De Europese Nacht van de Onderzoekers27 september 2013

« BETER EN LANGER LEVEN DANKZIJ DE WETENSCHAP »

Initiatief van de Europese Commissie

Coördinatie voor België: Federaal Wetenschapsbeleid - BELSPO

1 | B l a d z i j d e

PersdossierInhoudsopgave

Context________________________________________________________________________3

EEN NACHT OM TE ONTDEKKEN WAT ER ACHTER DE WETENSCHAP SCHUILT________________3EEN EUROPESE NACHT...__________________________________________________________3... MET TALLOZE UITDAGINGEN_____________________________________________________3FINANCIERING___________________________________________________________________4SPONSORS & PARTNERS___________________________________________________________4CHRONOLOGISCH OVERZICHT_______________________________________________________8

Thema 2013__________________________________________________________________10

Activiteiten___________________________________________________________________11

WAT?____________________________________________________________________11 WIE?_____________________________________________________________________11 WAAR ?__________________________________________________________________12 WANNEER?_______________________________________________________________13

Pre-event: Stadhuis van Bergen - donderdag 26/09______________________15

Gedetailleerd programma___________________________________________________16

LOCATIE 1: Sint-Gorikshallen van Brussel_____________________________________16LOCATIE 2: Planetarium in Brussel-Laken van de Koninklijke Sterrenwacht van België________________________________________________________________________21LOCATIE 3: Station Brussel-Luxemburg in Brussel_____________________________22LOCATIE 4:Technopois te Mechelen___________________________________________22LOCATIE 5: Mediacité van Luik_______________________________________________22LOCATIE 6: Station van Namen_______________________________________________23LOCATIE 7: Cinéscope van Louvain-la-Neuve_________________________________24LOCATIE 8: Palais des Beaux-Arts van Charleroi______________________________25

2 | B l a d z i j d e

Quizwedstrijd________________________________________________________________26

3 | B l a d z i j d e

Context EEN NACHT OM TE ONTDEKKEN WAT ER ACHTER DE WETENSCHAP SCHUILTDe Nacht van de Onderzoekers is een initiatief van de Europese Commissie uit 2005. Het is uitgegroeid tot een van de populairste evenementen in de EU voor het grote publiek, in het bijzonder gezinnen, jongeren en allen die a priori geen specifieke band hebben met de wetenschap.

Het doel van “De Nacht” is de wetenschapswereld te belichten vanuit een totaal nieuwe invalshoek met ludieke en originele activiteiten, ver van elke traditionele en traditionalistische voorstelling.

European Researchers'night : http://ec.europa.eu/research/researchersnight/index_en.htmMarie Curie Actions : http://www.ec.europa.eu/mariecurieactions en http://ec.europa.eu/research/rea/

EEN EUROPESE NACHT...Als vrucht van beslissingen op verschillende beleidsniveaus vindt het evenement elk jaar plaats op de laatste vrijdag van september. Dit jaar nemen er achtentwintig landen aan deel, in zowat driehonderd steden in Europa. Sinds 2006 organiseert het Federaal Wetenschapsbeleid het evenement in België samen met de Dienst voor Wetenschappelijke en Technische Informatie (DWTI), met de medewerking van de wetenschappelijke instellingen, de onderzoekscentra en de universiteiten, inzonderheid de in het Réseau Scité verzamelde Franstalige universiteiten. Het doel van dat netwerk is de jongeren warm te maken voor de wetenschap, de wetenschappelijke cultuur te verspreiden onder het grote publiek en de onmisbare dialoog tussen wetenschap en maatschappij te stimuleren.

Technopolis, het Vlaamse doe-center voor wetenschap en technologie en lid van verschillende bekende internationale overkoepelende organisaties behoort eveneens bij de partners.

De Nacht van de Onderzoekers heeft over een periode van vijf jaar niet minder dan anderhalf miljoen bezoekers aangetrokken.

... MET TALLOZE UITDAGINGENHet evenement past in het kader van het programma "Onderzoekers in Europa" dat de Europese Commissie heeft opgezet binnen het zevende kaderprogramma 2007-2013. De EU sluit aan op de Marie-Curieacties waarvoor de Commissie jaarlijks vier miljoen euro uittrekt.

4 | B l a d z i j d e

Door het onderzoek en de innovatie te promoten beoogt de EU de aandacht van het publiek te vestigen op wetenschappelijke beroepen om die sectoren te doen uitgroeien tot pijlers van de concurrentiekracht in Europa.

In het kader van de groei- en werkgelegenheidsstrategie "Europa 2020" hebben de lidstaten zich ertoe verbonden 3 % van hun BBP te besteden aan onderzoeksuitgaven tot 2020 (1% voor overheidsfinancieringen en 2% voor bedrijfsinvesteringen), zodat 3,7 miljoen jobs kunnen worden gecreëerd en het jaarlijkse Europese BBP kan stijgen met zowat 800 miljard euro.

FINANCIERINGVoor het evenement “De Nacht van de Onderzoekers 2013” heeft het Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO) een project ingediend bij de Commissie (Research Executive Agency) en een deel van de financiering van bepaalde activiteiten ontvangen.

SPONSORS & PARTNERSHet Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO) coördineert de Nacht van de Onderzoekers in samenwerking met de wetenschappelijke instellingen, de onderzoekscentra, de universiteiten en de politieke instellingen. Dit jaar nog dragen een twintigtal partners naast vier hoofdsponsors bij tot het evenement.

