Buiten de Lijnen Sensoa Vlaggensysteem® voor kinderen en jongeren met bijzondere behoeften

Wat is het Sensoa Vlaggensysteem?

+ Een systeem om te beoordelen of seksueel gedrag oké is of niet (0 tot 18 jaar)× Groene vlag- gele vlag-rode vlag-zwarte vlag

× Op basis van 6 criteria• Toestemming• Vrijwillig• Gelijkwaardig• Ontwikkeling• Context• Zelfrespect

+ Een gepast pedagogisch antwoord

Buiten de Lijnen: verdieping, onderbouwing en aanvulling van het vlaggensysteem

Verdieping:

+Hoe werk je met het Vlaggensysteem bij kwetsbare kinderen en jongeren?

× Kinderen en jongeren met een beperking

× Kinderen en jongeren met traumageschiedenis

Gaan we situaties anders beoordelen?Gaan we anders reageren?

Buiten de lijnen

Verdieping:

+Hoe werk je gendersensitief en cultuursensitief met het vlaggensysteem?

× Gender: sekse, seksuele oriëntatie en seksuele identiteit

× Cultuur: religie, etnische groep en afkomst

Gaan we situaties anders beoordelen?Gaan we anders reageren?

Buiten de lijnen

Aanvullingen:

+Pedagogisch luik beter uitgewerkt

+Nieuwe situaties en tekeningen

+Beleidsaspect krijgt meer aandacht

+Normatieve lijst aangevuld

Buiten de Lijnen

Onderbouwing:

+Wat zijn bouwstenen voor een gezonde seksuele ontwikkeling?

+Wat is de invloed op de seksuele ontwikkeling van× Beperking

× Trauma

× Gender

× Cultuur?

Onderbouwing: apart boek

5 krachtenveldanalyses

Beschermings- factoren

Risico factoren

Individuele factoren: Achtergrond en gedrag, attitudes, vaardigheden

Relationele factoren (sociale steun, invloed van ouders/peers)Gemeenschap (contexten, media)

Instellingen (competenties professionals)Structurele factoren (management)

Invloed op beoordeling en reactie?

+ Kijken we anders?

+ Beoordelen we verschillend?

+ Reageren we hetzelfde?

Bijvoorbeeld:

+ Jongens van 13 tonen hun piemel aan spelende kinderen. Voor hen is het een grap, voor de kinderen niet.

Gele vlag

+ Eenmalige gebeurtenis

+ Non contactvorm

+ Geen vrijwilligheid-geen dwang

+ Geen geheimhouding

+ Context is veilig

+ Klein risico

+ Privacy niet helemaal oké

+ Kleine afwijking op ontwikkeling

Hoe beoordelen?

+ Jongens zijn auti en zwakbegaafd

+ Jongens zijn Marrokaans

+ Jongens zijn slachtoffer geweest

+ Meisjes doen broekje uit

+ Inschattings-vermogen?

+ Normen en waarden?

+ Rolomkering naar plegerschap?

+ Potentieel slachtoffer?

Analyse van 6 criteria

+ Heeft beperking, trauma, cultuur of gender invloed op× Toestemming

× Vrijwilligheid

× Gelijkwaardigheid

× Ontwikkeling

× Context

× Zelfrespect

Bijvoorbeeld

+ Toestemming bij ambivalentie

+ Toestemming bij zwak inschattingsvermogen

+ Toestemming bij geringe empathie

+ Vrijwilligheid bij afhankelijkheidsrelatie

+ Gelijkwaardigheid bij genderroldruk

+ Ontwikkeling bij lage emotioneel niveau

+ Ontwikkeling bij geseksualiseerd gedrag

+ Context bij gebrek aan experimenteerruimte

+ Zelfrespect bij laag seksueel zelfbeeld

Besluit

+ Soms aanpassing in beoordeling× Minder zwaar bij beperkt inschattingsvermogen of

verminderde leerbaarheid: herhaald rode vlag

× Bij verhoogde kwetsbaarheid: meer gele vlag als een ‘pas op-situatie’

+ Meestal zelfde beoordeling, zelfde vlag

+ Oppassen voor stereotypen: hebben invloed op beoordeling

Bijvoorbeeld:

+ Jongens van 13 tonen hun piemel aan spelende kinderen. Voor hen is het een grap, voor de kinderen niet.

Hoe beoordelen?

+ Jongens zijn auti en zwakbegaafd

+ Jongens zijn Marrokaans

+ Jongens zijn slachtoffer geweest

+ Meisjes doen broekje uit

eenmaal herhaling

Gele vlag Rode vlag

Gele vlag Rode vlag-zwarte vlag

Gele vlag Rode vlag

Gele vlag Rode vlag- zwarte vlag

Groene vlag+ Twee dertienjarige meisjes zitten in de slaapkamer op bed.

Ze strelen elkaar tussen en over de bovenbenen en vinden het fijn.

Hoe beoordelen?

