, zoals Word, PowerPoint en Excel. In de andere twee periodes werken ze aan twee projecten. Aan het eind van het jaar beslissen de leerlingen of ze doorgaan met het technasium. Leerlingen die stoppen, gaan in de klas 2 verder met PG+ .

> In klas 2 besteden de leerlingen gemiddeld twee uur per week aan O&O en ze voeren minimaal twee projecten uit. Zo’n project kan het ontwerpen van een brug of een stad(sdeel) betreffen maar ook de deelname aan een onderzoekswedstrijd met andere technasia. Ook hier geldt: aan het einde van de schooljaar beslissen de leerlingen of ze door willen met het technasium of dat ze overstappen op PG+.

> In klas 3 krijgen de leerlingen gemiddeld twee uur O&O en ze voeren twee technasiumopdrachten uit. Aan het einde van de derde klas kiezen ze een stroom: de M(aatschappij)-stroom, de N(atuur)-stroom of de T(echnasium)-stroom.

> In klas 4 voeren de leerlingen vier projecten uit waaraan ze vier uur per week besteden. Aan het eind van het jaar kiezen ze een profiel: Cultuur en Maatschappij, Economie en Maatschappij, Natuur en Gezondheid of Natuur en Techniek. Het technasium kan ondergebracht worden bij de laatste twee profielen. Wanneer een leerling in klas 4 opnieuw kiest voor het technasium, blijft hij/zij dit programma volgen tot en met het eindexamen.

> In klas 5 moeten de leerlingen twee projecten realiseren. Het zoeken (en vinden!) van opdrachtgevers moeten ze dit jaar voor het eerst volledig zelfstandig uitvoeren. Ook het maken van afspraken met de opdrachtgevers over het invullen en vormgeven van de projecten, moeten de leerlingen zonder hulp van de docenten tot stand zien te brengen. Net als in klas vier bedraagt de tijdsbesteding in dit jaar gemiddeld vier uur per week.

> In klas 6 hebben de leerlingen gemiddeld twee uur per week O&O. Buiten de lessen om moeten ze echter ook werken aan hun meesterproef. Feitelijk is de meesterproef een projectopdracht op eindexamenniveau: alles wat ze geleerd hebben in de voorgaande jaren komt hierin samen. Op het technasium wordt de meesterproef met het profielwerkstuk gecombineerd: het onderwerp dat een leerling kiest voor zijn profielwerkstuk moet verband houden met zijn meesterproef en is een theoretische natuurwetenschappelijke verdieping daarvan. Het profielwerkstuk wordt in principe in tweetallen uitgevoerd en de meesterproef in teamverband. Ook voor de meesterproef moeten de leerlingen zelfstandig op zoek naar een opdrachtgever.

2# CURRICULUM

13

BÈTAONDERWIJS Wiskunde, natuurkunde, scheikunde, biologie én O&O vormen met elkaar de bètavakken op het Praedinius. Omdat een belangrijk deel van onze leerlingen bovengemiddeld scoort op deze vakken en omdat we van mening zijn dat we elk talent zo goed mogelijk moeten faciliteren om het maximale tot ontwikkeling te kunnen brengen, bieden we veel extra’s op bètagebied.

BÈTA IN DE ONDERBOUW In de onderbouw maken de leerlingen kennis met alle bètavakken. Ze leren niet alleen de theorie, maar ze moeten ook allerlei praktische opdrachten uitvoeren, waaronder scheikundige laboratoriumproeven. De technische onderwijsassistenten (toa’s) ondersteunen de docenten bij deze practica.

BÈTAPROFIELEN, ÓÓK VOOR MEISJES Meisjes blijken net zo goed te scoren op de bètavakken als jongens. Toch kiezen ze (veel) minder vaak een exact profiel dan hun mannelijke medeleerlingen waardoor ze ook (veel) minder vaak doorstromen naar een technische opleiding. Dat ze hun talenten op dat punt onbenut laten, vinden wij niet alleen jammer voor hun eigen ontwikkeling, maar ook voor de maatschappij als geheel. Door meisjes heel gericht kennis te laten maken met de technische praktijk en de mogelijkheden die hun dat biedt, belichten we het bètaperspectief op positieve wijze in de hoop dat meer van hen exact zullen kiezen. Een middel dat we daarvoor inzetten is speeddaten met vrouwen die een technisch vak uitoefenen. In korte tijd kunnen de meisjes een aantal van deze vrouwen bevragen over hun beroepspraktijk. We organiseren dat één keer per jaar voor de meisjes uit klas 4 en 6.

JET-NET Het Praedinius is niet alleen een gymnasium, maar ook een Jet-Net-school. Jet-Net betekent: Jongeren en Technologie Netwerk Nederland. Dit netwerk richt zich op nauwe samenwerking tussen technische bedrijven en middelbare scholen. Als Jet-Net-school werken we onder meer samen met RoyalHaskoningDHV. Medewerkers van dat bedrijf zijn opdrachtgevers voor O&O projecten, zijn expert bij moeilijke onderwerpen en speeddaten met klas 5 leerlingen en organiseren een excursie.

Daarnaast doen we mee aan de bètabattle in Noord Nederland, een wedstrijd voor 144 tweede klas leerlingen tussen 12 middelbare scholen. Jet-Net-bedrijven uit het noorden laten de leerlingen kennismaken met wetenschap door middel van uitdagende activiteiten. Het Praedinius Gymnasium is meerdere malen winnaar geweest.

Vanuit Jet-Net wordt elk jaar voor bètaleerlingen uit klas 5 de debatwedstrijd “Meet the Boss” georganiseerd, waarbij de voorrondes worden gehouden bij AKZONobel.

Ook wordt de Careerday in Zwolle bezocht. Hier presenteren Noordelijke bedrijven en instellingen zich door middel van workshops aan vijfdeklas- leerlingen.

2# CURRICULUM

14

DE BÈTATOPKLAS De beste bèta’s uit klas 5 en 6, kunnen bij ons naar een speciale bètatopklas. De leerlingen in deze klas krijgen de gewone lesstof compacter aangeboden zodat ze meer tijd over hebben om hun bètatalenten te ontwikkelen. Vaste onderdelen zijn het volgen van masterclasses op de universiteit en gastcolleges van technische professionals. Daarnaast gaan ze op excursie naar bijvoorbeeld onderzoeksinstellingen en bedrijven die gericht zijn op innovatie. Een andere bijzonderheid in dit verband zijn de verschillende competities waaraan de klas als geheel deelneemt: wetenschappelijke wedstrijden – zoals het IYPT – en de prestigieuze wiskunde-, natuurkunde- en scheikundeolympiades.

WISKUNDE D Als een van de weinige scholen in Groningen bieden wij in de bovenbouwklassen het vak wiskunde D aan. Wiskunde D genereert verbreding voor (onder meer) de onderdelen statistiek en kansrekening. Daarnaast biedt het vak mogelijkheden voor verdieping door het analyseren en uitwerken van onderwerpen uit de technische en wetenschappelijke praktijk. Het vergaren van wiskunde D-kennis versoepelt de aansluiting op een exacte studie.

TOELATINGSEISEN Alleen de meest getalenteerde en gemotiveerdeleerlingen krijgen een plek in de bètatopklas. We hebben twee selectiecriteria vastgesteld:

> Elke kandidaat moet een sollicitatiebrief schrijven waarin hij beargumenteert waarom hij zich geschikt acht voor de bètatopklas.

> De bètadocenten van de kandidaten moeten hen aanbevelen.

2# CURRICULUM

15

3. ORGANISATIE

LEIDING Het Praedinius Gymnasium valt onder het bevoegd gezag van de Stichting Openbaar Onderwijs Groningen.De dagelijkse leiding berust bij de schoolleiding. Deze bestaat uit de rector en twee conrectoren.

MR Alle geledingen van de school zijn vertegenwoordigd in de medezeggenschapsraad (MR). Op die manier kunnen leerlingen, ouders, docenten en onderwijsondersteunend personeel hun stem laten horen wanneer belangrijke beslissingen moeten worden genomen die de hele school aangaan. De MR vergadert ongeveer 10x per jaar. De MR kent in totaal twaalf leden:

> zes personeelsleden > drie leerlingen > drie ouders

Elk van deze geledingen heeft instemmingsrecht bij verschillende onderwerpen, waaronder: > arbeidsvoorwaarden > leerlingenstatuut > hoogte van de ouderbijdrage

Over verschillende andere kwesties hebben zij het recht te adviseren. In de Wet op de Medezeggenschapsraad zijn deze bevoegdheden vastgelegd. Meer informatie over deze wet kunt u vinden op: http://www.infowms.nl.