SPONSORS

Europese Commissie - Marie Curie Actions

Federaal Wetenschapsbeleid

Fonds de la Recherche Scientifique (F.R.S. - FNRS)

5 | B l a d z i j d e

Metro

6 | B l a d z i j d e

PARTNERS

Planetarium

Sciences.be

Université de Liège (ULg)

Université catholique de Louvain (UCL)

Université catholique de Louvain (UCL)Scienceinfuse

Université Libre de Bruxelles (ULB)

Université de Mons (UMONS)

7 | B l a d z i j d e

Université de Mons (UMONS)SciTech

Université de Mons (UMONS)Science adventure

Université de Namur (UNAMUR)

Festival International du Film francophone (FIFF)

Belgische gecoördineerde verzamelingen van micro-organismen (BCCM)

Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN)

Beheersenheid van het Mathematisch Model van de Noordzee - BMM)

8 | B l a d z i j d e

Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK )

Jeunesses Scientifiques

Materia Nova

Technopolis

Research in Brussels

Ecology-projects

Parci - Parlà

  Orgabits – Evolplay

9 | B l a d z i j d e

CHRONOLOGISCH OVERZICHT

2006 Eerste editie van de Nacht van de Onderzoekers in België. Op vijf verschillende locaties werden terzelfder tijd dezelfde portretten van onderzoekers getoond. Vijftien wetenschappers kwamen aldus zo op een ongeziene wijze in de belangstelling. De bedoeling van dit initiatief was de diversiteit van het onderzoek in België te belichten. Het publiek werd uitgenodigd, onbevooroordeeld de mensen achter de portretten te

ontdekken.Locaties: de Sint-Gorikshallen en het Planetarium van Brussel, de campus van de Université libre de Bruxelles (ULB), het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN).Partners: het Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO), de Université de Liège (ULg), de Université libre de Bruxelles (ULB), de Université catholique de Louvain (UCL), de Vrije Universiteit Brussel (VUB), de Katholieke hogeschool associatie Zuid-West Vlaanderen (Katho) en de Space Pole in Ukkel.

2007 "Water Celebration"Locaties: de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis (KMGK), het Planetarium van Brussel, het Aquarium en de Embarcadère du Savoir in Luik, de Place des Sciences in Louvain-la-Neuve.Partners: het Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO), de Vrije Universiteit Brussel (VUB), de Université libre de Bruxelles (ULB), de Universiteit Gent (Ug), de Université catholique de Louvain (UCL), de Université de Liège (ULg) en het Planetarium

van Brussel.

2008 « Kyoto, mon amour »Locaties: het Planetarium van Brussel, de campus Solbosch van de Université libre de Bruxelles (ULB), de Place du 20 Août in Luik, de place Croix du sud in Louvain-la-Neuve, de stad Kortrijk.Partners: het Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO), de Université libre de Bruxelles (ULB), de Université de Liège (ULg), de Université catholique de Louvain (UCL), de Hogeschool West-Vlaanderen, het Planetarium van Brussel.

2009 « Sport en Onderzoek »Locaties: de campus Erasmus van de Université libre de Bruxelles (ULB), de campus Etterbeek van de Vrije Universiteit Brussel (VUB), de stad Kortrijk, de Watersportlaan in Gent, de sportcentra van Sart Tilman in Luik, het Institut d'Éducation physique in Louvain-la-Neuve, Technopolis in Mechelen, de

10 | B l a d z i j d e

Bibliothèque universitaire Plantin Moretus in Namen en het Euro Space Center van Transinne/Redu.Partners: het Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO), de Université libre de Bruxelles (ULB), de Vrije Universiteit Brussel (VUB), de Haute Ecole Erasme, de Hogeschool West-Vlaanderen, de Universiteit Gent (Ug), de Hogeschool Gent, de Arteveldehogeschool, het UZ Gent, de Université de Liège (ULg), de Université catholique de Louvain (UCL), Technopolis, de Université de Namur (FUNDP), het Euro Space Center.

2010 « Darwin en de biodiversiteit »Locatie: Bozar van Brussel. Partners: het Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO), de Université libre de Bruxelles (ULB), de Vrije Universiteit Brussel (VUB), de de Université de Liège (ULg), de Université catholique de Louvain (UCL), de Universiteit Antwerpen (UA), de Universiteit Gent (Ug), het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN), het Koninklijk

Museum voor Midden-Afrika (KMMA), de Nationale Plantentuin, Research in Brussels, het Aquarium-Museum van Luik.

2011 « Kunst en Wetenschap »Locaties: de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België (KMSKB), het Planetarium, het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK), de Ferme du Biéreau van Louvain-la-Neuve, het Institut de Zoologie van Luik.Partners: het Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO), het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK), het Planetarium, de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België (KMSKB), het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika

(KMMA), de Nationale Plantentuin van België te Meise, de Vrije Universiteit van Brussel (VUB), de Universiteit Antwerpen (UA), de Université Catholique de Louvain (UCL), de Université de Liège (ULg), Technopolis, Research in Brussels (RIB).

2012 « Wetenschap thuis! »Locaties: de Botanique, het Planetarium van Brussel, Médiacité in Luik, het Collège du Biéreau in Louvain-la-Neuve, het stadhuis van Bergen en de brasserie Eden in Charleroi. Partners: het Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO), de Université de Liège (ULg), de Université Catholique de Louvain (UCL), de Université de Mons (UMons), de Université libre de Bruxelles (ULB), Materia Nova, het Koninklijk Museum voor

Midden-Afrika (KMMA), de Koninklijke Sterrenwacht van België (KSB), de Koninklijke Bibliotheek van België (KB), Technopolis, de Jeunesses scientifiques

11 | B l a d z i j d e

de Belgique, het Science Adventure van Bergen, Research in Brussels, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Thema 2013Het thema van de Belgische editie 2013 is « Beter en langer leven dankzij de wetenschap ». Onderzoekers tonen hoe het wetenschappelijk onderzoek onze levenskwaliteit, onze gezondheid, ons welzijn en onze levensverwachting verbetert, en hoe het helpt onze natuurlijke hulpbronnen te vrijwaren en ons milieu duurzaam te beheren, zodat die in de beste staat aan onze kinderen en de toekomstige generaties wordt overgedragen. Gaan zij beter en langer leven dankzij de wetenschap?

