1

Voortbouwen op stevige fundamenten

De afgelopen jaren is er in de gemeente Lingewaard veel besproken en geschreven. Te vaak ging het daarbij om

personen en niet om de inhoud. Het college van B&W, dat tussentijds aantrad en in oktober 2012 haar college-

programma presenteerde, was er veel aan gelegen om met die traditie te breken. Simpelweg omdat de inwoners

van Lingewaard beter verdienen. De handen werden uit de mouwen gestoken en de blik op de toekomst gericht.

Het collegeprogramma kreeg de titel mee: accelereren van beleid naar uitvoering. In een relatief korte periode van

ruim 16 maanden (oktober 2012 maart 2014) gaf het college zichzelf drie belangrijke opdrachten: de gemeentefinanci-

en op orde brengen, stevige fundamenten leggen voor de toekomst en aan de slag gaan met het uitvoeren van beleid.

Of het nu ging om de taakstellende bezuinigingen, om de samenwerking binnen de Stadsregio, om de discussies met de

raad over kansen en mogelijkheden die zich voordoen of om de gesprekken met inwoners en wijkplatforms over de wijze

waarop wij hun activiteiten kunnen ondersteunen: in al deze gevallen was het zaak om te komen van beleid tot uitvoe-

ring.

Bij de tussentijdse evaluatie van ons college programma in 2013 hebben we al geconstateerd dat veel in gang was ge-

zet, veel al tot resultaat heeft geleid. Aan het eind van onze regeerperiode willen we dit graag aan onze opvolgers,

zowel in het college als ook aan de nieuwe raad, meegeven. Daarom hebben we dit politiek testament opgesteld. Niet

om aan te geven hoe goed we het wel gedaan hebben, maar om de continuteit van beleid en uitvoering te bevorderen.

Natuurlijk zal een nieuw college en een nieuwe raad zijn eigen accenten en prioriteiten stellen. Ze kunnen dan voortbou-

wen op de fundamenten die in de afgelopen jaren door ons gelegd zijn. Bij het opstellen van dit testament hebben wij

ons laten leiden door de indeling van de programmabegroting. Dit is immers bij uitstek het instrument voor beleids-

ontwikkeling en uitvoering.

Samenhang in visie en speerpunten van beleid.

Een belangrijke opgave voor ons college is geweest om, samen met de gemeenteraad, de visie voor de langere termijn

te formuleren. En vervolgens op grond hiervan in onderlinge samenhang de speerpunten voor het beleid vast te stellen

en uit te voeren. Op dit gebied hebben we concrete resultaten geboekt en tegelijkertijd een samenhangende aanpak

ontwikkeld. Een aansprekend voorbeeld hiervan is het project Providentia. Dit is een schoolvoorbeeld van burgerpartici-

patie. Bovendien is er sprake van synergie tussen vastgoed- en accommodatiebeleid.

De afgelopen jaren hebben we een begin gemaakt met het ontwikkelen van strategisch beleid door het vaststellen van

visies op ruimtelijk en sociaal gebied en is een brugdocument tussen deze beide opgesteld. In de komende raadsperiode

zou als vervolg daarop een algemene strategische visie voor onze gemeente opgesteld moeten worden.

Programmas

1. Het centrale motto voor het programma opvoeding en ontwikkeling was Optimale kansen om eigen talenten te

ontwikkelen. In 2013 is de beleidsvisie Doorgaande Leerlijn 0-27 aangenomen door de gemeenteraad. Dit document

beschrijft de doelstelling om jongeren zo zelfstandig mogelijk met een startkwalificatie te laten starten in de samenleving.

In deze bestuursperiode is ook met de stichtingen voor basisonderwijs veel samengewerkt op het gebied van de IKC-

ontwikkeling (Integraal Kind Centrum).

In onze nota actualisatie sportbeleid (december 2012) is gewezen op een tekort aan capaciteit in de binnensport, zowel

in kwantitatieve zin als in kwalitatieve zin. Een verkenning van meer ingrijpende maatregelen ten behoeve van de bin-

nensport als geheel is in maart 2014 afgerond.

2. Onder het motto Iedereen doet mee en doet er toe zijn we in het programma deelname aan de samenleving de

uitdagingen aangegaan die in het sociaal domein op ons af komen. Zelfsturing is hier het leidende begrip. Het ging

daarbij over de instandhouding van de belangrijkste (individuele) voorzieningen ter ondersteuning van de zelfredzaam-

heid van onze burgers. Deze voorzieningen blijven ondanks bezuinigingen toegankelijk voor degenen die het cht nodig

hebben.

