Dienstverlening aan maatschappelijk kwetsbare gezinnen

Raamwerk inloopteams provincie Antwerpen in kader van de Huizen van het Kind

Verslag denkoefening in samenwerking met EXPOO, expertisecentrum opvoedingsondersteuning augustus 2014

2

Woord vooraf Inzetten op de gezondheid en welbevinden van kinderen en van (aanstaande) ouders en opvoedingsverantwoordelijken is een belangrijke maatschappelijke opdracht. De inloopteams investeren al vele jaren in het aanbieden van een integrale en laagdrempelige ondersteuning bij de opvoeding voor aanstaande gezinnen en gezinnen met jonge kinderen in een maatschappelijk kwetsbare positie. Het nieuw decreet preventieve gezinsondersteuning en de Huizen van het Kind zijn dan ook voor de inloopteams een opportuniteit om vanuit hun expertise naar de toekomst te kijken. Wat zijn belangrijke uitgangspunten in de dienstverlening? Hoe kunnen de Huizen van het Kind uitgebouwd worden zodat ze beantwoorden aan de noden van gezinnen in een kwetsbare positie? Voor de inloopteams Pothoek, Samik, Zuidrand in Antwerpen en De Nieuwe Weg in Mechelen waren deze vragen de aanleiding voor een reflectie –oefening die resulteerde in dit raamwerk. De oefening werd begeleid door EXPOO, het expertisecentrum opvoedingsondersteuning. In deze tekst staan we eerst stil bij de uitgangspunten voor de dienstverlening. Deze uitgangspunten zijn gebaseerd op de concepttekst inloopteams ( maart 2008) en opnieuw geformuleerd op basis van de ervaring en reflectie van de inloopteams met maatschappelijk kwetsbare gezinnen. Het zijn belangrijke bakens bij de verdere uitbouw van de dienstverlening in de Huizen van het Kind. Inloopteams stellen specifieke doelstellingen voorop. Vertaald naar aanbod staat een inloopteam voor groepsgerichte ondersteuning van gezinnen in een kwetsbare positie ( groepswerk, spel en ontmoetingsplaats). Deze activiteiten worden aangeboden in combinatie met individuele ondersteuning en een laagdrempelig onthaal in nauwe samenwerking met het consultatiebureau. Vanuit deze kern en identiteit zijn verschillende scenario’s mogelijk voor dienstverlening aan kwetsbare gezinnen in de Huizen van het Kind. In dit raamwerk wordt ingegaan op belangrijke randvoorwaarden. De concrete realisatie in een Huis van het Kind zal op elke locatie verbijzonderd moeten worden samen met de partners. Kwaliteitsvolle geïntegreerde dienstverlening vanuit een samenwerkingsverband Huis van het Kind bouw je ook niet op één dag. Het vraagt tijd om te groeien. We staan in elk geval klaar om partner te zijn in dit boeiend verhaal. Rosita Bieren, coördinator inloopteam De Pothoek, Kind en Preventie vzw Hilde Trekker, coördinator inloopteam Samik, CAW Metropool Mieke Verhaert, coördinator inloopteam Zuidrand Daphne Van den Abbeele, coördinator inloopteam De Nieuwe Weg, Mechelen Augustus 2014

3

Inhoudsopgave Raamwerk inloopteams provincie Antwerpen in kader van de Huizen van het Kind .................... 1 Woord vooraf ........................................................................................................................................... 2 Uitgangspunten dienstverlening inloopteams .......................................................................................... 4 Doelstellingen .......................................................................................................................................... 6 Aanbod .................................................................................................................................................... 7 Doelgroep ................................................................................................................................................ 8 Scenario’s voor dienstverlening inloopteams in Huizen van het Kind ................................................... 10 Hoe verder? ........................................................................................................................................... 12 Bronnen ................................................................................................................................................. 13

4

Uitgangspunten dienstverlening inloopteams

Als inloopteam willen we een aanspreekpunt zijn voor aanstaande gezinnen en gezinnen met kinderen in een maatschappelijk kwetsbare positie. Onze deuren staan open voor alle gezinnen uit de buurt. We willen een leuke plek bieden waar iedereen kan binnenkomen, waar plezante dingen gebeuren, waar ouders en kinderen ervaringen opdoen en sterker worden, een plek waar niets moet maar waar er kansen zijn tot verbindingen, en nog zoveel meer.