Dit thema heeft betrekking op wat voor de mensen het meest kostbaar is, te weten de gezondheid. Er worden essentiële vragen gesteld over het leven en over hoe de mens zich verhoudt tot het leven. Tal van maatschappelijke thema's komen aan bod waarover elke burger nu eens echt kan nadenken.

Dit thema sluit perfect aan bij de wens de wetenschappen te democratiseren en gaat iedereen aan, ongeacht leeftijd of wetenschappelijke kennis. Talrijke vakgebieden komen aan bod:

dankzij de nieuwe technologieën kunnen we zien hoe we er binnen 120 jaar uitzien of onze levensverwachting simuleren aan de hand van vele parameters;

met biotechnologieën kunnen oudere mensen autonomer worden; dankzij de groene chemie kan de vervuiling worden bestreden en een

langer leven worden gegarandeerd; met de studie van micro-organismen verdiept men zich in de

levenswetenschappen en de biotechnologie;enz.

12 | B l a d z i j d e

13 | B l a d z i j d e

Activiteiten WAT?De Nacht van de Onderzoekers met diverse interactieve activiteiten heeft als doel een dialoog tot stand te brengen tussen de wetenschappers en het grote publiek. Ver van theoretische uiteenzettingen willen de onderzoekers uit verschillende instellingen bovenal hun passie delen en bepaalde mythes rond hun beroep ontkrachten. Via ongebruikelijke activiteiten, demonstraties, voorstellingen, debatten en proeven, wil de Nacht van de Onderzoekers in een vernieuwende en ludieke sfeer wetenschappelijke loopbanen promoten.

De onderzoekers stellen experimenten voor die zowel ludiek als educatief van aard zijn en die draaien rond het thema "het leven" en de vooruitgang van het onderzoek belichten in wetenschappelijke disciplines die verband houden met dit thema. In de loop van de namiddag en 's avonds is er een gezellige ontmoeting gepland met onderzoekers en krijgt het publiek talrijke interactieve ontdekkingen (experimenten, demonstraties, diverse spellen, documentaire films enz.) aangeboden, waarbij groot en klein kennis maakt met de wereld van de wetenschap.

In dit persdossier staat de volledige lijst van de activiteiten. Die is ook terug te vinden op de website van het evenement www.nachtvandeonderzoekers.be.

Hierna volgen enkele voorbeelden van activiteiten die BELSPO voorstelt op de centrale locatie in de Sint-Gorikshallen op 27 september:

initiatieworkshops over biodiversiteitsonderzoek; experimenten met micro-organismen en 3D-druk ervan; demonstraties van wetenschappelijke fenomenen; ongewone culinaire kennismaking zoals het proeven van insecten of wilde

planten; projecties van documentaire films; vervaardiging van muziekinstrumenten met groenten.

WIE?Al die ludieke activiteiten bieden jong en oud de kans de mythes rond het beroep van onderzoeker te ontkrachten en hun passie voor wetenschap aan te wakkeren.

Op het pre-event dat doorgaat op donderdag 26 september in het stadhuis van Bergen (Mons) worden in de namiddag Franstalige scholen uitgenodigd en vanaf 18.00 uur het grote publiek.Tijdens de dag van vrijdag 27 september 2013 worden er, naast het grote publiek, ook Nederlandstalige scholen uitgenodigd. Op 27 september wordt langs Franstalige zijde het feest van de Federatie Wallonië-Brussel gevierd waardoor de scholen van een vrije dag genieten en het

14 | B l a d z i j d e

evenement zich, de hele dag en avond tot het grote publiek in deze Gemeenschap kan richten.Alle partners richten zich tot een ruim publiek van kinderen, jongvolwassenen, ouders, onderwijzers, senioren enz. aan. Niemand wordt over het hoofd gezien!

15 | B l a d z i j d e

WAAR ?Het evenement vindt op negen verschillende locaties in België plaats, waaronder drie in Brussel (Sint-Gorikshallen, het Planetarium en het station van Brussel-Luxemburg), één in Mechelen (Technopolis) en vijf in Wallonië (Cinéscope in Louvain-la-Neuve, Médiacité in Luik, het Palais des Beaux-Arts van Charleroi, het station van Namen + een pre-event op 26/09 in het stadhuis van Bergen).

Sint-Gorikshallen in Brussel Sint-Goriksplein 23 in 1000 BrusselOrganisatie: Federaal

Wetenschapsbeleid www.nachtvandeonderzoekers.bee-mail: nuitnacht@belspo.be

Planetarium in Brussel Bouchoutlaan 10, 1020 Brusselwww.planetarium.be

Station Brussel-Luxemburg in Brussel Trierstraat, 1000 BrusselOrganisatie: Université libre de

Bruxelles http://sciences.ulg.ac.be/ndc/

Technopolis in MechelenTechnologielaan, 2800 Mechelenwww.technopolis.be

Galerie « Médiacité » in Luik Bld. Raymond Poincaré 7, 4020 LuikOrganisatie: Université de Liège www.ulg.ac.be/sciences

Station van Namen Place de la Station, 5000 NamenOrganisatie: Université de Namurwww.atoutsciences.be

Cinéscope in Louvain-la-NeuveGrand-Place 55,1358 Louvain-la-

NeuveOrganisatie: Université Catholique de Louvain www.uclouvain.be/411165.html

Palais des Beaux-Arts van CharleroiPlace du Manège 1, 6000 CharleroiOrganisatie: Université libre de

Bruxelles

http://www.ulb.ac.be/inforsciences3/activites/evenements/chercheurs.html

Stadhuis van Bergen/ MonsGrand-Place, 7000 BergenOrganisatie: Université de Monswww.umons.ac.be/nuitdeschercheurs

16 | B l a d z i j d e

WANNEER?

