Democratie

• Het woord ‘democratie’ is afgeleid van de Griekse woorden ‘demos’ (volk) en ‘kratos’ (heersen) en betekent dus ‘het volk aan de macht’.

• Eerste democratie was in Athene. (Griekenland, door Clisthenes)

Maar vrouwen, kinderen en slaven mochten niet stemmen.

Wie mag er stemmen in België?

• Mannen en vrouwen ( vrouwen sinds 1948 ) vanaf 18 jaar die de Belgische nationaliteit bezitten.

• Uitzondering :

Personen die een criminele straf vanaf 5 jaar uitzitten mogen NIET meer gaan stemmen.

Kinderen mogen dan wel nog niet stemmen maar zij hebben wel rechten….

Stemrecht of Stemplicht ???

• Stemrecht : Alle Belgen vanaf 18 jaar mogen gaan stemmen als ze dat willen. ( Dit systeem geldt in Nederland en Oostenrijk )

• Stemplicht : Alle Belgen vanaf 18 jaar moeten gaan stemmen.

Klasgesprek : Wat vind jij het interessantste ?

Noteer voor – en nadelen in je werkbundel van stemplicht.

Vroeger en nu …

• Vroeger : De vorst had alle macht. Hij maakte de wetten, bestuurde het land, eiste belastingen, was opperbevelhebber van het leger en was daarenboven ook nog eens de rechter.

Is dit een goede zaak ?

• Nu : België is onderverdeeld in 3 machten :

De vorst heeft dus niet meer alle macht : De koning is nu nog steeds de leider van de regering : hij ondertekent de reeds goedgekeurde wetten

• 1) parlement• 2)        de regering

• 3) de rechtbanken

De 3 machten …1.Het Parlement : Wat ?

Afgeleid van het franse woord “parler”, dat praten wil zeggen en is de

vergadering van alle volksvertegenwoordigers.

Wie ? Volksvertegenwoordigers, zij worden door de kiezers van het landverkozen.

Degene die opkomen bij de verkiezingen die de meeste stemmen halen

dat worden (meestal )onze volksvertegenwoordigers.

De 3 machten…

• Taak ?• - controleert de regering (onze ministers)

• - keurt de begroting goed

• - legt voor iedereen de spelregels vast in wetten.

= de wetgevende macht

De 3 machten…• 2. De regering :Wat ?

Een organisatie die de macht heeft om over een bepaald gebied

wetten uit te voeren.

Wie ?

De ministers

Geef eens enkele voorbeelden van ministers die je kent…

De 3 machten…

• Taak ?• - voert de goedgekeurde wetten uit. een goedgekeurde Vlaamse wet = decreet.• - bestuurt het land met behulp van ambtenaren

• - moet rekening houden met de geldmiddelen die het parlement hen geeft.

= de uitvoerende macht ( zij voeren de wetten uit )

De 3 machten…

• 3. De rechtbanken :

Wat ? Een instelling die beslist over kwesties waar burgers onenigheid hebben

over

waarop ze recht hebben.

Ken jij hier een voorbeeld van ?

Wie ?

De rechters

De 3 machten…

• Taak ?• - oordelen bij betwistingen

• - veroordelen indien nodig

• - waarborgen van de vrijheid van mensen

= de rechterlijke macht

België is een federale staat

• Vroeger : België had 1 regering en 1 parlement dat beslissingen nam voor het hele Belgische grondgebied. Deze nationale overheid bezatt alle bevoegdheden en alle macht. = UNITAIRE STAAT of EENHEIDSSTAAT

• Sinds 1993 : werd België opgedeeld in 2 soorten deelstaten. Zo werd België een FEDERALE STAAT

De bevoegdheden worden verdeeld.

2 soorten deelstaten1. Indeling volgens taal.

De Vlaamse gemeenschap

De Franse gemeenschap

De Duitse gemeenschap

Bij een indeling volgens taal

worden de deelstaten

GEMEENSCHAPPEN genoemd!

2 soorten deelstaten2.indeling volgens grondgebied

Het Vlaamse gewest

Het Waalse gewest

Het Brussel Hoofdstedelijk Gewest

Bij een indeling volgens grondgebied

Waar men woont worden de deelstaten

GEWESTEN genoemd.

