HET EVANGELIE IN DE

GESCHIEDKUNDIGE BOEKEN

VAN HET OUDE TESTAMENT.

/

WOORDDELVER B. S. (Th.)

REALISTISCHE

BIJBELSTUDIEBOEKERIJ

2

Het woord Evangelie

in het Oude Testa-

ment komt van het

Hebreeuwse woord

'Basar' - vaak anders

vertaald. Behalve n

keer in Jeremia, is het

een militaire term

voor 'de tijding van

overwinning' door een

snelle loper van het

slagveld. Zo moest het

volk van God, Isral,

op de landbrug tussen

Azi, Afrika en

Europa, de afgodi-

sche volken de Over-

winning van God

aankondigen en ook

demonstreren.

Jezus haalt Jesaja 61:

1-2 aan, om Zijn

roeping en boodschap

te karakeriseren in

Lucas 4:16-21, en ook

Paulus doet dat, met

de tekst Jesaja 52:7 in

Romeinen 10:15.

Het 'Evangelie' is een

'Overwinningstijding'!

3

4

OMSLAG:

Naram-Sin van Agade staat in de 23e eeuw v.C. als

overwinnaar boven of zelfs op de hoofden van de

overwonnen Lullubins. Er was veel oorlog (1 Kron.20:1).

Maar de 'berg' vr hem lijkt een veel grotere schimmige

figuur, die gekroond is met de zon: 'zijn' god. De strijd

tussen volken en koningen was een strijd tussen hun goden,

(1 Kon.20:23). Dat waren geestelijke machten (1 Cor.8:4-

6; Eph.2:1-3). Maar dat was pas van geestelijk belang,

waar het de God van Isral betrof (Joz.5:13-15; 2

Kon.6:15-17). David zei tegen Goliath: 'De strijd is des

Heren' (1 Sam.17:45-47; Ex.13:10-14; 2 Kron.20:20-30).

Dat laatste geldt ons (Eph.6:10-13). Daarvoor zijn strijd en

overwinning of nederlaag in het Oude Testament een goed

voorbeeld. En de Opstanding van Jezus is de ultieme

Overwinning (Hand.2:24; 2 Tim.1:10). Daarom gaat het in

het 'Evangelie', de 'Overwinningsboodschap' (Rom.8:37).

5

6

7

Het Evangelie in het

Oude Testament

8

DE REALISTISCHE

BIJBELSTUDIEBOEKERIJ

presenteert

in de Bijbelgetrouwe, vernieuwende reeks gratis

virtuele boeken, brochures en diagrammen

over geloof en Bijbel

in de serie 'Evangelie'

een studie onder de titel:

'Het Evangelie in het Oude Testament'

2009 Woorddelver; ook gratis gedownloade. Boeken doorgeven mag,

maar alleen als geheel, met naam van schrijver en uitgever en gratis.

Bijbelcitaten, tenzij anders vermeld of blijkens contekst, zijn uit de

Nieuwe Vertaling 1951.

1951 Nederlands Bijbelgenootschap, voor gratis verspreiding

toegestaan: Richtlijnen, Biblija.net/permissions.nl.html, 2003. De afbeelding is van FreeStock Photos.

9

HET EVANGELIE IN HET

OUDE TESTAMENT

2e verbeterde editie

WOORDDELVER B.S. (TH.)

REALISTISCHE

BIJBELSTUDIEBOEKERIJ

10

'Gratis gekregen, gratis gegeven'

Matthes 10:8 (lett.)

Een deel van de tekst van dit boek is ingescand, een ander deel is

ingesproken. Daardoor kunnen er bepaalde foutjes ingeslopen

zijn, die moeilijk zijn op te sporen, zoals bij scannen 'd' in plaats

van 'rl', of bij inspreken 'een' in plaats van '1'.

Wij gebruikten de automatische bladzijnummering. Tegen alle

typografische regels in begint die op de band van het boek. Maar

bij correcties, die de tekst vermeerderen of verminderen, hoeven

dan alleen de nummers in de index veranderd te worden. Voor

Inhoud en Index zelf betekent het geen verandering.

11

INHOUD.

Inhoudsopgave 11

1. 'Evangelie' - dat vreemde woord. 15

2. De drie generaties. 27

3. Evangelie op internationaal niveau. 46

4. David en het evangelie van satan. 69

5. Het evangelie van de vredevorst. 79

6. Psalm 40 Davids roeping als evangelist. 93

7. Psalm 68:11 isral als "evangelist". 106

8. Het evangelie van verleden, heden en toekomst.118

9. Het evangelie en de Geest van Christus. 122

10. Samenvatting. 129

11. Abraham en het evangelie. 134

12. Jesaja en het Evangelie. 160

Wij wensen u een aangename en vruchtbare studie toe!

12

13

VOORWOORD.

Het woord 'Evangelie' in het Oude Testament is een

vorm van het Hebreeuwse woord 'Basar' - vaak anders

vertaald. Behalve n keer in Jeremia, wordt het

gebruikt als de militaire term voor de Blijde Boodschap

van Overwinning door een snelle loper van het slagveld.

Jezus haalt Jesaja 61:1-2 aan, om Zijn opdracht en

boodschap te karakteriseren in Lucas 4:16-21, en

Paulus met Jesaja 52:7 in Romeinen 10:15.

Het volk van God, Isral, moest, geplaatst op de

landbrug tussen Azi, Afrika en Europa, de afgodische

volken Gods Overwinning aankondigen en

demonstreren.

Bij Saul komt het het eerste voor als een 'Blijde

Boodschap' voor de vijand. Met David wordt dat

anders. Hij zingt er ook van in Psalm 40:10 en 68:12.

Ook enkele melaatse mannen zien de waarheid er van.

Het Nieuwtestamentische Evangelie is een boodschap

van overwinning door de opstanding van Jezus

Christus. Zie ook Lucas 24:46,47.

14

15

1. "EVANGELIE" - EEN VREEMD WOORD

Wat is een woord?

Deze vraag zou eigenlijk onnodig moeten zijn, omdat de

meeste lezers bekend zijn met het Evangelie. Maar

omdat het nu eenmaal zo is, dat God voor de

verkondiging van het Evangelie zich heeft willen

bedienen van de taal van het dagelijks leven, gebeurt er

met de woorden van de Bijbel hetzelfde als wat er

gebeurt met de woorden uit onze spreektaal.

En van de grappige verschijnselen van de taal is dat

een woord net een stukje elastiek is: het kan uitrekken

en inkrimpen. U gelooft dat niet? Verschillende

voorbeelden daarvan zijn zelfs in de Bijbel te vinden.

Ze zijn haast te bekend om te noemen. Bijvoorbeeld van

de apostelen stond er in de Statenvertaling Hand. 4: 13

"dat zij ongeletterde en slechte mensen waren" en

Paulus gaf van zichzelf toe, dat hij "slecht in de

woorden " was (2 Cor. 11: 6). Wat moeten we daarvan

denken?

Natuurlijk slaan we in zo'n geval direct onze Nieuwe

Vertaling op, en komen tot de conclusie, dat in modern

Nederlands het woord "eenvoudig" of "onervaren" op

zijn plaats is. Ziet u wel, dat een woord met een elastiek

is?! Vroegere paste het woordje "slecht" op al die

mensen, die weinig ontwikkeling of ervaring hadden.

Nu past het op mensen, die verkeerde bedoelingen of

karaktertrekken hebben.

Een ander geval. Er zijn heel wat mensen, die bij het

horen van het woord "kerk" een gebouw, of zelfs een

bepaald gebouw in hun gedachten voor zich zien. Het is

16

voor heel wat mensen een ontdekking, dat de "kerk"

eigenlijk een bepaalde groep van mensen is, die in

desnoods in een schuur "kerk" kunnen houden - en

hier is dan meteen de derde betekenis van het woord

"kerk": de kerkdienst. Als mij nu gevraagd werd deze

drie woorden "kerk" op een rijtje te zetten, zou ik het

het liefst zo doen: "kerk" (de mensen) "kerk " (de

dienst), en "kerk"(het gebouw). Het eerste vind ik

verreweg het belangrijkste. U toch ook? Met de "kerk"

(de mensen) kun je zonder "kerk" - gebouw zelfs nog

wel onder de blauwe hemel bij elkaar komen (wel eens

gedaan, b.v. op de hoek van een straat op

zaterdagavond?), maar met een "kerk" - gebouw

zonder mensen - laten wij daar maar over zwijgen,

want dan komen wij op heel andere problemen uit.

Het woord "Evangelie".

Zo is het ook met het woord "Evangelie". Voor

duizenden mensen betekent het woord "Evangelie"

alleen maar een bepaald onderdeel van de eredienst in

een kerk (niet voor alle mensen van die kerk

natuurlijk!). Anderen zijn nog verder afgezakt en

zeggen, als zij de waarheid van iets niet al te hoog

aanslaan: "Het is geen evangelie."Ook voor ons kan het

Evangelie verschillende betekenissen hebben. Wij

spreken van "het Evangelie van Marcus", en bedoelen

dan n van de Boeken van de Bijbel. Wij zeggen: "Hij

bracht van avond een duidelijk Evangelie", of: "Het

Evangelie is voor iedereen". Dan bedoelen we

respectievelijk een toespraak en een aanbieding van

Goddelijke verlossing. En als wij ons bij dat laatste

17

alleen bepalen, is er nog niet eens eenstemmigheid

onder alle christenen. Dan zijn er mensen, die bij het

horen van het woord "Evangelie" alleen aan het

Nieuwe Testament denken. Het is waar, dat er niet veel

Bijbelvertalingen zullen zijn, die in het Oude Testament

het woord "evangelie" en "evangeliseren" gebruiken.

Maar er zijn teksten in het Oude Testament, waarin

woorden gebruikt worden in het Hebreeuws, afgeleid

van de wortel 'BSR', uitgesproken 'Basar', die hetzelfde

betekenen als de Griekse woorden voor "evangelie" en

"evangeliseren" in het Nieuwe Testament. En

natuurlijk staan er op die plaatsen in de oude Griekse

vertaling van het Oude Testament, de Septuaginta, de

bekende Griekse woorden. Dat in de vertaling van het

Nieuwe Testament deze in wezen Griekse term gebruikt

wordt, zal wel liggen aan het feit, dat ze sinds oude

tijden gemeengoed geworden zijn. Daar is niets tegen.

Maar het gevaar is, dat die woorden een speciale

kleuren krijgen, een "Nieuw Testamentische

betekenis", die zij niet in die mate zouden hebben

gekregen, als in Oud en Nieuw Testament consequent

dezelfde vertaling was toegepast. De moeilijkheid is

echter, dat het woord "evangelie", juist vanwege die

"Nieuwe Testamentische betekenis", het niet erg doen

zou in het Oude Testament, terwijl zuiver Nededandse

woorden in het Nieuwe Testament in dit geval in strijd

zouden zijn met een sterke traditie.

Wat zou het Hollandse woord voor "evangelie" moeten

zijn? "Evangelie" bestaat uit 2 delen: "Ev - angelie".

Zoals reeds gezegd, was het oorspronkelijk een Grieks

woord: "eu angelion". "Eu" betekent: goed.

18

"Angelion" betekent boodschap. In dat laatste deel

herkennen wij terstond het woord "engel", dat ook

vernededandst Grieks is, en in onze taal

"boodschapper" betekent. Het woord is dus "goede

boodschap".