OP VRIJDAG 27 SEPTEMBER IN BRUSSEL

Sint-Gorikshallen in Brusselvan 14.00 tot 23.00 uur. – Voor iedereenVan 23.00 tot 04.00 uur (Electronic Closing Party) – Vanaf 18 jaar

Planetarium van Brussel Van 14.00 tot 23 uur – Voor iedereen

Station Brussel-Luxemburg in BrusselVan 16.00 tot 21 uur – Voor iedereen

PRE EVENT OP DONDERDAG 26 SEPTEMBER 2013 IN BERGEN / MONS

Stadhuis en de Grand Place in Bergen Vanaf 13.30 uur voor wetenschappers en journalistenVanaf 18.00 uur voor het grote publiek

OP VRIJDAG 27 SEPTEMBER 2013 OP ANDERE PLAATSEN IN BELGIE

Technopolis in MechelenVan 18.00 uur tot 23.00 uurOm 20.00 uur PanelgesprekDoelgroep volwassen, KNTToegangsprijs: 18 euro

17 | B l a d z i j d e

Médiacité in LuikVanaf 17.00 uur – Voor iedereen

Station van NamenVan 14.00 uur tot 16.30 uurDoelgroep: onderzoekers, bedrijven en journalisten,Van 17.00 uur tot 23 uur – Voor iedereen

Cinéscope van Louvain-la-NeuveVanaf 17.00 uur – Voor iedereenOm 21.30 uur – Drink & networking

Palais des Beaux-Arts van CharleroiTijdschema niet meegedeeld – Voor iedereen

18 | B l a d z i j d e

Pre-event: Stadhuis van Bergen - donderdag 26/09www.umons.ac.be/nuitdeschercheurs

In Bergen vindt er op donderdag 26 september 2013 een pre-event plaats in het stadhuis. Dat gratis evenement is een onderdeel van het feestprogramma van de Federatie Wallonië-Brussel dat in Bergen loopt van 25 tot 29 september 2013.

De gratis activiteiten zijn toegankelijk:

van 13.30 tot 16.30 uur voor de klasgroepen uit het secundair onderwijs (reservering op scitech2@umons.ac.be)

vanaf 18.00 uur voor het grote publiek

Dit evenement in Bergen in het kader van de Nacht van de Onderzoekers biedt iedereen de mogelijkheid van gedachten te wisselen met onderzoekers van de Université de Mons (UMONS) en haar partners (Materia Nova, Arts², …) rond een moleculaire cocktail, de toekomstige bemande vlucht naar de planeet Mars te bespreken, de stad van de toekomst in te beelden, de stand van zaken op te maken over de groene chemie en ook een hockeyparcours op gras af te leggen, gezelschapsspellen te spelen en zo de passies van de onderzoekers te delen.

De bezoekers kunnen de openbare zitting in het proces van Sint-Joris tegen de naturalisten van de vallei van de Haat bijwonen (l'audience publique du procès de Saint Georges contre les naturalistes de la vallée de la Haine), een ingebeelde conferentie door de zoölogen van de UMONS.

De avond wordt rond 22.30 uur muzikaal afgesloten met de UMONS Student & Staff Band, het huisorkest van de Université de Mons, dat uit studenten en personeelsleden bestaat. Sfeer gegarandeerd!

Contactpersoon voor de Nacht van de Onderzoekers in Bergen:Dominique Wynsberghe - Dominique.Wynsberghe@umons.ac.be - 0490 571 335

19 | B l a d z i j d e

Gedetailleerd programma

www.nachtvandeonderzoekers.be

Locatie 1: Sint-Gorikshallen van Brussel

Het centrale evenement, in de Sint-Gorikshallen, wordt georganiseerd door het Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO) en de Dienst voor Wetenschappelijke en Technische Informatie (DWTI) in samenwerking met de dienst van de Belgische Gecoördineerde verzamelingen van Micro-organismen (BCCM), het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) , Research in Brussels (RIB), het Museum voor Natuurwetenschappen – departement Noordzee (KBIN/BMM), Technopolis, Orgabits – Evolvay, Ecology Project, Par ci – Par là en het Franstalig fonds voor wetenschappelijk onderzoek (F.R.S.- FNRS).

Naast informatie, een wetenschapsshow, verschillende demonstraties, filmprojecties enz., kunnen de bezoekers deelnemen aan workshops en zich uitleven op de “electronic party”.

Informatiestands in de St-Gorikshallen

WIL JE ONDERZOEKER WORDEN ?FEDERAAL WETENSCHAPSBELEID (BELSPO)

Voorstelling van de verschillende gebieden waarop het Federaal Wetenschapsbeleid werkzaam is, van Antarctica tot de ontwikkeling van nieuwe technologieën, van het onderzoek in de Noordzee tot de restauratie van kunstwerken, naast het onderzoek op het gebied van het milieu en de satellieten enz.

