1

2Jakobus 3 – preek – VB – 12-1-2014

Pijler 8 Beeldvorming, over liegen en bedriegen (9 e gebod)

Asia BibiMeer dan vier jaar geleden kreeg Asia Bibi ruzie met een stel buurvrouwen. Het verhaal gaat dat die het water dat de Pakistaanse voor hen geput had niet wilden drinken.Hoe kunnen moslimvrouwen nu water van een christen drinken?Later beschuldigden ze haar ervan de profeet Mohammed beledigd te hebben.Asia werd opgepakt, ze ontkende.Maar toch werd ze vanwege deze getuigenverklaringen ter dood veroordeeld.Na internationaal protest wordt het vonnis nog niet uitgevoerd.

3Een Pakistaanse gouveneur die haar steunt wordt begin 2011 vermoord.Een imam heeft omgerekend 4500 euro uitgeloofd voor wie haar doodt.Op dit moment zit Asia –na meer dan vier jaar- nog steeds in de gevangenis. Ze vreest voor haar leven.Zware bewaking moet voorkomen dat ze vermoord wordt.Haar executie lijkt aanstaande.En dat allemaal op basis van een vermeende misdaad.

Het negende gebodEen zuiver voorbeeld van wat het negende gebod wil voorkomen.In het Israël van toen kon iemand ook op basis van twee getuigenissen veroordeeld worden.Bij gebrek aan vingerafdrukken of DNA-materiaal waren deze getuigen doorslaggevend. Maar niemand kan hun verhaal

4controleren.Je moet er maar vanuit gaan dat ze betrouwbare getuigen zijn.Dat gaat natuurlijk niet altijd goed.De wijngaardenier Nabot werd ook voor godslastering veroordeeld.Èn geëxecuteerd, door middel van steniging. Een onherroepelijk oordeel!Maar deze getuigen waren door en door corrupt.Ingehuurd om Nabot uit de weg te ruimen.Zodat koning Achab zijn wijngaard in bezit kon nemen.En ze deinsden nergens voor terug.1 deze mannenVolgen de wet moesten zij, de aanklagers, de eerste stenen gooien.Dat hebben ze dus gedaan, toen!Stel je eens voor! …

1 1 Kon. 21

5Een gerechtelijke moord in koelen bloede.Maar de Heer had gezegd: ‘Leg geen vals getuigenis af!”Wie dat wel doet krijgt met de Hem te maken.Huiveringwekkend is het te vallen in de handen van de levende God! (Heb 10:31), schrijft de Hebreëenbriefschrijver.Dat moet je je realiseren als je dit doet: je komt er nooit mee weg.Je kunt mensen gemakkelijk bedriegen.Maar op een dag moet je je ervoor verantwoorden tegenover de Heer zelf. Leg geen vals getuigenis af!

Het negende gebod in de 21 eeuwGelukkig hebben we nu DNA onderzoek en is een gebod als het negende niet meer nodig. Maar zo is het niet gegaan, dat weten we uit ervaring.Onder ons functioneert het 9e gebod nog steeds.‘Lieg niet!’ betekent het volgens ons.

6Positief: “Spreek altijd de waarheid!”Maar in onze digitale tijd wordt dat zomaar iets op zichzelfstaands.In het negende gebod gaat het om de waarheid, zeggen we dan.Je moet altijd de waarheid zeggen.Zelfs als je er iemand mee in gevaar brengt?Mag je dan wel uit nood liegen?Vooral in WO II was dat belangrijk.Stel je herbergt onderduikers en de Duiters kwamen aan de deur en vroegen je: ‘Heb je onderduikers in huis?’ Mocht je dan liegen?Sommigen dachten van niet.Immers het negende gebod!Je moet altijd de waarheid spreken.Daarover las ik een indrukwekkend verhaal

7Een verzetstrijder was opgepakt en kwam met een ander in de cel te zitten. Hij had het moeilijk. Zijn celgenoot probeerde hem wat te troosten. ‘Ben je bang dat je gemarteld wordt?’, vroeg hij.‘Nee niet het meeste’, zei de man, ‘Ik ben bang dat ik moet liegen!’ -De man was een gereformeerde christen.-‘Liegen mag toch niet!’‘Maar wat als ze me nu namen en plaatsen vragen?’En paar uur later werd hij opgehaald voor verhoor.Uren later kwam hij terug in de cel.‘En… heb je kunnen liegen?’, vroeg zijn celgenoot.‘Gelukkig’, antwoordde hij, ‘het was niet nodig.’