Gebruik van het woord Evangelie in de Bijbel.

Natuurlijk kan het woord "Goede Boodschap" in zijn

letterlijke betekenis gebruikt worden, of, in

overdrachtelijke betekenis, in verband met geestelijke

zaken. Is

Zoals we hebben gezien, kon het woord "evangelie"

voor iedere goede boodschap gebruikt worden. Als bij

voorbeeld Jeremia merkt, dat zijn woorden geen ingang

vinden bij het volk en dus zijn werk, als profeet, naar

de mens gesproken een mislukking is, zegt hij:

"Vervloekt zij de man, die mijn vader de blijde

boodschap bracht: u is een jongen geboren, waarmee

hij hem zozeer verblijdde" (Jeremia 20: 15). Hier was

dus een geboorteaankondiging een

"evanPsalm40,11gelie", een "blijde boodschap'

aanvankelijk althans.

Maar in de geschiedkundige boeken van het Oude

Testament wordt het uitsluitend gebruikt als een

militaire term, en wel in verband met de strijd van

Isral tegen zijn vijanden, n keer onder Saul,

verscheidene keren onder David, en weer n keer bij

de profeten Elisa en Nahum. Maar daar de strijd van

Isral als Gods volk de geestelijke achtergrond had, had

het gebruik van het woord Evangelie dat ook. Zo wordt

het, als het ware, naar het geestelijke niveau getild. Dat

19

is ook het geval, waar het woord "Evangelie" in het

Nieuwe Testament wordt gebruikt voor de

aankondiging van een geboorte. Ook komen daarin de

aspecten, die de betekenis van het woord "Evangelie"

in de Bijbel meestal heeft, al duidelijk naar voren.

Bedoeld zijn de aankondigingen van de geboorte van

]ohannes de Doper en van de geboorte van ]ezus.

Als Zacharias, de priester, niet kan geloven, dat de

boodschap van de engel waar is en hij dus eindelijk een

zoon zal hebben, zegt de engel tot hem: ,,1k ben

Gabril, die voor Gods aangezicht sta, en ik ben

uitgezonden om tot u te spreken en u deze blijmare te

verkondigen" (Lucas 1 : 19). Zacharias moet daar

tijdens de maanden van zijn gedwongen stilzwijgen wel

over nagedacht hebben. Dat merken wij in zijn lofzang,

in Lucas 1: 67-79. En als wij de lofzang van Maria

daarnaast leggen, vinden wij dezelfde elementen in

beide (Lucas 1:46-55).

"Evangelie": God wint het toch!

Zacharias zegt: "God heeft verlossing gebracht voor

zijn volk. Hij zal ons redden van onze vijanden. Het

volk zal weer terugkeren tot zijn God en Hem

aannemen als Heer en Meester. Daardoor zal er een

tijdperk van vrede aanbreken: vrede van buiten en

vrede van binnen." Dat was voor hem het "evangelie".

Maria zegt: "God heeft een krachtig werk gedaan door

Zijn arm. Hij heeft machtigen van de troon gestort en

eenvoudigen verhoogd, hongerigen heeft Hij met

goederen vervuld en rijken heeft Hij ledig

weggezonden. Hij heeft zich lsral aangetrokken." En

20

ook de geboorte van Jezus moet, volgens de engel, als

een blijde boodschap verkondigd worden,

"gevangeliseerd" worden, zoals er letterlijk staat in

Lucas 2:10.

Nu staat dit wel in het Nieuwe Testament, maar het

wordt gesproken op grond van wat in het Oude

Testament staat. En dat is vaak ook het geval in de

Brieven van het Nieuwe Testament, namelijk, waar het

een aanhaling uit het Oude Testament betreft.

In het Oude Testament wordt dit woord ook gebruikt in

enkele Psalmen en door de profeet Jesaja. Dat is van

belang om twee redenen. Ten eerste betreft het hier

lofprijzing aan God om Zijn grote daden, die niet alleen

in de menselijke, maar vooral in de geestelijke sfeer

liggen. En ten tweede betreft het teksten, waarvan

enkele in het Nieuwe Testament worden aangehaald:

n keer door Jezus aan het begin van zijn driejarige

werkzaamheid, en n keer door Paulus na zijn drie

zendingsreizen. Zij vormen de schakel voor dit

woordgebruik tussen Oud en nieuw Testament. En als

aanhalingen uit het Oude Testament in het Nieuwe

Testament zijn het tevens voorbeelden van de wijzen,

waarop deze woorden vertaald zijn in de Bijbel, en het

verschil daartussen in het Oude en het Nieuwe

Testament (Nieuwe Vertaling) daarin. Het zijn: Jesaja

61:1 ("blijde boodschap") met Lucas 4: 18 ("evangelie"

), en Jesaja 52:7 ("goede boodschap" ) met Romeinen

10:15 ( "goede boodschap" ).

De "Blijde Boodschap" van Jesaja

21

Er is waarschijnlijk geen tweede tekst in de Bijbel te

vinden, waarin het woord "evangelie" als "goede

boodschap" in al de schakeringen van zijn betekenis

beter uitkomt, dan in Jesaja 52: 7. Daarom drukken wij

hier Jesaja 52:7-10 in zijn geheel af. Daarna zullen wij

op het gebruik van dit woord ingaan aan de hand van

deze tekst en andere Schriftplaatsen. "Hoe lieflijk zijn

op de bergen de voeten van de vreugdebode, die vrede

verkondigt, die goede boodschap brengt, die heil

verkondigt, die tot Zion spreekt: uw God is Koning.

Hoor, uw wachters verheffen de stem, zij jubelen

tesamen, want met eigen ogen zien zij, hoe de Here naar

Zion wederkeert. Breekt uit in gejuich, jubelt eenparig,

puinhopen van Jeruzalem, want de Here heeft Zijn volk

vertroost, Hij heeft Jeruzalem verlost. De Here heeft

Zijn heilige arm ontbloot voor de ogen van alle volken

en alle einden der aarde zullen zien het heil van onze

God ". In dit gedeelte zijn de woorden "vreugdebode"

en "goede boodschap", wat de letterlijke betekenis

betreft, hetzelfde als "evangelist" en "Evangelie".

Wij zouden de vraag kunnen stellen- "Waarom ziin de

voeten van deze vreugdebode, deze "evangelisf" zo

liefelijk? Als wij verder lezen merken wij, dat de stad in

puin ligt en de bewoners .verdriet hebben: zij moeten

vertroost worden, zoals onze tekst zegt. Klaarblijkelijk

heeft een vijand er danig huis gehouden. Maar toen

heeft de Here Zijn heilige arm ontbloot. Wat betekent

dat?

De taal van de Bijbel is die van het dagelijks leven. Er

staat eigen1ijk, dat de Here net gedaan heeft als een

man, die zijn mouwen opstroopt om te laten zien, dat

22

hij niet bang is, om een vechtpartij te beginnen. Het

gevolg is, dat de vijanden, de volken, zijn verslagen en

dat de stad is verlost. En nu is de Here op weg, om als

Overwinnaar naar de stad terug te keren. Ln de stad

weet nog niemand hier iets van. Ledereen leeft daar in

angstige spanning, of wel in doffe berusting. Dan gaan

plotseling de wachters op de muur roepen. Zij barsten

in gejuich los, omdat zij zien, dat er een snelle loper van

het slagveld aankomt. Aanstonds weten zij, dat die een

"goede boodschap" heeft te melden, een ."evangelie",

een overwinningsboodschap. Lnderdaad verkondigt

deze loper, als hij aangekomen is, vrede en redding

voor de stad. Hij roept uit, dat het Koningschap van de

rechtmatige Heerser nu verzekerd is: "Uw God is

Koning!" En omdat hij een afgezant van de koning is,

weet iedereen nu ook, dat de Koning zelf in aantocht is.

Daarom breekt men uit in gejubel.

Samenvatting.

Dit drietal passages, vooral de laatste, tekent wel heel

duidelijk in welke sfeer het woord in de Bijbelse tijden

en dus in de Bijbel gebruikt is. Laten wij de

verschillende schakeringen van die betekenis nog eens

punt voor punt opsommen.

1. Het woord "evangelie" verplaatst ons in een sfeer

van strijd en overwinning.

2. Een "evangelie" wordt daarom gebracht aan

mensen, die zuchten onder de overheersing van een

vijand.

3. De rechtmatige heerser is verdreven en zijn rijk, o.f

een deel daarvan, is "bezet gebied" geworden.

23

4. De bevolking heeft, zeker in profetische beeldspraak,

aanvankelijk de vijand binnengehaald, of heeft op zijn

minst schuld aan de nededaag. Nu hebben de mensen,

volgens Oosterse maatstaven in de oude tijd, nog maar

n ding te wachten: de uiteindelijke ondergang, hetzij

door- de hand van de vijand, hetzij door een

terugkerende en wraak nemende vorst. De overheersing

en tyrannie van de vijand; de noodzaak, om, in

volkomen slavernij, dingen te doen, die hun als burgers

niet betamen; en de dreigende toorn van hun eigen

vorst maakt hun positie verre van benijdenswaardig!

5. Maar de koning heeft op een zeker ogenblik de

overwinning behaald. Hij stuurt zijn afgezanten naar

de stad om zijn triomf te melden en om de bevolking

aan te zeggen, dat de koning in aantocht is, niet om

wraak te nemen, maar om weer over hen als zijn

onderdanen te regeren.

6. De blijdschap hierover in de stad wordt nog vergroot

door het feit, dat de mensen weten, dat er nu een tijd

van veiligheid en welvaart zal aanbreken.

Oud en Nieuw Testamentisch Evangelie

]esaja 52 : 7 10 is n van de plaatsen in het Oude

Testament die, wat betreft het begrip "evangelie" een

schakel vormen tussen het Oude en het Nieuwe

Testament. Het is aangehaald in Romeinen 10 . 15.

Een dergelijke plaats vinden wij in ]esaja 61 : 1 en 2,

aangehaald in Lucas 4:18 en 19.

Dit maakt het ons mogelijk om het "evangelie" van de

"vreugdebode" in ]esaja 52 te vergelijken met het

24

"evangelie", dat Jezus van Godswege op aarde kwam

brengen.

De "vreugdebode" zegt: "Uw God is Koning. De Here

keert weder naar Sion." Verder zegt hij, dat zij, die de

vaten des Heren dragen dus die in de dienst van God

zullen staan zich moeten reinigen, en dat men vol

enthousiasme de Koning moet inhalen.

Van Jezus staat er in Marcus 1:14 en 15, dat Hij "het

evangelie Gods" ging prediken, namelijk "de blijde

boodschap van Gods overwinnning". Wat hield die

boodschap in? "De tijd is vervuld en het Koninkrijk

Gods is nabij gekomen. Bekeert u en gelooft het

evangelie". Wij zouden het in modern Nededands

misschien zo kunnen zeggen: "Eindelijk is het zover,

dat God Zijn volle heerschappij weer op aarde gaat

uitoefenen, waardoor er een einde komt aan het rijk

van satan. Doe dus niet meer met de vijand mee, maar

neem de boodschap van Gods overwinning serieus. Dat

is het beste wat je doen kunt." Wat gebeurt er als de

mensen de boodschap, dat de vijand verslagen is en dat

hun rechtmatige Vorst weerkeert, gaan geloven?