LEERLINGENPARLEMENT Het leerlingenparlement behartigt de belangen van de leerlingen en geeft – gevraagd en ongevraagd – advies aan de schoolleiding en de medezeggenschapsraad. In dit orgaan hebben de vertegenwoordigers van de klassen en de leerlingverenigingen zitting. Uit hun midden wordt de ledenraad gekozen. Deze vormt het dagelijks bestuur van het leerlingenparlement. De ledenraad bereidt de algemene vergaderingen voor en onderhoudt de contacten met de schoolleiding.

PASSEND ONDERWIJS Op 1 augustus 2014 is de Wet Passend Onderwijs in werking getreden. Het uitgangspunt van deze wet is: Regulier als het kan, speciaal waar dat nodig is. Concreet houdt dit in dat schoolbesturen binnen een bepaalde regio gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor een passende onderwijsplek voor elke leerling. Het bestuur van het Praedinius Gymnasium maakt binnen dat kader deel uit van het Samenwerkingsverband Passend Onderwijs VO 20.01. (www.passendonderwijsgroningen.nl/SWV-VO20-01).

Met elkaar maken wij afspraken over de extra ondersteuning voor leerlingen die daarvoor in aanmerking lijken te komen. Individuele scholen zijn daarbij verantwoordelijk voor een goede basisondersteuning . In het Schoolondersteuningsprofiel staat welke basisondersteuning en aanvullende begeleiding wij onze leerlingen bieden. Het Schoolondersteuningsprofiel wordt door de mr vastgesteld en staat op onze website. http://www.praedinius.nl/deschool/ondersteuning.html.

Voor informatie over passend onderwijs op het Praedinius kunt u contact opnemen met de conrector onderbouw mevrouw L. Vos, l.vos.praedinius@o2g2.nl.

3# ORGANISATIE

16

STICHTING PRAEDINIUSFONDS De Stichting Praediniusfonds heeft als doel een bijdrage te leveren aan de instandhouding en bloei van het zelfstandig openbaar categoraal gymnasiaal onderwijs. Die doelstelling betreft zowel de scholen in Groningen en omstreken in algemene zin als het Praedinius Gymnasium in het bijzonder. De voornaamste speerpunten daarbij zijn het bevorderen van goed onderwijs en ontspanning.

Het stichtingsbestuur bestaat uit tenminste vijf en uit maximaal negen personen. Het bestuur van de oudervereniging van het Praedinius benoemt vijf stichtingsbestuurders:

> Drie leden op voordracht van de oudervereniging zelf, waarvan tenminste één lid uit hun midden. > Eén oud-leerling van het Praedinius. > Eén leerling van het Praedinius.

Bestuurders van het openbaar onderwijs Groningen en personeelsleden met een formeel dienstverband bij het Praedinius Gymnasium zijn uitgesloten van het bestuurslidmaatschap.

OUDERS

CONTACT Uiteraard streeft de school naar een optimaal contact met de ouders. Naast de hierboven genoemde MR bieden we nog een aantal mogelijkheden om aan dat streven gestalte te geven. Hieronder een overzicht daarvan. Actuele informatie over schoolzaken gedurende het schooljaar publiceren we op onze website. Wanneer de situatie daar om vraagt, informeren wij u (ook) per brief of per mail.

MENTOR Als u een persoonlijke kwestie met ons wilt bespreken, dan is de mentor van uw kind de eerst aangewezen contactpersoon. Wanneer de mentor u niet rechtstreeks van dienst kan zijn, zorgt deze ervoor dat u bij de juiste persoon of de juiste instantie terecht kunt.

DOCENTENSPREEKUUREen geijkte gelegenheid waarbij u met de mentor of docent kunt spreken. Dit vindt tweemaal per jaar plaats. Het mentorspreekuur is alleen bedoeld voor een gesprek met de mentor. Tijdens het docentenspreekuur kunt u spreken met de vakdocent over de prestaties en het wel een wee van uw kind(eren).

DE OUDERVERENIGING De oudervereniging heeft tot doel de betrokkenheid van de ouders bij de school te bevorderen. De inkomsten komen uit de vrijwillige bijdragen van de ouders. Elke ouder van elke leerling op onze school is automatisch lid van de oudervereniging van het Praedinius Gymnasium. U hoeft zich hiervoor dus niet actief aan te melden.

DE OUDERRAAD De ouderraad (or) vormt het dagelijks bestuur van onze oudervereniging. De or bestaat uit negen leden. De ouders uit de stad en de regio zijn naar evenredigheid vertegenwoordigd. Een or-lid is om het jaar herkiesbaar en zijn/haar maximale zittingstermijn is zes jaar. Elke maand voert de or overleg met de schoolleiding van de school en een vertegenwoordiger van de docenten. Tijdens deze vergadering komen de lopende zaken aan de orde. Andere bezigheden van de or zijn:

3# ORGANISATIE

17

> Organiseren van een algemene ouderavond. Deze vindt een keer per jaar plaats en alle ouders krijgen hiervoor een uitnodiging.

> Organiseren van contactouderavonden. Tijdens deze avonden vindt er overleg plaats tussen de schoolleiding, de jaarcoördinatoren, de contactouders en de or.

> Organiseren van een jaarlijkse lezing voor ouders. Thema’s die in de afgelopen jaren onder meer aan de orde zijn geweest: ‘De zesjescultuur’, ‘Het puberbrein’, ‘Studiemotivatie’.

> Afvaardigen van ouderleden naar de medezeggenschapsraad. > Vertegenwoordigen van het Praedinius bij de Landelijke Ouderraad Zelfstandige Gymnasia (LOZG).

Meer informatie over de LOZG kunt u vinden op: www.lozg.nl. > Vertegenwoordigen – met één lid – bij het Stichtingsbestuur van het Praediniusfonds.

Meer informatie over deze stichting kunt u vinden op: www.praediniusfonds.nl. > Verzorgen van representatieve taken. > Verzorgen van de jaarlijkse kerstlunch voor de docenten en de or.

Als u direct contact wenst met de or, kunt u mailen naar: ouderraad@praedinius.nl

CONTACTOUDERS De ouders van de leerlingen van elke klas van de leerjaren 1 tot en met 4 kiezen aan het begin van het schooljaar twee contactouders uit hun midden. Deze contactouders fungeren als aanspreekpunt voor de andere ouders. Daarnaast onderhouden zij regelmatig contact met de school – schoolleiding, jaarlaagondersteuner, mentor, ouderraad – over onderwerpen die (vooral) praktisch en organisatorisch van aard zijn. Over de inhoud van die contacten informeren zij de andere ouders .

CONTACTOUDERAVOND Tweemaal per jaar vindt er een contactouderavond plaats, meestal in november en in april/mei. Zo’n bijeenkomst bestaat uit twee delen:

> Een deelvergadering per leerjaar onder leiding van de ouderraad. De betreffende conrector van de jaarlaag is hierbij aanwezig.

> Een plenair gedeelte, ook onder leiding van de ouderraad.

OUDERCURSUSSEN LATIJN EN GRIEKS Sinds een aantal jaren verzorgen onze docenten klassieke talen cursussen Latijn en Grieks voor ouders van Praediniusleerlingen. Voor Latijn bestaat er zowel een beginnerscursus als een gevorderdencursus. Voor Grieks is deze segmentering niet aangebracht. De cursussen, die voor een gering bedrag worden aangeboden, vinden plaats in de avonduren en beslaan elk vier bijeenkomsten. Als deelnemer krijgt u een goede indruk van de manier waarop Grieks en Latijn tegenwoordig onderwezen worden. Bovendien zult u aan den lijve ondervinden wat er voor uw kind(eren) allemaal bij komt kijken om zich deze talen eigen te maken.

De beginnerscursus Latijn is vooral bedoeld voor ouders van leerlingen uit klas 1 en 2 die zelf nooit zijn onderwezen in deze taal. Tijdens de cursus volgt en oefent u het volledige grammaticaprogramma uit klas 1. Daarnaast krijgt u een inkijkje in de rijke Romeinse cultuur.

De gevorderdencursus Latijn is bedoeld voor ouders die al eens onderricht gehad hebben in de taal en die de elementaire grammatica ervan al eerder hebben bestudeerd. We werken met authentieke teksten van antieke auteurs. Deze teksten zijn geselecteerd op hun culturele gehalte: een beeld van de samenleving van de Romeinse oudheid stijgt er uit op. Aan het eind van de cursus maakt u een vertaling op eindexamenniveau.

De cursus Grieks is geschikt voor ouders die hun kind(eren) willen ondersteunen bij het leren van het Grieks in klas 2 en hoger. We besteden veel aandacht aan het Griekse alfabet, maar ook de elementaire grammatica en de Oudgriekse cultuur komen aan bod.