+ meisjes zijn auti en zwakbegaafd

+ meisjes zijn Marrokaans

+ meisjes zijn slachtoffer geweest

+ Jongens zitten op bed

+ Gele vlag

+ Groene vlag

+ Gele vlag

+ Groene vlag

Stuurwiel

Pedagogische reactiewijzen: wèl aanpassingen

+ Zelfdeterminatiemodel: autonomie + verbondenheid + competentie

+ Nadruk op communicatie, empathie stimuleren, en verantwoordelijkheden stimuleren

+ Onderscheid korte termijn, lange termijn- strategieën

+ Gedragsanalyse maken als de gewone aanpak niet aanslaat

+ Specifieke aandachtspunten voor specifieke doelgroepen

Pedagogische reactie korte termijn groen geel rood zwartNiet stoppen Afleiden/stoppen Stoppen Stoppen

Bekijk/benoem/ bevraag gedrag

Bekijk/benoem/ bevraag gedrag

Bekijk/benoem/ bevraag gedrag

Bekijk/benoem/ bevraag gedrag

Benoem gevoelens

Benoem gevoelens

Benoem gevoelens

Benoem gevoelens

Bevestig en leg uit

Bevestig positieve + uitleg

Bevestig positieve + uitleg

Bevestig positieve + uitleg

Begrens/leid af& leg uit

Verbied & leg uit Verbied & leg uit

Maak afspraken Afspraken en consequenties

Afspraken en consequenties uitvoeren

Rapporteer Rapporteer en verwijs

Gele vlag

+ Benoem: jullie hebben een spelletje gespeeld en je piemel getoond

+ Gevoel: wat vonden jullie daarvan? Hoe reageerden de kinderen?

+ Wat oké is en waarom: het is oké om grappen te maken

+ Wat niet oké is en waarom: het is niet oké om je piemel te tonen aan kleine kinderen. Ze schrikken daarvan.

+ Afspraken: wat spreken we hierover af?

Pedagogische strategieën op lange termijngroen geel rood zwartInformatieEmpathie & gewetenPsycho-educatie

Cognitieve copingBeloningCoaching

Time outToezichtHerstelOpvang

StrafMaatregelenHulpNazorg

Gedragsanalyse

+ Wanneer de gewone aanpak niet aanslaat× Wat zijn de mogelijke oorzaken?

• Risico- en beschermingsfactoren• Context• Klinische factoren

× Uitlokkende factoren

× Factoren die het gedrag in stand houden

× Onderliggende behoeften

+ Reactiewijze aanpassen

Specifieke aandachtspunten

+ Beperking: × Context voor groene vlag

× Verbale strategieën

× Leergeschiedenis – uitdoven

× Alternatief gedrag leren

+ Trauma× Trauma-educatie (metaforen)

× Meerzijdige partijdigheid en erkenning

× Stigmatisering jonge plegers

Specifieke aandachtspunten

+ Cultuur× Belang van openheid en bespreekbaarheid

× Grote diversiteit

× Gender

× Jongere is zelf de expert

+ Gender× Dubbele moraal en normen

× Gendertransformatief werken

× Worsteling serieus nemen

Oefeningen voor professionals

+ Oefenen met situaties: Per situatie reactiewijze grondiger uitgewerkt× Tav betrokkenen

× Tav professional

× Aandacht voor beleidsaspect

× Verwijzing naar relevante stukken in de onderbouwing en handleiding

+ Reflectievragen voor professionals per competentie

+ Duiding stereotiepen en mythes

Competenties professionals

+ Kennis en empathie mbt seksueel gedrag

+ Communiceren

+ Vorming en voorlichting geven

+ Omgaan met grenzen

+ Ouders ondersteunen

+ Omgaan met culturele verschillen

+ Signalering

Situatiekaart

Normatieve lijst

+ Aangevuld met nieuwe bronnen

+ Emotionele ontwikkeling

+ Signalen van misbruik

+ Holebi &trans ontwikkeling

+ Cultuurspecifieke voorbeelden

Vlaggensysteem als beleidsinstrument

+ Krachtenveldanalyse structurele factoren× Contexten

× Media

× Competenties professionals

× Samenwerking met ouders

× Faciliterend management

× Klachtenbehandeling

× Omgangsvormen

× Infrastructuur

Vlaggensysteem als beleidsinstrument+ Visie en draagvlak

+ Duurzame interventies

× Handelingsprotocol & klachtenregeling

× Omgangsregels en afspraken

× Gedragscode opstellen

× Professionalisering van medewerkers

× Een aanspreekpunt

handelingsprotocol

groen Geel Rood zwartFase 1 Mate van ernst inschatten

Is situatie acuutFase 2 Intern overleg

Eventueel extern adviesIntern overlegOuders betrekkenExtern advies

Fase 3 Interne afhandeling

Aanmelding hulpverlening

Aanmelding hulpverleningPolitie/parket

Fase 4 Interne evaluatie

Interne en externe evaluatieRapportagenazorg

Attitude van begeleider

Nieuwe media

Veilig vrijen

Seksuele voorlichting

Afspraken en toezicht

Bestaat uit

+ Clipbox met × Handleiding

× 32 situaties op steekkaarten

× Nieuwe Normatieve Lijst

× 4 fiches

× Onderbouwing

Plannen

+ Implementatie plannen× Trainingsmodules

× Website

+ Versie onderwijs

+ Vlaggensysteem en nieuwe media

+ Toepassing voor volwassenen in de zorg

+ Aanbod voor asielzoekers, anderstalige nieuwkomers en inburgeringstrajecten

+ Internationale uitrol

Dank u

Erika.Frans@sensoa.beKaren.DeWilde@sensoa.be Seksuelevorming.beVlaggensysteem.beFacebook: Gebruikers Vlaggensysteem