]esaja 52 zegt, dat de gevangenen uit Sion wordt

aangezegd, dat zij hun banden los mogen maken, dat zij

zonder geld worden gelost de vijand kan ze eenvoudig

niet langer vasthouden om losgeld te eisenl Het getier

van de overheersers zal afgelopen zijn en de naam van

de echte Koning zal door hen niet meer worden

gelasterd. De gevangenen zullen het stof van zich

afschudden en hun pronkgewaden aantrekken. En zij,

die reden tot treuren hebben zullen worden vertroost

door hun Koning zelf. Men zal uittrekken uit de

25

gevangenschap als koninklijke mensen, als vrijen: niet

in haast en niet als in vlucht, de Koning zelf zal hen

uitleiden in een feestelijke optocht.

Vergelijk daarmee eens het woord, dat ]ezus op

Zichzelf toepast, als Hij ]esaja 61 :1 en 2 heeft

voorgelezen (Lucas 4:18 en 19). "De Geest des Heren is

op Mij, daarom, dat Hij Mij gezalfd heeft". Ln

Handelingen 10:38 drukt Petrus het zo uit: " - ]ezus van

Nazareth met de Heilige Geest en met Kracht

gezalfd." Gezalfd met de Geest van God was ]ezus

sterker dan satan en kon Hij, "de sterkere", de sterke",

de duivel, verslaan en al zijn bezittingen roven, zoals

]ezus het in de gelijkenis van Lucas 11 21 en 22 zegt.

Wat is het gevolg? ]ezus zegt: De Geest des Heren is op

Mij", om aan armen het evangelie de

overwinningsboodschap te brengen en aan blinden

het gezicht, om verbrokenen heen te zenden in vrijheid,

om te verkondigen het aangename jaar des Heren het

zogenaamde jubeljaar, waarin iedereen, die in slavernij

of in armoede was geraakt, zijn vrijheid en bezittingen

terug moest krijgen.".

Een blik vooruit.

Nu zullen wij eerst en voornamelijk het gebruik van dit

woord in de geschiedkundige Boeken van het Oude

Testament bestuderen, waarin de woorden "evangelie",

"evangeliseren", en "evangelist" gebruikt worden in

verband met de geschiedenis van het volk Isral, omdat

dat de grondslag van alles is. Ook daar zullen wij zien,

dat het gebruik en dus de betekenis van die termen

uitgaat boven het louter geschiedkundig aspect in die

26

gedeelten en betrekking heeft op de strijd, die God, in

zijn Gezalfde, met zijn volk voerde tegen satan en zijn

demonische en menselijke machten. Dat betekent niet,

dat wij elementen uit die geschiedenis ' een geestelijke

betekenis' opleggen, als een soort allegorische uitlegging

dus, maar wel, dat achter deze schijnbaar een louter

menselijke aangelegenheden een geestelijke

achtergrond ligt. Dat geldt natuurlijk ook voor het

hedendaagse mensenleven. Dit zal het ons mogelijk

maken, om die lijn door te trekken naar De Gezalfde,

de "Christus", in wie God de strijd tegen satan tot een

overwinning heeft gevoerd".

27

2. DE DRIE GENERATIES

Evangelisten van Satan.

De eerste keer, dat het woord "evangeliseren" in de

Bijbel voorkomt, vinden wij in 1 Samul 31:8 en 9 (en

in zijn tweelingtekst 1 Kronieken 10:8 en 9). Wij laten

deze tekst hieronder volgen.

"Toen nu de Filistijnen de volgende dag de

gesneuvelden kwamen plunderen, vonden zij Saul en

zijn drie zonen liggen op het gebergte Gilboa. Zij

hieuwen zijn hoofd af, roofden zijn wapenrusting en

zonden boden rond in het land der Filistijnen, om de

goede tijding te melden in de tempels van hun afgoden

en aan het volk."

Zie daar de eerste "evangelisten" in de Bijbel. Maar - -

- , "evangelisten" van Satan! Want dat deze

"evangelisatiecampagne" der Filistijnen een veel

diepere achtergrond en betekenis had, dan men

oppervlakkig lezend zou vermoeden, wordt ons

duidelijk, als wij de geschiedenis en de roeping van

Isral en van zijn koning nagaan.

Gods privvolk.

1 Isral was het volk, dat God voor Zichzelf had

gemaakt. In Genesis 15 vinden wij daarover meer.

Daarvan geven wij een overzicht.

2. Dit volk had God zich gevormd uit een hopeloos oud

mensenpaar (hij was honderd en zij negentig!) in de

wanhopige positie van toen vogelvrije vreemdelingen,

op grondslag van menselijke hulpeloosheid, van

28

absolute afhankelijkheid van God, en van

onvoorwaardelijk geloof en vertrouwen in God. Dit

kunt u bij voorbeeld lezen in Genesis 15: 1-12,3.

3. Uit Genesis 15 weten wij, dat Gods plan voorzag in

de vestiging van dit volk in een land, waar zij zich noch

meester van konden maken, noch konden handhaven

zonder Goddelijk, bovennatuurlijke ingrijpen. Dit volk

zou geen levenskansen hebben gehad, als God niet zelf

hun geschiedenis tot aan hun vestiging in het beloofde

land van te voren zorgvuldig had uitgestippeld en

voorbereid (zie Genesis 15:13-16) en als God niet zelf

"levensruimte" voor hen had gereserveerd te midden

van de andere volken (zie Genesis 15:8-21).

4. De naam Isral, die zij naar hun stamvader Jacob

zouden krijgen, was daarom heel tekenend. Jakob, die

altijd Gods beloften zelf had willen vervullen, was na

zijn strijd met de Engel des Heren kreupel op kritiek

moment, de ontmoeting met Esau. Toen moest hij op

Gods ingrijpen wachten en op Zijn kracht vertrouwen.

God gaf hem de naam Isral, wat onder anderen

betekent: Moge de Here strijden. Dat is voor dit volk

een typerende naam. Ais God niet voor hen zou

strijden, zouden ze verloren zijn. De consequentie was,

dat Isral het alleen wagen kon, om zich te laten gelden

onder de andere volken, als zij helemaal alleen op God

zouden rekenen, met andere woorden, als zij zouden

leven uit geloofd in de almachtige God, en in niets en

niemand anders.

5. Isral moest zijn: een volk van God, Gods eigendom

en woonplaats in het midden van de overige volken der

aarde, die niet gehoorzaamden aan God.

29

6. Daardoor vormde Isral het bruggehoofd van het

Godsrijk op aarde, dat God zou gebruiken, om deze

wereld weer onder zijn bestuur te brengen. Dit zou een

zegen betekenen voor alle volken.

Daarom zei God tegen Abraham: "- - - met u zullen alle

geslachten des aardbodems gezegend worden." Dit

bijzondere van het volk Isral werd heel duidelijk

ingezien door David (die daarom "een man naar Gods

hart" was, niet omdat hij zo'n lieve jongen was!) toen

hij zei: "En wie is gelijk Uw volk, gelijk Isral, het enige

volk op aarde, dat God zich tot een volk ging vrijkopen,

om Zich een Naam te maken, - - - Uw volk, dat Gij - - -

uit de volken en hun goden hebt vrijgekocht?

Gij hebt U Uw volk lsral voor altijd bevestigd tot Uw

volk. En Gij, Here, waart hun tot een God" (2 Samul

7:23,24).

Lsral in de internationale, geestelijke politiek.

Het volk Isral was Gods volk. Gods of woorden van

welkom tot het volk op de Berg Sina in exodus 19:5

waren: Nu dan, indien gij aandachtig naar Mij luistert

en mijn Verbond bewaart, dan zult gij uit alle volken

Mij ten eigendom zijn, want de ganse aarde behoort

Mij. En gij zult Mij een koninkrijk van priesters zijn en

een heilig volk. Daardoor zou het volk Isral een heel

ander volk zijn dan alle volken der aarde. De positie

van Isral in dit wereld is heel goed beschreven in

Micha 4: 5, want alle volken wandelen elk in de naam

van zijn god,

Maar wij zullen wandelen in de naam van de Here,

onze God. En toen de Isralieten aan Samuel om een

30

koning vroeger, zeiden zij: Stel nu een koning over ons

aan om ons te richten, als bij alle andere volken. En

toen zij op Samuels tegenwerpingen toch volhielden,

formuleerde zij het nog typerender: Dan zullen ook wij

zijn als alle andere volken. En het antwoord van God

tot Samuel was: Luister naar het volk, in alles wat zij

tot U zeggen, want niet U hebben zij verworpen, maar

Mij hebben ze verworpen, dat Ik geen koning over hen

zou zijn. Juist zoals zij gedaan hebben van de dag af,

toen Ik hen uit Egypte leidde, tot op de huidige dag, dat

zij Mij hebben verlaten en andere goden gediend, zo

doen zijn nu ook tegen U. (1 Samuel kwam 8: 5,20, 7

8). Het is duidelijk: te worden als alle andere volken

betekende voor Isral zijn God te verlaten en de

afgoden te gaan dienen.

Van die afgoden heeft de apostel Paulus gezegd, Dat

offeren aan afgoden een offeren is aan boze geesten (1

Corinthirs 10: 20). Afgoden zijn de presentaties van

demonische machten, waarmee Satan de wereld

beheerst, zoals er staat in Efezirs 2: 2, - - - waarin gij

vroegere gewandeld hebt overeenkomstig de loop dezer

wereld, overeenkomstig de oversten van de macht der

lucht, van de geest, die thans werkzaam is in de

kinderen der ongehoorzaamheid. En in 6: 12 lezen wij:

want wij hebben niet te worstelen tegen bloed en vlees,

maar tegen de overheden, tegen de machten, tegen de

wereldbeheersers dezer duisternis, tegen de boze

geesten in de Hemelse gewesten.

En in Danil 10 12 wordt ons een zeldzame blik

gegeven in de hogere regionen van deze geestelijke

organisatie. Het hemelse wezen dat aan Danil

31

verschijnt heeft het over de tegenstand die hij

ondervond van de geestelijke demonische vorsten van

sommige volken, die de nationale en de internationale

politiek van die volken bepalen, en over de hulp, die hij

kreeg van de geestelijke vorst Michael, die als de vorst

van Isral in de toekomst ook het volk van God te hulp

zou komen. Hij vertelt daar nog bij, dat niemand

anders van de Hemelse vorsten in staat was om

weerstand te bieden aan die satanische machten.

(Danil 10: 2,4, 5,12 14,20 - 21 en 11: 1; 12: 1).

Dat betekent, dat de Hemelse vorst Michael de

beschermheer was van Isral als een bruggehoofd van

het koninkrijk van God in een door rebellen bezet

gebied. Maar het betekent dan ook, dat de aanvallen

van andere volken op Isral in wezen een strijd is van

Satan met zijn onderhorige volken tegen God en Zijn

volk.

Het volk van satan.

Satan, de overste der wereld, zag in het volk Isral

terecht een gevaar voor zijn heerschappij. Satan heeft

de aarde in bezit genomen en beschouwt de wereld als

springplank voor de beheersing van het heelal en

"regeert"daarom deze wereld op een verre van

democratische wijze. Hij moest een volk als Isral wel

zien als een gevaar, als een nederzetting van vreemde en

vijandige oorsprong, als een "staat-in-de-staat".

Daarom was hij vanaf het begin de doodsvijand van dit

volk en bestookte het van alle kanten door zijn

handlangers Toetmosis een kwam . Later, toen de Zoon

van God op aarde kwam, zei hij duidelijk, dat hij de

32

wereldheerschappij alleen wilde toevertrouwen aan

iemand, die niet God maar hem ze als Heerser erkent

(zie Lukas 4:5-7.