Inloopteams staan voor integrale en laagdrempelige ondersteuning van aanstaande gezinnen en gezinnen met jonge kinderen in een maatschappelijk kwetsbare positie. Vanuit de jarenlange expertise in deze dienstverlening, formuleren de inloopteams volgende uitgangspunten als cruciale elementen voor het duurzaam bereiken en aansluiten bij de behoeften van deze gezinnen.1

Presentie als vertrekpunt voor professioneel handelen

Laagdrempelige en toegankelijke dienstverlening

Faciliteren heeft voorrang op structureren

Integraal werken

Empowerment

Preventief werken

Participatie en vermaatschappelijking van de zorg

Duidelijk taalbeleid

Bij de uitbouw van een Huis van het Kind is het belangrijk dat alle partners van het samenwerkingsverband stilstaan bij deze uitgangspunten en het samen verbijzonderen voor het Huis van het Kind op een welbepaalde locatie. Presentie als vertrekpunt voor professioneel handelen De presentiebenadering ( geformuleerd in 2001 door Prof. Andries Baart2) gaat over er simpelweg zijn voor de ander, zodat een vertrouwensrelatie wordt opgebouwd, de ander zich gezien en gehoord voelt en zich volwaardig mens voelt. Alleen al doordat er iemand is die je ziet als volwaardig mens,kan er beweging in de goede richting ontstaan. In de presentiebenadering wordt die beweging niet afgedwongen. De ander hoeft niet te veranderen. Door de ander onvoorwaardelijk te accepteren, ontstaat er ruimte aan wat zich niet laat maken of afdwingen. De inloopteams vertrekken vanuit dit gedachtegoed bij het vormgeven en uitvoeren van hun dienstverlening. In het omgaan met mensen die op een of andere manier kwetsuren opliepen is deze theorie zeer belangrijk. Het betekent onder meer: het investeren in lange termijn relaties met mensen, vertrouwen opbouwen, mensen tijd en ruimte geven. Inloopteams zetten in op verbinding. In eerste instantie tussen ouders en kinderen ( ouders helpen zien wat een wonder ze voor zich hebben in hun kinderen en de verbinding leggen met hun eigen kind-zijn) ; verbinding met andere ouders en verbinding met de buurt en omgeving waarin kinderen opgroeien. Laagdrempelig en toegankelijk Laagdrempeligheid heeft te maken met bereikbaarheid, beschikbaarheid en financiële, fysische en culturele toegankelijkheid.

1 Voor een volledige beschrijving van het inhoudelijk kader van een inloopteam verwijzen we naar de tekst opgemaakt door Kind en Gezin, maart 2008 2 Introductie in de presentietheorie. Andries Baart 2004: http://www.expoo.be/sites/default/files/kennisdocument/presentiefilosofie.pdf

5

Dit vertaalt zich onder meer in het feit dat de dienstverlening georganiseerd wordt op plaatsen waar gezinnen komen, wijk en buurtgericht is en ruime en aan de doelgroep gepaste openingsuren kent.

Faciliteren heeft voorrang op structureren Inloopteams werken vraaggestuurd. De vragen en behoeften van de ouders staan voorop. Ook al stellen ouders geen expliciete (hulp)vraag toch zijn de medewerkers van de inloopteams alert voor eventuele achterliggende problematieken. Medewerkers van het inloopteam creëren contexten en faciliteren processen waardoor ouders eigen opvoedkeuzes kunnen maken. De medewerkers kunnen ook zelf naar de gezinnen toestappen wanneer zij ervaren dat een gezin het moeilijk heeft of wanneer zij zich zorgen maken over bepaalde opvoedingssituaties. Dit betekent ook dat niets moet en dat ouders tijd en ruimte krijgen. Voor de positionering van de inloopteams binnen de Huizen van het Kind betekent dit dat er bijzondere aandacht moet gaan naar dit faciliteren en dat deze processen niet mogen bemoeilijkt worden door te veel structuur en regels. Ook betekent het dat er een ruim aanbod moet zijn ( opvoedcursussen, ontmoeting, individuele gesprekken, ….) en ouders zelf moeten kunnen kiezen wat voor hen meest ondersteunend is. Ouders kunnen ook kiezen dit niet te doen. Integraal werken Inloopteams werken integraal. Dit betekent dat ze niet enkel aandacht hebben voor het kind en voor de ouder(s) maar ook voor de omgeving waarbinnen kinderen grootbrengen zich afspeelt. Inloopteams hanteren een brede definitie van opvoedingsondersteuning: het gaat om emotionele, sociale, informatieve, praktische steun. Het gaat ook over signaleren en doorverwijzen indien nodig. Kennis en informatie, vaardigheden, waarden en normen, eigen opvoedingsgeschiedenis zijn alle belangrijke elementen. Inloopteams hebben aandacht voor de verschillende levensterreinen die voor gezinnen belangrijk zijn ( werk, wonen, vrije tijd, …) en werken samen met partners zoals bijv. het regioteam van Kind en Gezin, Samenlevingsopbouw, OCMW, basiseducatie, opvoedingswinkel, kraamzorg, wijkgezondheidscentra, CAW, kinderopvang,….