BESLUIT : België is ingedeeld in 3 gemeenschappen en 3 gewesten

Aantal regeringen en parlementen in België

Raad eens hoeveel parlementen en regeringen er nu zijn in België… ( hou rekening met de verschillende deelstaten)

Het zijn er 6 !

1.Het federale parlement en de federale regering. Met onze eerste minister : Herman Van Rompuy

2.Het Vlaams parlement en de Vlaamse regering behoren tot zowel de Vlaamse gemeenschap als tot het Vlaams gewest. Met als minister –president : Kris Peeters( let op minister- president ‡ eerste minister )

3.De Franse gemeenschap heeft een parlement en een regering.

Aantal regeringen en parlementen in België

4.De Duitse gemeenschap heeft een parlement en een regering.

5.Het Waalse gewest heeft een parlement en een regering.

6.Het Brussels Hoofdstedelijk gewest heeft ook een parlement en regering.

Inzoomen op de Vlaamse overheid.

opgericht in 1980 en is samengesteld uit :

- De wetgevende macht : het Vlaams parlement

- De uitvoerende macht : de Vlaamse regering

- Het ministerie van de Vlaamse gemeenschap

- De Vlaamse openbare instellingen :

OVAMVRT (één)

De Lijn

…

Door wie worden Vlamingen bestuurd?

• - Vlaams parlement

• - Vlaamse regering

• - Ministerie van de Vlaamse gemeenschap

• - gedeeltelijk door de federale regering.

Het Vlaams parlement

• Wie ?

• Hoeveel ?

118 volksvertegenwoordigers die rechtstreeks verkozen zijn door het Vlaamse Gewest.

6 volksvertegenwoordigers die de eerste 6 Nederlandstalige verkozenen uit het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest zijn.

SAMEN = 124

• Voorzitter ? Marleen Vanderpoorten (VLD-vivant)

Het Vlaams parlement

• Partijen?

Het Vlaams parlement

• Taak?

         - decreten goedkeuren

      - de Vlaamse regering benoemen en controleren

- de begroting goedkeuren van de Vlaamse deelstaat.

De Vlaamse regering

Wie? Ministers die zetelen in onze vlaamse regering :

Minister-President : Kris Peeters. (CD&V) Hij is ook Vlaams minister van Institutionele Hervormingen,

Bestuurszaken, Buitenlands beleid, Media, Toerisme, Havens,Landbouw,Zeevisserij en Plattelandsbeleid.

Heel recent ( 2 januari 2009) Minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin : Veerle Heeren(CD&V)

De Vlaamse regering

Frank Vandenbroucke. ( sp.a ) : Viceminister – president en Vlaams minister van Werk, Onderwijs en Vorming.

Patricia Ceysens ( open VLD ) : Vlaams minister van Economie, Ondernemen, Wetenschap, Innovatie

en Buitenlandse handel.

De Vlaamse regering

Dirk Van Mechelen ( open VLD ) : viceminister-president van de Vlaamse regering en Vlaams minister van Financiën en

Begroting en Ruimtelijke ordening.

Bert Anciaux ( sp.a ) : Vlaams minister van cultuur, jeugd, sport en Brussel.

De Vlaamse regering

Kathleen Van Brempt ( sp.a ) : Vlaams minister van

Mobiliteit, Sociale Economie en Gelijke Kansen.

Marino Van Keulen ( open VLD ) : Vlaams minister van

Binnenlands Bestuur, Stedenbeleid, Wonen en Inburgering.

Hilde Crevits ( CD&V) : Vlaams minister van openbare werken, Energie, Leefmilieu en Natuur.

Quiz….

• Wie is de eerste minister ?• Wie is de minister-president ?• Volgens welke 2 indelingen zijn de deelstaten

in België gevormd?• Wat is democratie ? Geef de 2 Griekse

termen en leg uit…• Geef 3 kinderrechten

Quiz

• Leg het verschil tussen stemrecht en stemplicht uit.

• Wie zetelt er in een parlement ? Wat is de taak van een parlement ?

• Wat is een eenheidsstaat ? • Wie zit er in de regering? Wat zijn de taken

van een regering? • Vul aan : de drie machten van België : de

regering, het parlement en…?

Quiz…

• Hoeveel regeringen en parlementen telt België?

• Geef 4 partijen die in het Vlaams Parlement zitten.

• Welke partijen behoren momenteel tot de Vlaamse regering?