En toen God zijn volk vanuit het zuiden en oosten

Kanan had binnengevoerd, deed satan een zet. Hij

voerde een volk vanuit het noorden en westen aan. Het

waren de "zeevolken", Kaftorieten, met een groot

contingent Pelesten of Filistijnen, van Kreta en van

elders verdreven in verband met een grote

volksverhuizing in Zuidoost Europa, van Zuid Rusland

tot Griekenland. Rond 1200 v.C. bedreigden zij met een

grote vloot en een enorme colonne wagens de oostgrens

van Egypte, maar werden teruggeslagen. Zij voegden

zich in zuidwest Palestina bij de Filistijnen, die daar al

woonden ten tijde van Abraham. Er staat iets over in

Amos 9: 7 en Deuteronomium 2: 23. Rond 1140 v.C.

waren ze, getuige aardewerkresten, al doorgedrongen

tot Bethsemes. En iedereen weet, wat een last de

Isralieten van die Filistijnen gehad hebben!

En van de hoogtepunten van deze strijd was de dood

van Saul en zijn zonen op het gebergte Gilboa. Dit was

voor het volk van God meer dan een militaire

nederlaag. Het was een geestelijk echec, zowel vanwege

de belangen van het koninkrijk van God, die er mee

gemoeid waren, als ook vanwege de hele

voorgeschiedenis, die er n was van ongehoorzaamheid

en morele en geestelijke degeneratie aan de kant van

Isral.

David zag de geestelijke politieke situatie duidelijk in

en was daarom "de man naar Gods Hart", toen hij zei:

"Wie is gelijk Uw volk, gelijk Isral, het enige volk op

33

aarde, dat God Zich tot een volk ging vrijkopen, om

Zich een naam te maken, - - - uw volk, dat Gij - - - uit

de volken en hun goden hebt vrijgekocht? Gij hebt U

Uw volk Isral voor altijd bevestigd tot Uw volk, en Gij,

Here, waart hun tot een God" (2 Samuel 7: 23 24).

Daarom spitste de politiek tussen de machten van de

aarde zowel als tussen die et van de hemel zich toe op de

positie en het doen en laten van het volk Isral.

Daarom kan men ook in de strategie rond om Isral

gezien worden als van universele oorsprong en omvang.

Isral zowel als de omringende volken waren niet meer

dan pionnen in ontzaglijke schaakspel, waarbij het

inderdaad ging om een strijd tussen zwart en wit,

leugen en waarheid, duisternis en licht, de boze en God.

Geestelijke strategie

Als wij Richteren 1 en 2 lezen, waarin de wanprestaties

van de eerste generaties Isralieten in het Beloofde

Land beschreven worden, komen wij tot de conclusie,

dat de geweldige kansen die satan kreeg in zijn

internationale geestelijke politieke strategie, afkomstig

waren van - - - God. En dat, daar Isral verzuimde

diezelfde kansen te benutten. De soldaten dachten er

echter anders over dan hun Generaal (lees Richteren

2:6-12) en zij grepen pas weer naar de wapens, toen zij

ontdekten, dat die joviale vijand het toch werkelijk op

hun totale ondergang gemunt had. Dit gebeurde echter

alleen, wanneer God Zijn beschermende hand

terugtrok, de vijand vrij spel gaf en daardoor

ontmaskerde (Richteren 2:13-16).

34

Wanneer een pas gevestigd bruggehoofd midden in

vijandelijk gebied de aanwijzingen van het

hoofdkwartier niet opvolgt, als de soldaten hun

veldtocht gaan beschouwen als een vacantietrip,

sigaretjes gaan roken met de vijand en uitgaan met de

meisjes, dan hoeven wij ons er niet over te verbazen, als

die "vriendelijke" vijand op een kwade dag het hele

front oprolt.

In Richteren 1 en 2 kunnen lezen, hoe Isral het er af

bracht, kwam nadat het door God op bovennatuurlijke

wijze in zijn positie geplaatst was. God wist wel, dat

bestrijdt niet met 1 generatie beslecht zou zijn. Daarom

had Hij Jozua het niet meteen alle haarden van

tegenstand laten opruimen. Ook de volgende

geslachten, "welke geen van de oorlogen om Kanan

gekend hadden", moesten "met de strijd vertrouwd

raken". In Richteren 2:23-3:2 lezen wij, dat God de

strijd in etappes wilde uitvoeren, om zijn volk

strijdbaar te houden in de volgende generaties. Wat

voor strijd dat was, weten wij wel uit het Boek Jozua:

zeven keer om een stad heen lopen, en hele veldslag

verliezen als n man enkele kunstvoorwerpen en dat

geldt uit de vernietiging redt, of een veldslag binnen,

dank zij een catastrofale hagel en een zon, die de hele

dag op twaalf uur blijft staan. Dat waren zo de

ervaringen van de Isralieten, die de strijd om Kanan

dan wel gekend hadden. En dat was natuurlijk allemaal

veel te riskant voor gewone mensen en ook te lastig.

Daarom probeerden ze het op een andere manier te

winnen. Waarom zouden ze ook niet met wat 'geestelijk

inzicht' te werk gaan? Als zij nu eens de geestelijke

35

machten achter deze aardse vijanden wat meer te

vriend gingen houden, dan kon het

bezettingsprogramma misschien uitgevoerd worden

zonder die economisch zo schadelijke mobilisatie en

oorlogvoering en het risico van de krijgskans

(Richteren 2: 6 12). De vijand bleek ook niet zo kwaad

te zijn. Natuurlijk was dat laatste een weloverwogen

tactieken van de Tegenstander. Het ergste was, dat als

de vijand dan toesloeg sloeg en de Isralieten,

ontnuchterd, zich tot God wendde, hij de vijand

volkomen in de kaart scheen te spelen. Vaak werden zij

jarenlang door God verlaten en overgeleverd aan de

vijand. Ten slotte was het dan de n of andere obscure

figuren, die door God gebruikt werd, om de zaak te

redden. Zo werd de overwinning toch weer een

geloofswonder (Richteren 2: 13 16). Nee, dan liever

een koning!

Als alle andere volken.

De geloofsstrijd had al lang afgedaan, maar de

geestelijke gelijkschakeling had hun ook al niet sterker

kunnen maken. Maar nu hadden ze het gevonden! Zij

moesten zich de politieke structuur en de bevelvoering

van de vijand eigen maken. De achtergrond van alles

was echter, dat Isral helemaal vergeten was, waarom

zij waren er wt zij waren. Wat had Mozes gezegd?

"Gij zijt een volk, dat de Here, uw God, heilig is; U

heeft de Here, uw God, uit alle volken van de

aardbodem verkoren om zijn eigen volk te zijn"

(Deuteronomium 7: 6). Maar wat zeggen zij tegen

Samuel in 1 Samuel 8: 5,19, 20? "Stel een koning over

36

ons, om ons te richten, als bij alle andere volken - - -

dan zullen ook wij zijn als alle andere volken." Het

ergste was natuurlijk niet, dat zij een koning wilden

hebben, want daarin was in de wet van Mozes al

voorzien (Deuteronomium 17: 14 20) en per slot geeft

God er n. Neen, zij wilden nu eens een 'normaal' volk

worden. Zij wilden een een radikale gelijkschakeling

met alle andere volken. Het is alsof zij Samuel en God

te kennen gaven, dat aan dat eeuwenlange

gexperimenteer nu maar eens een eind moest komen.

Niet een onzichtbare God, maar een zichtbare koning

zou voortaan hun politieke en militaire belangen

moeten behartigen. Dan zouden zij op gelijke voet met

de hun omringende volken staan, en zouden zij hen met

hun eigen methoden op effectieve wijze kunnen

bestrijden. Dat ze alleen nog maar een koning nodig

hadden, om "als alle andere volken" te worden, hadden

ze huns ondanks goed ingezien. Innerlijke waren ze

immers al lang gelijkgeschakeld met de wereld. Dat had

hun Goddelijke Koning wel door, zoals Hij ook ronduit

tegen Samuel zei: "Juist zoals zij gedaan hebben van de

dag af, toen Ik heb hen uit Egypte leidde tot op de

huidige Dag, dat zij Mij hebben verlaten en andere

goden gediend, zo doen zij ook nu tegen u." Samuel

ervoer in deze krenking slechts, wat God zich al zo lang

had is laten welgevallen. In zoverre had Samuel dus

gelijk gehad met zijn klacht, dat hij nu eens ervoer, wat

God al zolang ervaren had!

37

Geen begrip van zijn roeping.

Dat Isral absoluut geen notie had van zijn roeping en

plaats tussen de volken der wereld, blijkt wel heel

duidelijk uit wat ons verteld wordt in 1 Samul 8.

Mozes had tot Isral gezegd : "Gij zijt een volk, dat de

Here, uw God, heilig is; u heeft de Here, uw God, uit

alle volken van de aardbodem verkoren om zijn eigen

volk te zijn" (Deuteronomium 7:6). Maar hoor nu wat

de Isralieten zeggen tegen Samul: "Stel nu een koning

over ons aan om ons te richten, als bij alle andere

volken . . . dan zullen ook wij zijn als alle andere

volken" (1 Samul 8:5,19,20).

Het kwaad, dat zij een koning wilden hebben, zat niet in

de eerste plaats in het verlangen naar een koning,

Anders had God nooit hun verlangen ingewilligd. Die

koning moest er volgens hen komen, omdat deze nodig

was, om als alle andere volken te worden.

Toch was zelfs dat verlangen, van menselijk standpunt

uit gezien, gerechtvaardigd. Ja, het was zelfs het enige

verstandige, dat zij konden bedenken in hun situatie. Er

was namelijk een hele geschiedenis aan voorafgegaan.

Drie generaties.

Die ontwikkeling heeft gelopen van de eerste generatie,

die in het beloofde land kwam, via de tweede generatie,

die van de Richteren, naar de derde generatie, die van

Samul. Het woord generatie dient hier ruimer te

worden genomen dan zijn letterlijke betekenis. En in

het voorbijgaan kunnen wij vaststellen, dat de eerste

drie generaties van elke nieuwe groep van

'Godsgezinden' vaak eenzelfde lijn vertonen.

38

De overgang van de eerste naar de tweede generatie is

kenmerkend. In Richteren 2:7,10,11 staat: "Het volk

diende de Here gedurende heel het leven van Jozua en

van de oudsten - - - die heel het grote werk gezien

hadden, dat de Here voor Isral gedaan had - - -. Nadat

ook dat hele geslacht tot zijn vaderen vergaderd was,

kwam na hen een ander geslacht op, dat de Here niet

kende, noch het werk, dat Hij voor Isral gedaan had.

Toen deden de Isralieten wat kwaad is in de ogen des

Heren en gingen de Bal dienen." Wie had tot dusver

de plannen gemaakt en uitgevoerd? Wie had het

initiatief genomen tot de uittocht uit Egypte, de

doortocht door de Rode Zee, de tocht door de woestijn

en de uitreddingen, toen beleefd, de overwinningen, die

hen aan de rand van het beloofde land brachten, de

tocht door de Jordaan, de val van Jericho en de

verovering van het land? Het was God geweest, van

begin tot eind. Maar waarom hield God dan op met

wonderen doen na de dood van Jozua en de eerste

oudsten?

