Port Of Rotterdam - Pierewaaien In De Stadshavens

StadShavenS RotteRdam

Het gebied van Stadshavens Rotterdam (1600 hectare groot) ondergaat de komende decennia

een complete metamorfose. Doel is versterking van de Mainport Rotterdam en het aantrekkelijker

maken van Rotterdam als woon- en werkstad. Door de ontwikkeling van de Tweede Maasvlakte

ontstaat er in de havens binnen de stad ruimte voor herordening en vernieuwing met internatio-

nale allure. Sleutelwoorden voor het gebied zijn innovatie en duurzaamheid, met een accent op

energie en watermanagement. Samen met marktpartijen realiseren de gemeente Rotterdam en

Havenbedrijf Rotterdam N.V. de komende 20 tot 40 jaar een bijzondere combinatie van innova-

tieve werken woongebieden in het stadshavensgebied. Een paar feiten en cijfers: 5000 nieuwe

woningen op en nabij het water (in 2025), onderwijs voor tenminste 1000 studenten en 13.000

nieuwe arbeidsplaatsen.

havenbedRijf RotteRdam n.v.

De Rotterdamse haven is een logistiek knooppunt én een industriecomplex van wereldniveau.

Zowel wat betreft grootte als kwaliteit. Doel van het Havenbedrijf Rotterdam (HbR) is versterking

van de concurrentiepositie van de Rotterdamse haven. Kerntaken van het HbR zijn de ontwikke-

ling, het beheer en de exploitatie van de haven en het zorgen voor de vlotte en veilige afhande-

ling van de scheepvaart.

feiten en cijfeRS van de RotteRdamSe haven:

Havengebied: ca. 10.500 ha (waarvan 5000 ha bedrijfsterreinen, 3500 ha water

en 2000 ha (spoor)wegen, leidingstroken en groen). Lengte van het havengebied is ca. 40 km.

Directe werkgelegenheid ruim 70.000 arbeidsplaatsen. Goederenoverslag ruim 400 miljoen

ton goederen per jaar. Scheepvaart ca. 37.000 zeeschepen en 135.000 binnenvaartschepen

per jaar. Havenbedrijf 1200 werknemers, omzet ca. € 450 miljoen.

www.portofrotterdam.com Beleef de haven! 2 Pierewaaien in de StadShavenS

wie het rotterdamSe havengevoel echt intenS wil

ervaren, kan het beSt de fietS Pakken. er valt heel wat

te beleven alS je de wijde blik van de autorijder laat

voor wat het iS en met ogen oP SteeltjeS door de

haven gaat fietSen. dat kan en dat mag. daarom

heeft het havenbedrijf rotterdam n.v. beSloten een

aantal routeS Samen te Stellen. de routeS helPen

fietSerS onbekende Stukken van de haven te ontdek-

ken. dit boekje iS de tweede uitgave uit de Serie. het

werd gemaakt in Samenwerking met Projectbureau

StadShavenS rotterdam.

beleef d

e ha

ven

! Pierewa

aien

in d

e Stad

Sha

ven

S 2

wie het rotterdamSe havengevoel echt intenS wil

ervaren, kan het beSt de fietS Pakken. er valt heel wat

te beleven alS je de wijde blik van de autorijder laat

voor wat het iS en met ogen oP SteeltjeS door de

haven gaat fietSen. dat kan en dat mag. daarom

heeft het havenbedrijf rotterdam n.v. beSloten een

aantal routeS Samen te Stellen. de routeS helPen

fietSerS onbekende Stukken van de haven te ontdek-

ken. dit boekje iS de tweede uitgave uit de Serie. het

werd gemaakt in Samenwerking met Projectbureau

StadShavenS rotterdam.

Dit zegt de dikke Van Dale erover: Pierewaaien (onoverg.; pierewaaide, h. gepierewaaid) [1666 < Russ. Pirovat’ (feesten, fuiven)]

(inform.) 1 aan de zwier gaan of zijn, syn. uitgaan; - een losbandig leven leiden 2 (gew.) doelloos ergens vertoeven: hij bleef daar wat

pierewaaien met de ellebogen op de dis (Streuvels) 3 (gew.) iets laten pierewaaien, het laten waaien, laten varen. Pierewaaier (de (m.))

1 losbol, zwierbol 2 dun en lang persoon.

Pierewaaien in de StadShavenS

P i e r e w a a i e n... Je hoeft het woord maar uit te sPreken, en Je kriJgt zin

om aan de zwier te gaan. dat Past ook wel biJ de oude stadshavens. zeelui

die ‘s avonds aan wal gaan om het zware leven oP zee van zich af te zetten.

‘in ieder stadJe een ander schatJe...’. een biertJe en een lied. matrozen van grote

en kleine schePen Pierewaaiend oP de kades en in de kroegen van de stadshavens.

moderne zeemannen hebben minder tiJd om aan wal door te brengen dan hun

collega’s van vroeger, alles gaat immers sneller. maar Je ziet ze nog wel... zeelui

ziJn trouwens niet de enigen die de havenkroegen aandoen. steeds vaker ont-

dekken ook de rotterdammers zelf de gezelligheid en ongedwongenheid ervan.

Uitwaaien oP de Pieren

Als eerbetoon aan alle zeelui en schippers die onze

Stadshavens maakten tot wat ze zijn, hebben we

deze fietsroute Pierewaaien genoemd. Maar ook

omdat je tijdens de fietsroute vanzelf gaat piere(n)

waaien: uitwaaien op de pieren kan namelijk heel

goed in het stadshavengebied. Een paar pieren

krijgen dan ook extra aandacht. De Wilhelminapier

bijvoorbeeld. Waarschijnlijk is er geen andere

Rotterdamse pier waar zoveel afscheidstranen zijn

geplengd. Hij ligt er steeds mooier bij. Ultramoderne

architectuur schurkt gezellig tegen de oude pak-

huizen. Hier zie je hoe oud en nieuw elkaar omarmen.

Ook op Katendrecht zie je dat fenomeen. Van het

roemrijke verleden als buitenplaats is niet veel meer

te zien, maar de sfeer van toen komt langzaam maar

zeker terug. Daar zorgen de vele renovaties en

nieuwbouw voor en dat mengt allemaal weer mooi

met het oude deel van het schiereiland waar vroeger

de dames achter de ramen zaten en waar je kon eten

bij de beste ‘chinees’ van Rotterdam. Ook Heijplaat is

zo’n bijzondere plek. Niet echt een pier, maar omdat

het zo’n prachtig dorp is, middenin het havengebied,

verdient het extra aandacht. Zet daarom op die

bijzondere plekken de fiets even op slot en verken

de boel met dit boekje in de hand: pierewaaiend

door de Stadshavens. Zo leuk is het Rotterdamse

stadshavensgebied!

de StadShavenS van rotterdam

Deze fietsroute loopt door een deel van het gebied

dat we Stadshavens Rotterdam noemen: een 1600

hectare groot buitendijks stadshavengebied aan

weerszijden van de Nieuwe Maas. Het bestaat uit

de Rijnhaven, de Maashaven de Waalhaven, de

Eemhaven, de Merwehaven en de Vierhavens.

Dit geweldige gebied staat aan het begin van grote

veranderingen. Die zullen ertoe leiden dat er aan-

trekkelijke plekken ontstaan waar niet alleen wordt

gewerkt, maar waar het ook goed wonen en ontspan-

nen is. Inmiddels hebben de gemeente Rotterdam en

het Havenbedrijf Rotterdam met elkaar afgesproken

de komende twintig tot dertig jaar hard te werken

aan het versterken van de oude stadshavens en

aan het verbeteren van de woon- en werksituatie

in het gebied. Dat betekent onder meer dat er door

herstructurering en intensivering 7000 tot 10.000

woningen worden gebouwd maar ook dat er pakweg

10.000 nieuwe arbeidsplaatsen bij komen.

nieUwe manieren

Er liggen al heel wat plannen op tafel en hier en daar

zijn ze ook al in uitvoering. Op Katendrecht bijvoor-

beeld, waar een compleet nieuwe woonwijk ontstaat.

En op de plek waar de Waalhaven aan de zuid-

oostzijde is gedempt, komen kantoren van haven-

gerelateerde bedrijven. Je kunt het allemaal met

eigen ogen zien, want de fietsroute voert je er vanzelf

langs.

‘Nieuwe manieren’ is een begrip dat bij Stadshavens

Rotterdam centraal staat. Nieuwe manieren van

woningbouw bijvoorbeeld, op of langs het water,

waarbij het milieu centraal staat. En schone bedrijvig-

heid. Al die ‘nieuwe manieren’ moeten eraan bij-

dragen dat de economische positie van Rotterdam

op termijn sterker wordt (ook goed voor de werk-

gelegenheid) en dat de stad aantrekkelijker wordt

om er te wonen en te leven.