Empowerment Uitgangspunt is dat mensen in staat zijn om inzicht en controle te verwerven over persoonlijke, sociale, economische en politieke krachten. Inloopteams werken met de kracht van gezinnen, met hun bekwaamheden en groeimogelijkheden. Ze ervaren dat gezinnen geconfronteerd worden met sociale uitsluitingsmechanismen. Inloopteams willen zowel gezinnen individueel sterker maken en werken met de kracht van gezinnen als een signaalfunctie vervullen naar de onmiddellijke omgeving van gezinnen en de bredere maatschappelijke context.

Preventief Inloopteams zijn preventieve diensten. Ze werken vaak met complexe situaties, met gezinnen die – om diverse redenen – ontgoocheld zijn in hulpverlening. Inloopteams situeren zich dan ook op de overgang tussen preventie en hulpverlening maar bieden geen hulpverlening. Er wordt ondersteuning op maat geboden en indien nodig ook toeleiding naar de hulpverlening ( bemiddeling, zorgafstemming, trajectbegeleiding, …) Participatie en vermaatschappelijking van de zorg Opdat gezinnen zich ondersteund zouden weten, staat een inloopteam dicht bij de gezinnen en gaat met gezinnen in overleg om zicht te krijgen op de noden en behoeften. De evolutie naar vermaatschappelijking van de zorg daagt uit om de dienstverlening en het aanbod uit

6

te bouwen en te laten aansluiten bij het streven om iedereen (ongeacht kleur, mogelijkheden en beperkingen) een plaats te bieden in de samenleving. Zelfstandigheid van burgers, participatie en integratie van kwetsbare mensen in de samenleving zijn hierin belangrijke sleutelbegrippen. Dit perspectief vraagt dat we innoveren en zoeken naar methodieken die bijv. inzetten op de uitbouw van een stevig netwerk voor ouders, die sociale cohesie versterken, die aansluiten bij de krachten van een wijk. Het gaat over het vormen van bruggen of verbindingen over sociaal economische en etnisch-culturele grenzen heen. Taalbeleid Inloopteams hanteren een duidelijk taalbeleid met respect voor diversiteit. Inloopteams hechten zeer veel belang aan de thuistaal, de moedertaal, de taal die ouders met hun kinderen praten. De moedertaal heeft een expliciete plaats in het aanbod van het inloopteam zonder hierbij afbreuk te doen aan het Nederlands als taal van de omgeving, school, dienstverlening. Medewerkers spreken Nederlands maar sluiten aan bij de taal van ouders bij het geven van moeilijke informatie, om processen te faciliteren, …3

Doelstellingen In de realisatie van haar dienstverlening streeft het Inloopteam ernaar om samen met de betrokken ouders, partners en diensten in de omgeving:4

de ontplooiing en de zelfredzaamheid van deze gezinnen en aanstaande ouders te doen toenemen op het vlak van de opvoeding van hun kinderen, de mondigheid van opvoeders en de groei van hun zelfbeeld en zelfwaardegevoel te stimuleren;

de draagkracht van ouders in het opnemen van hun verantwoordelijkheid naar hun

(potentiële) kinderen te stimuleren en te ondersteunen;

de groeimogelijkheden en krachten van de gezinnen zichtbaar te maken, in de eerste plaats met en voor de gezinnen zelf, maar ook ten aanzien van andere betrokkenen in het ondersteuningsproces;

de ontwikkelingskansen van jonge kinderen te optimaliseren;

de noodzakelijke kanalen en voorzieningen te vinden, te gebruiken of het ontstaan ervan te

stimuleren;

ervoor te zorgen dat de gezinnen weten waarvoor ze bij het INLOOP-team terecht kunnen en er ook effectief gebruik van maken.

de omgeving te sensibiliseren inzake opvoeding en kansarmoede.