2

Per 1 januari 2015 zal een aantal wetten en regelingen in het sociale domein (verder) gedecentraliseerd worden van

rijks- en provinciaal niveau naar de gemeenten. Om in Lingewaard goed voorbereid te zijn op deze ontwikkelingen, heb-

ben we in december 2013 de Keuzenotitie Transformatie Sociaal Domein vastgesteld, met daarin onze voorgenomen

keuzes voor de inrichting van de lokale infrastructuur op basis van de door de gemeenteraad vastgestelde beleidska-

ders. Het jaar 2014 staat in het teken van de implementatie van de keuzes en het regelen van de noodzakelijke rand-

voorwaarden. De detailuitwerking betreft de volgende decentralisaties:

invoering Participatiewet;

overheveling AWBZ-taken naar de nieuwe Wet maatschappelijke ondersteuning;

invoering Jeugdwet;

aansluiting van de uitvoering van de wet Passend Onderwijs op de lokale en regionale infrastructuur sociaal

domein.

In 2011 zijn de ambities geformuleerd op het terrein van het arbeidsmarktbeleid en werkgelegenheid voor wat betreft

meedoen van alle Lingewaarders en de strategische lijnen waarlangs wij deze ambities willen waarmaken. Dit heeft

een relatie naar de participatiewet die naar verwachting per 1 januari 2015 wordt ingevoerd. Hiervoor zullen in 2014 en

2015 door college en raad nog verschillende (invoerings-)besluiten genomen moeten worden.

Wij hebben de aanpak voor toeleiding naar werk gentensiveerd, onder andere door het verbeteren van onze contacten

met werkgevers. Belangrijkste resultaat hiervan is dat ons bestand aan uitkeringsgerechtigden, tegen de landelijke trend

in, ook in 2013 gedaald is. Hiermee is ook een substantieel financieel resultaat geboekt.

Mede ter voorbereiding op de transformatie in het sociaal domein hebben we op het gebied van zorg en welzijn zaken

als flankerend ouderenbeleid, gezondheidsbeleid en openbare gezondheidszorg verder ontwikkeld. Concreet zijn we in

de kernen gestart met participatiepunten, zijn de sociaal culturele en welzijn subsidies verder geharmoniseerd en nieuwe

afspraken gemaakt met het maatschappelijk werk.

Bij de behandeling van de begroting 2014 in november 2013 is ingestemd met de integrale aanpak van de drie beoogde

sociaal-culturele centra in Bemmel, Gendt en Huissen. Ook is een voorbereidingskrediet beschikbaar gesteld om de

geschetste plannen verder uit te kunnen werken. Naar aanleiding van het besluit van de raad zijn de plannen voor Bem-

mel (kerkplan) en Gendt (Providentia) aan een second opinion onderworpen. Inmiddels is al besloten om de voorberei-

ding voor de renovatie van Providentia te starten.

3. Voor het beleid met betrekking tot mobiliteit en bereikbaarheid hebben we in deze periode Gemeentelijk Mobiliteitsplan

(2009) als uitgangspunt gehanteerd. In overleg met een raadsdelegatie is afgesproken om, mede vanwege de beperkte

financile middelen, prioriteit te geven aan projecten die gericht waren op regionale bereikbaarheid (Lingewaard in en

uit) en subsidiabele projecten (via Stadsregio en/of Provincie).

We hebben de afgelopen twee jaar intensief overlegd met de gemeente Nijmegen over de Dorpensingel-Oost. Dit heeft

geleid tot drie positieve uitgangspunten en een samenwerkingsovereenkomst. Met Arnhem, Nijmegen, Overbetuwe en

de Stadsregio is samengewerkt aan een A325-visie. Hiervoor zijn veel onderzoeken uitgevoerd en daaruit is duidelijk

geworden welke mogelijkheden er zijn voor instandhouding en uitbreiding van ons wegen- en fietspadennet. Het snel-

fietspad van Lingewaard naar Arnhem en Nijmegen is zo goed als gereed. Eind 2014 kan dit definitief worden afgerond

en opgeleverd. Specifieke aandacht is hierbij gegeven aan de kern Ressen.

Op het gebied van Openbaar Vervoer is lijn 300 gerealiseerd en binnen de lopende concessie zijn een aantal extra za-

ken opgenomen. Alle bushaltes in Lingewaard zijn inmiddels aangepast en zodoende ook bruikbaar voor mindervaliden.

