•1

Bbouwadvies

Bbouwadvies

Kris Bruneel

POM West Vlaanderen

Inhoud

Isolatie

luchtdichting

Pressuratie test (Blower-Door)

Regelgeving

Voorbeelden

Test

•2

Bbouwadvies

Warmtebalans in een gebouw

•3

Warmtebalans in een gebouw

Energieverbruik per m²

passiefhuisplatform

•4

Trias energeticaStap 1 : beperk het energieverbruik

Toepassen van actieve en passieve maatregelen:

•Isolatie muur, vloer, dak, kelder.

•Benut de passieve zonwinsten.

•warmteterugwinning op de ventilatielucht…

•Goede luchtdichting gebouw.

•Plaatsen zonwering geen airco.

•Gebruik de thermische inertie van het gebouw. Isoleer

Bbouwadvies

Trias energetica

Stap 2: gebruik duurzame energiebronnen

• thermische zonne-energie

• fotovoltaïsche zonne-energie

• Biomassa

• windenergie

Groene energie

Stap 1 : beperk het energieverbruik

Bbouwadvies

•5

Trias energetica

Stap 3: gebruik eindige energiebronnen efficiënt

• condenserende ketels.

• warmtepompen.

• warmtekrachtkoppeling…

Best beschikbare technieken

Stap 2: gebruik duurzame energiebronnen

Stap 1 : beperk het energieverbruik

Bbouwadvies

Soorten isolatie Technische Eigenschappen:

• Lambda.

• Dampdicht– dampopen.

• Waterdicht.

• soortelijke warmte J/(kg.K).

• Volumieke massa kg/m³.

• Natuurlijke isolatie.

• Verwerking- plaatsingsmogelijkheid

• Prijs.

B-bouwadvies Lage Energiewoningen

•6

ISOLATIE

lambda Geleidingscoëfficiënt van materiaal. Eigen aan materiaal.

hoe lager , hoe beter.

in W/mK.

Vb Rotswol 0,034 /cellulose 0,041 /beton 2,300

Thermische weerstand R = dikte/lambda. hoe hoger de waarde, hoe beter

in m² K/W

Thermische doorgang U-waarde : U = lambda/ dikte U = 1/R hoe lager, hoe beter

in W/m² K

B-bouwadvies Lage Energiewoningen

Materialen: kunststofschuimenGeëxpandeerd polystyreen (EPS)

l=0,035

Geëxtrudeerd polystyreen (XPS)l=0,034

Resol hardschuim (PF)

l=0,024

Polyurethaan (PUR)

l=0,025

Polyisocyanuraatschuim (PIR)

l=0,029

•7

Materialen: inerte isolatiematerialen

Glaswol l=0,036

Rotswol l=0,036

Vermiculiet l=0,043

Perliet l=0,045

Cellenglas l=0,050

Materialen: hergroeibarematerialen

Cellulose l=0,039

Vlas l=0,042

Hennep l=0,038

Houtwol l=0,035

Kurk l=0,045

Schelpen l=0,125

•8

Isoleren lamda-waarde = warmtegeleidingscoëfficient in Watt/mKelvin

U-waarde= warmtedoorgangscoëfficiëntU in Watt/m²Kelvin.

R-waarde= warmteweerstandR in m²Kelvin/Watt

isolerenenkele begrippen: R-waarde

Hoe groter R, hoe meer weerstand tegen geleiding, hoe beter de isolatie.

De R waardes van alle onderdelen van een pakket kunnen we samentellen.

•9

Isolerenenkele begrippen: U-waarde

U-waarde warmtedoorgangscoëfficiënt =

Hoe lager U, hoe beter de wand… isoleert.

EPB eisen in 2006-2010- 2012…

Gelijk K peil en Lager E peil betekent niet dat er niet beter geïsoleerd kan worden.

Bbouwadvies

•10

Isoleren

Van de abstracte cijfers naar praktische cijfers.. Veronderstel een R waarde van 3,5 m²K/Watt

Kostprijs materiaal.