Richteren 1:1-19a is n en al overwinning. Doch de

rest van dat laatste vers bevat een onzinnige

tegenstelling: "En de Here was met Juda, zodat hij het

gebergte in bezit nam, maar hij was niet in staat de

bewoners van de vlakte te verdrijven, want dezen

hadden ijzeren strijdwagens." Wie is de laatste "Hij"?

Was dat God? Nee, het was Juda, die wel in een strijd

van man tegen man konden overwinnen, maar niet in

gemechaniseerde oodogvoering. Toch was dat niet de

werkelijke oorzaak.

39

Een onmogelijke situatie.

De naam "Juda" betekent: "De dankende". Dat waren

ze geweest in het gebergte: "De Here was - - - (zodat

Juda nam)". Direct daarachter staat: "(Juda) was niet -

- -". Heel logisch! In het gebergte was de Here de dader

en Juda de danker. In de vlakte werd Juda de dader, en

dus de verliezer. En zijn treurig voorbeeld volgden de

Benjaminieten, Jozef, Manasse, Efram, Zebulon, Aser

en Naftali volgens Richteren 1:21-33. Dan werd zelfs

teruggedrongen! (34 e.v.). Het was alles half werk:

overwinningen en nededagen. Of eigenlijk kwam het

niet eens tot nededagen: zij hielden eenvoudig op met

vechten en lieten de vijand zitten waar hij zat. Zodra zij

een comfortabel plekje voor zich veroverd hadden,

dachten zij er niet over voor Gods zaak verder te

vechten. Het gevolg was, dat zij God niet meer nodig

hadden en er ook geen wonderen meer gebeurden.

Nogal logisch, dat hun kinderen de Here niet kenden!

Hoe zouden die ook iets van Gods programma, laat

staan van Gods macht omdat programma uit te voeren,

ervaren hebben? Omdat zij Gods macht niet hadden

leren kennen in het leven van hun vaders, zullen de

kinderen ook bar weinig zin gehad hebben we, om met

de vijand al te lastig te maken.

Het was een trieste cirkelgang. Omdat de vaders alleen

maar genteresseerd waren in Gods werk voor zover het

hun onmiddellijke, menselijke verlangens betrof,

hadden zij God niet meer nodig. Zij konden Zijn

wonderen en de daarmee gepaard gaande

"noodtoestanden" niet gebruiken. Zulke egosten

kweken van zelf nog grotere egostische kinderen!

40

Wat konden zij doen? In Richteren 21: 25 staat het zo:

"Ieder deed wat goed was in zijn ogen." En wij, die bij

voorbeeld Romeinen 8 kennen, verbazen ons niet, dat er

staat: "Toen deden de Isralieten wat kwaad was in de

ogen des Heren." "zij, die in het vlees zijn, kunnen God

niet behagen (Rom.8:8)." D.w.z.: "Zij, die naar hun

beste weten handelen als mens, kunnen in hun streven

nooit in harmonie met de wil van God handelen!"

God specialiseert zich in het onmogelijke.

Zodra wij ons tot het menselijk-wenselijke en het

menselijk-mogelijke beperken, verdwijnt de Here uit

onze horizon. En als de Heer uit onze horizon

verdwijnt, moeten wij ons wel beperken tot het

menselijk-mogelijke. Dat is in het natuurlijke vlak ook

zo: hoe hoger wij van de aarde opstijgen, des te groter

wordt onze horizon; hoe lager wij naar de aarde

afdalen, des te beperkter onze gezichts einder. Maar de

Heer "specialiseert zich" in het menselijk-onmogelijke!

Daarom, als alleen het menselijk-mogelijke in ons leven

volbracht wordt, wordt daarin geen kracht des Heren

openbaar. En omdat de vijand alleen maar bang is voor

de kracht des Heren, lukt hij dan op ons aan.

In zo'n geval merken wij, hoe ontzettend het is, als de

Heer uit onze horizon verdwenen is. Hij is er natuurlijk

wel, maar wij zien hem niet, met het gevolg, dat wij ons

menen te moeten beperken tot het menselijk-mogelijke.

Wij kunnen ook niet meer. Daar worden al onze

maatregelen op afgestemd, wat tot resultaat heeft, dat

wij precies het omgekeerde doen van wat de situatie

41

vereist, het menselijk-onmogelijke. De uitkomst is:

Nededaag!

Is niet veel in ons eigen leven en in dat van veel

christelijke gemeenschappen en ondernemingen in

overeenstemming met dit patroon? God laat zich echter

niet beperken. Hij gaat door, want Zijn programma

voor de mensheid en voor het heelal zal uitgevoerd

worden.. Hij probeert de oude generatie niet te

verbeteren, maar Hij begint een nieuwe generatie te

vormen, hij begint "van-niet-af-aan": een vrouw, die

geen kinderen kon krijgen, Hanna (1 Samuel 1:2). Ziet

u wel, dat het werk van God begint met het menselijk-

onmogelijke?!

De derde generatie : God neemt het roer over.

Zo kwam Samul. Wat was zijn begin? Eli zei tegen de

moeder: ,;Ga heen in vrede, en de God van Isral zal u

geven, wat gij van Hem gebeden hebt." Samuls naam

betekent daarom: "Van de Here gebeden" (1 Samul

1:17en20). Wat zegt zijn moeder, als zij hem bij de

priester brengt? ", - - - om deze jongen heb ik de Here

gebeden, en de Here heeft mij gegeven. Wat ik van Hem

gebeden heb" (1:26,27). Wat zegt zij in haar lofzang?

"Mijn hart juicht in de Here (2 : 1) - - . De Here doodt

en doet hedeven, Hij doet - - - en (doet) - - - (6). De Here

maakt - - - en maakt - - - Hij vernedert, Hij verhoogt

(7). Hij heft op - - - Hij hcft omhoog - - - Hij heeft (8),

Hij behoedt - - - (9), De Here richt - - - Hij geeft - - - Hij

verhoogt (10)" Halleluja! God is weer aan het werk

gegaan! En het is nu eens geen hulp tegen vijanden.

42

Geen defensief, maar het begin van een nieuw offensief

tegen de vijand van het volk van God.

Doch er staat nog meer! "Door Hem worden de daden

(van de mensen) getoetst (3), - - - Niet door kracht is een

man sterk - - - De Here geeft sterkte (9, 10)" God wordt

niet alleen weer de Dader. Maar de mens als dader

wordt uitgeschakeld en kan weer een danker worden

voor wat God doet. In Hanna keert het vuur van de

eerste generatie weer, en door haar gaat God de nieuwe

generatie opgekweken. Ze de vertegenwoordigers van

de oude generatie "rekenden niet met de Here" (1

Samuel een 2:12). Dat zijn de zonen van Eli. Maar van

Samul staat: "Samuel nu dienden voor het aangezicht

des Heren" (1 Samuel 2: 18). "De jonge Samuel groeide

- - - op bij de Here" (1 Samuel 2: 21). "De jonge Samuel

nam toen in aanzien en in de gunst, zowel bij de Here

als bij de mensen" (1 Samuel op 2: 26).

Met de oude generatie en rekent God spoedig af: "Wie

mij eren, zal Ik eren, maar wie Mij versmaden, zullen

gering geacht worden. Zie, de dagen komen, dat Ik heb

uw kracht verbreken zal", zegt Hij tot Eli (1 Samuel 2:

30,31). En aanstonds staat er: "Toen liet de Here

Samuel" (1 Samuel 3: 4). Nog was Samuels oor na

uitsluitend afgestemd op de menselijke stem: het "In

die dagen (wassen) het woord des Heren schaars;

gezichten waren niet talrijk" (1 Samuel 3: 1). Dan

herinnert zich een stokoude man, dat God ook nog een

stem heeft. Was dat misschien bijna een eeuw geleden,

dat die gehoord was? In elk geval moest Samuel van het

begin af beginnen in de school van de Godsopenbaring.

Wat zegt God tegen hem, als Hij eindelijk gehoord

43

wordt? "Ik ga - - - iets doen - - -" (1 Samuel 3: 11). En

zelfs de oude Eli erkent, dat er een nieuw tijdperk is

begonnen: "Hij is de Here, Hij doe wat goed is in Zijn

ogen" (1 Samuel 3: 18).

De Geest en het vlees.

Hoe eindigde Samuel zijn leven? Laten wij het lezen in

1 Samuel 8: 1 "Toen Samuel oud geworden was, stelde

hij zijn zonen tot richters over Isral ". Heel verstandig,

maar - - - volkomen naar de mens. De mens, die zijn

werk als mensenwerk ziet, denkt mensen nodig te

hebben, om zijn werken voort te zetten en te voltooien.

Maar meestal is dat de dood in de pot. Een vader is

geneigd te denken, dat zijn zonen ook zijn geloof van

hem hebben meegekregen en dat geestelijk inzicht

erfgoed is. Maar de verhouding tot God is voor ieder

iets heel persoonlijks. Niettemin was het het enige, wat

hij doen kon in deze situatie, maar daarom was het

weer het "menselijk mogelijke". En daarom was het

volkomen verkeerd. Kijk maar naar de resultaten:

"Zijn zonen wandelden niet in zijn wegen; zijn waarop

winstbejag uit, namen geschenken aan en bogen het

recht" (1 Samuel 8: 3). Dat was niet zo heel verschillend

van wat de zonen van Eli deden. Maar hij (een mens)

had ze ook aangesteld over Gods volk! Vergat hij, dat

het God is, die richters aan stelt over Zijn volk? ! Op

Samuel was van toepassing, wat Paulus eeuwen later

aan de Galaten moest schrijven: "Gij zijt begonnen met

de Geest, eindigt gij nu met het vlees?" (Galaten 3: 13).

Wij kunnen het ook zien aan de reactie, die de

maatregelen van de oude Samuel verwekte onder het

44

volk. "Daarom kwamen alle oudsten van Isral bijeen;

zij gingen naar Samuel in Rama en zeide tot hem: Zie,

gij zijt oud geworden en uw zonen wandelen niet in uw

wegen; stel nu een koning over ons aan, om ons te

richten, als bij alle andere volken" (1 Samuel de 8: 4,5).

Waar is God in hun horizon? Verdwenen!! Samuel is

degene bij wie zij komen. Toch ontbreekt hun ook het

ware inzicht. Samuels wegen zijn de maatstaf; niet

Gods wegen. Aan Samuel wordt gevraagd, om een

koning aan te stellen, niet aan God.

Ook een het antwoord, dat God aan Samuel gaf,

spreekt boekdelen. "Niet u hebben zij verworpen, maar

Mij hebben zij verworpen" (1 Samuel 8: 7). Had dan de

gedachte bij Samuel geleefd, dat hij (met zijn zoons)

verworpen was? Was het daarom, dat hij zo direct in

teleurstelling tot God ging bidden? Er staat: "Toen - - -

mishaagde dat aan Samuel, en hij bad tot de Here" (1

Samuel 8: 6). Ja, daarom!

Wie het laatst lacht - -

Toen kregen zij hun koning. Hij was echter niet de

gezalfde, waren aan na van zo'n 3 (1 Samuel 2: 10).