20 | B l a d z i j d e

MARIE CURIE ACTIES EN HET EUROPEES PARLEMENTEuropean Corner en Parlamentarium (Europa

De Europese Commissie ondersteunt de Nacht van de Onderzoekers in het kader van Marie-Curie Acties. Marie Curie is een programma dat bestaat om carrières van jonge onderzoekers te bevorderen. Op deze stand kunnen bezoekers de omvang van deze acties ontdekken.

De bezoeker krijgt op de stand van het Parlamentarium informatie over waartoe het Europees Parlement dient en hoe het ons dagelijkse leven beïnvloedt?Aan de hand van ludieke activiteiten voor het grote publiek wordt uitgelegd wat er met Europa op het spel staat. Om op alle vragen te antwoorden en uit te leggen hoe Europese beslissingen ons dagelijks leven kunnen beïnvloeden, zijn specialisten aanwezig.

DE EUROPESE LANDENEUROPE DIRECT (EUROPA)

Bezoekers krijgen antwoorden op hun specifieke vragen over de landen van de Europese Unie. zoals over hun geografische situatie.Met behulp van een unieke puzzel kunnen de bezoekers hun kennis testen en de 28 landen op een kaart lokaliseren, hun vlaggen identificeren, hun hoofdsteden en de belangrijkste rivieren aanduiden.

HET STRATEGISCH PLAN VOOR WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK

F.R.S. – FNRS (het Franstalig fonds voor wetenschappelijk onderzoek)

Het FNRS ('Fonds de la Recherche scientifique') draagt bij tot de ontwikkeling van het fundamenteel onderzoek in de Federatie Wallonië-Brussel en stimuleert excellentie. Met zijn nieuwe strategische plan wil het F.R.S. - FNRS de uitdagingen aannemen die gelinkt zijn aan veranderingen op internationaal vlak in de beleidsvoering op het gebied van het onderzoek. het wil ook onderzoekers van de Federatie Wallonië-Brussel helpen zich in de Europese onderzoeksruimte in te passen.Die voor de maatschappij essentiële uitdaging moet zowel door de overheid als het grote publiek worden gedragen, want returns van investeringen in het vrij onderzoek zijn pas op lange termijn zichtbaar.

Dat plan past in een zeer onderzoeksvriendelijke nationale en internationale context en in de dynamische ontwikkeling van het F.R.S. - FNRS, dat zijn structuur en zijn strategische projecten wenst uit te bouwen en uit te werken voor alle onderzoekers en het onderzoek zelf, met zijn waarden als uitgangspunt, te weten creativiteit, excellentie en transparantie.

21 | B l a d z i j d e

Show, wetenschappelijke demonstraties en interactieve workshops in de St-Gorikshallen

Onderzoek inzake Micro-Organismen (Belgische gecoördineerde verzamelingen van Micro-organismen - BCCM)

Micro-organismen kunnen de gezondheid van de mens bedreigen, maar ook mee aan de basis liggen van de productie van geneesmiddelen, antibiotica of vaccins.De kweekcollecties houden die micro-organismen in stand als biodiversiteitsbron en bieden de onderzoekers en de bedrijven de mogelijkheid ze als onderzoeksinstrument te gebruiken.

In een informatieve workshop krijgen de bezoekers de kans te ontdekken wat de impact is van besmettelijke ziekten en van de veroudering op de menselijke gezondheid en hoe groot het potentieel van micro-organismen is voor de geneesmiddelenproductie.

De bezoekers kunnen ontdekken welke micro-organismenmechanismen aan de basis liggen van sommige ziekten. Door in te grijpen in hun "structuren en mechanismen", kunnen die organismen worden gemanipuleerd en nieuwe min of meer gevaarlijke kenmerken krijgen.

Op het programma staat ook de visualisatie in 3D van micro-organismen in studio max of andere software en 3D-druk.

‘s Avonds wordt het publiek bewust gemaakt van het belang van de kweekcollecties van micro-organismen in het kader van het universitair en industrieel onderzoek.Er worden concrete onderzoeksvoorbeelden getoond waarbij gebruik wordt gemaakt van micro-organismen en plasmiden om de verouderingsziekten en het verouderingsproces beter te begrijpen.

Zal het Lam Gods er nog zijn als wij 120 jaar worden?(Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium – KIK)

Sinds oktober 2012 en tot oktober 2017 restaureert het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) het Lam Gods van de gebroeders Van Eyck, één van ’s werelds belangrijkste werken, dat in de Sint-Baafskathedraal van Gent te bewonderen is.

De bezoeker ontdekt de verschillende verflagen dankzij de infrarode reflectografieën en radiografieën (site Closer to Van Eyck).

Men kan zien hoe restaurateurs werken door middel van een te identificeren fotoset.

Al puzzelend kunnen groot en klein het doek van het Lam Gods in zijn oorspronkelijke staat herscheppen.

22 | B l a d z i j d e

Een levenslang engagement om de mens te helpen langer en beter te

leven(Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen - Departement Noordzee - BMM)

Een van de taken van de wetenschappers in de Beheerseenheid van het Mathematisch Model van de Noordzee (BMM) is het toezicht op in de zee aanwezige chemische stoffen met het onderzoeksschip Belgica.

De purperslak (Nucella lapillus) is verdwenen aan onze kant van de Noordzee in de jaren 70. De chemische stof TBT die voorkomt in de aangroeiwerende verf voor scheepsrompen, had vreemde gevolgen voor de vrouwtjes van die slakkensoort, welke mannelijke kenmerken ontwikkelden die elke voortplanting ervan verhinderden. In 2008 werd het gebruik van TBT in de verf voor scheepsrompen wereldwijd verboden, waardoor de oceaan zich kan herstellen en de purperslak weer opduikt.