Bij de aanpassingen van onze infrastructuur wordt steeds meer en beter gebruik gemaakt van participatieprocessen en

nieuwe verkeersveiligheid bevorderende uitgangspunten. Tevens hebben we veel aandacht besteed aan overleg met

scholen en ouders met betrekking tot de aangelegde en nog uit te voeren veilige schoolzones.

Met betrekking tot de verkeersdruk in de kernen (m.n. Bemmel en Huissen) kan worden aangegeven dat er veel gespro-

ken is vanuit de knelpunten regionale bereikbaarheid en toenemend vrachtverkeer. Met de komst van de A15 en de

Dorpensingel-Oost denken we een deel van de problemen te kunnen wegnemen. Aanpak van ervaren verkeersproble-

men op de dijken heeft enige verbetering opgeleverd, maar mede door beperkte budgetten zijn de plannen hiervoor niet

optimaal uitvoerbaar.

3

4. Het uitgangspunt economisch en maatschappelijk profijt van bedrijvigheid heeft in ons beleid de afgelopen periode

centraal gestaan. In 2014 is een nieuw Bestemmingsplan bedrijventerreinen vastgesteld. In het economisch beleidsplan

was een toename van de bedrijventerreinen met tenminste 32 ha opgenomen. Deze doelstelling is bereikt. Door de

economische crisis zijn de grondverkopen van de bedrijventerreinen al enkele jaren beperkt.

Deze tegenvallende grondverkopen op de bedrijventerreinen en het onzekere marktperspectief hebben geleid tot op-

drachtverlening voor het opstellen van een perspectiefnota. Besluitvorming door de raad moet nog plaatsvinden.

In 2014 wordt een netwerkprogramma glastuinbouw opgesteld. In dit programma hebben wij met onze samenwerkings-

partners binnen de glastuinbouw thematisch doelstellingen geformuleerd voor de themas markt en afzet, onderwijs en

scholing, kennis en innovatie, duurzaamheid, logistiek en infrastructuur, ruimte en leefbaarheid en internationalise-

ring. Uitgangspunt van het netwerkprogramma is het stimuleren van behoud en waar mogelijk de uitbouw van de glas-

tuinbouw en gelieerde agro business tot een Greenport. Op basis van enkele onderzoeken en een expertmeeting heeft

het bestuur van de GR Bergerden een kadernota Toekomstperspectief Bergerden opgesteld, die in 2014 tot besluitvor-

ming moet leiden over de toekomst.

5. Het motto van het programma Centrum, stad en dorp was plezierig leven in kernen. Daarbij is recht gedaan aan de

specifieke kenmerken van elke afzonderlijke kern en de manier waarop deze elkaar (kunnen) aanvullen. Het centrum-

plan Huissen is in maart 2013 in gewijzigde vorm door de gemeenteraad aangenomen. De plannen lopen op schema en

zijn in een eindstadium van overleg tussen de ondernemende partijen. Voor wat betreft het versterken van de detailhan-

delsstructuur wordt veelvuldig overleg gepleegd met de ondernemersvereniging waarbij vanuit de gemeente wordt ge-

stuurd op facilitering.

Het Kinkelgebied in Bemmel is een gebied met meerdere gezichten. Daarom zijn we begonnen met het opstellen van

een beleidsvisie voor dit gebied. Doel van de beleidsvisie is om samenhang te brengen in deze deelgebieden en aan te

geven waar ontwikkelingen wel/niet gewenst zijn en welke deelgebieden wel of niet heringericht moeten worden. Over dit

onderwerp zal de komende tijd door de raad een richtinggevend besluit genomen moeten worden.

De gemeentelijke monumenten en hun omgeving dragen bij aan de identiteit van de woonkernen. Zij vertegenwoordigen

een economisch waarde en zijn ook belangrijk vanuit toeristisch perspectief. Wij hebben ons afgelopen periode ingezet

in voor het behoud van de gemeentelijke monumenten. Hiervoor is de Commissie Erfgoed ingesteld die adviseert over

cultuurhistorie en ruimtelijke kwaliteit in de meest brede zin.

