S M A R T P O R T

Rotterdam: world port region, reactie

Bart KuipersCo-referent

Erasmus Smart Port Rotterdam19 september 2013

S M A R T P O R T

Haat-liefde verhouding haven –stad/regio

• Woon—werkrelaties – Werken in de haven, wonen in de stad? Pendel haven?– Maasvlakte 2: haven steeds verder weg van de stad.

• Culturele relaties – Haven nog erg populair: maar bij ‘incrowd’– Niet populair bij Nieuwe Rotterdammers– Imago bij buitenstaanders slecht

• Verkeersrelaties.• Economische relaties.

S M A R T P O R T

S M A R T P O R T

S M A R T P O R T

S M A R T P O R T

Economische relaties haven-stad (TNO, 2003)

6,4

6,3

6,4

5,5

5,6R’damCity

0,7

1,4

TheNetherlands

10,9

7,6

2,8

2,9

R’damPort1,2

168,6

6,4

6,3

6,4

5,5

5,6R’damCity

0,7

1,4

TheNetherlands

10,9

7,6

2,8

2,9

R’damPort1,2

168,6

S M A R T P O R T

17

Voedingsmiddelen

Bouw

Diensten

Havenoperaties

Transportindustrie

S M A R T P O R T

S M A R T P O R T9

Wederuitvoer: motor achter onze uitvoer sinds beginjaren ‘90

S M A R T P O R T10

S M A R T P O R T

S M A R T P O R T05 feb '1012

S M A R T P O R T05 feb '1013

Details van stikstofdioxide niveaus in de Rotterdamse

haven

S M A R T P O R T

The Global CO2 capital?• Rotterdam 29.8• Shanghai 11.7• Cape Town11.6• Hamburg 9.7• London 9.6• Singapore 7.9• Barcelona 4.2

• Denver 21.5• Minneapolis 18,3• Houston 14.1• Los Angeles 13.0• Chicago 12.0• Portland 12.4• New York City 10.5

GHG emissions (tCO2e/capita)Source: Hoornweg et al (2011)

S M A R T P O R T

Telpunten PITS-onderzoek (2008)

A20 oostA20 west

A13

A15westA15oost

A29

A16

N218

ReewegN57

N492

A20 oostA20 west

A13

A15westA15oost

A29

A16

N218

ReewegN57

N492

S M A R T P O R T

Doel verkeer wegen rond Rotterdam (totaal van alle wegvakken gemiddeld) (Bron: PITS)

S M A R T P O R T

Bedrijfsverkeer naar soort wegen rond R’dam (totaal alle wegvakken gemiddeld) (Bron: PITS)

S M A R T P O R T

Bedrijfsauto’s komen vooral voa A20/16

% Herkomsten Route % Bestemmingen Maasvlakte 27% A20 25% 19% A16 14% 13% Waal/Eemh. 15% Europoort 33% A20 26% 14% A13 19% 12% A15 - A16 20% Botlek 19% A20 19% 18% A16 12% 12% Stad R’dam 11% Waal/Eemhaven 18% A20 16% 13% A16 14% 12% Stad R’dam 11% Containers 27% Waal/Eemh. 21% 14% A20 15% 11% A16 - Maasvlakte 15%

Bron: PITS

S M A R T P O R T

S M A R T P O R T

2008 Modal Split 31% 10.000.000 TEU

8.493 TEU per dag 85 binnenvaartschepen

2020 Modal Split 45 %

25.000.000 TEU 30.821 TEU per dag

308 binnenvaartschepen

Bron: haven Amsterdam/Koen Overtoom

De uitdaging voor de binnenvaart

S M A R T P O R TSeptember 13, 201322

S M A R T P O R T

ECT: netwerk extended gates & partners

Bron: ECT

S M A R T P O R T

ECT: European Gateway Services

Bron: ECT

S M A R T P O R T

Samenwerking in netwerken

• Kennis: Dinalog• ICT: Portbase• Havennetwerken:

– Haven Rotterdam—Deltri– Netwerk Ministerie I en M– Haven Branche Organisatie – Vlaams Nederlandse Delta– Noordelijke Havens– ESPO etc.

• Bedrijfsleven

S M A R T P O R T

Concentratie van vestiging van hoogwaardige maritieme dienstverlening (links) en van intra-bedrijfsrelaties (rechts)

Bron: Wouter Jacobs (2009)

S M A R T P O R T

Netwerk global HQ Maritieme industrie

Bron: Verhetsel & Sel (2009)

S M A R T P O R T

Naast Chemie & Containers: City!!!: 3C’s

Stedelijke dienstverlening:

•Legal services

• Financial services

• Accountancy

• Insurance/risk management

• Tax advice

• Certification

• Environmental services

• ICT services

• Human resources

• Engineering

• Management consultancy

S M A R T P O R T

S M A R T P O R T

Hoogwaardige havengerelateerde zakelijke dienstverlening

Zakelijke dienstverlening

Maritieme Zakelijke dienstverlening

Havengerelateerde Zakelijke dienstverlening

Rotterdam-Rijnmond

Hoogwaardige Zakelijke dienstverlening

S M A R T P O R T

Aandeel inkoop hoogwaardige havendiensten in Rotterdam: zo’n 12% (2010).