Kostprijs plaatsing?*

15cm cellenbeton= 4,5cm Minerale wol= R=1,25

R D Dcm €Minerale wol* 0,034 3,5 0,119 11,9 9,8

PU* 0,025 3,5 0,088 8,8 13,9

Cellulose 0,039 3,5 0,137 13,7 9,5

Cellenbeton* 0,120 3,5 0,425 42,5 ?

•11

voldoende dik ! Belgische norm

(E80 K45 2010…)

Dak 12cm.

Muur 9cm.

Vloer 6cm.

Glas hr.

Verbruik verwarming

90kWh/m²

Laag-energiewoning(K30-E60)

Dak 25cm.

Muur 15cm.

Vloer 10cm.

Glas hr.

Verbruik verwarming

45kWh/m² + comfort.

Passiefhuis Dak 40cm/Muur 35cm/Vloer

20cm/Glas drievoudig/0,6n50

Verbruik verwarming

15kWh/m²

CompactheidGebouw 1

Volume V: 600 m3

Verliesoppervlak A: 440 m2

C = 1,36

Gebouw 2

Volume V: 600 m3

Verliesoppervlak A: 500 m2

C = 1,2

compactheidsgraad C = V/A

Bbouwadvies

•12

Dik isolatiepakket achter een winddichte laag.

Evr architecten Gent

www.maison-passive.be

Woning Bocholt, E. Ubachs

Kantoor Gent, evr-architecten

www.sto.be

Renovatie, De Pinte, A. Versele

Uiteenlopende Isolatie systemen

Bbouwadvies

•13

Bbouwadvies

Na isolatie aan de binnenzijde

•14

Na-isolatie aan de Binnenzijde

Na-isolatie aan de Binnenzijde

Probleem isolatie doorheen gebouwlagen.

•15

Na-isolatie aan de Buitenzijde

Bbouwadvies

•16

Ventilatieverliezen= In- of exfiltratie

Door temperatuur verschillen

Door onderdruk, wind

Door ventilatiesysteem

Concrete oplossingen voor luchtdichtheid

Een ononderbroken luchtdichtheidsschil

= oplossingen voor alle knopen

Bijvoorbeeld voor massiefbouw:

Beton: plaat & vloer

Binnenbepleistering

Schrijnwerk

Dampschermen

Luchtdichtingstapes

passiefhuisplatform

•17

Luchtdicht bouwenAlles hermetisch dicht.

Damprem -Dampscherm

Spleten en kieren vermijden aan: Ramen en deuren

Aansluitingen schouwen

Elektriciteitsnet

Afvoeren

Knooppunten funderingen-muurbalk

Verwarmingssystemen

Gesloten verbranding…

Ventileren met een ventilatiesysteem

Damprem laat dampdiffusie toe

Dampscherm- RemUitvoering;

Sluit zo dicht mogelijk aan tegen isolatie.

Komt aan de warme zijde van de woning.

Wordt geniet +verlijmd + gekleefd.

Wordt niet meer doorboord na de uitvoering.

Wordt minutieus aangebracht…

B-bouwadvies Lage Energiewoningen

•18

Vocht ingevolge diffusie en convectie.

Concrete oplossingen Dakstoel.

Bbouwadvies

•19

Volledige vullingof tegenaan het onderdak.

Details

•20

Moeilijk

Ventilatieverliezen aan deuren

B-bouwadvies Lage Energiewoningen

•21

Luchtdichtheid in gebouwen Met een Pressuratie test of Blowerdoor

test.

Ventilatieverliezen in de gebouwen zijn :

Raam-aansluitingen,

Garage- poorten,

Aansluitingen van dak op muren,

Brievenbus,

kieren en spleten bij deuren en ramen.

Doorgangen schouwen

Doorgangen ventilatiesysteem

Doorgangen naar AOR

Liften en kokers.

Doorboringen allerhande.

Perfecte luchtdichting =

Verbetert comfort (tochtstromen).

Verbetert akoestisch comfort.

Geen Warmteverliezen.

Geen inwendige condensatie.

Goede werking ventilatiesysteem.