Saul was de laatste van Samuels generatie. Hij kwam in

de failliete boedel van zijn voorganger en geestelijke

vader. En als "zoon zijns ouderdoms" kreeg hij

Samuels vleselijke gezindheid mee als erfenis. Toen hij

bleek alleen de fysieke en menselijke eigenschappen

voor een koning te bezitten, werd hij net zolang door

zijn geestelijke vader betreurd, tot God er genoeg van

had en dat onomwonden tegen Samuel zei met de

woorden: "Hoe lang nog zult gij treuren om een man,

45

die Ik verworpen heb?" (1 Samuel 16: 1). Dat zoiets

nodig was, zegt wel iets van Samuels geestelijke

toestand.

Door deze koning slaagde Satan er in een overwinning

te behalen op het volk van God, die zo belangrijk was,

dat hij het als "Evangelie" liet rond bazuinen aan zijn

die demonische en menselijke onderdanen. Hoe dat in

zijn werk ging, zullen wij de volgende keer zien.

Ook in de huidige kerken en kringen hebben wij een

eerste, tweede het en derde generatie. De eerste heeft

het grote werk Gods gezien, waardoor het onmogelijke

mogelijk werd. De tweede valt terug op de erfenis en

kent God alleen nog maar "van horen zeggen". De

derde generatie gaat de zaken "reorganiseren": een

combinatie van goddelijke visie en menselijke kracht.

En Satan lacht in zijn vuistje. Maar wie het laatst lacht,

lacht het best. Dat is God! "Die in de hemel zetelt,

lacht". Want Zijn Zoon zal de eindoverwinning

behalen!

46

3. EEN EVANGELIE OP INTERNATIONAAL

NIVEAU.

De Gezalfde des Heren

lsral kreeg een koning, gezalfd met de kracht Gods!

"Toen nam Samul de oliekruik, goot haar uit over zijn

hoofd, kuste hem en zei: Heeft niet de Here u tot vorst

over zijn erfdeel gezalfd?". (1 Samuel 10:1) "Dan zal de

Geest des Heren u aangrijpen en gij zult tot een een

ander mens worden" (vers 6).

"Terwijl hij zich omkeerde om van Samuel weg te gaan,

schonk God hem een ander hart" (vers 9). De man, die

zich na zijn verkiezing verscholen had tussen het

pakgoed, werd aanvoerder van het volk van God.

Ook van David lezen wij dergelijke dingen "Samuel

nam de oliehoorn en zalfde hem te midden van zijn

broeders Van die dag af greep de Geest des Heren

David aan" (1 Samuel 16 : 13) Het is interessant om te

bedenken dat, hoewel volgens vers 14 van datzelfde

hoofdstuk, de Geest des Heren van Saul geweken was,

Saul tot aan zijn dood toe de Gezalfde des Heren" bleef

(2 Samuel 1 :14,16).

Op dit punt in de geschiedenis deed de Gezalfde des

Heren" zijn intrede in de geschiedenis van Isral, en - -

- van de mensheid. Voor ons is dit van groot belang,

omdat het woord" Christus "precies hetzelfde betekent

als "gezalfde ". In de gezalfde stond, temidden van

Gods volk, een man als Gods vertegenwoordiger op

aarde, "aangegrepen door de Geest des Heren'-

Waartoe? Om met zijn geestelijke en lichamelijke

krachten aan de Geest van God ten dienste te staan als

47

een gewillig en bruikbaar instrument, om het

Koninkrijk van God op aarde werkelijkheid te maken.

Maar juist daardoor werd zijn positie en die van het

volk afhankelijk van een door mensen moeilijk te

vervullen voorwaarde: gehoorzaamheid: "Als gij maar

de Here vreest, Hem dient, naar Hem luistert en tegen

het bevel des Heren niet weerspannig zijt, en zowel gij

als de koning die over u regeren zal, de Here, uw God,

volgt! Vreest slechts de Here men, dient Hem trouw

met uw ganse hart, - maar indien gij toch kwaad doet,

zult gij zowel als uw koning weggevaagd worden" (1

Samuel 12:14.15.24,25).

Maar Saul kon het volk geen enkele garantie in zichzelf

bieden, om met hem staande te blijven in de kracht van

God. De koning viel! Nadat hij, bij het uitblijven van

Samuel, die voor de veldslag een offer zou brengen,

eigenmachtig was gaan offeren, " zei is is Samuel tot

Saul: Gij hebt dwaas gehandeld: gij hebt niet in acht

genomen het gebod van de Here, uw God, dat Hij u

geboden heeft, anders zou de Here uw koningschap

over Isral voor altijd bevestigd hebben. Maar nu zal

uw koningschap niet bestendig zijn. Gij hebt het woord

des Heren verworpen, daarom heeft de Here u

verworpen (1 Samuel 13: 13,14). En toen hij de

Amelekieten en al hun bezittingen niet geheel vernietigd

had, is en hij Samuels het mantel scheurde, die hij

greep, om hem te beletten heen te gaan, zei deze: "De

Here heeft het koningschap van u afgescheurd"(1

Samuel 15:26 is 28).

48

Gezalfd met Gods kracht, en toch - - -

Het leven van Saul, als de gezalfde des Heren, is een

tragedie, waarvan de laatste acte zich in snel tempo

voltrekt. En onder de hand wordt David tot koning

gezalfd: "Samuel nam de oliehoorn en zalfde hem

temidden van zijn broeders. Van die dag af greep de

Geest des Heren David aan - - -. Maar vals zou was de

geest des Heren geweken, en boze geest, die van de Here

komen, joegen hem angst aan" (1 Samuel 16: 13 14).

Merkwaardig is wel, dat Saul tot na zijn dood "de

Gezalfde des Heren" wordt genoemd (2 Samuel 1:

14,16). Uit de daarop volgende gebeurtenissen blijkt

echter duidelijk, dat Saul geen inzicht en geen kracht

meer had, om zijn positie te vervullen. De rest van zijn

leven gebruikte hij, om te trachten, zijn opvolger

onschadelijk te maken. Dat wordt ons verteld in 1

Samuel 18 27. En daarmee was hij in feite de

handlanger geworden van de vijand: een speelbal van

duistere machten, die hem misbruikt ten, dat zij hun

kans schoon meenden te zien, om deze schijn gezalfde

en zijn aanhang te liquideren, en zijn opvolger met

diens getrouwen voor zich in te palmen. Hoewel hij zijn

titel houdt, kan hij de strijd niet meer op effectieve

wijze voeren nu de Geest des Heren van hem geweken is

(1 Samuel 16). Hij heeft geen inzicht meer in de aard

van Israls positie en strijd. Natuurlijk tracht de vijand

zijn verstand verder te benevelen.

Het satanische hoofdkwartier stuurt speciale agenten

om hem faliekant verkeerde- ideen bij te brengen. Was

de strijd van Isral tegen de omringende volken een

49

strijd op menselijk front, of was zij een geestelijke

strijd?

De afvallige en de ware Gezalfde.

Als wij de geschiedenis van David en Goliath lezen,

zouden wij geneigd zijn het eerste te geloven. Satan

kiest zijn mannetjes met zorg uit! Daar komt een man.

Die in alles als m e n s extrasuper is, om als voorvechter

van de Filistijnen met de kampioen van Isral te

strijden: Goliath. Als daarmee de volle aandacht is

gevallen op de menselijke kansen in de strijd, zegt deze

superman: "Ben ik geen Filistijn, en zijt gij geen

knechten van Saul?" (vers 8). "Ik tart heden de

slagorden van Isral (vers 10). Dat was een pertinente

leugen, al wist hijzelf misschien niet beter. De

Isralieten waren knechten van G o d en vormden de

slagorden van de Allerhoogste. Hij had wel gelijk, want

in feite wisten de Isralieten ook niet beter. Zij hadden

geen inzicht, noch in de positie, waar zij als volk van

God recht op hadden, noch in de treurige toestand,

waarin zij door de ontrouw van Saul gekomen waren.

Het gevolg was, dat hun onwetendheid alleen maar

groter werd : ze herhaalden Goliaths woorden

klakkeloos, toen zij tegen David zeiden: "Hij komt om

Isral te tarten" (vers 25). Zo doet satan in zijn wijze

van strijden altijd. Hij bestrijdt het kind van God, het

volk van God, de gezalfde des Heren, maar altijd onder

het mom van een louter menselijke aangelegenheid,

hoewel hij alleen God in de Zijnen bestrijdt. Als wij ons

daardoor laten beetnemen, vormen onze kansen, onze

problemen, onze onmogelijkheden zulke grote

50

hindernissen, dat die een obsessie voor ons worden en

wij geen gedachten meer over hebben, om ons te

bezinnen op de werkelijke inzet van de strijd. En dat is

nu juist satans bedoeling!

De man naar Gods hart

Maar wie zich laat beetnemen. David niet! Hij is de

werkelijkc "gezalfde des Heren" (1 Samuel 16:13). Hij

toont geestelijk inzicht in de situatie te hebben: "Wie

toch is deze onbesneden Filistijn, dat hij de slagorden

van de levende God tart?" (vers 26). Direct worden ook

enkele agenten door satan op hem afgestuurd een:

Eliab, Davids broer (de oudste nog wel) komt met een

echt broederlijk meerderwaardigheidsgevoel hem even

de les lezen en slingert hem een paar onrechtvaardige

verwijten en gemene verdachtmakingen naar het hoofd.

Gelukkig laat David zich daardoor niet op de kast

jagen. Hij reageert er nauwelijks op (verzen 28 en 29).

Wat zou satan gegnuifd hebben, als het op een

ruziepartij zou zijn uitgelopen! Hij had de partijen

goed gekozen. Vooral twee broers (of broeders!)

kunnen daar door satan zo goed voor gebruikt worden,

die zijn zo familiaar, dat ze elkaar heus wel alles durven

zeggen, zo midden in het gezicht Maar David is een

geestelijk man. Hij maakt naar onze maatstaven wel

een tamelijk "schaapachtige" opmerking met zijn:

"Wat heb ik nu gedaan? Het was maar een vraag."

Doch met "flinkheid" tegen zijn broer zou hij zijn

krachten verspeeld hebben, nog voor hij aan Goliath

was toegekomen als hij dan nog aan hem toegekomen

51

zou zijn- Indien de strijd tegen Goliath .,des Heren" is,

dan is de woordenwisseling met zijn broer het ook!

Als dat trucje niet lukt, dan stuurt satan iemand op

David af met overdreven betoon van liefde en

bezorgdheid voor zijn lichamelijke welzijn En wie is er

opeens zo bezorgd voor David? De man, die de rest van

zijn leven zal gebruiken om hem naar het leven te

staan: Saul Daaraan kunnen wij al zien achteraf dat

die bezorgdheid van Saul niet uit Saul zelf voortkwam

Kenmerkend is ook, dat de man, die verondersteld kan

worden over meer dan normale geestelijke kracht te

beschikken, het eerst aan lichamelijk welzijn denkt

(vers 33) Wij zien ook, hoezeer Sauls horizon nu al

beperkt was tot de menselijke mogelijkheden: Gij zult

met deze Filistijn de strijd niet kunnen aanbinden, want

gij zijt nog jong en hij is een krijgsman van zijn jeugd

aan." De beslissende factor ligt voor David echter in

wat we lezen in de verzen 37 39- "De Here Hij zal

mij redden'. En Saul zegt het hem na, maar zonder te

beseffen. Wat die uitspraak in deze situatie betekent :

"Ga, en de Here zal met u zijn." In het volgende

ogenblik doet hij naar het tegendeel; hij wil hem laten

vertrouwen op menselijke hulpmiddelen (vers 38). Dat

is de satanische leugen: God zal het doen, maar dan

moet ik eerst mijn maatregelen hebben getroffen - - -.

