18-11-2016 1

Positieve beeldvorming Ouderenzorg

Dorine Sabbe

November 2016

Inhoud

1. Korte voorstelling WZC St – Carolus

2. Stage ouderenzorg bekeken vanuit opleiding

3. Stage ouderenzorg bekeken vanuit de organisatie

Hoe wordt binnen onze voorziening aan beeldvorming gewerkt?

2

Inleiding

Filmpje

https://www.youtube.com/watch?v=wbgBODx5NKw

3

1. Voorstelling WZC St-Carolus St. Carolus behoort tot de Groep Zorg H Familie, VZW

• Recent gefusioneerd: 1 Raad van Bestuur, verschillende Beheerscomités, 1 Ondernemingsraad, lokale CPBW’s

• De Groep bestaat uit initiatieven van de congregatie van de Zusters van de H Familie, die vertrekkend vanuit hun charisma zich vanaf 1950 gaan inzetten zijn voor GGZ en OZ.

18-11-2016 4

Groep zorg H. Familie

• De VZW Groep Zorg H Familie bestaat uit 6 voorzieningen, die goed samenwerken, ondersteund door een aantal overkoepelende functies.

• Groep zorg H Familie, afdelingen:

• WZC Sint-Carolus (Kortrijk)

• WZC de Pottelberg (Kortrijk)

• WZC Rustenhove (Ledegem)

• WZC Sint-Jozef (Oostkamp)

• Psychiatrisch ziekenhuis H. Familie (Kortrijk)

• Beschut wonen ‘de Bolster’

Aanbod St. Carolus

Woonzorgcentrum St.-Carolus:

- Woon- en zorgcentrum : 100 bewoners

- Groep van Assistentiewoningen : 40 woningen

- Centrum voor kortverblijf : 3 kamers

- Ondersteuning aan Ten Olme, Paters Passionisten: externe dienstverlening

WZC St Carolus De Aster:

Afdeling voor 41 bewoners, waaronder 7 kamers met aparte

slaapkamer, 1 kamer kortverblijf.

Open afdeling voor fysisch zorgbehoevenden en bewoners met

dementie zonder wegloopgedrag

De Orchidee:

Afdeling voor 34 bewoners, waaronder 2 kamers voor koppels, 1

kamer kortverblijf.

Open afdeling voor fysisch zorgbehoevenden en bewoners met

dementie zonder wegloopgedrag.

Afdeling voor 28 bewoners met dementie, waaronder 1 kamer

kortverblijf voor bewoner met dementie.

Gesloten afdeling met leefgroepwerking (2 leefgroepen).

De Akkerwinde:

2. Stage ouderenzorg, bekeken vanuit opleiding

Het start bij jullie!!

Hoe spreken jullie over ouderen?

De bejaarde?

De demente?

De verwarde patiënt?

….

8

Hoe is jullie uitstraling naar ouderenzorg toe?

Eventjes testen….waar of niet waar?

1. De meerderheid van de ouderen heeft problemen met geheugen, is gedesoriënteerd of dement

2. De meeste ouderen voelen zich vaak ongelukkig.

3. Op z'n minst 35% van de ouderen woont in een instituut.

4. Meer dan 80% van de ouderen is gezond genoeg om hun normale dagelijkse werkzaamheden te doen

5. Het is bijna onmogelijk voor de meeste ouderen om nieuwe dingen te leren.

9

Negatieve beeldvorming proberen te doorbreken!

Ouderen(-zorg) =

• Geen leuke mensen

• Saai = was en plas

• Je moet niet veel kennen en kunnen

• Deficitmodel en Aging

• Fysiek en psychisch zwaar

• Minder technisch

• Veel overlijdens

10

Voorbereiding studenten op stage ouderenzorg

Hoe?

= stappenplan

Leerlijn ouderenzorg toepassen over de leerfasen heen

Belangrijk om te vertrekken vanuit de maatschappelijke evolutie : dubbele vergrijzing!

Zorg voor ouderen = deel van de

opdracht van bijna elke

zorgverlener!!