6. Onze ruimtelijke structuurvisie benoemt de karakteristiek van het Betuwse landschap als n van de kernkwaliteiten van

onze gemeente. Het doel is om onze burgers in staat te stelen bewust te leven in en te genieten van ons rivierenland-

schap. Onze activiteiten op het gebied van landschapsontwikkeling hebben daarin een centrale rol gespeeld. Het be-

stemmingsplan buitengebied is geactualiseerd. Hoe om te gaan met het spanningsveld tussen verstedelijking enerzijds

en het behoud van de historische karakteristiek en landschappelijke kwaliteit anderzijds, zien wij als de centrale opgave

in de landschapsvisie.

De realisatie van de basisvoorzieningen en het toekomstig beheer van Park Lingezegen is in volle gang en wordt in 2014

afgerond. Daarmee is de basisuitrusting voor het deel van het park dat op ons grondgebied ligt, gereed.

De lopende herinrichtingsprojecten in de uiterwaarden komen voort uit de natuurontwikkelingsopdracht vanuit de landin-

richting en/of de taakstelling voor rivierverruiming uit Ruimte voor de Rivier. We proberen deze opdrachten altijd uit te

voeren als onderdeel van een integrale herinrichting waarin ook lokale doelstellingen worden meegenomen.

Fort Pannerden is verder ontwikkeld als de parel van het Lingewaards Landschap. Het fort en het eromheen liggend

gebied maken deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. In nauw overleg met de beheerstichting is een plan op

hoofdlijnen ontwikkeld voor de invulling van Fort Pannerden als museum en informatiecentrum met horecavoorziening. In

2014 volgt nadere invulling van het plan.

7. Het motto voor ons beleid op het gebied van volkshuisvesting is een kwalitatief goede en betaalbare woning op de

goede plaats geweest. We hebben de afgelopen periode vooral ingezet op woningbouw, die aansluit bij de vraag, voor

zover dat past bij het specifieke karakter van de verschillende kernen in de gemeente. Op basis van de regionale wo-

ningmarktanalyse die in 2013 is afgerond, zal in 2014 verder vorm worden gegeven aan het Lingewaards woningbouw-

programma.

4

8. We hebben in de kadernotitie 2012-2015 onze visie op duurzaamheid neergelegd. Het uitvoeringsprogramma duur-

zaamheid 2012-2015 is opgebouwd rond 5 themas: duurzaam leven, duurzame organisatie, duurzame economie,

duurzame mobiliteit en duurzaam bouwen en inrichten. We hebben besloten om de mogelijkheden voor duurzame

energieproductie in de vorm van zonneparken of biomassateelt op andere (reeds afgewaardeerde) gemeentegronden te

verkennen. Onderzoek heeft aangetoond dat plaatsing van windturbines, technisch gezien, mogelijk is. Dit betekent

echter nog niet dat plaatsing ook aan de orde is. Na de verkiezingen zal er een voorstel aan de gemeenteraad worden

gedaan voor een draagvlakonderzoek naar windenergie. Mede op basis van de resultaten van dit draagvlakonderzoek

zal de gemeenteraad een besluit moeten nemen over de vraag f medewerking wordt verleend aan de bouw van wind-

turbines.

Een belangrijk thema van het duurzaamheidsbeleid is het manier hoe we met ons afval omgaan. Daarom hebben wij

prioriteit gegeven aan het afvalbeleidsplan dat in de tweede helft van 2013 is vastgesteld. Op basis hiervan wordt een

vernieuwde opzet voor de inzameling van afval ingevoerd.

9. Op het gebied van de openbare ruimte hebben wij ons de afgelopen jaren ingespannen voor een leefomgeving die heel,

schoon en veilig is. Er is een nieuw Gemeentelijk Rioleringsplan vastgesteld voor de periode 2013 tot en met 2015.

Met het waterschap wordt samengewerkt in het kader van een gemeenschappelijk waterbeleidsplan. Dit plan heeft bij-

voorbeeld betrekking op gescheiden afvoer van afvalwater, waterberging, natuurvriendelijke oevers van watergangen en

wandelpaden langs schouwpaden.

Sinds het voorjaar van 2013, wordt gericht gewerkt aan de aanpak van het gemeentelijke vastgoed. De directe aanlei-

ding voor de aanpak was het tekort op de begroting voor het gebouwenonderhoud, zowel structureel als incidenteel. In

geld uitgedrukt is het financile resultaat van het project Vastgoed op orde op dit moment dat er 1.123.127 beschik-

baar is.

10. In het brugdocument hebben wij onder het motto burger en bestuur zorgen samen voor een prettig leefklimaat

aangegeven dat wij een open bestuursstijl hanteren, gebaseerd op onderling vertrouwen tussen overheid en burgers,

met de wil om te veranderen. We hebben samen met inwoners bepaald wat de beste manier is om met hen te communi-

ceren en hebben samen met hen plannen voor de uitvoering gemaakt.