3# ORGANISATIE

18

LES EN VAKANTIE

LESSEN EN LESTIJDEN De school begint om 8.30 uur. In klas 1 t/m 3 eindigen de lessen uiterlijk om 15.45 uur. In klas 4 t/m 6 duren de lessen soms tot 16.40 uur. (zie blauwe kader)

ROOSTER Het jaar is opgedeeld in vier perioden:P1: maandag 3 september t/m vrijdag 9 november P2: maandag 12 november t/m vrijdag 25 januariP3: maandag 28 januari t/m vrijdag 5 aprilP4: maandag 8 april t/m einde schooljaar

Hierbij geldt: > Voor elke periode wordt een apart rooster gemaakt. > Vrijdag het 6e uur is het vaste uur voor inhaalproefwerken. Dit tijdstip

moet door alle leerlingen vrijgehouden worden van buitenschoolse verplichtingen.

> Extra hulp of begeleiding wordt op dinsdag- en donderdagmiddag na het 6e uur aangeboden. Van leerlingen die van deze begeleiding gebruikmaken, vragen we eventuele buitenschoolse verplichtingen af te zeggen wanneer deze samenvallen met de geboden hulp.

> Voor de klassen 1 t/m 4 is in principe een mentoruur ingeroosterd.

Op een aantal vergadermiddagen wordt gedurende het schooljaar met een 40-minutenrooster gewerkt. De lestijden staan in het groene kader.

VAKANTIES EN VRIJE DAGEN 2018/2019

Herfstvakantie: 22 oktober t/m 26 oktober 2018

Kerstvakantie: 24 december 2018 t/m 6 januari 2019

Voorjaarsvakantie: 18 februari t/m 22 februari 2019

Goede Vrijdag: 19 april 2019

Pasen: 21 en 22 april 2019

Meivakantie: 22 april t/m 5 mei 2019

Hemelvaart: 30 en 31 mei 2019

Pinksteren: 10 en 11 juni 2019

Zomervakantie: 15 juli t/m 23 augustus 2019

Organisatiedagen: 3 september 2018, 15 oktober 2018 en 5 maart 2019

Diploma-uitreiking: 28 juni 2019 in de Nieuwe Kerk

Promotie klassen 1 t/m 5: 12 juli 2019 in de Nieuwe Kerk

Lestijden maandag t/m vrijdag:

1e uur: 8.30 – 9.25 uur 2e uur: 9.25 – 10.20 uur Pauze: 10.20 – 10.35 uur 3e uur: 10.35 – 11.30 uur 4e uur: 11.30 – 12.25 uur pauze: 12.25 – 12.50 uur 5e uur: 12.50 - 13.45 uur 6e uur: 13.45 – 14.40 uur pauze: 14.40 – 14.50 uur 7e uur: 14.50 – 15.45 uur 8e uur: 15.45 – 16.40 uur

40-minutenrooster:

1e uur: 8.30 – 9.10 uur 2e uur: 9.10 – 9.50 uur pauze: 9.50 – 10.05 uur 3e uur: 10.05 – 10.45 uur 4e uur: 10.45 - 11.25 uur pauze: 11.25 – 11.50 uur 5e uur: 11.50 – 12.30 uur 6e uur: 12.30 – 13.10 uur7e uur: 13.10 – 13.50 uur

3# ORGANISATIE

19

Voor extra verlof buiten de vakanties om, is toestemming nodig van de schoolleiding. Als een leerling daarvan gebruik wil maken, moeten de ouders schriftelijk of via e-mail toestemming vragen via de afdelingsondersteuner van het betreffende leerjaar. Deze toestemming kan alleen verleend worden wegens:

> Religieuze feestdagen. > De onmogelijkheid in schoolvakanties met vakantie te gaan. > Andere gewichtige omstandigheden.

Hieronder wordt niet verstaan het één dag eerder vertrekken in verband met fileproblemen, huurtermijnen van vakantiewoningen, vluchttijden en dergelijke.

Als er geen toestemming gevraagd of verleend wordt voor extra verlof, maar een leerling neemt dit toch, dan geldt dit als ongeoorloofd verzuim. De schoolleiding is verplicht dit te melden aan het Bureau Leerplicht. De dienstdoende leerplichtambtenaar kan bij constatering van een overtreding van de leerplichtwet proces-verbaal opmaken.

BEGELEIDING EN ZORG Begeleiding beslaat een groot deel van onze taak. Begeleiding van leerlingen naar:

> Meer kennis Natuurlijk door les te geven, maar ook door extra leermogelijkheden te bieden, projecten te initiëren, excursies te organiseren en aan wedstrijden deel te nemen.

> Goede prestaties We proberen elke leerling voldoende uitdaging te bieden. Dat betekent dat we niet alleen koersen op maximale leerprestaties, maar ook op zelfstandigheid en volwassenheid.

> Het maken van afgewogen keuzes Docenten, mentoren en decanen helpen de leerlingen bij het maken van belangrijke beslissingen, zoals bij profiel- en beroepskeuzes.

EXTRA HULP Als leerlingen problemen hebben waar ze niet goed uitkomen – op school maar ook thuis – dan kan in veel gevallen de mentor de juiste hulp bieden. Soms echter is de expertise nodig van een specialist, zoals een huiswerkbegeleider, een orthopedagoog of een externe hulpverlenende instantie. Het Praedinius werkt nauw samen met een uitgebreid netwerk van heel uiteenlopende soorten specialisten – zowel binnen als buiten de school. Als we denken dat een leerling extra hulp en begeleiding nodig heeft, dan bespreken we dat altijd met ouders en leerling.

VOORBEELDEN VAN HULPSOORTEN Een paar voorbeelden van hulpsoorten die we binnen de school aanbieden zijn:

> profiel- en studiekeuzebegeleiding (decanen, zie paragraaf hieronder) > huiswerkbegeleiding > hulp en begeleiding bij dyslexie > hulp en begeleiding voor leerlingen met ASS en AD(H)D > begeleiding bij faalangst > training in sociale vaardigheden > begeleiding van (hoog)begaafde leerlingen

DECANEN Onze decanen kunnen de leerlingen helpen bij het maken van afgewogen keuzes over het profiel en de vervolgstudie. Behalve hun eigen expertise hebben ze daarvoor een rijk assortiment aan informatie- en voorlichtingsmateriaal tot hun beschikking. De decanen houden kantoor in de Koepel welke zich op de tweede verdieping in het hoofdgebouw aan de Turfsingel bevindt.

3# ORGANISATIE

20

Voor contact met een van de twee decanen kan een leerling hier zonder afspraak binnenlopen of een van hen mailen via: h.boonstra.praedinius@o2g2.nl (de heer H. Boonstra; klas 3 en 4)w.reinalda.praedinius@o2g2.nl (mevrouw W. Reinalda; klas 5 en 6)

INTERN BEGELEIDINGS- EN ADVIESTEAM (IBAT) In een enkel geval komt het voor dat leerlingen geholpen moeten worden omdat zij door sociaal-emotionele problemen niet goed kunnen functioneren op school. Na overleg met de jaarlaagondersteuner en de mentor, kan dan een beroep worden gedaan op het IBAT. Dit bestaat uit:

> een orthopedagoog > een zorgcoördinator > een leerplichtambtenaar > een schoolarts > een schoolmaatschappelijk werker > een medewerker van Jonx, een GGZ-instelling voor jeugd.

Het IBAT brengt op basis van zijn deskundigheid een advies uit aan de afdelingsondersteuner en of de mentor.

ZORG VOOR JEUGD GRONINGEN Onze school is aangesloten op het signaleringssysteem Zorg voor Jeugd Groningen. Dit betreft een digitaal systeem dat de samenwerking vergemakkelijkt tussen organisaties die met kinderen en jongeren van 0-23 jaar werken. Binnen dit systeem kunnen professionals een zorgsignaal over een jeugdige en zijn omgeving afgeven. Als een jeugdige (al) onder de (zorg)aandacht is van meerdere instellingen en instanties, wijst het systeem een coördinator aan die afkomstig is van de GGD of van Bureau Jeugdzorg. Deze coördinator heeft als taak om de hulpverlening van alle betrokken partijen te stroomlijnen.

Vanuit onze school kan een aantal personen een signaal afgeven bij Zorg voor Jeugd Groningen. Daaraan voorafgaand lichten we altijd de betreffende leerling en zijn ouders in, tenzij de situatie dat onmogelijk maakt – bijvoorbeeld als de veiligheid van een van de betrokkenen in het geding is. Na het afgeven van een signaal wordt er geen inhoudelijke informatie geregistreerd; slechts de geuite zorg over een leerling wordt in het systeem vastgelegd. Er vindt dus geen dossiervorming plaats.

Op www.zorgvoorjeugd.nu vindt u meer informatie over Zorg voor Jeugd Groningen.

REBOUND Om allerlei redenen kunnen leerlingen tijdelijk niet in staat zijn om gewoon naar school te gaan. Rebound, een voorziening van het Samenwerkingsverband PaOn VO20.01, beschikt over de faciliteiten om die leerling te helpen. Onze school kan van de mogelijkheid gebruik maken om leerlingen naar Rebound te verwijzen.

