www.khk.be

CM Turnhout 26-09-2008

Bérénice Storms

Leefomstandigheden van de gezinnen in Balen

www.khk.be

Inhoud

– Probleemstelling– Theoretisch kader– Opzet onderzoek– (Uitvoering onderzoek)– Resultaten

www.khk.be

ProbleemstellingProbleemstelling

www.khk.be

Het OCMW en het gemeentebestuur van Balen willen een duidelijk beeld krijgen van wat kansarmoede betekent in hun gemeente

Meer concreet wil dit onderzoek achterhalen:•Hoeveel inwoners leven er in Balen onder de armoedegrens?•Wie zijn de gezinnen die het moeilijk hebben in Balen?•In welke mate kunnen ze participeren aan de samenleving?•In welke mate maken deze gezinnen gebruikvan het bestaande hulpverleningsaanbod van het OCMW?

www.khk.be

Theoretisch kaderTheoretisch kader

www.khk.be

Wat is armoede?

“Arm zijn personen of gezinnen wier middelen zo ontoereikend zijn, dat zij uitgesloten zijn van de minimaal aanvaardbare leefpatronen in de lidstaat waarin zij leven.” (COMMISSIE VAN DE EUROPESE GEMEENSCHAPPEN, 1981)

“Armoede is een situatie waarbij het mensen ontbreekt aan de economische middelen om een aantal basisfuncties te realiseren” (Van den Bosch, K., 1999).

“Armoede is een netwerk van sociale uitsluitingen dat zich uitstrekt over meerdere gebieden van het individuele en collectieve bestaan. Het scheidt de armen van de algemene leefpatronen van de samenleving.” (Vrancken, J., 2007)

www.khk.be

Minimale participatie (deelnemen en bijdragen)

Gezondheid:

• Gezonde voeding• Adequate huisvesting • Gezondheidszorg en persoonlijke verzorging• Geschikte kleding• Nachtrust

Autonomie:

•Veilige kindertijd •Onderwijs en vorming•Ontspanning•Betekenisvolle relaties•Mobiliteit•Veiligheid

www.khk.be

Hoe meet men armoede?

Monetaire indicator:- Statistische norm: EU-SILC

Subjectieve norm:-% gezinnen dat met hun inkomen (zeer) moeilijk rondkomt

Niet-monetaire indicatoren:- % gedepriveerde gezinnen op verschillende maatschappelijke terreinen

www.khk.be

Statistische norm:EU-SILC60% mediaan equivalent inkomenAantal

volwassenen

Aantal

Kinderen

Armoedelijn

(geïndexeerd naar

2007)

1 0 873

1 1 1135

1 2 1397

1 3 1659

1 4 1833

2 0 1310

2 1 1571

2 2 1833

2 3 2095

2 4 2357

3 0 1746

www.khk.be

Statistische norm:EU-SILC60% mediaan equivalent inkomen

2004 2005

Vlaanderen 11.3 10.7Wallonië 17.7 17.7België 14.8 14.7

www.khk.be

Subjectieve norm

% gezinnen dat met huidige beschikbare gezinsinkomen:

-Zeer moeilijk kan rondkomen-Moeilijk kan rondkomen-Eerder moeilijk kan rondkomen-Eerder gemakkelijk kan rondkomen-Gemakkelijk kan rondkomen-Zeer gemakkelijk kan rondkomen

www.khk.be

Subjectieve norm

2004 2005Vlaanderen 13.0 12.5Wallonië 22.2 21.5België 18.1 17.1

www.khk.be

Niet-monetaire normen

-% gezinnen dat geen familieleden of vrienden kan ontvangen iedere maand

-% gezinnen dat zich geen maaltijd met vlees kan veroorloven

-% gezinnen dat niet in staat is de woning warm te stoken

-% gezinnen dat niet deelneemt aan culturele of recreatieve activiteiten

-% gezinnen met een slechte tot zeer slechte gezondheid

-…

www.khk.be

Niet-monetaire normen

www.khk.be

OnderzoeksopzetOnderzoeksopzet

www.khk.be

Onderzoeksdoelgroep

-Populatie: alle gezinnen die in Balen verblijven en daar gebruik maken van de gemeentelijke dienstverlening