3 Interessant achtergrondmateriaal ivm taalbeleid: Rapporten Kind en Gezin ivm taalbeleid http://www.kindengezin.be/brochures-en-rapporten/rapporten/ontwikkeling/ 4 Inhoudelijk kader inloopteams, maart 2008

7

Aanbod

Je moet er niets, je kan gewoon dit en je kan gewoon dat. Om de laagdrempelige en integrale ondersteuning aan gezinnen in kwetsbare posities te realiseren organiseert een inloopteam ondersteuningsaanbod. Voor het bereiken van kwetsbare gezinnen in een Huis van het Kind moet er minimaal spel en ontmoeting, onthaal, groepswerk en een consultatiebureauwerking aanwezig zijn in combinatie met individuele ondersteuning. Naast deze organisatie van aanbod, hebben de inloopteams ook een belangrijke signaalfunctie opdat alle aanbod toegankelijk is voor een brede groep van ouders en opvoedingsverantwoordelijken. De inloopteams zijn belangrijke partners in de Huizen van het Kind. Als aanbod brengen zij in: Spel en Ontmoeting Het aanbod spel en ontmoeting ervaren de inloopteams als het hart van een Huis van het Kind. In de spel- en ontmoetingsplaats kunnen jonge kinderen en hun opvoeders en/of andere opvoedingsverantwoordelijken in aanwezigheid van (één of meerdere) medewerkers samen tijd doorbrengen. De ouder krijgt er de gelegenheid om tot rust te komen, andere ouders te ontmoeten, … Kinderen krijgen er de gelegenheid om te spelen met hun eigen ouders of met andere kinderen, om sociale ervaringen op te doen.. De medewerkers hebben daarbij een faciliterende rol. In het decreet preventieve gezinsondersteuning is ‘spel en ontmoeting’ een afzonderlijke aanbodsvorm. Dit aanbod is ook vanuit de inloopteams gegroeid en wordt gezien als spilfunctie voor andere aanbod: groepswerk kan er bijv. op inhaken. Spel en ontmoeting kan zorgen voor verbinding met andere activiteiten van het inloopteam en/of het Huis van het Kind. Onthaal Onthaal staat voor een laagdrempelige ontvangst waar mensen terecht kunnen, zowel met hun verhaal als met alle vragen. Het onthaal is toegankelijk voor alle gezinnen. Het gebeurt vanuit een aanwezig en beschikbaar zijn van de medewerker. Het kan op verschillende plaatsen worden opgezet. Groepswerk In groepsgerichte opvoedingsondersteunende activiteiten komen ouders en/of aanstaande ouders samen, al dan niet vergezeld van hun kinderen, om op een deskundige en methodische manier te werken aan het versterken van de ouderlijke competenties en aan de kwaliteit van de opvoedingssituatie.5 De groepsbijeenkomsten kunnen variëren van eenmalige themabijeenkomsten tot een langdurige cyclus. Voorbeelden van specifieke groepswerkingen zijn: Boekenboot, Triple P, … Individuele ondersteuning Individuele ondersteuning richt zich naar ouders die deelnemen of wensen deel te nemen aan de groepsbijeenkomsten/spel-en ontmoeting. In deze ondersteuning werken begeleider en ouder aan mogelijke hindernissen om deel te nemen aan ander aanbod, gaan ze in op contextelementen die direct te maken hebben met het welbevinden van het kind en/of versterken ze de leerervaringen opgedaan in ander aanbod. Individuele ondersteuning omvat ook bemiddelen, begeleid doorverwijzen en zorgafstemming.