VERTROUWENSPERSOON, SCHOOLARTS EN MELDPUNT Naast hun mentor kunnen leerlingen die met persoonlijke problemen worstelen contact zoeken met:

> Onze vertrouwenspersoon, mevrouw A. Henssen, a.henssen.praedinius@o2g2.nl. > De jeugdarts, de heer C. sjobbema, deze is bereikbaar op telefoonnummer: 050-367 49 90. > Meldpunt vertrouwensinspecteurs. Telefoonnummer: 0900-111 31 11. Deze kan ingeschakeld worden voor

klachtmeldingen over seksuele intimidatie, seksueel misbruik en ernstig psychisch of fysiek geweld.

(HOOG)BEGAAFD In onze lange schoolgeschiedenis hebben we veel kennis en ervaring opgedaan met (hoog)begaafde leerlingen. Ons schoolprogramma hebben we in de loop der jaren dan ook zo weten te verfijnen dat we ook deze leerlingen de studiemogelijkheden kunnen bieden die bij hun interesses en capaciteiten passen. We mogen ons een

3# ORGANISATIE

21

begaafdheidsprofielschool noemen, een certificaat dat het Ministerie van OCW ons in 2008 heeft toegekend. Wanneer een leerling (hoog)begaafd is, dan kan hij bij ons gebruik maken van allerlei extra’s zoals:

> het verbredingsproject > honoursprogramma > POP-begeleiding

De afkorting POP betekent Persoonlijk OntwikkelingsPlan. Bij deze vorm van begeleiding werkt een leerling aan zijn motivatie, onder meer door zichzelf persoonlijke doelen te stellen.

> begeleiding bij motivatieproblemen (=TOP-SMART-begeleiding) TOP staat voor Toekomstgericht OntwikkelingsPlan. Door het uitvoeren van dit plan leren (hoog)begaafde leerlingen welke factoren van invloed zijn op hun motivatie en prestaties op school. De begeleiding is vooral gericht op de mogelijkheden van de leerling om positieve veranderingen tot stand te brengen.

> extra begeleding door een plusmentor

PEERMEDIATION Het woord peer betekent gelijke en mediation staat voor bemiddeling. Een peermediator is iemand uit de hogere klassen die getraind is in het oplossen van conflicten tussen leerlingen uit de brugklassen. Deze bijzondere vorm van conflictbemiddeling passen we sinds een aantal jaren toe omdat in de praktijk blijkt dat leerlingen in sommige situaties meer vertrouwen hebben in leeftijdsgenoten dan in volwassenen. Bovendien is peermediation leerzaam voor zowel de bemiddelaars als de leerlingen die hun conflict moeten bijleggen.

TE LAAT KOMEN EN SPIJBELEN Spijbelen en te laat komen zijn uiteraard niet toegestaan op het Praedinius. Als een leerling een lichte overtreding begaat, moet hij zich een aantal ochtenden achter elkaar een half uur voor aanvang van de lessen melden. Als er sprake is van ernstig spijbelen of herhaaldelijk te laat komen in de les, dan zijn we verplicht de leerplichtambtenaar in te schakelen en de ouders van de betreffende leerling in te lichten. De leerling bespreekt dan met die ambtenaar de oorzaken van zijn gedrag en aansluitend krijg hij adviezen over verbeterpunten. De leerplichtambtenaar van de stad Groningen houdt zes keer per jaar spreekuur bij ons op school. Als een leerling de leerplicht heeft overtreden (= te vaak verzuimd/te vaak te laat) krijg hij een uitnodiging om op een van die spreekuren te verschijnen of een uitnodiging om op het kantoor van de leerplichtambtenaar te verschijnen. In dat laatste geval wordt de ouders gevraagd hun kind te vergezellen.

3# ORGANISATIE

22

4. EXCURSIES EN PROJECTEN Het Praedinius organiseert elk jaar een groot aantal excursies en projecten. Vaak zijn die bedoeld voor een hele jaargroep maar soms ook voor een individuele klas of een groep(je) leerlingen. In dit hoofdstuk een – vrij uitgebreide – selectie van wat we zoal doen en gedaan hebben. Ter illustratie hebben we er een paar onderwerpen uitgelicht. Informatie over kosten en financiering kunt u verderop in de gids vinden in de tabel: Ouderbijdrage 2018 – 2019.

KLAS 1 > Drie introductiedagen, waaronder een recreatieve survival

en een overnachting in een kampeerboerderij. > Veiligheidsdag. > Een interactief toneelstuk in de klas; thema: pesten. > Het project verdubbel je talent, waarin leerlingen drie

dagen kunnen sporten, debatteren, filosoferen, dansen, schilderen of een aantal musea bezoeken.

> Biologie-excursie. > Debattoernooi met alle eerste klassen.

KLAS 2 > Museumbezoek. > Toneelvoorstelling met ieder jaar een ander actueel

thema dat voor deze leeftijdsgroep zinvol is. > Het Middeleeuwenproject (zie kader). > Voorlichting COC. > Kennismakingsactiviteit voor leerlingen in de

technasiumstroom.

Introductiedagen

Leerlingen die van groep 8 naar de brugklas gaan, komen in een volledig nieuwe omgeving terecht. Ze kunnen zich daardoor wat onwennig voelen, zeker wanneer ze als enige van hun groep naar het Praedinius zijn doorgestroomd. Het is dan prettig om zo snel mogelijk klas- en jaargenoten te leren kennen. Het introductieprogramma, dat we aan het begin van elk schooljaar voor alle brugklassen organiseren, vormt daarvoor een goede gelegenheid. Het programma duurt drie dagen en bestaat uit twee delen. Op de eerste dag staat de stad Groningen centraal en op de beide andere dagen gaan de leerlingen op kamp. Tijdens het programma fungeren de mentoren als begeleider, maar ook leerlingen uit de bovenbouw draaien mee in de organisatie. Een aantal van hen laat de leerlingen kennismaken met de verschillende schoolverenigingen.

Middeleeuwenproject

Tijdens het Middeleeuwenproject maken de leerlingen een ontdekkingstocht door een lange periode uit de Europese geschiedenis die ongeveer 1000 jaar duurde: van 500 na Christus tot 1500 na Christus. In 4 of 5 dagen bezoeken ze onder meer een museum, volgen ze een workshop en voeren ze een opdracht uit. Welke workshop ze volgen mogen ze zelf bepalen. Ze kunnen kiezen uit heel uiteenlopende onderwerpen waaronder handschriften, middeleeuws koken, middeleeuws drama of middeleeuwse muziek. Op de laatste middag van het project geven ze een presentatie over wat ze geleerd en gemaakt hebben voor belangstellende ouders, leerlingen en docenten.

KLAS 3 > Vierdaagse excursie naar Zuid-Limburg. > Oriëntatie op stromen en profielen, op

school, tijdens de mentoruren en tijdens een speciale dag in Roderesch.

> Toneelvoorstelling, met ieder jaar een ander thema, dat voor deze leeftijdsgroep zinvol is.

> Thematisch vakoverstijgend onderwijs in periode 4.

KLAS 4 > Aan het begin van het schooljaar een

kennismakingsactiviteit. > Het arbeidservaringsproject, waarin de leerlingen een

week lang onbetaalde arbeid verrichten en daarbij kennis maken met de arbeidsmarkt.

> Voor technasiumleerlingen: excursies naar verschillende instellingen en keuzeopdrachten in samenwerking met de RUG of Hanzehogeschool.

> Theaterbezoek en excursie naar het Kröller-Müllermuseum.

4# EXCURSIES EN PROJECTEN

23

> In december of januari: oriëntatie op beroepen met medewerking van ouders.

> In april: deelname aan de collegecaroussel van de RUG.

> De klassieken in het hedendaagse: project rond klassiek thema (Medea bijvoorbeeld) waar we moderne(re) kunstvormen onderzoeken die over dat thema gaan en waarbij leerlingen ook zelf aan de slag kunnen met hun eigen (kunst)werk.

KLAS 5 > Diverse excursies vanuit de vaksecties. > Bezoek aan het Rijksmuseum in

Amsterdam in het kader van Nederlandse literatuurgeschiedenis, geschiedenis en kunstgeschiedenis.

> De 8-daagse Rome- of Griekenlandreis (zie kader).

> In het kader van het Jet-Net programma: bedrijfsbezoeken bij Royal Haskoning DHV en Gasunie.

KLAS 6 > Vakgebonden theaterbezoek en excursies. > Bezoek aan het Stedelijk Museum in

Amsterdam in het kader van Nederlandse literatuurgeschiedenis.

> Voor leerlingen met natuurkunde: 3-daagse excursie naar een organisatie die fundamenteel onderzoek doet (bijvoorbeeld CERN in Genève of het ILL in Grenoble).

> In het kader van Nederlands, een poëzieoptreden: American songbook and poetry of Verlangen naar de puurheid; een informatieve en muzikale voorstelling over Nederlandse poëzie.