Pak de fiets en beleef de haven!nieUwSgierig?

havenroute Pierewaaien2

RuikenIn de Rotterdamse haven kriebelt er altijd wel een

luchtje in je neus. Ook op de Landtong Rozenburg,

het groene podium in de haven. Je ruikt er de zilte

zeelucht en de ertsbergen van de Maasvlakte. De

wind voert de mestgeur van de Schotse hooglan-

ders met zich mee of de indringende walm van

ruwe olie. Maar wat je waarschijnlijk het meest bij-

blijft van een zomerse fietstocht over de Landtong

is de zoete geur van de ontelbare roze en wit bloei-

ende botanische heesterrozen. Alsof de wereld is

gewassen met een zeepje van vroeger.

Alvast een voorproefje? Wrijf eens met je vinger

over het onderstaande vlakje en ervaar de geur van

de omgeving al voor je er daadwerkelijk fiets!

WilhelminapierOp de Wilhelminapier vind je ‘grOOtstedelijke allure

met een vleugje rOmantiek’. tussen 1873 en 1971

vertrOkken hier de landverhuizers met hun kOffers

en kinderen. Op Weg naar een nieuW bestaan in

een nieuWe Wereld. daarna Werd de lange reis

meestal per vliegtuig afgelegd, maar de schepen

bleven kOmen en gaan. tegenWOOrdig meren er

enOrme, luxe cruiseschepen aan en de kade kreeg

de passende naam hOlland amerikakade. vertrek en

aankOmst. verleden en heden. haven en cultuur.

het hOOrt allemaal bij de Wilhelminapier. strak in

de lucht priemende WOlkenkrabbers, stuk vOOr stuk

architectOnische hOOgstandjes, slagen er niet in

de Oude pakhuizen in de schaduW te stellen. dat is

zO mOOi van de pier: rOtterdam in Optima fOrma.

havenroute Pierewaaien 3

hoe je fietSt van willemSPlein tot Katendrecht

De fietstocht start op het Willemsplein, waar de

havenrondvaarten van de Spido vertrekken en waar

in het najaar van 2008 Rotterdam Port Experience de

deuren opent. Fiets vanaf hier over het plein in de

richting van de voet van de Erasmusbrug. Sla

rechtsaf de brug op, aan de overkant ga je direct

rechtsaf de Wilhelminakade op. Je kunt fietsend de

Wilhelminakade volgen, of het laatste deel over de

kade lopen (dit is wandelgebied). Aangekomen bij de

kop van de pier passeer je het Koninginnenhoofd en

vervolgens het Landverhuizers-plein. Over de Otto

Reuchlinweg fiets je de pier weer af. (Alternatief:

je slaat bij het Landverhuizersplein rechtsaf richting

de kade en je fietst verder langs het water over de

Antoine Platekade.) Voorbij het nieuwe Luxor Theater

ga je rechtsaf de Posthumalaan op die na de bocht

overgaat in de Hillelaan.

wat je ziet

Voor je ligt de ruim 800 meter lange Erasmusbrug. Je

tocht begint met een fikse klim, richting de Kop van Zuid.

De Erasmusbrug, ontworpen door Ben van Berkel, werd in

1996 geopend. Door de 139 meter hoge geknikte asymmetrische

pyloon kreeg de brug de bijnaam ‘de zwaan’. Aan de zuidkant

bevindt zich het deel dat open kan: een 89 meter lange

basculebrug, de grootste en zwaarste in West-Europa.

Eenmaal bovenop de brug móet je haast wel stoppen

om even van het uitzicht te genieten. Schuin voor je,

aan de overkant, zie je de eerste pier van de tocht:

de Wilhelminapier. Onderaan de brug staat rechts het

KPN-gebouw, ofwel de Toren op Zuid.

De Italiaanse architect Renzo Piano ontwierp de 100 meter

hoge ‘Toren op Zuid’. Op de voorgevel zijn 896 groene lampen

gemonteerd die individueel en interactief worden aangestuurd.

Deze gevel helt zes graden voorover, parallel met de Erasmus-

brug.

De cijfers tussen ( ) verwijzen naar de herkenningspunten

op de kaart, achterin dit boekje.havenroute Pierewaaien4

De Toren op ZuiD

Le iDsche Veem

Leidsche Veem is het eerste pakhuis links op de

Wilhelminakade, gebouwd in 1898. Hier vandaan werden

nog tot na de Tweede Wereldoorlog tabak, haring, graan

en bloembollen verscheept. In 1996 werd het pakhuis

verbouwd tot een appartementencomplex voor jongeren.

Pakhuis Meesteren, even verderop, is nog niet gereno-

veerd. De namen op de gevels verwijzen naar het

handelsverleden met voormalig Nederlands-Indië. Aan je

rechterhand zie je de Cruise Terminal Rotterdam (1) ,

de voormalige vertrekhal van de Holland Amerika Lijn

(HAL). Hier begon voor miljoenen Europeanen de enkele

reis naar de Verenigde Staten of Canada. In de enorme

hallen worden nu evenementen en feesten georgani-

seerd. In de Cruise Terminal vind je ook Café Rotterdam

en het MSR, het Marine Simulation Centre. Hier oefenen

(toekomstige) zeelieden uit de hele wereld met behulp

van computersimulatie het binnenvaren in internationale

havens. De Holland Amerikakade, langs het water achter

de Cruise Terminal, is wandelgebied. Loop vanaf hier

met de fiets aan de hand richting de kop van de Wilhel-

minapier. Je hebt nu een prachtig uitzicht op de Nieuwe

Maas. Aan de overkant zie je de historische panden van

het Scheepvaartkwartier en in de verte de traag bewe-

gende, soms haast dansende kranen in het havengebied.

Na de Tweede Wereldoorlog gingen steeds minder mensen per

boot naar Amerika, bovendien kwam de KLM met de eerste

lijnvluchten naar New York. De schepen van de HAL werden

verkocht of ingezet als cruiseschip. Veel Rotterdammers

kennen nog wel iemand die op een van die cruiseschepen heeft

gevaren. In 1971 verhuisde de HAL naar New York, de cruise-

vaart verdween uit Rotterdam. 36 jaar later, in 2007, opende

de HAL (inmiddels Holland America Line inc.) zijn Europese

hoofdkantoor in Rotterdam in kantoor- en woontoren

Montevideo, vlakbij het oude directiekantoor van de HAL en

tegenover het World Port Center. Oude tijden lijken soms te

herleven, nu er weer regelmatig gigantische cruiseschepen

afmeren aan de Wilhelminakade.


cruise TerminaL meT u iTgeschoVen “p ier”

Kies je ervoor over de Wilhelminakade te fietsen, dan

zie je links Las Palmas. Een oersterk pakhuis uit 1953,

ontworpen door Van den Broek en Bakema, de architecten

van onder meer de Lijnbaan. In Las Palmas, dat werd

gebouwd in opdracht van de HAL, werkten onder andere

ijzerwerkers, koperslagers, meubelmakers, bankwerkers

en stoffeerders aan de scheepsinrichtingen. Sinds 2007

is het een cultuurcentrum en biedt het onder meer onder-

dak aan het Nederlands Fotomuseum. Bovenop het

gebouw staat het bijzondere kantoor van projectontwik-

kelaar OVG. Aan het eind van de pier staat het voormalig

directiekantoor van de Holland Amerika Lijn. Ooit een

landmark voor velen, met de twee groenkoperen torens

op de kop van de pier. Sinds 1994 is hier Hotel New York

(2) gevestigd. Het uitzicht vanaf het terras is fenome-

naal en wie een bijzonder souvenir zoekt, moet er echt

even binnenlopen. Rechts op de pier staat het World

Port Center, het onderkomen van onder meer het Haven-

bedrijf Rotterdam N.V. dat werd ontworpen door architect

Sir Norman Foster. Tussen Hotel New York en het World

Port Center vind je het Lost Luggage Depot. Een kunst-

werk van Jeff Wall uit 2001 dat symbool staat voor het

afscheid dat emigranten namen van hun vorig leven.

Vanaf de kop van de pier zie je rechts aan de overkant

de Veerhaven waar regelmatig historische zeilschepen

liggen. Hier kom je langs op je terugtocht. Als je een

stukje doorloopt naar links, langs het water, zie je de

drijvende ‘Schipperswerf ’: het kantoor en de werkplaats

van de zwart-gele watertaxi’s. Hier is ook de aanleg-

steiger van de Nieuwe Maze, het representatievaartuig

van het Havenbedrijf. Onlangs is de Nieuwe Maze

verbouwd. Net als alle schepen van het Havenbedrijf

en de maritieme dienstverleners in het Rijnmondgebied

vaart het schip nu op zwavelvrije diesel.

Langs Hotel New York fiets of wandel je verder over de

Antoine Platekade met rechts zicht op de Rijnhaven.

Links passeer je Montevideo (3) : de niet te missen ruim

150 meter hoge woon-/werktoren, ontworpen door het

beroemde Delftse architectenbureau Mecanoo.