David merkt al gauw, dat al die nuttige menselijke

hulpstukken hem alleen maar belemmeren in zijn

bewegingen. Hoeveel kinderen van God, arbeiders in

Zijn Koninkrijk, zijn er niet belemmerd, of zelfs

uitgeschakeld, doordat zij helemaal ingekapseld zijn in

menselijk gedoe van organisatie, dat het werk en de

52

werker heet te moeten beschermen? Davids

slotcondusie is en blijft: "De strijd is des Heren" (vers

47), maar hij komt niet tot een volkomen belevenis van

dat beginsel, voordat hij "zich ontdeed" van alle

menselijke elementen (verzen 39 en 50) . 0 ja, hij heeft

ze geprobeerd, maar hij had zelfs moeite om te lopen,

laat staan dat hij zo zou kunnen vechten!

"Ons geloof, dat de wereld overwint".

Zijn geloofsbelijdenis, zijn geestelijke visie, spreekt hij

uit tegenover zijn vijand (verzen 45 47). "Gij treedt

mij tegemoet met zwaard en speer en werpspies, maar

ik treed u tegemoet in de naam van de Here der

heerscharen, de God der slagorden van Isral . Deze

dag zal de Here u in mijn macht ovedeveren en ik zal u

verslaan en u het hoofd afhouwen is, opdat de gehele

aarde wete, dat Isral een God heeft. Want de strijd is

des Heren, en Hij geeft u in onze macht." Allereerst

ontmaskert hij de werkelijke bedoelingen van satan:

"Gij wilt de strijd voeren op basis van menselijke

hulpmiddelen, maar ik reken op de geestelijke, hemelse

strijdmacht." Dan rekent hij hem de werkelijke

machtsverhoudingen voor. "Ik kan tegen u niet op,

maar u kunt tegen mijn God niet op. Daarna vertelt hij

zichzelf en zijn volk, maar ook zijn menselijke en

geestelijke tegenstanders, wat de inzet van de strijd is,

want een soldaat, er die vecht zonder een doel voor

ogen, is een verloren man. Het doel is niet, dat er een

gevaarlijke reus afgemaakt wordt, dat de vijand

verslagen wordt, dat het volk bevrijd wordt, of dat

53

David er levend afkomt en als held wordt vereerd. Dat

zijn hoogstens bijproducten op het menselijk vlak.

Neen, de hele aarde zal weten, dat Isral een God heeft

en daarmee zal het volk van Abraham aan zijn doel

beantwoorden: alle geslachten van de aardbodem in

hem gezegend.

Het doel van de strijd die wij, als gelovigen, hebben te

verduren, is niet in de eerste plaats dat wij er beter van

worden: uit moeilijkheden gered worden, succcs

hebben in materieel of (en) geestelijk opzicht,

"gelukkig" zijn, of geestelijk staande blijven en "veilig

aan 's hemels kust" aankomen. Dat zijn de

bijproducten van dat grote doel: de naam van Christus

en van God moet bekend worden in onze omgeving, in

onze generatie, over de gehele aarde, in het heelal,

"opdat aan de overheden en machten in de hemelse

gewesten de veelkleurige wijsheid van God bekend zou

worden naar het eeuwig voornemen, dat Hij in Christus

Jezus, onze Heer, heeft uitgevoerd" (Efezirs 3:10). Wat

voegt Paulus daaraan toe? "Daarom verzoek ik u met

aandrang, de moed niet op te geven." Waarin onze

moeilijkheden ook zitten, wat er ook voor ons in

menselijk opzicht op het spel staat, als wij voor ogen

houden, dat noch de strijd, noch de overwinning ons

persoonlijk aangaat, maar een zaak is, die God betreft,

valt de vrees voor de menselijke zijde van de strijd van

ons af en zijn wij onoverwinnelijk.

Wat een oneer voor de naam van God in de wereld en

wat een scheuringen in de gemeente zouden voorkomen

zijn, als altijd zo "in geloof" werd geleefd. Geloof is

"geestelijk inzicht in de practijk", "geestelijk inzicht in

54

actie" . Dat was het bij David, en dat is het ook in ons

geval en Johannes zegt: "Dit is de overwinning, die de

wereld overwonnen heeft: ons geloof" (1 Johannes 5 .

4).

Liquidatie van de gezalfde des Heren.

Waarom wij zo diep ingegaan zijn op deze episode uit

het leven van David? Wij hadden het toch over Saul?

Ten eerste, omdat hetgeen Saul miste, het beste uitkomt

door te zien wat David bezat: beiden waren immers

"gezalfd" en zouden dus hetzelfde moeten bezitten!

Maar bovendien is het besproken voorval de

onmiddellijke voorgeschiedenis van het onderwerp, dat

ons bezighoudt: de slag en de nededaag op het gebergte

Gilboa, en "het evangelie" van satan.

Wij hebben al gezlen, dat Saul als effectieve kracht voor

het Koninkrijk Gods was uitgeschakeld. Van nu af

blijkt hij echter ook een gewillig instrument in de

handen van satan om David, de toekomstige koning van

het volk van God, te vervolgen en onschadelijk te

maken. Dat is de inhoud van het tweede deel van 1

Samuel van hoofdstuk 18-27.

Het einde van Sauls carriere als "gezalfde des Heren"

was allang gekomen. Doch zulke mannen kunnen soms

nog een hele tijd meelopen in het leger van God. Dan

komt het ogenblik, dat satan zijn strijdkrachten

samentrekt, om de rest van het bruggehoofd van het

Koninkrijk van God op aarde op te ruimen. "In die

dagen verzamelden de Filistijnen hun legers, om een

veldtocht tegen Isral te ondernemen" (1 Samuel 28:la).

In welke dagen gebeurde dat?

55

Het moment was goed gekozen. Het staat er zo zakelijk,

maar het moment, waarop dit gebeurde, laat duidelijk

zien, dat het meesterbrein hierachter was van iemand,

die de geestelijke situatie goed kende. Geestelijk was

Isral gesoleerd en in Isral bestond een geestelijk

vacuum. Indertijd toch had de jonge Saul radicaal

gekozen voor de levende God, door alle waarzeggers,

die contact konden leggen met de machten der

duisternis, te verbannen. Er was geen enkel geestelijk

contact meer mogelijk, met welke kant dan ook.

Samuel, de profeet, die de verbinding met God

onderhield, was er niet meer. En Saul zelf kon geen

contact met het hemelse hoofdkwartier krijgen. Dat is

de toestand, zoals die ons geschilderd wordt in 1 Samuel

28 . 3-6. Het staat er zo tekenend: "Toen Saul het leger

van de Filistijnen zag, werd hij bevreesd en zijn hart

beefde zeer. En Saul vroeg de Here, maar de Here

antwoordde hem niet, noch door dromen, noch door de

Urim, noch door de profeten". Daarom ging hij in zijn

isolement contact zoeken met de geestelijke

"buitenwereld" via de verbindingen van de vijand:

"een vrouw, die geesten van doden kan bezweren".

Deze schijngezalfde viel door de mand. Hij stond

immers een geestelijke allang aan de kant van de vijand

is en had daarvan genoeg blijken van geven in het

najagen van "de man naar Gods hart". 9 "toen zij zal

tot zijn dienaren: Zoeken wij een vrouw, die geesten

van doden kan bezweren; dan wil ik naar toe gaan en

haar raadplegen" (1 Samuel 28: 7). Zij vonden er

inderdaad n, buiten het door Saul beheerste deel van

het land. Zijn geestelijke verdwazing bereikt wel het

56

toppunt, als hij onder die omstandigheden aan deze

vrouw nog een eed zweert bij de levende God, nota bene

om haar te verzekeren, dat zij als waarzegster met rust

gelaten zal worden. Dat staat in 28.7-20.

De militaire situatie.

De militaire situatie is interessant. Saul beheerste alleen

het bergland, waarvan Gilboa het noordelijk punt is.

Van hier uit heeft men uitzicht op de vlakte van

Jizreel, die ten noorden daarvan het bergland van

West naar Oost doorsnijdt. Hij verbindt de kustvlakte

met het Jordaandal ten zuiden van het meer van

Galilea, en alle drie waren ze in handen van de

Filistijnen. Midden in de vlakte van Jizreel ligt in de

Heuvel Mor. Aan de Zuidhelling daarvan ligt Sichem,

waar het leger van de Filistijnen lag, is en de

Noordzijde lag Endor, waar de waarzegster woonde.

Saul moest dus door het vijandelijk gebied heen, om

daar de hulp van een geestelijke handlangster van de

vijand in te roepen, om via de verbindingen van de

Tegenstander contact te krijgen met de geestelijke

buitenwereld. Hiermee trad hij persoonlijke zowel als

geestelijke buiten zijn territorium.

De uitspraak van Samuel was vernietigend: "De Here is

immers van u geweken en uw Vijand geworden - - -

omdat gij naar de Here niet geluisterd hebt. De Here

zal ook Isral met U in de macht der Filistijnen geven,

en morgen zult gij met uw zonen bij mij zijn".

Het einde is: de ondergang. Daarvan kunnen wij lezen

in 1 Samuel 31.1-7. "Zo stierven op die dag Saul, zijn

drie zonen en zijn wapendrager, ook al zijn mannen,

57

tegelijk." Sauls dood was niet anders dan en executie,

die de Tegenstander aan hem te voltrekken mocht, toen

zijn God hem verlaten had.

Een evangelie van satan!

Nu begrijpen wij, dat de slag op Gilboa regelrecht een

triomf was voor satan, het resultaat van jarenlange

geestelijke infiltratie en ondermijnende activiteiten. Hij

was het, die de Filistijnen gebruikte om zich te wreken

op "de gezalfde des Heren". Het was de

overwinningsboodschap, het "evangelie" van het rijk

der duisternis, dat door de boden bericht werd aan de

goden en aan het volk. Het was de bekroning op jaren

van geestelijke intrige en subversieve praktijken.

De gezalfde des Heren, Gods vertegenwoordiger op

aarde, was ten val gebracht. Saul had zich

gecompromitteerd en was nu dood. De legerscharen van

God waren uiteengeslagen. Het volk van God had zijn

gebied ontruimd en had alle moed verloren.

Dat was de erfenis voor David, die als gezalfde klaar

stond, om het bevel over een verstrooid en

gedemoraliseerd leger en een in paniek gevluchte

bevolking over te nemen, was al een listig plan in

uitvoering. Satan wilde hem ten val brengen, voor hij

goed en wel begonnen was. Hoe had dat alles ooit

kunnen gebeuren met een natie aan welks zijde de

levende God stond?

1. Het volk had nooit begrepen, waarom en waartoe het

geroepen was "uit de duisternis tot het licht en van de

macht van satan (Egypte) tot God." Zijn ideaal was het

menselijk wenselijke en het menselijk mogelijke.

58

Situaties, waarin zij geheel op de macht van God waren

aangewezen, waren zeker niet wenselijk. Zij verlangden

wel naar bevrijding van hun kwelgeesten en wilden wel

de zegeningen van een "opwekking", maar dachten die

resultaten te kunnen conserveren met menselijk talent,

zodat zij Gods "onmogelijke wijze van werken niet

meer nodig zouden hebben.