11

Voorbereiding studenten op stage ouderenzorg

Verwachtingen werkveld : iedere zorgverlener kan goede zorg geven aan ouderen

Nood aan positieve beeldvorming!!

Hoe denkt, spreekt, zorgt, …men voor ouderen?

12

Wat is goede zorg?

Goede zorg voor studenten zorgverleners

?

Goede zorg voor bewoners

“Help, er wordt voor mij gezorgd”

“Ik heb liever een babbel dan een grondige wasbeurt”

13

Voorbereiding studenten op stage ouderenzorg

Taboe proberen te doorbreken door hen kritisch te laten reflecteren

Door vb. filmpjes laten zien en bespreken : Wat zien ze? Wat kan niet? Wat doet dit met hen?

https://www.youtube.com/watch?v=c9rob1RdOsk

https://www.youtube.com/watch?v=vo9wlAWHE3E

https://www.youtube.com/watch?v=dGPv6khQY-o

14

Positieve beeldvorming

Uitgangspunt :

Ouderenzorg = persoonsgerichte zorg!

Oudere plaatsen in het centrum van zijn of haar eigen zorg

Persoonsgerichte zorg =

Oudere:

15

Als persoon leren kennen

Zijn Keuze respecteren

Ingaan op individuele behoeften

Samenwerken In zijn totaliteit leren kennen : fysische, psychosociale, culturele, …

Belang!

Zowel in de lessen, als de voorbereiding van stage, ligt de focus op Persoonsgerichte zorg.

Hoe realiseren?

• Voorwaarde : leerkracht heeft ervaring met het werkveld, blijft up-to-date, inspireert de student voor ouderenzorg…

• Starten met ‘de gezonde oudere’ : wie is dit? Persoon met veel competenties, capaciteiten, mogelijkheden, ervaringen, levensgeschiedenis, …

16

Positieve beeldvorming

• Gezonde oudere : focus ligt op mogelijkheden!

Niet vertrekken vanuit deficitmodel!!

• Inspiratie: organiseren van dansnamiddag met ouderen, panelgesprek met ouderen, bezoeken van ouderen die thuis zelfstandig wonen, film, gebruik van artikels,…

17

Positieve beeldvorming

Na het leren kennen van de gezonde oudere kan men overgaan naar ouderen die zorg nodig hebben.

Mogelijke problemen worden besproken, MAAR focus blijft op MOGELIJKHEDEN!

Wat kan de oudere WEL nog doen én waarvoor heeft hij/zij hulp nodig?

Altijd vertrekken vanuit competenties, dan je zorg aanpassen

18

Voorbereiding stage woonzorgcentrum= !

Door :

• Zaken te laten ervaren op school (krijgen van een maaltijd, zaken moeten uitvoeren met beperkt zicht, zorg krijgen van een zorgverlener die heel ‘goede zorg’ geeft en die minder ‘goede zorg’ geeft, …)= inleefsessies

Dit kan adhv gebruik “d’oede doze”

http://www.doededoze.be/

• Nadruk leggen op wonen en leven: aandacht voor privacy, autonomie, zinvolle dagbesteding, …

19

Voorbereiding

Voorbeelden:

• De stad laten bezoeken per rolstoel : studenten ervaren hoe het is om vanuit deze situatie dagdagelijkse activiteiten op te nemen zoals een bezoek aan de bankautomaat of het station. Ook is er bijzondere aandacht voor de verkeersregels voor rolstoelgebruikers. Tijdens het spel maken studenten foto’s van hun ervaring om ze zo later met de andere groepen te delen.

• Vooraf bezoek aan WZC : kennismaking met het uitdagend takenpakket van de organisatie en met bewoners door gesprek met hen te laten voeren

18-11-2016 20

Stage WZC

• 1ste stage in WZC : geen stage laten lopen op afdeling met enkel bewoners met dementie

Hebben nog geen kennis genoeg

Kan afschrikken

Reageren, handelen verkeerd

• Het is goed om de benadering en specifieke noden van zorgbehoevende ouderen vroeg te leren kennen : positieve overtuiging

• Basiszorgen worden aangeleerd in een minder bedreigende omgeving dan vb ZH (cave: toch aandacht voor ruime kijk)

21

Stage ouderenzorg

• Komt iedere voorziening in aanmerking als stageplaats??