Liegen was voor hem een gewetenszaak. De worsteling die hij er mee had vind ik indrukwekkend.En toch had dat niet gehoeven.

8Want in het negende gebod gaat het niet alleen om de waarheid op zich.Kijk maar eens naar de volgende HC zondag 43.

Zien jullie het: het gaat nooit om de waarheid op zich.Het gaat om de waarheid in verband met een medemens.Wat doen mijn woorden met de ander?De waarheid spreken is dus niet altijd het beste voor mijn naaste.Soms kan ik beter mijn mond houden.Zoals toen bij die onderduikers:Daar zou de waarheid spreken mijn naaste kwaad gedaan hebben. Het negende gebod verbiedt me mijn naaste met woorden geweld aan te doen.In deze catechismuszondag komt er dan heel wat voorbij:

niet vals getuigen voor een rechtbank

9 de woorden van een ander niet anders uitleggen dan zij bedoelt

geen negatieve verhalen over iemand rondstrooien en al helemaal geen onware verhalen de wereld inhelpen

Dat is allemaal liegen en bedriegen en dat past bij de duivel. De Heer God wil absoluut niet dat mensen zich zo gedragen (denk aan de geschiedenenis van Ananias en Safira2)Integendeel: spreek de waarheid over je medemensen,wees oprecht over hen en tegen hen en bescherm en bouw mee aan hun goede reputatie.

Niet oordelenZondag 43 trekt de lijn van de Heer Jezus door.Hij verplaatst het negende gebod van de rechtbank naar het leven van elke dag. Dat is ook net een rechtbank, een vreemde.

2 Handelingen 5

10Er is geen vooronderzoek, er zijn geen advocaten, er is bijna geen mogelijkheid om vrijgesproken te worden. De publieke opinie is een rechtbank met alleen maar aanklagers en rechters. De eerste indruk – lees: het eerste oordeel- wordt in 3 tot 6 seconden geveld, vertelt men ons. In enkele minuten menen we te weten wat voor vlees we in de kuio hebben.

Ik denk dat iedereen dat wel weet hier, hoeveel er geoordeeld wordt.Hoe vaak ben je als christen niet meegevallen.‘O joh, ben je christen? Had ik ik helemaal niets van gemerkt. Je bent best aardig.’Wat voor oordeel zit daarachter?

11De Heer Jezus zegt: ‘oordeel niet!’3

Niet: ‘oordeel juist, of ‘oordeel zorgvuldig’, maar ‘oordeel helemaal niet.’De Heer Jezus leert je echt niet alles maar goed te vinden.Integendeel: Hij is heel duidelijk over goed en kwaad.Erg scherp zelfs, hebben wij de afgelopen maanden met dit thema opnieuw gemerkt.Nou!Maar als het over personen gaat is de Heer Jezus mild en genadig.Niet, ‘ het is wel best zo’, maar ‘ zondig niet weer!’Maar je krijgt altijd weer een nieuwe kans bij Hem.Alleen als mensen openlijk aan het kwaad vasthouden en doen alsof dat normaal is wordt Hij scherp.

3 Matteüs 7, 1-6

12Maar Hij kan het dan ook als enige ‘echt’ weten.Want alleen Hij kent de harten van mensen! Hij kent mensen van binnenuit!Dat kan iemand van ons zeggen.De Heer Jezus zegt ons: ‘oordeel niet, want dat kunnen jullie niet.’‘Je bent zelf zo schuldig tegenover God dat je de ander zijn schuld niet eens goed kunt beoordelen!’We zien er in Gods ogen allemaal zo uit.

Zonder de Heer Jezus wel.En we kunnen dat dus ook helemaal niet.En het mag ook niet!

13Denk erom –zegt de Heer Jezus- je veroordeelt jezelf met je eigen oordeel,Ik kom bij je terug met je eigen oordeel, met je eigen genadeloosheid.