Rome- en Griekenlandreis In de vijfde klas gaan de leerlingen acht dagen op reis naar de klassieke oudheid. Ze hebben daarbij de keuze uit Rome of Griekenland. Beide reizen zijn feitelijk een realisatie (of visualisatie) van ruim vier jaar gymnasiaal onderwijs: de meeste plekken en gebouwen die bezocht worden, zijn in de een of andere vorm object geweest van studie. In Rome prijken onder meer het Colosseum, het Forum Romanum en natuurlijk Vaticaanstad op het menu. Ook de beelden van Bernini en een keur aan beroemde en minder beroemde kerken en kathedralen zijn vaste onderdelen van de reis. De Griekenlandgangers maken een rondtoer over de Peloponessos langs allerlei oudheidkundige bezienswaardigheden van mythische proporties, waaronder Delphi en het Epidaurus Theater. De reis begint en eindigt in Athene en in de staart zit een heel bijzonder uitstapje naar de kloosters van Meteora. De begeleidende docenten hebben allen een intensieve cursus gevolgd om de leerlingen goed te kunnen gidsen.

4# EXCURSIES EN PROJECTEN

24

5. SCHOOLVERENIGINGEN Het Praedinius geeft onderdak aan een aantal schoolverenigingen waarbinnen gelijkgestemde leerlingen uiting kunnen geven aan hun gezamenlijke hobby of passie. Veel van die verenigingen kennen een lange traditie maar we hebben er ook een paar die van vrij recente datum zijn. Dat impliceert dat we het oprichten van nieuwe schoolverenigingen van harte toejuichen en dat we – waar mogelijk – de ruimte en medewerking geven die nodig is om een dergelijk initiatief tot wasdom te brengen.

ELOQUENTIA, DE TONEELVERENIGING Eloquentia – in het dagelijks gebruik: Elo – is de nestor van onze schoolverenigingen. De vereniging is ontstaan in 1882 als een reciteergezelschap – vandaar ook de naam – maar aan het begin van de twintigste eeuw veranderde het in een toneelvereniging.

Aan het begin van ieder schooljaar kunnen leerlingen zich aanmelden als lid. De leden komen regelmatig bijeen om oefeningen te doen en toneelstukjes

rond een bepaald thema op te voeren. Heel bijzonder is de grote productie, een toneelvoorstelling die aan het einde van elk jaar uitgevoerd wordt in een theater. Leerlingen die een rol in het stuk ambiëren, doen auditie bij een professionele

regisseur.

AULOS, HET SCHOOLORKEST Het schoolorkest van het Praedinius heet Aulos. Het orkest is samengesteld uit leerlingen van alle jaargangen die een grote verscheidenheid aan instrumenten bespelen en die verschillende speelstijlen beoefenen. Iedere dinsdagmiddag houdt

het orkest een repetitiemiddag en aan het begin van het schooljaar hebben de leden een gezamenlijk weekend waarin ze kennis met elkaar maken en samen musiceren. Daarnaast organiseert Aulos allerlei andere activiteiten, zoals deelname aan het Orkestival, een evenement waar schoolorkesten van Nederlandse gymnasia voor en met elkaar concerten geven. Een andere bijzondere gebeurtenis is het jaarlijkse uitwisselingsprogramma met leerlingen en docenten van het Johan Althusiuscollege uit het Duitse Emden, dat een big band heeft.

SCHOOLBANDS Musiceren in georganiseerd verband is binnen het Praedinius niet uitsluitend aan Aulos voorbehouden; er zijn op onze school ook meerdere bands actief. Deze richten zich vooral op popmuziek en ze maken dagelijks gebruik van onze oefenruimte, een goed geoutilleerde muziekkelder in ons pand aan de Turfsingel.

DE DEBATVERENIGING De leden van De debatvereniging komen eens in de twee weken bij elkaar om zich de geheimen van de redevoering eigen te maken en om te schaven aan hun debattechnieken. Leden kunnen toegang krijgen tot debatwedstrijden zoals het Intergymnasiaal debattoernooi en het NK debatteren. Daarnaast organiseert de vereniging ook zelf debattoernooien, zowel voor eigen leden als in groter verband. Verder worden er regelmatig bekende sprekers en politici uitgenodigd om een inkijkje te geven in de professionele debatpraktijk. De debatvereniging heeft inmiddels een uitstekende reputatie opgebouwd: de vereniging behoort sinds jaar en dag

5# SCHOOLVERENIGINGEN

25

tot de top van Nederland en heeft al menig prestigieuze wedstrijd winnend afgesloten, waaronder (driemaal) de live op tv uitgezonden finale van de scholierendebatwedstrijd Jongeren op weg naar het Lagerhuis.

FECO MINERVA, DE FEESTCOMMISSIE FeCo Minerva– of kortweg FeCo – organiseert feesten voor zowel de onderbouw als de bovenbouw. De bovenbouwfeesten zijn bedoeld voor de leerlingen van de derde tot en met de zesde klas en vinden plaats op een locatie in de binnenstad, bijvoorbeeld Huize Maas. FeCo plant deze feesten altijd op de vrijdagavond na elke proefwerkperiode. De onderbouwfeesten zijn er voor de eerste en tweede klassers. Locatie: de kantine in ons pand aan de Turfsingel. Data: meestal een week na de bovenbouwfeesten. De FeCo bestaat uit 11 leerlingen en een aantal docenten.

AEGIS, DE SCHOOLKRANT Een paar keer per jaar verschijnt Aegis, de schoolkrant van het Praedinius. De redactie wordt gevormd door een groep enthousiaste schrijvers en vormgevers, die met elkaar columns, interviews, achtergrondartikelen, strips en andere wetens- en verstrooiingswaardigheden produceren. Leerlingen met ambities op het gebied van journalistiek of grafische vormgeving, kunnen contact opnemen met de Aegisredactie.

MURMANSK Al een aantal jaren heeft Groningen een stedenband met het aan de Russische Barentszzee gelegen Moermansk (in het Russisch: Murmansk). Binnen dat verband heeft het Praedinius een verbinding tot stand gebracht met Gymnasium № 1. In april 2010 is ons schoolorkest Aulos bij onze Russische zusterschool op bezoek geweest en dat contact was de aanzet voor de oprichting van onze club Murmansk. Murmansk biedt leerlingen de kans om – letterlijk en figuurlijk – hun horizon te verbreden en in contact te komen met leeftijdsgenoten uit een bijzonder deel van de wereld. Meer informatie over deze bijzondere club is te vinden op: www.murmansk.nl.

PRAE ON STAGEPrae on Stage is de crew die de open podia van de school organiseert. Het doel van deze open podia is dat leerlingen kunnen laten zien welke talenten zij in huis hebben, vaak op muzikaal gebied. Deze optredens vinden plaats in de kantine gedurende de pauze en de optredens variëren van bandjes die nummers spelen tot aan dansoptredens. Alle leerlingen zijn welkom om hun talent te laten zien of te komen kijken. De open podia zijn een paar keer per jaar en Prae on Stage verzorgt de instrumenten, de opbouw en de afbouw, de presentatie en alle technische aspecten (licht, geluid).

5# SCHOOLVERENIGINGEN

26

6. WEDSTRIJDEN Het Praedinius strijdt mee om de hoogste eer op allerlei nationale en internationale wedstrijdpodia. In dit hoofdstuk een overzicht van de competities waaraan we meedoen. Voor de meest actuele informatie over dit onderwerp kunt u terecht op onze website.

STRIJD OP DE OLYMPIADES Het woord olympiade stamt uit het oude Griekenland. Destijds was het een aanduiding voor een tijdvak van vier jaar tussen twee olympische spelen. Tegenwoordig heeft het de betekenis van een grote (internationale) sportwedstrijd. Het Praedinius Gymnasium is al een aantal jaren achtereen deelnemer aan verschillende wedstrijden waaraan zo’n olympiadelabel hangt. Zo kunnen leerlingen uit de onderbouw van onze school deelnemen aan de European Union Science Olympiad (EUSO) en de International Junior Science Olympiad (IJSO). De EUSO is een wedstrijd in het oplossen van praktische natuurwetenschappelijke problemen. Bij de IJSO krijgen de deelnemende leerlingen opdrachten uit drie verschillende vakgebieden: biologie, natuurkunde en scheikunde. Bovenbouwleerlingen kunnen meedoen aan aardrijkskunde-, wiskunde-, natuurkunde-, scheikunde- en biologieolympiades. Deze wedstrijden worden in teamverband gestreden. Voor de sterrenkunde-, informatica- en taalkundeolympiades, kunnen leerlingen zich individueel inschrijven.

KEURMERK Het Praedinius Gymnasium is (ook) een Olympiadeschool. Een Olympiadeschool is een keurmerk van de Stichting Leerplanontwikkeling. Om dat keurmerk te verdienen, moet een school aan een aantal voorwaarden voldoen. Een van de belangrijkste daarvan is dat de deelname aan de olympiades in enige vorm is opgenomen in het leerprogramma. Dat betekent dat het Praedinius de leerlingen de ruimte, de studiemogelijkheden en de begeleiding moet bieden die nodig zijn om te kunnen deelnemen aan de olympiades. Een andere belangrijke eis is dat de school een aantal jaren achter elkaar heeft deelgenomen aan de olympiades.