LosT Luggage DepoT

WorLD porT cenTre , hoTeL neW York en monTeViDeo

Montevideo werd vernoemd naar een van de oude

pakhuizen. Op de begane grond vind je verschillende

restaurants en het Bezoekerscentrum Wilhelminapier.

In het Bezoekerscentrum Wilhelminapier wordt een spectacu-

laire film vertoond over verleden, heden en toekomst van de

pier. Er staan maquettes van de verschillede bouwprojecten en

er is informatiemateriaal verkrijgbaar. Het is zeker de moeite

waard er even binnen te lopen.

Aan het begin van de pier kom je langs het nieuwe

Luxor Theater (4). Het gebouw werd ontworpen door het

Duitse architectenbureau Bolles+Wilson. Rond een deel

van het gebouw is een oranje hellingbaan voor vracht-

wagens gebouwd: noodzakelijk om de vele attributen

voor de voorstellingen te kunnen aan- en afvoeren.

Fiets om het theater heen, rechtsaf de Posthumalaan op.

Direct aan de overkant zie je De Wilhelminahof. In dit in

1996 in gebruik genomen complex zetelen het Gerechts-

gebouw en de Belastingdienst. De Wilhelminahof werd

ontworpen door Architectenbureau Kraaijvanger. De

verschillende gebouwen zijn met elkaar verbonden door

de “Galleria”: een binnentuin in de open ruimte boven

de ondergrondse metrobuis waarop niet gebouwd mag

worden. Het zittingzalencomplex telt onder meer 18

zittingzalen, een cellencomplex en een garage voor

arrestantenwagens.

Iets verderop staat Hogeschool InHolland. Het vele glas

verbeeldt de openheid en flexibiliteit van de onderwijs-

filosofie. Het gebouw werd opgeleverd in 2000 en rond

de zomer van 2008 wordt de ultramoderne uitbreiding

in gebruik genomen. Hierin bevinden zich onder meer

een uitgebreide mediatheek, een restaurant, flexibele

onderwijsruimten en kantoren. De hogeschool strekt zich

dan naar links uit over de metro en rust aan de overkant

letterlijk op Cité, een complex studentenwoningen,

startersruimten, horeca en sportfaciliteiten. Het ontwerp

van de hogeschool is van Erick van Egeraat Associated

Architects.


gerechTsgebouWen

nieuWe LuxorTheaTer

hogeschooL inhoLLanD















het Waait altijd Wel een beetje Op katendrecht. Op

veel plekken heeft de Wind vrij spel en dan ruikt het

er sOms net zO als het havengebied vrOeger. daar

is trOuWens nOg best Wat van te zien. vOOral aan

het begin van de ‘pier’ herinneren de betOnnen

kOlOssen aan tijden Waarin de bananenbOten

aanlegden en jOngetjes de haven indOken Om de

trOssen die in het Water vielen Op te duiken. katen-

drecht heeft een bijzOnder verleden. OOit de ‘tuin

van rOtterdam’, vervOlgens een eerst berOemd en

later berucht havenkWartier en ten slOtte een van

de minst aantrekkelijke Wijken van rOtterdam.

maar dat is allemaal verleden tijd. katendrecht zit

in de lift en is hard Op Weg Weer een mOOi ‘dOrp

aan de rivier te WOrden’ Waar je buiten WOOnt Op

lOOpafstand van de stad. maar Wel met de tOe-

gevOegde Waarde van een rOemrijke geschiedenis.

Katendrecht


hoe je fietSt van Katendrecht tot SlUiSjeSdijK

Op de Hillelaan fiets je vóór de supermarkt rechtsaf,

de Rijnhaven Z.z. op. Ga aan het eind linksaf de

Silostraat in. Volg de straat langs de fabriek en ga

rechtsaf, hou rechts aan en fiets de Veerlaan op. Aan

het eind van de Veerlaan ligt het Buizenpark: een

wandel-gebied, dus stap af en neem de fiets aan de

hand. Vanaf de kade loop je langs het water richting

de kop van de Kaap. Bij het 1e Katendrechtse Hoofd

kun je weer opstappen, fiets langs het water naar de

punt, hier ga je met de weg mee naar links. Voorbij

de speeltuin ga je rechtsaf richting kade en dan

links, terug naar het begin van de pier. Dat kan over

de Walhallalaan of langs het water over de Maas-

havenkade. Terug bij de Hillelaan sla je rechtsaf

naar Maashaven O.z. Je bent nu onderweg naar de

volgende pier. Met de metrobaan boven je hoofd kijk

je uit over de Maashaven. Neem de allereerste weg

rechts (dus voor de hoek) en je fietst onder de

Maassilo door. Je bent nu op de Maashaven Z.z.

Let op! Deze weg is vooral op werkdagen druk en

gevaarlijk, je fietst hier op eigen risico. Als je de route

met kinderen fietst, raden we je aan voorbij de Maassilo

rechts de Brielselaan op te gaan en het fietspad te

volgen.

Fiets langs het water en ga aan het eind eerst met de

bocht mee naar links en dan naar rechts. Je bent nu

op de Brielselaan, die na de bocht overgaat in de

Doklaan. Neem de bocht naar links, rechts ligt

het Dokhavenpark, vlak daarna sla je rechtsaf de

Sluisjesdijk op.

wat je ziet

Als je de Rijnhaven Z.z. op fietst, ben je ‘op Katen-

drecht’, of, voor Rotterdammers, De Kaap. Er is hier

nog weinig actie in de haven. Direct links staat het oude

pakhuis Santos (5) uit 1903. Het werd gebouwd in

opdracht van N.V. Blauwhoedenveem en gebruikt voor

de opslag van koffie die vanuit de Braziliaanse haven-

stad Santos werd verscheept.


kaTenDrechT VerWeLkomT heT ss roTTerDam

De ouDe “punT” Van kaTenDrechT

Chinatown: Eeuwenlang was Katendrecht een pleisterplaats

in de route tussen Amsterdam en Antwerpen en met Rotter-

dam verbonden door een veer. In de 19e eeuw was het een

welvarend dorp waar rijke Rotterdammers hun buitenplaatsen

hadden. Maar nadat tussen 1894 en 1911 de Rijnhaven en de

Maashaven - met de hand! - waren gegraven, bleef er van het

dorp en de mooie omgeving weinig over. Het was de start van

een roemrucht tijdperk dat duurde tot de jaren ‘80 van de

vorige eeuw en waarin zeelui, havenarbeiders en prostituees

de hoofdrollen speelden. Ook de vele Chinese havenarbeiders

hadden een belangrijke rol in de ontwikkeling van de Kaap.

Niet voor niets kreeg de Kaap de bijnaam Chinatown. Het

eerste Chinese restaurant in Nederland stond aan de Delistraat.

Ook de toekomst van Katendrecht krijgt Chinese invloeden,

maar die hebben niets te maken met het oude Chinatown: in

2009 start bij Santos de bouw van het European China Centre

(ECC). Het is bedoeld voor Chinese ondernemers die handel

willen drijven met Europa. In het hypermoderne centrum

komen woon-werkunits, een hotel, horeca en culturele

voorzieningen. In 2010 zorgt een nieuwe voetgangers- en

fietsersbrug tussen Katendrecht en de Wilhelminapier dat

de Kaap beter bereikbaar wordt.

Zodra je op de Rijnhaven Z.z. bent, zie je aan het eind

de enorme betonnen kolossen van Codrico (6) (graan-

verwerking) aan de kade staan. Op het dak staat de

‘Codrico-kubus’. Deze glazen machinekamer is het

resultaat van een lichtkunstproject. ‘s Avonds straalt de

kubus een helder, groen licht uit. Eenmaal op de

Veerlaan fiets je (aan je rechterhand) langs de overslag

van C. Steinweg Handelsveem N.V. Op een enorm doek

aan de gevel staan alle producten die hier sinds 1847 zijn

overgeslagen afgebeeld. In de voormalige bedrijfskantine

komt een theater, de verwachting is dat het rond 2010

de deuren opent. Aan de overkant ligt het Deliplein (7) dat onlangs met behulp van Europese subsidies werd

opgeknapt. Zo goed als alle woningen werden daarbij

gerenoveerd. Het Deliplein moet een gezellige plek

worden, met allerlei verschillende kleinschalige winkels.

Daar vind je ook de winkel van Tattoo Bob, al veertig jaar

een begrip op Katendrecht. Duizenden zeelui van over


arT isT impress ion Van heT ecc

De coDrico-kubus: heT baken Van kaTenDrechT

de

de

hele wereld hebben hier, ergens op hun lijf, de naam van

hun liefje laten vereeuwigen. Fiets je verder langs de

Veerlaan dan zie je rechts het veevoederbedrijf Provimi

(PROteïnen, VItaminen en MIneralen) en daar schuin

tegenover links Museum Katendrecht. Dit buurtmuseum

op de hoek van de Rechthuislaan en de Katendrechtsel-

aan verzorgt educatieve tentoonstellingen en voorlich-

ting. Zowel kunstenaars als hobbyisten kunnen er hun

werk tentoonstellen.