Bbouwadvies

•22

Luchtdichtheid in gebouwengemiddelde luchtdichtheid per type woning

4,1

5,3

8,5

9,5

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

appartement rijwoning halfopen

bebouwing

vrijstaande woning

n50

(1/h

)

In de Gemiddelde woning 10 à 15 volumewisselingen per uur.in een nieuwbouw 4… In een Passiefwoning 0,6

Bbouwadvies

Warmteverliezen bij lek ventilatie

•23

Luchtdichtingstest: Kantoor sportzaal, Ziekenhuis…

Bbouwadvies

Luchtdichtingstest: Kantoor sportzaal, Ziekenhuis…

Bbouwadvies

•24

Perfecte luchtdichting

Kan enkel met een onderdruktest gecontroleerd worden

B-bouwadvies Lage Energiewoningen

Luchtlekken

Een luchtlek is een niet gecontroleerde luchtbeweging tussen deuren, muren, ramen daken…

Afhankelijk van het drukverschil kan lucht in het gebouw binnendringen of er uitgezogen worden.

De lucht kan evenzeer lege ruimtes binnenin muren en isolatiepakketten doorspoelen.

•25

Voorbeeld op onderdruk.

Isolatie in een hellend dak

De isolatie is aanwezig maar dia een luchtlek passeert de koude lucht de isolatie, en stroomt binnen.

In de reële situatie vlucht de warme lucht via deze lekken naar buiten.

De isolatie dient weinig.

Het fototoestel ziet geen lekken.Ze kan enkel het temperatuursverschil ter hoogte van het buitenoppervlak visualiseren.

Visualisatie met IR Fotografie

•26

Blower door

• Werd voor de eerste keer in Zweden gebruikt in 1975.

• Noorwegen voerde de test in omstreeks 1981.(n50<4)

• Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk, verenigd koninkrijk, Zwitserland en België(2006), hebben de test aanvaard.

De blower door is universeel aanvaard en wordt gebruikt om de luchtdichtheid van woningen te testen.

Blower door

• Creëert een drukverschil tussen binnen en buiten.

• Deze zal de lekken accentueren.

• Werd met een Europese norm EN13829 genormaliseerd.

•27

Hoe meer luchtvolume V50 er gemeten wordt ter hoogte van de ventilator onder een onderdruk van 50 pascal, hoe minder het gebouw luchtdicht is.

Blower door, methodologie

Alle openingen in de buitenschil dichtmaken.

Een ventilator in een van de openingen (deur) plaatsen.

Een onderdruk van 50 Pascal.

m3/uurventilator

Blower door, methodologie

50 Pascal =

5 kg/m².

0,5 Millibar.

0,0005 Bar.

0,0005098581 kg/cm².

Of een windsnelheid van 9m/sec.

Beaufort.

m3/uurventilator

)(2

2

Pav

P

)(6,482

92,1 2

PaP

•28

Holle gewelven

Luchtlekken niet altijs meetbaar; Bijvoorbeeld

Verschillende verrekeningen worden in Europa gebruikt maar de basis, 50pascal wordt steeds gebruikt:

Ventilatieverlies verdeeld over het bruikbaar vloeroppervlak

W50

Ten voordele van gebouwen met lage hoogtes

Ventilatieverlies verdeeld over het oppervlak van de schil

v50

Ten voordele van gebouwen met slechte compactheid.

Ventilatieverlies verdeeld over het beschermd binnen volume van het gebouw.

n50

Ten voordele van gebouwen met goede compactheid

Eenheden;

•29

Meten van gebouwen

Inbouwen op gelijkvloers

Voordeur Terrasdeur

Eensgezinswoningwoning Grotere gebouwen

Bron BlowerDoor GMBH 200781

Controle van de lekken.

Anemometer

Rookstaafjes

Rookmachines

IR Thermografie

Enkel ter informatie.

Nooit berekenbaar.

•30

5,9°C

19,9 °C

10

15

IR thermografie niet zaligmakend

Frontale foto zonder zijdelingse sporen tonen enkel een koudebrug.

Te meten zone- volume Het EPW- of EPU-volume en

maximaal het beschermd volume van het gebouw.

Ruimten die niet tot het BV behoren zoals aangrenzende onverwarmde ruimten, worden uitgesloten.

In het geval van appartementen is het toegestaan om de meting ofwel uit te voeren op het gehele appartementsgebouw ofwel op het individuele appartement waarvoor de EPB-aangifte wordt opgemaakt.