• Durven selecteren

• Durven voorwaarden stellen naar de voorziening toe

VB: eisen van goede begeleiding, nagaan welke visie men heeft; hoe voelt dit aan in de praktijk?

22

Tijdens stage woonzorgcentrum:

• Opdrachten focussen op mogelijkheden van bewoner en van daaruit mogelijke problemen, toedienen van zorgen laten formuleren

• Opdracht : gesprek met bewoner over zijn waarden, wensen, … bewoners beter leren kennen: nadruk ligt op ontmoeten, willen weten wie die persoon is, niet enkel als zorgontvanger….

Navragen wat het betekent om hier in het WZC te wonen; dagstructuur, activiteiten, ….

23

Voorbeeld opdracht stage

• Beschrijf hoe je de stage ervaren hebt, wat viel mee/niet mee? Hoe ga je om met de confrontatie met de realiteit? Welk effect heeft dit op je aanvankelijke motivatie?

• Is je beeldvorming over ouderen, over het WZC, over het beroep als zorgverlener gewijzigd?

• Beschrijf hoe je beeldvorming was voor de stage en na de stage.

• Welke factoren hebben er voor gezorgd dat je beeldvorming gewijzigd is?

24

Tijdens stage: • Reflectieopdracht : leren reflecteren bij bepaalde

situaties die ze zien op stage, dit wordt besproken met mentor en leerkracht

Dit reflecteren blijft noodzakelijk zolang je zorg verleent

• Leerkracht heeft de nodige aandacht voor het positieve, het wonen en leven én legt de focus op de mogelijkheden

• Samen met bewoners activiteiten laten uitvoeren

• Terugkommoment op school : leerlingen horen en leren van elkaar over bepaalde situaties die ze opmerkten tijdens de stage; onder begeleiding van leerkracht

25

Na stage

• Reflectiemoment met student over de stage; wat verliep (minder)goed? Welke zaken worden opgemerkt die anders waren dan dat men zag in theorie?

• Wat werd als goede zorg ervaren door de zorgontvanger?

26

3. Stage ouderenzorg bekeken vanuit organisatie

Stage ziekenhuis stage WZC ?

27

ZH WZC

Arts : bepalende rol VKE / ZK, ..team : bepalende rol

Handelingen : volgens procedures Handelingen : volgens bewoner

Routinewerk door specialisaties Persoonsgerichte zorg; volgens wensen bewoner

Stage WZC

WZC = organisatie in ontwikkeling

Als zorgvoorziening is het belangrijk dat men mee-evolueert

Evolueren van voorziening waar taakgerichte zorg wordt gegeven naar voorziening waar bewoners CENTRAAL staan in de zorg

28

Maar : blijvende zoektocht naar wat is Goede zorg?

Ontbijt, medicatie, verzorging, koffie…

29

Uitdaging

Bij elke bewoner van het treintje afstappen…

30

Evenwicht zoeken, vinden

Ja-cultuur Wens van bewoner

Onderhandelde zorg Organisatie

SPANNINGSVELD!

31

Filmpje : http://www.flanderssynergy.be/projectwerking/zorgvernieuwers/cases/wzc-sint-carolus-praten-met-de-bewoner-is-ook-werken

18-11-2016 32

Stage WZC Ook als voorziening moet je je voorbereiden op de begeleiding van studenten

• Mentoren opleiden: geven van feedback, visie moet uitgestraald worden door je mentoren, …

‘Walk-Your-Talk’

• Ook voor ons als organisatie is het leerrijk : hun kritische blik, nieuwe inzichten,..

‘de studenten zijn onze ogen en oren!’

• Onthaalbrochures maken voor studenten

33

Stage WZC

• Aanstellen van coördinator over de organisatie heen voor studentenbegeleiding

• ‘Opleiden’, voorbereiden van de bewoners op de komst van studenten; wat kan hun taak hierin zijn?