Met je fiets aan de hand loop je vanaf Provimi door

het parkje naar de kade. Hier ligt een steiger (8) die

dateert van vóór 1925. Deze plek heeft een belangrijke

rol gespeeld in het leven van veel (oud-) Katendrechters.

Hier meerde de ’heen-en-weer-boot’ naar de Veerhaven

aan, en zeelui kwamen er aan om op de Kaap te

pierewaaien. Tussen de steiger en de kade zie je een

inham waar heel wat Kaapse jongens en meisjes met

een touw om hun middel leerden zwemmen. Nog steeds

staat er een bordje ‘Zwemmen op eigen risico’. Het is

zeker de moeite waard even de steiger op te lopen en

van het uitzicht te genieten. Even verder, links in het

parkje, staan twee roestbruine beelden van de Rotter-

damse kunstenaar Ben Zegers. De beelden zijn een ode

aan vakbondsleider Edo Flimmen (1881-1942) die streed

tegen racisme, fascisme en koloniale overheersing.

Verderop aan de kade staan twee typisch Rotterdamse

beelden. Het eerste, de Roeiers van Yair Aschkenasy,

is geïnspireerd op een oud havenberoep: de mannen

die bij weer en wind de zware trossen van vracht- en

passagiersschepen vastmaakten op de boeien. Vroeger

met roeiboten, tegenwoordig met motorboten. Na de

Roeiers kom je Ketelbinkie tegen. Het aandoenlijke

beeldje van Huib Noorlander drukt helemaal uit waar de

beroemde smartlap Ketelbinkie over gaat.

Loop door tot de punt en hou links aan. Wat verderop zie

je, midden op een grasveldje, een gebouwtje in de vorm

van een boot. Het is een kindercentrum met een dag -

verblijf, een buitenschoolse opvang en een peuterspeel-

zaal. Direct achter de ‘boot’ zie je de speeltuin (9) van


De sTe iger meT Z ichT op De punT Van De WiLheLminapier

De roeiers

Speeltuinvereniging Katendrecht. De grote speeltuin

werd aan het begin van de Tweede Wereldoorlog

gebouwd als werkverschaffingsproject. Toen de speeltuin

voor de nieuwbouw aan de kop van Katendrecht een

stuk grond moest prijsgeven, werd niet alleen de grond

gecompenseerd maar werd de speeltuin meteen ook

volledig heringericht. Alleen de oude zweefmolen mocht

blijven. Hij staat in volle glorie in het midden van de

speeltuin: helemaal opgeknapt en net zo veilig als de

nieuwe, moderne speeltoestellen. In september 2005

werd de speeltuin voor de tweede keer officieel geopend.

Je gaat nu verder in de richting van de kade, naast de

speeltuin. Helemaal rechts zie je de ligplaats van het

cruiseschip ss Rotterdam. Na een enorme verbouwing

meert het schip naar verwachting in september 2008 hier

af aan de Maashaven. De Rotterdam huisvest dan een

hotel, een theater, restaurants, café’s, een museum,

kantoorruimten en zalen voor evenementen. Aan de

overkant van de Maashaven zie je de enorme Meneba-

fabrieken. Fietsend langs de Maashavenkade in de

richting van het begin van de pier, kom je langs de

nieuwbouw. Hier wordt een compleet nieuwe woonwijk

gebouwd. De huizen langs de kade doen denken aan

de negentiende-eeuwse stijl van het oude Katendrecht.

Direct achter de Maashavenkade ligt de Walhallalaan,

waar op een aantal ‘vrije kavels’ panden worden ge-

bouwd die eruit springen door hun moderne, eigentijdse

en vaak eigenwijze architectuur. De laatste jaren zijn er

op Katendrecht al diverse omvangrijke woningprojecten

afgerond.

Roemrijk verleden - roemrijke toekomst!

Op 13 september 1958 werd het ss Rotterdam te water gelaten.

Het was de vijfde ‘Rotterdam’ die de HAL sinds 1873 liet

bouwen en het grootste passagiersschip dat ooit in Nederland

én op de RDM-werf werd gebouwd. Een jaar later volgde de

eerste reis naar New York. In 1971 vertrok “Het schip van

morgen... reeds vandaag!” voor de laatste keer Rotterdam-New

York. Tot 1997 maakte de Rotterdam als cruiseschip heel wat

wereldreizen. In 1997 werd het schip verkocht aan een Ameri-


“Toen Wij Van roTTerDam VerTrokken, meT De eDam een ouWe schuiT. . . ”

kaans bedrijf dat echter failliet ging. Als het niet op tijd was

aangekocht door ss Rotterdam BV, zou het schip zeker zijn

gesloopt. In 2004 werd het Havenbedrijf Rotterdam eigenaar

van de Rotterdam, met de intentie het schip te verkopen. Dat er

veel asbest in verwerkt was, maakte het schip echter onbetaal-

baar. Uiteindelijk werd het schip gekocht door Woonbron en

Eurobalance BV. Na de complete renovatie gaat het oude

cruiseschip aan de kop van de Maashaven een nieuw leven

tegemoet. Er komen 400 opleidingsplaatsen-met-huisvesting

zodat studenten kunnen leren in de praktijk. De verwachting is

dat het stoomschip Rotterdam minstens zo vaak gefotografeerd

zal worden als de Erasmusbrug!

Aan het eind van de pier zie je links het politiebureau

met daarachter, aan de Brede Hilledijk nr. 99, het ss

Rotterdam infocenter. Hier vind je alles wat je weten wilt

over het beroemde stoomschip.

Je verlaat Katendrecht en fietst de Maashaven O.z. op.

Rechts heb je uitzicht op de Maashaven, een drukke

wachten ligplaats voor de binnenvaart. Samen met

Eneco heeft het Havenbedrijf aan de kade stroomkasten

geplaatst voor de binnenvaartschepen. De schippers

hoeven hierdoor hun zware motoren niet te laten draaien

om stroom op te wekken. Ze gebruiken gewoon ‘Wal-

stroom’, dat is beter voor de luchtkwaliteit én veroorzaakt

geen geluidsoverlast.

De Maashaven is van oudsher dé plek van de graan-

overslag. Om graan te kunnen opslaan, werd in 1910

de indrukwekkend grote Maassilo (10) gebouwd.

Tegenwoordig vindt graanoverslag vooral plaats in de

Botlek en de Europoort en de silo kreeg een heel andere

functie. In een deel ervan worden evenementen georga-

niseerd, een ander deel wordt ‘Creative Factory’:

werkruimte voor startende ondernemers uit de creatieve

sector. Onder de installaties van de Maassilo door fiets

je nu de kade van de Maashaven Z.z. op. Let goed op,

want het kan hier druk en gevaarlijk zijn. Hier fietsen,

tussen beton en roestig ijzer, maakt de beleving van de

haven beslist compleet! Langs het water volg je de weg


WaLsTroom Voor De b innenschippers

De “DijkWerkers” aan De maashaVen: heT eeuWige r iTme Van De

WerkenDe mens

die vanzelf weer met een slinger uitkomt op de Brielse-

laan. Meneba (11) Meelfabrieken der Nederlandsche

Bakkerijen dateren uit 1918 en zijn ontworpen door

architect Brinkman. Net als de Van Nelle Fabriek behoort

de meelfabriek tot het Nederlands industrieel erfgoed.

In het bijzondere gebouw is de fabriek nog altijd actief.

De Tarwewijk, aan de overkant van de Brielselaan,

gebouwd tussen 1900 en 1930, werd genoemd naar

de graanoverslag, waar veel van de bewoners werkten.

Aan het einde van de Brielselaan passeer je de vuil-

verbranding van de AVR (12) . Hier werd tussen 1912

en 1915 de eerste Nederlandse afvalverbrandingsoven

gebouwd. De nieuwe rookgasreinigers met de specta-

culaire ronde aluminium gevels dateren uit 1996.

Architect Maarten Struijs werd hiervoor diverse malen

bekroond. De drie meter hoge en driehonderd meter

lange ‘rozenwand’ die het terrein ommuurt, is een

ontwerp van kunstenaar Lydia Schouten. De warmte

die vrijkomt bij de afvalverbranding, wordt gebruikt voor

de stadsverwarming.

Volg het fietspad over de Doklaan. Na de bocht naar

rechts en vervolgens naar links zie je aan de rechterkant

het Dokhavenpark. De dokhaven werd in 1882 gegraven.

Jarenlang was dit de plek waar de schepen van de

Holland Amerika Lijn voor onderhoud lagen. In 1977

werd besloten de dokhaven te dempen om er een

rioolwaterzuiveringsinrichting te bouwen. Eind 1987

was de installatie klaar. Het is de enige ondergrondse

waterzuiveringsinrichting in Nederland. Hier wordt van

bijna een half miljoen inwoners van de Maasstad het

afvalwater gezuiverd, dat is 5.500 m3 per uur...!