OLYMPIËR? Tijdens de Olympiades nemen de slimste scholieren uit alle delen van de wereld het tegen elkaar op. Ze moeten complexe vragen en opdrachten over allerlei onderwerpen oplossen en uitvoeren. Leerlingen die geïnteresseerd zijn kunnen zich aanmelden. Om geselecteerd te worden, hoeft een kandidaat niet per se de hoogste cijfers van de klas te scoren; enkele andere profielkenmerken blijken minstens zo belangrijk te zijn om succesvol te kunnen zijn als olympiër. Competitiedrift bijvoorbeeld en goed kunnen presteren onder druk.

Meer informatie kan ingewonnen worden bij de coördinator van de olympiades, mevrouw K. Stadermann: k.stadermann@praedinius.nl of via www.olympiadeschool.slo.nl.

5# SCHOOLVERENIGINGEN

27

NOG MEER COMPETITIE Naast de olympiades doen we mee aan verschillende andere competities, waaronder:

> Brandweer Award: wedstrijd voor technasium onderbouw leerlingen over brandveiligheid in opdracht van de Brandweer

> Kijkvoorziening ontwerpen: wedstrijd voor technasium bovenbouw leerlingen i.s.m. Groninger Landschap > Debatwedstrijd “Meet the Boss” met voorrondes bij AkzoNobel” voor beta klas 5 leerlingen > De Technasium Top Award en de Eurekacup, twee landelijk georganiseerde Ontwerp- en

Onderzoekswedstrijden. > De Certamen Septentrionale, een vertaalwedstrijd Latijn en Grieks voor leerlingen van de vijfde en zesde klas. > De W4Kangoeroewedstrijd, een reken- en wiskundewedstrijd die jaarlijks in maart gehouden wordt in ruim

vijftig landen. Kinderen en jongeren van groep 3 van de basisschool tot en met klas 6 van het vwo, kunnen deelnemen. W4 staat voor Wereld Wijde WiskundeWedstrijd. Kangoeroe is een verwijzing naar het land waar de wedstrijd voor het eerst georganiseerd werd: Australië.

> De International Young Physicists’ Tournament (IYPT), een mondiale (team)wedstrijd in het oplossen van wetenschappelijke problemen, waaraan bovenbouwleerlingen uit het voortgezet onderwijs kunnen deelnemen.

> Debatwedstrijden, waaronder het Intergymnasiaal debattoernooi, Jongeren op weg naar het Lagerhuis en het NK debatteren (zie ook de paragraaf over De debatvereniging).

Onze leerlingen leveren niet alleen strijd op intellectueel niveau, ook fysiek mogen ze graag de competitie aangaan. Voorbeelden van sporten of sportevenementen waaraan het Praedinius deelneemt zijn:

> Hockey > Zeilen > De 4 mijl van Groningen > Athenespelen, een groots tweedaags sportevenement voor scholieren van havo 4 en vwo 4 en 5. Twee dagen

lang strijden de verschillende scholen om de Athenebokaal. Om die in de wacht te kunnen slepen moeten de deelnemers excelleren in voetbal, klimmen, zwemmen, volleybal, squash, tafeltennis, atletiek, tennis en basketbal.

6# WEDSTRIJDEN

28

7. PRAKTISCHE INFORMATIE

CONTACT

ALGEMEEN Turfsingel 82, Groningen Kruitlaan 11, Groningen Postadres: postbus 278, 9700 AG Groningen T 050 3210530 E info@praedinius.nl W www.praedinius.nl

Telefoon absenten: 050 3210533

KLACHTENREGELING Voor het Praedinius Gymnasium geldt de klachtenregeling zoals die door het bevoegd gezag is vastgesteld. Voor ouders die een klacht willen indienen:

> Op de school ligt een exemplaar van het reglement ter inzage. > U kunt het reglement ook online inzien:

http://www.praedinius.nl/contentfiles/praedinius/Document/82/82462.pdf

KOSTEN EN REGELINGEN

BOEKENFONDS EN LEERMIDDELEN Schoolboeken en les- en practicummateriaal stellen we gratis beschikbaar aan de leerlingen. Informatie over het ophalen en inleveren van de boeken communiceren we via mail en website. In principe mag er niet geschreven worden in de boeken. In de gevallen waarin dat wel is toegestaan, staat dat aangeven op de boekenlijst die we aan het begin van het schooljaar uitdelen. Bij vermissing van een schoolboek moet via school een vervangend boek worden aangeschaft. Bij vragen over schoolboeken, tussentijdse pakketwissel of schoolverlaten kan contact gezocht worden met de boekenfondscoördinator via: boekenfonds@praedinius.nl Woordenboeken, atlassen en rekenmachines worden niet door de school betaald. Deze moeten de leerlingen zelf aanschaffen.

VERZEKERINGEN Voor leerlingen heeft de school verschillende verzekeringen afgesloten:

> De ongevallenverzekering Deze verzekering geldt van een uur voor schooltijd tot een uur na schooltijd, tenzij de reisduur van en naar school deze limiet overschrijdt.

> De schoolreisverzekering Deze verzekering geldt tijdens schoolexcursies en dekt ongevallen en bagage, maar ook de kosten van reisonderbreking bij sterfgevallen van familieleden tot in de tweede graad. De verzekering geldt niet voor materiële schade met uitzondering van bril, gedragen kleding en meegebracht studiemateriaal.

> De aansprakelijkheidsverzekering stagiaires Deze verzekering dekt de schade die veroorzaakt aan bedrijven waar leerlingen uit klas 4 stage lopen tijdens het arbeidservaringsproject.

Voor vragen kunt u mailen naar: administratie@praedinius.nl

7# PRAKTISCHE INFORMATIE

29

OUDERBIJDRAGE 2018-2019

SCHOOLKOSTEN EN OUDERBIJDRAGEN 2018-2019

EXCURSIES EN PROJECTEN klas 1 klas 2 klas 3 klas 4 klas 5 klas 6

kennismakingsactiviteit € 70 € 35

excursies € 50 € 25 € 170 € 795

projectweek € 30 € 20

culturele activiteiten € 30 € 30 € 50 € 50 € 30 € 30

OVERIGE ACTIVITEITEN

begaafdheidstest € 26

motivatietest € 5

pakketkeuzevoorlichting € 30

FACILITEITEN

leerlingenverenigingen € 15 € 15 € 15 € 15 € 15 € 15

verzekering € 5 € 5 € 5 € 5 € 5 € 5

kluisje € 10 € 10 € 10 € 10 € 10 € 10

schoolpas € 5

diverse faciliteiten (o.a. fietsenstalling)

€ 18 € 18 € 18 € 18 € 18 € 18

OUDERRAAD

ouderraadbijdrage € 35 € 35 € 35 € 35 € 35 € 35

totaal ouderbijdrage € 294 € 163 € 333 € 168 € 908 € 113

7# PRAKTISCHE INFORMATIE

30

REIZEN EN EXCURSIES Om schoolreizen en -activiteiten te kunnen organiseren, vragen wij u een bijdrage. In september ontvangt u van ons een factuur voor deze kosten. De kosten voor de Rome- of Griekenlandreis en de pakketafhankelijke excursies factureren wij apart. Wanneer uw kind tussentijds het Praedinius verlaat – dus vóórdat hij of zij het eindexamen gedaan heeft – restitueren wij u een deel van het notabedrag, mits u: > Aan alle andere betalingsverplichtingen hebt voldaan. > Uw kind schriftelijk heeft afgemeld o.v.v. de datum van vertrek en de naam van de nieuwe school van uw kind.

TEGEMOETKOMINGSREGELINGEN Ouders met een inkomen op bijstandsniveau kunnen in sommige gevallen een beroep doen op bijzondere tegemoetkomingsregelingen. Hieronder een overzicht over dat onderwerp.

> Kindgebonden budget Via www.toeslagen.nl kunt u controleren of u recht heeft op kindgebonden budget en andere tegemoetkomingen.

> Stichting Leergeld De Stichting Leergeld (www.leergeld.nl) laat kinderen weer meedoen. Gezinnen met inkomen tot een bepaald niveau kunnen hier bijdragen krijgen om hun kind te laten meedoen aan onderwijs, sport, cultuur en welzijn.

> Inwoners Gemeente Groningen De Gemeente Groningen biedt voor haar inwoners diverse regelingen. Op www.gemeente.groningen.nl/inkomen vindt u onder andere de Vergoeding voor schoolfonds kinderen.