5 Zie ook praktijkbeschrijving ervaringsgericht groepswerk: http://www.expoo.be/methodiekfiches/ervaringsgericht-groepswerk-0

8

Basishouding van de medewerkers De medewerkers zijn het menselijk kapitaal van een inloopteam. De persoon van de medewerker van een inloopteam is zeer belangrijk, een medewerker zet zichzelf in als ‘werkinstrument’. De basishouding, profiel, ervaring, deskundigheid van de medewerker zorgt er mee voor of ouders al dan niet bereikt worden, of ouders blijven komen of afhaken, welk aanbod een inloopteam kan ontwikkelen, hoe de werking van een inloopteam kan groeien en zich verdiepen, kan groeien in kwantiteit en kwaliteit. Het maakt de werking en de continuïteit van een inloopteam ook heel kwetsbaar. Er moet daarom geïnvesteerd worden in dit menselijke kapitaal en aandacht zijn voor ondersteuning, intervisie, supervisie en opleiding. Extra’s: Afhankelijk van de geschiedenis van het inloopteam, partnerschappen, context kunnen ook volgende elementen aangeboden worden vanuit het inloopteam in het samenwerkingsverband Huis van het Kind.

Praktisch pedagogische of instrumentele steun via materieel aanbod en ruilhoek Door het aanbieden van praktisch pedagogische of instrumentele steun wordt er ingespeeld op het verbeteren van de leefsituatie van het gezin. Deze steun kan concreet gaan over: -Diensten (vb vakantieparticipatie,…) -Materiaal (vb speel-o-theek, ruilhoekje,…)

Kwaliteit en innovatie Aangezien er geen wetenschappelijk onderzoek over de effecten van dit aanbod voorhanden is, investeren inloopteams in de ontwikkeling van aanbodsvormen waarvan ze op basis van eigen interne evaluaties besluiten dat ze kwetsbare gezinnen bereiken en aansluiten bij de vragen en behoeften van gezinnen. Naast het verder kwaliteitsvol uitbouwen van de dienstverlening aan kwetsbare gezinnen vanuit de huidige erkenning als inloopteam, hebben de inloopteams de ambitie om enerzijds inloopteamwerkingen uit te bouwen op andere locaties in de Stad Antwerpen. Op korte termijn wil de Pothoek dit doen in Deurne en Antwerpen Zuidrand in Oud-Borgerhout, dit vanuit de respectievelijke consultatiebureaus. Op middenlange termijn willen een aantal inloopteams ook groeien als proeftuin: nieuwe methodieken, programma’s, …. uitproberen en evalueren. Succesvolle verhalen kunnen dan geïmplementeerd worden op andere plaatsen.

Doelgroep Alle gezinnen zijn welkom om deel te nemen aan het aanbod van een inloopteam. Vanuit het principe van proportioneel universalisme staat de dienstverlening in verhouding tot wat men nodig heeft. Dit betekent dat inloopteams inspanningen doen om het aanbod vooral bekend en toegankelijk te maken voor gezinnen in maatschappelijk kwetsbare situaties. Deze groep is zeer gedifferentieerd. In essentie gaat het om gezinnen die omwille van een meervoudige problematiek dreigen uit de boot te vallen en waarbij de ontwikkelingskansen van de kinderen bedreigd worden. Het kan gaan om kansarme gezinnen, vluchtelingen, mensen zonder

9

papieren, mensen met een beperking, …allen met vragen rond de gezondheid en opvoeding van hun kind(eren). Cijfers tonen aan dat deze doelgroep toeneemt en de behoeften en vragen van gezinnen zwaarder en complexer worden. De doelgroep is doorgaans gelinkt aan de vorm van het aanbod.

Groepswerking is gericht op een kwetsbare uitgesloten groep

Spel en ontmoeting is er voor alle ouders met jonge kinderen Vanuit hun expertise wijzen de inloopteams op het risico om mensen vast te pinnen op hun kwetsbare status zonder deze te miskennen ( en er erkenning voor te geven). Meervoudige identiteit Inloopteam Zuidrand verdiepte zich in de theorie van meervoudige identiteit (gebaseerd op Michel Vandenbroeck) Iedereen behoort tot een veelheid van groepen: nationaliteit, een beroepsgroep, groep mannen, groep vrouwen, een hobbyclub, etnische groep, taalgroep, een wijk, … Sommige groepen zijn belangrijk voor je identiteit, terwijl anderen niet zo belangrijk zijn. Je hebt een hiërarchie van groepen en die kan veranderen in de tijd. Je hoeft ook niet te kiezen tussen het één of het ander. Het is aan mensen zelf om de mix te maken van de elementen die zij wensen over te nemen uit de verschillende groepen waartoe ze behoren. Elke mens is in meerdere of mindere mate een deel van een bepaalde groep. Maar mensen nemen nooit alle gewoonten van een groep over, ze zijn ook kritisch,maken hun eigen keuzes en kunnen ook kiezen voor evolutie en verandering.