-Steekproefkader: alle gezinnen die op datum steekproeftrekking in Balen wonen

-Steekproefgrootte: 659 gezinnen-Steekproeftype: gestratificeerdegeproportioneerde steekproef

www.khk.be

Onderzoeksdoelgroep

Volledigheid

Vergeten groepen:-Ouderen in rusthuis-Daklozen-Campingbewoners

www.khk.be

Onderzoekstechniek

-Gestructureerde vragenlijst-Via postenquête, webenquête, persoonlijk interview

www.khk.be

- Postenquête (mei-begin juli): Dillman- Webenquête (mei-juni)- Rusthuisbewoners (mei-juni): m.m.v. rusthuispersoneel, familieleden

- Campingbewoners (november): schriftelijke en mondelinge bevraging

Periode bevraging

www.khk.be

ResultatenResultaten

www.khk.be

1. Omvang van de armoede in Balen2. Wie zijn de armen in Balen3. Armoede en maatschappelijke

participatie4. Armoede en hulpverlening

Resultaten

www.khk.be

Omvang armoedeOmvang armoede

www.khk.be

Omvang van de armoede in Balen

EU-SILC(60%)

frequentie percentage

Arm 104 17,2

Niet arm 502 82,8

Totaal 606 100,0

Missing 53

www.khk.be

Omvang van de armoede in Balen

EU-SILC 50% norm 70% normf % f %

Arm 44 7,3 189 31,2Niet arm 562 17,2 417 68,8Totaal 606 100,0 606 100,0missing 53 53

www.khk.be

Omvang van de armoede in Balen

f % C%Zeer moeilijk 14 2,2 2,2Moeilijk 55 8,6 10,8Eerder moeilijk 147 23,1 33,9Eerder gemakkelijk 225 35,4 69,3

Gemakkelijk 152 23,9 93,2Zeer gemakkelijk 43 6,8 100,0

Totaal 635 100,0missing 24

www.khk.be

subjectieve norm versusEU-SILC-norm

f %

arm en (zeer) moeilijk rondkomen20 3,3

niet arm en (zeer) moeilijk rondkomen

41 7,0

arm en eerder moeilijk of gemakkelijk rondkomen 78 13,2

niet arm en eerder moeilijk of gemakkelijk rondkomen 455 76,5

Totaal 594 100,0

Missing 65

www.khk.be

Subjectieve armoede en financiële marge

www.khk.be

Subjectieve armoede en gezinsuitgaven

mate waarin gezinnen kunnen rond komen

% huisvestings

-kosten

% medische

kosten

% lening (uitz.

woning)Zeer moeilijk 46,4 5,6 7,5Moeilijk 38,5 4,1 6,0Eerder moeilijk 27,8 4,0 2,5Eerder gemakkelijk

21,8 2,7 1,5

Gemakkelijk 21,6 2,0 1,8Zeer gemakkelijk 14,4 1,8 1,5

Totaal 24,5 2,9 2,3

www.khk.be

Een strengere armoedenorm (EU-SILC-corr):

Arm: -Inkomen onder EU-SILC-norm en geen of beperkte financiële ademruimte

-Inkomen boven EU-SILC-norm maar besteedbaar inkomen onder EU-SILC-normen geen financiële ademruimte

Niet arm: -Inkomen boven EU-SILC-norm en beperkte of voldoende financiële ademruimte

-Inkomen onder EU-SILC-norm en voldoende financiële ademruimte

www.khk.be

Arm EU-SILC Totaalniet arm arm

Arm EU-SILC-corr

niet arm f462 36 498

%98,1% 37,1% 87,7%

arm f 9 61 70%

1,9% 62,9% 12,3%

Totaal f 471 97 568%

100,0% 100,0% 100,0%

EU-SILC-corr versus EU-SILC

www.khk.be

Wie zijn de armen in Balen?Wie zijn de armen in Balen?

www.khk.be

Armoederisico in Vlaanderen en Balen

www.khk.be

Gezinnen met een sterk verhoogd armoederisico in Balen

-Gezinshoofd:geen volledig LO (30.8%), LO (20.7%)

-Gezinshoofd: werkloos (44.4%), arbeidsongeschikt (37.5%)