De doelstelling van het hiervoor door ons gestarte project Inwonerparticipatie en Zelfsturing is om inzichtelijk te maken

hoe de gemeente inwoners meer invloed kan geven op beleidsprocessen en wat zelfsturing als leidend principe bete-

kent voor het handelen van onze gemeente.

In 2013 is de gedragscode voor politieke ambtsdragers opnieuw vastgesteld. Hierin zijn de normen en waarden uitge-

werkt waarop de leden van de gemeenteraad en het college van B&W invulling geven aan hun taken. Om het bewustzijn

van integriteit te vergroten worden op dit moment integriteitsvraagstukken voorbereid om periodiek besproken te worden

in raad, college en in de teamoverleggen.

In het eerste jaar van de collegeperiode 2010-2014 is het programma dienstverlening (eind 2010-begin 2011) dusdanig

afgeslankt dat het ontwikkelen van de gemeentelijke dienstverlening op een laag pitje is komen te staan. Doordat er in

de voorgaande jaren fors was genvesteerd op dit onderdeel heeft de afslankoperatie geen grote directe gevolgen ge-

had. Momenteel wordt de laatste hand gelegd aan besluitvorming waarin richting wordt gegeven aan de verdere verbete-

ring van de dienstverlening. Hierin wordt tevens meegenomen wat indicatief de kosten zijn voor de korte termijn, en

afhankelijk van het ambitieniveau, de kosten op de langere termijn.

11. Onze ambitie was te zorgen voor een duurzaam financieel evenwicht, ook in magere jaren. Gelet op het feit dat tekorten

waren voorzien, moesten er bezuinigingsmaatregelen genomen worden. Deze bezuinigingen, die we de afgelopen jaren

doorvoerden, hebben tot een redelijk gezonde financile situatie geleid. Door dit verantwoord en solide financieel beleid

staan we staan er redelijk goed voor. Ons eigen vermogen bedraagt ongeveer 30% van ons totale vermogen, wat neer-

komt op financieel gezond. Ten slotte verwachten we over 2013 een positief resultaat en zal het vrij besteedbare deel

van de algemene reserve uitkomen op ongeveer 9 miljoen. Bovendien is onze vaste schuldenpositie afgenomen met

5 miljoen, waardoor onze vermogenspositie verder is versterkt.

Onze nieuwe programmabegroting (2014), die samen met de raad is ontwikkeld, geeft inzicht in de relatie kosten-

resultaten en effecten. De te realiseren effecten weerspiegelen de doelen zoals die zijn vastgelegd in onze structuurvi-

sies.

5

Ons doel was om een efficinte, effectieve en flexibele organisatie te zijn. Flexibiliteit was nodig om te groeien in de rol

van regisserende gemeente. Daarom konden we inspelen op de veranderende wensen en verwachtingen van onze

burgers, het bedrijfsleven en onze raad, en uiteraard ook op veranderingen die voortvloeien uit de verschuiving van

taken bij het Rijk en de provincie. Dat hield ook in dat we onze focus hebben verlegd om meer naar buiten te treden in

plaats van steeds bezig te zijn met onze interne organisatie. We hebben wel gestreefd naar een evenwichtige balans

tussen de ambities en een reel verwachtingspatroon. Uit een benchmark blijkt dat de formatie van de gemeente Linge-

waard met 5,9 fte per 1.000 inwoners laag te noemen is. Mede daarom moet er aandacht blijven voor efficiency en effec-

tiviteit in relatie tot de werkdruk.

De colleges van burgemeester en wethouders van Lingewaard en Overbetuwe hebben uitgesproken dat het van belang

is dat beide gemeenten zich ook in de nieuwe raadsperiode nadrukkelijk blijven inzetten voor een goede onderlinge

samenwerking. Beide gemeenten voelen een verantwoordelijkheid naar elkaar toe om de kansen voor een goede sa-

menwerking zoveel mogelijk te zoeken en vervolgens ook te benutten. Daarnaast werken we ook samen met de ge-

meenten Arnhem, Lingewaard, Overbetuwe, Renkum en Rheden om de realisatiekracht van de gemeente te vergroten.

Zo kunnen wij wat maatschappelijk gewenst wordt op de meest effectieve en efficinte wijze uitvoeren.

11 maart 2014

Het college van Burgemeester en Wethouders van Lingewaard