10

Scenario’s voor dienstverlening inloopteams in Huizen van het Kind Inzetten op de gezondheid en het welbevinden van kinderen en jongeren, en van (aanstaande) ouders en andere opvoedingsverantwoordelijken, is een belangrijke maatschappelijke opdracht. Samen met overheden, organisaties, vrije beroepen, middenveldorganisaties, vrijwilligers en burgers willen de inloopteams deze opdracht ter harte nemen om de krachten te bundelen en alle gezinnen beter te ondersteunen. Het aanbod dat inloopteams kunnen inbrengen in de Huizen van het Kind is een mix van werkvormen. Belangrijk is de breedheid van het aanbod. Het zijn niet enkel activiteiten maar ook medewerkers die vanuit dezelfde houding werken die het geheel maken. Anderzijds is het geen geïntegreerd pakket dat vast staat. Kwaliteitsvolle geïntegreerde dienstverlening vanuit een samenwerkingsverband Huis van het Kind bouw je ook niet op één dag. Het vraagt tijd om te groeien. Voor het bereiken van kwetsbare gezinnen in een Huis van het Kind moet er minimaal spel en ontmoeting, onthaal, groepswerk en een consultatiebureauwerking aanwezig zijn in combinatie met individuele ondersteuning. Naast deze organisatie van aanbod, hebben de inloopteams ook een belangrijke signaalfunctie opdat alle aanbod toegankelijk is voor een brede groep van ouders en opvoedingsverantwoordelijken.

Vanuit deze kern en identiteit zijn verschillende scenario’s mogelijk voor dienstverlening aan kwetsbare gezinnen in de Huizen van het Kind. In dit raamwerk wordt ingegaan op belangrijke randvoorwaarden. De concrete realisatie in een Huis van het Kind zal op elke locatie op maat moeten worden uitgewerkt samen met de partners. Randvoorwaarden spel en ontmoetingsplaats Het aanbod spel en ontmoeting ervaren de inloopteams als het hart van een Huis van het Kind. Spel en ontmoeting zorgen voor verbinding, voor gemeenschappelijkheid. Het is wenselijk dat het aanwezig is in elk Huis van het Kind met prioriteit in deze wijken waar de meest kwetsbare gezinnen wonen. In het decreet preventieve gezinsondersteuning zijn de spel- en ontmoetingsplaatsen een afzonderlijke aanbodsvorm. Onafhankelijk van de organisator van de spel- en ontmoetingsplaats6 in het Huis van het Kind, zijn volgende randvoorwaarden cruciaal:

- Een spel en ontmoetingsplaats vertrekt van een welbepaalde visie en uitgangspunten zoals het opvoedkundig weten, kindgerichtheid, autonomie en verbondenheid.

- In de werking zijn bepaalde werkingsprincipes belangrijk zoals taal, de vrije confrontatie, de ruimte, het alledaagse.

- Er is een beschrijving van de werkwijze en aanpak - Positionering ten aanzien van andere vormen ( zoals onthaal, zoals ontmoetingsfunctie) is

doorgesproken met alle partners van het samenwerkingsverband - Er is een gemeenschappelijke visie op locatie, inrichting en bekendmaking - Er is gepaste opleiding en ondersteuning voor de medewerkers voorzien. - Er is een plan voor kwaliteitsopvolging.

6 Voor een uitgebreide beschrijving van de spel en ontmoetingsplaatsen verwijzen we onder meer naar http://www.expoo.be/methodiekfiches/ontmoetingsplaatsen en http://www.expoo.be/sites/default/files/2013_lezing_hester_hulpia_expoo_forumdag.pdf

11

Randvoorwaarden onthaal Het onthaal is het uithangbord van de dienstverlening van het Huis van het Kind: mensen haken af als ze zich niet goed onthaald voelen. Om voldoende beschikbaar en toegankelijk te zijn, is het wenselijk dat alle partners van het samenwerkingsverband inzetten op dit breed onthaal. Hoe het onthaal in een Huis van het Kind best vorm krijgt moet met deze partners gezamenlijk opgemaakt worden. Vanuit de ervaring met deze onthaalfunctie, benoemen de inloopteams volgende randvoorwaarden:

- De vraagsteller staat centraal. Hij moet niet overal zijn verhaal opnieuw doen, geen nummer zijn, niet van het kastje naar de muur gestuurd worden en geen acties ondergaan zonder minstens instemming verleend te hebben