-Alleenstaande, deeltijds werkend (26.7%)-Alleenstaande uitkeringsgerechtigd (22.0%)-Eenoudergezin met inwonende kinderen(22.7%)

-Eenoudergezin met uithuiswonende kinderen (19,6%)

-Koppel, beide laaggeschoold (28.9%) -Koppel met in/uitwonende kinderen (25,0%)Koppel, eenverdiener deeltijds werkend (33.3%)

- Koppel, eenverdiener uitkeringsgerechtigd (24.6%)

www.khk.be

Armoede en maatschappelijkeparticipatie

Armoede en maatschappelijkeparticipatie

www.khk.be

Terreinen maatschappelijke participatie

-Arbeid-Huisvesting-Gezondheid-Onderwijs-Vrije tijd-Mobiliteit-Sociale contacten

www.khk.be

Arbeid: % arme gezinnen

www.khk.be

Aantal verenigingen waaraan gezinnen participeren

www.khk.be

Huisvesting: % gezinnen in woning zonder basiscomfort

0

1

2

3

4

5

6

7

8

België Balen (EU‐SILC) Balen (EU‐SILC‐corr)% gezinne

n in won

ingen zond

er basiscomfort

alle gezinnen arme gezinnen niet arme gezinnen

www.khk.be

Woonomgeving: buurtproblemenBuurtproblemen % gezinnen % arme gezinnen

(EU-SILC corr)

Buurtproblemen

Lawaaihinder 12,2 15,4

Vervuiling 4,4 9,7

Vanalisme/criminaliteit 1,2 3,0

Onveilige buurt 1,7 6,1

Te ver afgelegen 5,4 8,9

Slecht bereikbaar door openbaar vervoer

17,0 22,2

Aantal ervaren buurtproblemen0 68,0 57,1

1 26,2 31,4

2 4,0 2,9

3 of meer (1,8) 8,6

www.khk.be

Gezondheid:% gezinnen naar zelf ervaren gezondheid

www.khk.be

Gezondheid en financiën%

Balensegezinnen

% Arme Balense

gezinnen EU-SILC

%Arme BalensegezinenEU-SILC

corrDe mate waarin gezondheid van gezinsleden een invloed heeft op financiële situatie

Helemaal niet

70.6 47.5 37.7

Enigszins23.6 39.6 43.5

In sterke mate

5.8 12.9 18.8

Uitstellen van medische ingreep

Ja 9.0 19.8 23.2

Nee 91.0 80.2 76.8

www.khk.be

Onderwijs: invloed van schooluitgaven op budget

% in de steekproef

EU-SILC* EU-SILC-corr

Geen invloed 54,8 34.8 15.8

Matige invloed 34.5 52.2 63.2

Grote invloed 8,3 13.0 21.1

Geen mening 2.4 0.0 0.0

Totaal 100 100 100

www.khk.be

Onderwijs: % gezinnen met studerende kinderen (18-25j) in het Hoger Onderwijs

www.khk.be

Vrije tijd: % gezinnen naar frequentie deelname

www.khk.be

Vrije tijd: % gezinnen naar frequentie deelname

www.khk.be

Vrije tijd: % gezinnen naar frequentie deelname

www.khk.be

Vrije tijd: % gezinnen naar frequentie deelname

www.khk.be

Vrije tijd: % gezinnen naar frequentie deelname

www.khk.be

Vrije tijd: verenigingsleven

% gezinnen die deelnemen aan de activiteiten van:

% alle gezinnen

EU-SILC

EU-SILC-corr

0 vereniging 23,5 34,6 38,61 vereniging 28,7 29,8 28,62 verenigingen 24,2 22,1 21,43 of meer verenigingen 23,6 13,5 1,4

Sportvereniging 52,5 36,9 34,7Vereniging voor het goede doel 12,3 3,3 5,6

% gezinnen dat minder deelneemt omdat het verenigingsleven te duur is

16,8 28,9 46,4

www.khk.be

Mobiliteit:% gezinnen naar het bezit (van minstens één) fiets, moto of brommer en auto