Dat is een goed voorbeeld van hoe wetenschappers de politieke wereld kunnen waarschuwen, zodat wetten worden goedgekeurd die milieuproblemen oplossen, zoals bijvoorbeeld een langzaam herstel van zeeën en oceanen. Er zijn echter altijd onbekende chemische stoffen die wij niet onder controle hebben.

Op de informatiestand van de BMM staat een schaalmodel van de Belgica en zijn er posters, presentaties en andere gegevens beschikbaar over de Atlantische purperslak, die onder de microscoop kan worden geobserveerd.

De Wetenschapsshow “Fit en Gezond”(Technopolis)

In een interactieve ludieke show ontdekt men alles over verschillende wetenschappelijke fenomenen rond voeding en gezondheid, zoals een maagzweertablet maken en ijs maken op een wel heel “coole” manier. Dit en nog veel meer kunnen jong en oud ontdekken in deze Wetenschapsshow. .

De show duurt 20-25 minuten

Maak de cover van een wetenschappelijk tijdschrift van de toekomst!

(Research in Brussels)

Op de stand van "Research in Brussels" nodigt het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de bezoekers uit zich te verplaatsen in de huid van een volleerde wetenschapper, meer bepaald een biochemicus, een zoöloog of een

23 | B l a d z i j d e

informaticus. Dankzij de magie van de nieuwe technologieën, helpt een beroepsfotograaf hen in die futuristische wandeltocht. Het resultaat mag gezien worden: hun portret siert de voorpagina van een tijdschrift!

Muziek uit fruit en groeten (Orgabits/ Evoplay)Een vreemd concert met uit fruit en groenten gemaakte instrumenten, wat zeker ongewone klanken zal opleveren…

De kinderen en hun ouders kunnen een workshop bijwonen waar zij die merkwaardige instrumenten kunnen ontdekken en waar hun geleerd wordt hoe ze te bespelen en te beluisteren en hoe er zelf te bouwen aan de hand van een wortel of een andere groente.

VOEDING EN GEZONDHEID

EEN INTERACTIEVE WORKSHOP OVER DE INSECTENKEUKEN(Ecology-Projects)De bezoekers worden uitgenodigd verscheidene insectensoorten zoals krekels en meelwormen te proeven, in het kader van een nieuwe, meer duurzame en meer milieuvriendelijke nutritionele aanpak.

EEN INTERACTIEVE WORKSHOP OVER GROENTEN, PLANTEN EN WILDE BLOEMEN

(Parci-Parlà)

Jong en oud ontdekken originele maaltijden, cakes op basis van pompoenen, rozen, brandnetels, rozenwaterkoekjes enz. Iedereen kan deze nieuwe smaken in verschillende combinaties proeven.

Electronic closing party

Op niveau -1 is er het slotevenement van 23.00 tot 04.00 uur. Een "electronic" party met op het programma een internationale live act, alsook elektronische muziek, sfeermuziek en minimalistische techno die aan de wetenschap is gelinkt. Terzelfder tijd worden er op drie schermen beelden geprojecteerd.

24 | B l a d z i j d e

Contactpersoon media voor de Nacht van de Onderzoekers in de Sint-Gorikshallen:

Luth Knockaert - luth.knockaert@belspo.be

25 | B l a d z i j d e

Locatie 2: Planetarium in Brussel-Laken

www.planetarium.be

Het Planetarium viert de Nacht van de Onderzoeker 2013 met een exclusief programma: interactieve workshops over DNA, een ‘photomaton’ van de toekomst, een nieuwe planetariumfilm over water in het heelal…

IN DE PLANETARIUMKOEPEL Nieuwe planetariumfilm 360° "Water, een kosmisch avontuur" in avant-premiere. Hoe ontstaat water in het heelal? Welke plaats neemt water in ons leven in? Waar vinden we water in het universum?Eva Luna, sterrenkundige van beroep, werkt voor de Europese Zuidelijke Sterrenwacht ESO in de Atacama-woestijn in Chili en gaat met de grootste telescopen op Aarde op zoek naar water op verre exoplaneten. Een reis doorheen het turbulente jonge heelal, vol bontgekleurde nevels waaruit sterren geboren worden, en langsheen stervende sterren die in immense ontploffingen de bouwstenen vrijgeven waaruit planeten ontstaan.Start planetariumfilm: 18.30 uur, 19.15 uur, 20.00 uur, 20.45 uur, 21.30 uur, 22.15 uur.Duur: 35 minuten

IN DE INKOMHALL Interactieve workshops “Wat is het leven?”Verschillende kleine experimenten geven uitleg over de meest elementaire vorm van leven: de cel en het DNA. De bezoeker ziet hoe er DNA uit een cel gehaald kan worden, kan meebouwen aan een grote molecule van DNAen kan het membraan van een cel door een microscoop observeren.Deze interactieve workshops duren elk ongeveer 20 minuten en worden doorlopend aangeboden tussen 18.00 uur en 23.00 uur.

IN HET AUDITORIUM Open discussie over “Zullen we ooit 120 jaar worden?”Het onderwerp “leven” kan je wetenschappelijk benaderen maar evengoed vanuit filosofisch of sociologisch oogpunt. In deze open discussie leggen de wetenschappers een aantal aspecten op tafel zoals levensverwachting, levenskwaliteit en proberen ze na te gaan hoe de mensen er over 20 jaar zullen uitzien.