•31

Te meten zone Buitenoppervlak Voor de bepaling van de

testoppervlakte Atest van de gebouwschil worden dezelfde conventies gebruikt als voor de bepaling van de warmteverliesoppervlakte.

In de meeste gevallen komt Atest

overeen met de verliesoppervlakte van het K-peilvolume of desgevallend van het individuele EPW- of EPU-volume.

In het geval van een individueel appartementen middenin een gebouw is dit dus enkel de buitengevel.

Aangrenzende oppervlakken tellen niet mee bij de Atest als ze verwarmd worden.

Moment van meting Nadat alle werkzaamheden, die

het luchtdichtheidsscherm kunnen aantasten al zijn uitgevoerd.

Alle vensters en deuren en garagepoorten zijn geplaatst.

Nadat

de verwarming,

de ventilatie,

Sanitair,

elektriciteit, zijn geïnstalleerd.

Test A (definitief) of Test B (schil).

•32

Sluiten of afdichten! Brandkleppen in de schil van de te

meten zone die normaal gesloten zijn (type C) en zich automatisch openen bij brand, moeten gesloten blijven tijdens de meting.

Brandkleppen die normaal open zijn (type A en B) en zich sluiten bij brand, mogen niet worden gesloten tijdens de meting.

Niet zelfsluitende Ventilatieroosters voor liften moeten open blijven.

Mag niemand in en uit.

Moet de ketel uit.

Moet bijverwarming uit.

Moet het ventilatiesysteem uit.

Moet de dampkap uit.

Moeten alle sifons met water gevuld zijn.

Moeten alle schil-delen gecontroleerd worden.

Moet dus alle damprem geplaatst zijn en goed beveiligd zijn indien onvoldoende bevestigd zuigt de blower door alles los.

Vanaf 21km/u of 4BF is de test niet meer uit te voeren.

Tijdens de Metingen

•33

Van deze metingen maakt men een curve volume =f (op onderdruk)

Resultaten van de Metingen

Waar zitten de lekken…?

•34

Foute uitvoering ?Boller oeps?

Saneren is geen optie.Luchtdichtheid hoort ook bij het ontwerp.

•35

Luchtdichtheid en E-cijfer Goede cijfers zorgen voor een

aanzienlijke verbetering van hetE-cijfer.

Een v50 van 2 levert gemiddeld 10 E-peil punten op.

Verreken dit enkel na het afleveren van het attest!

Resultaten premie Federaal Behaalt je nieuwbouwwoning het E-peil 60 dan krijg je vanaf 2009

gedurende 10 jaar een korting van 20% op je jaarlijkse onroerende voorheffing.

Behaalt je woning het E-peil 40 , dan loopt de korting op tot 40% .

De vermindering wordt verleend voor een termijn van 10 jaar, die aanvangt in het jaar dat volgt op het jaar waarin het E-peil voor de eerste maal werd toegekend aan het gebouw.

De vermindering wordt door de Vlaamse Belastingdienst automatisch toegekend op uw aanslagbiljet. U hoeft dus zelf niets te ondernemen.

Gemiddelde besparing €150x10

•36

Luchtdichtheid -Doen

Een goede luchtdichtheid zorgt voor:

Goede werking isolatiepakket.

Verbeterd comfort. (tochtstromen).

Minder Warmteverliezen.

Geen inwendige condensatie.

Geen oververhitting in de zomer.

Geen droge lucht in de winter.

Betere werking van het ventilatiesysteem.

Beter akoestisch comfort.

Test BlowerDoor: certificaat

Het certificaat is geldig bij:

Ebp

Epc

Phpp

En is een officieel document meegeleverd bij epb en verkoop van de woning.

•37

Bronnen;

www.passiefhuisplatform.be, ODE, Vea, DENA, Bbouwadvies, Kmi, KNMI, Greenpeace, Dialoog, Bond Beter Leefmilieu, Federale dienst Financiën, Eandis,

Vreg, BP world review, KUL, 3E, Vibe

Met dank voor uw aandacht

Levert Energie en bouwadviezen.

Planadviezen.

spouwonderzoek

Blower-door testen…

Berekent Passief woningen

Objectief advies sinds 1998.

B-bouwadvies

www.passiefhuisplatform