Verder fietsend zie je aan je rechterhand restaurant

Bonn & Mees. Even verderop op de hoek tegenover

je, zie je Restaurant Wereldhaven. Ga nu rechtsaf de

Sluisjesdijk op.


De menebafabrieken

De maass iLo

De “roZenWanD”

net als katendrecht is de sluisjesdijk een schiereiland.

het is een unieke plek, middenin de maas. als je de

pier Opfietst, zie je een mengelmOes aan gebOuWen

en Overal WOrdt geWerkt. sOmmige bedrijven zijn

echte OuderWetse havenbedrijven, andere hebben

tOtaal andere functies. dat maakt de pier heel leuk.

best mOgelijk dat je ineens trek krijgt in gebrande

pinda’s. drie keer raden hOe dat dan kOmt. maar

als je je Ogen echt de kOst geeft, zie je dat sluisjes-

dijk meer in pettO heeft. OOk hier zijn histOrische

gebOuWen, zOals de Oude ret-lOOds, die nOg steeds

in gebruik is. en de Werkplaatsen aan het gOrzen-

pad zijn heel bijzOnder Om te zien. in de lOOp van de

kOmende decennia zal OOk dit deel van de rOtter-

damse stadshavens er tOtaal anders gaan uitzien

en andere functies krijgen. aan het eind van de

pier zie je daarvan al de vOOrbOden. daar is het

grOen en ruim. je kunt er bij Wijze van spreken je

kampeerstOeltje uitklappen en met een biertje aan

de kade genieten van de vOOrbijvarende bulk- en

cOntainerschepen, en van het uitzicht. Want dat is

vanaf deze plek WeergalOOs!

Sluisjesdijk


hoe je fietSt van SlUiSjeSdijK naar

de woUdrichemStraat

Rij de Sluisjesdijk helemaal uit, ga daar rechts

de Willem Egmondstraat in (links ligt een parkeer-

terrein) en aan het eind daarvan links naar de punt

van de pier.

Let op! Het verkeer op deze pier is druk en gevaarlijk.

Er ligt alleen aan het begin een klein stukje fietspad.

Je fietst hier op eigen risico. Als je hier op werkdagen

met kinderen fietst, wees dan extra voorzichtig of sla

de pier over en rij door naar de Waalhaven O.

Fiets over het parkeerterrein een stukje terug naar

de andere kant van de pier. Je kunt een klein stukje

over de kade fietsen, maar na de bocht moet je over

de Waalhaven N.z. terug, naar het begin van de pier

waar je rechtsaf de Waalhaven O.z. opfietst. Je volgt

deze weg ongeveer een kilometer.

wat je ziet

De derde pier die je aandoet, herbergt een bonte

verzameling bedrijven. Naast havengerelateerde

bedrijvigheid is ongeveer de helft van de werkgelegen-

heid juist heel stedelijk. Zo is er een bedrijf dat scheeps-

motoren reviseert en onderhoudt, maar je vindt er ook

een drukkerij, een autohandelaar, een rederij en een

bedrijf dat lunchboxen samenstelt voor basisschool-

kinderen.

Het Gorzenpad (een zijstraat aan de linkerkant van

de Sluisjesdijk) is zeker de moeite waard om even te

bekijken. In 1940 bouwde de Rotterdamse Industrie-

stichting hier 20 werkplaatsen (13) voor bedrijven

die door het bombardement dakloos waren geworden.

Halverwege de Sluisjesdijk passeer je aan je linkerhand

Eetcafé De Seinpost.

In 1902 werd aan de Sluisjesdijk de ‘Benzine-Installatie

Rotterdam’ geopend door de toenmalige Koninklijke

Nederlandsche Petroleum Maatschappij. In de volksmond werd

het al snel ‘de Benzine’. Het was de start van de raffinage- en


grooT en kLe in meerT af aan De sLuisjesDijk

WerkpLaaTsen aan heT gorZenpaD

petrochemieactiviteiten, nu wereldbekend als Shell Pernis.

Directeur ir. Sluyterman van Loo kwam toen nog gewoon

te paard naar de zaak...

Op de kop van de Sluisjesdijk kijk je links de Waalhaven

in en tegenover je zie je de thuisbasis van de Koninklijke

Roeiers Vereeniging Eendracht. Kleine, wendbare

bootjes brengen de stoere roeiers in weer en wind,

zowel overdag als ‘s nachts, in een mum van tijd naar

hun opdracht: het vastmaken of losgooien van de

trossen van een zeeschip. Een andere taak van de

roeiers – gediplomeerde schippers – is het van en naar

de wal brengen van passagiers, leveranciers en beman-

ningsleden.

Fiets je door de Willem Egmondstraat naar rechts

(met aan je linkerhand een parkeerterrein) dan kom

je uit op de kade van de Nieuwe Maas. Naast de

voormalige radarpost staat hier een uitkijkpunt (14)

van het Havenbedrijf. Het is een populaire visstek

waarvan zelfs wordt beweerd dat er zeetong wordt

gevangen! Op deze plek passeren per jaar zo’n 15.000

zeeschepen en ruim 100.000 binnenvaartschepen.

Je fietst nu terug over de Willem Egmondstraat (of je

loopt nog een stukje met de fiets aan de hand langs de

kade). Aan het eind van de straat steek je over richting

Waalhaven N.z. Als je vond dat je tot nu toe nauwelijks

door havengebied fietste, dan verander je nu zeker van

mening. Hier fiets je echt tussen de overslag van metaal,

de pakketten aluminium, de recyclebedrijven en de

platen en ‘broodjes’ staal. Als je terug bent bij het begin

van de pier ga je rechtsaf, op weg naar de volgende pier.
















de WOudrichemstraat staat OOk bekend als pier 3. als

je daar lOOpt Of fietst, krijg je Welhaast het gevOel

dat je Op verbOden terrein bent. het is er zO Ontzet-

tend anders dan in de rest van de haven. geen

autO’s, alleen aanlegsteigers en een asfaltWeg die

net breed genOeg is Om te Wandelen Of te fietsen.

het havengevOel zOals het vrOeger geWeest mOet

zijn... Overal Om je heen, maar Op afstand, zie je de

haven Op vOlle tOeren draaien. kranen zWaaien

heen en Weer, zijn druk met het verplaatsen van

cOntainers, grOte en kleine schepen varen af en

aan. neem even pauze, haal diep adem en geniet.

Woudrichem-straat


hoe je fietSt van de woUdrichemStraat

naar heijPlaat

Nadat je op de Waalhaven O.z. rechts Dockworks

bent gepasseerd, sla je rechtsaf de Woudrichem-

straat in: een smalle pier waar je alleen lopend of

met de fiets tot het eind kunt komen. Fiets terug

en vervolg de weg (Waalhaven O.z.). Na ongeveer

een kilometer ga je bij de stoplichten rechtsaf de

Waalhaven Z.z. op. Je volgt het fietspad weer een

flink eind tot bij de grote kruising, hier ga je rechtsaf

de Waalhavenweg op. Volg de borden Heijplaat.

Op de Waalhaven O.z. passeer je Dockworks (15) , een

nieuw maritiem business park. Hier staan vier bedrijfs-

verzamelgebouwen, waarvan de vorm en het materiaal-

gebruik direct verwijzen naar de activiteiten in de haven.

Je passeert ook het hoofdkantoor van Smit Internatio-

nale, wereldbekend om de reddings- en sleepoperaties.

De Woudrichemstraat (16) is niet veel meer dan een

smalle landtong met een aantal zijsteigers. Het is er druk

– maar alleen op het water: er meert van alles en nog

wat aan en af. De pier heeft een smalle asfaltweg die

alleen geschikt is voor fietsers en wandelaars. Aan het

begin van de Woudrichemstraat drijven de zogenaamde

LASH(Lighter Aboard Ship)-bakken: kleine gele duwbak-

ken die vooral werden gebruikt voor het houttransport uit

de Verenigde Staten naar Rotterdam. Op de punt van de

pier ben je omringd door water en zeeschepen met soms

zeer bijzondere transporten. Dit is echt een van de

spectaculairste uitkijkpunten in de Rotterdamse haven.

Eenmaal terug op de Waalhaven O.z. fiets je door tot de

stoplichten. Daar ga je rechtsaf de Waalhaven Z.z. op.

Aan het begin van de Waalhaven Z.z. kom je langs een

landwinningproject voor Port City (17), een nieuwe vesti-

gingslocatie voor havengerelateerde bedrijven. Hier

worden vier hypermoderne kantoorcomplexen gebouwd

met publieke ruimtes die stuk voor stuk een fascinerend

uitzicht bieden over de Waalhaven. Aan je linkerhand ligt

het bedrijventerrein Waalhaven, op deze plek was

Woudrichem-straat


DockWorks Vanaf De WouDrichemsTraaT

Lashbakken

De europoinTgebouWen aan De oVerkanT

vroeger het Vliegveld Waalhaven te vinden. Aan de

rechterkant heb je een prachtig uitzicht over het Waal-

havenbekken (18).