De “photomaton” (fotocabine) van de toekomst.: Elke bezoeker kan een foto van zichzelf nemen en bekijken hoe hij er over enkele jaren zal uitzien en de familiale kenmerken ontdekken die zijn ouder worden beïnvloeden.

Wie wil weten hoe lang zij/hij zal leven? Het is mogelijk onze levensverwachting te simuleren op basis van verschillende parameters (geslacht, leeftijd, levensstijl, enz.). We ervaren ook dat onze levensverwachting samenhangt met onze manier van leven.

Hoe kunnen we de levensverwachting verhogen in de derde wereld ? De invloed van de belangrijkste parameters zijn bekend (hygiëne, toegang tot drinkbaar water, gezondheidszorg, enz..). De bezoeker ontdekt waarom wetenschappelijk onderzoek zo belangrijk is, zoals onze ecologische voetafdruk, de overbevolking, enz.

Deze open discussie duurt in totaal 20 minuten en wordt doorlopend aangeboden tussen 18 uur en 23 uur.

Contactpersoon media voor de Nacht van de Onderzoekers in het Planetarium:

26 | B l a d z i j d e

Rodrigo Alvarez - rodrigo.alvarez@oma.be

Locatie 3: Station Brussel-Luxemburg in Brussel

http://www.ulb.ac.be/inforsciences3/activites/evenements/chercheurs.html

Van 16.00 uur tot 22.00 uur stellen de onderzoekers van de ULB hun lopende, inzonderheid Europese onderzoeksprojecten, voor. Op het programma staan een ontmoeting met de onderzoekers, discussies met de burgers over diverse maatschappelijke thema's, experimentele demonstraties, computersimulaties en ludieke animaties met deelname van het publiek.

De belangrijkste onderwerpen die worden aangesneden zijn:

- Stamcellen om zichzelf te herconstrueren;- Cognitieve, normale en pathologische veroudering;- Chemie en gezondheid: resistentie tegen antibiotica;- Serious games toegepast op revalidatie;- Veroudering en motoriek;- De ingenieurs herstellen de menselijke machine;- Van het oor naar de hersenen; ...Achtergrondmuziek door la Clinik de Dr. Poembak met zijn eclectische repertoire gesprokkeld uit muziek over de ganse wereld, bestaande hits uit de jaren 80/90, Latijns-Amerikaanse muziek, tango, jazz, gipsy, techno, etc..

Contactpersoon media voor de Nacht van de Onderzoekers in het station Brussel-Luxemburg:

Marie José Gama - mjgama@ulb.ac.be

Locatie 4:Technopolis te Mechelen

www.technopolis.be

Avondopening in Technopolis - Wat brengt technologie ons in de toekomst?

Tijdens de avondopening van vrijdag 27 september zullen er drie wetenschappers aan het woord komen en over (voorspelde) technologie en hetgeen vandaag al mogelijk is spreken.De thema’s zijn: ‘3D printen’, ‘robots’ en ‘dinos herscheppen’.Bezoekers kunnen tijdens deze avondopening een bezoek brengen aan Technopolis en deelnemen aan een panelgesprek met de wetenschappers. 

·                   Van 18.00 uur tot 23.00 uur·                   Om 20.00 uur: panelgesprek·                   Doelgroep volwassen vanaf 18 jaar, KNT·                   Toegangsprijs: 10 euro (hapjes en drank inbegrepen)

27 | B l a d z i j d e

Contactpersoon media voor de Nacht van de Onderzoekers in Technopolis:Halinka De Visscher - halinka@technopolis.be

Locatie 5: Mediacité van Luik

www.ulg.ac.be/sciences

De ULg bezet opnieuw de grootste en recentste winkelgalerij van Luik, de Médiacité (http://www.mediacite.be/). De onderzoekers gaan iedereen tegemoet om in dialoog te treden en hun onderzoeksactiviteiten in een gemoedelijke en ontspannen sfeer voor te stellen.

Vanaf 17.00 uur zijn er activiteiten voor iedereen: diverse interactieve animaties voor groot en klein; pistespel met als doel de verschillende activiteitencentra in de

galerij op een "slimme" manier te verbinden; workshops waar werkzaamheden, demonstraties en

tentoonstellingen worden voorgesteld.

Contactpersoon media voor de Nacht van de Onderzoekers in Luik:Martine Vanherck – martine.vanherck@ulg.ac.be

Locatie 6: Station van Namen

www.atoutsciences.be

De "Unité Atout Sciences" (UAS) van de universiteit van Namen coördineert de voorstellingen van activiteiten van onderzoekers. Deze onderzoekers openen hun laboratoria voor het grote publiek en stellen hun werkzaamheden op een ludieke wijze voor, in de vorm van een grote enquête tussen het station en de universiteit.

Van 14.00 uur tot 16.00 uur: Ontmoetingen- Speed dating met onderzoekers, bedrijven en journalisten;- Voorstelling van het werk van de deelnemende onderzoekers;- Overhandiging van de prijs van het onderzoek dat het best binnen het bereik van het grote publiek werd gebracht door journalisten en bedrijven (in de vooravond).

Van 14.00 uur tot 17.00 uur: Activiteiten voor jongeren en het grote publiek.

28 | B l a d z i j d e

- Parcours « Beter en langer leven dankzij de wetenschap » voor de jongsten;- Voorstelling van workshops door de jongeren van de vzw Ose la science;- Tentoonstelling van masterstudenten: La recherche en train de se faire.