0%

20%

40%

60%

80%

100%

% gezinne

n

alle gezinnen

arm‐EU‐SILC

arm‐EU‐SILC‐corr

alle gezinnen (<65j)

arm‐EU‐SILC (< 65j)

arm‐EU‐SILC‐corr (< 65j)

auto en fiets  en brommerauto en fiets  of brommerenkel  atuoenkel  fiets  of brommergeen enkel

www.khk.be

Mobiliteit:% gezinnen naar verplaatsingsproblemen

% in steek-proef

EU-SILC

EU-SILC-

corrGeen verplaatsingsproblemen 83,2 80,0 76,5Problemen om te gaan winkelen 7,0 9,5 13,7Problemen om een uitstap te maken 9,0 10,8 15,4

www.khk.be

Sociale contacten:% gezinnen naar frequentie contact familie

ontmoeten van niet inwonende familieleden

% gezinnen

% arme gezinnen (EU-SILC)

% arme gezinnen (EU-SILC-

corr)

Dagelijks 14,1 8,8 9,3Minstens wekelijks 51,1 47,4 39,5Een aantal keren per maand 20,0 15,8 20,9Eén keer per maand 7,9 12,3 9,3Minstens één keer per jaar 5,4 12,3 16,3Nooit 1,1 1,8 2,3Ik heb geen familie 0,5 1,8 2,3Totaal 100,0 100,0 100,0

www.khk.be

Armoede en meervoudige deprivatieArmoede en meervoudige deprivatie

www.khk.be

% gezinnen naar domein van deprivatie

alle gezinnen

arm EU-SILC

arm EU-SILC-corr

voeding 1,2 4,8 6,9sociale contacten 2,2 3,2 4,7

huisvesting 3,2 5,1 6,6

kleding 3,7 8,3 16,2

gezondheid 5,7 12,5 16,2

mobiliteit 9,0 14,6 15,7

vrije tijd 12,4 21,8 26,7

arbeid 17,7 54,9 51,3

www.khk.be

Meervoudige deprivatie: % gezinnen naar aantal domeinen van deprivatie

www.khk.be

Armoede en hulpverleningArmoede en hulpverlening

www.khk.be

% gezinnen naar het al/niet gebruik maken van OCMW hulpverlening tijdens afgelopen 12 maanden

www.khk.be

% gezinnen naar het al/niet contact hebben met OCMW medewerker tijdens afgelopen 12 maanden

www.khk.be

% gezinnen dat kan praten met…over moeilijke gezinssituatie

www.khk.be

Armoede bij de campingbewonersArmoede bij de campingbewoners

www.khk.be

% arme gezinnen

EU-SILC EU-SILC-corr

aantal % aantal %

Arm 4 26.7 4 28.6

Niet arm 11 73,3 10 71.4

Totaal 15 100.0 14 100.0

Missing 6 7

www.khk.be

Subjectieve armoede

f % C%Zeer moeilijk 2 11.8 11.8Moeilijk 1 5.9 17.6Eerder moeilijk 5 29.4 47.1Eerder gemakkelijk 1 5.9 52.9

Gemakkelijk 7 41.2 94.1Zeer gemakkelijk 1 5.9 100.0

Totaal 17 100.0missing 4

www.khk.be

Armoede bij de rusthuisbewonersArmoede bij de rusthuisbewoners

www.khk.be

Subjectieve armoede

f % C%Zeer moeilijk 9 21,4 21,4Moeilijk 10 23,8 45,2Eerder moeilijk 9 21,4 66,7Eerder gemakkelijk 11 26,2 92,9

Gemakkelijk 3 7,1 100,0Zeer gemakkelijk 42 100,0

Totaal 6missing 9 21,4 21,4

www.khk.be

Rusthuisbewoners naar financiële ademruimte

Missing 4

frequentie % Cumulatief %

Geen financiële ademruimte

10 23,8 23,8

Beperkte financiële ademruimte

25 59,5 83,3

Voldoende financiële ademruimte

7 16,7 100,0

Totaal 42 100,0Missing 6

www.khk.be

De mate waarin kinderen/familie/vrienden het rusthuisverblijf mee financieren

aantal % Cumulatief %

Nooit 38 86.4 86.4

Soms 4 9.1 95.5

Regelmatig 1 2.3 97.7

Altijd 1 2.3 100.0

Totaal 44 100.0

Missing 4