Vliegveld Waalhaven werd in 1920 geopend. Het was het eerste

vliegveld voor de burgerluchtvaart in Nederland en via het

bekken van de Waalhaven konden watervliegtuigjes af- en

aanvliegen. Op 18 juni 1932 maakte het luchtschip de “Graf

Zeppelin” een tussenlanding op Vliegveld Waalhaven. 100.000

bezoekers stonden op het vliegveld te wachten. Het was een

kort bezoek, nog voordat de vishandelaar zijn bestelling kreeft,

sla en eieren kon afgeven en kapitein Lehmann kon worden

gehuldigd, sloegen de motoren weer aan en vertrok de Zeppe-

lin. De organisatoren waren teleurgesteld, maar het publiek

was laaiend enthousiast. Kapitein Lehmann vloog namelijk zo

laag over de tribunes dat ze de passagiers konden zien zitten.

Op 10 mei 1940 werd hevig gevochten op en rond het vlieg-

veld. Om te voorkomen dat het complex in handen van de

Duitsers zou vallen, vernietigden de Nederlandse strijdkrach-

ten het vliegveld en de nabij gelegen Koolhoven vliegtuigfa-

brieken. Na de oorlog werd het vliegveld niet meer herbouwd.

Het houten restaurant van Vliegveld Waalhaven wordt in 2009

exact nagebouwd bij Rotterdam Airport.

Bij de grote kruising ga je de Waalhavenweg op en volg

je de borden Heijplaat. Links zie je de Eemhaven, rechts

de Waalhaven en waar je ook kijkt, overal zie je contai-

ners. Hoog opgestapeld in alle kleuren staan ze op de

kades. Enorme containerschepen uit verre – meest

Aziatische – landen liggen er afgemeerd. Hier hangt

de sfeer van lange reizen en exotische bestemmingen.

Aan het eind van de Waalhavenweg staat links Con-

tainer Origami (19) , een folly die is gemaakt van

twee opengesneden containers. Follies zijn opzettelijk

nutteloze bouwwerken. Van Follydock, een expositie

met zestien follies, bleven er vier achter op Heijplaat:

Container Origami en New Holland, die verderop rechts

aan de Eemhavenweg (achter de bushalte) in een boom

hangt en ‘s avonds een sprookjesachtig licht verspreidt.


VL iegVeLD WaaLhaVen

arT isT impress ion Van porT c i TY

foLLY nieuW hoLLanD b ij nachT

Op heijplaat hangt nOg steeds de sfeer van het

‘dOrp aan de rivier’, zOals de rdm-bestuurders het

aan het begin van de vOrige eeuW bedOelden. bij-

zOnder is het verschil tussen het pittOreske tuin-

dOrp en de industriële sfeer van de haven met zijn

lOOdsen en cOntainerOverslag. tuinstad heijplaat

Werd in 1914 OntWOrpen dOOr architect h.a.j.

baanders. in het dOrp Werden huizen gebOuWd

vOOr de rdm-arbeiders plus een badhuis, een bibliO-

theek, Winkels, schOlen en drie kerken. de vrijstaande

huizen langs “het gOuden randje” van het dOrp

Waren vOOr het kantOOrpersOneel. de straten kregen

namen van bij de rdm gebOuWde schepen. na de

tWeede WereldOOrlOg Werd het dOrp uitgebreid

WaardOOr het Ongeveer tWee keer zO grOOt Werd.

fietsend dOOr heijplaat kOm je bijzOndere architec-

tuur tegen: heijplaat is en blijft een uniek dOrp!

Heijplaat


hoe je over heijPlaat fietSt

Na dik anderhalve kilometer maakt de Waalhavenweg

een bocht naar links en gaat vervolgens over in de

Eemhavenweg. Je blijft de weg volgen. Als je aan de

rechterkant het water van de Heysehaven ziet, ga je

rechtsaf de Quarantaineweg op. Bij de bocht naar

links stap je af om door het hek naar het strandje te

lopen. Terug richting Heijplaat ga je op de Eemhaven-

weg direct links de Heysekade op. Bij de grote

kruising ga je links de Courzandseweg op. Je neemt

de eerste straat rechts, de Turbiniastraat, en gaat

bij het Rondoplein links. Deze straat, de Vestastraat,

fiets je uit tot het eind, daarna ga je rechts de

Heijplaatstraat op met links de voormalige RDM-

kantoren. Na ongeveer 500 meter kun je linksaf naar

de kade. Hiervandaan fiets je om de gebouwen heen.

wat je ziet

Volg de Eemhavenweg ongeveer een kilometer en neem

rechts de Quarantaineweg. Bij de scherpe bocht naar

links zie je aan de overkant de gebouwen van het

Quarantaineterrein (20) liggen. Direct achter het

grasland (volg het paadje) ligt het enige natuurlijke

rivierstrandje van Rotterdam. Neem er gerust een

kijkje. Ga door het hek en loop of fiets naar het water.

Aan het begin van de vorige eeuw waren havensteden verplicht

om een quarantaine-inrichting in te richten voor zeelui en

landverhuizers met besmettelijke ziekten. Van oorsprong

bestond het complex, dat in 1934 werd geopend, uit verschil-

lende bakstenen gebouwen waaronder een reinigingsgebouw,

een isoleerbarak en een zusterhuis. Het terrein en de gebouwen

op het Quarantaineterrein zijn voorgedragen voor aanwijzing

tot rijksmonument. Dit cultuurhistorisch erfgoed kan hierdoor

behouden blijven voor de toekomst.

Je fietst nu weer terug richting Heijplaat. De Heysehaven,

achter de hoge haag aan je linkerkant, krijgt in de toe-

komst een gecombineerde maritieme bestemming met

ligplaatsen voor binnenvaartschepen en een boulevard.

Je volgt de Heysekade en komt uit op de Courzandse-


heT sTranDje

heT QuaranTaineTerre in

De heYsehaVen

weg met links de aanlegsteiger van de watertaxi en

daarachter de hoge RDM-loods. Je bent in weer een

compleet andere wereld: tuindorp Heijplaat. Alsof je

terug in de tijd bent gefietst... Schuin voor je ligt het

nostalgische café-restaurant Courzand (21) . Begin

1900 werd het gebouwd voor de personeelsfeesten van

de RDM. De sfeer van toen is er nog steeds voelbaar.

Courzand staat goed bekend in Rotterdam en heeft al

heel wat trofeeën binnengehaald, van de Slauerhoff-

trofee voor Havenkroeg van het jaar in 1998 tot aan

de Ketelbinkietrofee voor het beste kopje koffie in

Rotterdam in 2007.

Het is zeker de moeite waard om nu even door de wijk

te struinen en te genieten van de sfeervolle straten en

architectuur van Heijplaat. Vooral het stuk tussen de

Courzandseweg en de Rondolaan is erg mooi. Fiets ook

even naar de Heijplaatstraat waar nog steeds de oude

kantoren staan van de Rotterdamsche Droogdok

Maatschappij (22) , ofwel de RDM.

In 1902 startte de Rotterdamse Droogdok Maatschappij haar

scheepsbouwactiviteiten. Vanwege de snelle groei en het

isolement van de werf verzorgde directeur De Gelder zelf

de huisvesting van de arbeiders. Zo ontstond vanaf 1913 het

pittoreske en groene tuindorp Heijplaat. Uniek in Rotterdam.

Helemaal filantropisch was deze actie van De Gelder natuurlijk

niet: de arbeiders waren snel oproepbaar, werden minder snel

ziek door de gezonde woonomgeving en konden hun loon niet

verbrassen, want alcohol werd in het ‘’RDM-dorp” niet

geschonken.

Het voormalige hoofdkantoor van de Rotterdamsche

Droogdok Maatschappij is ontworpen in statige, Neder-

landse Art Deco-stijl en nu weer in gebruik als kantoor-

gebouw. Links van het kantoor zie je de blauwe stalen

poort waar in hoogtijdagen duizenden arbeiders door-

heen gingen op weg naar de loodsen. Niet alleen de

arbeiders die op Heijplaat woonden, werkten hier. Met

bussen werden ook werkmannen uit andere delen van

de stad gehaald en gebracht.


café -resTauranT courZanD

Het oude hoofdkantoor krijgt een nieuwe bestemming: er

komen kantoren, onderwijslokalen en vergader- en congres-

ruimtes. Het Projectbureau Stadshavens Rotterdam is gehuis-

vest in een gedeelte van de oude directiekantoren. Een deel

van de werf wordt RDM-campus voor onderwijs en onder-

zoeksinstellingen en hun partners uit het bedrijfsleven en de

overheid. Hier werken onderwijs en bedrijfsleven samen om

mensen op te leiden voor banen die raakvlakken hebben met

de haven en met nieuwe technieken. Daarom staat RDM nu

voor Research, Design & Manufacturing. In 2002 heeft het

Albeda College de voormalige bedrijfsschool van de RDM

overgenomen. Een deel van hun technisch onderwijs is al

verhuisd naar het RDM-terrein. De Hogeschool Rotterdam

en de Academie voor Bouwkunst volgen in september 2008.