2. De koning onderging vorig zijn ambtsaanvaarding

een innerlijke verandering door de zalving met Gods

Geest. Doch hij vertrouwde op eigen inzicht en

handelde volgens eigen wil, omdat wachten op God tot

"onmogelijke" situaties leidde (1 Samuel 10:8 en 13:5-

14) en omdat gehoorzamen hem te onvoordelig

uitkwam (1 Samuel 15). Toen hij zich onmogelijk had

gemaakt bij zijn hemelse Opdrachtgever, werd hij een

speelbal van menselijke hartstochten en demonische

jaloezie. Het doden van deze man, beroofd als hij was

van inzicht en vedaten van zijn God, was slechts een

executie. Ze werd voltrokken door Gods grote

tegenstander, satan. Voorwaar geen heldendaad!

"Bevestigd in de Gezalfde en gezalfd" (2 Cor. 1 . 21).

De gemeente van Jezus Christus bestaat voor een groot

deel uit mensen en hun leiders, die bewezen hebben

geen haar beter te zijn dan Isral en zijn koning.

Daardoor boekt satan zijn overwinningen. Maar in die

gemeente, waar allen, zonder onderscheid, hun

persoonlijke belangen prijsgeven aan de kruisdood in

Christus en zich door het leven van Christus'

opstanding samengevoegd weten tot n Lichaam, daar

kan de Gezalfde met zijn Geest, lichaam en leden

59

vervullen en tonen wat Goddelijk leven is en wat het

kan doen tegen satans regiem over deze wereld. In zo'n

gemeente zal het "evangelie", de boodschap van de

overwinning van God, tot zijn recht komen.

Toen en nu

In het laatste deel van onze studie over de eerste plaats

in de Bijbel, waar het woord "evangelie'. In voorkomt,

zullen wij enkele interessante gegevens bestuderen, die

deze tekst ons biedt. Op die punten heeft dit gebeuren

zijn parallellen in het Nieuwe Testament, hetzij in de

vorm van een tegenstelling, hetzij als een type van wat

in het Nieuwe Testament werkelijkheid is.

Deze studie zal aantonen, dat het evangelie van het

Oude en van het Nieuwe Testament op dezelfde

grondslagen berusten en met hetzelfde doel in verband

staan. Wij zullen nu eerst nog eens de tekst lezen waar

het om gaat "Zij hieuwen zijn hoofd af, roofden zijn

wapenrusting en zonden boden rond in het land der

Filistijnen, om de goede tijding te melden in de tempels

hunner afgoden en aan het volk.

En zij legden zijn wapenrusting neer in de tempel van

Astarte, en zijn lijk hingen zij aan de muur van Beth

San" (1 Samuel 31:9,10).

Een lichaam zonder hoofd

Wat is het meest radicale middel om een man

onschadelijk te maken, of om te bewijzen, dat hij

onschadelijk is? Dat is: hoofd en lichaam te scheiden!

Zo had David, om de zekerheid van zijn overwinning

uit te drukken, van te voren aangekondigd, dat hij

60

Goliath zijn hoofd af zou slaan En wanneer gingen de

Filistijnen op de vlucht? Niet toen hun held ter aarde

stortte! Nee, er staat: "Hij hieuw hem het hoofd - - - af.

Toen de Filistijnen zagen, dat hun held dood was,

sloegen zij op de vlucht". Hoewel de geweldige

bewapening en pantsering van deze reus grote indruk

had gemaakt op het slagveld, was het toch het hoofd,

dat David meenam naar leruzalem. Niet de slinger,

waar Goliath mee gedood was, . werd als een relekwie

bewaard, maar het zwaard, waar zijn hoofd mee was

afgehakt (1 zou nu wel 17:51,54 en 21: 9). Net zo deed

satan met Saul.

Daar hing dan Sauls lichaam. Met hoofd was dit het

liehaam van de gezalfde des Heren geweest. Zo was het

destijds in bezit genomen door de Geest van de levende

God. Maar nu was het een lichaam zonder hoofd.

Weet u, waar satan altijd op uit is? Om het Hoofd van

het Lichaam te scheiden en zo aan de activiteit van De

Gezalfde des Heren op aarde een eind te maken De titel

"Christus" betekent niets anders dan "Gezalfde".

Maar als een man gezalfd werd voor de dienst van God,

werd hij op het hoofd gezalfd. Daarom is Christus het

Hoofd en de gemeente is zijn Lichaam: het Hoofd is

gezalfd met de Geest van God, en door de kracht van de

Geest gebruikt Hij het Lichaam als instrument, om op

aarde het rijk van satan te verslaan en het rijk van God

uit te breiden. Dat geldt niet alleen voor die ene

gemeente van alle tijden en plaatsen, maar het geldt in

het bijzonder van de plaatselijke gemeente, "Gij zijt het

lichaam" (instrument voor de strijd van Christus (De

61

Gezalfde des Heren)", zegt Paulus letterlijk tot de

plaatselijke gemeente van Corinthe (1 Cor.12:27).

Welnu, als een plaatselijke gemeente, door welke

oorzaak ook, van het Hoofd gescheiden is, is zij dood.

Geen enkele dokter zou aan dat feit twijfelen. Satan

weet dat ook. Daarom is dat het enige, waar hij zich

druk om maakt. De uiterlijke gang van zaken kan

gerust doorgaan: dat is zelfs goed, om de ware toestand

te camoufleren.

Het is vaak nog veel erger. Wij, moderne,

twintigste.eeuwse christenen, hebben alledei

kunstgrepen bedacht, om de naar menselijk idee

onberekenbare impulsen van het Hoofd uit te

schakelen. Wij stellen de activiteiten op papier vast,

stellen functionarissen aan en huren specialisten voor

het "belangrijkste" werk. Wij bepalen principen en

practijken, om in de plaatselijke gemeenten een

enkelsoortig christendom te garanderen, om lastige

dilemma's te vermijden Bovendien draait de

plaatselijke gemeente meestal als een klein radertje mee

in een groter geheel, waarin alles gecentraliseerd en

geautomatiseerd is, en dat van Boven geleid heet te zijn.

Geen wonder, dat de "evangelisatie-campagne" van

satan, de boodschap, dat De Gezalfde des Heren dood

is, in de wereld geloofd wordt: al die ont-.Hoofd-e,

krachteloze plaatselijke gemeenten van onze westerse

versie van het christendom kan hij tonen als "bewijs".

Beth~San, ons rustige Christendom

ln Beth-San werd het onthoofde lichaam van de

Gezalfde des Heren in het openbaar ten toon gesteld

62

Die stad heeft een tvpische rol gespeeld in de vroegste

geschiedenis van Isral in Kanan.

Toen Jozua het nog niet geheel veroverde land

verdeelde, kreeg Manasse Beth-San. Maar de mensen

van die stam kwamen klagen, omdat daar in de vlakte

de Kananieten ijzeren strijdwagens hadden ook is

Juda's struikelblok! waar zij zeiden niet tegenop te

kunnen. Maar Jozua gaf hun ten antwoord, dat zij

talrijk en sterk genoeg waren, om die Kananieten te

verdrijven Zij kregen er geen ander stuk land voor in

de plaats (zie Jozua 17 : 11, 16. 17 18), Helaas, Manasse

heeft deze plaats, die in een vruchtbare vlakte lag, niet

ingenomen. Zij hebben met de rest van het hun

toegewezen bezit genoegen genomen: schraal bergland

met wouden (Richteren 1:27) De Filistijnen deden wel,

wat Isral niet had gedaan: zij namen bezit van

Bethsan!

Maar er is meer. De naam Beth-San betekent: "Huis

der Rust" of "Huis der Zorgeloosheid". Waarom was

het zolang een "Huis der Rust" gebleven? Omdat het

volk van God het met rust gelaten had! Waarom

zouden die zorgeloze Manassers zich ook druk maken

en risico lopen? Een paar bomen meer kappen en er

waren weer een paar berghellingen vrij, om huizen op

te zetten Bovendien, waren ze in de bergen niet heerlijk

veilig voor die gevaarlijke strijdwagens van de mensen

uit de vlakte? !

Zij vergaten dat dit verregaande eigenwijsheid was.

Hun Commandant wist wel, waarom Hij hun bevolen

had, om dat dorp en die vlakte in bezit te nemen Het

was een strategisch belang van de eerste orde, vanwege

63

het oprukken van de Filistijnen. Maar omdat de

Manassers niet zagen. Wat God zag. En niet wisten, wat

God wist, en niet genoeg geloof hadden, om te doen wat

Hij zei, hadden zij er geen interesse voor. Naar m e n s e

1 ij k e berekening was het een dwaze onderneming, en

daarmee uit!

G e h o o r z a a m h e i d. het enige alternatief van a 1 w

e t e n dh e i d. was er bij hun niet bij.

Cod heeft ook ons een Jozua gegeven: Jezus Ook Hij

heeft ons een .rijk land binnengevoerd, leest u maar in

Hebr. 4 : 1-11. Maar de n krijgt daar wel eens een

aantrekkelijker plekje, dan de ander. Het kan ook

gebeuren, dat bepaalde regionen van ons leven ons

meer of minder aanstaan dan andere. Meestal beperken

wij ons dan tot datgene, wat ons het meeste aanstaat;

van de rest maken wij ons zo makkelijk mogelijk af.

Als gemeente willen wij liever op ons eigen bergje met

onze eigen broeders "bomen doorzagen", dan afdalen

naar de vlakte, waar die "gevaarlijke" mensen wonen.

O ja, met onze steile begrippen zorgen wij wel, dat ze

uit onze buurt blijven. En natuurlijk hoort ook "ons"

bergje van theologische zuiverheid of van Bijbels

inzicht tot het Koninkrijk Gods. Gelukkig maar, want

daarop kunnen wij ons tenminste terugtrekken, als wij

in het nauw gebracht worden, en van daaruit kunnen

wij anderen zo veilig en trefzeker bestoken. Wij kennen

van dat ene bergje al de strategische voor en nadelen

op een prik. Helaas, het zijn echter in de regel

inderdaad "natuurlijke" hoogten. Daarom kunnen wij

er ook zo moeilijk van "af komen".

64

Maar ook het terrein, waar zich doorgaans alleen lieden

bevinden, die zich .,op de vlakte" houden, of die zo

makkeijk "doordraven" een effectieve strijdwagen,

niet bij te houden en haast niet te treffen ook dat

terrein, waar je met al die "opzweperij" zo licht onder

de voet gelopen word, hoort bij het Rijk van God. Het is

waar, dat de trawanten van satan zich in de vlakte

thuisvoelen, maar ook in de bergen voeren zij een

effectieve guerilla! Beide gebieden hebben wij

toegewezen gekregen, om ze voor God te bezetten,

zowel de statische theologische discipline, die erkent:

"Zo is het, en niet anders", als de dynamische

"geestelijke " vrijheid van: "Zo is het ook nog eens een

keer". Als ze maar niet bezet worden door het frigide

intellect, of de zwoele emotie, maar door geestelijke

mensen! "Alles is immers het uwe: hetzij (de

Schriftuurlijke) Paulus, (de filosofische) Apollos of (de

impulsieve) Cephas, - het is alles het uwe ; doch gij zijt

van Christus, en Christus is van God. " Het is geen

persoonlijke zaak van ons, alleen God is

belanghebbend.

Onthoofd in het huis der rust

Het onthoofde lichaam van de Gezalfde des Heren aan

de muur van Beth-San spreekt een duidelijke en

waarschuwende taal. Het lichaam, gescheiden van het

hoofd, is een beeld van gelovigen en gemeenten, die

gescheiden ,,1even" van het Ho