• Je mentoren tijd geven om de leerlingen goed te kunnen begeleiden en hen de nodige bijscholingen, informatie van de scholen laten volgen

34

Stage WZC

Onthaal van studenten: tijd en ruimte

→ uitleg visie, mogelijkheden, werking organisatie

→ rondleiding

→ onthaal op afdeling door bewoner?

→ tijd laten om de student zich te laten aanpassen en vragen om zich voor te stellen in het team in vb. overdrachtsmoment

→ student wordt gekoppeld aan 1 max 2 mentoren

35

Stage WZC

• Initiatief laten komen van student, maar afhankelijk van niveau, jaar student

• Als mentor je student prikkelen om bij te leren, te reflecteren

VB ; vragen hoe je dit zal uitvoeren; waarom voer je dit uit?

Na uitvoering : bespreken: wat liep goed? Wat liep minder goed? én de nodige aanpassingen proberen te laten komen van de student; samen zoeken naar oplossingen

→ dit stimuleert ook hun creativiteit; ruimere kijk

36

Stage WZC

• Vooraleer ze de zorgen expliciet uitvoeren, hen eerst laten starten met een gesprek te voeren met de bewoner

• Zo leren ze de bewoner beter kennen

• Contact met bewoner wordt wat spontaner

• Aandacht wordt meer gevestigd op zaken die ze van de bewoner zelf horen en niet hetgeen ze van de VKE/ ZK horen (horen zo misschien andere, betere zaken? )

37

Verloop van stage

Studenten worden ondergedompeld in hetgeen wij als voorziening te bieden hebben aan onze bewoners

Studenten de mogelijkheid bieden

om van alles te laten ‘proeven’

38

Zorg

Maaltijden

Activiteiten Professionele

organisatie

Pastorale

Verloop van stage

Niet alles MOET de student leren kennen, maar je kan dit wel mogelijk maken

afhankelijk van niveau student! (5de jaars zorgkundige, 1ste jaars Vke, 3de jaars BA, ..)

Als mentor inzicht hebben op wat de student moet kennen, kunnen observeren, inzicht hebben op wat de student interesseert

Stimuleren leerklimaat: helicopterview organisatie

39

Verloop van stage

Opdrachten vanuit voorziening naar student toe :

• Verwachten kritische ingesteldheid van de student (geprikkeld door mentor)

• Mentor = is rolmodel

• Onze mentoren : pleitbezorger voor de student

Words create worlds

• Reflectiemoment met stafmedewerker (anders dan mentor zelf voor de student)

40

Evaluatieopdracht • Geef één voorbeeld waarvan je zag dat hier goede of niet-goede zorg

werd gegeven voor de goede reden (vanuit zorgethische visie). Dat wil zeggen dat je nadenkt of de zorg die toegediend werd juist en correct was, maar ook of die als het goede ervaren werd door de bewoner en dat de reden dat de zorg zo werd toegediend, was omdat de bewoner er beter van wordt.

• Kan je een verklaring vinden voor die goede of niet-goede zorg ?

• Hoe heb je de stage in zijn geheel ervaren: zou je de stage aanbevelen aan een medestudent; waarom wel of niet ?

• Hoe heb je de begeleiding vanuit de zorgeenheid ervaren op vlak van

• feedback (kwantiteit en kwaliteit) ?

• oefenkansen ?

• koppeling mentoren ?

• omgang met jou als student ?

• Heb je opmerkingen i.v.m. de onthaalbrochure van het WZC Sint-Carolus?

41

Besluit stage WZC

• Al deze zaken, voorbeelden zorgen er voor dat de beeldvorming van de student naar ouderenzorg kan positief beïnvloed worden

• Ze krijgen de kans om zich te focussen op het positieve, om de mensen te leren kennen, ze mogen en moeten meedenken met gans het woon-, leef- en zorgproces van onze bewoners

42

Besluit

Veel succes!!

Nog vragen?

43