> Inwoners overige gemeenten Voor informatie over welke regelingen er in de verschillende gemeentes bestaan, kunt u de website van uw gemeente raadplegen. De Stichting Provinciaal Groninger Studiefonds verstrekt bijdragen in de schoolkosten, studiekosten en reiskosten aan inwoners van de provincie Groningen (buiten de stad). Voor meer informatie verwijzen wij u naar www.studiefondsgroningen.nl.

> Tegemoetkoming via school Wanneer bovenstaande mogelijkheden onvoldoende oplossing bieden, is het in bepaalde gevallen mogelijk een beroep te doen op een speciaal subsidiepotje bij de oudervereniging. Een schriftelijk en onderbouwd verzoek hiertoe kan worden ingediend bij de administratie van de school: administratie@praedinius.nl

IN EN OM DE SCHOOL

MEDIATHEEK Op de zolderverdieping van ons gebouw aan de Kruitlaan bevindt zich de mediatheek. Deze studieruimte is elke dag geopend van 08.30 tot 16.30 uur en studieruimte en biedt plaats aan ongeveer 100 personen. Elke leerling kan er – op eigen initiatief – terecht om een van de vele computers te gebruiken, om huiswerk te maken, te studeren, te lezen en om boeken te lenen. Het grootste deel van de boekencollectie is inzichtelijk via een online catalogus. Ook overige informatie over de mediatheek is hier te vinden: praedinius.auralibrary.nl. Er is altijd iemand aanwezig voor het beantwoorden van vragen en om toezicht te houden.

7# PRAKTISCHE INFORMATIE

31

KLUISJES Alle leerlingen hebben de beschikking over een elektronisch kluisje waarin ze hun school- en privéspullen kunnen opbergen. Met hun schoolpas kunnen ze deze openen. Het gebruik van de kluisjes is verplicht. De schoolleiding heeft het recht om de kluisjes te (laten) openen. Bij wangebruik kan de leerling de beschikking erover worden ontnomen. Een collectieve bijdrage voor de kluisjes is opgenomen in de septembernota.

FIETSENSTALLING Voor alle leerlingen is er een bewaakte fietsenstalling beschikbaar aan zowel de Turfsingel als de Kruitlaan. De bewaking, die van 08:00 tot 12:00 uur actief is, is in handen van De Stallingen van stichting WerkPro. Bij diefstal of vermissing van fiets of brommer is De Stallingen niet aansprakelijk. Een lekke band kan geplakt worden voor €2. Als deze aan het begin van de ochtend wordt aangeboden, is de band in het algemeen voor 12.00 uur geplakt. Een collectieve bijdrage voor de fietsenstalling is opgenomen in de septembernota.

FIETSEN VAN EN NAAR DE GYMNASTIEKLESSEN Onze school heeft aan de Turfsingel een eigen gymaccommodatie. Een deel van de gymlessen vindt echter plaats aan de Kapteynlaan en in het Stadspark. Leerlingen die met het openbaar vervoer naar school gaan, moeten zelf voor een fiets of een ander vervoermiddel zorgen om zich naar deze gymlocaties te verplaatsen.

KANTINES De kantines aan de Turfsingel en Kruitlaan zijn alleen in de pauzes geopend van 10:20 tot 10:35 uur en van 12:25 en 12:50 uur. In beide kantines kunnen de leerlingen gebruik maken van automaten met frisdrank, warme dranken en snoep. Ons assortiment sluit aan bij wat de GGD als gezond kantinebeleid onderschrijft. Dit houdt in dat er gezonde producten naast een aantal minder gezonde producten verkocht worden. Het assortiment bevat vers gemaakte broodjes, zuivel, soep, sap, fruit, snacks, frisdrank, koek en snoep. Sinds september 2014 heeft de school officieel het logo Gezonde Kantine.

(WIJZIGINGEN) LEERLINGGEGEVENS De gegevens van leerlingen en ouders zijn opgenomen in een geautomatiseerd databestand. Voor het gebruik van dit bestand is het Gemeentelijk Privacyreglement van de gemeente Groningen van kracht. Wijzigingen in de op school bekende gegevens van de leerlingen dienen zo spoedig mogelijk – bij voorkeur schriftelijk – doorgegeven te worden aan de leerlingenadministratie. Als de leerling van school gaat, moet dit schriftelijk gemeld worden.

SCHOOLFOTOGRAAF Aan het begin van het schooljaar worden de leerlingen door de schoolfotograaf op de foto gezet. Deze foto wordt onder andere gebruikt voor onze administratie en voor de schoolpas. Ouders kunnen de foto’s rechtstreeks nabestellen bij de fotograaf. Over de werkwijze ontvangt u bericht.

SCHOOLPAS Iedere leerling krijgt een schoolpas. Deze wordt aan het begin van klas 1 uitgereikt. De pas wordt gebruikt voor de kluisjes, de absentieregistratie, de fietsenstalling en de legitimatie tijdens schoolfeesten. Als een leerling zijn schoolpas kwijtraakt, moet er voor €5 een nieuwe aangeschaft worden. Een eenmalige bijdrage voor deze voorziening is opgenomen in de nota ouderbijdrage.

7# PRAKTISCHE INFORMATIE

32

8. ADRESSEN

SCHOOLGEBOUWENTurfsingel 82, 9711 VX, Groningen 050-3210530Kruitlaan 11, 9711 TW, Groningen 050-3210530Mailadres: info@praedinius.nl

http://www.praedinius.nlTwitter: @praedinius.nl

POSTADRESPostbus 278, 9700 AG, GroningenTelefoonnummer absentenmelding 050-3210533

BEVOEGD GEZAG:Stichting Openbaar Onderwijs Groningen www.o2g2.nlinfo@o2g2.nlbezoekadres: Leonard Springerlaan 39, 9727 KB GroningenPostadres: Postbus 744, 9700 AS, Groningen

WETHOUDER VAN ONDERWIJSStadhuis, Grote Markt 1, 9712 HN, Groningen

INSPECTIE VAN ONDERWIJSinfo@owinsp.nlwww.onderwijsinspectie.nlvragen over onderwijs: 0800-8051 (gratis)

RECTORDhr. drs. M.H.C. van Daal / m.v.daal.praedinius@o2g2.nl / 050-3210530

CONRECTORENConrector Onderbouw / mevr. L.F. Vos / l.vos.praedinius@o2g2.nlConrector Bovenbouw / dhr. V.R. Bekkering /v.bekkering.praedinius@o2g2.nlConrector Bovenbouw (waarnemend) / dhr. Dr. M.T. de Vroome /m.d.vroome.praedinius@o2g2.nl

AFDELINGSONDERSTEUNERSMevr. C. Coppes-Fischer / c.coppes.praedinius@o2g2.nl / onderbouwMevr. drs. I.M. Smeur / l.smeur.praedinius@o2g2.nl / bovenbouw

DECANENDhr. drs. H. Boonstra / h.boonstra.praedinius@o2g2.nl / 050-3210530Mevr. ir. W.T. Reinalda-Mast / w.reinalda.praedinius@o2g2.nl

33

SCHOOLOPLEIDERMevr. dr. ir. E.P.H. Zeggelink / e.zeggelink.praedinius@o2g2.nl

BEELDCOACHESDhr. E. Everaars / e.everaars.praedinius@o2g2.nl Mevr. dr. ir. E.P.H. Zeggelink / e.zeggelink.praedinius@o2g2.nl

OUDERRAAD: Agnes Meijer (penningmeester)Chris StiggelboutDaphne van der Waard-BakkerGijs FehmersHarianne HeggeLaura HensenRens Snel (voorzitter)Ton Groenewegen

MEDEZEGGENSCHAPSRAAD:

Namens ouders: Annemarie HeiteBart BuijzeChris Stiggelbout

Namens medewerkers:Dhr. J.J. Meijer MSc/ mejx@o2g2.nlMevr. J. Hamersma / j.hamersma.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. J. Ooms / h.ooms.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. A.M. van Oord / a.v.oord.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. J.R.W. Oskam / j.oskam.praedinius@o2g2.nl (secretaris)Mevr. drs. R. Ripke / r.ripke.praedinius@o2g2.nl

Namens leerlingen:Ernst Nieuwenhuijs Bram ManuhutuSointu Cantell

34

DOCENTEN

AARDRIJKSKUNDE:Dhr. drs. H. Boonstra / h.boonstra.praedinius@o2g2.nl Mevr. drs. M.W. Koops / m.koops.praedinius@o2g2.nl Dhr. J.J. Meijer MSc / mejx@o2g2.nlDhr. W. Vletter (lio) / w.vletter@02g2.nl

BIOLOGIE:Dhr. M.J. Hoogeboom MSc / m.hoogeboom.praedinius@o2g2.nlMevr. M.M. Lukkien MSc / m.lukkien.praedinius@o2g2.nlDhr. drs. M. Romeijn / m.romeijn.praedinius@o2g2.nlMevr. I. van Gerwen / i.vangerwen.praedinius@o2g2.nlDhr. R. Bennen (lio) / r.bennen.praedinius@o2g2.nl