- Er moet de kans geboden worden om rustig de vraag te stellen. - Er is een methodiek voor vraagverheldering - Naast fysiek onthaal moet er ook een plan zijn voor telefonisch ( online) onthaal en

outreachend onthaal. - Onthaal is onderscheiden van spel- en ontmoeting, individuele ondersteuning maar elke

onthaalmedewerker heeft aandacht voor de verbindingen. - De onthaalmedewerker is een generalist

Randvoorwaarden groepswerk Groepswerk is sinds jaren een kernactiviteit van de inloopteams. Groepswerk wordt door heel wat partners aangeboden. De inloopteams vinden het belangrijk dat, om de kwetsbaarste gezinnen te bereiken, groepswerk ingebed is en verbonden is met de andere vormen van dienstverlening in het Huis van het Kind. Zij zien zich dan ook als bevoorrechte partner in de organisatie en uitvoering van groepswerk.7 Groepswerk biedt de kans op aanvullende positieve effecten, die men via een individuele relatie moeilijker kan bereiken, zoals het doorbreken van het isolement, het delen van ervaringen met lotgenoten, het versterken van het zelfbeeld door het opbouwen van solidariteit. Ingrediënten van krachtgericht groepswerk:

- Ervaringen van mensen in armoede delen: bouwstenen waarop het groepsproces werkt - Uitbreiding van kennis en vaardigheden - Groei benoemen - Focus op krachten - Gerichtheid op zelfontplooiing en het groepsproces - Op maat werken - Relationele gelijkheid - Participatie op maat - Verbinding naar buiten via samenwerking, dialoog, doorverwijzing en sociale actie

Minimale randvoorwaarden: -Een ondersteunend organisatiestructuur: tijd en middelen voor een traag maar duurzaam ontwikkelingsproces - Een interactionistische visie op armoede en armoedebestrijding -Participatiedrempels wegwerken door te motiveren en tegemoet te komen - Een versterkend samenspel met individuele hulpverlening (waardoor ruimte ontstaat om te participeren in groepswerk -Bouwen aan een warme en veilige groepssfeer

7 Een uitgebreide beschrijving van ervaringsgericht groepswerk vind je ook op

http://www.expoo.be/methodiekfiches/ervaringsgericht-groepswerk-0

12

Hoe verder? Huizen van het Kind in Antwerpen stad De Antwerpse inloopteams hebben heel wat expertise in de dienstverlening aan kwetsbare gezinnen en zijn vanuit deze invalshoek een belangrijke partner in het stadsbreed verhaal van de Huizen van het Kind. De Inloopteams werken nu mee aan dit traject door:

- Participatie aan de stuurgroep - Participatie aan verschillende werkgroepen en visietrajecten - Overleg stad en inloopteams in het kader van Huizen van het Kind Antwerpen - Bijdrage in verschillende overlegorganen, zoals het Antwerps Netwerk Ontmoetingsplaatsen - Individuele gesprekken met teamleden van stad Antwerpen over diverse thema’s (bijvoorbeeld

armoede, onthaal) - Participatie aan overleg (samen met de organiserende besturen) in het kader van de opstart

Huizen van het Kind in Oud-Borgerhout en Deurne-Noord Inloopteams worden verankerd in de Huizen van het Kind Naast de inzet voor de nieuw op te richten Huizen van het Kind bouwen de inloopteams Pothoek, ZuidRand, Samik, De Nieuwe Weg hun bestaand aanbod verder uit en dit met maximale inspanning om af te stemmen op ander aanbod in het Huis van het Kind.

13

Bronnen Introductie in de presentietheorie. Andries Baart 2004: http://www.expoo.be/sites/default/files/kennisdocument/presentiefilosofie.pdf Rapporten Kind en Gezin ivm taalbeleid http://www.kindengezin.be/brochures-en-rapporten/rapporten/ontwikkeling/

Werken rond identiteit en diversiteit Spiegeltje, spiegeltje ... Een werkboek voor de kinderopvang over identiteit en respect.Caroline Boudry en Michel Vandenbroeck / VBJK - Universiteit Gent

Empowerment http://www.expoo.be/sites/default/files/vacatures/2013___bijlagen_van_grondplan_ervaringsgericht_opvoedingsondersteunend_groepswerk.pdf