Broers en zussen, denk eens na: met wat voor oordeel zou hij nu bij ons komen?O Heer, wie van ons is er nu niet schuldig! Ontferm U.Oordeel helemaal niet!Niet over publieke personen,Niet over mensen in de buurt,Niet over familieledenEn niet over mensen in de kerk!Christenen moeten niet bekend staan om hun gretige oordeel,maar om hun grote genade

14Ik wil niet negatief zijn hoor, maar ik moet toch wel even zeggen…

Niet oordelen: ook niet met een bochtje, dus!

Jakobus trekt de lijn door.4

Hij maakt ons duidelijk dat niemand van ons zonder schuld is.‘Wie nooit struikelt in het spreken is een volmaakt mens’ (2)Als je dat kunt, kun je alles…In Jakobus woorden zien we het gebeuren, zoals thuis in de open haard, dat dit hele kleine vlammetje waarmee het begint,alles in brand steekt!En het kan zo ‘vroom’ beginnen:‘we moeten maar veel voor ze bidden, ja er is zoveel aan de hand daar. Werkelijk?...’

4 Jakobus 3

15Jakobus beschrijft ons hoe enkele kleine woorden,zomaar een verhaal wordeneen vlammend verhaal dat alles kapot maakt. In de samenleving gebeurt dat de hele tijd: Reputaties raken besmeurd,In de politiek: woorden worden verdraaid,In de buurt, mensen komen er uit te liggen.Families raken verdeeld,Zelfs gezinnen gaan kapot,En niet te vergeten kerkelijke gezinnen, gemeenten van Christus.Allemaal door vurige woorden.

Zulke woorden maken alleen maar kapot!Jakobus verbindt dit woordgebruik met de hel.

16Hels vuur in dienst van de ‘vader van de leugen’: satan zelf (Joh. 8,44).De krachten van de hel komen los en maken mensen kapot.Woorden worden gebruikt om van mensen demonen te maken.Woorden die anderen demoniseren (9e gebod zou je eigentijds kunnen weergeven met: demoniseer niet!)Soms is er maar een kleine verdraaiing voor nodig!

Dus God heeft gezegd dat jullie van geen enkele boom mogen eten…

Wie van ons is hier niet schuldig!Heer ontferm U over ons!

Kiezen voor genadeLof voor God én oordeel over de medemens uit dezelfde mond,Dat kan niet goed zijn, schrijft Jakobus (10)

17Want wat zegt dat over ons hart?De bron van deze woorden.Een oordeel, past niet bij een hart waar de H.Geest woont.Kies wie je wil dienen:satan, de vader van de leugen.ofJezus, de weg, de waarheid en het leven.Kies tussen oordeel en genade.Iedere morgen weer.‘Ja maar dat kunnen we toch helemaal niet!’‘Wie nooit struikelt in het spreken is een volmaakt mens’(2)‘En dat zijn we niet, volmaakte mensen!’Maar de Heer Jezus is dat wel en Hij is onze redding.We kunnen wel kiezen van wie we willen lerenen van wie niet.Op wie we willen leunen en op wie niet.Iedere morgen: wie ga ik volgen vandaag : Jezus of satan?

18Waar ga ik me op richten; de wijsheid van beneden (15)-jaloezie, egoïsme, mezelf ten koste van anderen groter voordoen-Kortom ik richt me op het demoniseren van anderen.Een klein beetje of heel veelOf richt ik me: op wijsheid van boven (17)-zuiver, mild, meegaand, onpartijdig, oprecht-Voel je het: waarde wijsheid van boven gevold wordt kan de ander op adem komen.Zoals je zelf ook bij de Heer op adem komt.‘Gelukkig, er is iemand bij wie ik opnieuw kan beginnen.Iemand die me kent zoals ik ben.Iemand die me niet zomaar opgeeft.’Op welke bron sluit ik me aan?Begin de dag met je voor te stellen hoe God je beziet in Christus’ licht?‘Eerlijk, maar toch mild en genadig’

19Dank God voor Jezus’ licht in jouw donker.Vraag je daarna af: kijk ik net zo naar mijn medemensals God naar mij kijkt? ‘eerlijk, mild en genadig?’ Kan een ander bij mij op adem komen?Kies wie je dienen wilt: satan of Jezus?Je zult merken dat de bron waarop je je bewust aansluit,Door jou heen naar anderen gaat stromenEen zuivere stroom: mild, genadig, rijk aan ontferming.Ik roep jullie op: volgde wijsheid van boven!En je zult vrede kennen,De vrede van Gods Koninkrijk.

Amen.