DRAMA:Mevr. drs. J. Holwerda / j.holwerda.praedinius@o2g2.nlMevr. M. Bolding (lio) / m.bolding.praedinius@o2g2.nl

DUITS:Mevr. drs. R. Ripke / r.ripke.praedinius@o2g2.nl Mevr. L. Heck-de Weerd / l.d.weerd.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. A. Wiersma / a.wiersma.praedinius@o2g2.nl

ECONOMIE:Dhr. drs. R. Grit / r.grit.praedinius@o2g2.nl

ENGELS:Dhr. drs. F.E. van Broekhoven / f.v.broekhoven.praedinius@o2g2.nlMevr. F.A.H. Henssen / a.henssen.praedinius@o2g2.nlMevr. A.F. Smit MA / a.smit.praedinius@o2g2.nlDhr. T. Sipkes / t.sipkes.praedinius@o2g2.nlMevr. A. Koster (lio) / a.koster.praedinius@o2g2.nl

FILOSOFIE:Dhr. drs. V.R. Bekkering / v.bekkering.praedinius@o2g2.nlMevr. dr. K.E. Gardiner / k.gardiner.praedinius@o2g2.nl

FRANS:Mevr. drs. Y. Frankema / y.frankema.praedinius@o2g2.nlDhr. W. Offringa / w.offringa.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. J.R.W. Oskam / j.oskam.praedinius@o2g2.nlMevr. L.F. Vos / l.vos.praedinius@o2g2.nl

GESCHIEDENIS:Mevr. drs. G.A. Berends / g.berends.praedinius@o2g2.nl Dhr. M. Droog / m.droog.praedinius@o2g2.nl Dhr. drs. E.J. Heslinga / e.heslinga.praedinius@o2g2.nl Dhr. W.P. Houkes MA / w.houkes.praedinius@o2g2.nl Dhr. W. Wolke (lio) / w.wolke.praedinius@o2g2.nl

KLASSIEKE TALEN:Dhr. M. Bakker / m.bakker.praedinius@o2g2.nlDhr. drs. M.H.C. van Daal / m.v.daal.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. P.S. Gombert / p.gombert.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. M. Hazelhoff / m.hazelhoff.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. H. Huyts-Bol / r.huyts.praedinius@o2g2.nlDhr. dr. R.F. Regtuit / r.regtuit.praedinius@o2g2.nlMevr. H. Nooter Ma / h.nooter.praedinius@o2g2.nlMevr. A.P. Romeijnders-Vos MA / a.romeijnders.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. L.J.M. Smeur / l.smeur.praedinius@o2g2.nlMevr. Streekstra / m.streekstra.praedinius@o2g2.nl

LICHAMELIJKE OPVOEDINGDhr. J. Bode / j.bode.praedinius@o2g2.nlDhr. E. Everaars / e.everaars.praedinius@o2g2.nl Mevr. J.M. Hamersma / j.hamersma.praedinius@o2g2.nlMevr. M. Kanbier / m.kanbier.praedinius@o2g2.nl

MUZIEKMevr. J.F. Elout-Roesink / j.elout.praedinius@o2g2.nl Mevr. S. Wijnja / s.wijnja.praedinius@o2g2.nl

NATUUR-/SCHEIKUNDEDhr. drs. J. de Bruijn / j.d.bruijn.praedinius@o2g2.nlDhr. dr. M. Cioffi / m.cioffi.praedinius@o2g2.nlDhr. D. Hobo / d.hobo.praedinius@o2g2.nl Mevr. Ing. J.K. Janse-de Roo / g.janse.praedinius@o2g2.nlMevr. ir. W.T. Reinalda-Mast / w.reinalda.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. H.K.E. Stadermann / k.stadermann@praedinius.nlDhr. ir. J.A. van der Veen / h.vd.veen.praedinius@o2g2.nlDhr. dr. M.T. de Vroome / m.d.vroome.praedinius@o2g2.nlDhr. Dr. S. Louw / s.louw.praedinius@o2g2.nlDhr. A. van den Berg / a.vd.berg.praedinius@o2g2.nl

NEDERLANDSDhr. F.J. Dijkstra MA / f.dijkstra.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. J. Holwerda / j.holwerda.praedinius@o2g2.nl Mevr. drs. G.H.J. Leuning / i.leuning.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. M.A. Muilwijk / m.muilwijk.praedinius@o2g2.nl Mevr. J. Ooms / h.ooms.praedinius@o2g2.nl Mevr. drs. A.M. van Oord / a.v.oord.praedinius@o2g2.nl

35

ONDERZOEK EN ONTWERPEN (TECHNASIUM)

Technator bovenbouw:Mevr. ir. W.T. Reinalda – Mast / w.reinalda.praedinius@o2g2.nlTechnator onderbouw:Dhr. drs. M. Romeijn / m.romeijn.praedinius@o2g2.nl

Docenten:Mevr. drs. I. Buurke / i.buurke.praedinius@o2g2.nlDhr. E. Everaars /e.everaars.praedinius@o2g2.nlDhr. M.J. Hoogeboom MSc /m.hoogeboom.praedinius@o2g2.nlDhr. drs. M. Koops /m.koops.praedinius@o2g2.nlMevr. M.M. Lukkien MSc /m.lukkien.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. A. M. van Oord / a.v.oord.praedinius@o2g2.nlMevr. ir. W.T. Reinalda - Mast / w.reinalda.praedinius@o2g2.nlDhr. drs. M. Romeijn / m.romeijn.praedinius@o2g2.nlDhr. ir. T.J. Septer / t.septer.praedinius@o2g2.nlDhr. R. Smit / r.smit.praedinius@o2g2.nl

REKENENMevr. K.G. Thie (rekencoördinator) / k.thie.praedinius@o2g2.nl Mevr. M.M.J. Soeten MSc / m.soeten.praedinius@o2g2.nlDhr. drs. R. Grit / r.grit.praedinius@o2g2.nl

RUSSISCHMevr. drs. J. Bron / j.bron.praedinius@o2g2.nl

TEKENEN EN BEELDENDE VORMINGMevr. drs. I. Buurke / i.buurke.praedinius@o2g2.nlDhr. R. Smit / r.smit.praedinius@o2g2.nl

WISKUNDEDhr. dr. M. Cioffi / m.cioffi.praedinius@o2g2.nlDhr. drs. R. Grit / r.grit.praedinius@o2g2.nl Dhr. F.A.M. van Kessel / e.v.kessel.praedinius@o2g2.nlDhr. Dr. S. Louw / s.louw.praedinius@o2g2.nlDhr. ir. T.J. Septer / t.septer.praedinius@o2g2.nlMevr. M.M.J. Soeten MSc / m.soeten.praedinius@o2g2.nlMevr. K.G. Thie / k.thie.praedinius@o2g2.nlMevr. dr. ir. E.P.H. Zeggelink / e.zeggelink.praedinius@o2g2.nlMevr. I. van Dijken / i.van.dijken@praedinius.nl Mevr. I. Kauffeld (lio) / i.kauffeld.praedinius@o2g2.nl

MEDEWERKERS:

ADMINISTRATIEMevr. S.L. van der Steen / s.vandersteen.praedinius@o2g2.nlMevr. A. Wind / a.wind.praedinius@o2g2.nl

CONCIËRGESDhr. F.B. Faber / f.faber.praedinius@o2g2.nlDhr. H. Veldman / h.veldman.praedinius@o2g2.nlDhr. H.L. van der Wal / h.vd.wal.praedinius@o2g2.nl

MEDIATHEEKMevr. S.M. Kleine / s.kleine.praedinius@o2g2.nl

ORTHOPEDAGOOGMevr. drs. D.H.A.M. Melis / d.melis.praedinius@o2g2.nl

INTERN BEGELEIDINGS- EN ADVIESTEAMMevr. drs. D.H.A.M. Melis / d.melis.praedinius@o2g2.nlMevr. drs. M. Hazelhoff / m.hazelhoff.praedinius@o2g2.nl

FACILITAIRE ZAKENDhr. A. Bremer / a.bremer.praedinius@o2g2.nl

MELDKAMERDhr. J.M. Kleve / j.kleve.praedinius@o2g2.nl

ROOSTERMAKERMevr. J.M. Mensenkamp / j.mensenkamp.praedinius@o2g2.nlDhr. A. Bremer / a.bremer.praedinius@o2g2.nl

ICTDhr. I. Kremer / i.kremer.praedinius@o2g2.nl

TECHNISCH ONDERWIJS ASSISTENTEN (TOA’S)Dhr. M.J. Mug / m.mug.praedinius@o2g2.nlMevr. H. Wierenga / h.wiereng.praedinius@o2g2.nl

TECHNASIUM ONDERSTEUNINGDhr. H.L. van der Wal / h.vd.wal.praedinius@o2g2.nl Dhr. R. Djoegan / r.djoegan.praedinius@o2g2.nl