De kade achter de RDM-kantoren mag je niet missen.

Je komt er door een paar honderd meter verder naar

links te gaan richting de kade. Hier ervaar je de histo-

rische havenglorie met vervallen pieren en loodsen en

mooie oude kantoren. In de jaren zeventig stond dit alles

op de sloopnominatie, maar de Heijplaters wisten het tij

te keren.

Aan de kade is ook het depot van het Havenmuseum. De

vrijwilligers zijn oude havenrotten. Ze houden het depot op

orde, zowel binnen als buiten, en kunnen meesterlijk vertellen

over ‘vroeger tijden’. Als je er iemand treft, maak dan gebruik

van de gelegenheid en neus even rond tussen de prachtige oude

spullen.

De Heijplaatstraat gaat over in de Heijplaatweg. Fiets hem

helemaal uit, want het uitzicht is geweldig. Halverwege

links staat op nummer 7 het hoofdkantoor van de Roeiers

Vereeniging Eendracht. Fiets nu terug en ga rechts het

RDM-terrein op. Aan de overkant van de Nieuwe Maas zie

je de Merwehaven en het Vierhavensgebied. Voorlopig is

deze Fruitport, nog in gebruik voor de opslag en overslag

van groente, fruit en sappen. Tussen 2020 en 2030 moet

‘het fruit’ zijn verhuisd om de ontwikkeling van nieuwe

woongebieden mogelijk te maken.


een Van De haVenerfgoeDbeheerDers

heT ouDe hoofDkanToor Van De rDm

pier achTer De rDm

je kunt nu Op tWee manieren terug naar het Wil-

lemsplein: varend Of fietsend. vOOr allebei is Wat te

zeggen. je hebt niet elke dag de kans Om met een

supersnelle Waterbus - een catamaran - met fiets en

al in tien minuten naar het centrum van rOtterdam

te varen. de aanlegsteiger van de aqualiner vind

je achter de vOOrmalige rdm-kantOren. de dienst-

regeling start in juni 2008.

terugfietsen is OOk niet te versmaden. je neemt

deels dezelfde Weg terug, maar gaat niet Over de

erasmusbrug. in plaats daarvan neem je de maas-

tunnel vOOr fietsers en vOetgangers. OOk dit is

een ervaring Om niet te vergeten. kies zelf maar...

Heijplaat Willemsplein

van

naar


hoe je fietSt van heijPlaat naar het willemSPlein

Fiets terug door de Vestastraat en rij helemaal door

tot je rechts de Aurorastraat in kunt, je komt nu

vanzelf op de Eemhavenweg. Volg de weg terug

richting de Waalhavenweg, Waalhaven Z.z. en

Waalhaven O.z. tot aan de Doklaan. Net voorbij het

Dokhavenpark ga je linksaf het Charloisse Hoofd op,

richting de Maastunnel. Je herkent de ingang voor

fietsers en voetgangers direct: het is een bruin-

oranje gebouw met een groen dak. Zet je fiets op de

roltrap en let vooral op dat je het stuur schuin zet.

Aan de andere kant van de Maas ga je, eenmaal

boven, rechtsaf de Parkkade op die overgaat in de

Westerkade. Aan het eind kom je bij de Veerhaven,

fiets er omheen en vervolg je weg over de Willems-

kade richting het Willemsplein.

wat je ziet

De weg via de Maastunnel moet iedereen echt een keer

gefietst hebben. Tot het Dokhavenpark rij je dezelfde

route als op de heenweg. Voorbij het Dokhavenpark ga je

linksaf naar het Charloisse Hoofd. Je kunt de pieren nog

een keer bekijken, maar je kunt ze ook links laten liggen.

Voorbij het Dokhavenpark vergeet je de route van de

heenweg en ga je linksaf naar het Charloisse Hoofd. Het

bruin-oranje gebouw met het groene dak is de ingang

van de Maastunnel (23) voor fietsers en voetgangers.

Hier staan bij het water een aantal beelden die zeker de

moeite van het afstappen waard zijn. De zes granieten

zuilen in het gras zijn de Obelisken van Jan van IJzen-

doorn. Je kunt er van alles in zien: van geknakte riet-

halmen tot havenkranen. Ook heel indrukwekkend is

Vrouw III van Kees Buckens. Een zelfverzekerde vrouw,

die met één voet naast de sokkel staat en over het water

uitkijkt (zij het dat ze geen hoofd heeft). Over het beeld

dat het meest opvalt, zijn de meningen verdeeld: is het

een kunstwerk, of is het een kunstig gemaakt werkstuk?

De Visser maakt het niet uit. Hij zit rustig op zijn

betonnen sokkel aan de oever van het Charloisse Hoofd.

Hij werd bedacht door kunstenaar Ger Bout en in de

voormalige RDM-loods uitgevoerd door leerlingen en


VrouW i i i , meT Daar achTer heT VenT iLaT iegebouW Van De maasTunneL

obeL isken

De V isser

studenten van beroepsopleidingen. In september 2007 werd

De Visser, tijdens de Wereldhavendagen, op zijn plek gezet.

De bouw van de Maastunnel was van nationale betekenis, een

doorgang van de zuidelijke provincies naar de Randstad. Het

Rijk wilde een brug maar Rotterdam wilde een tunnel. En een

tunnel werd het! Architecten J.P. van Bruggen en A.J. van der

Steur ontwierpen een tunnel, bestaande uit voorgefabriceerde

betonnen delen die met een drijvende kraan op de bodem van

de Maas werden afgezonken. De tunnel bestaat uit twee kokers

met elk twee rijbanen voor motorvoertuigen. Hiernaast liggen

twee buizen, boven voor fietsers, daaronder voor voetgangers.

Op 14 februari 1942 ging de tunnel open, zonder ceremonie,

het was immers oorlog. Het verhaal gaat dat drie nieuwsgierige

Charloise jongetjes een kijkje namen bij de roltrappen. Ze

stapten op de roltrap en openden zonder het te weten de nieuwe

oeververbinding. De Maastunnel is een gemeentemonument.

Om in de tunnel te komen, moet je met je fiets de

enorme roltrap af. Zet je schrap en draai je stuur een

kwartslag. Als je het niet aandurft, neem je gewoon de

lift. Beneden fiets je door de altijd koele tunnel onder de

Maas door. Aan de overkant sta je alweer tegenover een

enorme roltrap, maar omhoog is absoluut makkelijker.

Eenmaal boven zie je Het Park (24) bij de Euromast.

Terwijl je vanuit de tunnel rechtsaf gaat en over de

Parkkade terugfietst richting Willemsplein herken je

misschien een aantal plekken aan de overkant waar je

eerder tijdens deze tocht bent geweest. Aan de Parkkade

zit ook De Ballentent, een bekende havenkroeg.

In 1997 kreeg De Ballentent als eerste de Slauerhoff trofee voor

beste havenkroeg van het jaar. Vroeger heette De Ballentent

Café Maaszicht. Het verhaal gaat dat de naam werd veranderd

omdat de klanten het altijd hadden over ‘die ballentent’, maar

misschien kwam het wel door de gehaktbal die je bij je biertje

kunt bestellen. Al jaren staat de kroeg bekend om zijn lekkere

ballen, het leverde zelfs een trofee op voor beste cafébal. De

Ballentent hangt vol met foto’s, schilderijen en attributen van

de Holland Amerika Lijn, een echte havenkroeg waar volgens de

eigenaar nooit mot is omdat zijn klanten zich weten te gedragen.


TunneL ingang charLoisse hoofD

aan De oVerkanT heT VenT iLaT iegebouW Van De maasTunneL

TunneLuiTgang b ij heT park

Als je het park bent gepasseerd, fiets je het Scheep-

vaartkwartier in. Weer een compleet andere wereld,

dit keer van rijkdom en monumentale gebouwen. Hier

staat rechts, bij het water, het beeld Poseidon van Tom

Waakop Reijers. Op een kleine rots waakt hij over de

Maas. Iets verderop kom je langs de Veerhaven (25) die zijn naam dankt aan de veerdienst naar Katendrecht

die al in de 15e eeuw in gebruik was.

Tot in 1878 de Willemsbrug werd geopend, was de veerdienst

tussen de Veerhaven en Katendrecht de enige verbinding

tussen de noord- en zuidoever van de Nieuwe Maas. De

veerdienst bleef in bedrijf tot 1968, toen de metro de noord-

zuidverbinding overnam. Van 1900 tot circa 1980 werd de

Veerhaven beheerd door de Koninklijke Roei- en Zeilvereni-

ging De Maas en gebruikten de leden de haven om hun jachten

aan te meren. Langs de kade staan karakteristieke huizen zoals

de voormalig kantoren van de Steenkolen Handels Vereniging

(SHV) en van Van Uden. Bijzonder is ook het in Jugendstil

uitgevoerde sociëteitsgebouw (1908) van de vereniging. Vrijwel

alle gebouwen rond en bij de Veerhaven zijn rijksmonument.