Bedrijven Arbeid TW (mln euro)

Omvang economie Rotterdam-Rijnmond 25.535 299.146 €44.448

Omvang haven Rotterdam-Rijnmond 1.391 89.840 €13.011

Omvang ‘hoogwaardige’ zakelijke dienstverlening

4.311 46.553 €4.496

Inkoop door havenindustriële complex €518

Aandeel hoogwaardige zakelijke diensten in economie Rotterdam-Rijnmond

17% 16% 10%

Aandeel haven in economie Rotterdam-Rijnmond

5 % 30% 29%

Aandeel haven in totale inkoop hoogwaardige zakelijke dienstverlening

12%

S M A R T P O R T

Inkoop hoogwaardige dienstverlening door Rotterdamse havenbedrijven (mln euro, 2010).

  Som inkoopwaarde

Toegevoegde waarde dienstverleners

Post en telecommunicatie 97 46

Bankwezen 264 125

Verzekeringswezen 97 42

Financiële hulpbedrijven 12 9

Computerservice 170 98

Speur en ontwikkelingswerk 12 9

Juridische, boekhoudkundige, economische dienstverlening 340 170

Ingenieurs en architecten 18 9

Reclamebureaus 31 10

 Totaal 1.042 518

S M A R T P O R T

Inkoop hoogw.dienstverlening door bedrijfstakken in de Rotterdamse haven (mln euro, 2010).

Aardolieverwerking; 313

Chemie basis; 29

Chemie anorganisch; 55

Goederenvervoer; 147

Vervoer via pijpleidingen; 3

Zeevaart; 56

Binnenvaart; 43

Dienstverlening vervoer land; 79

Dienstverlening vervoer water; 163

Petrochemie; 114

Kunstmest; 28Chemie eind; 2

Rubber en kunststof; 0

Scheepbouw; 6

waterbouw; 4

S M A R T P O R T

Hoogwaardige dienstverlening: 3 segmenten

• Basisdiensten voor de haveneconomie– Groeit samen op met de haven– Kip-ei: vestigingsmilieu havenactiviteiten– 3.5-5.000 werknemers

• Strategische diensten voor hoofdkantoren– Groeit met de komst van nieuwe hoofdkantoren– <1.000 werknemers

• Shared service centra– Gerelateerd aan haven, maar losstaand van activiteiten– Inkoop Europe, milieu, SCM, engineering, etc.– 2.-2.500 werknemers

S M A R T P O R T

Relatieve positie ‘Maritiem Rotterdam’

London

Relatieve positie ‘Maritiem Rotterdam’

Omvang stad

S M A R T P O R T

Rotterdam: 8ste positie in maritieme netwerken

• Niches met verdere ontwikkelpotentie:- Milieudienstverlening: transitie naar groen/biobased- ICT-dienstverlening: safety & security

• Niches met nieuwe groeipotentie:- Technische dienstverlening/engineering: maintenance- Logistieke dienstverlening: synchromodaliteit- Juridische diensten: kwaliteit bestaande diensten in Rotterdam,

potentie Rotterdam Rules, Rotterdam timmert aan de weg.

• Niches van belang qua omvang in Rotterdam:- Verzekeringen/risk management- Financiële dienstverlening

S M A R T P O R T

Netwerk global HQ Maritieme industrie

Bron: Verhetsel & Sel (2009)

S M A R T P O R T

Hoofdkantoren in de petrochemie (2010)

S M A R T P O R T

Bron: OECD, 2013

S M A R T P O R T

Hoofdkantoren in de logistiek (2010)

S M A R T P O R T

Bron: OECD, 2013

S M A R T P O R T

Rotterdam scoort vooral in den breedte

• Vopak• Boskalis• Van Oord• Unilever• Argos• Steinweg Handelsveem• Broekman• Samskip• SBM Offshore• Diverse Europese HQ’s

Koester deze (hoofd)kantoren!!

S M A R T P O R T

Shared Service Centra

S M A R T P O R T

Shared Service Centra

S M A R T P O R T

Shared Service Centra• Corporate service centra voor bredere netwerken:

– Europese inkoop, supply chain management

– Technologie centra

– Lerende organisatie eenheden voor bredere netwerk

• Specifieke aandachtspunten:– Kenniscentra voor ‘Bronwfield sites’: onderhoud

– Kenniscentra voor milieudienstverlening: Rotterdam loopt wereldwijd voorop:

• Energie-efficiency• Duurzame en schone productie• Energietransitie• Rotterdam als laboratorium

S M A R T P O R T

Shared Service Centra

• Vechtmarkt– Locaties met lagere kosten: Spanje– Locaties nabij grote klantenconcentraties: Duitsland– Duidelijk beleid: streng mag, maar wees duidelijk!!

• Bedreigingen– Outsourcing niet-kernactiviteiten– Offshoring naar India– Centralisatie naar global HQ’s

• Actief acquisitiebeleid– Belang Shared Service Centra– Naar de stad halen?

S M A R T P O R T

Beleid hoogwaardige dienstverlening

• Kies strategisch voor de 3de C: City naast Container en Chemie

• Koester hoofdkantoren!• Maatwerk door gericht acquistie-, arbeidmarkt-, cluster-,

strategisch en kennisbeleid• Werk samen met Havenbedrijf Rotterdam

S M A R T P O R T

Beleid hoogwaardige dienstverlening (2)

• Acquisitiebeleid– Integraal beleid; Rotterdam als ‘complete & attractieve stad’ – ‘Opgerolde mouwen’ werkt niet….– Opkomende landen!

• Arbeidsmarktbeleid– Opleidingen, behouden voor de stad, bereikbaarheid,

aantrekkelijke stad als woon- en werkplaats

• Strategisch beleid: Samenwerken haven + stad!

• Clusterbeleid: breder dan de stad: inclusief Zuidas etc.

• Kennisbeleid: Maritiem Innovatiefonds. Aansluiten Topsectoren.

Ik dank u voor uw aandacht!