Van 17.00 uur tot 21.00 uur: Reeks miniconferenties- Balzac et la symbolique de la Peau de chagrin (M. Brix);- Eau en bouteille ou eau du robinet ? (V. Hallet);- Conférence sur le thème de l'Univers, enz. (A. Füzfa)

Van 17.00 uur tot 23.00 uur: Gezonde drankjes.... een gelegenheid voor iedereen in gezinsverband of met vrienden een

glas te drinken in een feestelijke en wetenschappelijke sfeer (workshops, geïmproviseerde labs enz.). Gezonde drankjes = gratis; andere dranken = betalend (tegen schappelijke prijzen).

Om 21.00 uur: optreden van de groep Chimères Bleues die Argentijnse folklore, Latijnse ritmes, melancholische pianomuziek en jazz uit de jaren twintig brengt.

Contactpersoon media voor de Nacht van de Onderzoekers in Namen:Hélène Muys - helene.muys@fundp.ac.be

Locatie 7: Cinéscope van Louvain-la-Neuve

www.uclouvain.be/411165.html

De onderzoekers van de Université catholique de Louvain (UCL) nodigen iedereen uit op een gemoedelijke ontmoeting in het hart van de universitaire site, meer bepaald in de Cinéscope van Louvain-la-Neuve, met de bedoeling de onderzoekswereld op een eenvoudige en ontspannende manier te ontdekken. Op het programma van die aan het onderzoek gewijde avond staan interactieve stands, filmprojecties en een afsluitende drink. In de diverse door onderzoekers van de UCL geleide stands kan het grote publiek het geheim ontdekken van hoe langer en in goede gezondheid te leven. Al die activiteiten zijn gratis.

18.00 uur tot 22.30 uur: Onderzoekers van de UCL zullen hun werk en zijn toepassingen in het dagelijks leven op een eenvoudige en geïllustreerde manier illustreren.

Voor iedereen vanaf 17.00 uur tot 21.30 uur drink & gedachtewisselingen.Om 20.30 uur: Conferentie - debat

Een samenwerking tussen verschillende UCL onderzoekers in verschillende disciplines (biologie, gezondheid, economie, demografie, ...) om de gevoelige kwestie van de vergrijzing en de vele gevolgen daarvan te bespreken, in een maatschappij waar de biologische veroudering van onze cellen niet noodzakelijk

29 | B l a d z i j d e

synoniem is van handicap, maar waar de angst voor eenzaamheid, onzekerheid en fysieke afhankelijkheid toeneemt. De balans opmaken van deze problemen is essentieel.

Om 20.30 uur: Voor de kinderen waarvan de ouders de conferentie volgen, zal de film Frankenweenie van Tim Burton gelijktijdig getoond worden.

21u30: Drink & networking

Contactpersoon voor de Nacht van de Onderzoekers in Louvain-la-NeuveSara Wilmet – sara.wilmet@uclouvain.be

Locatie 8: Palais des Beaux-Arts van Charleroi

http://www.ulb.ac.be/inforsciences3/activites/evenements/chercheurs.html

Organisatie van een wedstrijd "Science Slam" in het Palais des Beaux-Arts door jonge onderzoekers van de ULB die zijn gehuisvest in het BioPark van Gosselies.

De deelnemende onderzoekers krijgen tien minuten de tijd om hun onderzoeksactiviteiten op het gebied van moleculaire biologie en geneeskunde op een originele manier voor te stellen door het gebruik van theatertechnieken, met humor als onmisbaar ingrediënt.Het publiek wordt gevraagd te stemmen voor de beste vertoning.

Ook worden experimenten en panels gewijd aan de gekozen onderwerpen.

Op alle locaties kunnen de kinderen originele prijzen winnen zoals een set om vertrouwd te geraken met de moleculaire gastronomie, een boek over keukenbereidingen met insecten, "chemische" kopjes, elektrostatische UFO's enz.

Contactpersoon media voor de Nacht van de Onderzoekers in Charleroi:Marie José Gama - mjgama@ulb.ac.be

Op elke site, zal er een Europese stand te vinden zijn om het Europese project in de kijker te zetten.Kinderen kunnen eveneens originele prijzen winnen zoals een set over moleculaire gastronomie, een boek over insecten bereiden, chemische tassen, elektrostatische UFO's, enz..

30 | B l a d z i j d e

31 | B l a d z i j d e

Quizwedstrijd - Prijzen te winnenTot 25 september 2013 (tot 20 uur) kan iedereen deelnemen aan een quizwedstrijd op de website www.nachtvandeonderzoekers.be . Onder alle deelnemers die ten minste acht van de tien vragen correct hebben beantwoord, worden een vijftigtal prijzen uitgeloot, waaronder moleculaire keukenkits, testkits voor zonne-energie, kleine educatieve weerstations, lokfluitjes (om op een speelse manier vogels na te bootsen en te lokken), boeken over de insectenkeuken, gratis toegangstickets voor het Planetarium, het Museum voor Natuurwetenschappen, de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, de Musea voor Schone Kunsten van België en het Pass.

De winnaars worden op 26 september 2013 via mail op de hoogte gebracht.De lijst van de winnaars wordt in het komende nummer van het tijdschrift “Science Connection”, het magazine van het Federaal Wetenschapsbeleid, gepubliceerd.

Ook op de dag van het evenement "Beter en langer leven dankzij de wetenschap" zelf zijn er prijzen te winnen. Daartoe dient enkel een klein evaluatieformulier te worden ingevuld.

COMMUNICATIE & VALORISATIE:

Medewerkers :Florence Bellière - florence.belliere@belspo.be / Vinciane Dehant - vinciane.dehant@belspo.be / Luth Knockaert - luth.knockaert@belspo.be / Sébastien Lefèbvre - sebastien.lefebvre@belspo.be

32 | B l a d z i j d e