Sinds 1990 liggen in de Veerhaven plezierschepen en historische

zeilschepen. Jaarlijks start hier de Race of the Classics.

Vlakbij de ingang van de Veerhaven staat een lessenaar

van het Havenbedrijf met allerlei wetenswaardigheden

over het uitzicht. Op de Veerkade staat het enorme

Calandmonument. Het is gewijd aan Pieter Caland,

de bedenker van de Nieuwe Waterweg. Zonder Caland

zou de Rotterdamse haven er heel anders hebben

uitgezien... Vanaf de Veerhaven fiets je over de Willems-

kade naar het begin- en eindpunt van deze fietstocht:

bij de aanlegsteiger van de Spido (26) en de waterbus

die je ook had kunnen nemen.

Je kunt ook nog onder de brug door fietsen. Vanaf het

najaar van 2008 kan hier het Rotterdam Port Experience

worden bezocht: een spectaculaire interactieve tentoon-

stelling over alles wat met onze wereldhaven te maken

heeft!


De VeerhaVen

er is behOOrlijk Wat te zien in de rOtterdamse stads-

havens. des te belangrijker dat alle fietsers er de

Weg kunnen vinden. de kaarten Op de vOlgende

bladzijden helpen daarbij. de fOtO’s cOrrespOnde-

ren met de herkenningspunten uit de tekst. naast

de Overzichtskaart zijn er detailkaarten van ka-

tendrecht en heijplaat. met deze kaarten kun je van

de rOute afWijken en de buurt verkennen. de laat-

ste bladzijde staat vOl handige infOrmatie, bijvOOr-

beeld Over Openbaar vervOer, fietsverhuur en par-

keermOgelijkheden.

fiets met plezier dOOr de rOtterdamse stadshavens!

Over de route


31HAVENROUTE PIEREWAAIEN

HAVENROUTE PIEREWAAIEN32

HAVENROUTE PIEREWAAIEN 33

HAVENROUTE PIEREWAAIEN34

HAVENROUTE PIEREWAAIEN 35

lengte De lengte van de route is ongeveer 32 km.

Wie met de Aqualiner vanaf het RDM-terrein terug-

vaart naar het centrum, fietst ongeveer 23 km. Het

‘rondje Maastunnel’ is ongeveer 11 km.

de roUte volgt de volgende PUnten

1 Cruise Terminal Rotterdam

2 Hotel New York

3 Montevideo

4 Luxor Theater

5 Pakhuis Santos

6 Codrico

7 Deliplein

8 Steiger

9 Speeltuin

10 Maassilo

11 Meneba

12 AVR

13 20 werkplaatsen

14 Uitkijkpunt

15 Dockworks

16 Woudrichemstraat

17 Port City

18 Waalhavenbekken

19 Container Origami

20 Quarantaineterrein

21 Courzand

22 Rotterdamsche Droogdok Maatschappij

23 Maastunnel

24 Het Park

25 Veerhaven

26 Spido

met het oPenbaar vervoer Pak de trein naar

Rotterdam Centraal. Neem de uitgang centrum, steek

het Stationsplein over, fiets linksaf richting Hofplein

en ga bij de fontein rechts de Coolsingel op. Fiets

Aanvullende informatievanaf hier rechtdoor tot aan de Erasmusbrug (circa 5 minuten).

In het weekend kun je met je fiets in de metro. Instappen op

Rotterdam Centraal, uitstappen bij halte Leuvehaven. Als je een

fiets gaat huren, dan kun je vanaf Rotterdam Centraal met

tramlijn 7, 8, 20, 23 en 25 naar de Erasmusbrug. De Waterbus

tussen Dordrecht en de Erasmusbrug stopt regelmatig onderweg.

Fietsen kunnen gratis mee. Bel voor informatie 0900 899 899 8.

De Aqualiner vaart met een regelmatige verbinding tussen

Heijplaat en Rotterdam-centrum. De fietsen mogen mee. Informatie

over vaartijden en tarieven: www.aqualiner.nl of T 036 547 05 05

ov fietSverhUUr Leden van OV fietsverhuur kunnen een fiets

huren bij de Rijwielshop Rotterdam Centraal. Neem uitgang

centrum en ga rechts de Conradstraat in, de fiets verhuur zit op

nummer 18. In de Erasmusgarage onder de Erasmusbrug zit ook

een OV fietsverhuur.

fietS oP de aUto Vanuit Dordrecht/Utrecht de A16 richting

afslag Rotterdam Centrum. Na de afslag borden Centrum blijven

volgen en langs de Maas doorrijden tot aan de Erasmusbrug. Bij

dit kruispunt rechtdoor*. Bij de volgende stoplichten ga je linksaf

de Scheepstimmermanslaan op en rechtdoor tot aan het water,

daar ga je linksaf. Je komt vanzelf bij de Spido en de parkeer-

garage. Vanuit Den Haag de A13 richting Rotterdam Centrum.

Na de afslag rechtdoor rijden over de Stadhoudersweg en de

Schiekade, bij de rotonde met een fontein (het Hofplein) recht-

door richting de Coolsingel. Blijf rechtdoor rijden tot aan de

kruising vlak voor de Erasmusbrug. Hier ga je rechtsaf (dus niet

de brug op). Zie * hierboven.

ParKeren Voor alle parkeerautomaten in Rotterdam is een

chippas nodig. Je kunt de auto ook parkeren in de Erasmus-

garage aan het Willemsplein, onder de Erasmusbrug. Uitrijden

kan 24 uur per dag. Betalen kan contant, met pin en chippas.

horeca Langs de route zijn verschillende horecagelegenheden,

een aantal hiervan staat aangegeven op de routekaart.


Uitgave

Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Postbus 6622, 3002 AP Rotterdam

inhoUd en SamenStelling

Havenbedrijf Rotterdam N.V.

Projectbureau Stadshavens Rotterdam

tekStbijdRagen

Martijn Waldram / Caye, Nieuwerkerk a/d IJssel

Gemeentewerken Rotterdam

PRodUctiebegeleiding en Redactie

Overbosch Communicatie, Rotterdam

ontweRP en oPmaak

Smidswater, Breda / Den Haag

fotogRafie

Jacco Huijssen, Rotterdam

De beelden langs de route zijn gefotografeerd met

toestemming van het CBK (www.cbk.rotterdam.nl)

vooR meeR infoRmatie

I www.portofrotterdam.com

E [email protected]

T 010 252 10 10

I www.stadshavensrotterdam.nl

E [email protected]

T 010 283 38 00

mei 2008

StadShavenS RotteRdam

Het gebied van Stadshavens Rotterdam (1600 hectare groot) ondergaat de komende decennia

een complete metamorfose. Doel is versterking van de Mainport Rotterdam en het aantrekkelijker

maken van Rotterdam als woon- en werkstad. Door de ontwikkeling van de Tweede Maasvlakte

ontstaat er in de havens binnen de stad ruimte voor herordening en vernieuwing met internatio-

nale allure. Sleutelwoorden voor het gebied zijn innovatie en duurzaamheid, met een accent op

energie en watermanagement. Samen met marktpartijen realiseren de gemeente Rotterdam en

Havenbedrijf Rotterdam N.V. de komende 20 tot 40 jaar een bijzondere combinatie van innova-

tieve werken woongebieden in het stadshavensgebied. Een paar feiten en cijfers: 5000 nieuwe

woningen op en nabij het water (in 2025), onderwijs voor tenminste 1000 studenten en 13.000

nieuwe arbeidsplaatsen.

havenbedRijf RotteRdam n.v.

De Rotterdamse haven is een logistiek knooppunt én een industriecomplex van wereldniveau.

Zowel wat betreft grootte als kwaliteit. Doel van het Havenbedrijf Rotterdam (HbR) is versterking

van de concurrentiepositie van de Rotterdamse haven. Kerntaken van het HbR zijn de ontwikke-

ling, het beheer en de exploitatie van de haven en het zorgen voor de vlotte en veilige afhande-

ling van de scheepvaart.

feiten en cijfeRS van de RotteRdamSe haven:

Havengebied: ca. 10.500 ha (waarvan 5000 ha bedrijfsterreinen, 3500 ha water

en 2000 ha (spoor)wegen, leidingstroken en groen). Lengte van het havengebied is ca. 40 km.

Directe werkgelegenheid ruim 70.000 arbeidsplaatsen. Goederenoverslag ruim 400 miljoen

ton goederen per jaar. Scheepvaart ca. 37.000 zeeschepen en 135.000 binnenvaartschepen

per jaar. Havenbedrijf 1200 werknemers, omzet ca. € 450 miljoen.

www.portofrotterdam.com

beleef d

e ha

ven

! Pierewa

aien

in d

e Stad

Sha

ven

S 2

Port Of Rotterdam - Pierewaaien In De Stadshavens

Sports

Transcript of Port Of Rotterdam - Pierewaaien In De Stadshavens